Kisiler

28.03.2007 Doç. Dr. Çağlar Özel Hacettepe Üniversitesi
KİŞİLER HUKUKUKİŞİLER HUKUKU

KİŞİKİŞİ
KAVRAM:KAVRAM:
Hak sahibine hukuk dilinde kişi denir.Hak sahibine hukuk dilinde kişi denir.
Kişiler hukuk kuralının tanıdığı yetkilerdenKişiler hukuk kuralının tanıdığı yetkilerden
yararlanan,yüklediği yükümlülüklerdenyararlanan,yüklediği yükümlülüklerden
sorumlu olan varlıklardır.sorumlu olan varlıklardır.

KİŞİLERİN SINIFLANDIRILMASI:KİŞİLERİN SINIFLANDIRILMASI:
Hukukun hak sahibi saydığı varlıklar, biri gerçek kişiHukukun hak sahibi saydığı varlıklar, biri gerçek kişi
diğeri tüzel kişi olarak iki gruba ayrılır.diğeri tüzel kişi olarak iki gruba ayrılır.
Gerçek kişiler insanlardır.Gerçek kişiler insanlardır.
Tüzel kişiler ise hukukun hak sahibi saydığı insan veyaTüzel kişiler ise hukukun hak sahibi saydığı insan veya
mal topluluklarıdır.mal topluluklarıdır.
Tüzel kişiler de kendi içinde dernekler ve vakıflar olarakTüzel kişiler de kendi içinde dernekler ve vakıflar olarak
ikiye ayrılır.ikiye ayrılır.

KİŞİLER
HUKUKUNUN
KAPSAMI
GERÇEK
KİŞİLER
TÜZEL
KİŞİLER
DERNEKLER VAKIFLAR

KİŞİLER HUKUKUNUN KONUSUKİŞİLER HUKUKUNUN KONUSU
Hukukun ilk tespit etmesi gereken husus hakHukukun ilk tespit etmesi gereken husus hak
öznesinin (süjesinin) kim olacağı sorusudur.öznesinin (süjesinin) kim olacağı sorusudur.
Hukukun merkezi ve varlık nedeni olan hakHukukun merkezi ve varlık nedeni olan hak
öznesinin kim olduğu belirlenmeden haklardan,öznesinin kim olduğu belirlenmeden haklardan,
yükümlülüklerden hukuki işlemlerdenyükümlülüklerden hukuki işlemlerden
bahsetmek olanağı yoktur.bahsetmek olanağı yoktur.
Kişiyi soyut bir şekilde ele alıp inceleyen kişilerKişiyi soyut bir şekilde ele alıp inceleyen kişiler
hukuku, diğer hukuki ilişkilerin örneğin ailehukuku, diğer hukuki ilişkilerin örneğin aile
hukukunun, miras hukukunun, eşya hukukununhukukunun, miras hukukunun, eşya hukukunun
temelini teşkil eder.temelini teşkil eder.

KİŞİLER HUKUKUNA İLİŞKİNKİŞİLER HUKUKUNA İLİŞKİN
TEMEL İLKELER:TEMEL İLKELER:
Eşitlik ilkesiEşitlik ilkesi
Özgürlük ilkesiÖzgürlük ilkesi
Kişiliğin korunması ilkesiKişiliğin korunması ilkesi

KİŞİ OLABİLMENİN
ŞARTLARI
TAM DOĞUM SAĞ DOĞUM

KİŞİ TÜRLERİ:KİŞİ TÜRLERİ:
 GERÇEK KİŞİLER:GERÇEK KİŞİLER:
 Gerçek kişiler insanlardır. Hukuk düzeniGerçek kişiler insanlardır. Hukuk düzeni
insanlara kişilik tanımıştır. Modern hukukinsanlara kişilik tanımıştır. Modern hukuk
düzenlerinde insanlar,hak ve borçlara ehildüzenlerinde insanlar,hak ve borçlara ehil
olabilen,yani kişilik tanınmış varlıklardır.olabilen,yani kişilik tanınmış varlıklardır.
 TÜZEL KİŞİLER:TÜZEL KİŞİLER:
 Belli bir amacı gerçekleştirmek üzereBelli bir amacı gerçekleştirmek üzere
kurulmuş ve bağımsız bir kişiliğe sahip, hakkurulmuş ve bağımsız bir kişiliğe sahip, hak
ve borçlara ehil olma iktidarı hukuk düzenive borçlara ehil olma iktidarı hukuk düzeni
tarafından tanınmış kişi ve maltarafından tanınmış kişi ve mal
topluluklarına tüzel kişi (hükmi şahıs) denir.topluluklarına tüzel kişi (hükmi şahıs) denir.

KİŞİLİK KAVRAMI,KİŞİLİĞİNKİŞİLİK KAVRAMI,KİŞİLİĞİN
BAŞLANGICI VE SONA ERMESİBAŞLANGICI VE SONA ERMESİ
KİŞİLİK KAVRAMI:KİŞİLİK KAVRAMI:
Kişilik kişi haklarına göre daha geniş birKişilik kişi haklarına göre daha geniş bir
kavramdır. Yalnız hak ehliyetini değil,fiilkavramdır. Yalnız hak ehliyetini değil,fiil
ehliyeti,şahsi hal ve şahsiyet haklarınıehliyeti,şahsi hal ve şahsiyet haklarını
da içermektedir.da içermektedir.

KİŞİLİĞİN BAŞLANGICIKİŞİLİĞİN BAŞLANGICI
Gerçek kişilik doğumla kazanılır.Gerçek kişilik doğumla kazanılır.
MK’ nın 27. maddesine göre,”kişilikMK’ nın 27. maddesine göre,”kişilik
çocuğun sağ olarak tamamıylaçocuğun sağ olarak tamamıyla
doğduğu andan başlar.”Böylecedoğduğu andan başlar.”Böylece
yasa kişiliğin kazanılması için ikiyasa kişiliğin kazanılması için iki
koşulun birlikte gerçekleşmesikoşulun birlikte gerçekleşmesi
koşulunu aramıştır:koşulunu aramıştır:

sağ ve tam olarak doğmak..sağ ve tam olarak doğmak..
Sağ doğum çocuğun ana rahmindenSağ doğum çocuğun ana rahminden
canlı olarak ayrılmasınıcanlı olarak ayrılmasını
tam doğum ise ana rahmi dışındatam doğum ise ana rahmi dışında
bağımsız bir varlık kazanmasını ifadebağımsız bir varlık kazanmasını ifade
eder.eder.

GERÇEK KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ:GERÇEK KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ:
Gerçek kişi olan insanlarınGerçek kişi olan insanların
kişiliğinin doğal sona ermekişiliğinin doğal sona erme
sebebi ölümdür.sebebi ölümdür.
Doğal bir olay olmakla birlikteDoğal bir olay olmakla birlikte
buna çeşitli hukuki sonuçlarbuna çeşitli hukuki sonuçlar
bağlanmıştır.bağlanmıştır.
Ölümle birlikte kişi, kişilikÖlümle birlikte kişi, kişilik
haklarını ve kişiye sıkı sıkıyahaklarını ve kişiye sıkı sıkıya
bağlı olan haklarını kaybeder.bağlı olan haklarını kaybeder.
Malvarlığı hakları ise mirasçılaraMalvarlığı hakları ise mirasçılara
geçer.geçer.

Ceset ise ne bir hak süjesi ne de bir eşyaCeset ise ne bir hak süjesi ne de bir eşya
niteliğindedirniteliğindedir..
Hukuk düzeni ahlak ve adaba aykırıHukuk düzeni ahlak ve adaba aykırı
olduğu gerekçesiyle,ceset üzerindeolduğu gerekçesiyle,ceset üzerinde
tasarruf edilmesini yasaklamıştır.tasarruf edilmesini yasaklamıştır.
İki durumda bu yasak kalkar:İki durumda bu yasak kalkar:
1.Kişinin ölümden önce kendi1.Kişinin ölümden önce kendi
isteğiyle organlarının alınmasınaisteğiyle organlarının alınmasına
müsaade etmesimüsaade etmesi
2.Ölen yakınlarının adap2.Ölen yakınlarının adap
çerçevesinde kamu düzenine uygunçerçevesinde kamu düzenine uygun
olarak ceset üzerinde incelemeolarak ceset üzerinde inceleme
yapmalarına izin vermeleri.yapmalarına izin vermeleri.

ÖLÜMÜN İSPATI YOLLARIÖLÜMÜN İSPATI YOLLARI
ÖLÜMÜN İSPATI
YOLLARI
KİŞİSEL DURUM
SİCİLİ
KARİNELER
BİRLİKTE ÖLÜM
KARİNESİ
ÖLÜM KARİNESİ

ÖLÜMÜN İSPATI YOLLARIÖLÜMÜN İSPATI YOLLARI
KİŞİSEL DURUM SİCİLİ:KİŞİSEL DURUM SİCİLİ:
Ölümün ispatı nüfus sicilindeki kayıtlaraÖlümün ispatı nüfus sicilindeki kayıtlara
olur.Nüfus memuru durumun kendisineolur.Nüfus memuru durumun kendisine
bildirilmesiyle durumu nüfus sicilinebildirilmesiyle durumu nüfus siciline
işler.İddialar bu kayıtlar yardımıylaişler.İddialar bu kayıtlar yardımıyla
kanıtlanabilir.kanıtlanabilir.
KARİNELER:KARİNELER:
Karine bilinen olaydan bilinmeyen sonuçlarKarine bilinen olaydan bilinmeyen sonuçlar
çıkarmak demektir.çıkarmak demektir.
İddiasını karineye dayandıran kişi iddiasınıİddiasını karineye dayandıran kişi iddiasını
kanıtlamak zorunda değildir karşı taraf bununkanıtlamak zorunda değildir karşı taraf bunun
aksini kanıtlamalıdır. Karineler ölüm ve birlikteaksini kanıtlamalıdır. Karineler ölüm ve birlikte
ölüm karinesi olarak ikiye ayrılır:ölüm karinesi olarak ikiye ayrılır:

 ÖLÜM KARİNESİ:ÖLÜM KARİNESİ:
MK 31. maddeye göre ölümüne kesinMK 31. maddeye göre ölümüne kesin
gözle bakılacak bir durumda kaybolangözle bakılacak bir durumda kaybolan
ve cesedi bulunamayan bir kimseve cesedi bulunamayan bir kimse
ölmüş sayılır.ölmüş sayılır.
Bu durumda mahallin en büyük mülkiBu durumda mahallin en büyük mülki
amirinin emriyle ölüm kaydı düşülebilir.amirinin emriyle ölüm kaydı düşülebilir.
Örneğin bindiği uçak düşen bir kişininÖrneğin bindiği uçak düşen bir kişinin
cesedi bulunamıyorsa ve o kazadan hiçcesedi bulunamıyorsa ve o kazadan hiç
kurtulan yoksa o kişinin ölmüş olduğukurtulan yoksa o kişinin ölmüş olduğu
konusunda bir karine vardır bunu iddiakonusunda bir karine vardır bunu iddia
eden kişi bu karineye dayanabilir.eden kişi bu karineye dayanabilir.

 BİRLİKTE ÖLÜM KARİNESİ:BİRLİKTE ÖLÜM KARİNESİ:
MK 29. maddeye göre hangisininMK 29. maddeye göre hangisinin
daha evvel öldüğünün tespitidaha evvel öldüğünün tespiti
mümkün olmaksızın ölenler aynımümkün olmaksızın ölenler aynı
anda ölmüş sayılır.anda ölmüş sayılır.
Bu husus özellikle miras hukukuBu husus özellikle miras hukuku
bakımından önemlidir.bakımından önemlidir.
Aynı anda ölen kişiler birbirineAynı anda ölen kişiler birbirine
mirasçı olamazlar.mirasçı olamazlar.

GAİPLİKGAİPLİK
Bu durumda kişinin kaybolmasınıBu durumda kişinin kaybolmasını
gerektiren koşullar,ölüm karinesindengerektiren koşullar,ölüm karinesinden
farklı olarak ölümü kesin sayılacakfarklı olarak ölümü kesin sayılacak
ağırlıkta değildir.Kişinin kaybolmasına yolağırlıkta değildir.Kişinin kaybolmasına yol
açan olayın özelliklerine göre,ölümüneaçan olayın özelliklerine göre,ölümüne
kesin değil de, muhtemel gözüylekesin değil de, muhtemel gözüyle
bakılabilmektedir.bakılabilmektedir.
ÖR:Kişi batan denizaltıdadır, fakatÖR:Kişi batan denizaltıdadır, fakat
kurtulan olmuştur veya kişiden uzunkurtulan olmuştur veya kişiden uzun
zamandan haber alınamamıştır. Bunazamandan haber alınamamıştır. Buna
göre gaiplik koşulları:göre gaiplik koşulları:
 kişinin ölümünü muhtemel kılankişinin ölümünü muhtemel kılan
koşulların varlığıkoşulların varlığı
 ölüm tehlikesinden en az 1,sonölüm tehlikesinden en az 1,son
haberinden 5 yıl geçmiş olmasıhaberinden 5 yıl geçmiş olması
 mahkemenin gaiplik kararı vermişmahkemenin gaiplik kararı vermiş
olmasıdır.olmasıdır.

Gaiplik kararının şartlarıGaiplik kararının şartları
MADDİ
ŞARTLAR
ÖLÜM TEHLİKESİ
İÇİNDE
KAYBOLMASI
UZUN ZAMANDIR
HABER
ALINAMAMA

GAİPLİK KARARININ ŞEKLİGAİPLİK KARARININ ŞEKLİ
ŞARTLARIŞARTLARI
Belli bir sürenin geçmesiBelli bir sürenin geçmesi
İlgililerin görevli ve yetkiliİlgililerin görevli ve yetkili
hakimden gaipliğe karar verilmesihakimden gaipliğe karar verilmesi
için talepte bulunmasıiçin talepte bulunması
İlan (Gaip hakkında bilgileri olanİlan (Gaip hakkında bilgileri olan
kimseleri ilan yoluyla bu bilgilerinikimseleri ilan yoluyla bu bilgilerini
bildirmeye davet etmek)bildirmeye davet etmek)

HAZİNENİN TALEBİ ÜZERİNEHAZİNENİN TALEBİ ÜZERİNE
GAİPLİK KARARININ ŞARTLARI:GAİPLİK KARARININ ŞARTLARI:
 Gaip arkada bir malvarlığıGaip arkada bir malvarlığı
bırakmıştır veya bu arada mirasçıbırakmıştır veya bu arada mirasçı
olduğu için,bir malvarlığına sahipolduğu için,bir malvarlığına sahip
olmuştur.olmuştur.
 Mal varlığı resmen idareMal varlığı resmen idare
edilmektedir.edilmektedir.
 Resmen idare en az 10 yıldır devamResmen idare en az 10 yıldır devam
etmektedir veya gaip bu arada 100etmektedir veya gaip bu arada 100
yaşını tamamlamıştır.yaşını tamamlamıştır.

