Ikatlong Kwarter AP 9 EKONOMIKS

1. Aralin 5
Inihanda ni: EDMOND R. LOZANO
PATAKARANG PISKAL

2. Ano ang palatandaan ng
Fake na salapi?

3. Patakarang Piskal

4. Patakarang Piskal
• Nakapaloob dito ang paghahanda ng
badyet, pangungulekta ng buwis at paggamit
ng pondo.

5. Patakarang Piskal
• binibigyan ng pansin kung magkano ang
gagastusin sa programa ng pamahalaan

6. Uri ng Patakarang Piskal
• Ang ganitong gawain ay magpapataas sa
demand, magpapababa sa presyo ng kalakal at
magpapalaki sa output ng ekonomiya.
• Ang ganitong gawain ay magpapababa sa
demand, magpapataas sa presyo ng kalakal
at pagbabawas sa output ng ekonomiya

7. Gawain 1:
Tukuyin kung ang mga sumusunod ay sanhi ng expansionary
fiscal policy o contractionary fiscal policy.
1. Nagpataw ang pamahalaan ng dagdag na buwis sa mga sinehan.
2. Binawasan ng pamahalaan ang sinisingil na income tax sa mga
manggagawa.
3. Nagbigay ng tax incentive ang pamahalaan sa mga nais
magnegosyo.

8. Pinagmumulan ng Kita ng
Pamahalaan
Kabuuan –(100 %)

9. BUWIS (tax)
-Ito ay maaaring ipataw ng
pamahalaan sa mga ari-arian, tubo,
kalakal o serbisyo.

10. Uri ng buwis
(INDIRECT TAX) – buwis
na ipinapataw sa mga
kalakal o serbisyo.
Hal. Value-added tax

11. Mga halimbawa ng buwis:
1. income tax
Buwis sa kinikita ng mamamayan.
2. ROAD USER’S TAX
Buwis sa mga may-ari ng
sasakyan.
3. BUSINESS TAX
Buwis sa mga may-ari
ng negosyo.

12. Mga halimbawa ng buwis:
4. VALUE ADDED TAX
-Buwis sa mga binibiling
kalakal.
5. AMUSEMENT TAX
-Buwis sa mga libangan tulad ng
sinehan, parke, at sugalan..
6. IMPORT DUTIES TAX
-Buwis sa mga kalakal na
galing ibang bansa.

13. Sangay ng pamahalaan na
kumokolekta ng buwis
• Bureau of Internal Revenue (BIR) –
nangangalap ng buwis sa mga kalakal
o serbisyo mula sa loob ng bansa.
Bureau of Customs (BOC) -
nangangalap ng buwis sa mga
kalakal o serbisyo mula sa labas ng
bansa.

14. PAMBANSANG BADYET
• Naglalaman ng halaga ng salaping
inaasahang matatanggap ng pamahalaan sa
isang takdang taon.
-Isang plano kung paano
tutugunan ng pamahalaan
ang mga gastusin nito.

15. Mga SANGAY NG PAMAHALAAN na
namamahala ng pambansang badyet:
1. Department of Finance (DOF)
2. Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP)
3. National Economic and
Development Authority
(NEDA)

16. 4. Department of Budget
and Management (DBM)
5. Commission on Audit (COA)
Mga SANGAY NG PAMAHALAAN na
namamahala ng pambansang badyet:

17. Pagbuo ng Pambansang Badyet
1. Executive Preparation
-paghahanda ng panukalang badyet.
-Ang bawat Ahensya ay
magkakaroon ng pagtitipon or
Special Session upang
gumawa ng badyet.
-Ikinukonsulta sa DBM ang
mga inihandang badyet ng
bawat AHENSYA at susuriin
ito bago ipasa sa pangulo ng
Pilipinas.

18. Pagbuo ng Pambansang Badyet
2. Budget Authorization
– pagsusuri at pag-apruba (o hindi pag-apruba)
ng panukalang badyet.
-Pagkatapos masumite ng Pangulo
ang badyet sa lehislatura, isasagawa
ng House of Representatives at
Senado ang deliberasyon.
-Ang Pangulo ay may karapatang mag
veto sa pinagpasyahang badyet ng
lehislatura para sa kanyang pag-aapruba
(o hindi pag- apruba).

