Kultura përfshinë normat e sjelljeve të bazuara në veprimet e mësuara, në vlera dhe besime

1. Prof.dr. Besim BEQAJ 1
MJEDISI KULTUROR NDËRKOMBËTAR
Prof. dr. Besim BEQAJ

2. Prof.dr. Besim BEQAJ 2
MJEDISI KULTUROR NDËRKOMBËTAR
 Ambienti kulturor i biznesit përfshinë
gjendjen kulturore, sjelljet,
karakteristikat e vendeve të
ndryshme në të cilat ndërmarrjet
ndërkombëtare duhet të zhvillojnë
biznesin e tyre.
 Identifikimi dhe trajtimi i ambientit
kulturor shkon sipas një dinamike të
paraparë

3. Prof.dr. Besim BEQAJ 3
MJEDISI KULTUROR NDËRKOMBËTAR
 Kultura përfshinë normat e
sjelljeve të bazuara në veprimet
e mësuara, në vlera dhe besime.
Njerëzit afarist pajtohen se ka
dallime kulturore në mes të
vendve por nuk pajtohen me
gjendjen ekzistuese?!

4. Prof.dr. Besim BEQAJ 4
MJEDISI KULTUROR NDËRKOMBËTAR
 Elementet e kulturës:
 Gjuha
 Feja
 Vlerat dhe qëndrimet
 Zakonet dhe doket
 Kultura materiale
 Estetika
 Arsimimi

5. Prof.dr. Besim BEQAJ 5
MJEDISI KULTUROR NDËRKOMBËTAR
 Harmonizimi i elementeve të kulturës në
biznesin ndërkombëtar, është i mundur
përmes fleksibilitetit kulturor dhe ngritjës
së vlerave të mirëfillta.
 Ngritja e vetëdijës për rendësinë e kulturave në
biznesin ndërkombëtar
 Identifikimi i dinamikave kulturore
 Praktikat kulturore dhe ato të sjelljeve në biznes
 Strategjitë për ballafaqimin me dallimet
kulturore

6. Prof.dr. Besim BEQAJ 6
MJEDISI KULTUROR NDËRKOMBËTAR
 Ndërmarrjet duhet të ngrisin vetëdijën për
kulturat tjera. Energjia e orijentuar në ketë
drejtim mvaret nga ngjajshmëritë në mes
vendeve dhe nga lloji i biznesit të
pretenduar për tu zhvilluar.
 Ndërrimet kulturore ndodhin si rezultat i
zgjedhjeve apo imponimeve të ndryshme.
 Izolimi prej grupeve tjera për shkak të
gjuhëve tenton të bejë stabilizimin kulturor.

7. Prof.dr. Besim BEQAJ 7
MJEDISI KULTUROR NDËRKOMBËTAR
 Njerëzit grupohen sipas satisfaksioneve,
vlerave dhe sistemeve sociale.
 Grupimi i tillë determinon nivelin e pajtimit
personal për të pasur qasje në resurset
ekonomike, prestigj, relacione shoqërore si dhe
fuqi të veprimit.
 Këto grupime gjithashtu determinojnë
kualifikimet e nevojshme dhe ato të ofruara për
punën dhe afarizmin e individit dhe ndërmarrjës.

8. Prof.dr. Besim BEQAJ 8
MJEDISI KULTUROR NDËRKOMBËTAR
 Kombet dallojnë në preferencat e
tyre për një relacion autokratik
apo konsultativ në vendet e
punës, lidhur me rregullat dhe
nivelin e konkurencës ose të
bashkëpunimit me njeri tjetrin në
vendet e punës.
 Kombet dallojnë në nivelin e besimit
në njeri tjetrin

9. Prof.dr. Besim BEQAJ 9
MJEDISI KULTUROR NDËRKOMBËTAR
 Kulturat nikoqire nuk presin
gjithmonë se ndërmarrjet dhe
individët do të rrespektojnë normat e
tyre. Ato nganjeherë akomodojnë
ndërmarrjet e huaja dhe kanë
standarde të ndryshme për të huajt.

10. Prof.dr. Besim BEQAJ 10
MJEDISI KULTUROR NDËRKOMBËTAR
 Njerëzit komunikojnë përmes gjuhës
së shkruar, të folur dhe gjuhës së
heshtjes. Përpunimi i informatave
është shumë i ndikuar nga prapavija
kulturore. Gabimet në komunikim
rezultojnë me sjellje të ndryshme dhe
me keqkupim në bizneset
ndërkombëtare.
 Njerëzit nganjeherë pësojnë frustrime
gjenerale – shok kulturor si pasojë e
përvojave nga kulturat e reja dhe të
ndryshme.

11. Prof.dr. Besim BEQAJ 11
MJEDISI KULTUROR NDËRKOMBËTAR
 Njerëzit të cilët punojnë jashtë duhet të jenë sensitiv
në rrezikun e policentrizmit dhe etnocentrizmit. Ata
duhet të provojnë të jenë më shumë gjeocentrik.
 Menaxhmenti policentrik është i ndikuar nga
kulturat e ndryeshme nacionale dhe nuk preferon
përdorimin e kulturës afariste vendase në shtetin
tjetër, mirëpo tenton me çdo kusht të adaptohet.
 Menaxhmenti etnocentrik është i ndikuar vetëm
nga kultura vendase dhe nuk rrespekton kulturat
tjera. Ai injoron faktorët e rendësishëm, beson se
kultura vendase duhet të aplikohet patjetër dhe
mendon se ndërrimet janë të lehta (ndjenja e
superioritetit)
 Menaxhmenti gjeocentrik shfrytëzon praktikat e
shpeshta të biznesit dhe ai paraqet një hibrid të
normave të vendit dhe atyre të jashtme.

12. Prof.dr. Besim BEQAJ 12
MJEDISI KULTUROR NDËRKOMBËTAR
 Në vendimin se a duhet të sjellet një
ndërrim në shtetin amë apo atë nikoqir në
afarizëm, ndërmarrja duhet të merr në
konsideratë rendësinë e ndërrimeve,
shpenzimet dhe përfitimet nga të gjitha
alternativat.
 Rritja e kontaktit ndërkombëtar e rritë dhe
zgjeron nivelin e ngjajshmërive kulturore
në mes te kombeve dhe në mes të
bizneseve të cilat pretendojnë zhvillim
global.

13. Prof.dr. Besim BEQAJ 13
MJEDISI KULTUROR NDËRKOMBËTAR
 Përmasat kulturore dhe të sjelljës
 Përmasat kulturore:
 Distanca e pushtetit (menyra e vendosjes)
 Shmangia e pasigurisë (vendimet me dozë rreziku: shmangie
e ulët dhe e lartë e pasigurisë)
 Individualizmi
 Maskuniliteti ( suksesi, paratë dhe sendet)
 Integrimi i përmasave
 Përmasat e qëndrimeve
 Trajtimi dhe kultura e biznesit ndërkombëtar në vendet e
ndryshme të botës : SHBA, Angli, Gjermani, Vende Arabe, etj.
 Elemente tjera për shqyrtim në biznesin ndërkombëtar janë
edhe: qendrimet ndaj punës, motivimi për arritje, koha dhe e
ardhmja, trajnimi ndërkulturor, etj.