KİŞİNİN HAK EHLİYETİKİŞİNİN HAK EHLİYETİ
HAK EHLİYETİ
HAKLARA SAHİP
OLMA
YÜKÜMLÜLÜK
ALTINA GİRME

HAK EHLİYETİNİN TEMELHAK EHLİYETİNİN TEMEL
İLKELERİİLKELERİ
 GENELLİK İLKESİ:GENELLİK İLKESİ:
 Herkese hak ehliyeti tanınmıştır. HakHerkese hak ehliyeti tanınmıştır. Hak
ehliyetine sahip olmak için kişi olmakehliyetine sahip olmak için kişi olmak
yeterlidir. Hak ehliyetinin tanınmasındayeterlidir. Hak ehliyetinin tanınmasında
ayrım gözetilmez.ayrım gözetilmez.
 EŞİTLİK İLKESİ:EŞİTLİK İLKESİ:
 Herkesin aynı kapsamda hak ehliyetineHerkesin aynı kapsamda hak ehliyetine
sahip olmasını gerekli kılar.Eşit olanlarasahip olmasını gerekli kılar.Eşit olanlara
eşit davranma anlamındadır. Kanundaeşit davranma anlamındadır. Kanunda
hukuk düzeninin sınırları içindehukuk düzeninin sınırları içinde
eşitlikten sözedilmektedir.eşitlikten sözedilmektedir.

YAŞ
CİNSİYET
AYIRT ETME
GÜCÜ
YABANCILIK
ŞEREF VE
HAYSİYETE
AYKIRILIK
HAK EHLİYETİNE
İLİŞKİN OLARAK
KANUNLA
ÖNGÖRÜLEN
SINIRLAMA

FİİL EHLİYETİFİİL EHLİYETİ
KAVRAM:KAVRAM:
Fiil ehliyeti bir kişinin bizzat kendi fiilleriyle hak sahibiFiil ehliyeti bir kişinin bizzat kendi fiilleriyle hak sahibi
olabilmesi, borç altına girebilmesi yeteneğidir.olabilmesi, borç altına girebilmesi yeteneğidir.
Fiil ehliyeti hak ehliyetinden farklı olarak aktif birFiil ehliyeti hak ehliyetinden farklı olarak aktif bir
ehliyettir.ehliyettir.
Kişi hak ehliyeti gereği fiil ehliyetine sahip olmasa daKişi hak ehliyeti gereği fiil ehliyetine sahip olmasa da
yasal temsilcisi aracılığıyla hak ve borçlar kazanabilir.yasal temsilcisi aracılığıyla hak ve borçlar kazanabilir.
Fakat fiil ehliyetine sahip kişi bizzat kendi fiilleriyle hakFakat fiil ehliyetine sahip kişi bizzat kendi fiilleriyle hak
kazanmakta ve borç altına girmektedir.kazanmakta ve borç altına girmektedir.
Fiil ehliyeti bakımından kişiler arasında eşitsizlik sözFiil ehliyeti bakımından kişiler arasında eşitsizlik söz
konusu değildir.konusu değildir.
Çünkü herkes aynı anda, aynı biçim ve derecede akliÇünkü herkes aynı anda, aynı biçim ve derecede akli
psikolojik ve bedensel olgunluğa erişemez.psikolojik ve bedensel olgunluğa erişemez.

FİİL EHLİYETİNİN
ÇEŞİTLİ GÖRÜNÜMLERİ
HUKUKİ İŞLEM
EHLİYETİ
HUKUKA AYKIRI
FİİLLERDEN SORUMLU
OLMA EHLİYETİ
TASARRUF EHLİYETİ
TASARRUF İŞLEMİ
YAPMA EHLİYETİ
TAAHHÜT İŞLEMİ
YAPMA EHLİYETİ
DAVA EHLİYETİ
DAVAYI YÜRÜTME
EHLİYETİ
PARASAL NİTELİĞİ
OLMAYAN HUKUKİ
İŞLEMLERİ YAPABİLME
EHLİYETİ

HUKUKİ İŞLEM EHLİYETİHUKUKİ İŞLEM EHLİYETİ
o TAAHHÜT İŞLEMİ YAPMA EHLİYETİ:BirTAAHHÜT İŞLEMİ YAPMA EHLİYETİ:Bir
kimsenin malvarlığının pasifini arttırıcı işlemkimsenin malvarlığının pasifini arttırıcı işlem
yapabilmesi için fiil ehliyetine sahip olmalıdır.yapabilmesi için fiil ehliyetine sahip olmalıdır.
o TASARRUF İŞLEMİ YAPMA EHLİYETİ:BirTASARRUF İŞLEMİ YAPMA EHLİYETİ:Bir
kimsenin tasarruf işlemi yapabilmesi için fiilkimsenin tasarruf işlemi yapabilmesi için fiil
ehliyetine ve tasarruf ehliyetine sahip olmasıehliyetine ve tasarruf ehliyetine sahip olması
şarttır.şarttır.
o
TASARRUF EHLİYETİ:Bir kimsenin tasarruf işlemiTASARRUF EHLİYETİ:Bir kimsenin tasarruf işlemi
yapabilmesi için sahip olması gereken ehliyettir.yapabilmesi için sahip olması gereken ehliyettir.
o PARASAL NİTELİĞİ OLMAYAN HUKUKİPARASAL NİTELİĞİ OLMAYAN HUKUKİ
İŞLEMLERİ YAPABİLME EHLİYETİ:KişininİŞLEMLERİ YAPABİLME EHLİYETİ:Kişinin
parasal yönden mal varlığına etki etmeyen hukukiparasal yönden mal varlığına etki etmeyen hukuki
işlemleri yapması (nişan ,evlenme,evlat edinme)işlemleri yapması (nişan ,evlenme,evlat edinme)
için de fiil ehliyetine sahip olması aranır.için de fiil ehliyetine sahip olması aranır.

o DAVA EHLİYETİ:DAVA EHLİYETİ:
o Fiil ehliyetinin usul hukukundakiFiil ehliyetinin usul hukukundaki
görünüm şeklidir.Fiil ehliyetine sahipgörünüm şeklidir.Fiil ehliyetine sahip
olmayanların dava ehliyeti yoktur.olmayanların dava ehliyeti yoktur.
o DAVAYI YÜRÜTME EHLİYETİ:DAVAYI YÜRÜTME EHLİYETİ:
o Bir davada, dava konusu üzerindeBir davada, dava konusu üzerinde
bir başkası adına tasarruftabir başkası adına tasarrufta
bulunabilme ehliyetidir.bulunabilme ehliyetidir.

ERGİN OLMA
HAKKINDA
KISITLILIK
KARARININ
ALINMAMIŞ
OLMASI
AYIRDETME
GÜCÜ
UNSURLARI

FİİL EHLİYETİ GRUPLARI
TAM EHLİYETLİLER
TAM EHLİYETSİZLER
SINIRLI EHLİYETSİZLER
SINIRLI EHLİYETLİLER
ŞARTLARI:ergin olma,ayırt
etme gücüne sahip
olma,kısıtlı olmama
ŞARTLARI:ayırt etme gücü
olmayan küçük,ayırt etme
gücü olmayan ergin kişi
ŞARTLARI:ayırt etme gücü
olan küçük,ayırt etme gücü
olan kısıtlı
ŞARTLARI:ayırt etme gücüne
sahip ergin, hakkında kısıtlılık
kararı alınmamış fakat yine de
yasal danışman atanmış/evli

TAM FİİL EHLİYETİNİTAM FİİL EHLİYETİNİ
GEREKTİREN İŞLEMLER:GEREKTİREN İŞLEMLER:
HUKUKİ İŞLEMLER:HUKUKİ İŞLEMLER:
İki taraflı hukuki işlemlerİki taraflı hukuki işlemler
Tek taraflı hukuki işlemlerTek taraflı hukuki işlemler
KararlarKararlar
HUKUKİ İŞLEM BENZERİHUKUKİ İŞLEM BENZERİ
FİİLLERFİİLLER
MADDİ FİİLLER(REALAKT)MADDİ FİİLLER(REALAKT)

SADECE AYIRTETME GÜCÜSADECE AYIRTETME GÜCÜ
GEREKTİREN İŞLEMLERGEREKTİREN İŞLEMLER
Bu işlemlere ilişkin örnekler:Bu işlemlere ilişkin örnekler:
Kişiler Hukuku: Bazı kişilik haklarınınKişiler Hukuku: Bazı kişilik haklarının
kullanımında erginlik değil sadece ayırt etmekullanımında erginlik değil sadece ayırt etme
gücü olması koşulu aranır.gücü olması koşulu aranır.
Aile Hukuku:Kusura dayalı boşanma davasıAile Hukuku:Kusura dayalı boşanma davası
açması sadece kişinin ayırt etme gücüneaçması sadece kişinin ayırt etme gücüne
sahip olmasına bağlıdır.sahip olmasına bağlıdır.
Miras Hukuku:Miras bırakanın saklı pay sahibiMiras Hukuku:Miras bırakanın saklı pay sahibi
mirasçısını mirastan çıkarabilmesi için mirasmirasçısını mirastan çıkarabilmesi için miras
bırakanın ayırt etme gücüne sahip olmasıbırakanın ayırt etme gücüne sahip olması
yeterlidir.yeterlidir.
Eşya Hukuku:Bir mala zilyet olma ayıt etmeEşya Hukuku:Bir mala zilyet olma ayıt etme
gücünün varlığını gerektirir.gücünün varlığını gerektirir.

Borçlar Hukuku:İhtarla bir borcunBorçlar Hukuku:İhtarla bir borcun
muaccel hale getirilmesinde,muaccel hale getirilmesinde,
kendisine ihtarda bulunanın ayırtkendisine ihtarda bulunanın ayırt
etme gücüne sahip olmasıetme gücüne sahip olması
yeterlidir.yeterlidir.
Hukuka Aykırı Fiiller:Ayırt etmeHukuka Aykırı Fiiller:Ayırt etme
gücüne sahip olanın haksız fiilgücüne sahip olanın haksız fiil
sorumluluğu mevcuttur.sorumluluğu mevcuttur.

FİİL EHLİYETİNİN KOŞULLARIFİİL EHLİYETİNİN KOŞULLARI
TEMYİZ KUDRETİ(SEZGİNLİK):TEMYİZ KUDRETİ(SEZGİNLİK):
Fiil ehliyetinin en önemli koşuludur.BuFiil ehliyetinin en önemli koşuludur.Bu
koşul yoksa kişi tam ehliyetsizdir;yaptığıkoşul yoksa kişi tam ehliyetsizdir;yaptığı
işlemler hiçbir hukuki sonuç doğurmazişlemler hiçbir hukuki sonuç doğurmaz
ve kişi sorumluluk altına girmez.ve kişi sorumluluk altına girmez.
Maddi şartları:Maddi şartları:
*makul bir iradeye sahip olma yeteneği*makul bir iradeye sahip olma yeteneği
- tanıma yeteneği- tanıma yeteneği
- değerlendirme yeteneği- değerlendirme yeteneği
- karar verme yeteneği- karar verme yeteneği
*iradeye uygun davranma yeteneği*iradeye uygun davranma yeteneği
Ayırt etme gücünü etkileyebilecekAyırt etme gücünü etkileyebilecek
diğer durumlar ise yaş,akıl hastalığı,akıldiğer durumlar ise yaş,akıl hastalığı,akıl
zayıflığı, sarhoşluk ve buna benzerzayıflığı, sarhoşluk ve buna benzer
hallerdir.hallerdir.

RÜŞT (ERGİNLİK): Onsekiz yaşını doldurmuşRÜŞT (ERGİNLİK): Onsekiz yaşını doldurmuş
olan kişi reşittir.istisnai 2 koşulda kişiyiolan kişi reşittir.istisnai 2 koşulda kişiyi
reşit kılar:reşit kılar:
1) Evlenme (18/17/16 yaş)
2) Y2) Yargısal erginlik
KOŞULLARI:15 yaşını doldurmuş olmak,
küçüğün isteği, velinin izni, aile
mahkemesinin kararı, küçüğün menfaati..

KISITLI OLMAMAK (hacir altına
alınmış olmamak):
Fiil ehliyetinin olumsuz koşuludur.
Yasada sayılan nedenlerden
birinin bulunması halinde kişinin
ehliyeti kısıtlanır ya da kendisine
vasi atanır.

28.03.200728.03.2007 Doç. Dr. Çağlar Özel Hacettepe ÜniversitesiDoç. Dr. Çağlar Özel Hacettepe Üniversitesi
FİİL EHLİYETİFİİL EHLİYETİ
AÇISINDAN KİŞİLERİNAÇISINDAN KİŞİLERİN
SINIFLANDIRILMASISINIFLANDIRILMASI

TAM EHLİYETLİLERTAM EHLİYETLİLER
Bunlar fiil ehliyetinin üç koşuluna daBunlar fiil ehliyetinin üç koşuluna da
sahip olan yani sezgin, ergin vesahip olan yani sezgin, ergin ve
kısıtlanmamış olan kişilerdir.kısıtlanmamış olan kişilerdir.
Bunların hukuki işlem ehliyetleri veBunların hukuki işlem ehliyetleri ve
haksız fiilden sorumluluklarıhaksız fiilden sorumlulukları
tamdır.tamdır.
Kendi başlarına her türlü hukukiKendi başlarına her türlü hukuki
işlemi yapabilirler.işlemi yapabilirler.
Temyiz kudretine sahip oldukları içinTemyiz kudretine sahip oldukları için
kusur ehliyetleri de tamdır.kusur ehliyetleri de tamdır.

TAM EHLİYETSİZLERTAM EHLİYETSİZLER
Bunlar temyiz kudretine sahip olmayan kişilerdir. NeBunlar temyiz kudretine sahip olmayan kişilerdir. Ne
kendileri ne de yasal temsilcilerinin onayıyla birkendileri ne de yasal temsilcilerinin onayıyla bir
hukuki işlem yapabilirler.hukuki işlem yapabilirler.
Sezgin olmayanların yaptıkları işlemler batıldır.Sezgin olmayanların yaptıkları işlemler batıldır.
Ancak bu kişilerin toplumsal yaşama katılmaAncak bu kişilerin toplumsal yaşama katılma
gerekleri olduğundan bu işlemleri yasal temsilcilerigerekleri olduğundan bu işlemleri yasal temsilcileri
tarafından yapılır.tarafından yapılır.
Fakat yasal temsilcilerin de yapamayacağı işlemlerFakat yasal temsilcilerin de yapamayacağı işlemler
vardır.vardır.
Haksız fiilden sorumluluklar yoktur. Aırtdetme gücüneHaksız fiilden sorumluluklar yoktur. Aırtdetme gücüne
sahip olmadıklarından kusur ehliyetleri yoktur.sahip olmadıklarından kusur ehliyetleri yoktur.
Yasa bazı durumlarda tam ehliyetsizin haksız fiildenYasa bazı durumlarda tam ehliyetsizin haksız fiilden
sorumlu olmasını kabul etmiştir.sorumlu olmasını kabul etmiştir.
Birincisi hakkaniyet sorumluluğu,ikincisi ise geçiciBirincisi hakkaniyet sorumluluğu,ikincisi ise geçici
olarak temyiz kudretini yitirenlerin sorumluluğudur.olarak temyiz kudretini yitirenlerin sorumluluğudur.

