Ekrem ÇAKMAK Kaldırma Araçlarında İş Sağlığı ve Güvenliği Sunumu - ÇASGEM
1. HOŞGELDİNİZ!
Kaldırma Araçlarında
İş Sağlığı ve Güvenliği
Ekrem ÇAKMAK
Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
Halk Sağlığı Anabilim Dalı
İş Sağlığı ve Güvenliği Yüksek Lisans : 135312110
ekremcakmak@csgb.gov.tr, 0555 838 3883
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Uzman Yardımcısı
Makine Mühendisi
2. Kaldırma Sisteminin Genel Yapısı
Sarılı Halat
Elektrik Panosu
Redüktör
Tanbur
Motor
Limit Şalter
Vinç Köprüleri
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
3. Kaldırma Sisteminin Genel Yapısı
Vinç Köprüsü
Çelik
Halatlar
Kanca
Bloğu,
Makara
Takımı
YÜK
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
4. Kaldırma İndirme Sistemi Elemanları
Halat Bağlantısı
Tamburlar
Flanş
Kancalar
Tambur Mili
Halat Yivleri
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
6. Kaldırma ve İletme Makinalarında
Tambur, Zincir, Halat ve Kancalarında
Alınması ve Uyulması Gereken Güvenlik
Önlemleri
Kaldırma ve taşıma makinalarında gerekli güvenlik önlemlerine
uygun olarak kullanılmadıklarında çeşitli iş kazalarına neden
olabilmektedir.
Kaldırma ve taşıma makinalarında imalat ve montaj hataları,
yetersiz bakım ve kontrol ile kullanma hatalarından dolayı iş kazaları
oluşmaktadır.
Bu tür iş kazalarını önlemek için alınması gerekli iş güvenliği
önlemleri kaldırma makinalarının kullanım alanları ve işlevleri
dikkate alınarak türlerine göre bölümler halinde belirtilecektir.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
7. Tambur, Zincir ve Halatlarda Güvenlik
Halat Bağlantısı
Flanş
Tambur Mili
Halat Yivleri
Kaldırma makinelerinin üzerine tel sarılan tamburlarının yanları
flaşlı olmalıdır. Flaş genişliği sarılan halatın çapının 2,5 katı olmalı,
halat fırlamalarını önleyecek şekilde yapılmalıdır.
Halatın ucu tambura iyi bağlanmış olmalı, yük tutma elemanı en alt
seviyede bulunduğu zaman, yivli tambur üzerinde en az iki sarım
halat kalmalıdır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
8. Tambur, Zincir ve Halatlarda Güvenlik
Halatın Tambura Sarılması
Düz yüzeyli tambur, Yivli tambur,
Diskli tambur
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
9. Tambur, Zincir ve Halatlarda Güvenlik
Tambur yivleri ile kullanılan halat çapı birbirine orantılı olmalıdır.
Aksi halde iyi bir sarım olmayacağı için halat ömrü kısalır ve sarma
işi kötü yapılır.
Elektrikle çalışan kaldırma makinalarında belirtilen alt ve üst
noktalar geçildiğinde, elektrik akımını otomatik olarak kesecek ve
tamburun hareketini otomatik olarak durduracak bir tertibat
bulunacaktır. Aksi halde yük tutma elemanı şasiye çarpar ve yükün
istenmeyen bir şekilde düşmesine neden olur.
Bunu
engelleyebilmek için Limit Şalter kullanılmalıdır.
Limit Şalter
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
10. Tambur, Zincir ve Halatlarda Güvenlik
Kaldırma makinalarında yüklerin kaldırılmasında halkalı ve levhalı
zincirler kullanılır. Levhalı zincirlere GALL zinciri de denilir. İki tip
zincirde özel olarak yapılmışlardır ve sertleştirilmişlerdir.
Halkalı Zincir
Levhalı Zincir
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
11. Tambur, Zincir ve Halatlarda Güvenlik
Zincirler kullanılacakları işin hususiyetine ve kaldıracakları yükün
ağırlığına göre seçilirler. Zincirin baklalarında ezilme, aşınma veya
çatlaklık varsa zincir değiştirilmelidir. Zincir baklalarındaki aşınma
bakla kalınlığının dörtte birini geçmişse zincir kullanılmamalıdır.
Bir zincirin sağlamlığı, en zayıf baklasının sağlamlığı kadardır. Zincirler
kullanılmadan önce mutlaka gözle muayeneye tabi tutulmalıdır.
Baklalardaki boyuna uzama %5’ i geçmişse zincir kullanılmamalıdır.
Zincir baklaları hiçbir zaman cıvata ile birbirlerine tutturulmamalıdır.
Cıvata çekme, eğilme ve kesilmeye maruz kalır ve mukavemet sınırı
üzerinde gerilmeler doğabilir. Zincirlerin birbirine bağlanmasında özel
olarak yapılmış kilitler, zincir kilitleri ve zincir ekleme baklaları
kullanılmalıdır .
Güvenlik kat sayısı en az 5 olmalıdır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
12. Tambur, Zincir ve Halatlarda Güvenlik
Yüklerin kaldırılmasında kullanılan zincirlerde, düğüm ve büklüm
olmamalı, sert ve köşeli yükler kaldırılırken, köşelerle yükler arası
uygun yastıklarla beslenmeli ve kırılan bir kaldırma veya bağlama
zinciri, telle bağlanmamalı, kaynak yapılmamalıdır.
Zincirler kullanılmadıkları zaman, uygun kancalara asılmalı ve
bunların paslanması önlenmeli, ezilmelere ve korozif maddelerin
etkilerine karşı korunmalıdır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
14. Tambur, Zincir ve Halatlarda Güvenlik
Kaldırma araç ve makinelerinde kaldırma ve bağlama (sapan) elemanı olarak
muhtelif cins halatlar kullanılmaktadır. Başlıcaları;
Kendir halat,
Naylon halat,
Fiber halat,
Cam halat,
Demir halat,
Çelik çekme halatları,
Tel halatlar.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
15. Kendir Halatlar
Parçalı ve havaleli yüklerin sarılmasında kolaylık ve sürat
sağladığından ve ucuz olmaları nedeniyle kendir halatlar kullanılır.
