Presentatie tijdens de door ESRI georganiseerde masterclass over het actieplan 'Nederland Open in Verbinding' op 6 april 2009 te Zeist.

1. De Overheid
verbonden in Openheid
Zeist, 6 april 2009
Fabrice Mous, programmabureau NOiV

4. NOiV
4
NOiV bouwt mee aan de e-overheid

5. Programma
Begrippen en context
●
Actieplan Nederland Open in Verbinding (NOiV)
●
Beleidsaccenten actieplan NOiV
●
ESRI en NOiV (consequenties & aanbevelingen)
●
http://www.flickr.com/photos/baboon/115446241

6. ~ 30 mins

7. Begrippen en context

8. begrippen

9. #1

15. Interoperabiliteit (EIF)
quot;Interoperability means the ability of information and
communication technology (ICT) systems and of the
business processes they support to exchange data
and to enable the sharing of information and
knowledgequot;.
European Interoperability Framework, IDABC 2004
European Communities. (2004). European Interoperability Framework
http://europa.eu.int/idabc/en/document/3761

16. Interoperabiliteit (NOiV)
“Het Kabinet spreekt van interoperabiliteit als het
vermogen van (informatie)systemen om op
elektronische wijze gegevens en informatie te
kunnen uitwisselen binnen en tussen organisaties.“
Actieplan 'Nederland Open in Verbinding', 2007
Nederland Open in Verbinding, Een actieplan voor het gebruik van Open Standaarden en Open
Source Software bij de (semi-)publieke sector, 2007

17. Wetgevende interoperabiliteit
Interoperabiliteit
Interoperabiliteit
stelt eisen aan
Organisatorische interoperabiliteit
faciliteert
Semantische interoperabiliteit
Technische interoperabiliteit

18. semantische
interoperabiliteit

20. Mars Climate Orbiter (1)
After a 286-day journey, the probe fired its engine on
September 23 1999 to push itself into orbit. The
engine fired as the spacecraft came within 60 km of
the planet
But that was about 100 km closer than planned and
about 25 km beneath the level at which the it could
function properly.
NASA lost the $125 million spacecraft because
Lockheed Martin used imperial units whilst NASA
used metric.
Mars Climate Orbiter
http://mars.jpl.nasa.gov/msp98/news/mco990930.html
http://edition.cnn.com/TECH/space/9909/30/mars.metric.02/

21. Mars Climate Orbiter (2)
NASA verloor $125 miljoen door dat
twee deelsystemen niet
semantische interoperabel waren!

22. #2

24. 1.Free Redistribution
2.Source Code
3.Derived Works
4.Integrity of The Author's Source Code
5.No Discrimination Against Persons or Groups
6.No Discrimination Against Fields of Endeavor
7.Distribution of License
8.License Must Not Be Specific to a Product
9.License Must Not Restrict Other Software
10.License Must Be Technology-Neutral
http://www.opensource.org/docs/definition.php

25. Open source software
Goedgekeurde licentie Open Source Initiative (OSI)
●
Kenmerken
●
Vrije en eenvoudige toegang tot broncode
●
Licentiemodel regelt gebruik en IPR
●
geen restricties op inzage en gebruik
–
vrije vermenigvuldiging, aanpassing en
–
verspreiding
Nederland Open in Verbinding, Een actieplan voor het gebruik van Open Standaarden en Open Source Software bij de
(semi-)publieke sector, 2007

26. U mag de software
1.gebruiken
2.inzien
3.aanpassen
4.vermenigvuldigen
5.verspreiden
http://flickr.com/photos/swanksalot/2800398623/

28. #3

31. ✔ gepubliceerd en vrijelijk beschikbaar (nominale bijdrage)
✔ vastgesteld op basis van een open beslissingsprocedure
en belegd bij een non-profit organisatie
✔ intellectueel eigendom royalty-free beschikbaar gesteld
✔ vrij hergebruik
Nederland Open in Verbinding, Een actieplan voor het gebruik van Open Standaarden en Open
Source Software bij de (semi-)publieke sector, 2007

32. quot;The name is not the thing named.quot;
Gottlob Frege (1848-1925)

35. Definities, definities ...
definities

36. Interoperabiliteit
European Interoperability Framework
http://europa.eu.int/idabc/en/document/3761
Open soure software
Open Source Definition
http://www.opensource.org/docs/definition.php
Website NOiV
http://www.noiv.nl/wat_is_open_source_software
Open standaarden
European Interoperability Framework
http://europa.eu.int/idabc/en/document/3761
website NOiV
http://www.noiv.nl/wat_zijn_open_standaarden

38. context

40. Open source software
@ Tweede Kamer
1999 – Ursie Lambrechts (D66)
●
kamervragen open source software
●
Europees perspectief > concurrentiepositie
●

41. Onderzoek
zomer 2002
●
kabinet Kok II
●
onderzoek welke wijze bevordering OS en OSS
●
resultaat: programma OSOSS (2003)
●