TAM
EHLİYETSİZLERİN
BORÇLAR
HUKUKUNDAN
DOĞAN
SORUMLULUĞU
HAKKANİYET
SORUMLULUĞU
KUSURSUZ
SORUMLULUK
SEBEPSİZ
ZENGİNLEŞME
VEKALETSİZ
İŞ GÖRMEDEN
DOĞAN
SORUMLULUK

TAM EHLİYETSİZİN YASALTAM EHLİYETSİZİN YASAL
TEMSİLCİSİNİN HİÇ YAPAMAYACAĞITEMSİLCİSİNİN HİÇ YAPAMAYACAĞI
İŞLEMLERİŞLEMLER
Vakıf kurmakVakıf kurmak
Bağış yapmakBağış yapmak
Kefalet akdi yapmakKefalet akdi yapmak

SINIRLI EHLİYETSİZLERSINIRLI EHLİYETSİZLER
Temyiz kudretine sahip olmakla birlikte reşit olmayan veyaTemyiz kudretine sahip olmakla birlikte reşit olmayan veya
kısıtlı olan kişilerdir.kısıtlı olan kişilerdir.
Sınırlı ehliyetsizlerin hukuki işlem ehliyeti yönündenSınırlı ehliyetsizlerin hukuki işlem ehliyeti yönünden
durumlarını ikili bir ayrımla ele alırsak:durumlarını ikili bir ayrımla ele alırsak:
1-Kendi başlarına yapabilecekleri işlemler;1-Kendi başlarına yapabilecekleri işlemler;
Karşılıksız kazandırma sağlayan işlemler yapabilir,kişiyeKarşılıksız kazandırma sağlayan işlemler yapabilir,kişiye
sıkı sıkıya bağlı haklarını kullanabilirler.sıkı sıkıya bağlı haklarını kullanabilirler.
2-Yasal temsilcilerinin yada yasal temsilci izniye sınırlı2-Yasal temsilcilerinin yada yasal temsilci izniye sınırlı
ehliyetsizlerin yapabileceği işlemler:ehliyetsizlerin yapabileceği işlemler:
Kişiye sıkı sıkıya bağlı hakların kullanılması dışında kalanKişiye sıkı sıkıya bağlı hakların kullanılması dışında kalan
tüm işlemleri yasal temsilcileri aracılığıyla ya datüm işlemleri yasal temsilcileri aracılığıyla ya da
onayıyla yapabilirler.onayıyla yapabilirler.
Onay işlem yapılmadan önce verildiyse izin, sonraOnay işlem yapılmadan önce verildiyse izin, sonra
verildiyse onam (icazet) olur.verildiyse onam (icazet) olur.
İşlem onaysızsa askıda hükümsüzdür.İşlem onaysızsa askıda hükümsüzdür.
Sınırlı ehliyetsizler sezgin oldukları için kusur ehliyetleri veSınırlı ehliyetsizler sezgin oldukları için kusur ehliyetleri ve
haksız fiilden sorumlulukları tamdır.haksız fiilden sorumlulukları tamdır.

SINIRLI EHLİYETLİLER:SINIRLI EHLİYETLİLER:
Bunlar evliler ile kendilerine kanuni müşavirBunlar evliler ile kendilerine kanuni müşavir
tayin edilmiş olan kişilerdir. Aslında bu kişilertayin edilmiş olan kişilerdir. Aslında bu kişiler
tam ehliyetliler gibi fiil ehliyetinin her üçtam ehliyetliler gibi fiil ehliyetinin her üç
koşuluna da sahiplerdir. Fakat bazı işlemlerininkoşuluna da sahiplerdir. Fakat bazı işlemlerinin
geçerli olabilmesi için belirli bir makamın ya dageçerli olabilmesi için belirli bir makamın ya da
kanuni müşavirin onayı gerekmektedir.kanuni müşavirin onayı gerekmektedir.
ÖR:Aile konutunun devri ya da sınırlı ayni haklaÖR:Aile konutunun devri ya da sınırlı ayni hakla
kısıtlanması diğer eşin onayına bağlıdır.kısıtlanması diğer eşin onayına bağlıdır.
Yasal danışmanlık;oy,yönetim ve karmaYasal danışmanlık;oy,yönetim ve karma
danışmanlık olmak üzere üçe ayrılır.danışmanlık olmak üzere üçe ayrılır.

KİŞİLİK HAKLARIKİŞİLİK HAKLARI
KİŞİLİK HAKLARININ HUKUKİ MAHİYETİ:KİŞİLİK HAKLARININ HUKUKİ MAHİYETİ:
 Mutlak hakMutlak hak

Herkese karşı ileri sürülür, herkes uymakHerkese karşı ileri sürülür, herkes uymak
zorundadırzorundadır
 Malvarlığı hakkı değildirMalvarlığı hakkı değildir

İcra takiplerinin konusu olmaz, haczedilmez,İcra takiplerinin konusu olmaz, haczedilmez,
iflas konusu olmaz, miras yoluyla geçmeziflas konusu olmaz, miras yoluyla geçmez
 Kişiye sıkı sıkıya bağlıdırKişiye sıkı sıkıya bağlıdır

Doğumla kazanılır, ölümle sona erer;Doğumla kazanılır, ölümle sona erer;
devredilemez, vazgeçilemez, yasaya ve geneldevredilemez, vazgeçilemez, yasaya ve genel
ahlaka aykırı olarak sınırlandırılamazahlaka aykırı olarak sınırlandırılamaz

Kişilik hakkkının konusuna girenKişilik hakkkının konusuna giren
kişisel değerler:kişisel değerler:
 Maddi bedensel değerler (Fiziki kişilikMaddi bedensel değerler (Fiziki kişilik
/hayat, beden sağlığı, sağlık.)/hayat, beden sağlığı, sağlık.)
 Manevi değerler (Deruni kişilik /his alemi)Manevi değerler (Deruni kişilik /his alemi)

Özgürlükler-onur ve saygınlık- ad/resimÖzgürlükler-onur ve saygınlık- ad/resim
üzerindeki haklar –giz alanıüzerindeki haklar –giz alanı
 Kişinin hayat alanının çeşitleri:Kişinin hayat alanının çeşitleri:
 Kamuya açık alanKamuya açık alan
 Özel alanÖzel alan
 Gizlilik alanıGizlilik alanı
 Mesleki-Ticari manevi değerler (SosyalMesleki-Ticari manevi değerler (Sosyal
kişilik )kişilik )

KİŞİLİĞİN KORUNMASI:KİŞİLİĞİN KORUNMASI:
Fiil ehliyetinden
Kısmen veya
Tamamen
vazgeçememe
Özgürlüğünü
*hukuka
*ahlaka aykırı
Olarak
sınırlayamama
Hak ehliyetinden
Kısmen veya
tamamen
vazgeçememe
TMK.23’e göre
Kişinin
korunması

Kişilik değerlerinin ihlaline karşıKişilik değerlerinin ihlaline karşı
kişiyi korumakişiyi koruma
Kişinin maddi,manevi ve iktisadi varlıklarıKişinin maddi,manevi ve iktisadi varlıkları
üzerindeki haklarının başkalarının müdahalesineüzerindeki haklarının başkalarının müdahalesine
karşı korunması gerekmektedir.Buna dış korumakarşı korunması gerekmektedir.Buna dış koruma
da denilmektedir.da denilmektedir.
Kişiliğin korunmasına dair hususlar sadece medeniKişiliğin korunmasına dair hususlar sadece medeni
kanunda değil,anayasa ve ceza kanununda dakanunda değil,anayasa ve ceza kanununda da
vardır.Ayrıca medeni kanunun 24. maddesi de birvardır.Ayrıca medeni kanunun 24. maddesi de bir
davranışın hangi durumlarda hukuka uygunlukdavranışın hangi durumlarda hukuka uygunluk
unsuru içerdiğini belirtmiştir:unsuru içerdiğini belirtmiştir:
zarar görenin rızasızarar görenin rızası
üstün nitelikte bir özel yararın varlığıüstün nitelikte bir özel yararın varlığı
üstün nitelikte bir kamu yararının varlığıüstün nitelikte bir kamu yararının varlığı
kanunun verdiği yetkiye dayanarak kişilikkanunun verdiği yetkiye dayanarak kişilik
hakkına yapılan saldırıhakkına yapılan saldırı

KİŞİLİĞİN KORUNMASI
İÇİN AÇILABİLECEK
DAVALAR
ÖZEL DAVALAR DİĞER GENEL DAVALAR
MADDİ Tazm.
KAZANCIN
İADESİ
MANEVİ Tazm.
ÖNLEME
SALDIRIYA SON
VERİLMESİ
TESPİT
DİĞER DAVA
YOLLARI
KARARIN İLANI VEYA
3. KİŞİLERE BİLDİRMEYE
VEYA DÜZELTMEYE
KARAR VERME

Maddi tazminat davası şartları:Maddi tazminat davası şartları:
 Kişilik haklarının ihlaliKişilik haklarının ihlali
 ZararZarar
 İlliyet bağıİlliyet bağı
 KusurKusur
Manevi tazminat davası şartları:Manevi tazminat davası şartları:
 Saldırının haksız olmasıSaldırının haksız olması
 Kişisel menfaatlerin saldırıya uğramasıKişisel menfaatlerin saldırıya uğraması
 Manevi bir zararın varlığıManevi bir zararın varlığı
 İlliyet bağıİlliyet bağı

İSİM VE KORUNMASI:İSİM VE KORUNMASI:
MK.MK. Madde 26-Madde 26- Adının kullanılmasıAdının kullanılması
çekişmeli olan kişi, hakkının tespitini davaçekişmeli olan kişi, hakkının tespitini dava
edebilir.edebilir.
Adı haksız olarak kullanılan kişi buna sonAdı haksız olarak kullanılan kişi buna son
verilmesini; haksız kullanan kusurlu iseverilmesini; haksız kullanan kusurlu ise
ayrıca maddî zararının giderilmesini veayrıca maddî zararının giderilmesini ve
uğradığı haksızlığın niteliği gerektiriyorsauğradığı haksızlığın niteliği gerektiriyorsa
manevî tazminat ödenmesini isteyebilir.manevî tazminat ödenmesini isteyebilir.’’
Bu maddeden de anlaşılacağı gibi kişiliğinBu maddeden de anlaşılacağı gibi kişiliğin
korunmasında sözü geçen bütün davalar,korunmasında sözü geçen bütün davalar,
durdurma, önleme, tespit, maddi ve manevidurdurma, önleme, tespit, maddi ve manevi
tazminat davaları ismin korunması ile ilgili olarak datazminat davaları ismin korunması ile ilgili olarak da
açılabilir.açılabilir.
Medeni Kanun’un bu hükmü genel olarak ismiMedeni Kanun’un bu hükmü genel olarak ismi
korumaktadır.korumaktadır.

İsim deyince kişilerin toplumdaİsim deyince kişilerin toplumda
belirtilmesine ve ayırt edilmesinebelirtilmesine ve ayırt edilmesine
yarayan varlıklar anlaşılır. Çeşitliyarayan varlıklar anlaşılır. Çeşitli
isimlerle karşılaşırız.isimlerle karşılaşırız.
Bir kişinin adı -soyadından başka lakapBir kişinin adı -soyadından başka lakap
ve müstear ad denilen isimler deve müstear ad denilen isimler de
vardır.vardır.
Soyadı bir aileye bağlı olanlarınSoyadı bir aileye bağlı olanların
ortaklaşa kullandıkları isimdir.ortaklaşa kullandıkları isimdir.
Kanuna göre soyadı taşımak zorunludur.Kanuna göre soyadı taşımak zorunludur.

Önad aynı soyadı taşıyan kişileri birbirindenÖnad aynı soyadı taşıyan kişileri birbirinden
ayırmak için kullanılır.ayırmak için kullanılır.
Önad kullanmak da zorunludur.Önad kullanmak da zorunludur.
Soyadı kazanılma yolları ise; doğuştanSoyadı kazanılma yolları ise; doğuştan
kazanma, soyadı değişikliğiyle kazanma olarakkazanma, soyadı değişikliğiyle kazanma olarak
ikiye ayrılır.ikiye ayrılır.
Soyadı değişikliğiyle kazanma ise:Soyadı değişikliğiyle kazanma ise:

evlenme ile,evlenme ile,

evlat edinme ile veevlat edinme ile ve

idari karar ile kazanma olarak üçe ayrılır.idari karar ile kazanma olarak üçe ayrılır.

Adın unsurları ve çeşitleri:Adın unsurları ve çeşitleri:
SoyadıSoyadı
AdAd
Takma adTakma ad
LakapLakap
Ticaret unvanıTicaret unvanı
İşletme adıİşletme adı
MarkaMarka

ADIN KORUNMASI:ADIN KORUNMASI:
Adın kullanılmasının çekişmeli olmasıAdın kullanılmasının çekişmeli olması
Adın haksız kullanılması:Adın haksız kullanılması:

haksız kullanımı halinde açılabilecek davalar:haksız kullanımı halinde açılabilecek davalar:

tespit davasıtespit davası

men davasımen davası

önleme davasıönleme davası

maddi tazminatmaddi tazminat

manevi tazminatmanevi tazminat

vekaletsiz iş görmevekaletsiz iş görme

ADIN DEĞİŞTİRİLMESİADIN DEĞİŞTİRİLMESİ
İsim değiştirilmesi talebine ilişkinİsim değiştirilmesi talebine ilişkin
hükümler:hükümler:
Kaydın düzeltilmesi davasıKaydın düzeltilmesi davası
İsmin değiştirilmesi davası:İsmin değiştirilmesi davası:

Şartları;Şartları;
1)Haklı sebep1)Haklı sebep
2)Mahkeme kararı2)Mahkeme kararı

HISIMLIK İLİŞKİLERİHISIMLIK İLİŞKİLERİ
Hısımlık:Hısımlık:
Gerçek kişiler arasında ya kanGerçek kişiler arasında ya kan
bağından ya da yasada belirtilenbağından ya da yasada belirtilen
hukuki işlemlerden doğan ve hukukhukuki işlemlerden doğan ve hukuk
düzeninin kendisine sonuçlardüzeninin kendisine sonuçlar
bağladığı yakınlık ilişkisidir.bağladığı yakınlık ilişkisidir.
Hısımlık ilişkisi çeşitli nedenlerdenHısımlık ilişkisi çeşitli nedenlerden
doğmaktadır.doğmaktadır.