Çelik halatlara nazaran yük kaldırma kabiliyetleri ve ömürleri daha
azdır.
İşe ve yüke uygun olmalıdır.
Her kullanımdan önce kontrol edilmelidir.
Islak ve gergin bekletilmemelidir.
Keskin kenarlı yük köşelerinde özel tedbirler alınmalıdır.
Demir askılara asılmamalıdır.
Asit ve aşındırıcılardan korunmalıdır.
Güvenlik kat sayısı en az 3 olmalıdır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
16. Tel Çelik Halatlar
Tel halat endüstride yük çekme, yük kaldırma ve kuvvet transmisyonları gibi
işlerde kullanılır. (genellikle 1600 - 1800 N/mm2)
Avantajları;
Aynı ağırlık ve çapta oldukları halde
daha mukavim olması,
Islak ve kuru halde mukavemetin
aynı kalması,
Değişik iklim şartlarında
uzunluğunun çok önemli oranda
değişmemesi,
Uzun ömürlü ve dayanıklı olması.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
18. Tel Çelik Halatlar
Tel halatların kullanılmasında gerekli tedbirler:
Tel halat yapılan işe ve kaldırılacak yüke uygun olarak seçilmelidir.
Keskin kenarlı yük köşelerinde özel tedbirler alınmalıdır.
Belirli periyotlarla uygun yağ ile yağlanmalıdır.
Kaynak alev ve ısılarına maruz bırakılmamalıdır.
Güvenlik kat sayısı en az 5 olmalıdır.
Halat uç bağlantıları uygun yapılmalıdır.
Halat eklemeleri uygun yapılmalıdır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
19. Tel Çelik Halatların Muayenesi
Bir tel halatın hizmetten alınma zamanı, özel montaj koşullarıyla yakından
ilgilidir. Bu koşullar, boyut, kaldırma şekilleri,bir sonraki muayenenin zamanı,
çalışma ve bakım koşullarının nasıl olduğu, insanlara verebileceği zarar ve
maddi zarar gibi koşulları içerir.
Sadece muayene ile halatın değiştirilmesi gerektiğine karar verilebilir.
Muayene eden kişi aşağıdaki soruları cevaplamalıdır.
Halatın durumu herhangi bir zayıflama belirtisi gösteriyor mu?
Halatın hasara uğrama hızı bir sonraki planlı muayeneye kadar halatın
emniyetle hizmet vermesine yetecek yavaşlıkta mı?
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
20. Kırık Teller
Hareketli halatlarda,bir halat sarımında rasgele dağılmış 6 ve daha
fazla kırık tel varsa veya 1 kordonda 3 ve daha fazla kırık tel varsa,
Askı veya duran halatlarda,bir halat sarımında 3 veya daha fazla
kırık tel varsa,
Bir bağlantının yakınında 1 veya daha fazla kırık tel varsa,
Hareketli halatlarda,kordonlar arasındaki çubuklarda herhangi bir
kırık belirtisi varsa,
halat değiştirilmelidir.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
21. Halat Çapında Azalma
Bir halatın çapı,aşağıdaki değerlerin altına indiyse, halat
değiştirilmelidir.
19 mm’ye kadar çaplı halatlarda 1 mm.,
22-28 mm arasında çaplı halatlarda 1,5 mm.,
32-38 mm arasında çaplı halatlarda 2 mm.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
22. Halat Çapı Ölçümü
Halat çapı, halat dış tel ve demetlerini çevreleyen ve tüm halat
kesitini içine alan çemberin çapıdır. Halat çapı ölçümünde ölçü
cihazı uçlarının mutlaka en dış iki demete teması gerekli olup,
genelde birbirine dik iki ölçüm, birbirinden en az 1 metre
mesafedeki iki noktada yapılır ve bu dört ölçüm ortalamalarının
toleranslar dahilinde olması istenir.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
23. Halat Hasarları
Halatlarda gam oluşumu
Tellerin İplikleşmesi
Halatlarda ezilme
Halatlarda sepetleşme
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
24. Kancalar
Kaldırma araçlarının kancalarının güvenlik katsayısı (taşıma gücü),
taşıyacakları yükün en az; el ile çalıştırılanlarda 3 katına, mekanik
olarak çalışanlarda 4 katına, erimiş maden veya yakıcı, aşındırıcı
(korozif) maddeler gibi tehlikeli yükleri taşıyanlarda ise 5 katına eşit
olmalıdır.
Bu araç ve makinaların yük kancaları; demir, çelik veya benzeri
malzemeden yapılmış olmalı, yüklerin kurtulup düşmemeleri için
güvenlik mandalı veya uygun güvenlik sistemi olmalıdır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
29. Vinçlerde Güvenlik
İmal, Konstrüksiyon, montaj ve tamiratında alınacak güvenlik
tedbirleri:
Kaldırma araçları Makine Emniyeti Yönetmeliği ve Diğer ilgili mevzuatlara
uygun olarak imal edilmelidir. (CE İşaretli Araçlar). Ancak özellikle
sanayimizde 2004 yılından önce imal edilmiş kaldırma araç ve makinelerde
aşağıdaki teknik özelliklerde olmalıdır.
1. Kaldırma kapasitesi yazılmalıdır.
2. Ray ve putreller, maksimum yüke göre imal edilmelidir,
3. Aynı sahada birden çok vinç kullanılacaksa vinçlerin birbirlerinin çalışma
alanlarına girmeyecek şekilde montajı yapılmalıdır.
4. Montaj tadilat ve tamirattan sonra kontrolleri yapılmalıdır. Her türlü
tamir, tadilat , bakımlar için bir sicil kartı tutulmalıdır.
5. Kanca güvenlik katsayısı en az 5 olmalıdır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
30. Vinçlerde Güvenlik
1. Periyodik kontrolleri yapılmalıdır.
a. Fiziki (gözle) muayene deneyleri, çalışma şartları ile test ve
deneylerden dolayı vincin taşıyıcı yapısında uygunsuzluğun meydana
gelip gelmediğini tespit etmektir.
b. Şartnamelere uygunluk deneyleri, kaldırma araçlarının imalat
öncesi belirlenen teknik şartnamelere uygunluğunun tespiti için
yapılır.
c . Yük kaldırma yeterlilik deneyleri,
1. Statik yük deneyleri,
Statik deneyler kaldırma makinesi ve elemanlarının yapı
yeterliliğini kontrol etmek amacı ile yapılır.
