Weitere ähnliche Inhalte
Ähnlich wie Tailieu.vncty.com kt124 (16)
Mehr von Trần Đức Anh (20)
Tailieu.vncty.com kt124
- 1. Lêi nãi ®Çu
NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®· vµ ®ang mang l¹i
nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc lín cho c¸c doanh
nghiÖp, ®ång thêi mang l¹i nh÷ng lîi Ých cho ng-
êi tiªu dïng, ®ã lµ s¶n phÈm ®Ñp, mÉu m· ®Ñp
chÊt lîng cao, gi¸ thµnh phï hîp. Víi nhiÒu lo¹i
h×nh s¶n xuÊt vµ víi nhiÒu h×nh thøc së h÷u, c¸c
doanh nghiÖp muèn tån t¹i ®îc th× ph¶i t×m ph-
¬ng híng s¶n xuÊt kinh doanh phï hîp ®Ó s¶n phÈm
cña m×nh cã thÓ c¹nh tranh ®îc vµ ®¸p øng nhu
cÇu thÞ trêng. ChÝnh v× vËy, ®ßi hái c¸c doanh
nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n
phÈm, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. §Ó lµm ®îc
®iÒu ®ã th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i sö dông nhiÒu
c«ng cô qu¶n lý kh¸c nhau, trong ®ã h¹ch to¸n
®ãng vai trß rÊt quan träng ®Ó qu¶n lý ho¹t ®éng
kinh doanh s¶n xuÊt, kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc sö
dông tµi s¶n nh»m ®¶m b¶o s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh
liªn tôc, qu¶n lÝ vµ sö dông tµi s¶n, nh»m ®¶m
b¶o s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh liªn tôc, qu¶n lý vµ
sö dông mét c¸ch tèt nhÊt c¸c yÕu tè chi phÝ ®Ó
®¹t ®îc hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh ®ång
thêi phôc vô cho c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ, tõ ®ã
®a ra c¸c kÕ ho¹ch, dù ¸n vµ kiÓm tra viÖc thùc
hiÖn kÕ ho¹ch, quyÕt ®Þnh nªn s¶n xuÊt s¶n phÈm
g×, b»ng nguyªn vËt liÖu nµo? mua ë ®©u vµ x¸c
®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña tõng thêi kú. V× vËy
c¸c doanh nghiÖp cÇn x©y dùng quy tr×nh h¹ch
to¸n mét c¸ch khoa häc, hîp lý, trong ®ã h¹ch
to¸n nguyªn vËt liÖu lµ rÊt quan träng.
Vµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, th× h¹ch
to¸n nguyªn vËt liÖu lµ rÊt quan träng bëi c¸c lý
do sau:
1
- 2. Thø nhÊt, nguyªn vËt liÖu lµ yÕu tè ®Çu vµo cña
qóa tr×nh s¶n xuÊt, nã quyÕt ®Þnh chÊt lîng s¶n
phÈm ®Çu ra.
Thø hai, chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng
lín trong tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt, v× thÕ nã mang
tÝnh träng yÕu. Mçi sù biÕn ®éng vÒ chi phÝ nguyªn
vËt liÖu lµm ¶nh hëng ®Õn sù biÕn ®éng cña gi¸
thµnh s¶n phÈm. V× thÕ sö dông tiÕt kiÖm nguyªn vËt
liÖu lµ rÊt quan träng.
Thø ba, nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp
hÕt søc ®a d¹ng, nhiÒu chñng lo¹i do ®ã yªu cÇu
ph¶i cã ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n thËt tèt vµ thËn träng.
ViÖc b¶o qu¶n tèt sÏ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan
träng quyÕt ®Þnh thµnh c«ng cña c«ng t¸c qu¶n lý
s¶n xuÊt kinh doanh.
Trong mÊy n¨m gÇn ®©y, h¹ch to¸n nguyªn vËt
liÖu ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ®· cã
nh÷ng bíc tiÕn râ rÖt. Tuy nhiªn do tr×nh ®é qu¶n
lý vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cßn nhiÒu h¹n
chÕ thÓ hiÖn ë nhiÒu mÆt, nhÊt lµ chÕ ®é kÕ to¸n
tµi chÝnh cha phï hîp víi quy m« vµ ®Æc ®iÓm s¶n
xuÊt cña ®¬n vÞ.