42. Motie Vendrik
november 2002
●
kabinet Balkenende I
●
unaniem aangenomen door Tweede Kamer
●
Nederland koploper!
●

44. MOTIE VAN HET LID VENDRIK C.S.
Voorgesteld 20 november 2002
De Kamer,
gehoord de beraadslaging,constaterende, dat software een cruciale rol
speelt in de kennissamenleving; voorts constaterende, dat de
aanbodzijde van de softwaremarkt op dit moment sterk geconcentreerd
is en het veranderen van leverancier vaak hoge overstapkosten met
zich brengt; van mening, dat dit de mededinging beperkt en de
samenleving niet optimaal profiteert van de mogelijkheden die software
biedt; verzoekt de regering zich maximaal in te zetten om hier
verbetering in aan te brengen;
verzoekt voorts de regering ervoor te zorgen dat in 2006 alle door de
publieke sector gebruikte software aan open standaarden voldoet;
verzoekt voorts de regering actief de verspreiding en ontwikkeling van
software met een open broncode (open source software) in de publieke
sector te stimuleren en hiervoor concrete en ambitieuze doelstellingen
te formuleren, en gaat over tot de orde van de dag,
Vendrik
Stuger, Netelenbos, Gerkens, Giskes, Jense, Van Dijke, Hessels
Tweede Kamer, Vergaderjaar 2002/2003, 28600 XIII, nr 30.
●

45. MOTIE VAN HET LID VENDRIK C.S.
Voorgesteld 20 november 2002
De Kamer,
gehoord de beraadslaging,constaterende, dat software een cruciale rol
speelt in de kennissamenleving; voorts constaterende, dat de
aanbodzijde van de softwaremarkt op dit moment sterk geconcentreerd
is en het veranderen van leverancier vaak hoge overstapkosten met
zich brengt; van mening, dat dit de mededinging beperkt en de
samenleving niet optimaal profiteert van de mogelijkheden die software
biedt; verzoekt de regering zich maximaal in te zetten om hier
verbetering in aan te brengen;
verzoekt voorts de regering ervoor te zorgen dat in 2006 alle door de
publieke sector gebruikte software aan open standaarden voldoet
verzoekt voorts de regering actief de verspreiding en ontwikkeling van
software met een open broncode (open source software) in de publieke
sector te stimuleren en hiervoor concrete en ambitieuze doelstellingen
te formuleren, en gaat over tot de orde van de dag,
Vendrik
Stuger, Netelenbos, Gerkens, Giskes, Jense, Van Dijke, Hessels
Tweede Kamer, Vergaderjaar 2002/2003, 28600 XIII, nr 30.
●

46. MOTIE VAN HET LID VENDRIK C.S.
Voorgesteld 20 november 2002
De Kamer,
gehoord de beraadslaging,constaterende, dat software een cruciale rol
speelt in de kennissamenleving; voorts constaterende, dat de
aanbodzijde van de softwaremarkt op dit moment sterk geconcentreerd
is en het veranderen van leverancier vaak hoge overstapkosten met
zich brengt; van mening, dat dit de mededinging beperkt en de
samenleving niet optimaal profiteert van de mogelijkheden die software
biedt; verzoekt de regering zich maximaal in te zetten om hier
verbetering in aan te brengen;
verzoekt voorts de regering ervoor te zorgen dat
in 2006 alle
door de publieke sector gebruikte
software aan open standaarden voldoet
verzoekt voorts de regering actief de verspreiding en ontwikkeling van
software met een open broncode (open source software) in de publieke
sector te stimuleren en hiervoor concrete en ambitieuze doelstellingen
te formuleren, en gaat over tot de orde van de dag,
Vendrik
Tweede Kamer, Vergaderjaar 2002/2003, 28600 XIII, nr 30.
Stuger, Netelenbos, Gerkens, Giskes, Jense, Van Dijke, Hessels

48. Verantwoording beleid
oktober 2006 schriftelijke beantwoording
minister EZ
maart 2007 algemeen overleg Tweede Kamer
staatssecretaris EZ

49. Toezegging Kabinet
“Voor Prinsjesdag krijgt de Kamer een
uitgebreide brief met een analyse en
stappenplan”

50. Vendrik
“Een fors tandje bij ...”

52. 17-09-2007
(1 dag voor Prinsjesdag)

53. Actieplan “Nederland Open
in Verbinding”

54. http://www.noiv.nl/noiv/

55. analyse

57. ... op meerdere niveau's

58. doelstellingen

60. Van plan naar uitvoering
Open standaarden
actielijn 1-6
Open source software
actielijn 7-9
Flankerende acties
actielijn 10-17

62. Beleidsaccenten NOiV

63. Beleidsaccenten
➔ toepassing open standaarden
‘comply-or-explain’
➔ implementatiestrategieën aanbesteding,
inkoop en gebruik
➔ invoering Open Document Format