2. Dinamik yük deneyleri,
Kaldırma aracı elemanlarının ve frenlerinin emniyetli olup
olmadığının tespiti amacı ile yapılan deneylerdir.
3. Kararlılık deneyleri.
Kaldırma aracının kararlılığını kontrol etmek amacı ile yapılır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
32. Vinçlerde Güvenlik
Kullanılmasında güvenlik tedbirleri:
İşlemler sırasında yetiştirilmiş manevracılar kullanılmalıdır.
Yetiştirilmiş operatörler tarafından kullanılmalıdır.
Operatörler her DUR işaretine uymalıdır.
Yükle beraber insanlar kaldırılıp taşınmamalıdır.
Kaldırılmış yükler çalışan işçilerin üzerinden geçirilmemelidir. Elektro magnetli kaldırma
ve taşımalarda işçilerin çalışma sahasında bulunmaması mutlak sağlanmalıdır.
Yükler ASLA askıda bırakılmamalıdır.,
İkaz, sinyal ve işaretleri bulunmalıdır,
Yağlama sırasında elektrik akımı kesilmelidir.
Operatör vinci terk ederken kumanda kollarını”0” durumuna getirmeli ve ana şarteli
kapatmalıdır.
Açık alanda çalışan vinçlerin fırtınalı havalarda hareket etmemeleri için rüzgar emniyet
düzenekleri bulunmalıdır.
Ray üstünde çalışan vinçlerde ray uçlarında en az tekerleklerin yarı çapı yüksekliğinde
takozlar bulunmalıdır.
Kabindeki elektrik dirençleri ısınmak maksadıyla kullanılmamalıdır.
İlgililer vinç dururken ve operatörle işaretleşerek vinçlere çıkıp inmelidirler.
Yıldırıma karşı güvenlik tedbirleri alınmalıdır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
33. Vinçlerde Güvenlik
KALDIRMA ARAÇLARI SANAYİNİN VAZGEÇİLMEZ EKİPMANLARIDIR. ANCAK
EN AĞIR SONUÇLU KAZALAR DA KALDIRMA TAŞIMA İŞLERİNDE
OLMAKTADIR.
KALDIRMA TAŞIMA İŞLERİNDE;
SAPANLAMA
KALDIRMA VE TAŞIMA YÖNTEMLERİ
HABERLEŞME VE İLETİŞİM
KULLANICILARIN EHİL DENEYİMLİ OLMASI
ÖNEMLİDİR.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
34. Vinçlerde Güvenlik
15 kV
10 m
Güvenlik Mesafesi
sadece ehliyetli kişiler
gözetiminde
110 kV
3m
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
36. Vinçlerde Güvenlik
Kazalının bacağına çarpan uç
kısım
…..sapanlanarak demontajı yapılan
parçanın aniden kurtulmasıyla kaza
meydana gelmiştir.
SAPANLAMA
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
38. Vinçlerde Güvenlik
3 YÖNLÜ HAREKET ASLA
YAPTIRMAYIN.
SAPANLAR KOPMAZ, KURT
AĞZI GEVŞEMEZ DİYE BİR
KURAL YOKTUR.
VİNCİ HAREKET ETTİRMEDEN
ÖNCE SİRENİ ÇALIN.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
42. Transportörlerde Güvenlik
Sanayide kullanılan yaygın transportör çeşitleri şunlardır.
a- Elavatörler
- Merdaneli,
- Kovalı,
- Zincirli,
b- Vidalı transportörler,
c- Bantlı konveyörler,
d- Pnomatik transport
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
43. Transportörlerde Güvenlik
Yüksekte
bulunan
konveyörlerin
kenarlarında
yürüyüş
platformları olacaktır.
Üzerlerinden geçilmesi için geçit platfomları yapılacaktır.
Altlarına saç veya tel kafes koruyucular yapılacaktır.
Uzun mesafeli konveyörlerde ikaz sistemi olacaktır.
Güvenlik teli-Güvenlik stopları olacaktır
Eğimli konveyörlerde enerji kesilmesi halinde ters hareketi
önleyici mekanik bir tertibat bulunacak
Silindir ve tamburların temizliği el ile yapılmayacaktır.
Sonsuz vidalı transportörler uygun muhafazalar içinde olacaktır.
İşçi taşınmayacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
44. İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE
GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ
25 Nisan 2013 PERŞEMBE 28628 Sayılı Resmî Gazete de yayınlanmıştır.
3.2. Yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanları için asgari gerekler;
3.2.1. Yük kaldırma ekipmanı kalıcı olarak kurulduğunda, özellikle kaldırılan yük ve montaj veya bağlantı
noktalarındaki gerilmeler dikkate alınarak ekipmanın mukavemet ve kararlılığı sağlanır.
3.2.2. Yüklerin kaldırılması için kullanılan makinelerde, kaldırılabilecek maksimum yük açıkça görünecek şekilde
işaretlenir, makinenin değişik şekillerde kullanımında da maksimum yükü gösteren levhalar veya işaretler bulunur.
3.2.2.1. Kaldırma için kullanılan aksesuarlar da güvenli kullanım için gereken özelliklerini gösterecek şekilde
işaretlenir.
3.2.2.2. İnsan kaldırmak ve taşımak için tasarlanmamış iş ekipmanları, amacı dışında kullanımını önlemek için
uygun bir şekilde ve açıkça işaretlenir.
3.2.3. Sabit olarak kurulacak iş ekipmanı, yükün;
a) Çalışanlara çarpması,
b) Tehlikeli bir şekilde sürüklenmesi veya düşmesi,
c) İstem dışı kurtulması,
riskini azaltacak şekilde tesis edilir.
3.2.4. Çalışanları kaldırma veya taşımada kullanılan iş ekipmanlarında;
a) Taşıma kabininin düşme riski uygun araçlarla önlenir,
b) Kullanıcının kendisinin kabinden düşme riski önlenir,
c) Özellikle cisimlerle istenmeyen temas sonucu, kullanıcının çarpma, sıkışma veya ezilme riski önlenir,
ç) Herhangi bir olay neticesinde kabin içinde mahsur kalan çalışanların tehlikeye maruz kalmaması ve
kurtarılması sağlanır.
