Tailieu.vncty.com thuc trang ve hoat dong xuat khau nong san thuc pham ha noi

Ch¬ng I: lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ kh¸i qu¸t
vÒ xuÊt khÈu chÌ.
i. Kh¸i qu¸t vÒ xuÊt khÈu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n
1. Kh¸i niÖm
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ lµ viÖc b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô
cho mét quèc gia kh¸c trªn c¬ së dïng tiÒn tÖ lµm ph¬ng tiªn thanh
to¸n. Tiªn tÖ ë ®©y cã thÓ lµ ngo¹i tÖ ®èi víi mét quèc gia hoÆc víi c¶
hai quèc gia. Môc ®Ých cña ho¹t ®éng nµy lµ khai th¸c ®îc lîi thÕ cña
tõng quèc gia trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Khi viÖc trao ®æi
hµng ho¸ gi÷a çc quèc gia ®Òu cã lîi th× çc quèc gia ®Òu tÝch cùc
tham gia më réng ho¹t ®éng nµy.
C¬ së cña ho¹t ®«ng xuÊt khÈu lµ viÖc mua b¸n vµ trao ®æi
( bao gåm c¶ hµng ho¸ v« h×nh vµ h÷u h×nh ) trong níc. Cho tíi khi
s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ viÖc trao ®æi hµng ho¸ gi÷a çc quèc gia ®Òu
cã lîi, ho¹t ®éng nµy më réng ph¹m vi ra ngoµi biªn giíi cña çc quèc
gia hoÆc gi÷a thÞ trêng néi ®Þa vµ khu chÕ xuÊt.
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n
cña ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng . Nã ®· xuÊt hiÖn tõrÊt sím trong lÞch sö
ph¸t triÓn cña x· héi vµ ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¶ vÒ chiÒu
réng vµ chiÒu s©u. H×nh thøc s¬ khai cña chóng chØ lµ ho¹t ®éng
trao ®æi hµng ho¸ nhng cho ®Õn nay nã ®· ph¸t triÓn rÊt m¹nh vµ ®íc
biÓu hiÖn díi nhiÒu h×nh thøc.
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc, trong mäi ®iÒu
kiÖn cña nÒn kinh tÕ, tõ xuÊt khÈu hµng tiªu dïng cho ®Õn t liÖu s¶n
xuÊt, m¸y mãc hµng ho¸ thiÕt bÞ c«ng nghÖ cao. TÊt c¶ çc ho¹t ®éng
nµy ®Òu nh»m môc tiªu ®em l¹i lîi Ých cho quèc gia nãi chung vµ çc
doanh nghiÖp tham gia nãi riªng.
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra rÊt réng vÒ kh«ng gian vµ thêi gian.
Nã cã thÓ diÔn ra trong thêi gian rÊt ng¾n song còng cã thÓ kÐo dµi
hµng n¨m, cã thÓ ®íc diÔn ra trªn phËm vi mét quèc gia hay nhiÒu
quèc gia kh¸c nhau.
2.Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu
2.1.§èi víi nÒn kinh tÕ toµn cÇu
1

Nh chóng ta ®· biÕt xuÊt khÈu hµng ho¸ xuÊt hiÖn tõ rÊt sím. Nã
lµ ho¹t ®éng bu«n b¸n trªn ph¹m vi gi÷a çc quèc gia víi nhau(quèc tÕ).
Nã kh«ng ph¶i lµ hµnh vi bu«n b¸n riªng lÎ, ®¬n ph¬ng mµ ta cã c¶ mét
hÖ thèng çc quan hÖ bu«n b¸n trong tæ chøc th¬ng m¹i toµn cÇu. Víi
môc tiªu lµ tiªu thô s¶n phÈm cña mét doanh nghiÖp nãi riªng c¶ quèc
gia nãi chung.
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét néi dung chÝnh cña ho¹t ®éng ngo¹i
th¬ng vµ lµ ho¹t ®éng ®Çu tiªn cña th¬ng m¹i quèc tÕ. XuÊt khÈu cã
vai trß ®Æc biÖt quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña tõng
quèc gia còng nh trªn toµn thÕ giíi.
XuÊt khÈu hµng ho¸ n»m trong lÜnh vùc lu th«ng hµng ho¸ lµ mét
trong bèn kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt më réng. §©y lµ cÇu nèi gi÷a
s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña níc nµy víi níc kh¸c. Cã thÓ nãi sù ph¸t triÓn
cña cña xuÊt khÈu sÏ lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc chÝnh ®Ó thóc
®Èy s¶n xuÊt.
Tríc hÕt , xuÊt khÈu b¾t nguån tõ sù ®a d¹ng vÒ ®iÒu kiÖn tù
nhiÖn cña s¶n xuÊt gi÷a çc níc , nªn chuyªn m«n ho¸ mét sè mÆt
hµng cã lîi thÕ vµ nhËp khÈu çc mÆt hµng kh¸c tõ níc ngoµi mµ sanr
xuÊt trong níc kÐm lîi thÕ h¬n th× ch¾c ch¾n sÏ ®em l¹i lîi nhuÇn lín
h¬n. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn b»ng mét sè lý thuyªt sau.
a. Lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi.
Theo quan ®iÓm vÒ lîi thÕ tuyÖt ®èi cña nhµ kinh tÕ häc Adam
Smith , mét quèc gia chØ s¶n xuÊt çc lo¹i hµng ho¸, mµ viÖc s¶n
xuÊt nµy sö dông tèt nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt çc tµi nguyªn s½n cã cña
quèc gia ®ã. §©y lµ mét trong nh÷ng gi¶i thÝch ®¬n gi¶n vÒ lîi Ých
cña th¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ xuÊt khÈu nãi riªng. Nhng trªn
thùc tÕ viÖc tiÕn hµnh trao ®æi ph¶i da trªn nguyªnt¾c ®«i bªn cïng
cã lîi. NÕu trong trêng hîp mét quèc gia cã lîi vµ mét quèc gia kh¸c bÞ
thiÕt th× hä sÏ tõ chèi tham gia vµo hîp ®ång trao ®æi nµy .
Tuy nhiªn , lîi thÕ tuyÕt ®èi cña Adam Smith còng gi¶i thÝch ®îc
mét phÇn nµo ®ã cña viÖc ®em l¹i lîi Ých cña xuÊt khÈu gi÷a çc níc
®ang ph¸t triÓn. Víi sù ph¸t triÓn m¹mh mÏ cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu
mÇy thËp kû võa qua cho thÊy ho¹t ®éng xuÊt khÈu chñ yÕu diÔn ra
gi÷a çc quèc gia ®ang ph¸t triÓn víi nhau, ®iÒu nµy kh«ng thÓ gi¶i
2

thÝch b»ng lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi. Trong nh÷ng cè g¾ng ®Ó gi¶i
thÝch çc c¬ së cña th¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ xuÊt khÈu nãi
riªng, lîi thÕ tuyÖt ®èi chØ cßn lµ mét trong nh÷ng trêng hîp cña lîi thÕ
so s¸nh.
b. Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh.
Theo nh quan ®iÓm cña lîi thÕ so s¸nh cña nhµ kinh tÕ häc ngêi
Anh David Ricardo. «ng cho r»ng nÕu mét quèc gia cã hiÖu qu¶ thÊp
h¬n so víi hiÖu qu¶ cña quèc gia kh¸c trong viÖc s¶n xuÊt tÊt c¶ çc
lo¹i s¶n phÈm th× quèc gia ®ã vÉn cã thÓ tham gia vµo ho¹t ®éng
xuÊt khÈu ®Ó t¹o ra lîi Ých. Khi tham gia vµo ho¹t ®«ng xuÊt khÈu
quèc gia ®ã sÏ tham gia vµo viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu çc lo¹i hµng
ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt ra chóng Ýt bÊt lîi nhÊt( ®o lµ nh÷ng hµng ho¸
cã lîi thÕ t¬ng ®èi)vµ nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt ra
chóng cã nh÷ng bÊt lîi h¬n( ®ã lµ nh÷ng hµng ho¸ kh«ng cã lîi thÕ t-
¬ng ®èi).
c. Häc thuyÕt HECSHER- OHLIN.
Nh chóng ta ®· biÕt lý thuyÕt lîi thÕ ã s¸nh cña David Ricardo
chØ ®Ò cËp ®Õn m« h×nh ®¬n gi¶n chØ cã hai níc vµ viÖc s¶n xuÊt
hµng ho¸ chØ víi mét nguån ®Çu vµo lµ lao ®éng. V× thÕ mµ lý
thuyÕt cña David Ricardo cha gi¶i thÝch mét çch râ rµng vÒ nguån
gèc còng nh lµ l¬Þ Ých cña çc ho¹t ®éng xuÊt kh©utrong nÒn kinh tÕ
hiÖn ®¹i. §Ó ®i tiÕp con ®êng cña çc nhµ khoa häc ®i tríc hai nhµ
kinh tÕ häc ngêi thuþ ®iÓn ®· bæ sunhg m« h×nh míi trong ®ã «ng ®·
®Ò cËp tíi hai yÕu tè ®Çu vµo lµ vèn vµ lao ®éng. Häc thuyÕt
Hðcher- Ohlin ph¸t biÓu: Mét níc sÏ xuÊt khÈu lo¹i hµng ho¸ mµ viÖc
s¶n xuÊt ra chóng sö dông nhiÒu yÕu tè rÎ vµ t¬ng ®oãi s½n cña níc
®ã vµ nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt ra chóng cÇn
nhiÒu yÕu d¾t vµ t¬ng ®èi khan hiÕm ë quèc gia ®ã. Hay nãi mét
çch kh¸c mét quèc gia t¬ng ®èi giµu lao ®éng sÏ s¶n xuÊt hµng ho¸ sö
dông nyhiÒu lao ®éng vµ nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ sö dông nhiÒu
vèn.
VÒ b¶n chÊt häc thuyÕt Hecher- Ohlin c¨n cø vÒ sù kh¸c biÖt vÒ
t×nh phong phó vµ gi¸ c¶ t¬ng ®èi cña çc yÕu tè s¶n xuÊt , lµ nguyªn
nh©n dÉn ®Õn sù kh¸c biÖt vÒ gi¸ c¶ t¬ng ®èi cña hµng ho¸ gi÷a çc
quèc gia tríc khi cã çc ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Ó chØ râ lîi Ých cña çc
3

ho¹t ®éng xuÊt khÈu. sù kh¸c biÖt vÒ gi¸ c¶ t¬ng ®èi cña çc yÕu tè
s¶n xuÊt vµ gi¸ c¶ t¬ng ®èi cña çc hµng ho¸ sau ®ã sÏ ®îc chuyÓn
thµnh sù kh¸c biÖt vÒ gi¸ c¶ tuyÖt ®èi cña hµng ho¸. Sù kh¸c biÖt vÒ
gÝ¸ c¶ tuyÖt ®èi cña hµng ho¸ lµ nguån nlîi cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
Nãi mét çch kh¸c, mét quèc gia dï ë trong t×nh huèng bÊt lîi vÉn
cã thÓ t×m ra ®iÓm cã lîi ®Ó khai th¸c. B»ng viÖc khai th¸c çc lîi
thÕnµy çc quèc gia tËp trung vµo viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng
mÆt hµng cã lîi thÕ t¬ng ®èi vµ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng kh«ng
cã lîi thÕ t¬ng ®èi. Sù chuyªn m«n ho¶tong s¶n xuÊt nµy lµm cho mçi
quèc gia khai th¸c ®îc lîi thÕ cña m×nh mét çch tèt nhÊt, gióp tiÕt
kiÖm ®îc nh÷ng nguån lùc nh vèn, lao ®éng, tµi nguyªn thiªn nhiªn…
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸. ChÝnh v× vËy trªn quy m« toµn
thÕ giíi th× tæng s¶n phÈm còng sÏ t¨ng.
2.2. §èi víi nÒn kinh tÕ mçi quèc gia
XuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng tè t¹o ®µ, thóc ®Èy sù t¨ng trëng
vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia.
Theo nh hÇu hÕt çc lý thuyÕt vÒ t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ
®Òu kh¼ng ®Þnh vµ chØ râ ®Ó t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ mçi
quèc gia cÇn cã bèn ®iÒu kiÖn lµ nguån nh©n lùc, tµi nguyªn, vèn, kü
thuËt c«ng nghÖ. Nhng hÇu hÕt çc quèc gia ®ang ph¸t triÓn (nh ViÖt
Nam ) ®Òu thiÕu vèn, kü thuËt c«ng nghÖ. Do vËy c©u hái ®Æt ra
lµm thÕ nµo ®Ó cã vèn vµ c«ng nghÖ
a.XuÊt khÈu t¹o nguån vèn cho nhËp khÈu, phôc vô c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
§èi víi mäi quèc gia ®ang ph¸t triÓn th× bíc ®i thÝch hîp nhÊt lµ
ph¶i c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng
nghÌo lµn l¹c hËu chËn ph¸t triÓn. Tuy nhiªn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸
ph¶i cã mét lîng vèn lín ®Ó nhËp khÈu c«ng nghÖ thiÕt bÞ tiªn tiÕn.
Thùc tÕ cho thÕy, ®Ó cã nguån vèn nhËp khÈu mét níc cã thÓ
sö dông nguån vèn huy ®éng chÝnh nh sau:
+ §Çu t níc ngoµi, vay nî çc nguån viÖn trî
+ Thu tõ çc ho¹t ®éng du lÞch dÞch vô thu ngo¹i tÖ trong níc
+ Thu tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu
TÇm quan träng cña vèn ®Çu t níc ngoµi th× kh«ng ai cã thÓ phñ
nhËn ®îc, song viÖc huy ®éng chóng kh«ng ph¶i rÔ dµng. Sö dông
4

nguån vèn nµy, çc níc ®i vay ph¶i cfhÞu thiÖt thßi, ph¶i chÞu mét sè
®iÒu kiÖn bÊt lîi vµ sÏ ph¶i tr¶ sau nµy.
Bëi v× vËy xuÊt khÈu lµ mét ho¹t ®éng t¹o mét nguån vèn rÊt
quan träng nhÊt. XuÊt khÈu t¹o tiÒn ®Ò cho nhËp khÈu, nã quyÕt
®Þnh ®Õn qui m« tèc ®é t¨ng trëng cña ho¹t ®éng nhËp khÈu. ë mét
sè níc mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu cña t×nh tr¹ng kÐm ph¸t
triÓn lµ do thiÕu tiÒm n¨ng vÒ vèn do ®ã hä cho nguån vèn ë bªn
ngoµi lµ chñ yÕu, song mäi c¬ héi ®Çu t vay nî vµ viÖn trî cña níc
ngoµi chØ thuËn lîi khi chñ ®Çu t vµ ngêi cho vay thÊy ®îc kh¶ n¨ng
s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu –nguån vèn duy nhÊt ®Ó tr¶ nî thµnh hiÖn
thùc .
b. XuÊt khÈu thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thóc ®Èy
s¶n xuÊt ph¸t triÓn
Díi t¸c ®éng cña xuÊt khÈu, c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña thÕ
giíi ®· vµ ®ang thay ®æi m¹nh mÏ. xuÊt khÈu lµm chuyÓn dÞch c¬
cÊu kinh tÕ cña çc quèc gia tõ n«ng nghiÖp chuyÓn sang c«ng
nghiÖp vµ dÞch vô.
Cã hai çch nh×n nhËn vÒ t¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®èi v¬i0s s¶n
xuÊt vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.
Thø nhÊt, chØ xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm thõa so víi nhu cÇu
tiªu dïng néi ®Þa. Trong trêng hîp nÒn kinh tÕ cßn l¹c hËu vµ chËm
ph¸t triÓn s¶n xuÊt vÒ c¬ b¶n cha ®ñ tiªu dïng, nÕu chØ thô ®éng chê
ë sù d thõa ra cña s¶n xuÊt th× xuÊt khÈu chØ bã hÑp trong ph¹m vi
nhá vµ t¨ng trëng chËm, do ®ã çc ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã c¬ héi
ph¸t triÓn.
Thø hai, coi thÞ trêng thÕ giíi ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu.
Quan ®iÓm nµy t¸c ®éng tÝchcùc ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
thóc ®Èy xuÊt khÈu.Nã thÓhiÖn:
+ XuÊt khÈu t¹o tiÒn ®Ò cho çc ngµnh cïng cã c¬ héi ph¸t triÓn.
§iÒu nµy cã thÓ th«ng qua vÝ dô nh khi ph¸t triÓn ngµnh dÖt may
xuÊt khÈu, çc ngµnh kh¸c nh b«ng, kÐo sîi, nhuém, tÈy…sÏ cã ®iÒu
kiÖn ph¸t triÓn.
+ xuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn më réng thÞ trêng s¶n phÈm, gãp
phÇnæn ®Þnh s¶n xuÊt, t¹o lîi thÕ nhê quy m«.
5

+ XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung cÊp ®Çu vµo
cho s¶n xuÊt, më réng thÞ trêng tiªu dïng cña mét quèc gia. Nã cho
phÐp mét quèc gia cã rthÓ tiªu dïng tÊt c¶ çc mÆt hµng víi sè l¬ng lín
h¬n nhiÒu lÇn giíi h¹n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña quèc gia ®ã thËm chÝ
c¶ nh÷ng mÆt hµng mµ hä kh«ng cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®îc.
+ XuÊt khÈu gãp phÇn thóc ®Èy chuyªn m«n ho¸, t¨ng cêng hiÖu
qu¶ s¶n xuÊt cña tõng quèc gia. Nã cho phÐp chuyªn m«n ho¸ s¶n
xuÊt ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. Trong nÒn kinh tÕ
hiÖn ®¹i mang tÝnh toµn cÇu ho¸ nh ngµy nay, mçi lo¹i s¶n phÈm ngêi
ta nghiªn cøu thö nghiÖm ë níc thø nhÊt, chÕ t¹o ë níc thø hai, l¾p r¸p
ë níc thø ba, tiªu thô ë níc thøtq vµ thanh to¸n thùc hiÖn ë níc thø 5.
Nh vËy, hµng ho¸ s¶n xuÊt ra ë mçi quèc gia vµ tiªu thô ë mét quèc gia
cho thÊy sù t¸c ®éng ngîc trë l¹i cña chuyªn m«n ho¸ tíi xuÊt khÈu.
Víi ®Æc ®iªm quan träng lµ tiÒn tÖ s¶n xuÊt sö dông lµm ph¬ng
tiÖn thanh to¸n, xuÊt khÈu gãp phÇn lµm t¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ mét quèc
gia. §Æc biÖt víi çc níc ®ang ph¸t triÓn ®ång tiÒn kh«ng cã kh¶ n¨ng
chuyÓn ®æi th× ngo¹i tÖ cã ®îc nhê xuÊt khÈu ®ãng vai trß quan
träng trong viÖc ®iÒu hoµ vÒ cung cÊp ngo¹i tÖ, æn ®Þnh s¶n xuÊt,
qua ®ã gãp phÇn vµo t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.
c. XuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n
viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n.
§èi víi c«ng ¨n viÖc lµm, xuÊt khÈu thu hót hµng triÖu lao ®éng
th«ng qua viÖc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. MÆt kh¸c, xuÊt khÈu t¹o ra
ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu hµng tiªu dïng ®¸p øng yªu cÇu ngay cµng ®a
d¹ng vµ phong phó cña nh©n d©n.
d. XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn çc
mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i.
XuÊt khÈu vµ çc mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, ngo¹i giao cã t¸c
®éng qua l¹i, phô thuéc lÉn nhau. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ c¬ së tiÒn
®Ò v÷ng ch¾c ®Ó x©y dùng çc mèi quan hÒ kinh tÕ ®èi ngo¹i sau
nµy, tõ ®ã kÐo theo çc mèi quan hÖ kh¸c ph¸t triÓn nh du lÞch quèc
tÕ, b¶o hiÓm quèc tÕ, tÝn dông quèc tÕ… ngîc l¹i sù ph¸t triÓn cña
çc ngµnh nµy l¹i t¸c ®éng trë l¹i ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµm c¬ së h¹
tÇng cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu ph¸t triÓn.
6

