projekt

1. Punoi: Klajdi Haka
Klasa:IX
Ne dhe mjedisi

2. Çështjet:
 Mjedisi dhe njeriu
 Mjedisi dhe rendesia e tij
 Ndotja eMjedisit
 Ndotja e Ajrit
 Ndotja e Ujit
 Shpyllëzimi
 Shiu Acid
 Si dhe pse duhet ta mbrojme mjedisin
 Mbetjet Urbane
 Pesticidet,ndikimi Mjedisor i Tyre
 Ndotja akustike
 Mbetjet spitalore

3. Mjedisi Dhe Njeriu
 Mjedisi eshte bashkesia e nderveprimeve te
perberesve biotike dhe jobiotike qe nxisin dhe
zhvillojne jeten e gjalle ne toke,duke perfshire
mjedisin fizik,natyror te ajrit,tokes,ujerave
etj.Faktoret natyrore dhe shoqerore te mjedisit
ndikojne drejtperdrejt ne jeten e njeriut.Ata jane
nje kusht thelbesor per te percaktuar zhvillimin e
tyre fizik,mendor,intelektual,psikologjik dhe vete
menyres se jeteses se tyre. Mjedisi eshte shume I
rendesishem prandaj cdo veprim I demshem mbi
te do te mund ta demtonte ate dhe shendetin e
vete njeriut.Per te pasur nje shendet te mire nuk
mjafton vetem kujdesi per veten dhe nje diete e
balancuar por gjithashtu edhe te pasurit nje
mjedis te paster dhe te gjelberuar. Shume
semundje perhapen nepermjet ujit,ajrit,tokes etj.

4. Mjedisi dhe Rëndesia e tij
Mjedisi ne nje fare menyre
perfaqeson vete njeriun. Ai
pasqyron jeten e njeriut si
nje liber i hapur. Qe ne
momentin qe lind e deri kur
vdes njerezit jane kontakt te
panderprere me mjedisin.
Ne nga ai marrim te gjitha
elementet e nevojshme per
jeten. Me pak fjale ne
ekzistojme sepse mjedisi
ekziston. Natyra na ka falur
nje te mire te
jashtezakonshme.. Toka, uji,
ajri, bimët, kafshët,
hedhurinat e ngurta dhe
gjëra të tjera që janë përreth
nesh përbëjnë mjedisin
tonë. Njeriu dhe mjedisi
janë të ndërthurura ngushtë
me njëra-tjetrën, për të
ruajtur një ekuilibër ose
ekuilibrin në natyrë.

5. Ndotja e
Mjedisit
 Mjedisi është çdo gjë rreth nesh,
toka ku qëndrojmë, pemët nën të
cilat ulemi për të pushuar, uji në të
cilin notojmë dhe me të cilin
pastrojmë dhe ajri të cilin e thithim.
Ne kemi nevojë për ujë të pastër për
të pirë dhe për të rritur ushqimin që
hamë. Ne kemi nevojë për ajër të
pastër për të marrë frymë. Ne kemi
nevojë që mjedisi ynë të jetë i pastër
për aktivitetet tona gjatë kohës së
lirë – notuar, vrapuar ose për të
luajtur në park.

6. Ndotja e Ajrit
 Ndotja e ajrit është ndotja e
atmosferës, domethënë shtimi i
substancave (ndotës) në atmosferë
që në kushte normale nuk do të
ekzistonin. Në kohët moderne,
ndotja është shpesh një rezultat i
aktivitetit njerëzor. Ndotja e ajrit
nga njeriu është shkaktuar kryesisht
nga tre aktiviteteve të tij, industrisë,
transportit dhe urbanizimit. Në një
qytet tipik, industria është
përgjegjëse për 50% të ndotjes së
ajrit, transporti 35%, ndërsa
urbanizimi 15%.