3.2.4.1. Şayet, çalışma yerinin özelliği ve yükseklik farklılıklarından dolayı taşıma kabininin düşme riski, alınan
güvenlik önlemlerine rağmen önlenemiyorsa, emniyet katsayısı daha yüksek güvenlik halatı ile teçhiz edilip, her
çalışma günü kontrol edilir.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
45. İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE
GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ
25 Nisan 2013 PERŞEMBE 28628 Sayılı Resmî Gazete de yayınlanmıştır.
3. Yük kaldırmada kullanılan iş ekipmanı ile ilgili hükümler
3.1. Genel hususlar
3.1.1. Yük kaldırmak için tasarlanmış seyyar veya sökülüp-takılabilir iş ekipmanlarının zemin özellikleri de dikkate
alınarak öngörülen bütün kullanım şartlarında sağlam ve kararlı bir şekilde kullanılması sağlanır.
3.1.2. İnsanların kaldırılmasında sadece bu amaç için sağlanan iş ekipmanı ve aksesuarları kullanılır.
3.1.2.1. Olağanüstü veya acil olan istisnai durumlarda insanları kaldırmak amacıyla yapılmamış iş ekipmanı,
gerekli önlemleri almak ve gözetim altında olmak şartıyla insanların kaldırılmasında kullanılabilir.
3.1.2.2. Çalışanlar yük kaldırmak için tasarlanmış iş ekipmanı üzerindeyken, ekipmanın kumandası için her zaman
görevli bir kişi bulunur. Kaldırma ekipmanındaki kişilerin güvenilir haberleşme imkânlarıyla herhangi bir tehlike
halinde tahliye için güvenilir araçları bulunur.
3.1.3. Teknik zorunluluk olmadıkça kaldırılan yükün altında insan bulunmaması için gerekli tedbir alınır.
Çalışanların bulunabileceği korunmasız çalışma yerlerinin üzerinden yük geçirilmez. Bunun mümkün olmadığı hallerde
uygun çalışma yöntemleri belirlenir ve uygulanır.
3.1.4. Kaldırma aksesuarları, sapanın şekli ve yapısı dikkate alınarak, kaldırılacak yüke, kavrama noktalarına,
bağlantı elemanlarına ve atmosfer şartlarına uygun seçilir. Kaldırmada kullanılan bağlantı elemanları kullanımdan
sonra sökülmüyorsa, bunların özellikleri hakkında kullanıcıların bilgi sahibi olması için belirgin bir şekilde işaretlenir.
3.1.5. Kaldırma aksesuarları bozulmayacak veya hasar görmeyecek şekilde muhafaza edilir.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
46. İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE
GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ
25 Nisan 2013 PERŞEMBE 28628 Sayılı Resmî Gazete de yayınlanmıştır.
3.2. Kılavuzsuz (askıda iken serbest olan) yükleri kaldırmakta kullanılan iş ekipmanı
3.2.1. Çalışma alanları kesişen iki veya daha fazla kaldırma aracı ile kılavuzsuz yüklerin kaldırıldığı bir alanda,
yüklerin ve kaldırma araçlarının elemanlarının çarpışmaması için gerekli önlemler alınır.
3.2.2. Kılavuzsuz yüklerin seyyar iş ekipmanı ile kaldırılmasında ekipmanın eğilmemesi, devrilmemesi ve eğer
gerekiyorsa kaymaması veya yerinden oynamaması için gerekli tedbirler alınır. Bu önlemlerin tam olarak uygulanmasını
sağlayacak kontroller yapılır.
3.2.3. Kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iş ekipmanının operatörü doğrudan veya gerekli bilgileri sağlayan
yardımcı cihazlar vasıtasıyla yük yolunun tamamını göremiyorsa, operatöre yol gösterecek bu konuda eğitimli ve
deneyimli bir kişi görevlendirilir. Çalışanları, yüklerin birbiriyle çarpışmasından kaynaklanan tehlikelerden korumak için
gerekli organizasyonel önlemler alınır.
3.2.4. Yükün elle bağlanması veya çözülmesinin güvenle yapılabilmesi için özellikle iş ekipmanının kontrolü
doğrudan ya da dolaylı olarak çalışanda bulunacak şekilde gerekli düzenleme yapılır.
3.2.5. Bütün yük kaldırma işleri çalışanların güvenliğini korumak için uygun şekilde planlanır ve gözetim altında
yürütülür. Özellikle bir yük, kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iki veya daha fazla iş ekipmanıyla aynı anda
kaldırılacaksa operatörler arasında eşgüdümü sağlayacak düzenleme yapılır ve uygulanır.
3.2.6. Kılavuzsuz yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanı, kendisini besleyen güç kaynağı tamamen veya
kısmen kesildiğinde yükü askıda tutamıyorsa, ortaya çıkabilecek risklerden çalışanları korumak için uygun önlemler
alınır. Tehlikeli bölgeye giriş engellenmedikçe veya yükün güvenli bir şekilde askıda kalması sağlanmadıkça askıdaki yük
gözetimsiz bırakılmaz.
3.2.7. Hava şartlarının, güvenli kullanımı engelleyecek ve çalışanları tehlikeye maruz bırakacak şekilde bozulması
halinde, kılavuzsuz yüklerin kaldırılması için tasarlanmış iş ekipmanlarının açık havada kullanılması durdurulur.
Çalışanları riske atmamak için özellikle iş ekipmanının devrilmesini önleyecek tedbirler alınır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
47. GÜVENLİK ve SAĞLIK İŞARETLERİ
EL İŞARETLERİ İÇİN ASGARİ GEREKLER
İşaretçi: El–kol hareketleri ile İşaretleri veren kişi,
Operatör: İşaretçinin talimatları ile hareket eden kişi İşaretçi,
operatöre manevra talimatlarını vermek için el–kol hareketleri
kullanacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
48. Kontrol İşaret Komutları
İşaretçi, kendisi tehlikeye düşmeyecek şekilde,
bulunduğu yerden bütün manevraları görsel olarak
izleyebilmelidir.