HISIMLIK ÇEŞİTLERİHISIMLIK ÇEŞİTLERİ
HISIMLIK ÇEŞİTLERİ
KAN HISIMLIĞI
SIHRİ HISIMLIK
SÖZLEŞMEDEN DOĞAN
HISIMLIK
ALTSOY ÜSTSOY
HISIMLIĞI
YANSOY HISIMLIĞI

SIHRİ HISIMLIK(Kayın hısımlığı):SIHRİ HISIMLIK(Kayın hısımlığı):
MK 18. maddesi sıhri hısımlığıMK 18. maddesi sıhri hısımlığı
düzenlemektedir.düzenlemektedir.
Eşlerden her birinin kan hısımlarıEşlerden her birinin kan hısımları
ötekinin, özdeş dereceden sıhriötekinin, özdeş dereceden sıhri
hısımları olur.hısımları olur.

KAN HISIMLIĞI:KAN HISIMLIĞI:
Kan bağına dayanan hısımlıktır.Kan bağına dayanan hısımlıktır.
Kan hısımlığı:Kan hısımlığı:

baba, çocuk, torun, torun çocuğu gibibaba, çocuk, torun, torun çocuğu gibi
birbirlerinin soyundan gelenler arasında isebirbirlerinin soyundan gelenler arasında ise
üstsoy-yansoy kan hısımlığı;üstsoy-yansoy kan hısımlığı;

kardeşler, kardeş çocukları, amca, hala,dayıkardeşler, kardeş çocukları, amca, hala,dayı
ve teyze gibi ortak soydan gelenler arasındave teyze gibi ortak soydan gelenler arasında
ise yansoy kan hısımlığı olarak adlandırılır.ise yansoy kan hısımlığı olarak adlandırılır.

KAYIN HISIMLIĞI:KAYIN HISIMLIĞI:
Eşlerden biri ile diğer eşin kanEşlerden biri ile diğer eşin kan
hısımları, aynı tür ve derecedenhısımları, aynı tür ve dereceden
kayın hısımlarıkayın hısımları olur.(MK 18)olur.(MK 18)

Kan Hısımlığının DerecesiKan Hısımlığının Derecesi
Kan hısımlığının derecesi, hısımlarıKan hısımlığının derecesi, hısımları
birbirine bağlayan doğum sayısıylabirbirine bağlayan doğum sayısıyla
belli olur.belli olur.
Biri diğerinden gelen kişiler arasındaBiri diğerinden gelen kişiler arasında
üstsoy-altsoy kan hısımlığı;üstsoy-altsoy kan hısımlığı;
biri diğerinden gelmeyip de, ortak birbiri diğerinden gelmeyip de, ortak bir
kökten gelen kişiler arasında yansoykökten gelen kişiler arasında yansoy
kan hısımlığı vardır.(MK 17)kan hısımlığı vardır.(MK 17)

SÖZLEŞMEDEN DOĞAN HISIMLIKSÖZLEŞMEDEN DOĞAN HISIMLIK
 Medeni kanunun aradığı koşulları yerine getirmekMedeni kanunun aradığı koşulları yerine getirmek
suretiyle kişilerin evlat edinmeleri mümkündür.suretiyle kişilerin evlat edinmeleri mümkündür.
 Evlat edinme evlat edinenle evlat edinilenEvlat edinme evlat edinenle evlat edinilen
arasında mahkeme kararıyla olur.arasında mahkeme kararıyla olur.
 Bu kişiler arasındaBu kişiler arasında yapayyapay bir hısımlık meydanabir hısımlık meydana
gelmektedir. Bu, taraflar arasında birincigelmektedir. Bu, taraflar arasında birinci
dereceden, doğrudan,dereceden, doğrudan, kan hısımlığı gibikan hısımlığı gibi birbir
hısımlıktır.hısımlıktır.
 Evlatlık ilişkisinin sona ermesiyle hısımlık daEvlatlık ilişkisinin sona ermesiyle hısımlık da
sona erer.sona erer.

İKAMETGİKAMETGÂÂH (YERLEŞİM YERİ)H (YERLEŞİM YERİ)
Kişinin yerleşmek niyetiyle oturduğuKişinin yerleşmek niyetiyle oturduğu
yere o kişinin ikametgahı denir.yere o kişinin ikametgahı denir.
Bu anlamda ikametgBu anlamda ikametgââhh kişinin belirlikişinin belirli
bir yerle olan hukuki ilişkilerinebir yerle olan hukuki ilişkilerine
denmektedir.denmektedir.
Kural olarak kişiler ikametgKural olarak kişiler ikametgââhlarınıhlarını
kendi istekleriyle seçerler ya da kişininkendi istekleriyle seçerler ya da kişinin
ikametgikametgââhını yasa belirlemiştir.hını yasa belirlemiştir.

yerleşim yerinin zorunluluğu ve tekliği ilkesiyerleşim yerinin zorunluluğu ve tekliği ilkesi

Özgür iradeleri ya da yasa gereği kişilerinÖzgür iradeleri ya da yasa gereği kişilerin
yerleşim yeri vardır.yerleşim yeri vardır.

Bir kişinin birden fazla yerleşim yeri olamazBir kişinin birden fazla yerleşim yeri olamaz

Eskisi ortadan kalkmadan yeni yerleşim yeriEskisi ortadan kalkmadan yeni yerleşim yeri
seçilemezseçilemez

İradi yerleşim yerinin ögeleriİradi yerleşim yerinin ögeleri
1- Psikolojik öge: Yerleşme niyeti1- Psikolojik öge: Yerleşme niyeti

kişinin az-çok sürekli yerleşmeye yönelik iradesikişinin az-çok sürekli yerleşmeye yönelik iradesi
2- Maddi öge: Oturma2- Maddi öge: Oturma

Yerleşme niyetiyle, kalıcı bir şekildeYerleşme niyetiyle, kalıcı bir şekilde
Yasal yerleşim yerinde kişinin yerleşme niyetineYasal yerleşim yerinde kişinin yerleşme niyetine
bakılmaksızın belirli bir yer onun yerleşim yeri sayılır.bakılmaksızın belirli bir yer onun yerleşim yeri sayılır.
**Velayet altındakiler (evlatlık dahil)Velayet altındakiler (evlatlık dahil)
**Vesayet altındakilerVesayet altındakiler
Tüzel kişilerin yerleşim yeri tüzük/ana sözleşmedekiTüzel kişilerin yerleşim yeri tüzük/ana sözleşmedeki
yerdir. Yoksa yönetim işlerinin yürütüldüğü yerdir.yerdir. Yoksa yönetim işlerinin yürütüldüğü yerdir.

Yerleşim yerinin Hukuksal ÖnemiYerleşim yerinin Hukuksal Önemi
Gaiplik kararını gaibin son yerleşim yeriGaiplik kararını gaibin son yerleşim yeri
mahkemesi verirmahkemesi verir
Evlenecek kişiler yerleşim yeri nikahEvlenecek kişiler yerleşim yeri nikah
memuruna başvururlarmemuruna başvururlar
Boşanma ve ayrılık davasına bakmayaBoşanma ve ayrılık davasına bakmaya
eşlerden birinin son yerleşim yeri veyaeşlerden birinin son yerleşim yeri veya
son altı aydan beri birlikte oturduklarıson altı aydan beri birlikte oturdukları
yer mahkemesi yetkilidiryer mahkemesi yetkilidir
Para borçlarının ifa yeri alacaklınınPara borçlarının ifa yeri alacaklının
yerleşim yeridiryerleşim yeridir
Parça borcunun ifa yeri borçlununParça borcunun ifa yeri borçlunun
yerleşim yeridir.yerleşim yeridir.
Kural olarak davalar davalının yerleşimKural olarak davalar davalının yerleşim
yerinde açılıryerinde açılır

YERLEŞİM YERİ
ÇEŞİTLERİ
YASAL-İRADİ ASLİ-İTİBARİ
YASALİRADİ
ASLİ
YERLEŞİM
YERİ
İTİBARİ
(VARSAYILAN)
YERLEŞİM
YERİ

ŞEKLİŞEKLİ
ANLAMDAANLAMDA
KİŞİLERKİŞİLER
HUKUKUHUKUKU

KİŞİSEL DURUM KÜTÜKLERİKİŞİSEL DURUM KÜTÜKLERİ
 Bir kimsenin kişisel durumunun kaydedildiği siciller kişisel durumBir kimsenin kişisel durumunun kaydedildiği siciller kişisel durum
kütüğüdür.kütüğüdür.

Dar anlamda kişisel durum: Medeni hukuk açısından önem taşıyanDar anlamda kişisel durum: Medeni hukuk açısından önem taşıyan
durumlar (cinsiyet, yaş, ad, bekar, evli, boşanmış, dul, sezgindurumlar (cinsiyet, yaş, ad, bekar, evli, boşanmış, dul, sezgin
olmama, kısıtlı olma, evlatlığı olma vs.)olmama, kısıtlı olma, evlatlığı olma vs.)

Geniş anlamda kişisel durum: Kişinin medeni ve siyasal durumunuGeniş anlamda kişisel durum: Kişinin medeni ve siyasal durumunu
içeren ilişkiler: vatandaşlık, uyrukluk, seçme seçilme hakkı vs.içeren ilişkiler: vatandaşlık, uyrukluk, seçme seçilme hakkı vs.
 Bir kimsenin doğum, ölüm, evlenme, boşanma vs.. gibi durumlarıBir kimsenin doğum, ölüm, evlenme, boşanma vs.. gibi durumları
kişisel durum kütüğüne işlenir.kişisel durum kütüğüne işlenir.
 Kişisel durum kütüğü kişiler ve devlet tarafından önem taşır.Kişisel durum kütüğü kişiler ve devlet tarafından önem taşır.
 Kişisel durum sicilinin başlıcaları:Kişisel durum sicilinin başlıcaları:
1-Medeni Kanunda öngörülen kütükler:1-Medeni Kanunda öngörülen kütükler:
 doğum, ölüm kütüğü, evlenme kütüğüdoğum, ölüm kütüğü, evlenme kütüğü
2-Nüfus Kanununda öngörülen kütükler:2-Nüfus Kanununda öngörülen kütükler:
 doğum,ölüm evlenme,nüfus kayıt ve yaş düzeltme, evlat edinme,doğum,ölüm evlenme,nüfus kayıt ve yaş düzeltme, evlat edinme,
aile, diğer şahsi değişiklikler özellikle cinsiyet, yer değiştirme,aile, diğer şahsi değişiklikler özellikle cinsiyet, yer değiştirme,
boşanma kütüğü.boşanma kütüğü.

 NUFÜS KAYIT VE BELGELERİNİN HUKUKSALNUFÜS KAYIT VE BELGELERİNİN HUKUKSAL
DEĞERLERİDEĞERLERİ

1- Kanıtlayıcı güce sahip olması1- Kanıtlayıcı güce sahip olması

2- Aleniyeti sağlaması2- Aleniyeti sağlaması

İlgili kişiler açısından geçerlidirİlgili kişiler açısından geçerlidir

Gizlilik ilkesi geçerlidirGizlilik ilkesi geçerlidir

Bildirici niteliktedirBildirici niteliktedir

Değişiklik ve düzeltme mahkeme kararına bağlıdırDeğişiklik ve düzeltme mahkeme kararına bağlıdır

Kütüklerin tutulmasından doğan zarar dolayısıyla DevletinKütüklerin tutulmasından doğan zarar dolayısıyla Devletin
kusursuz sorumluluğu vardır (memura rücu)kusursuz sorumluluğu vardır (memura rücu)

TÜZEL KİŞİLERTÜZEL KİŞİLER
GENEL BİLGİLERGENEL BİLGİLER

MK gerçek kişiler yanında toplulukları daMK gerçek kişiler yanında toplulukları da
haklara ve borçlara ehil görmüş ve onlarahaklara ve borçlara ehil görmüş ve onlara
kişilik tanımıştır.kişilik tanımıştır.
TANIM:TANIM:
““Tüzel kişilik, belli bir amaca ulaşmak içinTüzel kişilik, belli bir amaca ulaşmak için
bağımsız bir varlık olarak örgütlenmiş olupbağımsız bir varlık olarak örgütlenmiş olup
haklara ve borçlara sahip olabilen, hukukhaklara ve borçlara sahip olabilen, hukuk
düzenince tanınmış, kişi ve maldüzenince tanınmış, kişi ve mal
topluluklarıdırtopluluklarıdır.”.”

Tüzel kişilerin özellikleri:Tüzel kişilerin özellikleri:
Belli ve sürekli bir amaçBelli ve sürekli bir amaç
Bağımsızlık vasfıBağımsızlık vasfı
Örgütlenme unsuruÖrgütlenme unsuru

TÜZEL KİŞİLERİN ÇEŞİTLERİ
ÖZEL HUKUK
TÜZEL KİŞİLERİ
KAMU HUKUKU
TÜZEL KİŞİLERİ
KAZANÇ
PAYLAŞMA
AMACI
GÜDEN
KAZANÇ
PAYLAŞMA
AMACI
GÜTMEYEN
KAMU
KURUMLARI
KAMU
İDARELERİ
MESLEK
KURULUŞLARI
SOSYAL
KAMU
KURUMLARI
KÜLTÜREL
KAMU
KURUMLARI
İKTİSADİ
KAMU
KURUMLARI
DEVLET
İL ÖZEL
İDARESİ
BELEDİYE KÖY
Ticaret
şirketleri
DERNEK VAKIF

TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI:TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI:
Tüzel kişiliğin kurulmasına ilişkinTüzel kişiliğin kurulmasına ilişkin
sistemler:sistemler:
1-İzin sistemi1-İzin sistemi

-Tüzel kişi Devlet izniyle kurulur-Tüzel kişi Devlet izniyle kurulur

-Makam yönetim ya da yargı-Makam yönetim ya da yargı makamı olabilirmakamı olabilir

-İzin verip vermeme konusu-İzin verip vermeme konusu
makama aittir. İtiraz edilemez,makama aittir. İtiraz edilemez,
yargıya gidilemezyargıya gidilemez
Örn.:Örn.:AŞ ve Ltd Şti; Esn. Küç. San.AŞ ve Ltd Şti; Esn. Küç. San.
Der.=San. Bak.Der.=San. Bak.