7. M b i d y t ë t r e t a t e s i p ë r f a q e s s ë t o k ë s ë s h t ë e m b u l u a r n g a
u j i , n d ë r s a m ë p a k s e n j ë e t r e t a ë s h t ë m a r r ë n g a t o k a . S i
p o p u l l s i a e t o k ë s v a z h d o n t ë r r i t e t , v a z h d o n t ë r r i t e t e d h e
p r e s i o n i m b i b u r i m e t u j o r e t ë p l a n e t i t . N ë n j ë k u p t i m ,
l u m e n j t ë d h e u j ë r a t t o n ë j a n ë d u k e u n d o t u r n g a a k t i v i t e t e t
e n j e r i u t , k ë s h t u q ë c i l ë s i a e t y r e ë s h t ë d u k e u z v o g ë l u a r .
N j ë n d ë r r e s u r s e t m ë t ë r ë n d ë s i s h m e d h e m ë t ë n d o t u r a
ë s h t ë u j i p a t ë c i l i n n u k d o t ë i s h t e e m u n d u r j e t a e n j e r i u t .
U j i ë s h t ë v e t ë j e t a , j o v e t ë m p ë r n j e r i u n , p o r p ë r g j i t h ë
k r i j e s a t t j e r a , s e p s e a s g j ë m b i t o k ë n u k m u n d t ë j e t o j ë p a
u j ë . E g j i t h ë j e t a v j e n n g a u j i . K o n s i d e r o h e t s e s h e k u l l i q ë
s a p o k e m i h y r ë n u k d o t ë j e t ë s h e k u l l i k r i z ë s s ë n a f t ë s , p o r
i k r i z ë s p ë r u j ë .
Ndotja e Ujit

9. Shpyllëzimi
 Shpyllëzimi është prerja e të gjitha
pemëve në një pyll dhe më pas
përdorimi i kësaj toke për gjëra të tjera.
Shembuj shpyllëzimi janë prerja e
pyjeve per hapje tokash buke, fermash,
ndërtim, etj.
 Shkaqet e shpyllëzimit janë të shumta.
Në Shqipëri, prerja e pyjeve ndodh më
tepër për qëllime përfitimi, dhe më pas
vijnë prerjet për dru zjarri e hapje
tokash buke. Në vitet e fundit, shumë
pyje e zabele të Ultësirës Perëndimore të
Shqipërisë janë djegur për të ndërtuar
mbi atë tokë.

10. S h i u a c i d ë s h t ë n j ë l l o j s h i u o s e ç d o f o r m ë
t j e t ë r r e s h j e j e q ë k a n i v e l t ë p a z a k o n t ë a c i d i t e t i , ç k a d o t ë
t h o t ë s e k a n i v e l t ë l a r t ë t ë j o n e v e t ë h i d r o g j e n i t ( p h i
u l ë t ) . M u n d t ë s h k a k t o j ë e f e k t e t ë d ë m s h m e
m b i b i m ë t , k a f s h ë t u j o r e d h e i n f r a s t r u k t u r ë . S h i u a c i d
s h k a k t o h e t n g a e m e t i m i i d i o k s i d i t t ë s q u f u r i t d h e o k s i d i
i a z o t i t , t ë c i l ë t b a s h k ë v e p r o j n ë m e m o l e k u l a t
e u j i t n ë a t m o s f e r ë d h e k r i j u a r a c i d e . Q ë n ë v i t e t 1 9 7 0 ,
q e v e r i t ë k a n ë b ë r ë p ë r p j e k j e p ë r t ë u l u r n i v e l i n e d i o k s i d i t
t ë s q u f u r i t t ë ç l i r u a r n ë a t m o s f e r ë , d u k e a r r i t u r r e z u l t a t e
p o z i t i v e . O k s i d e t e a z o t i t m u n d t ë p r o d h o h e n n a t y r s h ë m
n g a g o d i t j e t e v e t ë t i m a v e n d ë r s a d i o k s i d i i s q u f u r i t n g a
s h p ë r t h i m e t v u l l k a n i k e . K i m i k a t e t n ë s h i u n a c i d m u n d t ë
s h k a k t o j n ë h e q j e n e b o j ë s , g ë r r y e r j e n e s t r u k t u r a v e t ë
ç e l i k u t t e k u r a t d h e e r o z i o n t ë s t a t u j a v e p r e j g u r i .
Shiu Acid

