Αρχαία Ελληνικά Γυμνάσιο Σχολειο Μαθητής

1. Τ
ν κπζηηθό ηεο επηηπρεκέλεο εθαξκνγήο ηεο δηδαζθόκελεο ζεσξίαο ζηηο
πξαθηηθέο απαηηήζεηο ησλ αζθήζεσλ, είλαη ε δηδαζθαιία ηεο ζσζηήο
κεζνδνινγίαο. Τν Εl.SXOLEIO (ην ειιεληθό ζρνιείν γηα όινπο ηνπο
καζεηέο) πξνηείλεη θαη ππνζηεξίδεη ηελ ιεπηνκεξεηαθή επεμήγεζε (βήκα πξνο βήκα)
ησλ αζθήζεσλ. Έηζη, ν καζεηήο θαηαλνεί βαζύηαηα ηνπο κεραληζκνύο ιεηηνπξγίαο ηνπ
θάζε καζήκαηνο θαη κπνξεί λα αληεπεμέιζεη ζε νπνηαδήπνηε απαίηεζε.
Η κέζνδνο πξνζέγγηζεο πνπ πξνηείλεη ην Εl.SXOLEIO είλαη ε παξαθάησ:
α) πνιύ θαιή γλώζε ηεο ζεσξίαο θαη
β) εθαξκνγή ηεο ζεσξίαο απηήο ζε θάζε άζθεζε.
Γηα λα ην πεηύρεηε απηό εξγαζηείηε σο εμήο:
Σελίδα 1 από 6

2. Γηα λα κπνξέζεηε λα ιύζεηε ηε ζπγθεθξηκέλε άζθεζε πξέπεη λα
γλσξίδεηε ηελ αθόινπζε γξακκαηηθή θαη ζπληαθηηθή ζεσξία:
Οξηζκόο απαξεκθάηνπ: ην απαξέκθαην είλαη έλα αθεξεκέλν ξεκαηηθό
νπζηαζηηθό. Είλαη άθιηην θαη ζρεκαηίδεηαη από ην ζέκα ηνπ ξήκαηνο. Φαλεξώλεη
ζπγρξόλσο δηάζεζε θαη ρξόλν: π.ρ. πξάηηεηλ.
ΚΑΣΑΛΗΞΕΙ΢ ΣΩΝ ΑΠΑΡΕΜΦΑΣΩΝ
Ελεζηώηαο: Μέιινληαο: Αόξηζηνο: Παξαθείκελνο:
-εηλ -ζεηλ -ζαη -θελαη
Επηπιένλ, ζρεηηθά κε ην απαξέκθαην, πξέπεη λα μέξεηε ηα παξαθάησ:
(δηεπθξηλήζεηο θαη πιεξνθνξίεο γηα ην ζπγθεθξηκέλν γξακκαηηθό
θαηλόκελν):
1) Τν απαξέκθαην ηνπ βνεζεηηθνύ ξήκαηνο εἰμί είλαη ην εἶναι.
2) Τν απαξέκθαην ηνπ παξαθεηκέλνπ δηαηεξεί ηνλ αλαδηπιαζηαζκό (ε επαλάιεςε,
ή ε ρξνληθή αύμεζε ή ε ζπιιαβηθή αύμεζε πνπ παίξλνπλ ηα ξήκαηα ζηνλ
παξαθείκελν, ππεξζπληέιηθν θαη ζπληειεζκέλν κέιινληα ζηελ αξρή ηνπ
ζέκαηόο ηνπο).
3) Τν απαξέκθαην ηνπ ανξίζηνπ δελ παίξλεη ηελ αύμεζε πνπ ππάξρεη ζηελ
νξηζηηθή ηνπ ίδηνπ ρξόλνπ.
Σελίδα 2 από 6

3. Κάζε ιέμε έρεη κηα ζπγθεθξηκέλε ιεηηνπξγία κέζα ζηελ πξόηαζε. Η
ιεηηνπξγία ηνπ απαξεκθάηνπ είλαη:
(ν ξόινο ησλ απαξεκθάησλ κέζα ζηελ πξόηαζε):
 Τν απαξέκθαην κπνξεί λα εκθαλίδεηαη ζην ιόγν κε δύν κνξθέο: έλαξζξν
(ζπλνδεύεηαη από άξζξν, π.ρ. ηὸ ιαθσλίδεηλ) θαη άλαξζξν (ρσξίο άξζξν).
 Τν έλαξζξν απαξέκθαην ιεηηνπξγεί σο αθεξεκέλν νπζηαζηηθό. Χξεζηκν-
πνηείηαη σο θύξηνο ή δεπηεξεύσλ όξνο ηεο πξόηαζεο, δειαδή σο ππνθείκελν,
αληηθείκελν, επεμήγεζε θηι.
 Τν άλαξζξν απαξέκθαην ιεηηνπξγεί θαη απηό σο θύξηνο ή δεπηεξεύσλ όξνο
ηεο πξόηαζεο αιιά ρσξίδεηαη ζε δύν είδε: εηδηθό θαη ηειηθό.
Εηδηθό είλαη ην απαξέκθαην πνπ εμαξηάηαη από ξήκαηα ιεθηηθά (ιέγσ,
θεκί, ὁκνινγῶ), δνμαζηηθά (δνθῶ, θαίλνκαη, λνκίδσ, πηζηεύσ) θαη
αληηιεπηηθά (ἀθνύσ, αἰζζάλνκαη, γηγλώζθσ). Μεηαθξάδεηαη κε ην όηη θαη
παίξλεη άξλεζε νὐ.
Σειηθό είλαη ην απαξέκθαην πνπ εμαξηάηαη από ξήκαηα βνπιεηηθά
(βνύινκαη, ἐπηζπκῶ, πνζῶ), δπλεηηθά1 (δύλακαη, ἔρσ), κεηαθξάδεηαη κε ην
λα θαη παίξλεη άξλεζε κή.
Αθνύ κάζαηε όια ηα παξαπάλσ, ζαο δίλνπκε κεξηθέο ρξήζηκεο
ζπκβνπιέο γηα λα ιύζεηε βήκα πξνο βήκα θαη πην εύθνια ηελ άζθεζε:
1
Δπλεηηθά ιέγνληαη ηα ξήκαηα πνπ δειώλνπλ δπλαηόηεηα ή ζπλήζεηα ή αλαγθαηόηεηα λα γίλεηαη
θάηη.
Σελίδα 3 από 6