2-Normatif Sistem2-Normatif Sistem
*Kuruluşa ilişkin normlar önceden belir-*Kuruluşa ilişkin normlar önceden belir-
lenmiştirlenmiştir
*İlgili makam, koşulların gerçekleşip*İlgili makam, koşulların gerçekleşip
gerçekleşmediğini incelergerçekleşmediğini inceler
*Gerekli koşullara sahip başvuruyu kabul*Gerekli koşullara sahip başvuruyu kabul
etmek zorundadır. Haksız kabul etmemeetmek zorundadır. Haksız kabul etmeme
yargı yoluna başvuru sonucunu doğurur.yargı yoluna başvuru sonucunu doğurur.

Tüzüğün resmi organlara sunulması sistemiTüzüğün resmi organlara sunulması sistemi
Dernekler, siyasal partiler, sendikalarDernekler, siyasal partiler, sendikalar

Tüzüğün Resmi gazetede yayınlanmasıylaTüzüğün Resmi gazetede yayınlanmasıyla

Kuruluşun belli bir kütüğe yazımlanması (tescili)Kuruluşun belli bir kütüğe yazımlanması (tescili)
sistemisistemi
VakıflarVakıflar

Serbest Kuruluş SistemiSerbest Kuruluş Sistemi
Tüzel kişiliği kuracak kişiler kurmaTüzel kişiliği kuracak kişiler kurma
iradelerini açıklariradelerini açıklar
Tüzel kişi kurulmuş olurTüzel kişi kurulmuş olur

TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASITÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI
Tüzel kişilik her bir türü için yasadaTüzel kişilik her bir türü için yasada
belirtilen unsurların gerçekleşmesi ilebelirtilen unsurların gerçekleşmesi ile
kazanılırkazanılır
Dernekler kuruluş bildirimini, dernek tüzüğünü veDernekler kuruluş bildirimini, dernek tüzüğünü ve
gerekli belgeleri en büyük mülki amiregerekli belgeleri en büyük mülki amire
verdiklerindeverdiklerinde
Vakıflar, yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulanVakıflar, yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan
sicile tescillesicile tescille

Tüzel kişilerin hak ve fiil ehliyetleri:Tüzel kişilerin hak ve fiil ehliyetleri:
HAK EHLİYETİ:Tüzel kişiler kendilerini oluşturanHAK EHLİYETİ:Tüzel kişiler kendilerini oluşturan
kişilerden bağımsız olarak haklara ve borçlarakişilerden bağımsız olarak haklara ve borçlara
sahip olabilirler.sahip olabilirler.
Bu onların ayrı bir kişilik olmalarının doğal birBu onların ayrı bir kişilik olmalarının doğal bir
sonucudur.sonucudur.
MK’ya göre “tüzel kişiler cins,yaş,hısımlık gibiMK’ya göre “tüzel kişiler cins,yaş,hısımlık gibi
yaratılış icabı olarak insana özgü olanlardanyaratılış icabı olarak insana özgü olanlardan
başka bütün hakları iktisap ve borçları ilzambaşka bütün hakları iktisap ve borçları ilzam
edebilirler.”edebilirler.”
Bu anlamda tüzel kişilerin hak ehliyetleriBu anlamda tüzel kişilerin hak ehliyetleri
statülerinde gösterdikleri amaç ile sınırlıdırstatülerinde gösterdikleri amaç ile sınırlıdır (ultra(ultra
vires ilkesi).vires ilkesi).

Tüzel Kişilerin kamu hukuku alanındaki hakTüzel Kişilerin kamu hukuku alanındaki hak
ehliyetinin görünümüehliyetinin görünümü
Anayasal temel hak ve hürriyetlerdenAnayasal temel hak ve hürriyetlerden
tüzel kişiler de yaralanırtüzel kişiler de yaralanır
Kişisel değerlerden mahiyetleriKişisel değerlerden mahiyetleri
bağdaştığı oranda yararlanırbağdaştığı oranda yararlanır

Onur, saygınlık vb.Onur, saygınlık vb.

Tüzel Kişilerin özel hukuk alanındaki hakTüzel Kişilerin özel hukuk alanındaki hak
ehliyetinin görünümüehliyetinin görünümü
Malvarlığı hakları ve kişilik haklarıMalvarlığı hakları ve kişilik hakları

Yapılarına ve amaçlarına uygun (paraylaYapılarına ve amaçlarına uygun (parayla
ölçülebilen) her türlü malvarlığı hakkıölçülebilen) her türlü malvarlığı hakkı
Nispi nitelikli alacak hakları, mutlak nitelikliNispi nitelikli alacak hakları, mutlak nitelikli
nesnel (ayni haklar) , miras hakları (devletnesnel (ayni haklar) , miras hakları (devlet
dışında yasal mirasçı tüzel kişi olmaz, iradidışında yasal mirasçı tüzel kişi olmaz, iradi
mirasçı ya da kendisine belirli mal bırakılan kişimirasçı ya da kendisine belirli mal bırakılan kişi
olabilirler)olabilirler)

Kendi yapılarına uyan kişilik değerleriKendi yapılarına uyan kişilik değerleri
üzerinde kişilik hakkıüzerinde kişilik hakkı
Davada taraf olma ehliyetiDavada taraf olma ehliyeti

Hak ehliyeti yönünden ayrık durumlarHak ehliyeti yönünden ayrık durumlar
1.1. Tüzel kişiler bazı haklardan yapıları gereğiTüzel kişiler bazı haklardan yapıları gereği
yararlanamazlaryararlanamazlar
1.1. Yaş, cinsiyet, hısımlıkYaş, cinsiyet, hısımlık
1.1. Bazı haklardan (topluluk hakları)yapılarıBazı haklardan (topluluk hakları)yapıları
gereği yalnız tüzel kişiler yararlanabilirgereği yalnız tüzel kişiler yararlanabilir
1.1. Üyelikten çıkarma (ihraç) hakkı; aidat (ödenti) istemeÜyelikten çıkarma (ihraç) hakkı; aidat (ödenti) isteme
hakkı; tüzüğü değiştirme hakkı; kendini sona erdirmehakkı; tüzüğü değiştirme hakkı; kendini sona erdirme
hakkıhakkı
1.1. Ultra vires (özgüleme ) ilkesi: Tüzel kişilerUltra vires (özgüleme ) ilkesi: Tüzel kişiler
ancak kurucu sözleşmede (tüzük/anaancak kurucu sözleşmede (tüzük/ana
sözleşme vs.) yazılı konu çerçevesindesözleşme vs.) yazılı konu çerçevesinde
işlemler yapabilir.işlemler yapabilir.

Tüzel Kişilerin Eylem (fiil) EhliyetiTüzel Kişilerin Eylem (fiil) Ehliyeti
Tüzel kişiler kanuna ve kuruluşTüzel kişiler kanuna ve kuruluş
belgelerine göre gerekli organlarabelgelerine göre gerekli organlara
sahip olmakla tüzel kişilik kazanırlarsahip olmakla tüzel kişilik kazanırlar
(MK md. 49)(MK md. 49)

Organ: Tüzel kişinin iradesiniOrgan: Tüzel kişinin iradesini
açıklayarak, onun işlemlerini yapma veaçıklayarak, onun işlemlerini yapma ve
işlerini yürütme görevini yapan kişi yaişlerini yürütme görevini yapan kişi ya
da kişilerda kişiler

Tüzel kişinin ayrılmaz bir parçası olupTüzel kişinin ayrılmaz bir parçası olup
bağımsız bir varlığı yokturbağımsız bir varlığı yoktur

Organın yaptığı işlem ve eylemler tüzelOrganın yaptığı işlem ve eylemler tüzel
kişiyi bağlarkişiyi bağlar

Organı olmayan tüzel kişinin eylem ehliyetiOrganı olmayan tüzel kişinin eylem ehliyeti
yokturyoktur

ORGAN
YASAL ZORUNLU ORGANLAR
(Dernek: Genel kurul, yürütme kurulu,
denetleme kurulu
Vakıf:
Yürütme kurulu
SEÇİMLİK ORGANLAR
Danışma kurulu, onur kurulu, bilim kurulu
KARAR ORGANI (İÇ ORGAN) YÜRÜTME ORGANI (DIŞ ORGAN)

KAPSAMI
HUKUKİ İŞLEM
EHLİYETİ
HUKUKA AYKIRI
EYLEMLERDEN
SORUMLU OLMA
EHLİYETİ
DAVA EHLİYETİ

 TÜZEL KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ:TÜZEL KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ:
 1-KENDİLİĞİNDEN (İNFİSAH)1-KENDİLİĞİNDEN (İNFİSAH)
 2- BİR KARARLA (FESİH)2- BİR KARARLA (FESİH)
Sonuçları:Sonuçları:
- tasfiye- tasfiye
- özgüleme:- özgüleme:
# tüzel kişilik mahkeme kararı ile# tüzel kişilik mahkeme kararı ile
sona ermişse(hukuk ve ya ahlaka aykırısona ermişse(hukuk ve ya ahlaka aykırı
davranış)davranış)
# tüzel kişilik fesh edilmişse# tüzel kişilik fesh edilmişse

Özel
yasa
Hükmü
Sendika K.
Siyasal P.K
KURULUŞ BELGESİ
HÜKMÜ
YETKİLİ ORGAN KARARI
EN YAKIN AMAÇ GÜDEN KAMU KURUM/
KURULUŞUNA
Olağan
sona
erme
Hukuka-
ahlaka
aykırı
amaçla
kapatılan

DERNEKLER:Kazanç paylaşma dışındaDERNEKLER:Kazanç paylaşma dışında
yasalarla yasaklanmamış belirli ve ortakyasalarla yasaklanmamış belirli ve ortak
bir amacı gerçekleştirmek üzere en az 7bir amacı gerçekleştirmek üzere en az 7
gerçek kişinin bilgi ve çalışmalarını sürekligerçek kişinin bilgi ve çalışmalarını sürekli
olarak birleştirmek suretiyle oluşturduğuolarak birleştirmek suretiyle oluşturduğu
tüzel kişiye dernek denir.tüzel kişiye dernek denir.
VAKIFLAR:Belli bir amaca özgülenmiş malVAKIFLAR:Belli bir amaca özgülenmiş mal
topluluklarına vakıf denir.Vakıf kurmatopluluklarına vakıf denir.Vakıf kurma
iradesi vakıf senedinde açıklanır.senediniradesi vakıf senedinde açıklanır.senedin
içeriği yasa tarafından belirlenmiştir.vakıfiçeriği yasa tarafından belirlenmiştir.vakıf
tescil işlemiyle vakıf tüzel kişilik kazanır vetescil işlemiyle vakıf tüzel kişilik kazanır ve
o andan itibaren tahsis edilen mallarıno andan itibaren tahsis edilen malların
mülkiyetini kazanır.vakfın zorunlu organımülkiyetini kazanır.vakfın zorunlu organı
yönetim organıdır.yönetim organıdır.

AİLE HUKUKUAİLE HUKUKU
Aile hukuku medeni hukukun kişilerin aileAile hukuku medeni hukukun kişilerin aile
çevresindeki ilişkilerini düzenleyen kısmıdır.Aileçevresindeki ilişkilerini düzenleyen kısmıdır.Aile
kavramı altında aile üç farklı şekildekavramı altında aile üç farklı şekilde
düzenlenmiştir:düzenlenmiştir:
 Dar anlamda aile:eşlerden meydana gelenDar anlamda aile:eşlerden meydana gelen
topluluk.topluluk.
 Geniş anlamda aile:eşler ve çocuklardanGeniş anlamda aile:eşler ve çocuklardan
meydana gelen toplulukmeydana gelen topluluk
 En geniş anlamda aile:ev reisinin otoritesine tabiEn geniş anlamda aile:ev reisinin otoritesine tabi
olarak aynı çatı altında yaşayan kimselerdenolarak aynı çatı altında yaşayan kimselerden
meydana gelmiş topluluk.meydana gelmiş topluluk.

EVLENMEEVLENME
(evlilik birliğinin oluşması ve sona ermesi)(evlilik birliğinin oluşması ve sona ermesi)
NİŞANLANMA:Nişanlanma bir evlenmeNİŞANLANMA:Nişanlanma bir evlenme
vaadidir.Nişanlanma akdinin tek birvaadidir.Nişanlanma akdinin tek bir
muhtevası olabilir o da tarafların birbirinemuhtevası olabilir o da tarafların birbirine
evlenme vaadinde bulunmalarıdır.evlenme vaadinde bulunmalarıdır.
Nişanlanma aile hukuku nitelikli bağımsız birNişanlanma aile hukuku nitelikli bağımsız bir
akittir.Bu akit tarafların kişiye sıkı sıkıyaakittir.Bu akit tarafların kişiye sıkı sıkıya
bağlı haklarının açıklanmasıyla doğar.bağlı haklarının açıklanmasıyla doğar.
Nişanlanma akdinin temsilci vasıtasıylaNişanlanma akdinin temsilci vasıtasıyla
yapılması mümkün değildir.Kurucuyapılması mümkün değildir.Kurucu
unsurları;karşılıklı evlenme vaadi veunsurları;karşılıklı evlenme vaadi ve
nişanlanacak kişilerin ayrı cinstennişanlanacak kişilerin ayrı cinsten
olmalarıdır.olmalarıdır.

ayırtetmeayırtetme
gücügücü
kişiye bağlıkişiye bağlı
koşullar yasalkoşullar yasal
temsilcinintemsilcinin
Nişanlanmanın onayıNişanlanmanın onayı
Geçerlilik koşulları ahlaka veGeçerlilik koşulları ahlaka ve
muhtevaya adaba aykırımuhtevaya adaba aykırı
bağlı olmamabağlı olmama
koşullarkoşullar
evlenmeevlenme
engellerininengellerinin

EVLENME:Evlenme nişanlıların evlilikEVLENME:Evlenme nişanlıların evlilik
birliği meydana getirmek için yaptıklarıbirliği meydana getirmek için yaptıkları
bir hukuki işlemdir.Baskın görüşe görebir hukuki işlemdir.Baskın görüşe göre
evlilik ayrı cinse mensup kişilerin tam veevlilik ayrı cinse mensup kişilerin tam ve
sürekli hayat ortaklığı kurmak üzeresürekli hayat ortaklığı kurmak üzere
hukukun aradığı koşullara uygun olarakhukukun aradığı koşullara uygun olarak
birleşmesidir.Evlenme akdinin koşulları;birleşmesidir.Evlenme akdinin koşulları;
maddi ve şekli koşullar olarak ikiyemaddi ve şekli koşullar olarak ikiye
ayrılır.ayrılır.