11. Si dhe Pse duhet ta mbrojme Mjedisin.
 Mbrojtja e mjedisit është praktikë e mbrojtjes së mjedisit, në nivel
individual, të organizatave ose të qeverisë, në dobi të mjedisit
natyror dhe (ose) të qenieve njerëzore.Mjedisi ne te cilin jetojme
eshte shume I rendesishem per ne.Ai eshte burim I jetes se njeriut .
Mbrojtja e natyrës dhe e mjedisit konsiderohen si pjesa më e
rendesishme e jetës në planetin tonë.Te gjitha proceset qe çojne në
një sistem ekologjik te suksesshëm janë tëlidhura me programin për
përcaktimin e strategjise dhe zhvillimin e mëtejshëm të objektivave
në ruajtjen e natyrës e të mjedisit.Koncepti themelor i ekologjisë
duhet të njihet fort mirë jo vetëm nga shkollat e mesme,shkollat e
larta, universitetet, organetshtetrore, institutet shkencore por edhe
nga Akademia e Shkencave e cila duhet të udhëheq në mënyrë
shkencore zgjidhjen e problemeve në fushen e ruajtjes se natyrës
dhe mjedisit si dhe ato të ngrohjes globale . Por po të njiheshin mirë
të gjitha këto probleme sot nuk do te kishim shqetsimet e ndotjes së
ajrit,ujit, të tokës apo efektet e ngrohjes globale.Ekologjia është
themeli i ruajtjes se natyrës dhe të mjedisit dhe si shkencë e
biologjisë shfrytzon të dhënat shkencore të kimisë, të fizikës të
matematikës dhe të shumë shkencave tjera.

13. S h ë n d e t i i g j i t h ë s h q i p t a r ë v e r r e z i k o h e t n g a m a t e r i a l e t
p l a s t i k e . S h q i p t a r ë t j a n ë n d ë r s h t e t a s i t m ë p a k t ë
i n f o r m u a r ( k r a h a s u a r m e s u d a n i n , n ë a f r i k ë ) p ë r s a i
p ë r k e t r r e z i k u t n g a p l a s t i k a d h e r i c i k l i m i t t ë m b e t j e v e .
S h i f r a d h e f a k t e m b i v e n d i n t o n ë p o r e d h e p ë r s h t e t e t ë
t j e r a , p o r s a i p ë r k e t r r e z i k u t n g a r i c i k l i m i i m b e t u r i n a v e ,
b ë h e n p u b l i k e n g a r e c ( q e n d r a r a j o n a l e e m j e d i s i t p ë r
e v r o p ë n q ë n d r o r e d h e l i n d o r e ) . S i p a s t ë d h ë n a v e t ë
m a r r a n g a R E C , r r e t h e t m e p r o b l e m a t i k e p ë r s a i p ë r k e t
s a s i s ë s ë m b e t j e v e ( p l e h r a v e ) j a n ë t i r a n a , d u r r ë s i , f i e r i ,
v l o r a , d h e e l b a s a n i . S i p a s s t u d i m i t n ë t i r a n ë , n ë v i t
s h t o h e n 2 2 . 7 0 0 t o n m b e t j e , k u r s e n ë g j i t h ë v e n d i n
( s h q i p ë r i ) s h t o h e n a f r o 4 0 . 0 0 0 t o n m b e t j e , p r a m ë s h u m ë
s e g j y s m a e s a s i s ë s ë m b e t j e v e n ë v i t s h t o h e t n ë
k r y e q y t e t . N i s u r n g a r e z u l t a t e t e k ë t y r e s t u d i m e v e m b i
s a s i n ë e m b e t j e v e u r b a n e v e n d i y n ë k r a h a s o h e t m ë
S u d a n i n n ë A f r i k ë
Mbetjet Urbane

15. Pesticidet,ndikimi mjedisor i tyre
 Shumica prej nesh e njohin se
pesticidet ndihmojnë prodhuesit
bujqësorë për të përmirësuar sasinë,
cilësinë dhe shumëllojshmërinë e
furnizimit tonë me ushqim, por
shumë pak nga ne e di
bashkëveprimin e pesticideve me
mjedisin.
 Pesticidet janë të dizajnuara për të ndaluar
ose kufizuar shfaqjen e agjentëve të
dëmshëm biologjikë apo ADB-ve. Ato
luftojnë insektet, kërpudhat dhe barërat e
këqija.
 Të gjitha këto produkte dhe shumë të tjera
me një emër quhen pesticide. Është shumë
e rëndësishme për të kuptuar faktin se çfarë
ndodhë me këto preparate pas përdorimit
të tyre në kulturat e ndryshme bujqësore.