4. (Πνιύηηκεο ζπκβνπιέο γηα ηελ επίιπζε ηεο άζθεζεο)
•Γηα λα αλαγλσξίζεηε έλα απαξέκθαην πξέπεη λα πξνζέρεηε ηηο
θαηαιήμεηο. Όπνηα ιέμε ιήγεη ζε –εηλ, -ζεηλ, -ζαη, -θέλαη, είλαη
απαξέκθαην.
•Έπεηηα, βξίζθεηε ην ξήκα από ην νπνίν εμαξηάηαη θαη αλάινγα κε
ην ηη είλαη ην ξήκα (ιεθηηθό, βνπιεηηθό θηι.), ραξαθηεξίδεηε θαη ην
απαξέκθαην (εηδηθό, ηειηθό).
•Τέινο, εθαξκόδνληαο ηε ζεσξία ηεο γξακκαηηθήο πνπ κάζαηε,
ζρεκαηίδεηε ηα απαξέκθαηα ζηνπο ππόινηπνπο ρξόλνπο.
Φηάζαηε ζην ηειεπηαίν θαη πην θξίζηκν ζηάδην, ηελ επίιπζε ηεο
άζθεζεο. Εάλ γλσξίδεηε όια όζα είπακε πξνεγνπκέλσο ε πξνζπάζεηά
ζαο ζα είλαη απόιπηα επηηπρεκέλε. Πξέπεη απιά λα αλαγλσξίζεηε πνηεο
ιέμεηο είλαη απαξέκθαηα, ηη ζπληαθηηθό ξόιν έρνπλ ζηηο ζπγθεθξηκέλεο
πξνηάζεηο θαη λα ηα κεηαθέξεηε ζηνπο άιινπο ρξόλνπο. Αλαιπηηθά ε
ιύζε ηεο θάζε πξόηαζεο είλαη:
Σελίδα 4 από 6

5.  ἀντιβλέπειν: είλαη απαξέκθαην ελεζηώηα γηαηί έρεη ηελ θαηάιεμε –εηλ.
Είλαη ηειηθό απαξέκθαην γηαηί εμαξηάηαη από ην δπλεηηθό ξήκα: νὐ
δύλαηαη.
 συνάψαι: είλαη απαξέκθαην ανξίζηνπ γηαηί έρεη ηελ θαηάιεμε –ςαη.
Είλαη ηειηθό απαξέκθαην γηαηί εμαξηάηαη από ην δπλεηηθό ἠλάγθαζε.
 πράττειν: είλαη απαξέκθαην ελεζηώηα γηαηί έρεη ηελ θαηάιεμε –εηλ.
Είλαη εηδηθό απαξέκθαην γηαηί εμαξηάηαη από ην δνμαζηηθό ξήκα νἴεηαη.
 πείθειν: είλαη απαξέκθαην ελεζηώηα γηαηί έρεη ηελ θαηάιεμε –εηλ. Είλαη
ηειηθό απαξέκθαην γηαηί εμαξηάηαη από ην δπλεηηθό ξήκα δεῖ.
 κωλύειν: είλαη απαξέκθαην ελεζηώηα γηαηί έρεη ηελ θαηάιεμε –εηλ.
Είλαη ηειηθό απαξέκθαην γηαηί εμαξηάηαη από ην δπλεηηθό ξήκα δεῖ.
 διδάσκειν: είλαη απαξέκθαην ελεζηώηα γηαηί έρεη ηελ θαηάιεμε –εηλ.
Είλαη ηειηθό απαξέκθαην γηαηί εμαξηάηαη από ην βνπιεηηθό ξήκα
βνύιεηαη.
Σα απαξέκθαηα ζηνπο ππόινηπνπο ρξόλνπο έρνπλ σο εμήο:
Ελεζηώηαο ἀντιβλέπειν συνάπτειν πράττειν
Μέιινληαο ἀντιβλέψειν συνάψειν πράξειν
Αόξηζηνο ἀντιβλέψαι συνάψαι πράξαι
Παξαθείκελνο ἀντιβεβλαφέναι — πεπραχέναι
Σελίδα 5 από 6

6. Ελεζηώηαο πείθειν κωλύειν διδάσκειν
Μέιινληαο πείσειν κωλύσειν διδάξειν
Αόξηζηνο πεῖσαι κωλῦσαι διδάξαι
Παξαθείκελνο πεπεικέναι κεκωλυκέναι δεδιδαχέναι
Με ηελ παξαπάλσ αλάιπζε, ν καζεηήο θαηαλνεί άκεζα θαη πνιύ
εύθνια ηε ζεσξία ηεο θάζε ελόηεηαο ελώ παξάιιεια δηδάζθεηαη
πώο λα δηαβάδεη κεζνδηθά θαη λα αθνκνηώλεη ηνπο κεραληζκνύο
ιεηηνπξγίαο ηνπ καζήκαηνο. Σν απνηέιεζκα είλαη ε επηηπρεκέλε θαη
νπζηαζηηθή αληηκεηώπηζε ηεο ύιεο.
Σελίδα 6 από 6