19. Pagbuo ng Pambansang Badyet
3. Budget Execution
– pagbibigay ng badyet at paggamit nito.
-Sa yugtong ito ibibigay ang
naaprubahang badyet sa
mga kaukulang kagawaran
o ahensya ng pamahalaan
upang maisakatuparan ang
mga plano nito para sa
taon.

20. Pagbuo ng Pambansang Badyet
4. Budget Accountability
– paghahanda ng ulat upang malaman kung
nagasta ang badyet ayon sa itinakda para dito.
-Ang pagpasa ng mga ulat sa DBM
COA at lehislatura upang malaman
kung nagasta ang badyet ayon sa
itinakda ng batas.

21. Checks and Balances
• Pagtiyak na hindi maaabuso ng anumang
sangay ng pamahalaan ang kanilang
kapangyarihan sa usapin ng paglalaan ng
limitadong pondo ng bayan.

23. Ang top 10 Ahensya /department:
• Pondo sa mga sumusunod:
1. Department of Education (DepEd),
- P567.7-B
2. Department of Public Works and
Highways (DPWH)
- P458.6 -B
3. Department of Interior and Local
Government (DILG)
-P150-B
4. Department of National
Defense (DND)
-P134
5. Department of Social Welfare
and Development (DSWD)
-P129.9-B
6. Department of Health
- P94-B
7. State Universities
and Colleges na may
-P58.8-B
8. Department of
Tourism
-P55.4-B
9. Department of
Agriculture
-P45.2 B
10. Autonomous
Region in Muslim
Mindanao
- P41.7-B.

24. Gastusin ng Pamahalaan ayon sa Uri
1. Personal Services (PS) – gastusin para sa
suweldo, honoraria at bonuses ng mga
kawani ng pamahalaan.
2. Maintenance and Other Operating
Expenses (MOOE) – gastusin para sa
operasyon tulad ng kuryente, papel, tubig,
gasolina at iba pa.
3. Capital Outlay (CO) – gastusin para sa
karagdagang asset tulad ng gusali, lupa,
sasakyan o makinarya.

25. Gastusin ng Pamahalaan ayon sa Sektor
4. Serbisyong Pang-ekonomiyo – gastusin sa
pagpapaunlad ng mga programang
pangkaunlaran tulad ng kalakalan, industriya
at turismo.
5. Serbisyong Panlipunan – mga gastusin sa
edukasyon, kalusugan, transportasyon etc.
6. Pambansang Tanggulan – mga gastusin sa
pagpapanatili ng katahimikan at seguridad.

26. Gastusin ng Pamahalaan ayon sa Sektor
7. Pangkalahatang Pampublikong
Paglilingkod – mga gastusin sa pagsasagawa
ng tungkuling pansibiko tulad ng tulong sa
panahon ng kalamidad, pagpapautang etc.
8. Pambayad utang – gastusin na
pinambabayad sa mga utang ng bansa
panlabas o panloob.

27. Gastusin ng Pamahalaan ayon sa
PROGRAMA ( sa 100 Thousand)
DEP. ED.
40%
DPWH
30%
DOH
15%
DOA
8%
DSWD 7%
.40 x 100, 000
= P 40, 000
.30 x 100, 000
= P 30, 000
.15 x 100, 000
= P 15, 000
.08 x 100, 000
= P 8, 000
.07 x 100, 000
= P 7, 000

28. Sitwasyon ng Budget
• Budget Deficit – nagaganap kung mas
mataas ang gastos sa kita ng pamahalaan.
• Budget Surplus – nagaganap kung mas
mataas ang kita sa gastos ng pamahalaan.

29. • Anong sektor ng pamahalaan ang dapat
na magkaroon ng karagdagang badyet at
alin ang dapat bawasan ang badyet?
PAGPAPAHALAGA

30. MARAMING SALAMAT!!!