İşaretçinin esas görevi; manevraları yönlendirmek ve
manevra alanındaki işçilerin güvenliğini sağlamaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
49. Kontrol İşaret Komutları
İşaretçi bütün manevraları tek başına göremiyorsa ek olarak bir
veya daha fazla işaretçi konuşlandırılacaktır.
Operatör, almış olduğu emirleri güvenlik içerisinde yerine
getiremeyeceği durumlarda yürütmekte olduğu manevrayı
durdurarak yeni talimat isteyecektir.
Yardımcı unsurlar:
Operatör, işaretçiyi kolaylıkla fark edebilmelidir.
İşaretçi, ceket, baret, kolluk veya kol bandı gibi ayırt edici
eşyalardan bir veya daha fazlasını giyecek ya da uygun bir işaret
aracı taşıyacaktır.
Ayırt edici eşyalar; parlak renkli, tercihen hepsi aynı renkte ve
sadece işaretçilere özel olacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
53. Tüzüklerin Durumu!
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü’nde Kaldırma elemanları ile alakalı çok sayıda
madde bulunmaktadır. Ancak yürütme aşamasında ve sınavlarda ilgili tüzükle
ilgili hükümlerin geçerliliği kalmamıştır;
İlgili tüzük 25 Ağustos 1971 günlü ve 1475 sayılı İş Kanununun 74 üncü maddesine
dayanılarak çıkartılmıştır.
25.8.1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesi hariç diğer maddeleri,
10.06.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanununun 120 nci maddesi ile
yürürlükten kaldırılmıştır.
Ancak aynı kanunun (4857 sayılı İş Kanununun) Geçici 2 nci maddesiyle “1475 sayılı
Kanuna göre halen yürürlükte bulunan tüzük ve yönetmeliklerin bu Kanun
hükümlerine aykırı olmayan hükümleri yeni yönetmelikler çıkarılıncaya kadar
yürürlükte kalır.” Hükmü gereğince yürürlükte kalmıştır.
Fakat, Geçici 2 nci madde, 30.06.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanununun 38/c maddesine göre 6 ay sonra yürürlüğe girmek üzere,
37/ç maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.
Özetle tüzüklerin son yasal dayanağı olan Geçici 2 nci madde 30.12.2012 tarihinde
yürürlükten kalkmış olduğundan dolayı yukarıda sayılan tüzüklerin herhangi bir
dayanağı kalmamış ve hükümleri geçersizdir.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
54. Tüzüklerin Durumu!
Dayanağı kalmamış tüzükler;
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü,
Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü,
Parlayıcı Patlayıcı Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan
İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük,
Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında
Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzük
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
56. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 373 - Normal vinçler ile oklu, raylı, köprülü, ayaklı köprülü, tek raylı,
motorlu seyyar, seyyar atelye vinçleri ve platformlu kaldırıcı arabalar, maçunalar,
elektrikli, pnömatik, hidrolik zincirli ve halatlı palangalar gibi kaldırma makinaları ve
araçların tamburları, kaldıracağı yüke ve kullanılacak halatın cap, nitelik ve sargı
sayısına uygun olarak yapılacak ve iki yanı gerekli yükseklikte faturalı olacaktır.
MADDE 374 - Kaldırma makinalarının çelik halat uçları, tambur içine sağlam bir
şekilde bağlanacak ve halat üzerindeki kaldırma kancaları en aşağı seviyede
olduklarında, tambur üzerinde en az iki tam devir yapacak boyda halat sarılı kalmış
bulunacaktır.
MADDE 375 - Elektrikle çalışan kaldırma makinalarında, belirtilen üst ve alt
noktalar geçildiğinde, elektrik akımını otomatik olarak kesecek ve tamburun
hareketini otomatik şekilde frenleyecek bir tertibat bulunacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
57. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 376 - Kaldırma makinalır, kabul edilen en ağır yükün en az 1,5
katını, etkili ve güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte
olacak ve bunların bu yüke dayanıklı ve yeterli yük frenleri bulunacaktır.
MADDE 377 - Elektrik veya basınçlı hava ile çalışan ve yerden kumanda
edilen kaldırma makinalarının manevra halatlarında, dolaşmaları önleyecek
gerekli tedbirler alınacaktır.
MADDE 378 - Kaldırma makinaları ve araçları her çalışmaya başlamadan
önce, operatörleri tarafından kontrol edilecek ve çelik halatlar, zincirler,
kancalar, sapanlar , kasnaklar, frenler ve otomatik durdurucular, yetkili
teknik bir eleman tarafından üç ayda bir bütünüyle kontrol edilecek ve
kontrol belgesi düzenlenerek işyerindeki özel dosyasında saklanacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
58. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 379 - Kaldırma makinalarında yüklerin kaldırılmaları, indirilmeleri veya
taşınmaları, yetiştirilmiş manevracılar tarafından verilecek el ve kol işaretlerine göre
yapılacaktır.
MADDE 380 - Bir kaldırma makinasında birden çok işçi görevli bulunduğu hallerde,
kaldırma makinası operatörü, bağlayıcı, sapancı veya diğer görevlilerden yalnız birinde
işaret alacak ve işaretçi, operatör tarafından kolayca görülebilecek yerlerde duracaktır.
Operatör, her kim tarafından verilirse verilsin, her dur işaretini daima yerine
getirecektir.
MADDE 381 - Yükler dik olarak kaldırılacaktır. Bunların eğik olarak kaldırılması
zorunlu olduğu hallerde manevralar, sorumlu bir elamanın gözetiminde yapılacak ve
yük sallanmalarına ve yükün kötü durumuna, karşı, gerekli tedbirler alınacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
59. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 382 - Kaldırma makinalarının operatörleri, özellikle eritilmiş maden potaları
veya elektrikli mıknatıslarla taşınan parçaları ve ve benzeri tehlikeli yükleri, çalışanlar
üzerinden geçirmeyeceklerdir. Bu gibi yükler taşınmadan önce, operatör tarafından sesli
bir sinyal verilecek ve işçiler tehlikeli bölgeden ayrılıncaya kadar, kaldırma ve taşıma işleri
durdurulacaktır.
MADDE 383 - İndirilen bir yükün altından sapan halatının çekilmesi için kumanda
vermeden önce işaretçi, işçilerin güvenliğini sağlayacaktır.