16. Ndotja Akustike
 Ndryshe nga sa ndodh ne bote, ndotja akustike është një nga
problemet e mëdha në Shqiperi. Mirepo, ndërsa para viteve
’90 njiheshin zhurmat e prodhimit në industrinë tekstile,
minerale, mekanike, etj, aktualisht ankesat dhe shqetësimet e
qytetarëve tregojnë që ato janë të pranishme gjatë ditës dhe
natës, krijohen dhe nga aktivitete private, qofshin këto lokale
nate, apo sallone bastesh. Një banor i kryeqytetit tregon se
shqetësimi i tij i përhershëm është një sallon bastesh, poshtë
pallatit ku ai banon. Por, shqetësimet e banorëve lidhen me
furrat e bukës, klinikat dentare në godina banimi, apo boritë e
makinave e trafikut të rënduar. Inspektorët e mjedisit
ndërmarrin herë pas here aksione për zbatimin e ligjit të
zhurmave, ndërsa kanë marrë masat përkatëse në çdo rast
konstatimi të shkeljes së ligjit. Megjithatë, zhurma me burim
të ndryshëm është prezente.

17. M b e t j e t s p i t a l o r e k o n s i d e r o h e n t ë
r r e z i k s h m e p ë r s h ë n d e t i n e p o p u l l a t ë s , n d a j
t r a j t i m i t y r e t a s h m ë d o t ë b ë h e t m ë n j ë l i g j
t ë v e ç a n t ë . T a s h m ë , m e v e n d i m t ë k ë s h i l l i t
t ë m i n i s t r a v e p ë r c a k t o h e n p r o c e d u r a t ,
r r e g u l l a t d h e s t a n d a r d e t t e k n i k e p ë r
a d m i n i s t r i m i n e m b e t j e v e s p i t a l o r e , m e
q ë l l i m m b r o j t j e n e s h ë n d e t i t p u b l i k d h e t ë
m j e d i s i t . K j o r r e g u l l o r e ë s h t ë h a r t u a r n g a
m i n i s t r i a e m j e d i s i t n ë b a s h k ë p u n i m m e
m i n i s t r i n ë e s h ë n d e t ë s i s ë d h e d o t ë z b a t o h e t
n g a t ë g j i t h ë p e r s o n a t f i z i k ë e j u r i d i k ë ,
p u b l i k ë e p r i v a t ë , v e n d a s d h e t ë h u a j
v e p r i m t a r i t ë , e t ë c i l ë v e k r i j o j n ë m b e t j e
s p i t a l o r e . S a n k s i o n e t n d a j s u b j e k t e v e , t ë
c i l ë t n u k z b a t o j n ë l i g j i n , d o t ë j e n ë d e r i n ë
m b y l l j e t ë a k t i v i t e t i t .
Mbetjet Spitalore

18. Vrima e Ozonit
 Në vitin 2065 pothuajse dy të tretat e sasisë së përgjithshme të Ozonit do të
zhduken, jo vetëm në pole por kudo. Rrezet ultravioletë apo radioaktive do
të bien në gjerësi të mesme gjeografike dhe do shkaktojnë pasoja në qytete
si Washington. Këto rreze do jenë mjaft të forta për të shkaktuar djegie nga
Dielli për vetëm 5 minuta. Ozoni është mbrojtësi natyral i Tokës nga rrezet,
absorbon dhe bllokon pjesën më të madhe të rrezatimeve të dëmshme që
vinë nga Dielli. Ky gaz eshte krijuar në mënyrë natyrale, ku në atmosferë
një molekulë e Oksigjenit O2 bashkohet me një atom të tij O, duke formuar
Ozonin O3.Vrima më e madhe e Ozonit është regjistruar në Antartik në
vitin 2006. Freonet dhe Halonet janë subsancat të cilat ndikojnë në
zvogëlimin e sasisë së Oksigjenit në Atmosferë, prandaj njerëzimi duhet të
bëjë diçka që ta ndalojë këtë fenomen. ky fenomen sic u tha dhe me lart
eshte nje ndodhi qe mund te japi fundin e botes ..... kujdes!! vitet e fundit
vrima e ozonit eshte zmadhuar nje nga shkaqet e kesaj eshte edhe pirja e
duhanit nga 7 miljon njerez 2.5 miljon e tyre e konsumojne duke e
shumezuar kete 20-40 cigare ne dite japin nje ndotje te
paimagjinueshme.Edhe kjo eshte shume e keqe.