schi

1. SIGURIA E FËMIJËVE NË INTERNET
SIGURIA E FËMIJËVE NË INTERNET
SCHI
UDHËZUES PËR FËMIJË DHE PRINDËR

2. Parathënie:
• Siguria e fëmijëve në internet është gjëja primare e një shoqërie të shëndosh (shoqërie
demokratike).
• Çdo prind është i vetëdijshëm se fëmija i tij duhet të jetë dhe të ndihet i sigurt si në internet
ashtu edhe në jetën e tij të përditshme.
• Andaj ne duhet të jemi të vetëdijshëm që internetin ta përdorim në mënyrë sa më të sigurt,
sa më të rregullt dhe për qëllime të mira.
• Për këtë arsye ne do të ju ndihmojmë që fëmijët (e ardhmja e vendit tonë) të ndihen dhe të
jenë sa më të sigurt në internet.
• Andaj edhe ne “SCHI” (Anglisht…”safety of children on the internet”) jemi përkujdesur që
të përgatisim një fletushkë e cila besojmë që do të ndikoj në përmirësimin, rregullimin dhe
udhëzimin e fëmijëve se si të sillen në internet.
• Për këtë arsye ne do të përpiqemi që përmes kësaj fletushke të bëjmë të mundur edhe
informimin e fëmijëve për internetin dhe përdorimet e tij.
• Ne si temë kemi zgjedhur që të flasim më shumë për “Keqpërdorimin e të dhënave në
internet”.
• Ju lutem më ndiqni…

3. INTERNETI
Interneti është rrjet global i kompjuterëve të lidhur ,që janë në gjendje të komunikojnë nëpërmjet
kabllove, linjave telefonike dhe satelitëve.
Interneti mundëson shpërndarjen e informacioneve (p.sh Muzikë,Video,Libra…).
Fjala internet ka kuptimin “International Nework “ që në gjuhën tonë do të thotë “Rrjetë Internacional
(Ndërkombëtar)”.
Për t’u konektuar në internet të sigurt duhet të dimë nëse faqja që ne kemi zgjedhur është faqe
ndërkombëtare e cila e ka një qelës të mbyllur me ngjyrë të gjelbër dhe http://www. para se te hapet. Dhe
nëse ne duam ti ruajmë të dhënat tona personale duhet te pranojmë një kontratë, (p.sh Facebook,
Google, Yahoo…) e cila na mundëson që në të jemi të aftë t’i kritikojmë
nëse ata e shkelin kontratën.

4. VIRUSET
-Viruset janë programe kompjuterike të cilat janë të destinuara të fshijnë, shkatërrojnë, ndryshojnë,
ndërrojnë të dhënat kompjuterike.
-Egzistojnë shumë metoda se si ti ruhemi viruseve:
1) Instalojmë një antivirus.
2)Nuk instalojmë gjëra nga interneti nëse nuk e dijmë se faqja që e
- kemi instaluar është e sigurtë.
3)Kemi kujdes nga mashtrimet e ndryshme kur ne e fusim ose e
- heqim internetin nga ndonje faqe.(jo e vërtetë).
4)Mos fusni USB në internet pa pranin e antivirusit, etj.
Llojet e antiviruseve: 1) Avira Antivirus
2) Avast Antivirus
3) Panda Cloud Antivirus
4) Microsoft Security Essentials
5) dhe Comodo Internet Security.
Nëse kompjuteri infektohet me ndonjë virus ndodhin këto probleme:
1)Kompjuteri punon ngadal.
2)Nuk punon njëlloj si më parë.
3)Nuk i hapë të gjitha faqet web.
4)Nuk instalon ose fshinë programe që ne i dëshirojmë.
5)Fshijnë, shkatrronë programe ose të dhëna në
kompjuter etj.

5. PËRDORIMI I INTERNETIT
RRJETE SOCIALE (FACEBOOK,
TWITTER, INSTAGRAM
GOOGLE + …..
VIDEO, MUZIKË, FILMA
(YOUTUBE, MICTRECI…)
VIDEO-LOJRA, SHKARKIM
I LOJRAVE (Y8, FRIV,..)
MARRJA E INFORMACIONEVE
(TEKSTEVE, ENCIKLOPEDIVE,FOTOVE…)