MADDE 384 - Kaldırma makinalarının yüksüz hareket ettirilmeleri gerektiğinde, istifçi
veya sapancılar, işaretçiye hareket işaretini vermeden önce, denk veya sapan halatlarını
kancalara uygun bir şekilde takacaklar ve operatörler de kancaları, yeter bir yükseklikte
tutacaklardır.
MADDE 385 - Operatörler, kaldırma makinalarında bir yük asılı bulunduğu sürece
makinalarının başından ayrılmıyacaklardır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
60. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 386 - Elektrikli mıknatıslı vinç, dinlenme halinde iken, mıknatıslar vinç
üzerinde asılı olarak yüksekte bırakılmayacak, bunlar ya doğrudan doğruya yere
değdirilecek veya bu iş için yapılmış platformlar üzerine indirilecektir.
Mıknatıslar
kullanılmadıklarında,
vinç
üzerinden
çıkarılacaktır.
MADDE 387 - Açık havada çalışan vinçlerin kabinleri kapalı olacak ve bunların
operatöre en geniş görüş alanını sağlayacak şekilde yukarı kaldırılabilen sürgülü
pencereleri bulunacak ve soğuk havalarda, uygun şekilde ısıtılacaktır.
MADDE 388 - Hareket halindeki vinç kabinleri içinde veya vinç arabaları üzerinde,
yalnız görevli kimseler bulunacak ve vinç operatörleri, hiç bir kimsenin yük üzerine
binmesine veya boş halat veya kancalara asılmasına izin vermeyecektir.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
61. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 389 - Kaldırma araçlarının kancalarının güvenlik kat sayısı ( taşıma gücü) ,
taşıyacakları yükün en az; el ile çalıştırılanlarda 3 katına, mekanik olarak çalışanlarda 4
katına ve erimiş maden veya yakıcı veya aşındırıcı ( korozif) maddeler gibi tehlikeli yükleri
taşılanlarda ise, 5 katına eşit olacaktır.
MADDE 390 - Açık havada ray üstünde çalışan vinçlerde, rüzgarın etkisi hesaplanacak
ve bunlarda takozlama, bağlama yapılacak ve sürgü güvenlikli fren tertibatı bulunacaktır.
MADDE 391 - Tek raylı askılı vinçlerde askı milinin kopması halinde, yükü askıya
alabilecek bir veya birkaç güvenlik bağlantısı bulunacaktır.
MADDE 392 - Ray üstünde çalışan vinçlerde, vincin ve vinç arabasının üzerinde gidip
geldikleri rayların her iki başında ve en az tekerleklerin yarı çapı yüksekliğinde takozlar
bulunacak, köprülü ve asma vinçlerin, köprü ve vinç arabası tekerleklerinde, uygun el kol
ve ayak koruyucuları bulunacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
62. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 393 - Tek raylı vinçlerin geçtikleri yollar, serbest tutulacak ve bu yollar,
çizgilerle açıkça belirtilecektir.
MADDE 394 - Ray üstünde çalışan vinçlerde, vinç kabinine ve vinç köprü
geçitlerine çıkmayı sağlayan sabit merdivenlerle vinç köprülerin her iki tarafında ve
köprü boyunca en az 45 santimetre genişliğinde geçit veya sahanlıklar bulunacaktır.
Vinç kabin geçitlerinin köprü üzerinde güvenle geçmeleri sağlanamadığı hallerde,
vinç köprüsünün her iki başına ve köprü geçitlerine dikey vaziyette en az 40
santimetre genişliğinde sağlam yapılı, uygun şekilde korunmuş geçit veya sahanlıklar
yapılacaktır.
MADDE 395 - Vinç arabalarının geçit ve sahanlıkları ile bunların altına ve üstüne
rastlayacak sabit tesisler arasında 180 santimetreden az açıklık bırakılmayacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
63. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 396 - Köprü ayaklı gezer vinçlerin geçtiği yol boyu ve rayların her iki tarafı
sürekli olarak serbest tutulacak ve buralar en az 75 santimetre eninde olacaktır.
MADDE 397 - Raylı vinçlerde kumanda tertibatının ve operatörlerin bulunduğu
kabinler, yanmaz malzemeden ve açık havada çalışanlarınki de ayrıca dış etkilere dayınklı
malzemeden yapılmış olacaktır.
Kabinler, operatörün bütün manevra alanını kolaylıkla - görmesini sağlayacak ve manevra
için tehlikesizce dışarıya sarkabileceği şekilde yapılmış olacaktır.
Kabinlerde, operatörleri yakıcı ve korozif maddelerin sıçramasına karşı koruyacak
tedbirler alınacak ve bunlar, zararlı uçucu maddelerle, zehirli duman, gaz ve buharlardan
en uygun ve etkili şekilde korunacaktır.
Kabinler, titreşimleri önlemek için, iyi ve sağlam bir şekilde tespit edilmiş olacaktır.
Arıza halinde vinç operatörünün, kabini güvenlikle terk edebilmesi için; kabinde lüzumla
halat, ip merdiven veya diğer uygun bir inme aracı bulundurulacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
64. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 398 - Raylı vinçlerin kabin kapılarının sahanlık veya geçit seviyesinden 30
santimetreden daha yüksekte bulunduğu hallerde, bu kapıların önüne uygun
samaklar yapılacak ve kabinlerde, kum dolu bir kova elektrik akımı iletmeyen madde
ile doldurulmuş bir yangın söndürme aleti bulundurulacaktır.
MADDE 399 - Raylı vinç kabinleri içinde bulunan ana şalterden başka, kabin damı
üzerine ve geçitten kolay erişilir bir yere veya işyeri tabanının uygun bir yerine, yalnız
vinci durduran ikinci bir ana şalter konulacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
65. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 400 - Raylı vinçlerin yükseltmeyi sınırlayıcı tertibatı, doğrudan doğruya
vincin kasnağı veya kancası tarafından harekete geçirilecek uygun akım kesme
tertibatlı ve yükün, beklenmedik bir anda inmesini önleyebilecek şekilde yapılmış
olacaktır. Bu tertibat, vincin, fren tisatına bağlı olara çalışacak ve raylı vinç
operatörleri çalışmaya başlamadan önce ve çalışmanın bitiminde, bu tertibatı
çalıştırarak kontrol edeceklerdir.