Cã thÓ nãi xuÊt khÈu nãi riªng vµ ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ
nãi chung sÏ dÉn tíi nh÷ng sù thay ®æi trong sinh ho¹t tiªu dïng hµng
ho¸ cña nÒn kinh tÕ b»ng hai çch.
+ Cho phÐp khèi lîng hµng tiªu dïng nhiÒu h¬n víi sè hµng ho¸ ®-
îc s¶n xuÊt ra.
+ KÐo theo sù thay ®æi cã lîi cho phï hîp víi çc ®Æc ®iÓm cña
s¶n xuÊt
Tuy nhiªn, tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng quèc gia mµ
çc t¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®èi víi çc quèc gia kh¸c nhau lµ kh¸c
nhau.
2.3. §èi víi çc doanh nghiÖp
Cïng víi sù bïng næi cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu th× xu híng v¬n ra
thÞ trêng quèc tÕ lµ mét xu híng chung cña tÊt c¶ çc quèc gia vµ çc
doanh nghiÖp. XuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng con ®êng quen thuéc
®Ó çc doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ ho¹ch bµnh tríng, ph¸t triÓn, më
réng thÞ trêng cña m×nh.
XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho çc doanh nghiÖp më réng thÞ tr-
êng tiªu thô s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra. Nhê cã xuÊt
khÈu mµ tªn tuæi cña doanh nghiÖp kh«ng chØ ®îc çc kh¸ch hµng
trong níc biÕt ®Õn mµ cßn cã mÆt ë thÞ trêng níc ngoµi.
XuÊt khÈu t¹o nguån ngo¹i tÖ cho çc doanh nghiÖp, t¨ng dù tr÷
qua ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng nhËp khÈu, thay thÕ, bæ sung, n©ng cÊp
m¸y mãc, thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu… phôc vô cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.
XuÊt khÈu ph¸t huy cao ®é tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña çn bé
XNK còng nh çc ®¬n vÞ tham gia nh: tÝch cùc t×m tßi vµ ph¸t triÓn
çc mÆt trong kh¶ n¨ng xuÊt khÈu çc thÞ trêng mµ doanh nghiÖp cã
kh¶ n¨ng th©m nhËp.
XuÊt khÈu buéc çc doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n ®æi míi vµ
hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n trÞ kinh doanh. §ång thêi gióp çc doanh
nghiÖp kÐo dµi tuæi thä cña chu kú sèng cña mét s¶n phÈm.
XuÊt khÈu tÊt yÕu dÉn ®Õn c¹nh tranh, theo dâi lÇn nhau gi÷a
çc ®¬n vÞ tham gia xuÊt khÈu trong vµ ngoµi níc. §©y lµ mét trong
nh÷ng nguyªn nh©n buéc çc doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu ph¶i
n©ng cao chÊt lîng hµng ho¸ xuÊt khÈu, çc doanh nghiÖp ph¶i chó ý
7

h¬n n÷a trong viÖc h¹ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, tõ ®ã tiÕt kiÖm çc
yÕu tè ®Çu vµo, hay nãi çch kh¸c tiÕt kiÖm çc nguån lùc.
S¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu gióp doanh nghiÖp thu hót ®îc thu hót
®îc nhiÒu lao ®éng b¸n ra thu nhËp æn ®Þnh cho ®êi sèng çn bé
cña c«ng nh©n viªn vµ t¨ng thªm thu nhËp æn ®Þnh cho ®êi sèng çn
bé cña c«ng nh©n viªn vµ t¨ng thªm lîi nhuËn.
Doanh nghiÖp tiÕn hµnh ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã c¬ héi më
réng quan hÖ bu«n b¸n kinh doanh víi nhiÒu ®èi t¸c níc ngoµi dùa trªn
c¬ së ®«i bªn cïng cã lîi.
3. Çc h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu
Trªn thÞ trêng thÕ giíi, çc nhµ bu«n giao dÞch víi nhau theo
nh÷ng çch thøc nhÊt ®Þnh. øng víi mçi ph¬ng thøc xuÊt khÈu cã
®Æc ®iÓm riªng. Kü thuËt tiÕn hµnh riªng Tuy nhiªn trong thùc tÕ
xuÊt khÈu thêng sö dông mét trong nh÷ng ph¬ng thøc chñ yÕu sau:
3.1. XuÊt khÈu trùc tiÕp
Kh¸i niÖm trùc tiÕp lµ viÖc xuÊt khÈu çc lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch
vô do chÝnh doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra hoÆc thu mua tõ çc ®¬n vÞ
s¶n xuÊt trong níc tíi kh¸ch hµng níc ngoµi th«ng qua çc tæ chøc cu¶
m×nh.
Trong trêng hîp doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu lµ doanh
nghiÖp th¬ng m¹i kh«ng tù s¶n xuÊt ra s¶n phÈm th× viÖc xuÊt khÈu
bao gåm hai c«ng ®o¹n:
+ Thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu víi çc ®¬n vÞ, ®Þa ph¬ng
trong níc.
+ §µm ph¸n ký kÕt víi doanh nghiÖp níc ngoµi, giao hµng vµ
thanh to¸n tiÒn hµng víi ®¬n vÞ b¹n.
Ph¬ng thøc nµy cã mét sè u ®iÓm lµ: th«ng qua ®µm ph¸n th¶o
luËn trùc tiÕp dÔ dµng ®i ®Õn thèng nhÊt vµ Ýt x¶y ra nh÷ng hiÓu
lÇm ®¸ng tiÕc do ®ã:
+ Gi¶m ®îc chi phÝ trung gian do ®ã lµm t¨ng lîi nhuËn cho
doanh nghiÖp.
+ Cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ph¸t huy tÝnh ®éc lËp cña doanh nghiÖp.
8

+ Chñ ®éng trong viÖc tiªu thô hµng ho¸ s¶n phÈm cña m×nh.
Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc th× ph¬ng thøc nµy cßn
béc lé mét sè nh÷ng nhîc ®iÓm nh:
+ DÔ x¶y ra rñi ro
+ NÕu nh kh«ng cã çn bé XNK cã ®ñ tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm
khi tham gia ký kÕt hîp ®ång ë mét thÞ trêng míi hay m¾c ph¶i sai
lÇm g©y bÊt lîi cho m×nh.
+ Khèi lîng hµng ho¸ khi tham giao giao dÞch thêng ph¶i lín th×
míi cã thÓ bï ®¾p ®îc chi phÝ trong viÖc giao dÞch.
Nh khi tham gia xuÊt khÈu trùc tiÕp ph¶i chuÈn bÞ tèt mét sè
c«ng viÖc. Nghiªn cøu hiÓu kü vÒ b¹n hµng, lo¹i hµng ho¸ ®Þnh mua
b¸n, çc ®iÒu kiÖn giao dÞch ®a ra trao ®æi, cÇn ph¶i x¸c ®Þnh râ
môc tiªu vµ yªu cÇu cña c«ng viÖc. Lùa chän ngêi cã ®ñ n¨ng lùc
tham gia giao dÞch, cÇn nh¾c khèi lîng hµng ho¸, dÞch vô cÇn thiÕt
®Ó c«ng viÖc giao dÞch cã hiÖu qu¶.
3.2. XuÊt khÈu uû th¸c
§©y lµ h×nh thøc kinh doanh trong ®ã ®¬n vÞ XNK ®ãng vai trß
lµ ngêi trung gian thay cho ®¬n vÞ s¶n xuÊt tiÕn hµnh ký kÕt hîp
®ång xuÊt khÈu, tiÕn hµnh lµm çc thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó xuÊt khÈu
do ®ã nhµ s¶n xuÊt vµ qua ®ã ®îc hëng mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh gäi lµ
phÝ uû th¸c.
H×nh thøc nµy bao gåm çc bíc sau:
+ Ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu uû th¸c víi ®¬n vÞ trong níc.
+ Ký hîp ®ång xuÊt khÈu, giao hµng vµ thanh to¸n tiÒn hµng bªn
níc ngoµi.
+ NhËn phÝ uy th¸c xuÊt khÈu tõ ®¬n vÞ trong níc.
¦u ®iÓm cña ph¬ng thøc nµy:
Nh÷ng ngêi nhËn uû th¸c hiÓu râ t×nh h×nh thÞ trêng ph¸p luËt
vµ tËp qu¸n ®Þa ph¬ng, do ®ã hä cã kh¶ n¨ng ®Èy m¹nh viÖc bu«n
b¸n vµ thanh tr¸nh bít uû th¸c cho ngêi uû th¸c.
9

§èi víi ngêi nhËn uû th¸c lµ kh«ng cÇn bá vèn vµo kinh doanh t¹o
ra c«ng ¨n viÖc lµm cho nh©n viªn ®ång thêi còng thu ®îc mét kho¶n
tiÒn ®¸ng kÓ.
Tuy nhiªn, viÖc sö dông trung gian bªn c¹nh mÆt tÝch cùc nh ®·
nãi ë trªn cßn cã nh÷ng han chÕ ®¸ng kÓ nh :
- C«ng ty kinh doanh XNK mÊt ®i sù liªn kÕt trùc tiÕp víi thÞ tr-
êng thêng ph¶i ®¸p øng nh÷ng yªu s¸ch cña ngêi trung gian.
- Lîi nhuËn bÞ chia sÎ
3.3. Bu«n b¸n ®èi lu (Counter – trade)
a. Kh¸i niÖm: Bu«n b¸n ®èi lu lµ mét trong nh÷ng ph¬ng thøc
giao dÞch xuÊt khÈu trong xuÊt khÈu kÕt hîp chÆc chÏ víi nhËp khÈu,
ngêi b¸n hµng ®ång thêi lµ ngêi mua, lîng trao ®æi víi nhau cã gi¸ trÞ
t¬ng ®¬ng. Trong ph¬ng thøc xuÊt khÈu nµy môc tiªu lµ thu vÒ mét l-
îng hµng ho¸ cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng. V× ®Æc ®iÓm nµy mµ ph¬ng thøc
nµy cßn cã tªn gäi kh¸c nh xuÊt nhËp khÈu liªn kÕt, hay hµng ®æi
hµng.
b. Yªu cÇu:
C¸c bªn tham gia bu«n b¸n ®èi lu lu«n lu«n ph¶i quan t©m ®Õn
sù c©n b»ng trong trao ®æi hµng ho¸. Sù cÇn b»ng nµy ®îc thÓ hiÖn
ë nh÷ng khÝa c¹nh sau:
- C©n b»ng vÒ mÆt hµng: mÆt hµng quý ®æi lÊy mÆt hµng
quý, mÆt hµng tån kho ®æi lÊy mÆt hµng tån kho khã b¸n.
- C©n b»ng vÒ gi¸ c¶ so víi gi¸ thùc tÕ nÕu gi¸ hµng nhËp cao
th× khi xuÊt ®èi ph¬ng gi¸ hµng xuÊt khÈu còng ph¶i ®îc tÝnh cao t-
¬ng øng vµ ngîc l¹i.
- C©n b»ng vÒ tæng gi¸ trÞ hµng giao cho nhau:
- C©n b»ng vÒ ®iÒu kiÖn giao hµng: nÕu xuÊt khÈu CIF ph¶i
nhËp khÈu CIF.
c. C¸c lo¹i h×nh bu«n b¸n ®èi lu
Bu«n b¸n ®èi lu ra ®êi tõ l©u trong lÞch sö quan hÖ hµng ho¸
tiÒn tÖ, trong ®ã sím nhÊt lµ hµng ®æi dµng vµ trao ®æi bï trõ.
NghiÖp vô hµng ®æi hµng (barter): ë hai bªn trao ®æi trùc tiÕp
víi nhau nhng hµng ho¸ cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng, viÖc giao hµng diÔn ra
10

hÇu nh ®ång thêi. Tuy nhiªn trong ho¹t ®éng ®æi hµng hiÖn ®¹i ngêi
ta cã thÓ sö dông tiÒn ®Ó thµnh to¸n mét phÇn tiªng hµng h¬n n÷a cã
thÓ thu hót 3-4 bªn tham gia.
NghiÖp vô bï trõ (Compensation) ha8i bªn trao ®æi hµng ho¸ víi
nhau trªn c¬ së ghi trÞ gi¸ hµng giao, ®Õn cuèi kú h¹n h¹n, hai bªn míi
®èi chiÕu sæ s¸ch, ®èi chiÕu víi gi¸ trÞ giao vµ gi¸ trÞ nhËn. Sè d th×
sè tiÒn ®ã ®îc gi÷ l¹i ®Ó chi tr¶ theo yªu cÇu cña bªn chñ nî.
NghiÖp vô mua ®èi lu (Counler – Purchase) mét bªn tiÕn hµnh
cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn, b¸n thµnh phÈm nguyªn vËt liÖu.
NghiÖp vô nµy thêng ®îc kÐo dµi tõ 1 ®Õn 5 n¨m cßn trÞ gi¸
hµng giao ®Ó thanh to¸n thêng kh«ng ®¹t 100% trÞ gi¸ hµng mua vÒ.
NghiÖp vô chuyÓn giao nghÜa vô (Swich) bªn nhËn hµng
chuyÓn kho¶n nî vÒ tiÒn hµng cho mét bªn thø ba.
Giao dÞch båi hoµn (offset) ngêi ta ®æi hµng ho¸ hoÆc dÞch vô
lÊy nh÷ng dÞch vô vµ u huÖ (nh u huÖ ®Çu t hoÆc gióp ®ì b¸n s¶n
phÈm) giao dÞch nµy thêng x¶y ra trong lÜnh vùc bu«n b¸n nh÷ng kü
thuËt qu©n sù ®¾t tiÒn trong viÖc giao nh÷ng chi tiÕt vµ nh÷ng côm
chi tiÕt trong khu«n khæ hîp t¸c c«ng nghiÖp.
Trong viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ ngêi ta thêng tiÕn hµnh
nghiÖp vô mya l¹i (buy back) trong ®ã mét bªn cung cÊp thiÕt bÞ toµn
bé hoÆc s¸ng chÕ bÝ quyÕt kü thuËt (know-how) cho bªn kh¸c, ®ång
thêi cam kÕt mua l¹i nh÷ng s¶n phÈm cho thiÕt bÞ hoÆc s¸ng chÕ bÝ
quyÕt kü thuËt ®ã t¹o ra.
d.BiÖn ph¸p thùc hiÖn
-Dïng th tÝn dông th¬ng m¹i ®èi øng (Reciprocal L/C): ®©y lµ lo¹i
L/C mµ trong néi dung cña nã cã ®iÒu kho¶n quy ®Þnh (L/C nµy chØ
cã hiÖu lùc khi ngêi hëng më mét L/C kh¸c cã kim ng¹ch t¬ng ®¬ng).
Nh vËy hai bªn võa ph¶i më L/C võa ph¶i giao hµng.
- Dïng ngêi thø 3 khèng chÕ chøng tõ së h÷u hµng ho¸, ngêi thø
3 chØ giao chøng tõ ®ã cho ngêi nhËn hµng khi ngêi nµy ®æi l¹i mét
chøng tõ së h÷u hµng ho¸ cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng.
- Dïng mét tµi kho¶n ®Æc biÖt ë ng©n hµng ®Ó theo dâi viÖc
giao hµng cña hai bªn, ®Õn cuèi mét thêi kú nhÊt ®Þnh (nh sau s¸u
11

th¸ng, sau mét n¨m…) nÕu cßn cã sè d th× bªn nî hoÆc ph¶i giao nèt
hµng hoÆc chuyÓn sè d sang kú giao hµng tiÕp, hoÆc thanh to¸n
b»ng ngo¹i tÖ.
- Ph¹t vÒ viÖc nÕu mét bªn kh«ng giao hµng hoÆc chËm giao
hµng ph¶i nép ph¹t b»ng ngo¹i tÖ m¹nh, møc ph¹t do hai bªn tho¶
thuËn quy ®Þnh trong hîp ®ång.
3.4. XuÊt khÈu hµng ho¸ theo nghÞ ®Þnh th
§©y lµ h×nh thøc xuÊt khÈu hµng ho¸ (thêng lµ ®Ó g¸n nî) ®îc
ký kÕt theo nghÞ ®Þnh th gi÷a hai chÝnh Phñ.
§©y lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc xuÊt khÈu mµ doanh nghiÖp
tiÕt kiÖm ®îc çc kho¶n chi phÝ trong viÖc nghiªn cøu thÞ trêng: t×m
kiÕn b¹n hµng, mÆt kh¸ch kh«ng cã sù rñi ro trong thanh to¸n.
Trªn thùc tÕ h×nh thøc xuÊt khÈu nµy chiÕm tû trong rÊt nhá.
Th«ng thêng trong çc níc XHCN tríc ®©y vµ trong mét sè çc quèc gia
cã quan hÖ mËt thiÕt vµ chØ trong mét sè doanh nghiÖp nhµ níc.
3.5. XuÊt khÈu t¹i chç
§©y lµ h×nh thøc kinh doanh míi nhng ®ang ph¸t triÓn réng r·i,
do nh÷ng u viÖt cña nã ®em l¹i.
§Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh xuÊt khÈu nµy lµ hµng ho¸ kh«ng cÇn
vît qua biªn giíi quèc gia mµkh¸ch hµng vÉn mua ®îc. Do vËy nhµ xuÊt
khÈu kh«ng cÇn ph¶i th©m nhËp thÞ trêng níc ngoµi mµ kh¸ch hµng
tù t×m ®Õn nhµ xuÊt khÈu.
MÆt kh¸c doanh nghiÖp còng kh«ng cÇn ph¶i tiÕn hµnh çc thñ
tôc nh thñ tôc h¶i quan, mua b¶o hiÓm hµng ho¸ …do ®ã gi¶m ®îc chi
phÝ kh¸ lín.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ nh hiÖn nay xu híng di c t¹m thêi
ngµy cµng trë nªn phæ biÕn mµ tiªu biÓu lµ sè d©n ®i du lÞch níc
ngoµi t¨ng nªn nhanh chãng. Çc doanh nghiÖp cã nhËn thøc ®©y lµ
mét c¬ héi tèt ®Ó b¾t tay víi çc tæ chøc du lÞch ®Ó tiÕn hµnh çc
ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô hµng ho¸ ®Ó thu ngo¹i tÖ. Ngoµi ra
doanh nghiÖp cßn cã thÓ tËn dông c¬ héi nµy ®Ó khuÕch tr¬ng s¶n
phÈm cña m×nh th«ng qua nh÷ng du kh¸ch.
12