evlenme ehliyetievlenme ehliyeti
maddimaddi
koşullar evlenme engellerininkoşullar evlenme engellerinin
Evlenme bulunmamasıEvlenme bulunmaması
AkdininAkdinin
Koşulları evlenme törenineKoşulları evlenme törenine
şekli hazırlık safhasışekli hazırlık safhası
koşullar evlenme törenikoşullar evlenme töreni
evlenmeden sonrakievlenmeden sonraki
işlemlerişlemler

EVLENME EHLİYETİNİNEVLENME EHLİYETİNİN
KOŞULLARIKOŞULLARI
1-Yaş:1-Yaş:
Olağan 17Olağan 17
Olağanüstü 16Olağanüstü 16
2- Ayırdetme gücü2- Ayırdetme gücü
3- Yasal temsilcinin izni3- Yasal temsilcinin izni

EVLENME ENGELLERİ (MK.129-133)EVLENME ENGELLERİ (MK.129-133)
1-Hısımlık1-Hısımlık
a) Üstsoy-altsoy arasında;amca,dayı, hala, teyze ile yeğenleria) Üstsoy-altsoy arasında;amca,dayı, hala, teyze ile yeğenleri
arasındaarasında
b) Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile,b) Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile,
eşlerden biri ile diğerinin üst soyu ve alt soyu arasındaeşlerden biri ile diğerinin üst soyu ve alt soyu arasında
c)Evlat edinen ile evlatlık veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyuc)Evlat edinen ile evlatlık veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu
veya eşi arasındaveya eşi arasında
2-Önceki evlilik2-Önceki evlilik
Önceki evliliğin sona erdiğinin ispatıÖnceki evliliğin sona erdiğinin ispatı
Gaiplikte mahkeme kararıGaiplikte mahkeme kararı
Kadın için bekleme süresiKadın için bekleme süresi
3-Akıl hastalığı3-Akıl hastalığı
Akıl hastaları , evlenmelerinde tıbbi sakınca bulunmadığı resmi sağlıkAkıl hastaları , evlenmelerinde tıbbi sakınca bulunmadığı resmi sağlık
kurulu raporuyla anlaşılmadıkça evlenemezlerkurulu raporuyla anlaşılmadıkça evlenemezler

EVLİLİĞİN GENELEVLİLİĞİN GENEL
HÜKÜMLERİHÜKÜMLERİ
Eşler arasında birlik ilişkisi ve bundan doğanEşler arasında birlik ilişkisi ve bundan doğan
hak, ödev, yetki ve yükümlülükleri düzenleyenhak, ödev, yetki ve yükümlülükleri düzenleyen
hükümlerin tümüne evliliğin genel hükümlerihükümlerin tümüne evliliğin genel hükümleri
denir. (MK 195-201)denir. (MK 195-201)
Bu hükümler emredici nitelikli olupBu hükümler emredici nitelikli olup
evlenmenin akdedilmesiyle yasa gereği ortayaevlenmenin akdedilmesiyle yasa gereği ortaya
çıkar ve tarafları bağlar. Bu hükümler “eşitçıkar ve tarafları bağlar. Bu hükümler “eşit
haklara dayalı yaşam ortaklığı” esasınahaklara dayalı yaşam ortaklığı” esasına
dayanır.dayanır.

Evlilik Birliğinde Eşlerin HaklarıEvlilik Birliğinde Eşlerin Hakları
ve Yükümlülüklerive Yükümlülükleri
A- Eşlerin YükümlülükleriA- Eşlerin Yükümlülükleri
1- Birliğin Mutluluğunu Sağlama Yükümü (MK m.1- Birliğin Mutluluğunu Sağlama Yükümü (MK m.
185/II)185/II)
2- Sadakat Yükümü (MK m. 185/III)2- Sadakat Yükümü (MK m. 185/III)
3- Yardım ve dayanışma Yükümlülüğü (185/III)3- Yardım ve dayanışma Yükümlülüğü (185/III)
4- Çocukların Bakım –Eğitim ve Gözetimine Özen4- Çocukların Bakım –Eğitim ve Gözetimine Özen
Gösterme Yükümlülüğü (MK m. 185/II)Gösterme Yükümlülüğü (MK m. 185/II)
5- Birlikte Yaşama Yükümlülüğü (185/III)5- Birlikte Yaşama Yükümlülüğü (185/III)
6- Evlilik Birliğinin Giderlerine Katılma6- Evlilik Birliğinin Giderlerine Katılma
YükümlülüğüYükümlülüğü

B- EŞLERİN HAKLARIB- EŞLERİN HAKLARI
1- Ortak Konutu Seçme Hakkı1- Ortak Konutu Seçme Hakkı
2- Evlilik Birliğini Yönetme Hakkı2- Evlilik Birliğini Yönetme Hakkı
3- Evlilik Birliğini Temsil Yetkisi (MK m.3- Evlilik Birliğini Temsil Yetkisi (MK m.
188 vd.)188 vd.)
4- Eşlerin İş ve Meslek Seçme Hakkı4- Eşlerin İş ve Meslek Seçme Hakkı
(MK m. 192)(MK m. 192)

II- Evli Kadının Kişisel DurumuII- Evli Kadının Kişisel Durumu
Evli Kadının Soyadı (Mk m. 187)Evli Kadının Soyadı (Mk m. 187)
Vatandaşlık (Vat K. m. 5)Vatandaşlık (Vat K. m. 5)

III- Eşlerin Hukuki İşlemleriIII- Eşlerin Hukuki İşlemleri
A-Genel OlarakA-Genel Olarak
Kural Olarak Her Bir Eş 3. Kişiler ve DiğerKural Olarak Her Bir Eş 3. Kişiler ve Diğer
Eşle Her Türlü Hukuki İşlemi Tek BaşınaEşle Her Türlü Hukuki İşlemi Tek Başına
YapabilirYapabilir
Eşler Arasındaki Hukuki İşlemlerden DolayıEşler Arasındaki Hukuki İşlemlerden Dolayı
Taraflar Arasında Cebri İcra Yasağı YokturTaraflar Arasında Cebri İcra Yasağı Yoktur
Eşler Arasındaki Alacaklar İçin EvlilikEşler Arasındaki Alacaklar İçin Evlilik
Sürdüğü Müddetçe Zamanaşımı İşlemezSürdüğü Müddetçe Zamanaşımı İşlemez
Ödeme Hakkında Yargıç Süre VerilmesineÖdeme Hakkında Yargıç Süre Verilmesine
vs. Karar Verebilirvs. Karar Verebilir

B- Aile Konutu İle İlgili HukukiB- Aile Konutu İle İlgili Hukuki
İşlemlerİşlemler
1-Aile Konutu Kavramı1-Aile Konutu Kavramı
2- Kısıtlanan İşlemler2- Kısıtlanan İşlemler
3- Şerh Verebilme3- Şerh Verebilme
4- Haklı Neden Olmadan Rızadan4- Haklı Neden Olmadan Rızadan
KaçınmaKaçınma

C- Eşlerden Birisine Ait PaylıC- Eşlerden Birisine Ait Paylı
Mülkiyet Konusu Mal ÜzerindekiMülkiyet Konusu Mal Üzerindeki
İşlemler (MK m. 223)İşlemler (MK m. 223)

a)Eşlerin Temsil Yetkisinin Kapsamıa)Eşlerin Temsil Yetkisinin Kapsamı
aa) Ailenin Sürekli Gereksinimleri (Olağanaa) Ailenin Sürekli Gereksinimleri (Olağan
Gereksinimler)Gereksinimler)
bb) Ailenin Diğer Gereksinimleri (Olağanüstübb) Ailenin Diğer Gereksinimleri (Olağanüstü
b) Eşlerin Sorumluluğub) Eşlerin Sorumluluğu
aa) Birliği Temsil Yetkisinin Varlığı Halinde Müteselsilaa) Birliği Temsil Yetkisinin Varlığı Halinde Müteselsil
SorumlulukSorumluluk
bb) Birliği temsil yetkisi Yoksa Kişisel Sorumlulukbb) Birliği temsil yetkisi Yoksa Kişisel Sorumluluk
cc) İyiniyetli 3. Kişilerin haklarının Korunmasıcc) İyiniyetli 3. Kişilerin haklarının Korunması
——Rızanın varlığında iyiniyetli olmaRızanın varlığında iyiniyetli olma
——Rızanın gerekli olmadığı ayrık durumlarınRızanın gerekli olmadığı ayrık durumların
varlığında iyiniyetli olmavarlığında iyiniyetli olma
dd) Eşlerin Temsil Yetkisinin Kaldırılması veyadd) Eşlerin Temsil Yetkisinin Kaldırılması veya
Sınırlandırılması (MK m. 190/I).Sınırlandırılması (MK m. 190/I).
——Yargıç KararıYargıç Kararı
——İlanİlan
——3. kişilere karşı etki doğurması: Yargıç kararı3. kişilere karşı etki doğurması: Yargıç kararı
ile ilana)ile ilana)

Eşlerin Temsil Yetkisinin KapsamıEşlerin Temsil Yetkisinin Kapsamı
aa) Ailenin Sürekli Gereksinimleri (Olağanaa) Ailenin Sürekli Gereksinimleri (Olağan
bb) Ailenin Diğer Gereksinimleri (Olağanüstübb) Ailenin Diğer Gereksinimleri (Olağanüstü
b) Eşlerin Sorumluluğub) Eşlerin Sorumluluğu
aa) Birliği Temsil Yetkisinin Varlığı Halinde Müteselsilaa) Birliği Temsil Yetkisinin Varlığı Halinde Müteselsil
SorumlulukSorumluluk
bb) Birliği temsil yetkisi Yoksa Kişisel Sorumlulukbb) Birliği temsil yetkisi Yoksa Kişisel Sorumluluk
cc) İyiniyetli 3. Kişilerin haklarının Korunmasıcc) İyiniyetli 3. Kişilerin haklarının Korunması
——Rızanın varlığında iyiniyetli olmaRızanın varlığında iyiniyetli olma
——Rızanın gerekli olmadığı ayrık durumlarınRızanın gerekli olmadığı ayrık durumların
varlığında iyiniyetli olmavarlığında iyiniyetli olma
dd) Eşlerin Temsil Yetkisinin Kaldırılması veyadd) Eşlerin Temsil Yetkisinin Kaldırılması veya
Sınırlandırılması (MK m. 190/I).Sınırlandırılması (MK m. 190/I).
——Yargıç KararıYargıç Kararı
——İlanİlan
——3. kişilere karşı etki doğurması: Yargıç kararı3. kişilere karşı etki doğurması: Yargıç kararı
ile ilanile ilan

IV- EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASIIV- EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASI
Yargıcın Müdahalesi (MK m.195)Yargıcın Müdahalesi (MK m.195)

Evlilik Birliğinden DoğanEvlilik Birliğinden Doğan
Yükümlülüklerin yerine GetirilmemesiYükümlülüklerin yerine Getirilmemesi

Evlilik Birliğine İlişkin Önemli BirEvlilik Birliğine İlişkin Önemli Bir
Konuda Eşlerin AnlaşamamalarıKonuda Eşlerin Anlaşamamaları

Eş (ler)in Yargıçtan Müdahale TalebiEş (ler)in Yargıçtan Müdahale Talebi
(Yerleşim Yeri Mahkemesi) (MK m.(Yerleşim Yeri Mahkemesi) (MK m.
200/I,II)200/I,II)

YARGICIN ALABİLECEĞİ ÖNLEMLERYARGICIN ALABİLECEĞİ ÖNLEMLER
1-UYARI, UZLAŞTIRMA, UZMAN YARDIMI1-UYARI, UZLAŞTIRMA, UZMAN YARDIMI
SAĞLAMASAĞLAMA
2-BİRLİĞİN GİDERLERİNE KATILMA PAYININ2-BİRLİĞİN GİDERLERİNE KATILMA PAYININ
BELİRLENMESİBELİRLENMESİ
3-BİRLİKTE YAŞAMAYA ARA VERİLMESİ HALİNDE3-BİRLİKTE YAŞAMAYA ARA VERİLMESİ HALİNDE
ÖNLEMLER ALNMASI (m. 197)ÖNLEMLER ALNMASI (m. 197)

AYRI YAŞAMA HAKKININ ELDE EDİLMESİ YARGIÇAYRI YAŞAMA HAKKININ ELDE EDİLMESİ YARGIÇ
KARARINI GEREKTİRMEZKARARINI GEREKTİRMEZ
4-BORÇLULARA EMİR VERİLMESİ (m.198)4-BORÇLULARA EMİR VERİLMESİ (m.198)
5-TASARRUF YETKİSİNİN SINIRLANMASI (m.199)5-TASARRUF YETKİSİNİN SINIRLANMASI (m.199)

MAL KAÇIRMA AMACIMAL KAÇIRMA AMACI

AİLENİN EKONOMİK VARLIĞINI GÜVENCE ALTINAAİLENİN EKONOMİK VARLIĞINI GÜVENCE ALTINA
ALMAKALMAK

ALINAN ÖNLEMLERİN SONAALINAN ÖNLEMLERİN SONA
ERMESİ VEYA DEĞİŞTİRİLMESİERMESİ VEYA DEĞİŞTİRİLMESİ
1- SÜRENİN DOLMASI1- SÜRENİN DOLMASI
2- KOŞULLARIN DEĞİŞMESİ2- KOŞULLARIN DEĞİŞMESİ
SONUCUNDA ÖNLEMİN KALDIRILMASISONUCUNDA ÖNLEMİN KALDIRILMASI
TALEBİTALEBİ

ÖNLEMLERİN TAMAMLANMASIÖNLEMLERİN TAMAMLANMASI

ÖNLEMLERİN KALDIRILMASIÖNLEMLERİN KALDIRILMASI

ÖNLEMLERİN DEĞİŞTİRİLMESİÖNLEMLERİN DEĞİŞTİRİLMESİ

AİLENİN KORUNMASI HAKKINDAAİLENİN KORUNMASI HAKKINDA
KANUNDA ÖNGÖRÜLEN ÖNLEMLERKANUNDA ÖNGÖRÜLEN ÖNLEMLER
1-KUSURLU EŞİN UYARILMASI1-KUSURLU EŞİN UYARILMASI

ŞİDDET UYGULANMAMASIŞİDDET UYGULANMAMASI

KORKUYA YÖNELİK DAVRANIŞLARDA BULUNMAMASIKORKUYA YÖNELİK DAVRANIŞLARDA BULUNMAMASI

DİĞER AİLE BİREYLERİNE AİT EŞYALARA ZARARDİĞER AİLE BİREYLERİNE AİT EŞYALARA ZARAR
VERMEMESİ, ONLARIİLETİŞİM ARAÇLARIYLA RAHATSIZVERMEMESİ, ONLARIİLETİŞİM ARAÇLARIYLA RAHATSIZ
ETMEMESİETMEMESİ