64. Beleidsaccent #1
Toepassing open standaarden

65. Basislijst Open Standaarden

66. http://www.flickr.com/photos/columna/236353428/

67. Over de basislijst
Momenteel 10 open standaarden
●
Doel is interoperabiliteit
●
Vastelling lijst door Forum Standaardisatie
●
Openbare procedure voor aanmelding standaarden
●
en uitbreiding lijst 2 keer per jaar
basislijst open standaarden @ http://www.forumstandaardisatie.nl/lijst-open-standaarden/
http://www.forumstandaardisatie.nl/fileadmin/OVOS/OS_Leidraad_beoordeling_standaarden.pdf

69. Basislijst Open standaarden
www.forumstandaardisatie.nl
Toepassingsgebieden en standaarden.
●
1. Standaarden voor berichtuitwisseling tussen instanties
2. Standaarden voor archivering van elektronische bestanden
en documenten
3. Standaarden voor Geo informatie infrastructuren
4. Standaarden voor overheidswebsites en toegankelijkheid
5. Standaarden voor IT beveiliging
6. Standaarden voor de uitwisseling van reviseerbare
documenten

70. 'Comply or Explain' (CorE)

71. Over CorE (1)
rijksdiensten + uitvoeringsorganisaties (die onder
●
ministeriële verantwoordelijkheden vallen)
rijksbrede instructie per 1 april 2008 ** gepubliceerd in
●
Staatscourant 21 november 2008 ** maatregel
gepubliceerd en geaccordeerd door EC
overheden zelf verantwoordelijk voor toepassing CorE
●
> € 50.000,- dan gebruik open standaarden basislijst
●
http://www.forumstandaardisatie.nl/fileadmin/OVOS/Instructie_rijksdienst_bij_aanschaf_ICT.pdf

72. Over CorE (2)
verankering actieplan in het Nationaal
●
Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en e-overheid
(NUP). CorE is door NUP overgenomen
afspraken gemaakt + doelstellingen geformuleerd met
●
koepelorganisaties medeoverheden over toepassing open
standaarden en open source software.
Rijk ondersteunt acties koepelorganisaties bij leden
●
http://www.forumstandaardisatie.nl/fileadmin/OVOS/Instructie_rijksdienst_bij_aanschaf_ICT.pdf

73. Kortom ...
Gebruik open standaarden verplicht
bij ICT-opdrachten!!

74. Beleidsaccent #2
implementatiestrategieën aanbesteding,
inkoop en gebruik

75. Implementatiestrategie is ..
... een dialoog op bestuurlijk niveau
→ strategiedocument
... een dialoog op operationeel niveau
→ inkoopstrategie open source software
Bij gelijke geschiktheid de voorkeur voor OSS ..
→ kennis juridische werking open standaarden bij
softwareverwerving
→ personeelsbeleid (?)

76. Beleidsaccent #3
Invoering Open Document Format

77. Dubbele verplichting
Ondersteuningsverplichting ODF
●
Verplichting gebruik open standaarden
●
basislijst

78. Ondersteuningsverplichting
“Rijksdiensten ondersteunen vanaf april 2008, naast de
huidige bestandsformaten, ODF voor lezen, schrijven
en uitwisselen van documenten. Mede overheden en
overige instellingen volgen zo snel mogelijk, doch
uiterlijk december 2008.”
Nederland Open in Verbinding, Een actieplan voor het gebruik van Open Standaarden en Open
Source Software bij de (semi-)publieke sector, 2007

79. Verplichting gebruik
open standaarden basislijst
ODF - Open Document Format ISO 26300
Toepassingsgebeid is de uitwisseling van
reviseerbare documenten

80. Binnen ICT-opdrachten ....
... is ODF een verplichte open standaard
voor bewerkbare tekstdocumenten

81. Beleid samengevat
... open source software als voorkeur
... open standaarden als norm

82. ESRI en NOiV
consequenties en aanbevelingen ten
aanzien van het beleid

83. Consequenties
Verplichting open standaarden in
●
aanbestedingstrajecten
Voorkeurspositie open source software in
●
softwareverwervingstrajecten

84. Aanbevelingen
communiceer positie mbt open standaarden en
●
open source software (specifiek NOIV)
participeer in voordracht/vaststelling open
●
standaarden
participeer in (Nederlandse) open source
●
initiatieven en communiceer hierover
koppel met open source producten
●
signaleer en benut kansen in huidige
●
overheidsbeleid

85. Vragen?

86. “The more extensive a man's knowledge of what has
been done, the greater will be his power of knowing
what to do.quot;
Benjamin Disraeli (1804 - 1881)

87. Meer informatie
Programmabureau NOiV
http://www.noiv.nl
Bureau Forum Standaardisatie
http://www.forumstandaardisatie.nl

88. De Overheid
verbonden in Openheid
Zeist, 6 april 2009
Fabrice Mous, programmabureau NOiV