Còng gièng nh c¸c doanh nghiÖp kh¸c ®Ó hoµ nhËp
víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c«ng ty c¬ khÝ « t« 1 -5
lu«n chó träng c«ng t¸c h¹ch to¸n sö dông nguyªn
vËt liÖu cho phï hîp vµ coi ®ã nh mét c«ng cô qu¶n
lý kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®Ó qu¶n lý vËt t nãi riªng
vµ qu¶n lý s¶n xuÊt nãi chung. Tõ thùc tiÔn nÒn
kinh tÕ thÞ trêng, tríc viÖc ®æi míi qu¶n lý kinh
tÕ, viÖc lËp ®Þnh møc ®óng ®¾n nhu cÇu sö dông
nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt, gi¶m møc tiªu hao
vËt liÖu, duy tr× vµ b¶o qu¶n tèt c¸c lo¹i vËt t
lµ viÖc lµm quan träng kh«ng chØ ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung mµ cßn ®èi víi c«ng ty c¬
khÝ « t« 1-5 nãi riªng. V× vËy, viÖc t¨ng cêng c¶i
tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý vËt t ph¶i ®i liÒn víi viÖc
c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n víi viÖc
2
- 3. t¨ng cêng hiÖu qu¶ sö dông c¸c loµi tµi s¶n trong
®ã h¹ch to¸n vµ qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ®ãng vai
trß hÕt søc quan träng.
Víi ý nghÜa nh vËy cña nguyªn vËt liÖu ®èi víi
c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, vµ qua mét thêi gian
thùc tËp t×m hiÓu c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n t¹i
C«ng ty c¬ khÝ « t« 1-5, em ®· nghiªn cøu ®Ò tµi
"Hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu víi viÖc t¨ng cêng hiÖu
qu¶ sö dông nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty c¬ khÝ « t« 1-5" lµm
chuyªn ®Ò thùc tËp cuèi kho¸.
CÊu tróc chuyªn ®Ò gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch
to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n
nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty c¬ khÝ «
t« 1-5 .
Ch¬ng III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng
t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu víi viÖc
t¨ng cêng hiÖu qu¶ sö dông nguyªn vËt
liÖu t¹i C«ng ty c¬ khÝ « t« 1-5 .
3
- 4. Ch¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu víi viÖc t¨ng
cêng hiÖu qu¶ sö dông nguyªn vËt liÖu t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
I. Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ nguyªn vËt liÖu vµ sù cÇn thiÕt ph¶i h¹ch to¸n nguyªn vËt
liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm
Nguyªn vËt liÖu lµ nh÷ng ®èi tîng lao ®éng ®îc thÓ hiÖn díi d¹ng vËt
ho¸, chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh vµ khi
tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt díi t¸c ®éng cña søc lao ®éng chóng bÞ
tiªu hao toµn bé hoÆc thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o ra
h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm vµ toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu ®îc chuyÓn
hÕt mét lÇn vµo chi phÝ kinh doanh trong kú.
Nguyªn vËt liÖu lµ yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chiÕm tû träng
lín träng tæng chi phÝ s¶n xuÊt do ®ã nã quyÕt ®Þnh chÊt lîng cña c¶ qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt. §Çu vµo cã tèt th× ®Çu ra míi ®¶m b¶o, ®ã lµ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra
míi cã chÊt lîng cao.
Nguyªn vËt liÖu tån t¹i díi nhiÒu h×nh th¸i vËt chÊt kh¸c nhau, cã thÓ ë thÓ
r¾n nh s¾t,thÐp, ë thÓ láng nh dÇu, x¨ng, s¬n ë d¹ng bét nh c¸t, v«i… tuú tõng
lo¹i h×nh s¶n xuÊt.
Nguyªn vËt liÖu cã thÓ tån t¹i ë c¸c d¹ng nh:
- Nguyªn vËt liÖu ë d¹ng ban ®Çu, cha chÞu t¸c ®éng cña bÊt kú quy
tr×nh s¶n xuÊt nµo.
- Nguyªn vËt liÖu ë c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt kh¸c: nguyªn vËt liÖu lµ s¶n
phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm ®Î tiÕp tôc ®a vµo s¶n xuÊt, chÕ t¹o thµnh thùc
thÓ cña s¶n phÈm.
Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®· t¹o ra nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng trong c«ng t¸c
h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu tõ kh©u tÝnh gi¸, ®Õn h¹ch to¸n chi tiÕt, h¹ch to¸n tæng
hîp nguyªn vËt liÖu vµ sö dông qu¶n lý tèt nguyªn vËt liÖu.
2. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu:
Do nguyªn vËt liÖu sö dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã rÊt nhiÒu
lo¹i nhiÒu thø cã vai trß c«ng dông kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ph©n lo¹i nguyªn
vËt liÖu th× míi tæ chøc tèt viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu. Cã nhiÒu
c¸ch ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu kh¸c nhau tuú theo yªu cÇu qu¶n lý ®Æc ®iÓm
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp:
* Theo vai trß vµ t¸c dông cña nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Theo ®Æc trng nµy, th× nguyªn vËt liÖu ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®îc ph©n
ra thµnh:
4
- 5. - Nguyªn vËt liÖu chÝnh: Lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu sau qu¸ tr×nh gia c«ng
chÕ biÕn sÏ thµnh thùc thÓ vËt chÊt chñ yÕu cña s¶n phÈm. Ngoµi ra, cßn cã
c¶ b¸n thµnh phÈm mua ngoµi ®Ó tiÕp tôc chÕ biÕn.
- Nguyªn vËt liÖu phô: Lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu cã t¸c dông phô trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc sö dông kÕt hîp nguyªn vËt liÖu chÝnh ®Ó hoµn
thiÖn n©ng cao tÝnh n¨ng, chÊt lîng s¶n phÈm, thay ®æi mµu s¾c, h×nh d¸ng,
mïi vÞ, hoÆc dïng ®Ó b¶o qu¶n hoÆc ®Ó sö dông ®Ó theo dâi b¶o ®¶m cho
c«ng cô lao ®éng b×nh thêng hoÆc dïng ®Ó phôc vô cho nhu cÇu kü thuËt,
nhu cÇu qu¶n lý.
- Nhiªn liÖu lµ nh÷ng thø dïng ®Ó cung cÊp nhiÖt lîng trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh nh than, cñi, x¨ng dÇu…
- Phô tïng thay thÕ: Lµ c¸c lo¹i vËt t ®îc sö dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p,
x©y dùng c¬ b¶n.
VËt liÖu kh¸c: Lµ c¸c lo¹i vËt liÖu ®Æc trng cña tõng doanh nghiÖp hoÆc
phÕ liÖu thu håi . H¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu theo c¸ch ph©n lo¹i trªn ®¸p øng ®-
îc yªu cÇu ph¶n ¸nh tæng qu¸t vÒ mÆt gi¸ trÞ ®èi víi mçi lo¹i nguyªn vËt liÖu.
Ngoµi ra cßn cã c¸ch ph©n lo¹i kh¸c:
* Ph©n lo¹i theo nguån h×nh thµnh:
- VËt liÖu mua ngoµi: Lµ nh÷ng vËt liÖu sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh
®îc doanh nghiÖp mua ngoµi thÞ trêng.
- VL s¶n xuÊt: Lµ nh÷ng VL do doanh nghiÖp tù chÕ biÕn hay thuª ngoµi
chÕ biÕn
- VËt liÖu nhËn vèn gãp liªn doanh.
- VËt liÖu ®îc biÕu tÆng, cÊp ph¸t.
* Ph©n lo¹i theo quan hÖ së h÷u:
- VËt liÖu tù cã: Bao gåm tÊt c¶ nh÷ng vËt liÖu thuéc së h÷u cña doanh
nghiÖp
- VËt liÖu nhËn gia c«ng chÕ biÕn cho bªn ngoµi
- VËt liÖu nhËn gi÷ hé.
3. Yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu:
Do nguyªn vËt liÖu lµ yÕu tè quan träng trong tæng sè gi¸ thµnh s¶n
phÈm; cã vÞ trÝ quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Doanh nghiÖp
cÇn tiÕn hµnh tèt viÖc qu¶n lý, b¶o qu¶n vµ h¹ch to¸n c¸c qóa tr×nh thu mua,
vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, sö dông vµ dù tr÷ nguyªn vËt liÖu; Do ®ã ®Æt ra yªu
cÇu ®èi víi qu¶n lý vµ sö dông nguyªn vËt liÖu:
- Doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin chi tiÕt vµ tæng hîp cña
tõng thø nguyªn vËt liÖu c¶ vÒ sè lîng lÉn chÊt lîng.
