2. • Studeerde archeologie aan de
K.U. Leuven
• Docent en opleidingshoofd in
de lerarenopleiding van
MAD-faculty, hogeschool
voor de kunsten, Limburg
• Leerkracht cultuurvakken in
het CVO Leuven
• Amarantdocent sinds 2002
• Auteur van jeugdthrillers
www.erwinclaes.com
3. Dat kan! U hoeft enkel te surfen naar:
slideshare.net
gebruik zoektermen:
erwinclaes7, Vikingen, Amarant
6. In deze cursus kiezen we ervoor om niet te spreken over
Noormannen, maar over Vikingen en dit om onnodige
naamsverwarring te vermijden met de bewoners van
Normandië.
Viking Germaanse woord “vik” (baai of kreek)
“vik” betekende in Oudnoors: “expeditie op zee”
Vikingen deelnemers aan de strooptochten
7. meeste leden van de expeditie kwamen uit de
Scandinavische landen
ook vrijwilligers uit Engeland, Ierland, Friesland
Bretagne, Ierland, …
Vikingen niet één groep
WEL een verzameling van stammen en koninkrijken
die ook elkaar viseerden met hun strooptochten.
8.
9. start Vikingperiode: Lindisfarne 793
einde Vikingperiode: verovering Engeland door
Willem de Veroveraar in 1066
totale duur Vikingperiode 300 jaar
Vikingen evolueerden in die periode naar een meer
Europees-feodaal en christelijk model
op dat moment houden ze op Vikingen te zijn en
worden ze gewoon Noord-Europeanen.
10.
11. Vikingen over de eeuwen heen een verrassend
positieve reputatie gekregen
valt te betwijfelen of de negende-eeuwse Karolinger of
Angelsaksische Brit hiermee akkoord zou gaan
best opmerkelijk beeld dat er vandaag de dag van
bijvoorbeeld de Mongolen bestaat, is een pak minder
positief.
12. eerherstel Vikingen reed gestart met de
middeleeuwse IJslandse auteurs
probeerden iets van de verdwijnende Vikingcultuur te
bewaren voor de toekomstige generaties
beeld dat zij ophangen van de Vikingen is die van een
licht geïdealiseerde samenleving
groot verschil met beeld dat de contemporaine
Frankische bronnen scheppen van de Vikingen.
13. opkomst van de
romantiek grote
idealisering van de
Vikingen
14. oude mythen en sagen
werden massaal
herontdekt
19e eeuw enkele
opzienbarende
archeologische
ontdekkingen
Denemarken
verspreiding via de
volkshogescholen van de
nationalistische
dichter/theoloog
Grundtvig
15. rijke Scandinavische
burgerij deed niets liever
dan getooid als Viking op
een gethematiseerd
feestje verschijnen
16.
17.
18.
19.
20. Ook heel wat Viking- en
Germanen-enthousiastelingen
in
niet-Scandinavische
landen
Wagner op de
Germaanse mythologie
gebaseerde opera’s
21.
22. In de tweede helft van de twintigste opkomst
gepopulariseerde wetenschap:
Vikingen worden gezien als meer dan plunderaars
Vikingen waren ook ontdekkingsreizigers
Vikingen waren cultureel verfijnd
Vikingen waren technologisch vooruitstrevend (hun
schepen)
…
Geen wonder dus dat de Vikingen zijn uitgegroeid tot
een sterk merk!
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32. Het verleden (zeker de
geïdealiseerde versie)
altijd een interessante
inspiratiebron geweest
voor de politiek
Vikingen in afgelopen
eeuwen politiek
gerecupereerd in hun
vroegere thuislanden en
ver daarbuiten
33. meest notoire politieke recuperatie nazisme
explosieve mix van Wagneriaanse mystiek met een
elitair-imperialistisch denken
ook in rest van Europa vinden nergens zo sterk als
in Duitsland
Opvallend: tijdens WO II Scandinavische
antinazistische verzetsbewegingen ook graag gebruik
maakten van Vikingsymbolen en –mythologie.
34.
35.
36. Ondanks de toegenomen wetenschappelijke kennis blijven
de Vikingstereotypen hardnekkig overeind.
Vikingen in de massacultuur:
mannen met lange blonde haren
woeste rode baarden
rare bijnamen
helmen met hoornen
Zwaaien met bijlen
varen in schepen met drakenkoppen
Voordeel van de stereotypen:. Het maakt hen herkenbaar
en draagt bij tot hun populariteit cfr. druk bezochte
tentoonstellingen, verkochte boeken, populariteit van
Viking tattoos, …
37.
38.
39.
40.
41.
42. grote rijkdom aan geschreven bronnen over de Vikingen
vooral van tijdgenoten die vijandig tegenover hen stonden
boeiende bronnen verrassende inkijk in de wereld van
de Vikingen
middeleeuwse IJslandse auteurs, zoals Snorri Sturluson:
zagen de oorspronkelijke Vikingwereld rondom hen
verdwijnen
wilden voor het nageslacht bewaren wat er nog restte
meer positief en zelfs ietwat geïdealiseerd beeld van de
Vikingwereld
43. De Scandinavische archeologie pak minder gekend
rijke traditie en geschiedenis cfr. scheepskamergraf
van Oseberg (1904)
Sindsdien is de studie van de Vikingen er enkel op
vooruit gegaan
niet alleen in Scandinavië
beeld van de Vikingen de afgelopen vijftig jaar
fundamenteel bijgesteld (L’Anse aux Meadows)