MÆt kh¸c víi sù ra ®êi cña hµng lo¹t khu chÕ xuÊt ë çc níc th×
®©y còng lµ mét h×nh thøc xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶ ®îc çc níc chó
träng h¬n n÷a. ViÖc thanh to¸n nµy còng nhanh chãng vµ thuËn tiÖn.
3.6.Gia c«ng quèc tÕ
§©y lµ mét ph¬ng thøc kinh doanh trong ®ã mét bªn gäi lµ bªn
nhËn gia c«ng nguyªn vËt liÖu hoÆc b¸n thµnh phÈm cña mét bªn
kh¸c (gäi lµ bªn ®Æt gia c«ng) ®Ó chÕ biÕn ra thµnh phÈm giao cho
bªn ®Æt gia c«ng vµ nhËn thï lao (gäi lµ phÝ gia c«ng).
§©y lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc xuÊt khÈu ®ang cã bíc ph¸t
triÓn m¹nh mÏ vµ ®îc nhiÒu quèc gia chó träng.
¦u ®iÓm:
§èi víi bªn ®Æt gia c«ng: Ph¬ng thøc nµy gióp hä lîi dông vÒ gi¸
rÎ, nguyªn phô vµ nh©n c«ng cña níc nhËn gia c«ng.
§èi víi bªn nhËn gia c«ng: Ph¬ng thøc nµy gióp hä gi¶i quyÕt
c«ng ¨n viÖc lµm cho nh©n c«ng lao ®éng trong níc hoÆc nhËp ®îc
thiÕt bÞ hay c«ng nghÖ míi vÒ níc m×nh, nh»m x©y dùng mét nÒn
c«ng nghiÖp d©n téc nh Nam TriÒu Tiªn, Th¸i Lan, Sinhgapo….
Çc h×nh thøc gia c«ng quèc tÕ:
XÐt vÒ quyÒn së h÷u nguyªn liÖu, gia c«ng quèc tÕ cã thÓ tiÕn
hµnh díi h×nh thøc sau ®©y:
Bªn ®Æt gia c«ng giao nguyªn liÖu hoÆc b¸n thµnh phÈm cho
bªn nhËn gia c«ng vµ sau thêi gian s¶n xuÊt, chÕ t¹o, sÏ thu håi s¶n
phÈm vµ tr¶ phÝ gia c«ng.
Bªn ®Æt gia c«ng b¸n ®øt nguyªn liÖu cho bªn nhËn gia c«ng vµ
sau thêi gian s¶n xuÊt, chÕ t¹o sÏ mua thµnh phÈm. Trong trêng hîp
nµy quyÒn së h÷u nguyªn liÖu chuyÓn tõ bªn ®Æt gia c«ng sang bªn
nhËn gia c«ng.
Ngoµi ra ngêi ta cßn cã thÓ ¸p dông h×nh thøc kÕt hîp trong ®ã
bªn ®Æt gia c«ng chØ giao nh÷ng nguyªn vËt liÖu chÝnh cßn bªn
nhËn gia c«ng cung cÊp nh÷ng nguyªn vËt liÖu phô.
XÐt vÒ gi¸ c¶ gia c«ng ngêi ta cã thÓ chia viÖc gia c«ng thµnh
hai h×nh thøc:
13

+ Hîp ®ång thùc chi, thùc thanh (cost phis contract) trong ®ã bªn
nhËn gia c«ng thanh to¸n víi bªn ®¹t gia c«ng toµn bé nh÷ng chi phÝ
thùc tÕ cña m×nh céng víi tiÒn thï lao gia c«ng.
+ Hîp ®ång kho¸n trong ®ã ta x¸c ®Þnh mét gi¸ trÞ ®Þnh møc
(target price) cho mçi s¶n phÈm, bao gåm chi phÝ ®Þnh møc vµ thï
lao ®Þnh møc. Dï chi phÝ cña bªn nhËn gia c«ng lµ bao nhiªu ®i
ch¨ng n÷a, hai bªn vÉn thanh to¸n theo ®Þnh møc ®ã.
Mèi quan hÖ gi÷a bªn nhËn gia c«ng vµ bªn ®Æt gia c«ng ®îc
x¸c ®Þnh b»ng hîp ®ång gia c«ng. Hîp ®ång gia c«ng thêng ®îc quy
®Þnh mét sè ®iÒu kho¶n nh thµnh phÈm, nguyªn liÖu, gi¸ c¶, thanh
to¸n, giao nhËn…
3.7.T¹m nhËp t¸i xuÊt
Kh¸i niÖm:
§©y lµ mét h×nh thøc xuÊt khÈu trë ra níc ngoµi nh÷ng hµng ho¸
tríc ®©y ®· nhËp khÈu, cha qua chÕ biÕn ë níc t¸i xuÊt.qua hîp ®ång
t¸i xuÊt bao gåm nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu víi môc ®Ých thu vÒ sè
ngo¹i tÖ lín h¬n sè ngo¹i tÖ ®· bá ra ban ®Çu.
Hîp ®ång nµy lu«n thu hót ba níc xuÊt khÈu, níc t¸i xuÊt, vµ níc
nhËp khÈu. V× vËy ngêi ta gäi giao dÞch t¸i xuÊt lµ giao dÞck ba bªn
hay giao dÞch tam gi¸c.( Triangirlar transaction)
C¸c lo¹i h×nh t¸i xuÊt
T¸i xuÊt cã thÓ thùc hiÖn b»ng mét trong hai h×nh thøc sau:
T¸i xuÊt theo ®óng nghÜa cña nã, trong ®ã hµng ho¸ ®i tõ níc
xuÊt khÈu ®Õn níc t¸i xuÊt, råi l¹i ®îc xuÊt khÈu tõ níc t¸i xuÊt sang n-
íc nhËp khÈu. Ngîc chiÒu víi sù vËn ®éng cña hµng ho¸ lµ sù vËn
®éng cña ®ång tiÒn ®ång tiÒn ®îc xuÊt ph¸t tõ níc nhËp khÈu sang
níc t¸i xuÊt vµ nhanh chãng ®îc chuyÓn sang níc xuÊt khÈu.
¦u ®iÓm cña h×nh thøc xuÊt khÈu nµy lµ doanh nghiÖp cã thÓ
thu ®îc lîi nhuËn cao mµ kh«ng ph¶i tæ chøc s¶n xuÊt, ®Çu t vµo
nhµ xëng m¸y mãc, thiÕt bÞ, kh¶ n¨ng thu håi vèn còng nhanh h¬n.
kinh doanh t¸i xuÊt ®ßi há sù nh¹y bÐn t×nh h×nh thÞ trêng vµ
gi¸ c¶, sù chÝnh x¸c vµ chÆt chÏ trong c¸c ho¹t ®éng mua b¸n. Do vËy
14

khi doanh nghiÖp tiÕn hµnh xuÊt khÈu theo ph¬ng thøc nµy th× cÇn
ph¶i cã ®éi ngò çn bé cã chuyÖn m«n cao.
II. Néi dung cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu
1. Nghiªn cøu thÞ trêng x¸c ®Þnh mÆt hµng xuÊt khÈu
1.1. Nghiªn cøu thÞ trêng hµng ho¸ ThÕ giíi
Nh chóng ta ®· biÕt thÞ trêng lµ n¬i gÆp gì cña tæng cung vµ
tæng cÇu. Mäi ho¹t ®éng cña nã ®Òu diÔn ra theo ®óng quy luËt nh
quy luËt cung, cÇu, gi¸ c¶, gi¸ trÞ….
ThËt vËy thÞ trêng lµ mét ph¹m trï kh¸ch quan g¾n liÒn víi s¶n
xuÊt vµ lu th«ng, ë ®©u cã s¶n xuÊt th× ë ®ã cã thÞ trêng.
§Ó n¾m râ çc yÕu tè cña thÞ trêng, hiÓu biÕt çc quy luËt vËn
®éng cña thÞ trêng nh»m môc ®Ých thÝch øng cÞp thêi vµ lµm chñ
nã th× ph¶i nghiªn cøu thÞ trêng. Nghiªn cøu thÞ trêng hµng ho¸ ThÕ
giíi cã ý nghÜa quan träng sèng cßn trong viÖc ph¸t triÓn vµ n©ng cao
hiÖu qu¶ kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c xuÊt, nhËp khÈu cña mçi quèc
gia nãi chung vµ doanh nghiÖp nãi riªng. Nghiªn cøu vµ n¾m v÷ng
®Æc ®iÓm biÕn ®éng cña thÞ trêng vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ ThÕ giíi lµ
nÒn mãng v÷ng ch¾c ®¶m b¶o cho çc tæ chøc kinh doanh xuÊt
khÈu ho¹t ®éng trªn thÞ trêng ThÕ gi¬Ý cã hiÖu qña nhÊt.
§Ó c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng cã hiÖu qu¶ chóng ta cÇm
phaie xen xÐt toµn bé qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña mét ngµnh s¶n xuÊt
hµng ho¸, tøc lµ viÖc nghiªn cøu kh«ng chØ trong lÜnh vùc lu th«ng
mµ cßn ë lÜnh vùc ph©nphèi, tiªu dïng.
Çc doanh nghiÖp khi nghiªn cøu thÞ trêng cÇn ph¶i n¾m v÷ng
®îc thÞ trêng vµ kh¸ch hµng ®Ó tr¶ lêi tèt çc c©u hái cña hai vÊn ®Ò
lµ thÞ trêng vµ kh¸ch hµng doanh nghiÖp cÇn ph¶i n¾m b¾t ®îc çc
vÊn ®Ò sau:
ThÞ trêng ®ang cÇn mÆt hµng g×?
Theo nh quan ®iÓm cña Marketing ®¬ng thêi th× çc nhµ kinh
doanh ph¶i b¸n çi mµ thÞ trêng cÇn chø kh«ng ph¶i çi m×nh cã. V×
vËy cÇn ph¶i nghiªn cøu vÒ kh¸ch hµng trªn thÞ trêng thÕ giíi, nhËn
biÕt mÆt hµng kinh doanh cña c«ng ty. Tríc tiªn ph¶i dùa vµo nhu cÇu
tiªu dïng cña kh¸ch hµng nh quy çch, chñng lo¹i, kÝch cì, gi¸ c¶, thêi
15

vô vµ thÞ hiÕu còng nh tËp qu¸n cña ngêi tiªu dïng tõng ®Þa ph¬ng,
tõng lÜnh vùc s¶n xuÊt. Tõ ®ã xem xÐt çc khÝa c¹nh cña hµng ho¸
trªn thÞ trêng thÓ giíi. VÒ mÆt th¬ng phÈm ph¶i hiÓu râ gi¸ trÞ hµng
ho¸, c«ng dông, çc ®Æc tÝnh lý ho¸, quy çch phÈm chÊt, mÉu m·
bao gãi. §Ó hiÓu râ vÊn ®Ò nµy yªu cÇu çc nhµ kinh doanh ph¶i nh¹y
bÐn, cã kiÕn thøc chuyªn s©u vµ kinh nghiÖm ®Ó dù ®o¸n çc xu h-
íng biÕn ®éng trong nhu cÇu cña kh¸ch hµng.
Trong xu thÕ hiÖn nay, ®ßi hái viÖc nghiªn cøu ph¶i n¾m b¾t râ
mÆt hµng m×nh lùa chän, kinh doanh ®ang ë trong thêi kú nµo cña
chu kú sèng cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng, Bëi v× chu kú sèng cña s¶n
phÈm g¾n liÒn víi viÖc tiªu thô hµng ho¸ ®ã trªn thÞ trêng, th«ng th-
êng viÖc s¶n xuÊt g¾n liÒn víi viÖc xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng
®ang ë giai ®o¹n th©m nhËp, ph¸t triÓn lµ cã nhiÒu thuËn lîi tèt nhÊt.
Tuy nhiªn ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm ®ang ë giai ®o¹n b·o hoµ hoÆc suy
tho¸i mµ c«ng ty cã nh÷ng biÖn ph¸p xóc tiÕn cã hiÖu qu¶ th× vÉn cã
thÓ tiÕn hµnh kinh doanh xuÊt khÈu vµ thu ®îc lîi nhuËn.
Tãm l¹i viÖc nghiªn cøu mÆt hµng thÞ trêng ®ang cÇn lµ mét
trong nh÷ng yÕu tè tiªn phong cho ho¹t ®éng thµnh c«ng cña doanh
nghiÖp.
Nghiªn cøu dung lîng thÞ trêng vµ çc nh©n tè ¶nh hëng
Dung lîng thÞ trêng lµ khèi lîng hµng ho¸ ®îc giao dÞch trªn mét
ph¹m vi thÞ trêng nhÊt ®Þnh trong thêi gian nhÊt ®Þnh (thêng lµ mét
n¨m). ViÖc nghiªn cøu dung lîng thÞ trêng cÇn n¾m v÷ng khèi lîng
nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ lîng dù tr÷, xu híng biÕn ®éng cña nhu
cÇu trong tõng thêi ®iÓm…..Cïng víi viÖc n¾m v÷ng nhu cÇu cña
kh¸ch hµng lµ ph¶i n¾m v÷ng kh¶ n¨ng cung cÊp cña çc ®èi thñ c¹nh
tranh vµ çc mÆt hµng thay thÕ, kh¶ n¨ng lùa chän mua b¸n.
Nh chóng ta ®· biÕt dung lîng thÞ trêng kh«ng ph¶i lµ cè ®Þnh,
nã thêng xuyªn biÕn ®éng theo thêi gian, kh«ng gian díi sù t¸c ®éng
cña nhiÒu yÕu tè. C¨n cø theo thêi gian ngêi ta cã thÓ chia çc nh©n
tè ¶nh hëng thµnh ba nhãm sau:
+ Çc nh©n tè cã ¶nh hëng tíi dung lîng thÞ trêng cã tÝnh chÊt
chu kú nh t×nh h×nh kinh tÕ, thêi vô…
16

+ Çc nh©n tè ¶nh hëng l©u dµi ®Õn sù biÕn ®éng cña thÞ trêng
nh ph¸t minh, s¸ng chÕ khoa häc , chÝnh s¸ch cña nhµ níc …
+ Çc nh©n tè ¶nh hëng t¹m thêi víi dung lîng thÞ trêng nh ®Çu c¬
tÝch tr÷, h¹n h¸n, thiªn tai, ®×nh c«ng…..
Khi nghiªn cøu sù ¶nh hëng cña çc nh©n tè ph¶i thÊy ®îc nhãm
çc nh©n tè t¸c ®éng chñ yÕu trong tõng thêi kú vµ xu thÕ cña thêi kú
tiÕp theo ®Ó doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p thÝch øng cho phï hîp . KÓ
c¶ kÕ ho¹ch ®Þ t¾t ®ãn ®Çu.
Nghiªn cøu gi¸ c¶ çc lo¹i hµng ho¸ vµ çc nh©n tè ¶nh hëng.
Trong th¬ng m¹i gi¸ trÞ gi¸ c¶ hµng ho¸ ®îc coi lµ tæng hîp ®ã ®îc
bao gåm gi¸ vèn cña hµng ho¸, bao b×, chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ
b¶o hiÓm vµ çc chi phÝ kh¸c tuú theo çc bíc thùc hiÖn vµ theo sù
tho¶ thuËn gi÷a çc bªn tham gia.
§Ó cã thÓ dù ®o¸n mét çch t¬ng ®èi chÝnh x¸c vÒ gi¸ c¶ cña
hµng ho¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi. Tríc hÕt ph¶i ®¸nh gi¸ mét çch chÝnh
x¸c çc nh©n tè ¶nh hëng ®Õn gi¸ c¶ vµ xu híng vËn ®éng cña gi¸ c¶
hµng ho¸ ®ã.
Cã rÊt nhiÒu nh©n tè ¶nh hëng tíi gi¸ c¶ cña hµng ho¸ trªn thÞ tr-
êng quèc tÕ. Ngêi ta cã thÓ ph©n lo¹i çc nh©n tè ¶nh hëng tíi
gi¸ c¶ theo nhiÒu ph¬ng diÖn kh¸c nhau tuú thuéc vµo môc
®Ých nhu cÇu. Th«ng thêng nh÷ng nhµ ho¹t ®éng chiÕn lîc th-
êng ph©n chia thµnh nhãm çc nh©n tè sau:
+ Nh©n tè chu kú: lµ sù vËn ®éng cã tÝnh quy luËt cña nÒn kinh
tÕ, ®Æc biÖt lµ sù biÕn ®éng th¨ng trÇm cña nÒn kinh tÕ çc níc.
+ Nh©n tè lòng ®o¹n cña çc c«ng ty xuyªn quèc gia (MNC). §©y
lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng cã ¶nh hëng rÊt lín tíi sù h×nh
thµnh cña gi¸ c¶ cña çc lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ trêng quèc tÕ. Lòng
®o¹n lµm xuÊt hiÖn nhiÒu møc gi¸ kh¸c nhau trªn thÞ trêng cho mét
lo¹i hµng ho¸. Lòng ®o¹n c¹nh tranh: c¹nh tranh bao gåm c¹nh tranh
gi÷a ngêi b¸n víi nhau, ngêi mua víi ngêi mua. Trong thùc tÕ c¹nh tranh
lµm cho gi¸ rÎ ®i vµ chÊt lîng n©ng cao.
17