5
- 6. - Ph¶i qu¶n lý nguyªn vËt liÖu xuÊt kho cho s¶n xuÊt kinh doanh theo ®èi
tîng sö dông hay c¸c kho¶n chi phÝ.
- Doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh vÒ lËp “Sæ danh
®iÓm nguyªn vËt liÖu”, thñ tôc lËp vµ lu©n chuyÓn ®óng chøng tõ, më c¸c sæ
kÕ to¸n tæng hîp vµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt theo chÕ ®é quy ®Þnh.
- Doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, tr¸nh
t×nh tr¹ng ø ®äng, hoÆc khan hiÕm ¶nh hëng ®Õn t×nh tr¹ng s¶n xuÊt kinh
doanh.
- Doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn chÕ ®é kiÓm tra, kiÓm kª, ®èi chiÕu
nguyªn vËt liÖu, quy tr¸ch nhiÖm vËt chÊt trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông
nguyªn vËt liÖu trong tõng ph©n xëng, phßng ban trong toµn doanh nghiÖp.
Nh vËy, nÕu qu¶n lý tèt nguyªn vËt liÖu t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy viÖc cung
cÊp kÞp thêi, ng¨n ngõa hiÖn tîng h háng, mÊt m¸t gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm, vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguyªn vËt liÖu.
Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trªn ®· dÆt ra
nhiÖm vô h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
4. NhiÖm vô h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n
xuÊt:
§Ó cung cÊp ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c th«ng tin cho c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn
vËt liÖu, h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ph¶i ®¶m b¶o c¸c nhiÖm vô chñ yÕu sau:
- Ghi chÐp tÝnh to¸n, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, trung thùc kÞp thêi sè lîng, chÊt
lîng, gi¸ mua thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho.
- TËp hîp vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c kÞp thêi sè lîng, gi¸ trÞ nguyªn
vËt liÖu xuÊt kho, kiÓm tra t×nh h×nh chÊp hµnh c¸c ®Þnh møc tiªu hao nguyªn
vËt liÖu
- Ph©n bæ hîp lý gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu sö dông vµo c¸c ®èi tîng tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
- TÝnh to¸nvµ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c sè lîng vµ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tån
kho, ph¸t hiÖn kÞp thêi nguyªn vËt liÖu thõa, thiÕu, kÐm phÈm chÊt, ø ®äng ®Ó
doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a thiÖt h¹i cã
thÓ x¶y ra.
II. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu- NVL:
TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ mét c«ng t¸c quan träng trong viÖc tæ chøc
h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ dïng tiÒn ®Ó biÓu hiÖn gi¸
trÞ cña chóng. Trong c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ë c¸c doanh nghiÖp s¶n
xuÊt, nguyªn vËt liÖu ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ.
Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu lµ lo¹i gi¸ ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së c¸c
chøng tõ hîp lÖ chøng minh c¸c kho¶n chi hîp ph¸p cña doanh nghiÖp ®Ó t¹o ra
nguyªn vËt liÖu.
6
- 7. C¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc
tiÕp th× gi¸ thùc tÕ bao gåm c¶ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. C¸c doanh nghiÖp
tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ th× gi¸ thùc tÕ kh«ng
bao gåm thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng.
1. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu nhËp trong kú:
Gi¸ thùc tÕ cña VL nhËp kho ®îc x¸c ®Þnh tuú thuéc vµo tõng nguån
nhËp:
- VËt liÖu mua ngoµi: Gi¸ thùc tÕ gåm gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n cña ngêi
b¸n, c¸c kho¶n thuÕ(nÕu cã), chi phÝ thu mua vËn chuyÓn, lu kho, lu b·i.... trõ ®i
c¸c kho¶n gi¶m trõ nh: gi¶m gi¸, chiÕt khÊu(nÕu ®îc ngêi b¸n chÊp nhËn).
- VËt liÖu chÕ biÕn xong nhËp kho: Gi¸ thùc tÕ bao gåm chi phÝ tù chÕ
biÕn, chi phÝ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn( nÕu thuª ngoµi gia c«ng).