MADDE 401 - 5 Ton veya daha fazla yük kaldıran raylı vinçlerde, 2 elektrikli el
frenleri
veya
pedallı
ayark
frenleri
bulunacaktır.
MADDE 402 - Açık havada çalışan raylı vinçlerde, yük kancasını sürekli olarak
aydınlatabilecek ve vinç üzerine bağlanmış lambalar bulunacaktır.
MADDE 403 - Vinç köprülerinin hareketlerini kontrol için, bu köprülerde kollu
frenleri veya pedallı ayark frenleri bulunacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
66. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 404 - Asma vinç kaidelerinin tekerleklerinden, tekerlek koruyucuları ve
bunların yanında vinci tespit için uygun tertibat bulunacaktır.
MADDE 405 - Vincin veya kaldırılan yükün hareketi esnasında çalışanları uyarmak
için operatör, sesi açıkça işitilebilen zil, çan ve benzerleriyle işaret verecek ve bunlar
hareket halinde devamlı olarak çalacaktır.
MADDE 406 - Raylı vinçlerde ana şalterleri açmadan önce operatörler, bütün
kumanda kol ve düğmelerinin stop durumunda olduğunu kontrol edecekler ve
elektrik akımının kesildiği hallerde, bütün kumanda sistemini stop durumuna
getirecekler ve bu durumu akım tekrar verilinceye kadar değiştirmeyeceklerdir.
Kabinleri terk etmeden önce, raylı vinç operatörleri, bütün kumanda tertibatını stop
durumuna ve ana şalterleri de açık duruma getireceklerdir.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
67. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 407 - Aynı yükü kaldırmak için, iki raylı vincin birlikte çalıştırılması
halinde her iki vinç operatörüne, yalnız bir işaretçi tarafından kumanda verilecek ve
vinçlerin hareketlerinde ahengi sağlayacak özel tedbirler alınacaktır.
MADDE 408 - Yüklerin, vinçlerle asılı olarak taşınmasında görevlendirilen işaretçi
veya işçiler, yüklerinin önünde gidecek, ray makaslarını kontrol edecek ve yüklerin bir
kimseye veya herhangi bir engele çarpmayacak bir yükseklikte taşınmasını
sağlayacaklardır.
MADDE 409 - Raylı vinçlerin onarımında, bu vinçlerin altına döşemeli bir iskele
kurulacak veya bir ağ çekilecek ve tekerlekleri içten ve dıştan uygun şekilde
takozlanacaktır.
MADDE 410 - Vince ait ağır parçaların indirilip kaldırılması için vinç üzerinde
caraskal veya makaraların takılabileceği çelik kollar, halkalar veya benzerleri
bulunacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
68. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 411 - Raylı vinçler üzerinde herhangi bir onarıma başlamadan önce,
bütün kumanda, tertibatı, stop durumuna getirilecek, iki ana şalter açılacak ve
bunlardan biri, sıkıca bağlanacaktır.
Vinç üzerine ve uygun yerlere, onarım yapıldığına dair uyarma levhaları
konulacaktır.
Aynı ray şebekesi üzerinde başka vinçler çalıştığında, bunları uygun uzaklaktı
durduracak takozlar konulacak veya aynı işi görecek başka tedbirler alınacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
69. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 412 - Halat tamburlarının ve millerinin veya motor bobinlerinin
sökülmesinden evvel kaldırma halatları, tamburlar üzerinden çıkarılacaktır. Ancak,
bunun sağlanamadığı hallerde, tamburun ani olarak dönmesi önlenecektir.
MADDE 413 - Raylı vinçlerde yapılan onarımın bitiminde, bütün koruyucuları
yerlerine takılacak ve vinç harekete geçirilmeden önce, onarımda kullanılan bütün araç,
gereç
ve
malzeme
kaldırılmış
olacaktır.
MADDE 414 - Motorlu seyyar vinçlerin kaldıracakları en ağır yükler, kabinlerin içinde
veya dışında yazılı olarak belirtilecek ve kollu vinçlerde ayrıca yatıklık ve ok mesafelerine
göre kaldırılmasına izin verilen en ağır yükler, aynı şekilde gösterilecek ve bunlardan en
ağır yükten fazlası kaldırıldığında, durumu bildiren sesli ve ışıklı otomatik bir uyarma
tertibatı bulundurulacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
70. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 415 - Vinç operatörlerinin kaymasını önlemek için, motorlu seyyar
vinçlerin platformları, tahtadan veya damarlı metal plakadan yapılmış olacak ve
buharla çalışan moturlu seyyar vinç kabinlerinin içinde, bir yandan diğerine
rahatça gitmeyi sağlayacak bir geçit bulunacaktır.
MADDE 416 - Motorlu vinçlerle yük kaldırılırken veya vinç yer değiştirirken
sesli ve ışıklı uyarma yapılacak ve bunların gece çalışmalarında farları ve
arkalarında stop lambaları yakılacak ve kabinler uygun şekilde aydınlatılacaktır.
MADDE 417 - Motorlu vinçler ray üzerinde hareket ettiklerinde, makaslar
görevliler tarafından idare edilecek ve operatörler, vinç şasesini veya vinç okunu
her hangi bir yere değmeyecek şekilde ayarlayacak çalışmalırın bitiminde veya
geçici duraklamalarda vinci frenleyecek okları uygun mesnetler üzerine yatıracak
ve makinaları durduracaklardır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
71. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 418 - Oklu vinçlerde okların yatıklarına ve vinç arabasının durumuna
göre, taşınabilecek en ağır yükler, vinç arabasının veya okun uygun bir yerinde
gösterilecek ve bunlarda en ağır yükten fazlası kaldırıldığında, durumu bildiren sesli
ve otomatik bir uyarma tertibatı bulundurulacaktır.
MADDE 419 - Seyyar vinçlerin, platformlu kaldırıcı arabaların ve benzerlerinin
tekerlekleri korunacak, bunlarda el ile çalışan sesli uyarma tertibatı bulunacak ve
bunların elektrikle çalışanları, uygun ve yeterli şekilde topraklanacaktır.