+ Nh©n tè cung cÇu: lµ nh©n tè quan träng ¶nh hëng trùc tiÕp
®Õn lîng cung cÊp hay lîng tiªu thô cña hµng ho¸ trªn thÞ trêng, do
vËy cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ hµng ho¸.
+ Nh©n tè l¹m ph¸t: gi¸ c¶ hµng ho¸ kh«ng nh÷ng phô thuéc vµo
gi¸ trÞ cña nã mµ cßn phô thuéc vµo gi¸ trÞ cña tiÒn tÖ. VËy cïng víi
çc nh©n tè kh¸c sù xuÊt hiÖn cña l¹m ph¸t lµm cho ®ång tiÒm mÊt gi¸
do vËy ¶nh hëng ®Õn gi¸ c¶ hµng ho¸ cña mét quèc gia trong trao ®æi
th¬ng m¹i quèc tÕ.
+ Nh©n tè thêi vô: lµ nh©n tè t¸c ®éng ®Õn gi¸ c¶ theo tÝnh chÊt
thêi vô cña s¶n xuÊt vµ lu th«ng.
Ngoµi ra çc chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ, t×nh h×nh an ninh,
chÝnh trÞ cña çc quèc gia… còng t¸c ®éng ®Õn gi¸ c¶. Do vËy viÖc
nghiªn cøu vµ tÝnh to¸n mét çch chÝnh x¸c gi¸ c¶ cña hîp ®ång kinh
doanh xuÊt khÈu lµ mét c«ng viÖc khã kh¨n ®ßi hái ph¶i ®îc xem xÐt
trªn nhiÒu khÝa c¹nh, nhng ®ã l¹i lµ mét nh©n tè quan träng trong
quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ thùc hiÖn çc ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i
quèc tÕ.
Lùa chän ®èi tîng giao dÞch.
C¨n cø vµo çc kÕt qu¶ cña viÖc nghiªn cøu dung lîng cña thÞ tr-
êng, gi¸ c¶ c«ng ty sÏ tiÕn hµnh lùa chän gia giao ph¬ng thøc giao
dÞch vµ th¬ng nh©n ®Ó tiÕn hµnh giao dÞch. Khi tiÕn hµnh giao
dÞch cÇn ph¶i c¨n cø vµo lîng hµng níc ®ã cÇn nhËp, chÊt lîng hµng
nhËp, chÝnh s¸ch vµ tËp qu¸n th¬ng m¹i cña níc ®ã. Ngoµi ra ®iÒu
kiÖn vÒ ®Þa lý còng lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m.
ViÖc lùa chän ®èi tîng ®Ó giao dÞch cÇn ph¶i dùa theo mét sè
chØ tiªu nh sau:
T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña h·ng, lÜnh vùc vµ ph¹m vi
kinh doanh kh¶ n¨ng cung cÊp hµng ho¸ thêng xuyªn cña h·ng.
Kh¶ n¨ng cung cÊp hµng ho¸ thêng xuyªn cña h·ng.
Kh¶ n¨ng vÒ vèn, c¬ së vËt chÊt kü thuËt.
Th¸i ®é vµ quan ®iÓm kinh doanh lµ chiÕm lÜnh thÞ trêng hay cè
g¾ng dµnh lÊy ®éc quyÒn vÒ hµng ho¸.
Uy tÝn cña b¹n hµng.
18

Trong viÖc lùa chän th¬ng nh©n giao dÞch tèt nhÊt nªn gÆp trùc
tiÕp tr¸nh nh÷ng ®èi t¸c trung gian, trõ trêng hîp doanh nghiÖp muèn
th©m nhËp vµo thÞ trêng míi cha cã kinh nghiÖm. ViÖc lùa chän çc
®èi t¸c phï hîp lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó thùc hiÖn th¾ng
lîi çc hîp ®ång th¬ng m¹i quèc tÕ. Song nã phô thuéc rÊt nhiÒu vµo
n¨ng lùc cña ngêi lµm c«ng t¸c ®µm ph¸n, giao dÞch.
1.2. Nghiªn cøu thÞ trêng cung cÊp hµng ho¸ xuÊt nhËp
khÈu (Nguån hµng xuÊt khÈu).
Hîp ®ång kinh doanh th¬ng m¹i nãi chung vµ kinh doanh xuÊt
nhËp khÈu nãi riªng thùc tÕ lµ hµnh vi mua vµ b¸n. B¸n lµ quan
träng vµ khi b¸n ®îc tøc lµ kiÕm ®îc tiÒn song trªn thùc tÕ mua
l¹i lµ tiÒn ®Ò ra vµ c¬ së cho hµnh vi kiÕm tiÒn. Do vËy, nghiªn
cøu vÒ thÞ trêng cung cÊp hµng cho c«ng ty ®Ó c«ng ty lùa
chän ®îc nguån hµng phï hîp cã ý nghÜa rÊt lín.
Dùa trªn c¬ së n¾m ch¾c nhu cÇu cña thÞ trêng trªn thÕ giíi, çc
c«ng ty tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ x¸c ®Þnh ®îc çc nguån hµng ®Ó
tho¶ m·n çc mhu cÇu ®ã. §èi víi çc c«ng ty lµ çc doanh nghiÖp th-
¬ng m¹i chuyªn doanh XNK cã thÓ kÓ ®Õn cac nguån hµng sau:
+Nguån hµng tån kho ®Çu kú ë c«ng ty. X¸c ®Þnh theo ph¬ng
ph¸p íc tÝnh.
+ Nguån hµng thu gom kh«ng tËp trung
+ Nguån hµng thu gom tËp trung.
ViÖn nghiªn cøu vÒ nguån hµng kh«ng chØ bã hÑp trong ph¹m vi
vÒ nguån cung cÊp mµ ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh râ vÒ kh¶ n¨ng cung
øng cña tõng nguån cô thÓ nh:
+ Khèi lîng hµng ho¸ mµ mçi nguån cã thÓ cung cÊp.
+ Quy çch, chñng lo¹i hay chÊt lîng cña hµng ho¸.
+ Thêi ®iÓm hµng ho¸ cã thÓ thu mua.
+ §¬n gi¸ øng víi tõng lo¹i hµng ho¸ vµ ph¬ng thøc mua.
+ §Æc ®iÓm kinh doanh cña tõng ch©n hµng.
Kh¶ n¨ng cung cÊp hµng ®îc x¸c ®Þnh bëi nguån hµng thùc tÕ vµ
nguån hµng tiÒmn¨ng. Nguån hµng thùc tÕ lµ nguån hµng ®· cã vµ
19

®ang s½n sµng ®a vµo lu th«ng. Víi nguån hµng nµy doanh nghiÖp
chñ cÇn ®ãng gãi lµ cã thÓ xuÊt khÈu ®îc.
Nguån hµng tiÒm n¨ng lµ nguån hµng cha xuÊt hiÖn, nã cã thÓ
cã hoÆc kh«ng xuÊt hiÖn trªn thÞ trêng. §èi víi çc nguån nµy ®ßi hái
doanh nghiÖp XNK ph¶i cã ®Çu t, cã ®Æt hµng hîp ®ång kinh tÕ …
th× ngêi s¶n xuÊt míi tiÕn hµnh s¶n xuÊt. ViÖc nghiªn cøu nguån
hµng xuÊt khÈu cßn cã môc ®Ých x¸c ®Þnh mÆt hµng dù ®Þnh kinh
doanh xuÊt khÈu cã phï hîp vµ ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña thÞ trêng
níc ngoµi vÒ nh÷ng chØ tiªu nh vÖ sinh thùc phÈm hay kh«ng dùa trªn
c¬ së ®ã ngêi XNK cã nh÷ng híng dÉn cho ngêi cung cÊp ®iÒu
chØnh phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ trêng níc ngoµi.
MÆt kh¸c nghiªn cøu nguån hµng xuÊt khÈu ph¶i x¸c ®Þnh ®îc
gi¸ c¶ cña hµng ho¸ trong níc so víi gi¸ c¶ quèc tÕ nh thÕ nµo? §Ó tõ
®©y cã thÓ tÝnh ®îc doanh nghiÖp sÏ thu ®îc lîi nhuËn lµ bao nhiªu tõ
®ã ®a quyÕt ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh cña tõng c«ng ty.
Ngoµi ra, qua nghiªn cøu nguån hµng xuÊt khÈu biÕt ®îc chÝnh
s¸ch qu¶n lý cña nhµ níc vÒ mÆt hµng ®ã nh thÕ nµo? MÆt hµng ®ã
cã ®îc phÐp xuÊt khÈu kh«ng? Cã thuéc h¹n ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng?
Cã ®îc nhµ níc khuyÕn khÝch kh«ng?
Sau khi ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu kü lìng thÞ trêng hµng ho¸ thÕ
giíi (thÞ trêng xuÊt khÈu vµ thÞ trêng trong níc (thÞ trêng nguån hµng
xuÊt khÈu)) c«ng ty tiÕn hµnh ®¸nh gi¸, x¸c ®Þnh vµ lùa chän mÆt
hµng kinh doanh xuÊt khÈu phï hîp víi nguån lùc vµ çc ®iÒu kiÖn
hiÖn cã cña c«ng ty ®Ó tiÕn hµnh kinh doanh xuÊt nhËp khÈu mét
çch cã hiÖu qu¶ nhÊt.
2. LËp ph¬ng ¸n kinh doanh
Trªn c¬ së nh÷ng kÕt qu¶ thu lîm trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu tiÕp
cËn thÞ trêng, ®¬n vÞ kinh doanh lËp ph¬ng ¸n kinh doanh. Ph-
¬ng ¸n nµy lµ kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ nh»m ®¹t ®Õn
nh÷ng môc tiªu x¸c ®Þnh trong kinh doanh.
ViÖc x©y dùng ph¬ng ¸n kinh doanh bao gåm çc bíc sau:
a. §¸nh gi¸ t×nh h×nh thÞ trêng vµ th¬ng nh©n
20

Trong bíc nµy, ngêi x©y dùng chiÕn lîc cÇn rót ra nh÷ng nÐt
tæng qu¸t vÒ t×nh h×nh, ph©n tÝch thuËn lîi vµ khã kh¨n trong
kinh doanh.
b. Lùa chän mÆt hµng, thêi c¬, ®iÒu kiÖn vµ ph¬ng thøc kinh
doanh
c. §Ò ra môc tiªu
Nh÷ng môc tiªu ®Ò ra trong mét ph¬ng ¸n kinh doanh bao giê
còng lµ mét môc tiªu cô thÓ nh: sÏ b¸n ®îc bao nhiªu hµng ho¸, víi
gi¸ c¶ bao nhiªu, sÏ th©m nhËp vµo thÞ trêng nµo…
d. §Ò ra biÖn ph¸p thùc hiÖn
Nh÷ng biÖn ph¸p nµy lµ c«ng cô ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®Ò ra.
Nh÷ng biÖn ph¸p nµy bao gåm c¶ biÖn ph¸p trong níc vµ ngoµi
níc, trong níc nh: ®Çu t vµo s¶n xuÊt, c¶i tiÕn bao b×, ký hîp
®ång kinh tÕ, t¨ng gi¸ thu mua…
Nh÷ng biÖn ph¸p ngoµi níc nh: §Èy m¹nh qu¶ng c¸o, lËp chi nh¸nh
ë níc ngoµi, më réng m¹ng líi ®¹i lý.
e. S¬ bé ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc kinh doanh
ViÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh ®îc th«ng qua mét sè chØ
tiªu chñ yÕu sau:
+ ChØ tiªu tû suÊt ngo¹i tÖ hµng xuÊt khÈu hoÆc hµng nhËp
khÈu.
+ ChØ tiªu thêi gian hoµn vèn tÝnh theo c«ng ty sau.
+ ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn
+ChØ tiªu hoµ vèn.
Sau khi ph¬ng ¸n kinh doanh ®· ®îc ®Ò ra, ®¬n vÞ kinh doanh
ph¶i cè g¾ng tæ chøc thùc hiÖn ph¬ng ¸n th«ng qua viÖc qu¶ng c¸o,
b¾t ®Çu chµo hµng chuÈn bÞ hµng ho¸….
3. Giao dÞch, ®µn ph¸n ký kÕt hîp ®ång.
3.1. Giao dÞch ®µm ph¸n
21

§Ó tiÕn tíi ký kÕt hîp ®ång mua b¸n víi nhau ngêi xuÊt khÈu vµ
nhËp vµ ngêi nhËp khÈu th× ph¶i qua 1 qu¸ tr×nh giao dÞch. Trong
bu«n b¸n quèc tÕ thêng bao gåm nh÷ng bíc giao dÞch chñ yÕu sau:
a.1. Hái gi¸ (Inquiry)
§©y cã thÓ coi lµ lêi thØnh cÇu bíc vµo giao dÞch. Nhng xÐt vÒ
ph¬ng diÖn th¬ng m¹i th× ®©y lµ viÖc ngêi mua ®Ò nghÞ ngêi b¸n
cho m×nh biÕt gi¸ c¶ vµ çc ®iÒu kiÖn ®Ó mua hµng.
Néi dung cña mét hái gi¸ cã thÓ gåm: tªn hµng, quy çch, phÈm
chÊt, sè lîng, thêi gian giao hµng mong muèn. Gi¸ c¶ mµ ngêi mua
hµng cã thÓ tr¶ cho mÆt hµng ®ã thêng ®îc ngêi mua gi÷ kÝn, nhng
®Ó tr¸nh mÊt thêi gian hái ®i hái l¹i, ngêi mua nªu râ nh÷ng ®iÒu kiÖn
mµ m×nh mong muèn ®Ó lµm c¬ së cho viÖc quy ®Þnh gi¸: lo¹i tiÒn,
thÓ thøc thanh to¸n, ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng.
a.2. Chµo hµng (Offer)
§©y lµ lêi ®Ò nghÞ ký kÕt hîp ®ång nh vËy ph¸t gi¸ cã thÓ do ng-
êi b¸n hoÆc ngêi mua ®a ra. Nhng trong bu«n b¸n khi ph¸t gi¸ chµo
hµng, lµ viÖc ngêi xuÊt khÈu thÓ hiÖn râ ý ®Þnh b¸n hµng cña m×nh.
Trong chµo hµng ta nªu râ: tªn hµng, quy çch, phÈm chÊt, gi¸ c¶
sè lîng, ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng, thêi h¹n mua hµng, ®iÒu kiÖn
thanh to¸n bao b× ký m· hiÖu, thÓ thøc giao nhËn… trong trêng hîp
hai bªn ®· cã quan hÖ muab¸n víi nhau hoÆc ®iÒu kiÖn chung giao
hµng ®iÒu chØnh th× gi¸ chµo hµng cã khi chØ nªu nh÷ng néi dung
cÇn thiÕt cho lÇn giao dÞch ®ã nh tªn hµng. Nh÷ng ®iÒu kiÖn cßn l¹i
sÏ ¸p dông nh÷ng hîp ®ång ®· ký tríc ®ã hoÆc theo ®iÒu kiÖn chung
giao hµng gi÷a hai bªn.
Trong th¬ng m¹i quèc tÕ ngêi ta ph©n biÖt hai lo¹i chµo hµng
chÝnh:
Chµo hµng cè ®Þnh (Firm offer) vµ chµo hµng tù do (Free offer)
a.3. §Æt hµng (Oder)
§©y lµ lêi ®Ò nghÞ ký kÕt hîp ®ång xuÊt ph¸t tõ phÝa ngêi mua
®îc ®a ra díi h×nh thøc ®Æt hµng. Trong ®Æt hµng ngêi mua nªu cô
thÓ vÒ hµng ho¸ ®Þnh mua vµ tÊt c¶ nh÷ng néi dung cÇn thiÕt cho
viÖc ký kÕt hîp ®ång.
22

Thùc tÕ ngêi ta chØ ®Æt hµng víi çc kh¸ch hµng cã quan hÖ th-
êng xuyªn. Bëi vËy, ta thêng gÆp nh÷ng ®Æt hµng chØ nªu: tªn hµng,
quy çch, phÈm chÊt, sè lîng, thêi h¹n giao hµng vµ mét vµi ®iÒu kiÖn
riªng biÖt ®èi víi lÇn ®Æt hµng ®ã. VÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c, hai bªn
¸p dông ®iÒu kiÖn chung vÒ tho¶ thuËn víi nhau hoÆc theo nh÷ng
®iÒu kiÖn cña hîp ®ång ký kÕt trong lÇn tríc.
c.4. Hoµn gi¸ (Counter-offer).
Khi nh©n ®îc chµo hµng (hoÆc ®Æt hµng) kh«ng chÊp nhËn
hoµn toµn chµo hµng (®Æt hµng) ®ã mµ ®a ra mét ®Ò nghÞ míi th×
®Ò nghÞ míi nµy lµ hoµn gi¸, chµo hµng tríc coi nh huû bá trong thùc
tÕ, mét lÇn giao dÞch thêng tr¶i qua nhiÒu lÇn hoµn gi¸ míi ®i ®Õn
kÕt thóc.
a.5. ChÊp nhËn gi¸ (Acceptance)
ChÊp nhËn lµ sù ®ång ý hoµn toµn tÊt c¶ mäi ®iÒu kiÖn cña
chµo hµng (hoÆc ®Æt hµng) mµ phÝa bªn kia ®a ra khi ®ã hîp ®ång
®îc thµnh lËp. Mét chÊp thuËn cã hiÖu lùc vÒ mÆt ph¸p luËt, cÇn
ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu kiÖn díi ®©y.
- Ph¶i ®îc chÝnh ngêi nhËn gi¸ chÊp nhËn
- Ph¶i ®ång ý hoµn toµn vÒ ®iÒu kiÖn víi mäi néi dung cña chµo
hµng.
- ChÊp nhËn ph¶i ®îc truyÒn ®¹t ®Õn ngêi ph¸t ea ®Ò nghÞ.
a.6. X¸c nhËn (Confirmation)
Hai bªn mua b¸n sau khi ®· thèng nhÊt tho¶ thuËn víi nhau vÒ çc
®iÒu kiÖn giao dÞch, cã khi cÈn thËn ghi l¹i mäi ®iÒu ®· tho¶ thuËn
göi cho bªn kia. §ã lµ v¨n kiÖn x¸c nhËn. V¨n kiÖn do bªn b¸n göi thêng
gäi lµ nhËn b¸n hµng do bªn mua göi vµ giÊy x¸c nhËn mua hµng. X¸c
nhËn thêng ®îc lËp thµnh 2 b¶n, bªn x¸c nh¹n ký tríc råi göi cho bªn
kia. Bªn kia ký xong gi÷ l¹i mét b¶n råi göi tr¶ l¹i mét b¶n.
Çc bíc giao dÞch cña ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ cã thÓ tãm
t¾t s¬ ®å sau:
23
Hái gi¸ Chµo
hµng
§Æt
hµng
Hoµn gi¸ ChÊp
nhËn
X¸c nhËn