- §èi víi NVL nhËn gãp vèn liªn doanh: Gi¸ thùc tÕ lµ gi¸ trÞ NVL ®îc c¸c
bªn tham gia gãp vèn tho¶ thuËn céng (+) c¸c chi phÝ tiÕp nhËn (nÕu cã).
- Nguyªn vËt liÖu ®îc tÆng thëng: Gi¸ thùc tÕ tÝnh theo gi¸ thÞ trêng t¬ng
®¬ng céng (+) c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiÕp nhËn.
- PhÕ liÖu thu håi tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp: Gi¸
thùc tÕ ®îc tÝnh theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ hoÆc gi¸ thÞ trêng.
2. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt trong k×.
ViÖc lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu tuú thuéc vµo
®Æc ®iÓm cña tõng doanh nghiÖp vµ tr×nh ®é cña kÕ to¸n trong doanh
nghiÖp.
C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho thêng dïng lµ:
2.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n:
Gi¸ thùc tÕ cña
NVL xuÊt kho
=
Gi¸ b×nh qu©n
1 ®¬n vÞ NVL
x
Lîng NL xuÊt
kho
Trong ®ã:
- Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷:
Gi¸ b×nh qu©n
1 ®¬n vÞ NVL
=
Gi¸ trÞn NVL tån ®Çu kú+ gi¸ trÞ NVL nhËp trong
kú
Sè lîng NVL(tån ®Çu kú+ sè lîng nhËp trong kú)
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm nguyªn
vËt liÖu nhng sè lÇn nhËp, xuÊt cña mçi danh ®iÓm nhiÒu:
¦u ®iÓm: Gi¶m nhÑ viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu
Nhîc ®iÓm: c«ng viÖc tÝnh gi¸ NVL vµo cuèi kú h¹ch to¸n nªn ¶nh hëng
®Õ tiÕn ®é cña c¸c kh©u kÕ to¸n; ®ång thêi ph¶i tÝnh cho tõng lo¹i NVL.
7
- 8. - Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ b×nh qu©n cña tõng danh
®iÓm nguyªn vËt liÖu sau mçi lÇn nhËp:
Gi¸ ®¬n vÞ b×nh
qu©n sau mçi lÇn
nhËp
=
Gi¸ trÞ thùc tÕ NVL (tån tríc khi nhËp+ nhËp vµo lÇn
nµy
Lîng thùc tÕ VL(tån tríc khi nhËp+ nhËp vµo lÇn nµy)
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm nguyªn
vËt liÖu vµ sè lÇn nhËp nguyªn vËt liÖu mçi lo¹i Ýt.
¦u ®iÓm: Theo dâi thêng xuyªn, kÞp thêi, chÝnh x¸c.
Nhîc ®iÓm: Khèi lîng c«ng viÖc tÝnh to¸n nhiÒu.
- Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n cuèi kú tríc:
Gi¸ ®¬n vÞ b×nh
qu©n cuèi kú tríc
=
Gi¸ thùc tÕ VL tån ®Çu kú(hoÆc cuèi kú tr-
íc)
Lîng VL tån ®Çu kú ( hoÆc cuèi kú tríc)
- Ph¬ng ph¸p nµy cã:
¦u ®iÓm: §¬n gi¶n, gi¶m nhÑ khèi lîng tÝnh to¸n.
Nhîc: Kh«ng chÝnh x¸c nÕu gi¸ c¶ NVL trªn thÞ trêng cã sù biÕn
®éng.
Ph¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã danh ®iÓm
nguyªn vËt liÖu cã gi¸ thÞ trêng æn ®Þnh.
2.2. Ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt tríc (FIFO)
Theo ph¬ng ph¸p nµy NVL ®îc tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho trªn c¬ së
gi¶ ®Þnh lµ l« NVL nµo nhËp tríc sÏ ®îc xuÊt tríc. V× vËy, lîng NVL xuÊt
kho thuéc lÇn nhËp nµo th× tÝnh theo gi¸ thùc tÕ cña lÇn nhËp ®ã.
¦u ®iÓm: kÕ to¸n cã thÓ tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho kÞp thêi
Nhîc ®iÓm: H¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng lo¹i, tõng kho mÊt thêi gian c«ng
søc, chi phÝ kinh doanh kh«ng ph¶n ¸nh kÞp thêi theo gi¸ thÞ trêng NVL.
