Φιλοσοφικά κείμενα Γ Γυμνασίου- Πλατωνική Πολιτεία- Τάξεις- Μύθοι

1. Η εκπαίδευση στην
Πλατωνική Πολιτεία
Ελευθερία Παπαμανώλη

2. Ποια η σημασία
της εκπαίδευσης
στην Πλατωνική
Πολιτεία
• Η ιδανική πλατωνική πολιτεία
είναι ένα μεγάλο και πλήρως
οργανωμένο σχολείο, το οποίο
αναλαμβάνει τις τύχες των
πολιτών από τα νηπιακά τους
χρόνια και έχει στόχο να
οικοδομήσει ένα σταθερό και
ισορροπημένο σύνολο, όπου
ο καθένας θα ασχολείται μόνο
με αυτό που ταιριάζει στη
φυσική του προδιάθεση.

3. Ποιες είναι
οι τρεις
τάξεις στην
Πλατωνική
Πολιτεία
• Οι χειρώνακτες- δημιουργοί
• Οι φύλακες- επίκουροι (βοηθοί)
• Οι φύλακες-βασιλείς
,.

4. Ποια
εκπαίδευση
έπαιρναν οι
δημιουργοί;
• Οι δημιουργοί που αποτελούν και
το μεγάλο πλήθος των πολιτών
λαμβάνει μόνο τη στοιχειώδη
εκπαίδευση και οδηγείται στα
επιμέρους επαγγέλματα.

5. Ποια εκπαίδευση
έπαιρναν οι
φύλακες-
επίκουροι;
• Ένα μικρό ποσοστό ανδρών
και γυναικών (οι γυναίκες
έχουν πλήρη δικαιώματα στην
πλατωνική πολιτεία)
συνεχίζουν την εκπαίδευσή
τους και γίνονται οι
«φύλακες» της πόλης, αυτοί
δηλαδή που φροντίζουν για
την ασφάλειά της.

6. Ποια
εκπαίδευση
έπαιρναν οι
φύλακες-
βασιλείς;
• Από τους φύλακες επίκουρους
επιλέγονται ελάχιστοι που
κρίνονται ικανοί για ειδικές
επιστημονικές και φιλοσοφικές
σπουδές, και στους οποίους
ανατίθεται η διοίκηση της πόλης..

7. Η εκπαίδευση των «φυλάκων» και ο έλεγχος της ποίησης
[Σωκράτης:] Πρώτη μας δουλειά1, λοιπόν, καθώς φαίνεται, θα
είναι να επιβλέπουμε εκείνους που φτιάχνουν τους μύθους2,
και ό,τι καλό φτιάξουν, να το εγκρίνουμε, ενώ τα άλλα να τα
πετάμε. Κι ό,τι θα εγκρίνουμε, να πείθουμε τις παραμάνες και
τις μανάδες να το λένε στα παιδιά και να τους πλάθουν τις
ψυχές3με αυτούς τους μύθους πολύ περισσότερο απ' ότι τους
πλάθουν τα σώματα με τα χέρια τους4κι όσο γι' αυτό που λένε
τώρα στα παιδιά, είναι τα πιο πολλά για πέταμα […] Αυτούς
[τους μύθους], είπα, που μας έλεγαν ο Ησίοδος κι ο
Όμηρος5και οι άλλοι ποιητές. Αυτοί έπλεκαν μυθικές
διηγήσεις ψεύτικες6και τις έλεγαν στους ανθρώπους και τις
λένε και τώρα.
[Aδείμαντος:] Ποιους μύθους εννοείς, είπε, και τι κακό βρίσκεις
σ' αυτούς;
[Σωκράτης:] Αυτό που πρωτίστως και κυρίως πρέπει να
κατακρίνει κανείς, ιδίως όταν το ψέμα είναι και
κακοφτιαγμένο7.
[Aδείμαντος:] Έχεις να παράδειγμα;
[Σωκράτης:] Όταν λόγου χάριν κάποιος, με όσα λέει,
παρουσιάζει άσχημα ό,τι σχετίζεται με τους θεούς και τους
ήρωες, δηλαδή ποιας λογής είναι αυτοί, σαν τον ζωγράφο8που
όσα ζωγραφίζει δεν έχουν καμιά ομοιότητα9με αυτό που θέλει να
ζωγραφίσει.

8. Ο Πλάτωνας για τους
μύθους
Να επιβλέπουμε εκείνους που
φτιάχνουν τους μύθους: :
δηλαδή να ασκούν ένα είδος
λογοκρισίας, που σκοπό έχει να
προστατεύει τους νέους από τις
κακές και ψυχοφθόρες επιδράσεις
της μυθοπλασίας.
Ο μύθος, λαϊκή φανταστική
αφήγηση, που δεν ακολουθεί τους
κανόνες της λογικής, βοηθούσε
τον άνθρωπο της εποχής να
κατανοήσει τον κόσμο στην
ολότητά του. Ο μύθος συνδέεται
με την παραβολή, την αλληγορία
και με τις εικόνες

9. Ο Πλάτωνας για τους μύθους
Άσκησε κριτική στους ομηρικούς μύθους,
εξέφρασε την αντίθεσή του στο ρόλο των
θεών στη λογοτεχνία. Ο Σωκράτης στην
Πολιτεία του Πλάτωνα προτείνει να
απαγορεύονται οι ιστορίες που έχουν
κακή ηθική ή θρησκευτική επίδραση
στους νέους...
1
Δημιούργησε δικούς του αλληγορικούς
μύθους, όπως είναι η αλληγορία του
σπηλαίου
2

10. Ερώτηση: Τι πιστεύει ο Πλάτωνας ( και ενδεχομένως ο
Σωκράτης) για τους μύθους της εποχής του;

11. Ποια η σημασία της εκπαίδευσης για τον
Πλάτωνα;
Η εκπαίδευση καλλιεργεί το ήθος,
,δηλαδή τον χαρακτήρα των νέων
Η ιδανική πλατωνική πολιτεία είναι
ένα μεγάλο και πλήρως
οργανωμένο σχολείο, το οποίο
αναλαμβάνει τις τύχες των πολιτών
από τα νηπιακά τους χρόνια και
έχει στόχο να οικοδομήσει ένα
σταθερό και ισορροπημένο σύνολο,
όπου ο καθένας θα ασχολείται μόνο
με αυτό που ταιριάζει στη φυσική
του προδιάθεση

12. Ερώτηση: Συμφωνείτε πως η εκπαίδευση διαπλάθει
χαρακτήρες; Σήμερα σε τι κυρίως στοχεύει η εκπαίδευση;