b. Çc h×nh thøc ®µm ph¸n
b.1. §µm ph¸n giao dÞch qua th tÝn.
Ngµy nay ®µm ph¸n th«ng qua th tÝn vµ ®iÖn tÝn vÉn cßn lµ m«t
h×nh thøc chñ yÕu ®Ó giao dÞch gi÷a çc nhµ kinh doanh xuÊt nhËp
khÈu. Nh÷ng cuéc tiÕp xóc ban ®Çu thêng qua th tõ. Ngay c¶ sau nµy
khi hai bªn ®· cã ®iÒu kiÖn gÆp gì trùc tiÕp th× viÖc duy tr× quan hÖ
còng ph¶i qua th tõ th¬ng m¹i.
So víi viÖc gÆp th× giao dÞch qua th tÝn tiÕt kiÖm ®îc nhiÒu chi
phÝ. Trong cïng mét lóc cã thÓ giao dÞch víi nhiÒu kh¸ch hµng ë
nhiÒu níc kh¸c nhau. Ngêi viÕt th cã ®iÒu kiÖn ®Ó c©n nh¾c suy
nghÜ tranh thñ ý kiÕn nhiÒu ngêi vµ cã thÓ khÐo lÐo dÊu kÝn ý
®Þnh thùc sù cña m×nh.
Nh÷ng viÖc giao dÞch qua th tÝn thêng ®ßi hái nhiÒu thêi gian
chê ®îi, cã thÓ c¬ héi mua b¸n sÏ tr«i qua. Tuy nhiªn víi sù ph¸t triÓn
cña m¹ng Internet nh hiÖn nay th× nhîc ®iÓm nµy ®· ®îc kh¾c phôc
phÇn nµo. Víi ®èi ph¬ng khÐo lÐo giµ dÆn th× viÖc ph¸n ®o¸n ý ®å
cña hä qua lêi lÏ trong th lµ mét viÖc rÊt khã kh¨n.
b.2. Giao dÞch ®µm ph¸n qua ®iÖn tho¹i
ViÖc ®µm ph¸n qua ®iÖn tho¹i nhanh chãng, gióp çc nhµ kinh
doanh tiÕn hµnh ®µm ph¸n mét çch khÈn tr¬ng ®óng vµo thêi ®iÓm
cÇn thiÕt. Nhng phÝ tæn ®iÖn tho¹i gi÷a çc níc rÊt cao, do vËy çc
cuéc ®µm ph¸n b»ng ®iÖn tho¹i thêng bÞ h¹n chÕ vÒ mÆt thêi gian,
çc bªn kh«ng thÓ tr×nh bµy chi tiÕt, mÆt kh¸c trao ®æi qua ®iÖn
tho¹i lµ trao ®æi b»ng miÖng kh«ng cã g× lµm b»ng chøng nh÷ng tho¶
thuËn, quyÕt ®Þnh trao ®æi. Bëi vËy ®iÖn tho¹i chØ ®îc dïng trong
nh÷ng trêng hîp cÇn thiÕt, thËt khÈn tr¬ng sî lì thêi c¬, hoÆc trêng
hîp mµ mäi ®iÒu kiÖn ®· tho¶ thuËn song chØ cÇn chê x¸c ®Þnh
nhËn mét vµi chi tiÕt… khi ph¶i sö dông ®iÖn tho¹i, cÇn chuÈn bÞ
thËt chu ®¸o ®Ó cã thÓ tr¶ lêi ngay mäi vÊn ®Ò ®îc nªu lªn mét çch
24

chÝnh x¸c. Sau khi trao ®æi b»ng ®iÖn tho¹i cÇn cã th x¸c ®Þnh néi
dung ®· ®µm ph¸n, tho¶ thuËn.
b.3.Giao dÞch ph¸n b»ng çch gÆp trùc tiÕp
ViÖc gÆp gì trùc tiÕp gi÷a hai bªn ®Ó trao ®æi vÒ mäi ®iÒu
kiÖn giao dÞch, vÒ mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc ký kÕt vµ thùc
hiÖn hîp ®ång mua b¸n lµ h×nh thøc ®µm ph¸n ®Æt biÖt quan träng.
H×nh thøc nµy ®Èy nhanh tèc ®é gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò gi÷a hai bªn
vµ nhiÒu khi lµ lèi tho¸t cho nh÷ng ®µm ph¸n b»ng th tin hoÆc ®iÖn
tho¹i ®· kÐo dµi qu¸ l©u mµ kh«ng cã kÕt qu¶.
H×nh thøc nµy thêng ®îc sö dông khi cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ph¶i
gi¶i thÝch cÆn kÏ ®Ó thuyÕt phôc nhau hoÆc vÒ nh÷ng hîp ®ång lín,
phøc t¹p.
3.1. Ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu
ViÖc giao dÞch ®µm ph¸n nÕu cã kÕt qu¶ sÏ dÉn tíi viÖc ký kÕt
hîp ®ång xuÊt khÈu. Hîp ®ång xuÊt khÈu thêng ®îc thµnh lËp díi
h×nh thøc v¨n b¶n. ë níc ta, h×nh thøc v¨n b¶n cña hîp ®ång lµ b¾t
buéc ®èi víi çc ®¬n vÞ xuÊt khÈu. §©y lµ h×nh thøc tèt nhÊt ®Ó b¶o
vÖ quyÒn lîi cña c¶ hai bªn. Ngoµi ra nã cßn t¹o thuËn lîi cho thèng kª,
theo dâi, kiÓm tra viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång.
Khi ký kÕt hîp ®ång, çc bªn cÇn chó ý mét sè quan ®iÓm sau:
-CÇn cã sù tho¶ thuËn thèng nhÊt víi nhau tÊt ¶ mäi ®iÒu kho¶n
cÇn thiÕt tríc khi ký kÕt.
- Mäi ®iÒu kiÖn cÇn râ rµng tr¸nh t×nh tr¹ng mËp mê, cã thÓ suy
luËn ra nhiÒu çch.
- Mäi ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång ph¶i ®óng víi luËt lÖ cña hai quèc
gia vµ th«ng lÖ quèc tÕ.
- Ng«n ng÷ cña hîp ®ång lµ ng«n ng÷ hai bªn cïng chän vµ th«ng
Mét hîp ®ång xuÊt khÈu thêng gåm nh÷ng phÇn sau:
- Sè hîp ®ång
- Ngµy vµ n¬i ký hîp ®ång
- Tªn vµ ®¹i chØ cña çc bªn ký kÕt
- Çc ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång nh:
25

+ Tªn hµng, quy çch phÈm chÊt, sè lîng, bao b×, ký m· hiÖu
+ Gi¸ c¶, ®¬n gi¸, tæng gi¸
+ Thêi h¹n vµ ®Þa ®iÓm giao hµng, ®iÒu kiÖn giao nhËn
+ §iÒu kiÖn thanh to¸n
- ®iÒu kiÖn khiÕu n¹i, träng tµi
+ §iÒu kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng
+ Ch÷ ký cña hai bªn
Víi nh÷ng hîp ®ång phøc t¹p nhiÒu m¹t hµng th× cã thªm çc
phôc lôc lµ nh÷ng bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cu¶ hîp ®ång.
4. Tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu
§©y lµ mét lµ mét c«ng viÖc t¬ng ®èi phøc t¹p nã ®ßi hái
ph¶i tu©n thñ luËt quèc gia vµ luËt quèc tÕ, ®ång thêi b¶o ®¶m
quyÒn lîi quèc gia vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp.
§Ó b¶o ®¶m yªu cÇu trªn doanh nghiÖp thêng ph¶i tiÕn hµnh
çc bíc chñ yÕu sau: S¬ ®å xuÊt khÈu hµng ho¸
Tuú thuéc vµo tõng ho¹t ®ång xuÊt khÈu mµ çn bé xuÊt khÈu
ph¶i thùc hiÖn çc nghiÖp vô kh¸c nhau. Tr×nh tù çc nghiÖp vô còng
kh«ng cè ®Þnh.
26
Xin giÊy
phÐp
KiÓm tra
chÊt lîng
Thuª tµuChuÈn bÞ
hµng
Thñ tôc
thanh to¸n
KiÓm tra
hµng ho¸
Gi¶i quyÕt
tranh chÊp
Mua b¶o
hiÓm
Lµm thñ tôc
h¶i quan
Giao hµng

5. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kÕt qu¶, hiÖu qu¶ kinh doanh
§©y lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng trong ho¹t ®éng
kinh doanh xuÊt khÈu, lµ c¨n cø ®Ó ®iÒu chØnh vµ tiÕp tôc ho¹t
®éng kinh doanh xuÊt khÈu mét çch cã hiÖu qu¶.
KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu ®îc thÓ hiÖn b»ng
nh÷ng chØ tiªunh doanh thu xuÊt khÈu, lîi nhuËn xuÊt khÈu.
HiÖu qu¶ lµ mét chØ tiªu t¬ng ®èi nh»m so s¸nh kÕt qña kinh
doanh víi çc kho¸n chi phÝ bá ra. §Ó x©y dùng chØ tiªu trªn cÇn ph¶i
x¸c ®Þnh râ çc chØ sè tuyÖt ®èi trong kinh doanh TMQT nh:
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm
Thu nhËp ngo¹i tÖ xuÊt khÈu ( tÝnh theo gi¸ FOB)
Thu néi tÖ cña hµng ho¸ xuÊt khÈu: Lµ sè ngo¹i tÖ thu ®îc do
xuÊt khÈu tÝnh ®æi ra néi tÖ theo tû gi¸ hiÖn hµnh.
Tõ çc con sè nµy, tÝnh ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu
theo c«ng thøc sau:
1. Tû lÖ thu nhËp NT XK =
Gi¸ thµnh chuyÓn ®æi XK =
NÕu ®¶o ngîc chØ tiªu nµy lµ hiÖu qu¶ t¬ng ®èi cña xuÊt khÈu
Tû lÖ lç l·i XK=
III. çc nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp
khÈu.
1. Çc nh©n tè kh¸ch quan.
1.1. Nh©n tè chÝnh trÞ –luËt ph¸p.
27

Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®îc tiÕn hµnh th«ng
qua çc chñ thÓ ë hai hay nhiÒu m«i trêng chÝnh trÞ – ph¸p luËt
kh¸c nhau, th«ng lÖ vÒ thÞ trêng còng kh¸c nhau. TÊt c¶ çc ®în
vÞ tham gia vµo th¬ng m¹i quèc tÕ ®Òu ph¶i tu©n thñ luËt th¬ng
m¹i trong níc vµ quèc tÕ. Tu©n thñ çc chÝnh s¸ch , quy ®Þnh
cña nhµ níc vÒ th¬ng m¹i trong níc vµ quèc tÕ :
- Çc quy ®Þnh vÒ khuyÕn khÝch , h¹n chÕ hay cÊm xuÊt
khÈu mét Çc quy ®Þnh vÒ thuÕ quan xuÊt khÈu.
- sè mÆt hµng .
- Çc quy ®Þnh vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña doanh
nghiÖp khi tham gia voµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
- Ph¶i tu©n thñ ph¸p luËt cña nhµ níc ®Ò ra. Çc ho¹t ®éng
kinh doanh kh«ng ®îc ®i tr¸i víi ®êng lèi ph¸t triÓn cña ®Êt
níc.
1.2. Çc nh©n tè kinh tÕ – x· héi.
Sù t¨ng trëng cña kinh tÕ cña ®Êt níc. S¶n xuÊt trong n-
íc ph¸t triÓn sÔ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt hµng xuÊt
khÈu, lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh trnah cña hµng xuÊt khÈu vÒ mÉu m· ,
chÊt lîng , chñng lo¹i trªn thÞ trêng thÕ giíi. NÒn kinh tÕ cña mét quèc
gia cµng ph¸t triÓn th× søc c¹nh tranh vÒ hµng xuÊt khÈu cña níc ®ã
trªn thÞ trêng thÕ giíi sÏ kh«ng ngõng ®îc c¶i thiÖn.
Sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng th¬ng m¹i trong níc còng gãp phÇn
h¹n chÕ hay kÝch thÝch xuÊt khÈu, bëi nã quyÕt ®Þnh sù chu
chuyÓn hµng ho¸ trong néi ®Þa vµ thÕ giíi.
Sù biÕn ®éng cña nÒ kinh tÕ thÕ giíi sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn
thÞ trêng hµng ho¸ trong níc vµ thÕ giíi, do vËy sÏ ¶nh hëng rÊt lín
®Õn ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu.
HÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng còng cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn
ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu liªn quan mËt thiÕt víi vÊn
®Ò thanh to¸n quèc tÕ, th«ng qua hÖ thèng ng©n hang gi÷a çc quèc
gia. HÖ thèng tµi chÝnh , ng©n hµng cµng ph¸t triÓn th× viÖc thanh
28

to¸n diÔn ra cµng thuËn lîi , nhanh chãng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi
h¬n cho çc ®¬n vÞ tham gia kinh doanh xuÊt khÈu.
Trong thanh to¸n quèc tÕ thêng sö dông ®ång tiÒn cña çc níc
kh¸c nhau, do v©y tû gi¸ hèi ®o¸i cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng
xuÊt khÈu. NÕu ®ång tiÒn trong níc so víi çc ®ång tiÒn ngo¹i tÖ th-
êng dïng lµm ®¬n vÞ thanh to¸n nh USD , GDP... sÏ kÝch thÝch xuÊt
khÈu vµ ngîc l¹i nÕu ®ång tiÒn trong níc t¨ng gi¸ so víi ®ång tiÒn ngo¹i
tÖ th× viÖc xuÊt khÈu sÏ bÞ h¹n chÕ .
HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn còng ¶nh hëng lín ®Õn ho¹t
®éng xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu kh«ng thÓ t¸ch rêi hÖ thèng c¬
së h¹ tÇng , hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c , v©n t¶i ... tõ kh©u nghiªn cøu
thÞ trêng ®Õn kh©u thùc hiÖn hîp ®ång , vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ
thanh to¸n. HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn sÏ to¹ ®iÒu kiÖn thuËn lîi
cho viÖc xuÊt khÈu vµ gãp phÇn h¹ thÊp chi phÝ cho ®¬n vÞ kinh
doanh xuÊt khÈu.
Ngoµi ra, sù hoµ nhËp vµ héi nhËp víi nÒ kinh tÕ khu vøc vµ
thÕ giíi, sù tham gia vµo çc tæ chøc th¬ng m¹i nh: AFTA, APEC,
WTO sÏ cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
2. Nh÷ng nh©n tè chñ quan thuéc ph¹m vi doanh nghiÖp.
2.1- C¬ chÕ tæ chøc qu¶n lý c«ng ty.
NÕu c¬ chÕ tæ chøc bé m¸y hîp lý sÏ gióp cho çc nhµ
qu¶n lý sö dông tèt h¬n nguån lùc cña c«ng ty., sÏ n©ng cao ®îc
hiÖu qu¶ cña kinh doanh cña c«ng ty. Cßn nÕu bé mÊy cång
kÒnh , sÏ l·ng phÝ çc nguån lùc cña c«ng ty vµ h¹n chÕ hiÖu
qu¶ kimh doanh cña c«ng ty.
2.2.Nh©n tè con ngêi.
Tr×nh ®é chuyªn m«n vµ n¨ng lùc lµm viÖc cña mçi thµnh
viªn trong c«ng ty lµ yÕu tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh sù thµnh c«nbg
trong kinh doanh. Çc nghiÖp vô kinh doanh xuÊt khÈu nÕu ®íc
çc çn bé cã tr×nh ®é chuyªn m«m cao, n¨ng ®éng , s¸ng t¹o
29

träng c«ng viÖc vµ cã kinh nghiÖm th× ch¾c ch¾n sÏ mang l¹i
hiÖu qu¶ cao.
2.3. Nh©n tè vÒ vèn vµ trang bÞ vËt chÊt kü thuËt cña
c«ng ty.
Vèn lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu trong kinh doanh. C«ng ty
cã vèn kinh doanh cµng lín th× c¬ héi dµnh ®îc nh÷ng hîp ®ång
hÊp dÉn trong kinh doanh sÏ trë nªn dÔ dµng h¬n. Vèn cña c«ng
ty ngoµi nguån vèn tù cã th× nguån vèn huy ®éng còng cã vai
trß rÊt lín trong ho¹t ddéng kinh doanh.
ThiÕt bÞ , c¬ sì vËt chÊt kü thuËt thùc chÊt còng lµ nguån
vèn cña c«ng ty ( vèn b»ng hiÖn vËt). NÕu trang bÞ c¬ së vËt
chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i , hîp lý sÏ gãp phÇn lµm t¨ng tÝnh hiÖu
qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty.
VI. kh¸i qu¸t vÒ xuÊt khÈu chÌ
1. Kh¸i qu¸t vÒ c©y chÌ
HiÖn nay trªn thÕ giíi cã kho¶ng 95 níc uèng chÌ chØ riªng
12 níc nhËp khÈu chÌ nhiÒu nhÊt thÕ giíi, hµng n¨m ®· nhËp trªn
1,15 triÖu tÊn trong khi ®ã chØ cã kho¶ng 28 níc cã ®iÒu kiÖn tù
nhiªn trång chÌ. ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng níc cã ®iÒu kiÖn
khÝ hËu vµ ®Êt ®ai thuËn lîi cho c©y chÌ ph¸t triÓn. C©y chÌ ®·
xuÊt hiÖn rÊt sím ë níc ta vµ cã sù ph¸t triÓn t¬ng ®èi lau dµi ®Ó
lµm râ vÊn ®Ò chóng ta cã thÓ xem nh×n nhËn ë mét sè ®iÓm sau:
a. Sù h×nh thµnh ph¸t triÓn c©y chÌ ViÖt Nam
ChÌ lµ mét lo¹i c©y c«ng nghiÖp cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao l©u n¨m,
trång mét lÇn cã thÓ thu ho¹ch nhiÒu n¨m. Trång chÌ chñ yÕu ®Ó lÊy
bóp chÌ non ®ã lµ nh÷ng bóp chÌ vµ 2-3 l¸ non. Tõ l¸ tuú theo c¸ch chÕ
biÕn vµ c«ng nghÖ chÕ biÕn kh¸c nhau mµ cho c¸c s¶n phÈm k¸c
nhau: chÌ xanh, chÌ ®en, chÌ vµng, chÌ ®á…
30

+ ChÌ xanh lµ lµ lo¹i s¶n phÈm ®îc chÕ biÕn tõ bóp chÌ sau khi
thu h¸i ®em sÊy kh« råi ®îc ®ãng gãi. ViÖc sao kh« ph¶i ®¶m b¶o sao
cho chÌ sau khi sÊy kh« ph¶i cã h¬ng vÞ hÊp dÉn còng nh níc chÌ khi
pha ph¶i lµ mµu xanh ...
+ ChÌ ®en lµ lo¹i chÌ sau khi thu h¸i chÌ t¬i vÒ c¸c bóp chÌ ®îc
nghiÒn nhá , sÊy kh« råi qua mét sè quy tr×nh nhÊt ®Þnh ®Ó läc
chÊt kÝch thÝch trong chÌ ®a ra mét s¶n phÈm kh«ng g©y mÊt ngñ.
Loai chÌ nµy ®îc c¸c níc ph¬ng t©y vµ khu vùc trung cËn ®«ng rÊt a
chuéng vµ thêng dïng víi mét chót ®êng.
+ChÌ vµng lµ mét lo¹i chÌ dïng ®Ó ch÷a bÖnh. §©y lµ lo¹i chÌ ®îc
trång ë vïng ®Êt cã chÊt kho¸ng vµ ®iÒu kiÖn kh¸c biÒt nh÷ng vïng
chÌ kh¸c vµ gièng chÌ nµy lµ chÌ tuyÕt. ë níc ta chØ cã duy nhÊt vïng
S¬n D¬ng
( thuéc tØnh Tuyªn Quang ) lµ trång ®îc lo¹i chÌ nµy .
C©y chÌ lµ mét lo¹i c©y n«ng s¶n cã gi¸ trÞ kinh tÕ kh¸, kh«ng
nh÷ng chØ ®em l¹i lîi Ých cho ngêi s¶n xuÊt mµ ®ãng gãp mét phÇn
kh«ng nhá vµo kim ngh¹ch xuÊt khÈu
ChÝnh v× lîi Ých cña c©y chÌ mµ níc ta chÌ ®· ®îc trång tõ rÊt
sím, thÕ nh mét sè nguån lµi liÖu tõ c©y chÌ ®· xuÊt hiÖn vµ ®îc trång
tõ tríc c«ng nguyªn cho tíi thÕ kû 17 ë níc ta ®· sím h×nh thµnh 2 vïng
s¶n xuÊt chÌ ®ã lµ: ChÌ vên vïng trung du vµ chÌ vïng nói. ChÌ vïng
trung du s¶n xuÊt chÌ t¬i, chÌ nô vµ chÌ båm chÕ biÕn ®¬n gi¶n. Vïng
chÌ miÒn nói s¶n xuÊt lo¹i chÌ chi, chÌ m¹n cña ®ång bµo d©n téc. Kü
thuËt trång chÌ chñ yÕu lµ qu¶ng canh, chÕ biÕn ®¬n gi¶n mang tÝnh
tù cung tù cÊp hoÆc trong céng ®ång l·nh thæ nhá.
§Õn thÕ kû 19, mét ngêi Ph¸p b¾t ®Çu kh¶o s¸t viÖc s¶n xuÊt
vµ bu«n b¸n chÌ ë Hµ Néi. §Õn n¨m 1890 Panlchllan x©y dùng ®ån
®iÒn chÌ ®Çu tiªn ë ViÖt Nam t¹i TÜnh C¬ng (Phó Thä) diÖn tÝc
kho¶ng 60 ha. §Õn n¨m 1925 c©y chÌ ph¸t triÓn m¹nh, ë c¶ níc h×nh
thµnh 3 vïng trång chÌ chÝnh vµ tæng diÖn tÝch kho¶ng 13000ha vµ
s¶n lîng hµng n¨m ®¹t kho¶ng 6000 tÊn kh«.
Sau chiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ th¸ng 5/1945, miÒn B¾c hoµn
toµn gi¶i phãng, §¶ng vµ ChÝnh phñ cã nhiÒu chñ tr¬ng chÝnh s¸ch
31

ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y chÌ. N¨m 1955 diÖn tÝch chÌ cã 5,5 ngh×n ha,
®Õn n¨m 1965 ®¹t 16,6 ngh×n ha. N¨m 1970 lµ 21 ngh×n ha, n¨m
1980 lµ 46,9 ngh×n ha. Trong lóc s¶n lîng bóp t¬icòng kh«ng ngõng
t¨ng lªn tõ 12,6 ngh×n tÊn n¨m 1960 ®Õn 21,2 ngh×n tÊn, n¨m 1965,
1970 lµ 10,5 ngh×n tÊn. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y: 1980 diÖn tÝch trång
chÌ lµ 39,9 ngh×n ha, ®Õn n¨m 2000/diªn tÝch chÌ lµ 82 ngh×n ha s¶n
lîng chÌ ®¹t kho¶ng 190, 424 ngh×n tÊn (60 ngh×n tÊn chÌ quy kh«)
Qua sè liÖu ë trªn cho thÊy diÖn tÝch vµ s¶n lîng chÌ cña ViÖt
Nam kh«ng ngõng t¨ng lªn qua çc n¨m, vµ møc t¨ng trëng t¨ng ®Òu
®Æn qua çc n¨m. Trong thêi kú bao cÊp møc ®é s¶n xuÊt cßn trãi
buéc trong c¬ chÕ cò nªn xuÊt ph¸t ®iÓm cña ngµnh chÌ chuyÓn sang
s¶n xuÊt hµng ho¸ cßn thÊp. C¬ së vËt chÊt, ®Æc biÖt lµ c¬ së h¹
tÇng cßn l¹c hËu. N¨ng suÊt chÌ, hiÖu qu¶ sö dông ruéng ®Êt vµ ®êi
sèng cña nh©n d©n vïng chÌ cßn cha cao. Trªn 70% thu nhËp vÉn ®Ó
dµnh cho ¨n, ®êi sèng nh©n d©n çc vïng trång chÌ cong gÆp nhiÒu
thiÕu thèn ®Æc biÖt cña nh©n d©n miÒn nói trung du B¾c Bé, ®©y
lµ vïng cã diÖn tÝch trång chÌ chiÕm 60,3% diÖn tÝch trång chÌ c¶ n-
íc. ( ®ång b»ng S«ng Hång lµ 4,04%). Khu 4 cò 6,16%, Duyªn h¶i
miÒn trung lµ 2,39%, T©y nguyªn lµ 22,8%, çc vïng cßn l¹i 4,31%.
§iÒu nµy thÓ hiÖn b»ng s¬ ®å sau:
32

ThÞ trêng n«ng th«n cßn yÕu ít, nhiÒu vïng cha cã ®ñ ®iÒu
kiÖn vµ tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nh : ThÞ trêng
vèn, thÞ trêng søc lao ®éng, thÞ trêng c«ng ghÖ vµ thÞ trêng tiªu thô
s¶n phÈm cßn thiÕu ®ång bé vµ kÐm ph¸t triÓn. Do vËy, kh©u lu
th«ng cña nh÷ng s¶n phÈm lµm ra tõ chÌ thêng xuyªn bÞ ¸ch t¾c tõ
®ã ®· lµm ¶nh hëng ®Õn s¶n xuÊt kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó t¸i s¶n xuÊt më
réng theo chiÒu réng vµ chiÒu s©u. Bªn c¹nh ®ãng ngêi n«ng d©n
vïng chÌ ph¶i chÞu kho¶n thu nh : ThuÕ n«ng nghiÖp, thuÕ thuû lîi…
h¬n n÷a do bÞ chÌn Ðp c¶ ®Çu vµo vµ ®Çu ra, lîi Ých cña ngêi trång
chÌ bÞ vi ph¹m ®ã lµ yÕu tè h¹n chÕ ®éng lùc ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
Sau ®¹i héi TW §¶ng VI, víi ®êng lèi ®æi míi chÝnh s¸ch hîp lý
®· thæi mét luång khÝ míi vµo viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt chÌ cña ViÖt
Nam. Tõ n¨m 1986 trë l¹i ®©y(2000) ngµnh chÌ ViÖt Nam ®· cã ®îc
nh÷ng tiÕn bé, n¨ng suÊt s¶n lîng ngµy cµng cao. Kh«ng nh÷ng nã c¶i
thiÖn ®îc ®êi sèng cña ngêi trång chÌ, s¶n xuÊt chÌ mµ cßn ®ãng gãp
mét phÇn kh«ng nhá vµo t[ngr kim ngh¹ch xuÊt khÈu.
b. T×nh h×nh s¶n xuÊt
Nh chóng ta ®· biÕt ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng quèc gia co lîi
thÕ vÒ s¶n xuÊt chÌ do nh÷ng ®iªï kiÖn vÒ khÝ hËu , thæ nhìng rÊt
thÝch hîp. ®Æc biÖt lµ diÖn tÝch ®Êt ®ai phï hîp víi kh¶ n¨ng trång
chÌ ë ViÖt Nam( hiÖn nay tíi 200.000 ha). H¬n na chóng ta cã nghµnh
c«ng nghiÖp chÕ biÕn chÌ ph¸t triÓn h¬n 40 n¨m nay, hµng n¨m xuÊt
khÈu 2-4 van tÊn nµ nh÷ng n¨m tíi sÏ lµ 5-6 van tÊn trªn mét n¨m. Bªn
c¹nh ®ã vïng ®Êt tèt ®Ó trång chÌ ®îc ph©n bæ ë hÇu hÕt çc vïng
kinh tÕ träng ®iÓm cña ®Êt níc, ch×nh v× thÕ mµ theo nh mét sè nhµ
kinh tÕ cho r»ng viÖt nam lµ mét trong nh÷ng vïng ®Êt ®Çy h¸ hÑn
cho çc nhµ ®Çu quan t©m ®Õn viÖc ph¸t triÓn chÌ.
S¶n phÈm hiÖn nay gåm çc lo¹i chÌ ®en , chÌ xanh , chÌ vµng,
chÌ th¶o dîc, çc lo¹i chÌ h¬ng hoa sen, nhµi, sãi , chÌ íp h¬ng tæng hîp.
Theo nh ngån tin cña HiÖp héi chÌ ViÖt Nam ®Õn nay níc ta ®·
trång ®îc kho¶ng 130 ngh×n ha, víi s¶n lîng ®¹t 4.32 tÊn /ha. Tæng
s¶n lîng çc lo¹i ®¹t kho¶ng 60 ngh×n tÊn tËp trung chñ yÕu ë ba vïng
chÝnh lµ miÒn nói B¾c Bé , T©y nguyªn vµ Khu Bèn cò.
33

§Ó cã çi nh×n chÝnh x¸c h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy chóng ta cã thÓ
quan s¸t biÓu sau.
Diªn tÝch – N¨ng suÊt- s¶n lîn chÌ qua çc thêi kú
DiÖn tÝch vµ NS çc
vïng
§.vÞ
tÝnh
199
5
1996 1997 1998 1999 2000
1.DiÖn tÝch c¶ níc 1000 ha 6,47 65,59 70,3 78,6 90,3 130.9
a. T. Du vµ miÒn nói
phÝa b¾c
4,01 42,31 47,72 45,16 50,1 60,03
b. T©y nguyªn 15,0
6
13,31 14,8 15,42 16,7 20,13
c. khu bèn cò 4,12 3,45 5,34 6,12 6,01 6,25
2. N¨ng suÊt TÊn /ha 3,47 3,48 3,512 3,84 4,31 4,612
3. S¶n lîng 1000
t
Ê
n
178,
3
180 197,2 200,3 233,1 292,4
Vïng trung du vµ b¾c
bé
94,2
2
95,2 100,1 121,2 137,9 165,9
T©y nguyªn 53,3
2
53,32 60,7 61,1 62,5 70,02
Nguån: T¹p chÝ n«ng nghiÖp ( bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn
n«ng th«n1995- 2000).
T×nh h×nh s¶n xuÊt chÌ kh«ng chØ ph¸t triÓn vÒ diÖn tÝch,
n¨ng suÊt , s¶n l¬ng mµ bªn canh nã th× hiÖu qu¶ cña viÖc s¶n xuÊt
chÌ còng kh«ng ngõng ®îc c¶i thiÖn theo thêi gian.
HiÖu qu¶ kinh tÕ cña mét ha chÌ kinh doanh
§v.tÝnh 1998 1999 2000 2001
(chØ
tiªu)
1.S¶n Lîng TÊn /ha 3,78 4,31 4,612 48,1
34

2. Gi¸trÞ s¶n lîng 1000 ® 4611,3 4824,5 5223,6 6392,6
3. Chi phói s¶n xuÊt nt 3915,5 4111,8 4389,3 4569,9
4.Thu nhËp thuÇn Nt 995,8 1612,7 1443,2 1822,7
5.Tæng thu nhËp nt 2042,2 2252,3 2019,9 2941,8
6.Thu nhËp ngµy
c«ng
nt 8,08 8,9 9,35 10,7
7.Tû suÊt lîi nhuËn 25% 26,8% 21.9% 39,1%
Nguån: T¹p chÝ n«ng nghiÖp th¸ng 5 n¨m 2001
Nh×n vµo b¶ng ta thÊy, hiÖu qu¶ cña 1 ha chÌ kinh doanh kh«ng
ph¶i lµ nhá. NÕu chóng ta ®Çu t mét c¸ch chÝnh x¸c, hîp lý, c«ng
nghÖ chÕ biÕn ®¹t hiÖu qu¶ th× thu nhËp cña chÌ lµ kh«ng nhá. N¨m
1997 tû suÊt lîi nhuËn lµ 25% th× n¨m 1999 chØ cßn l¹i lµ 21,95 do sù
biÕn ®éng cña thÞ trêng thÕ giíi vµ n¨m 2000 39,1% do thÞ trêng ®i
vµo æn ®Þnh. §iÒu nµy cho thÊy lµ n¨m 200 chÌ ViÖt Nam sÏ cã
nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ ra thÞ trêng thÕ giíi. §Ó s¶n xuÊt vµ xuÊt
khÈu chÌ ViÖt Nam thu ®îc lîi nhuËn cao nhÊt, tèi u nhÊt chóng ta
ph¶i cã nh÷ng c¶i tæ vÒ ®Çu t, qu¶n lý vµ ®Æc biÖt lµ n©ng cao ®Ó
®æi míi vÒ mÆt khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊtm, chÕ
biÕn ®ãng gãi, b¶o qu¶n…
c. T×nh h×nh xuÊt khÈu chÌ ViÖt Nam
T×nh h×nh s¶n xuÊt chÌ ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng cho nªn
xuÊt khÈu chÌ ViÖt Nam ngµy mét t¨ng thÞ trêng më réng hiÖn
nay chóng ta cã quan hÖ xuÊt khÈu chÌ víi kho¶ng 30 níc trªn
thÕ giíi. XuÊt khÈu chÌ ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ kh«ng nhá nã ®em
l¹i mét lîng ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ.
XuÊt khÈu chÌ ViÖt Nam n¨m 1990 ®¹t 1,5 % lîng chÌ xuÊt
khÈu chÌ thÕ giíi
N¨m Tû lÖ %
1995 1,7
1999 1,91
2000 2
Nguån : Vô xuÊt nhËp khÈu Bé th¬ng m¹i
35

§iÒu nµy cho thÊy hµng n¨m chóng ta xuÊt khÈu khèi lîng chÌ
ngµy cµng lín ra thÞ trêng thÕ giíi ®ã lµ mét ®iÒu ®¸ng mõng cho
ngµnh chÌ ViÖt Nam. §Æc biÖt lµ khèi lîng chÌ xuÊt khÈu cña chóng ta
chiÕm mét tû träng ®¸ng kÓ so víi khèi lîng xuÊt khÈu chÌ xuÊt khÈu
cña toµn thÕ giíi. Víi môc tiªu cña ngµnh chÌ ViÖt Nam n¨m 2005
chóng ta xuÊt khÈu h¬n 2,5% lîng chÌ xuÊt khÈu thÕ giíi vµ n¨m 2010
lµ 3%.
B¶ng 3: Ph¶n ¸nh lîng chÌ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam 1995-2001
N¨m Lîng chÌ xuÊt khÈu
( 1000 tÊn)
TrÞ gi¸ xuÊt khÈu
( triÖu USD)
1995 17,041 21,2
1996 20,755 29,031
1997 32,229 47,902
1998 33,295 50,497
1999 36,440 45,145
2000 44,2 51,230
Nguån: Vô xuÊt nhËp khÈu Bé thîng m¹i
Qua b¶ng trªn ta thÊy khèi lîng vµ kim ng¹ch cña chÌ kh«ng
ngõng t¨ng : n¨m 1997 ®· vît qua ngìng 30 ngµn tÊn, ®¹t 32,295 vµ 3
n¨m tiÕp theo khèi lîng xuÊt khÈu vÉn tiÕp tôc t¨ng, khèi lîng n¨m
1998 33,295, n¨m 2000 45 tÊn. §iÒu nµy cho thÊy ngµnh chÌ ViÖt
Nam cã thÓ thùc hiÖn tèt quyÕt ®Þnh sè 43/199/Q§-TTg trong nh÷ng
n¨m ®Çu cña thËp kû 21 lµ rÊt kh¶ thi.
2. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu chÌ cña thÕ giíi
ChÌ ®îc s¶n xuÊt ë 28 níc, nhng cã tíi h¬n 100 níc tiªu thô
chÌ. ChÌ lµ mét trong nh÷ng lo¹i ®å uèng phæ biÕn ë nhiÒu níc
trªn thÕ giíi. Tõ l©u chÌ ®· trë thµnh c©y c«ng nghiÖp chñ yÕu
cña mét sè quèc gia.
36

XÐt vÒ møc ph©n bè diÖn tÝch trång chÌ:
Ch©u ¸ cã 12 níc chiÕm kho¶ng 90%, ch©u Phi (12 níc) 8% vµ
Nam Mü 2% (4 níc). Nh vËy chÌ ®îc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chñ yÕu ë
ch©u ¸. Do ®ã nh÷ng thay ®æi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chÌ cña thÕ giíi
sÏ phô thuéc lín vµo t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chÌ cña ch©u ¸.
§Ó cã ®îc bøc tranh vÒ xuÊt khÈu chÌ trªn thÕ giíi, ta lÇn lît xem xÐt
c¸c khÝa c¹nh sau:
2.1. S¶n lîng
MÆc dï diÖn tÝch trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã xu híng
gi¶m (gi¶m 0,4% n¨m), nhng nhê cã ®Çu t vèn còng nh kü thuËt
®Ó th©m canh t¨ng nhanh n¨ng suÊt thu ho¹ch (23% n¨m), nªn
®Õn n¨m 2000 s¶n lîng chÌ thÕ giíi lªn tíi 3 triÖu tÊn. Tèc ®é t¨ng
trëng s¶n lîng b×nh qu©n mçi n¨m lµ 2% ®©y lµ mét tèc ®é t¨ng
trëng kh¸ víi mét c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy nh chÌ.
BiÓu 4: DiÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n lîng chÌ thÕ giíi
Danh
môc
§¬n vÞ 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000
DiÖn
tÝch
Ngh×n
/ha
2.299 2.296 2.310 2.303 2297 2.253 2.250
N¨ng
suÊt
TÊn/ha 1,137 1,124 1,135 1,213 1,298 1,27 1,29
S¶n lîng Ngh×n
tÊn
2.615 2.581 1.622 2.794 2.986 2.871 3.000
Nguån : Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t
Níc cã s¶n lîng chÌ hµng n¨m cao nhÊt thÕ giíi lµ Ên §é víi 811
ngh×n tÊn n¨m 1997, chiÕm 27,26% tæng s¶n lîng thÕ giíi. TiÕp ®Õn
lµ Trung Quèc (23,32%) Srilanca (9,38%), KenYa (9,3) vµ Indonexia
(6,55%). MÆc dï s¶n lîng chÌ phô thuéc rÊt lín vµo ®iÒu kiÖn thêi tiÕt
nªn biÕn ®æi kh«ng æn ®Þnh, nhng nh×n chung th× 10 n¨m trë l¹i
®©y, s¶n lîng chÌ ë hÇu hÕt c¸c níc ®Òu t¨ng nªn víi mét møc ®é t¨ng
trëng kh¸ cao.
37