6. KEQËPORDORIMI I INTERNETIT (TOP 6 DËMET E INTERNETIT)
KEQPERDORIMI I TE DHENAVE
PERSONALE
LOJRAT ONLINE
VARESIA NGA INTERNETI
DHUNA NE INTERNET
(SAJBERDHUNA)
EKSPOZIMI NDAJ MATERIALEVE ME
PERMBAJTJE TE PAPERSHTATSHME
DEMET FIZIKE QE SHKAKTOHEN NE
INTERNET
- Nëse një njeri i plotëson qoftë dhe njërën nga
keqpordorimet që janë paraqitur në shigjetat në vijim, ai do
të ketë ndryshim të pakënshëm, si në anën fizike dhe në atë
mendore.
-Në anën fizike ai dëmtohet gjatë qëndrimit të gjatë në
internet. Gjë që shkakton dëmtim në të pamur (në sy),
deformimin kurrizor, dhe dëmtime të tjera në fizikun e
njerzëve, (dhembje krahu, mosqarkullim i rregullt i gjakut etj).
-Nga ana psiqike (mendore) njerzit dëmtohen nga pothuajse
cdo gjë që gjejmë në internet. Dëmtimet në anen psiqike
(mendore) janë: Keqperdorimi i të dhënave personale ,Lojrat
online, Vartësia nga interneti,Dhuna në internet,Ekspozimi
ndajë materialeve me përmbajtje të pa përshtatshme.
MOS E DEMTO VETEN
KUR KE MUNDESI TA
MBROSH ATE
PERDORIMI I INTERNETIT
NEGATIV
(PERDORIMI I
INTERNETIT PER
GJERA JO TE
MIRA) 1
POZITIV
(PERDORIMI I
INTERNETIT PER
GJERA TE MIRA)
2
1 2

7. -Keqpordorimi I te dhenave personale: Perfshin te thenat personale te cilet nga
njerez te pa deshiruar, shperndahen, keqpordoren, dhe trajtohen ne menyra te
pa deshirueshme nga personi qe I perkasin ato te dhena personale.
-Lojrat online: Paraqesin koncentrimin qe nje person ka kur ai është duke luajtur
ate loje. Perveq ketyre aty hyne edhe trafikimi I mundshem I qenieve njerzore,
abuuzimi I te dhenave, dhe abuzimi personal.
-Varesia nga interneti: Paraqet qendrimin e nje personi per nje kohe te gjate ne
internet.
-Dhuna ne internet (Sajberdhuna): Paraqet nje lloje te dhunes e cila ka per qellim
qe te torturoj njeriun si ne anen psiqike (mendore) po ashtu edhe ne anen fizike
(perleshjet e mundshme, trafikimi, etj.
-Ekspozimi ndaj materialeve me permbajtje te pa pershtatshme: Perfshin
permbajtjet e cila ndalohet per femije ketu hyne edhe pornografia, filmat e
frikshem (horror), rrjetet sociale etj.
-Demet fizike qe shkaktohen ne internet: Perfshin qendrimin ne internet per ore
te gjata.
Demet e internetit

8. PUBLIKIMI DHE KEQPERDORIMI I TE DHENAVE PERSONALE
-Të gjitha të dhënat që mund të identifikojnë personalitetin tuaj paraqesin të dhënat personale (p.sh
Emri,Mbiemri, Fotografia, IP adresa, Vendodhja, etj.)
-Mbrojtja e të dhënave personale është e drejtë fundamentale e garantuar me kushtetutë.
-Të dhenat tuaja personale nuk munde te shfrytezonhen pa lejen tuaj dhe ju keni te drejte te kerkoni qe
ato te fshihen nga faqe te caktuara ne internet nese ju vleresoni se është e papershtatshme per ju qe ato
te publikohen.
-Ju mbani pergjegjesi te plote per cdo publikim tuaj ne internet prandaj edhe duhet te keni kujdes qe te
lexoni politikat e privatesis se faqeve ku ju jepni te dhenat tuaja personale.
p.Sh Facebook kerkon nga ju qe ti derzoni te dhenat personale ju pasi
te plotesoni formularin u ipet te nenshkruani një marreveshje e cila
perfshin nje mori qeshtjesh mbi sigurin tuaj.
Andaj nese ju nuk I lexoni te dhenat qe perfshin marrveshja ju nuk keni te
drejte te kritikoni ate faqe(qe ne kete raste është facebook).

9. Keqpordorimi i të dhënave personale
Keqpordorimi i te dhenave ne Internet është nje lloj I dhunimit ne internet e cila ndalohet me ligj.
Per tu mbrojtur nga kjo ndodhi ne duhet ti permbahemi disa rregullave ne menyre qe te jemi sa me te sigurte.
RREGULLAT:
1:Lexoni me kujdese politikat e privatesise per faqet e internetit te cilat I perdorni.
2:Publikoni sa me pake detaje qe ju identifikojne juve apo vendodhjen tuaj.
3:Mos publikoni online gjera per te cilat nuk dshironi te jen publike.
4:Mos ndani me njerze te pa njohur e-mail adresen tuaj private dhe mbajeni per vete fjalkalimini.
5:Gjate plotesimit te formulareve te ndryshem plotesoni vetem fushat e kerkuara.
6:vertetoni se faqja e internetit është e sigurt duke kerkuar shenja idntifikuese.
MOSRRESPEKTIMI I RREGULLAVE:
1:Mund te shpie (dergoj) deri te trafikimi I qenjeve njerzore.
2:Turperimi
3:Vetvrasja
4:Humbja e vetbesimit etj.

10. Iniciativa ti
mbrojme femijet
nga rreziqet ne
internetë
Pergaditi:
Enis Vladi
Endrit Salihu
Diedon Bega
SCHI
SCHI
SCHI
SCHI
SCHI SCHI
Email: schi.ks70000@gmail.com

11. Mirëupafshim
Mos harroni: Siguria e femijeve është perparsia jonë