KUSURLU EŞTEN SİLAH VE BENZERİ ARAÇLARINIKUSURLU EŞTEN SİLAH VE BENZERİ ARAÇLARINI
KOLLUK KUVVETİNE TESLİM ETMESİNİN İSTENMESİKOLLUK KUVVETİNE TESLİM ETMESİNİN İSTENMESİ

EVE SARHOŞ GELMEMESİ EVDE İÇKİ UYUŞTURUCUEVE SARHOŞ GELMEMESİ EVDE İÇKİ UYUŞTURUCU
KULLNMAMASIKULLNMAMASI
2-KUSURLU EŞİN MÜŞTEREK EVDEN2-KUSURLU EŞİN MÜŞTEREK EVDEN
UZAKLAŞTIRILMASIUZAKLAŞTIRILMASI
3- BENZER TEDBİRLER3- BENZER TEDBİRLER
4- UYULMAMASI HALİNDE CEZAİ YAPTIRIMLAR4- UYULMAMASI HALİNDE CEZAİ YAPTIRIMLAR

EŞLER ARASINDAKİ MALEŞLER ARASINDAKİ MAL
REJİMİREJİMİ
MAL REJİMİ , MALLAR DOLAYISIYLAMAL REJİMİ , MALLAR DOLAYISIYLA
EŞLER ARASINDA , EŞLERLE ÜÇÜNCÜEŞLER ARASINDA , EŞLERLE ÜÇÜNCÜ
KİŞİLER ARASINDA ORTAYA ÇIKANKİŞİLER ARASINDA ORTAYA ÇIKAN
İLİŞKİLERİ DÜZENLERİLİŞKİLERİ DÜZENLER
1- EVLENMEDEN ÖNCE YAZILI1- EVLENMEDEN ÖNCE YAZILI
BAŞVURU (KÜÇÜK VE KISITLILAR İÇİNBAŞVURU (KÜÇÜK VE KISITLILAR İÇİN
YASAL TEMSİLCİNİN RIZASI)YASAL TEMSİLCİNİN RIZASI)
2-EVLENMEDEN SONRA NOTER ONAYI2-EVLENMEDEN SONRA NOTER ONAYI
YA DA DÜZENLEME BİÇİMİNDEYA DA DÜZENLEME BİÇİMİNDE
3- SEÇİLMEMİŞSE YASAL MAL REJİMİ3- SEÇİLMEMİŞSE YASAL MAL REJİMİ

MAL REJİMİ TÜRLERİMAL REJİMİ TÜRLERİ
1-EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA1-EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA
REJİMİREJİMİ
2-MAL AYRILIĞI REJİMİ2-MAL AYRILIĞI REJİMİ
3-PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI REJİMİ3-PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI REJİMİ
4-MAL ORTAKLIĞI REJİMİ4-MAL ORTAKLIĞI REJİMİ

-EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA-EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA
REJİMİREJİMİ
EDİNİLMİŞ MALLAREDİNİLMİŞ MALLAR

HER EŞİN EVLİLİĞİN DEVAMI SÜRESİNCEHER EŞİN EVLİLİĞİN DEVAMI SÜRESİNCE
KARŞILIĞINI VEREREK ELDE ETTİĞİ MALLARKARŞILIĞINI VEREREK ELDE ETTİĞİ MALLAR
EŞİN ÇALIŞMASI KARŞILIĞI ELDE ETTİKLERİ (birEŞİN ÇALIŞMASI KARŞILIĞI ELDE ETTİKLERİ (bir
mesleğin yürütülmesi ya da işletmenin faaliyeti sebebiylemesleğin yürütülmesi ya da işletmenin faaliyeti sebebiyle
elde ettiği gelirler (aksine anlaşma yapılabilir)elde ettiği gelirler (aksine anlaşma yapılabilir)
SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARININ ÖDEMELERİSOSYAL GÜVENLİK KURUMLARININ ÖDEMELERİ
ÇALIŞMA GÜCÜNÜN KAYBI NEDENİYLE ÖDENENÇALIŞMA GÜCÜNÜN KAYBI NEDENİYLE ÖDENEN
TAZMİNATLARTAZMİNATLAR
EDİNİLMİŞ MALLAR YERİNE GEÇEN DEĞERLEREDİNİLMİŞ MALLAR YERİNE GEÇEN DEĞERLER
(AKSİNE ANLAŞMA YAPILABİLİR)(AKSİNE ANLAŞMA YAPILABİLİR)

KİŞİSEL MALLARKİŞİSEL MALLAR

EŞLERDEN YALNIZ BİRİNİN KİŞİSELEŞLERDEN YALNIZ BİRİNİN KİŞİSEL
KULLANIMINA ÖZGÜ MALLARKULLANIMINA ÖZGÜ MALLAR

MAL REJİMİ ÖNCESİ EŞLERDEN BİRİNEMAL REJİMİ ÖNCESİ EŞLERDEN BİRİNE
AİT MALLARAİT MALLAR

EŞLERDEN BİRİSİNİN KARŞILIKSIZEŞLERDEN BİRİSİNİN KARŞILIKSIZ
KAZANMA YOLUYLA ELDE ETTİĞİ MALLARKAZANMA YOLUYLA ELDE ETTİĞİ MALLAR

MANEVİ TAZMİNAT ALACAKLARIMANEVİ TAZMİNAT ALACAKLARI

KİŞİSEL MALLAR YERİNE GEÇENKİŞİSEL MALLAR YERİNE GEÇEN
DEĞERLERDEĞERLER

REJİMİN TASFİYESİREJİMİN TASFİYESİ
1- DEĞER ARTIŞ PAYI ALACAĞININ1- DEĞER ARTIŞ PAYI ALACAĞININ
BELİRLENMESİBELİRLENMESİ
KATILMA ALACAĞININ BELİRLENMESİKATILMA ALACAĞININ BELİRLENMESİ

EVLİLİĞİN İPTALİ,EVLİLİĞİN İPTALİ,
GEÇERSİZLİĞİ, KENDİLİĞİNDENGEÇERSİZLİĞİ, KENDİLİĞİNDEN
SONA ERMESİSONA ERMESİ
A-EVLİLİĞİN GEÇERSİZLİĞİ HALLERİA-EVLİLİĞİN GEÇERSİZLİĞİ HALLERİ
1-YOKEVLENMELER1-YOKEVLENMELER

AYNI CİNSTEN İKİ KİŞİNİN EVLENMESİAYNI CİNSTEN İKİ KİŞİNİN EVLENMESİ

EVLENECEK KİŞİLERİN EVLENDİRMEEVLENECEK KİŞİLERİN EVLENDİRME
MEMURU ÖNÜNDE KARŞILIKLI İRADEMEMURU ÖNÜNDE KARŞILIKLI İRADE
AÇIKLAMASINDA BULUNMAMASIAÇIKLAMASINDA BULUNMAMASI

EVLENMENİN RESMİ EVLENDİRMEEVLENMENİN RESMİ EVLENDİRME
MEMURUNUN ÖNÜNDE YAPILMAMASIMEMURUNUN ÖNÜNDE YAPILMAMASI

EVLENMENİN BUTLANIEVLENMENİN BUTLANI
A- MUTLAK BUTLAN HALLERİA- MUTLAK BUTLAN HALLERİ
1-MEVCUT EVLİLİK1-MEVCUT EVLİLİK
2-EVLENME ANINDA SÜREKLİ AYIRDETME GÜCÜNDEN2-EVLENME ANINDA SÜREKLİ AYIRDETME GÜCÜNDEN
YOKSUNLUKYOKSUNLUK
3-EVLENMEYE ENGEL DERECEDE AKIL HASTALIĞI3-EVLENMEYE ENGEL DERECEDE AKIL HASTALIĞI
4-YASAK DERECE HISIMLIK4-YASAK DERECE HISIMLIK
CUMHURİYET SAVCISI YA DA İLGİLİ HERKES DAVACUMHURİYET SAVCISI YA DA İLGİLİ HERKES DAVA
AÇABİLİR. AYIRDETME GÜCÜNDEN YOKSUNLUĞUAÇABİLİR. AYIRDETME GÜCÜNDEN YOKSUNLUĞU
SONRADAN ORTADAN KALKAN YA DA AKIL HASTALIĞISONRADAN ORTADAN KALKAN YA DA AKIL HASTALIĞI
GEÇEN DAVA AÇABİLİRGEÇEN DAVA AÇABİLİR
MEVCUT EVLİLİK BUTLAN KARARI VERİLMEDEN SONAMEVCUT EVLİLİK BUTLAN KARARI VERİLMEDEN SONA
ERMİŞSE DİĞER EŞ İYİNİYETLİ İSE İKİNCİ EVLİLİĞİNERMİŞSE DİĞER EŞ İYİNİYETLİ İSE İKİNCİ EVLİLİĞİN
BUTLANINA KARAR VERİLEMEZBUTLANINA KARAR VERİLEMEZ
DAVA SONUÇLANINCAYA KADAR GEÇERLİ BİR EVLİLİĞİNDAVA SONUÇLANINCAYA KADAR GEÇERLİ BİR EVLİLİĞİN
BÜTÜN SONUÇLARINI DOĞURURBÜTÜN SONUÇLARINI DOĞURUR

B- NİSPİ BUTLANB- NİSPİ BUTLAN
1-GEÇİCİ AYIRDETME GÜCÜNDEN YOKSUNLUK1-GEÇİCİ AYIRDETME GÜCÜNDEN YOKSUNLUK
2-İRADE BOZUKLUĞU HALLERİ2-İRADE BOZUKLUĞU HALLERİ
A-EVLENMENİN MAHİYETİNDE, EŞİN KİMLİĞİNDE YA DAA-EVLENMENİN MAHİYETİNDE, EŞİN KİMLİĞİNDE YA DA
ÖNEMLİ BİR NİTELİĞİNDE YANILMAÖNEMLİ BİR NİTELİĞİNDE YANILMA
B-YANILTMAB-YANILTMA
C-KORKUTMAC-KORKUTMA
3- YASAL TEMSİLCİNİN İZNİNİN ALINMAMIŞ OLMASI3- YASAL TEMSİLCİNİN İZNİNİN ALINMAMIŞ OLMASI
DAVA SÜRESİ (6 AY VE 5 YIL)DAVA SÜRESİ (6 AY VE 5 YIL)
DAVACI: AYIRDETME GÜCÜNDEN YOKSUN OLAN,DAVACI: AYIRDETME GÜCÜNDEN YOKSUN OLAN,
YANILAN, YANILTILAN, KORKUTULAN EŞ YA DA YASALYANILAN, YANILTILAN, KORKUTULAN EŞ YA DA YASAL
TEMSİLCİTEMSİLCİ
SONRADAN ERGİN OLMA, KISITLILIĞIN KALKMASI,SONRADAN ERGİN OLMA, KISITLILIĞIN KALKMASI,
HAMİLELİK HALİNDE YASAL TEMSİLCİNİN DAVA HAKKIHAMİLELİK HALİNDE YASAL TEMSİLCİNİN DAVA HAKKI
ORTADAN KALKARORTADAN KALKAR

EVLİLİĞİN KENDİLİĞİNDENEVLİLİĞİN KENDİLİĞİNDEN
SONA ERMİŞ SAYILMASISONA ERMİŞ SAYILMASI
1- ÖLÜM1- ÖLÜM
2- YARGIÇ KARARI2- YARGIÇ KARARI

EVLENMENİN FESHİEVLENMENİN FESHİ

BOŞANMABOŞANMA

BOŞANMA NEDENLERİ (m.161-BOŞANMA NEDENLERİ (m.161-
166)166)
1-ZİNA1-ZİNA
2-CANA KAST, PEK KÖTÜ, ONUR KIRICI2-CANA KAST, PEK KÖTÜ, ONUR KIRICI
DAVRANIŞDAVRANIŞ
3-SUÇ İŞLEME, HAYSİYETİSZ HAYAT SÜRME3-SUÇ İŞLEME, HAYSİYETİSZ HAYAT SÜRME
4-TERK4-TERK
5- AKIL HASTALIĞI5- AKIL HASTALIĞI
6-EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELDEN6-EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELDEN
SARSILMASISARSILMASI

BOŞANMA:Evliliği sona erdiren sebeplerdenBOŞANMA:Evliliği sona erdiren sebeplerden
biri de boşanmadır.Boşanma sadecebiri de boşanmadır.Boşanma sadece
kanunda öngörülen sebeplerin varlığıkanunda öngörülen sebeplerin varlığı
halinde açılacak bir dava ile ve hakim kararıhalinde açılacak bir dava ile ve hakim kararı
ile mümkündür.Boşanma davasını eşlerile mümkündür.Boşanma davasını eşler
açar. Boşanma sebepleri ikiye ayrılıraçar. Boşanma sebepleri ikiye ayrılır
:boşanmanın özel ve genel sebepleri.:boşanmanın özel ve genel sebepleri.
Özel sebepler;zina,hayata kast veya pekÖzel sebepler;zina,hayata kast veya pek
kötü veya onur kırıcı davranış,suç işleme vekötü veya onur kırıcı davranış,suç işleme ve
ya haysiyetsiz hayat sürme,terk ve akılya haysiyetsiz hayat sürme,terk ve akıl
hastalığı olarak bölümlere ayrılır.Genelhastalığı olarak bölümlere ayrılır.Genel
sebepler ise;evlilik birliğininsebepler ise;evlilik birliğinin
sarsılması,eşlerin boşanma hususundasarsılması,eşlerin boşanma hususunda
anlaşmaları ve müşterek hayatınanlaşmaları ve müşterek hayatın
kurulmamasıdır.kurulmamasıdır.