S¶n lîng chÌ mét sè níc chñ yÕu trªn thÕ giíi
§¬n vÞ tÝnh: 1000 tÊn
Tªn níc 1991-1993 1994 1995 1996 1997
Ên §é
Trung Quèc
Snilanca
Kenya
In®«nªxia
NhËt B¶n
Iran
B¨nglalet
ViÖt Nam
749
588
218
201
139
83
52
48
36
753
610
244
209
136
86
56
52
42
764
609
246
244
145
89
54
48
40
780
617
259
257
144
90
56
55
47
811
558
277
221
139
88
55
34
45
Nguån: FAO
2.2. XuÊt khÈu
Trong 28 níc s¶n xuÊt chÌ th× cã 26 quèc gia xuÊt khÈu chÌ.
Theo sè liÖu thèng kª, ta cã thÓ thÊy 50 % s¶n lîng thÕ giíi chÌ dµnh
cho xuÊt khÈu. Nh÷ng níc xuÊt khÈu chÌ hµng ®Çu thÕ giíi nh
Srilanca, Kenya, Ên §é, Trung Quèc ®· chiÕm tû träng kho¶ng 70%
khèi lîng chÌ cña thÕ giíi. TiÕp theo lµ Kenya ®©y lµ mét níc cã bíc
nh¶y vät trong ngµnh chÌ vµ ®îc ®¸nh gi¸ lµ mét níc cã rÊt nhiÒu triÓn
väng vÒ ngµnh chÌ. Ên §é vµ Trung Quèc lµ hai quèc gia lín tuy nhiªn
viÖc xuÊt khÈu chÌ cña hai níc nµy kh«ng æn ®Þnh do phô thuéc vµo
rÊt nhiÒu vµo viÖc t×nh h×nh tiªu thô néi ®Þa.
XuÊt khÈu chÌ thÕ giíi thêi gian qua t¨ng víi tèc ®é t¬ng ®èi æn
®Þnh , b×nh qu©n 3% n¨m. §iÒu nµy chøng tá r»ng c¸c níc cã ®iÒu
kiÖn ph¸t triÓn c©y chÌ vÉn kh«ng ngõng ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ xuÊt
khÈu chÌ.
§Ó hiÓu râ t×nh h×nh xuÊt khÈu chÌ trªn thÕ giíi chóng ta cã thÓ
tham kh¶o biÓu sau:
XuÊt khÈu chÌ thÕ giíi nh÷ng n¨m gÇn ®©y.
38

N¨m Kim ngh¹ch ( 1000 USD) S¶n lîng ( tÊn)
1991 2.524.954 1.207.290
1992 2.212.449 1.108.145
1993 2.289.409 1.193.144
1994 2.089.409 1.052.177
1995 2.226.866 1.119.029
1996 2.500.252 1.234.708
1997 3.017.509 1.351.562
1998 2.758.903 1.175.000
1999 2.674.418 1.195.000
2000 2.710.000 1.200.000
Nguån : Bé kÕ ho¹ch §Çu t
XuÊt khÈu chÌ mét sè níc trªn thÕ giíi
®¬n vÞ :1000 tÊn
Tªn níc 1994 1995 1996 199
7
1998 1999 200
0
1. Srilanca
2.Kenya
3.Ên ®é
4. Trung Quèc
5.In®«nexia
6. AHentina
7. Malayxia
8. Bangladesh
199
177
83
192
118
39
36
28
224
183
149
148
85
43
39
24
235
237
164
170
79
41
33
25
234
244
154
173
101
41
37
26
258
209
156
1
64
40
31
25
268
235
153
172
70
42
30
24
262
245
157
175
68
40
31
25
Nguån FAO
2.3. NhËp khÈu chÌ cña thÕ giíi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y
ThÞ trêng nhËp khÈu chÌ thÕ giíi gÇn ®©y cã xu híng t¨ng.
Hµng n¨m thÕ giíi nhËp kho¶ng 1,2 triÖu tÊn chÌ kh«. Nh÷ng nhËp
39

khÈu chÌ hµng ®Çu thÕ giíi lµ: Anh, Nga, Pakistan. ChØ riªng 5 níc
nµy ®· nhËp khÈu tíi 45% tæng lîng chÌ xuÊt khÈu cña c¸c níc vµ
chiÕm h¬n 20% s¶n lîng chÌ toµn thÕ giíi.
ViÖc b¸n trªn thÞ trêng chñ yÕu ®îc tËp trung t¹i 4 trung t©m
®Êu gi¸ lín nhÊt trªn thÕ giíi lµ: Lu©n §«n, Niu®ªli, C«l«mbia,
Monbaza. Ph¬ng ph¸p b¸n ®Êu gi¸ ®îc sö dông lµ ph¬ng ph¸p ®Êu gi¸
ngoµi kh¬i hoÆc lµ ph¬ng ph¸p ®Êu gi¸ treen ®Êt liÒn. ViÖc trao ®æi
bu«n b¸n chÌ trªn thÕ giíi chñ yÕu dùa vµo th«ng tin vÒ chÌ do héi m«i
giíi chÌ Lu©n §«n th«ng tin vµo thø s¸u hµng tuÇn.
§Ó t×m hiÓu thªm t×nh h×nh nhËp khÈu chÌ cña mét sè níc
nhËp khÈu chÌ lín nhÊt thÕ giíi, tríc hÕt ta cã thÓ tham kh¶o biÓu:
NhËp khÈu chÌ cña mét sè níc chñ yÕu.
§¬nvÞtÝnh:100
0 tÊn
Tªn níc N¨m 1995 N¨m 1996 N¨m 1996 N¨m1997
1.Anh 147.406 148.452 150.538 152.016
2. Nga 135.000 11.095 150.000 150.000
3.Pakistan 104.200 110.703 860.871 115.640
4.Mü 83.934 89.155 81.216 87.200
5.Ai CËp 70.023 65.41 77.892 76.400
6.
afganistan
40.542 41.100 38.000 42.312
7.maroc 30.076 28.400 35.016 32.560
Nguån: Tea Statisties
2.4 Gi¸ c¶
Gi¸ chÌ lµ mét nh©n tè nh¹y c¶m víi cung cÇu trªn thÞ trêng
thÕ giíi, vµ chÞu ¶nh hëng rÊt lín cña ®iÒu kiÖn khÝ hËu. Tuy
nhiªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y gi¸ chÌ trªn thÕ giíi lµ t¬ng ®èi
æn ®Þnh. ViÖc m«i giíi thêng ®îc th«ng qua nh÷ng nhµ m«i giíi
giÇu kinh nghiÖm n¾m b¾t ®îc nhu cÇu tiªu dïng vµ qu¶ng c¸o.
40

Trong ®ã cã 4 c«ng ty hµng ®Çu chiÕm tíi 80% thÞ trêng chÌ lµ:
Brooker Bond, Liptone, Lytone, Lyons Tetley
Gi¸ chÌ xuÊt khÈu trªn thÕ giíi trong çc n¨m tõ 1991 ®Õn 1996 t¬ng
®èi æn ®Þnh (trªn díi 2000 USD/tÊn), ®iÒu ®ã chøng tá r»ng cung vµ cÇu
trªn thÞ trêng chªnh lÖch kh«ng ®¸ng kÓ. Nh÷ng n¨m tiÕp theo tõ 1997
®Õn 1999 gi¸ chÌ xuÊt khÈu t¨ng m¹nh, ®iÒu ®ã cã thÓ lý gi¶i do cÇu
t¨ng ®ét ngét cña Nga, iran vµ çc níc chuyÓn sang t¨ng tû träng xuÊt
khÈu chÌ cã phÇn cÊp thiÕt, gi¸ chÌ coa trong c¬ cÊu chÌ xuÊt khÈu. §Ó
hiÓu râ h¬n vÒ t×nh h×nh gi¸ chÌ thÕ giíi thêi gian ta cã thÓ tham kh¶o
biÓu.
Gi¸ chÌ xuÊt khÈu cña thÕ giíi tõ 1994- 2000.
®¬n vÞ tÝnh: TriÖu USD/ 1000 tÊn
N¨m Gi¸ chÌ cña xuÊt khÈu cña thÕ giíi
1994 1,715
1995 1,697
1996 1,980
1997 2,227
1998 2,327
1999 1,697
2000 1,707
Nguån: Vô xuÊt nhËp khÈu –Bé Th¬ng M¹i
2.5.TriÓn väng thÞ trêng
a. S¶n lîng
Theo nh nguån tin cña FAO cho biÕt, s¶n lîng chÌ thÕ giíi
t¨ng 1,97 triÖu tÊn n¨m 1994 lªn 3,1 triÖu tÊn n¨m 2005 vãi tû lÖ
t¬ng ®èi cao kho¶ng 3% n¨m. Ên §é vÉn lµ níc s¶n xuÊt chÌ lín
trªn thÕ giíi cã ®é t¨ng 28% n¨m giai ®o¹n 1994-1995.
Çc níc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chÌ chÝnh vÉn lµ Xnilanca, Ên
®é, B¨ngla®Ðt, Kªnia..
41

b. XuÊt khÈu
Dù ®o¸n xuÊt khÈu chÌ t¨ng 2,5%/n¨m giai ®o¹n 1994-2005
®¹t 1,292 triÖu tÊn vµo n¨m 2005, Trung Quèc, Ên §é, In®onªxia,
Slinanca sÏ t¨ng nhanh.
+ XuÊt khÈu chÌ cña çc níc B¨ngla®Ðt, Malawi, L©nzania,
Thæ NhÜ Kú, vµ Zinbabua sÏ t¨ng nhanh.
+ Srailanca níc xuÊt khÈu chÌ lín nhÊt trªn thÕ giíi sÏ xuÊt
khÈu 263 ngµn tÊn chÌ vµo naem 2005, t¨ng 1,6%/n¨m. Trong ®ã
dù kiÕn xuÊt khÈu sÏ t¨ng ë çc níc Ch©u phi. XuÊt khÈu cña
Ch©u phi n¨m 2005 sÏ ®¹t 101 ngh×n tÊn, t¨ng 2,8%/n¨m giai
®o¹n 1994-1995.
§Ó cã çch nh×n toµn c¶nh thÞ trêng xuÊt khÈu chÌ thÕ giíi
n¨m 2005 ta cã thÓ quan s¸t biÓu ®å sau
42
0
1000
2000
3000
Sl
XK
Nk

b. NhËp khÈu
Tiªu thô trª thÕ giíi dù kiÕn sÏ t¨ng tõ 1,97 triÖu tÊn n¨m 1994 lªn
2,67 triÖu tÊn n¨m 2005, t¨ng 2,8%/n¨m. Çc níc ph¸t triÓn t¨ng nhu
cÇu lªn kho¶ng 3% n¨m.
ThuÕ gi¶m khiÕn tiªu thô chÌ n¨m 2005 nhËp khÈu chÌ thÕ giíi
dù kiÕn ®¹t 1,27 triÖu tÊn, t¨ng 2,3% n¨m trong giai ®o¹n 1994-2005
t¨ng 1,6% ë çc níc ®ang ph¸t triÓn.
Dù ®o¸n nhu cÇu nhËp khÈu chÌ cña çc níc thuéc Liªn X« cò,
Mü, Anh, Pakixtan vµ AicËp chiÕm 51% khèi lîng xuÊt khÈu toµn thÕ
giíi.
ThÞ trêng chÌ nhËp khÈu trªn thÕ giíi 2005
43
11%
13%
15%
20% 20%
21%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
Tû lªn ®¹t
In®«nªxia
Ên § é
Trung Quèc
Snilanca
Kenya
Çc n- í c kh¸c
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
Tû lÖ XK chÌ cña çc níc trªn thÕ giíi

d. Gi¸ c¶
Çc thÞ trêng tiÒm n¨ng cã thuÕ quan t¬ng ®èi cao, sù gi¶m
thuÕ nhËp khÈu ë çc thÞ trêng nµy sÏ ¶nh hëng lín tíi viÖc cÇu cña
chÌ. Cô thÓ lµ sÏ t¨ng tiªu thô chÌ thÕ giíi.
Theo nh çcnhµ chuyªn m«n cho biÕt thÞ trêng chÌ thÕ giíi kÓ tõ
n¨m 1999 trë l¹i ®©y th× kh«ng cã g× chuyÓn biÕn lín. ThÞ trêng vµo
quý II n¨m nay sÏ nhÝch lªn víi møc t¨ng kho¶ng 4-5% so víi çc th¸ng
trong n¨m. Nguyªn nh©n do çc nhµ s¶n xuÊt dù tr÷ nguyªn liÖu cho
mïa ®«ng vµ nhu cÇu thô ë çc thÞ trêng truyÒn thèng t¨ng.
Sau ®©y lµ dù ®o¸n gi¸ chÌ trung b×nh quýIII/2000 t¹i trung t©m
®Êu gi¸ lín nhÊt thÕ giíi( trong ngoÆc lµ gi¸ trung b×nh quý I/2000)
Tªn thÞ trêng Møc gi¸ trung b×nh
Lu©n §«n 130 penci/kg(928)
Niu §ª Li 55,8 Rupec/kg (38 Rupe Ên §é)
C«-L«m-B« 108,5 Rupec/kg(111,75) Rupec
Srilanca
Mom-ba-sa 1,6 US§/kg (1,72)
Theo ng©n hµng thÕ giíi, gi¸ chÌ n¨m 2005 sÏ ®¹t con sè lµ 1800
USD/tÊn
3. Vai trß cña xuÊt khÈu chÌ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n
Thùc tÕ cña kinh tÕ thÞ trêng kh¾c nghiÖt ®· chøng minh r»ng:
Cho rï mét quèc gia nµo cã ®îc thiªn nhiªn u ®·i cho ch¨ng n÷anÕu
kh«ng héi nhËp vµo th¬ng maÞ quèc tÕ, th× nÒn kinh tÕ tù cung, tù
cÊp sÏ bÞ kiÖt quÖ, yÕu kÐm, kh«ng thÓ vùc theo kÞp víi nhÞp ®Ëp
vµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. T¹i ®¹i héi VI TW §¶ng céng
s¶n ViÖt Nam, chóng ta ®· nhËn thøc ®îc mét çch s©u s¾c r»ng:
ChØ cã t¨ng cêng vµ më réng quan hÖ bu«n b¸n víi níc ngoµi, héi
nhËp vµo nÒ kinh tÕ toµn cÇu míi cho phÐp chóng ta ®¸nh gi¸ ®óng
44

kh¶ n¨ng tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ níc nhµ. Víi sù tham gia
vµo ngo¹i th¬ng nãi riªng vµ th¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung sÏ më ra mét
bé mÆt míi cho nÒn kinh tÕ níc nhµ. xuÊt khÈu ®ãng vai trß quan
träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, xuÊt khÈu ®ãng gãp mét phÇn
quan träng vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam.
3.1.xuÊt khÈu chÌ ®ãng gãp vµo t¹o c«ng ¨n viÖc lµm
cho ngêi lao ®éng ®Æc biÖt lµ ngêi lao ®éng trung
du vµ miÒn nói phÝa b¾c, T©y nguyªn.
Trung du vµ miÒn nói phÝa b¾c, T©y nguyªn lµ n¬i d©n trÝ, thu
nhËp ®êi sèng g¾p nhiÒu khã kh¨n. ChÝnh v× s¶n xuÊt chÌ trong níc
cung vît qu¸ cÇu v× vËy ®Ó duy tr× ®êi sèng cho ngêi d©n th× chóng
ta ph¶i tËp trung thu mua xuÊt khÈu chÌ. ViÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu
chÌ t¸c ®éng ®Õn viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.
Theo nh sè liÖu thèng kª th× cø mét ha chÌ sÏ thu hót ®îc bèn lao
®éng trùc tiÕp trong viÖc gieo trång vµ ch¨m sãc. Nh vËy víi diÖn
tÝch hiÖn nay cña níc ta th× viÖc trång chÌ thu hót kho¶ng 400 ngh×n
lao ®éng trùc tiÕp trong vên chÌ céng víi kho¶ng 5 ngh×n lao ®éng
ho¹t ®éng trong çc lÜn vùc kh¸c nh chÕ biÕn , xuÊt khÈu. Theo nh
kÕ häach dù kiÕn cña nghµnh chÌ phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 th× sè
lao ®éng trong nghµnh chÌ sÏ lªn tíi kho¶ng gÇn 1triÖu lao ®éng
chiÕm kho¶ng 10% d©n sè trong c¶ níc. Tøc lµ cø mêi ngêi th× sÏ cã
mét ngêi c«ng t¸c trong nghµnh chÌ .
ChÝnhv× lÏ ®ã, khi mµ s¶n xuÊt chÌ cµng ph¸t triÓn th× sÏ gi¶i
quyÕt ®îc phÇn nµo lao ®éng d thõa, tõ ®ã gãp phÇn æn ®Þnh, tÖ
n¹n x· héi gi¶m.
3.2. XuÊt khÈu chÌ ®ãng gãp vµo çn c©n thanh to¸n ë ViÖt Nam
Mét trong nh÷ng lý do cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu chÌ ®ã lµ lîi Ých
kinh tÕ, hay nãi çch kh¸c lµ thu vÒ ngo¹i tÖ. XuÊt khÈu chÌ gióp
chóng ta thu ®îc ngo¹i tÖ, lµm gi¶m sù th©m hôt cña çn c©n thanh
to¸n. §ãng gãp vµo dù tr÷ ngo¹i tÖ quèc gia, n©ng cao vÞ thÕ hµng
ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ trêng quèc tÕ.
3.3 Víi GDP, GNP
XuÊt khÈu chÌ ViÖt Nam th× viÖc ®ãng gãp vµo GDP, GNP
ngµy mét t¨ng. N¨m 1998 xuÊt khÈu chÌ ViÖt Nam thu ®îc 48 triÖu
45

USD, n¨m 1999 chóng ta thu ®îc 45 triÖu USD vµ n¨m 2000 chóng ta
thu vÒ ®îc 50 triÖu USD.
XuÊt khÈu chÌ sang thÞ trêng quèc tÕ cßn gióp cho ngµnh chÌ
hiÓu ®îc m×nh ph¶i s¶n xuÊt c¸i g×, cÇn n©ng cao chÊt lîng, ®æi míi
c«ng nghÖ cho phï hîp víi thÞ hiÕu cña thÞ trêng.
4.ThÕ m¹nh cña xuÊt khÈu chÌ cña viÖt nam
3.1 VÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn.
a. VÒ khÝ hËu
Níc ta cã khÝ hËu n¾ng Êm ma nhiÒu, hÖ sè dao ®éng nhiªn
®é gi÷a ngµy vµ ®ªm lín tõ 8-100
C, rÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn
cña c©y chÌ vµ lµm t¨ng kh¶ n¨ng tæng hîp chÊt th¬m tù nhiªn.
b. VÒ ®Êt ®ai
ChÊt ®Êt ë ViÖt Nam tÇng, dµy, kÕt hîp víi ®é t¬i xèp vèn cã
cña tù nhiªn t¹o nhiÒu dinh dìng cho c©y trång ®Æc biÖt lµ c©y chÌ.
Cïng víi ®Æc ®iÓm nµy kÕt hîp ®iÒu kiÖn khÝ hËu tù nhiªn lµ c¬ së
tèt ®Ó c©y chÌ ph¸t triÓn tèt.
c.Nh©n lùc.
Víi d©n sè kho¶ng 76 triªô ngêi trong ®ã cã 80% d©n sè lµm
n«ng nghiÖp. Cã thÓ nãi ®©y lµ mét ®éi ngò lao ®éng rÊt dåi dµo
cho toµn ngµnh n«ng nghiÖp nãi vµ ngµnh chÌ nãi riªng.
d. ChÝnh s¸ch cña nhµ níc
NhËn thøc tÇm quan träng cña c©y chÌ §¶ng vµ Nhµ níc coi
xuÊt khÈu chÌ lµ mét trong nh÷ng ngµnh xuÊt khÈu ®îc u tiªn. ChÝnh
phñ ®· ban hµnh nhiÒu quy ®Þnh th«ng t híng dÉn cô thÓ nh th«ng t
100 cña héi ®ång c¸c bé trëng nay lµ thñu tíng chÝnh phñ vµ tiÕp theo
lµ QuyÕt ®Þnh sè 43/i999/Q§-TTg vµ u tiªn ngµnh xuÊt khÈu chÌ vµ
c«ng nghiÖp chÕ biÕn chÌ xuÊt khÈu.
e. ThÞ trên vµ gi¸ c¶ chÌ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam:
e.1. ThÞ trêng:
nghµnh chÌ ViÖt nam ®· xuÊt khÈu tíi h¬n 30 níc vµ khu vùc,
nghµnh chÌ còng ®· cã c«ng nghÖ míi cña Anh, Nga , §µi Loan,
NhÊt ... ®Ó n©ng cao chÊt lîng vµ ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng.
46