MADDE 420 - Geçme ( teleskopik) platform tipli kaldırıcı arabalarda, yükselen üst
kısmın birdenbire inmesini engelleyecek otomatik sürgülü veya benzeri uygun
tertibat bulunacak ve bunlar elektrikle çalıştıklarında, platformun yükselmesini ve
inmesini sınırlayacak bir tertibat yüklerin indirilmesini ayarlayan elektrikli veya
mekanik bir fren bulunacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
72. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 421 - Kaldırma araç ve makinalarında meydana gelen herhangi bir
aksaklık halinde, yükleri bulundukları durumda tutabilecek güçte frenler
bulunacaktır.
MADDE 422 - Maçuna tamburlarının boy ve çapları, yük halatını tek kat halinde
sarabilecek durumda olacak ve maçunaların kumanda kolları, uygun kavrama
tertibatlı bulunacaktır.
MADDE 423 - Buharla çalışan maçunalarda, işçiler sıcak su veya buharla yanmaya
karşı korunacak ve eksoz borularından çıkan buharlar, operatörlerin görüşünü
azaltmayacaktır.
MADDE 424 - Elektrikli maçunaların durması halinde, yükü askıda tutabilecek
frenleri olacak ve bunların kumanda kol başlıkları, lektrik akımı geçirmeyen
maddelerden yapılmış bulunacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
73. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 425 - (Pnömatik) basınçlı hava ile çalışan maçunaların kumanda
kutusu kolları, bırakıldığında otomatik olarak kendiliğinden ölü noktaya gelecek
tertibatlı olacaktır.
MADDE 426 - El maçunaları, kaldırılacak en ağır yüke göre, kaldıraç kolu veya
kolları üzerinde yapılacak baskı, adam başına 10 kilogramı geçmeyecek şekilde
yapılmış olacak, bunlarda kaldıraç kolu bırakıldığında, yükü askıda tutabilmek
için, tambur mili üzerine güvenlik mandalının oturacağı dişli bir kasnak veya aynı
işi görebilecek otomatik sonsuz bir vida konulacak ve yüklerinin indirilmesini ayar
ve kontrol etmek için, bir fren tertibatı bulundurulacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
74. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 427 - En ağır yük için, kaldırma ve bağlama (sapan) zincirlerinin ve
kancalarının güvenlik kat sayısı en az 5 olacaktır.
Zincirler bu özelliklerini yitirdiklerinde ve boyları % 5 den fazla uzadıklarında ve bakla
veya halka kalınlıklarının dörtte birini geçen bir aşınma meydana geldiğinde, bunlar
kullanılmayacaklardır.
MADDE 428 - Tamburlara sarılan veya kasnaklar üzerinden geçen zincirler, belirli
devrelerde yağlanacaktır. Ancak, dökümhanelerde veya yağ ve greslerin kuru veya
benzeri maddeleri zincirler üzerinde toplanabileceği yerlerde, killanılan zincirler ve sapan
zincirleri yağlanmayacaktır.
MADDE 429 - Yüklerin kaldırılmasında kullanılan zincirlerde, düğüm ve büküm
olmayacak, sert ve kesici köşeli yükler kaldırılırken, köşelerle zincirler arası, uygun
yastıklarla beslenecek ve kırılan bir kaldırma veya bağlama zinciri, telle bağlanmayacak
veya cıvatalarla tutturulmayacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
75. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 430 - Kaldırma ve bağlama zincirleri, kullanılmadıkları zaman, uygun
kancalara asılacak ve bunların paslanması önlenecek, ezilmelere ve korozif
maddelerin etkilerine karşı korunacaktır.
MADDE 431 - Çelik halatların güvenlik kat sayısı 6 dan aşağı olmayacak ve
halatların ek yerleri, halkaları, başlık ve bağlantıları halatların kaldıracağı en ağır
yüke dayanıklı olacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
76. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 432 - 6 bükümlü çelik halatların 50 santimetre veya özel çelik
halatların 1 metre boyunca dayanımlarını, aşağıda gösterilen miktarlarda kaybetmiş
olanları kullanılmayacaktır.
7
telli
çelik
halatlarda
%
12,
19
telli
çelik
halatlarda
%20,
37
telli
çelik
halatlarda
%
25,
61
telli
çelik
halatlarda
%
25,
%
12,
Seal
Üçgen
özel
bükümlü
çelik
özel
halatlarda
çelik
halatlarda
%
15,
Nuflese özel çelik halatlarda % 20,
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
77. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 433 - Çelik halatların bağlantı kısımlarında tellerin aşınması, kopması ve
bağlantının gevşemesi gibi hallerde, halatın 1-3 metresi, uygun şekilde kesilecek ve
halatın başları, yeniden uygun şekilde bağlanacaktır.
MADDE 434 - Kaldırma veya çekme işlerinde kullanılan ip halatlar, iyi cins
kenevirden veya benzeri elyaftan yapılacak ve bunların kopmaya karşı, güvenlik kat
sayıları en az 3 olacaktır.
İp halatlar, asitlerin veya bunların buharlarının yahut yıpratıcı diğer kimyasal
maddelerin bulunduğu yerlerde kullanılmayacak ve saklanmayacaktır.
İp halatlar, ıslak olduklarında kurutulacak, kirli olduklarında yıkanacak ve kuru
olarak saklanacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB
78. İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜNÜN İLGİLİ BÖLÜMLERİ
(YEDİNCİ BÖLÜM)
Kaldırma Makinalarında Alınacak Güvenlik Tedbirleri Madde (373-437)
MADDE 435 - Kaldırma araç ve makinalarının alt kısmında bulunan makaraların
uygun koruyucuları olacak ve bu makaraların kaymaları önlenecektir.
MADDE 436 - Kaldırma araç ve makinalarının yük kancaları; demir, dövme, çelik
veya benzeri uygun malzemeden yapılmış olacak, yüklerin kurtulup düşmelerini
önlemek için, bunlarda güvenlik mandalı veya uygun güvenlik tertibatı bulunacaktır.
MADDE 437 - Eşit kollu sapanlarla uygun şekilde taşınamayacak yükler için, kolları
eşit boyda olmayan sapanlar kullanılacaktır.
Birden fazla kollu sapanlar kullanıldığında, sapan kollarının başları, aynı halkaya
bağlanacak ve sapan kolları uygun açıklıkta olacaktır.
Ekrem ÇAKMAK - ÇSGB