MİRAS HUKUKUMİRAS HUKUKU

MİRAS HUKUKUMİRAS HUKUKU
Miras sözcüğünün anlamları:Miras sözcüğünün anlamları:
1)Geniş anlamda:Ölenin terekesinin akıbetini1)Geniş anlamda:Ölenin terekesinin akıbetini
düzenleyen hukuk kuralları.düzenleyen hukuk kuralları.
2)Dar anlamda:Ölüm ile belirli kişilerin edindiği2)Dar anlamda:Ölüm ile belirli kişilerin edindiği
haklar.haklar.
Miras hukukunun temel kavramları:Miras hukukunun temel kavramları:
-muris-muris
-mirasçı:yasal/atanmış-mirasçı:yasal/atanmış
-mirasçılık-mirasçılık
-miras=tereke-miras=tereke
-ölüme bağlı tasarruf:vasiyetname/sözleşme-ölüme bağlı tasarruf:vasiyetname/sözleşme

Miras hukukunun
kanunda
düzenlenişi
mirasçılar
Mirasın
geçmesi
Yasal
mirasçılar
Ölüme bağlı
tasarruflar
Mirasın
açılması
Mirasın
paylaşılması
Mirasın
Geçmesinin
sonuçları

YASAL
MİRASÇILAR
MİRAS
BIRAKANIN
HISIMLARI
SAĞ KALAN EŞ DEVLET
KAN
HISIMLARININ
BİR KISMI
EVLATLIK VE
EVLATLIĞIN
ALTSOYU

YASAL MİRASÇILARYASAL MİRASÇILAR
A. Kan hısımlarıA. Kan hısımları
I. AltsoyI. Altsoy
Madde 495-Madde 495- Mirasbırakanın birinci derece mirasçıları, onunMirasbırakanın birinci derece mirasçıları, onun
altsoyudur.altsoyudur.
Çocuklar eşit olarak mirasçıdırlar.Çocuklar eşit olarak mirasçıdırlar.
Mirasbırakandan önce ölmüş olan çocukların yerini, herMirasbırakandan önce ölmüş olan çocukların yerini, her
derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır.derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır.
II. Ana ve babaII. Ana ve baba
Madde 496-Madde 496- Altsoyu bulunmayan mirasbırakanın mirasçıları,Altsoyu bulunmayan mirasbırakanın mirasçıları,
ana ve babasıdır. Bunlar eşit olarak mirasçıdırlar.ana ve babasıdır. Bunlar eşit olarak mirasçıdırlar.
Mirasbırakandan önce ölmüş olan ana ve babanın yerlerini,Mirasbırakandan önce ölmüş olan ana ve babanın yerlerini,
her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır.her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır.
Bir tarafta hiç mirasçı bulunmadığı takdirde, bütün mirasBir tarafta hiç mirasçı bulunmadığı takdirde, bütün miras
diğer taraftaki mirasçılara kalır.diğer taraftaki mirasçılara kalır.

III. Büyük ana ve büyük babaIII. Büyük ana ve büyük baba
Madde 497-Madde 497- Altsoyu, ana ve babası ve onların altsoyuAltsoyu, ana ve babası ve onların altsoyu
bulunmayan mirasbırakanın mirasçıları, büyük ana ve büyükbulunmayan mirasbırakanın mirasçıları, büyük ana ve büyük
babalarıdır. Bunlar, eşit olarak mirasçıdırlar.babalarıdır. Bunlar, eşit olarak mirasçıdırlar.
Mirasbırakandan önce ölmüş olan büyük ana ve büyükMirasbırakandan önce ölmüş olan büyük ana ve büyük
babaların yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendibabaların yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi
altsoyları alır.altsoyları alır.
Ana veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babalardanAna veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babalardan
biri altsoyu bulunmaksızın mirasbırakandan önce ölmüşse, onabiri altsoyu bulunmaksızın mirasbırakandan önce ölmüşse, ona
düşen pay aynı taraftaki mirasçılara kalır.düşen pay aynı taraftaki mirasçılara kalır.
Ana veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babalarınAna veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babaların
ikisi de altsoyları bulunmaksızın mirasbırakandan önceikisi de altsoyları bulunmaksızın mirasbırakandan önce
ölmüşlerse, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır.ölmüşlerse, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır.
Sağ kalan eş varsa, büyük ana ve büyük babalardan birininSağ kalan eş varsa, büyük ana ve büyük babalardan birinin
mirasbırakandan önce ölmüş olması hâlinde, payı kendimirasbırakandan önce ölmüş olması hâlinde, payı kendi
çocuğuna; çocuğu yoksa o taraftaki büyük ana ve büyükçocuğuna; çocuğu yoksa o taraftaki büyük ana ve büyük
babaya; bir taraftaki büyük ana ve büyük babanın her ikisinin debabaya; bir taraftaki büyük ana ve büyük babanın her ikisinin de
ölmüş olmaları hâlinde onların payları diğer tarafa geçer.ölmüş olmaları hâlinde onların payları diğer tarafa geçer.

IV. Evlilik dışı hısımlarIV. Evlilik dışı hısımlar
Madde 498-Madde 498- Evlilik dışında doğmuş ve soybağı, tanıma veyaEvlilik dışında doğmuş ve soybağı, tanıma veya
hâkim hükmüyle kurulmuş olanlar, baba yönünden evlilik içihâkim hükmüyle kurulmuş olanlar, baba yönünden evlilik içi
hısımlar gibi mirasçı olurlar.hısımlar gibi mirasçı olurlar.
B. Sağ kalan eşB. Sağ kalan eş
Madde 499-Madde 499- Sağ kalan eş, birlikte bulunduğu zümreye göreSağ kalan eş, birlikte bulunduğu zümreye göre
mirasbırakana aşağıdaki oranlarda mirasçı olur:mirasbırakana aşağıdaki oranlarda mirasçı olur:
1. Mirasbırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın1. Mirasbırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın
dörtte biri,dörtte biri,
2. Mirasbırakanın ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı2. Mirasbırakanın ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı
olursa, mirasın yarısı,olursa, mirasın yarısı,
3. Mirasbırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların3. Mirasbırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların
çocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte üçü, bunlar daçocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte üçü, bunlar da
yoksa mirasın tamamı eşe kalır.yoksa mirasın tamamı eşe kalır.
C. EvlâtlıkC. Evlâtlık
Madde 500-Madde 500- Evlâtlık ve altsoyu, evlât edinene kan hısımı gibiEvlâtlık ve altsoyu, evlât edinene kan hısımı gibi
mirasçı olurlar. Evlâtlığın kendi ailesindeki mirasçılığı da devammirasçı olurlar. Evlâtlığın kendi ailesindeki mirasçılığı da devam
eder.eder.
Evlât edinen ve hısımları, evlâtlığa mirasçı olmazlar.Evlât edinen ve hısımları, evlâtlığa mirasçı olmazlar.
D. DevletD. Devlet

Madde 505-Madde 505- Mirasçı olarak altsoyu, ana ve babası, kardeşleri veya eşi bulunanMirasçı olarak altsoyu, ana ve babası, kardeşleri veya eşi bulunan
mirasbırakan, mirasının saklı paylar dışında kalan kısmında ölüme bağlımirasbırakan, mirasının saklı paylar dışında kalan kısmında ölüme bağlı
tasarrufta bulunabilir.tasarrufta bulunabilir.
Bu mirasçılardan hiç biri yoksa, mirasbırakan mirasının tamamında tasarrufBu mirasçılardan hiç biri yoksa, mirasbırakan mirasının tamamında tasarruf
edebiliredebilir
Madde 506-Madde 506- Saklı pay aşağıdaki oranlardanSaklı pay aşağıdaki oranlardan
ibarettir:ibarettir:
1. Altsoy için yasal miras payının yarısı,1. Altsoy için yasal miras payının yarısı,
2. Ana ve babadan her biri için yasal miras payının2. Ana ve babadan her biri için yasal miras payının
dörtte biri,dörtte biri,
3. Kardeşlerden her biri için yasal miras payının3. Kardeşlerden her biri için yasal miras payının
sekizde biri,sekizde biri,
4. Sağ kalan eş için, altsoy veya ana ve baba4. Sağ kalan eş için, altsoy veya ana ve baba
zümresiyle birlikte mirasçı olması hâlinde yasalzümresiyle birlikte mirasçı olması hâlinde yasal
miras payının tamamı, diğer hâllerde yasal mirasmiras payının tamamı, diğer hâllerde yasal miras
payının dörtte üçü.payının dörtte üçü.

MİRASTA HAK SAHİBİ OLAMANINMİRASTA HAK SAHİBİ OLAMANIN
KOŞULLARIKOŞULLARI
MİRASA
EHİL
OLMA
GERÇEK
KİŞİ
TÜZEL
KİŞİ
Kanundan
Dolayı mirasçı
Ehliyetine
Sahip olan kişi
Mirasbırakanın
İradesi ile mirasçı
Olma ehliyetine
Sahip olan kişi
Kanundan dolayı
Sadece devlet

EŞYA HUKUKUEŞYA HUKUKU

EŞYA HUKUKUNUN KONUSUEŞYA HUKUKUNUN KONUSU
Eşya hukuku hak sujesi olan kişinin eşyaEşya hukuku hak sujesi olan kişinin eşya
üzerindeki hakimiyeti ve dolayısıyla ortaya çıkanüzerindeki hakimiyeti ve dolayısıyla ortaya çıkan
meseleleri düzenleyen hukuk dalıdır.meseleleri düzenleyen hukuk dalıdır.
Eşya üzerinde doğrudan doğruya hakimiyetEşya üzerinde doğrudan doğruya hakimiyet
sağlayan ve herkese karşı ileri sürülebilensağlayan ve herkese karşı ileri sürülebilen
haklara ayni haklar denir.Bu haklar eşyahaklara ayni haklar denir.Bu haklar eşya
hukukunun temel konusunu teşkil eder.Kişininhukukunun temel konusunu teşkil eder.Kişinin
eşya üzerindeki hakimiyeti bir hakkaeşya üzerindeki hakimiyeti bir hakka
dayanmıyorsa bu hak sadece fiili durumdandayanmıyorsa bu hak sadece fiili durumdan
ibaret kalıyorsa buna da zilyetlik denir.Taşınıribaret kalıyorsa buna da zilyetlik denir.Taşınır
mallarda hakimiyetin dış görünüşü zilyetlik ilemallarda hakimiyetin dış görünüşü zilyetlik ile
taşınmazlarda ise tapu siciliyle sağlanmıştır.taşınmazlarda ise tapu siciliyle sağlanmıştır.

EŞYA
HUKUKUNUN
KONUSU
AYNİ
HAKLAR
ZİLYETLİK
TAPU
SİCİLİ

AYNİ HAKKIN
UNSURLARI
BİR EŞYA
ÜZERİNDE
SAHİBİNE
DOĞRUDAN
DOĞRUYA
HAKİMİYET
SAĞLAR
HERKESE
KARŞI İLERİ
SÜRÜLÜR

EŞYANIN TANIMIEŞYANIN TANIMI
EŞYANIN UNSURLARI:EŞYANIN UNSURLARI:
Maddi olmaMaddi olma
Üzerinde hakimiyet kurmaÜzerinde hakimiyet kurma
Kişisel olmama(kişi dışı)Kişisel olmama(kişi dışı)
Sınırlanabilir olmaSınırlanabilir olma

Eşyanın çeşitleri:Eşyanın çeşitleri:
 Taşınır eşya-taşınmaz eşyaTaşınır eşya-taşınmaz eşya
 Basit eşya-bileşik eşya-eşya topluluğu-Basit eşya-bileşik eşya-eşya topluluğu-
eşya birliğieşya birliği
 Misli eşya-gayri misli eşyaMisli eşya-gayri misli eşya
 Bölünebilir eşya-bölünemeyen eşyaBölünebilir eşya-bölünemeyen eşya
 Tüketilebilen eşya-tüketilemeyen eşyaTüketilebilen eşya-tüketilemeyen eşya
 Kamu malları-özel mallarKamu malları-özel mallar
 Sahipli eşya-sahipsiz eşyaSahipli eşya-sahipsiz eşya

AYNI HAKLARIN TÜRLERİAYNI HAKLARIN TÜRLERİ
MÜLKİYET SINIRLI AYNİMÜLKİYET SINIRLI AYNİ
HAKKI HAKLARHAKKI HAKLAR
Müstakil birlikte irtifak rehin taşınmazMüstakil birlikte irtifak rehin taşınmaz
Mülkiyet mülkiyet hakkı hakkı yüküMülkiyet mülkiyet hakkı hakkı yükü
Paylı elbirliği müspet menfiPaylı elbirliği müspet menfi
Mülkiyet mülkiyetiMülkiyet mülkiyeti

ZİLYETLİKZİLYETLİK
ZİLYETLİK KAVRAMI:Zilyetlik iki durumdaZİLYETLİK KAVRAMI:Zilyetlik iki durumda
hukuken önem taşır.Bunlardan birihukuken önem taşır.Bunlardan biri
eşyanın zilyetinin zilyetliğe yapılan bireşyanın zilyetinin zilyetliğe yapılan bir
saldırıya karşı korunmasıdır,diğeri taşınırsaldırıya karşı korunmasıdır,diğeri taşınır
bir eşyanın mülkiyetinin devrinde malikebir eşyanın mülkiyetinin devrinde malike
zilyetliğin naklidir.zilyetliğin naklidir.
ZİLYETLİĞİN UNSURLARI:BirşeyinZİLYETLİĞİN UNSURLARI:Birşeyin
zilyetliğine sahip olmak için kanun koyucuzilyetliğine sahip olmak için kanun koyucu
çoğu zaman iki unsuru bir arada aramıştır.çoğu zaman iki unsuru bir arada aramıştır.
Bunlar:(1)Eşyaya fiili hakimiyet,(2)ZilyetlikBunlar:(1)Eşyaya fiili hakimiyet,(2)Zilyetlik
iradesidiriradesidir

TAPU SİCİLİTAPU SİCİLİ
GENEL OLARAK:Ayni hakların herkeseGENEL OLARAK:Ayni hakların herkese
karşı ileri sürülebilir olması zorunluluğunukarşı ileri sürülebilir olması zorunluluğunu
getirmektedir.Taşınır mallarda zilyetlik bugetirmektedir.Taşınır mallarda zilyetlik bu
aleniyeti sağlarken taşınmazlarda bualeniyeti sağlarken taşınmazlarda bu
görev tapu siciline verilmiştir.görev tapu siciline verilmiştir.
TAPU SİCİLİ TEŞKİLATI:Merkez(tapu veTAPU SİCİLİ TEŞKİLATI:Merkez(tapu ve
kadastro genel müdürlüğü),taşra(tapu sicilikadastro genel müdürlüğü),taşra(tapu sicili
grup müdürlükleri) ve ilçe(tapu sicilgrup müdürlükleri) ve ilçe(tapu sicil
müdürü ve memurları) teşkilatı olarak 3’emüdürü ve memurları) teşkilatı olarak 3’e
ayrılmıştır.ayrılmıştır.

TAPU SİCİLLERİ
ANA SİCİLLER YARDIMCI SİCİLLER
TAPU
KÜTÜĞÜ
KAT
MÜLKİYETİ
KÜTÜĞÜ
YEVMİYE
DEFTERİ VE
BELGELER
RESMİ
BELGELER
MAL SAHİPLERİ
SİCİLİ
İDARİ SINIRLAR
KAYIT DEFTERİ
AZİLLER
SİCİLİ
MAHZEN
DEFTERİ
YAZIŞMA
DEFTERİ
DÜZELTMELER
SİCİLİ
KAMU ORTA
MALI SİCİLİ

Kisiler

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

Andere mochten auch (9)

Ähnlich wie Kisiler

Ähnlich wie Kisiler (20)

Kisiler