Danh s¸ch çc níc mµ nghµnh chÌ ViÕt nam ®· xuÊt khÈu sang:
1.Algeri 8. Irak.
2 Bulgaria. 9.Japan.
3. Cu Ba. 10. Taiwan
4. Czech. 11. Rusia
5. Germany. 12. Singpore
6. In dia 13. Turkey
7. Iran. 14. Ukraina ...
Nguån: Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam
ThÞ trêng xuÊt khÈu cña chóng ta tríc kia chñ yÕu lµ Liªn X« vµ
çc §«ng ¢u. Do t×nh h×nh thÕ ë çc thÞ trêng nµy cã nhiÒu biÕn
®éng ta ®· mÊt h¬n 60 thÞ trêng xuÊt khÈu. Nªn n¨m 1991 ta chØ
xuÊt khÈu ®îc 8000 tÊn chÌ ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu 9 triÖu USD . Tr-
íc t×nh h×nh ®ã HiÖp héi chÌ ViÖt Nam ( VIIAS) ®· nhanh chãng
thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn ViÖt Anh taÞo London ®Ó xuÊt khÈu chÌ
sang çc níc thuéc khèi liªn hiÖp Anh vµ ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng
mõng. ChÌ ViÖt nam cunbgx ®· th©m nhËp ®îc çc thÞ trêng khã tÝnh
nh Anh, Gîmany,Irak... VIIAS còng ®· kh¶o s¸t thÞ trêng Ên §é, Trung
Quèc, Nga... vµ hiªn nay trong 6 n¨m tõ n¨m 1995- 2000 vµ quý I n¨m
2001 chóng ta ®·xuÊt khÈu ®îc 180 tÊn chÌ thu vÒ 250 triÖu USD.
Lù¬ng chÌ xuÊt khÈu ®Õn mét sè níc chñ yÕu.
®¬n vÞ tÝnh: tÊn
Níc 1996 1997 1998 1999
Nga 10075 15704 12040 16475
Anh 1304 2050 1742 2133
§µi Loan 1352 2621 4072 2076
Irak 400 1088 3069 1564
Hång K«ng 2084 2100 2321 1897
Trung Quèc 1000 1230 794 936
Angeri 300 1003 786 1800
Nguån; Vô xuÊt khÈu – Bé Th¬ng M¹i.
47

Qua ®©y ta thÊy nga vÊn lµ níc nhËp khÈu chÌ lín nhÊt. Tuy
nhiªn nã kh«ng ®Òu ®Æn qua çc n¨m ,çc thÞ trêng kh¸c nh Anh, §µi
Loan , irak còng t¨ng qua çc n¨m. Tuy nhiªn thÞ trêng Ch©u
Mü,Ch©u óc lµ rÊt lín nh÷ng chóng ta cha khain th¸c tèt v× v©y chóng
ta cÇn cã nh÷ng biÖ ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt lîng chÌ xuÊt khÈu ®Ó
chÌ ViÖt nam cã mÆt vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng chÌ cã nhu cÇu lín trªn
thÕ giíi.
Tãm l¹i ®Ó ®Èy m¹nh ngµnh chÌ ph¸t triÓn,ViÖt nam cÇn ph¶i
tiªu chuÈn çc kh©u chÕ biÕn, mÉu m· vµ chÊt lîng thµnh phÇn n©ng
cao chÊt lîng chÌ chÕ biÕn ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu.
e.2 gi¸ c¶ cña chÌ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trªn thÞ trpngf thÕ giíi
.
gi¸ chÌ cña ViÖt Nam ngµy cµng nhÝch l¹i gÇn gi¸ chÌ cña thÒ
giíi. Tuy nhiªn, do chÊt lîng chÕ biÕn thÊp , l¹i xuÊt khÈu díi d¹ng
nguyªn liÖu th« nªn gi¸ c¶ cßn thÊp chØ ®¹t 60% - 70% thËm chÝ 50%
gi¸ chÌ cña thÒ giíi.
Gi¸ chÌ xuÊt khÈu cña VÞªt Nam so víi thÕ giíi.
§¬n vÞ tÝnh : TriÖu USD/ 1000
tÊn
N¨m Gi¸ chÌ xuÊt khÈu cña ViÖt
Nam
Gi¸ chÌ xuÊt khÈu cña thÕ
giíi
1994 1,115 1,7715
1995 1,188 1,697
1996 1,347 1,980
1997 1,433 2,205
1998 1,466 2,327
1999 1,188 1,697
2000 1,144 1,707
Nguån : Vô xuÊt nhËp khÈu – Bé Th¬ng M¹i
Qua sè liÖu ë trªn ta thÊy gi¸ chÌ xuÊt khÈu cña chÌ ViÖt Nam tõ
1994 – 1998 t¨ng ®ªu ®Æn qua çc n¨m( do nhu c©u cña thÕ giíi t¨ng
48

vµ gi¸ chÌ thÕ giíi còng t¨ng ®Òu ®Æn qua c¸c n¨m). Tuy nhiªn vÉn
thÊp h¬n so víi gi¸ chÌ b×nh qu©n cña thÕ giíi .§iÒu nµy chøng tá chÊt
lîng cña chÌ ViÖt
49

ch¬ngII: thùc tr¹ng xuÊt khÈu chÌ ë c«ng ty xuÊt nhËp khÈu
n«ng s¶n thùc phÈm hµ néi
I :Tæng quan vÒ c«ng ty xuÊt nhËp khÈu n«ng s¶n –thùc phÈm Hµ
Néi
1 .LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty xuÊt nhËp
khÈu N«ng S¶n Hµ Néi.
a. Qu¸ tr×nh thµnh lËp c«ng ty.
Tæng c«ng ty XNK N«ng S¶n Thùc PhÈm Hµ Néi tªn giao dÞch
quèc tÕ lµ AGREXPORT – HN (ViÖt Nam National Agliculture
Produce And Foodstuff Import - export Company.) Cã trô spr t¹i sè 6
Trµng TiÒn – Hoµn KiÕm –Hµ Néi.®íc thµnh lËp tõ n¨m 1963 theo nh
quyÕt ®Þnh cña thñ tíng chÝnh phñ , trùc thuéc bé th¬ng m¹i qu¶n lý.
§Õn n¨m 1985 ®îc chuyÓn sang Bé N«ng NghiÖp vµ C«ng NghiÖp
Thùc PhÈm qu¶n lýtheo quyÕt ®inh 08H§BT ngµy 14/1/1985. §Õn
n¨m 1995 Tæng c«ng ty Xnk N«ng S¶n ®îc ®æi tªn thµnh C«ng ty
XNK N«ng S¶n –Thùc phÈm trùc thuéc bé N«ng NghiÖp vµ ph¸t triÓn
N«ng Ttheo quyÕt ®inh sè 90-TTg ngµy 17/3/ 1994 cña thñ tíng
chÝnh phñ vµ c«ng v¨n híng dÉn cña UBKH nhµ níc ngµy 5/5/1994.
Tr¶i qua h¬n 30 n¨m víi nhiÒu biÕn cè cña ®Êt níc AGREXPORT –HN
®· kh«ng ngõng ®îc cñng cè vµ ph¸t triÓn.
b. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn:
Giai ®o¹n 1 : (1963 - 1975)
§©y lµ giai ®o¹n c¶ níc thùc hiÖn ®êng lèi cña §¹i héi §¶ng lÇn thø
III víi hai nhiÖm vô chiÕn lîc lµ: X©y dùng chñ nghÜa x· héi ë miÒn
B¾c vµ chiÕn tranh gi¶i phãng miÒn Nam thèng nhÊt ®Êt níc. Do ®ã
ph¬ng ch©m cña C«ng ty lµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, tranh thñ nhËp
khÈu. C«ng ty ®· thµnh lËp hµng lo¹t c¸c tr¹m thu mua tõ Cao B»ng,
L¹ng S¬n, ®Õn NghÖ An ®Ó thu gom nguån hµng xuÊt khÈu. Giai
50

®o¹n nµy hµng lo¹t çc nhµ m¸y s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ra ®êi lµm
cho tæng kim ng¹ch XNK cña c«ng ty t¨ng lªn, cã n¨m c«ng ty xuÊt
khÈu trªn díi 100 mÆt hµng. Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu tõ l 963 -
1975 ®¹t 144.698 Rup-USD, riªng hµng n«ng s¶n chiÕm 20% kim
ng¹ch.
VÒ nhËp khÈu, chñ yÕu lµ nhËp khÈu hµng viÖn trî cña çc níc
XHCN. MÆt hµng chñ yÕu lµ l¬ng thùc nh Ng«, G¹o, lóa mú, bét mú.
VÒ thùc phÈm th× cã thÞt ç hép, ®Ëu t¬ng, thùc phÈm kh«, mú
chÝnh, ®êng... ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña qu©n ®éi trong chiÕn tranh
vµ cho tiªu dïng cña nh©n d©n. Tæng kim ng¹ch nhËp khÈu trong thêi
kú nµy lµ 950 triÖu Rup-USD.
Giai ®oan 2: (1975 - 1985)
§©y lµ giai ®o¹n Nhµ níc thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung bao
cÊp, c«ng ty ®îc ®éc quyÒn trong ho¹t ®éng kinh doanh XNK hµng
n«ng s¶n nªn c«ng ty cã ®Þa bµn ho¹t ®éng réng lín trªn ph¹m vi c¶ n-
íc. §Æc biÖt lµ vïng n«ng nghiÖp phÝa Nam víi sè lîng lµ hµng l¬ng
thùc, hµng n«ng s¶n chÕ biÕn rÊt lín.
VÒ xuÊt khÈu : C«ng ty ®· cã sù hîp t¸c chÆt chÏ víi bé n«ng
nghiÖp, Bé long thùc vµ UBND çc tØnh trong c¶ níc, çc tå chøc ngo¹i
th¬ng ®Þa ph¬ng ®Ó thu gom hµng n«ng s¶n xuÊt xuÊt khÈu nh g¹o
ë çc tØnh miÒn T©y nam bé, §Ëu t¬ng ë §ång Nai, An Giang, L¹c ë
NghÖ An, Thanh Ho¸, T©y Ninh, Long An vµ çc s¶n phÈm hµng c«ng
nghiÖp nh: Rîu bia, chÌ, ®êng, thuèc l¸,cµ phª... Tæng kim ng¹ch xuÊt
khÈu ®¹t: 411 .204.000 R - USD. Trong ®ã n¨m ®¹t cao nhÊt cña h¬n
20 n¨m ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ n¨m 1983 - kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t
123 triÖu Rup - USD. §Æc ®iÓm næi bËt lµ n¨m 1994 ®· ®¹t ®îc ®óng
kim ng¹ch nh tªn gäi cña nã C«ng ty XNK n«ng s¶n víi l00% mÆt hµng
n«ng s¶n ®¹t 33 triÖu Rup - USD. MÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu ë giai
®o¹n nµy lµ G¹o, L¹c, §Ëu, Võng.
VÒ nhËp khÈu: Nh÷ng n¨m sau gi¶i phãng, khèi lîng nhËp khÈu
cßn lín chñ yÕu lµ l¬ng thùc tõ Liªn X« cò vµ §êng th« tõ Cu Ba. Cµng
vÒ sau s¶n lîng l¬ng thùc cµng gi¶m dÇn. §Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n
nµy cßn nhËp khèi lîng hµng lín kh¸c (ngoµi Liªn x«) nh»m gi¶i quyÕt
51

khã kh¨n do thiªn tai g©y ra vµo cuèi n¨m 198l ®Çu n¨m l 982. Tæng
kim ng¹ch nhËp khÈu thêi kú nµy lµ l 360 triÖu Rup - USD trong ®ã
g¹o chiÕm 285,704 triÖu Rup-USD, ph©n bãn chiÕm l59 triÖu Rup -
USD. N¨m 1980 cao nhÊt víi kim ng¹ch nhËp khÈu 192 triÖu Rup -
USD. Trong ®ã mÆt hµng thùc phÈm chiÕm 70 - 80% tång gi¸ trÞ
nhËp khÈu,
Giai ®o¹n 3: Tõ 1985 ®Õn nay:
§©y lµ thêi kú Nhµ níc chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ,
chuyÓn nÒn kinh tÕ níc ta sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt
vÜ m« cña nhµ níc. Do ®ã ho¹t ®éng cña c«ng ty còng cã nhiÒu thay
®æi cho phï hîp víi t×nh h×nh míi. C«ng ty kh«ng cßn ®éc quyÒn kinh
doanh hµng n«ng s¶n nh tríc n÷a, mµ cã nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c
còng kinh doanh mÆt hµng nµy. §ång thêi Nhµ níc còng giao quyÒn
tù chñ cho c«ng ty c©n ®èi lç l·i, Nhµ níc kh«ng cßn bï lç nh nh÷ng
n¨m tríc .
Sau n¨m 1986 thÞ trêng cµng thu hÑp l¹i, nguån vèn cña c«ng ty
gÆp nhiÒu khã kh¨n. Song c«ng ty ®· kÞp thêi vay vèn ng©n hµng
®Ó thu mua hµng n«ng s¶n vµ nhËp khÈu thuèc trõ s©u, ph©n bãn,
hµng tiªu dïng phôc vô cho s¶n xuÊt.
2.Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña tæng c«ng ty.
C¨n cø vµo quyÕt ®Þnh sè 263/NN/TCCB/ Q§ ngµy9/8/1 985 cña
Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, C«ng ty XNK n«ng s¶n thùc
phÈm cã chøc n¨ng vµ nhiÖm vô sau:
a a.Chøc n¨ng
C«ng ty XNK n«ng s¶n thùc phÈm Hµ Néi lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh
tÕ ®éc lËp ®îc sö dông con dÊu riªng, ®îc më tµi kho¶n ng©n hµng
Nhµ níc theo chÕ ®é quy ®Þnh (bao gåm c¶ tµi kho¶n ngo¹i tÖ).
52

C«ng ty XNK Agrexport Hµ Néi lµ mét tæ chøc thèng nhÊt kinh
doanh XNK thuéc Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n.
b.NhiÖm vô
C¨n cø ph¬ng híng nhiÖm vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ híng dÉn
cña Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, x©y dùng kÕ ho¹ch
nhËp khÈu çc lo¹i vËt t hµng ho¸ phôc vô yªu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt
hµng n¨m vµ dµi h¹n, tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch XNK sau khi ®îc Bé
n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n duyÖt.
Trªn c¬ së kÕ ho¹ch, tæ chøc kinh doanh XNK çc hµng n«ng s¶n
thuéc danh môc Nhµ níc cho phÐp tõ kh©u ®Çu t s¶n xuÊt ®Õn kh©u
thu mua chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu.
Nghiªn cøu t×nh h×nh thÞ trêng quèc tÕ ,®Ò xuÊt chñ tr¬ng chÝnh
s¸ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt çc lo¹i hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu vµ nhËp
khÈu çc lo¹i vËt t hµng ho¸ phôc vô yªu cÇu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp
nh»m kh«ng ngõng n©ng cao khèi lîng vµ chÊt lîng hµng xuÊt khÈu,
t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu...
Tæ chøc giao dÞch ký kÕt hîp ®ång víi tæ chøc s¶n xuÊt trong níc,
tæ chøc ký kÕt hîp ®ång mua b¸n víi doanh nghiÖp níc ngoµi. Tæ
chøc thùc hiÖn çc hîp ®ång kinh tÕ ®· ký theo ®óng chÕ ®é quy
®Þnh cña Nhµ níc vµ phï hîp víi tËp qu¸n, thñ tôc th¬ng m¹i quèc tÕ.
Qu¶n lý cã hiÖu qu¶ vËt t, tµi s¶n, tiÒn vèn kh«ng ngõng n©ng cao
hiÖu qu¶ kinh doanh vµ t¨ng cêng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña c«ng ty.
Qu¶n lý sö dông lùc lîng çn bé c«ng nh©n viªn ®óng chÕ ®é
chÝnh s¸ch ,kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc, tr×nh ®é, phÈm chÊt
cña çn bé c«ng nh©n viªn ®¶m b¶o hoµn thµnh nhiÖm vô cña c«ng
ty.
3. C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty.
a) C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty
53

C«ng ty Agrexport Hµ Néi thuéc sù qu¶n lý cña Nhµ níc, hiªn nay
trùc thuéc Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n nhng ®îc tù chñ
trong çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
C¬ cÊu tè chøc cña c«ng ty nh sau:
Ban gi¸m ®èc :
1 Gåm gi¸m ®èc
2.Phã gi¸m ®èc
Çc phßng nghiÖp vô XNK
1. phßng XNK 1
2. phßng XNK 2
3. Phßng XNK 3
4. Phßng XNK 4
5. Phßng XNK 5
6. Phßng XNK 6
7. Phßng XNK 7
Çc phßng ban qu¶n lý.
1.phßng kÕ ho¹ch thÞ trêng.
2. phßng kÕ ho¹ch tµi chÝnh.
3. phßng tæ chøc hµnh chÝnh.
4. ban ®Ò ¸n c«ng nî.
Çc chi nh¸nh:
1.Chi nh¸nh XNK N«ng S¶n –Thùc PhÈm H¶i phßng.
54

2.Chi nhµnh Xnk N«ng S¶n – Thùc phÈm TP. Hå ChÝ Minh
C¬ cÊu tæ chøc cña C«ng ty AGREXPORT Hµ Néi :
Ban gi¸m ®èc
55

Tailieu.vncty.com thuc trang ve hoat dong xuat khau nong san thuc pham ha noi

Tailieu.vncty.com thuc trang ve hoat dong xuat khau nong san thuc pham ha noi

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (7)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (6)

Ähnlich wie Tailieu.vncty.com thuc trang ve hoat dong xuat khau nong san thuc pham ha noi

Ähnlich wie Tailieu.vncty.com thuc trang ve hoat dong xuat khau nong san thuc pham ha noi (12)

Mehr von Trần Đức Anh

Mehr von Trần Đức Anh (20)

Tailieu.vncty.com thuc trang ve hoat dong xuat khau nong san thuc pham ha noi