Ph¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp nhá, chñng lo¹i NVL Ýt,
sè lîng nhËp, xuÊt NVL Ýt, gi¸ c¶ thÞ trêng æn ®Þnh...
2.3. Ph¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt tríc (LIFO)
Theo ph¬ng ph¸p nµy, NVL ®îc tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho gi¶ ®Þnh
lµ l« NVL nµo nhËp vµo kho sau sÏ ®îc dïng tríc. V× vËy, viÖc tÝnh gi¸ xuÊt
cña NVL ®îc lµm ngîc l¹i víi ph¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt tríc.
¦u ®iÓm: TÝnh gi¸ NVL xuÊt kho kÞp thêi, chi phÝ kinh doanh cña doanh
nghiÖp ®îc ph¶n ¶nh kÞp thêi theo gi¸ thÞ trêng cña ng©n hµng.
Nhîc ®iÓm: Ph¶i h¹ch to¸n theo chi tiÕt tõng nguyªn vËt liÖu, tèn c«ng.
8
- 9. 2.4. Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (gäi lµ ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh
hay ph¬ng ph¸p ®Æc ®iÓm riªng)
NVL ®îc x¸c ®Þnh theo ®¬n chiÕc hay tõng l« vµ gi÷ nguyªn tõ lóc nhËp
vµo cho ®Õn lóc xuÊt dïng (trõ trêng hîp ®iÒu chØnh). V× vËy, khi xuÊt nguyªn
vËt liÖu ë l« nµo th× tÝnh gi¸ thùc tÕ nhËp kho ®Ých danh cña l« ®ã.
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n
riªng tõng l« nguyªn vËt liÖu nhËp kho víi c¸c lo¹i NVL cã gi¸ trÞ cao, ph¶i x©y
dùng hÖ thèng kho tµng cho phÐp b¶o qu¶n riªng tõng l« NVL nhËp kho.
¦u ®iÓm: c«ng t¸c tÝnh gi¸ ®îc thùc hiÖn kÞp thêi, th«ng qua ®ã kho kÕ
to¸n cã thÓ theo dâi ®îc thêi gian b¶o qu¶n riªng tõng lo¹i NVL.
Nhîc ®iÓm: chi phÝ lín cho viÖc x©y dùng kho tµng ®Ó b¶o qu¶n NVL.
2.5. Ph¬ng ph¸p trÞ gi¸ hµng tån cuèi kú
¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i NVL mÉu
m· kh¸c nhau nhng kh«ng cã ®iÒu kiÖn kiÓm kª tõng nghiÖp vô xuÊt kho.
V× vËy, doanh nghiÖp ph¶i tÝnh gi¸ cho sè lîng NVL tån kho cuèi kú tríc,
sau ®ã míi x¸c ®Þnh ®îc NVL xuÊt kho trong kú:
Gi¸ thùc tÕ NVL
tån cuèi kú
=
Sè lîng tån
cuèi kú
x
§¬n gi¸ NVL nhËp
kho lÇn cuèi
Gi¸ thùc tÕ NVL
xuÊt kho
=
Gi¸ thùc tÕ
NVL nhËp kho
+
Gi¸ trÞ thùc tÕ
tån ®Çu kú
-
Gi¸ trÞ thùc
tÕ tån cuèi
kú
Doanh nghiÖp nªn ¸p dông ®èi víi nh÷ng NVL cã gi¸ thÞ trêng æn ®Þnh.
2.6. Ph¬ng ph¸p hÖ sè gi¸
¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i NVL, gi¸ c¶ thêng xuyªn
biÕn ®éng, nghiÖp vô nhËp- xuÊt NVL diÔn ra thêng xuyªn th× viÖc h¹ch to¸n
theo gi¸ thùc tÕ trë nªn phøc t¹p tèn nhiÒu c«ng søc vµ nhiÒu khi kh«ng thùc
hiÖn ®îc. Do ®ã, viÖc h¹ch to¸n hµng ngµy nªn sö dông gi¸ h¹ch to¸n.
Gi¸ h¹ch to¸n lµ lo¹i gi¸ æn ®Þnh cã thÓ sö dông trong thêi gian dµi ®Ó
h¹ch to¸n nhËp- xuÊt- tån kho NVL trong khi tÝnh ®îc gi¸ thùc tÕ cña nã.
Gi¸ h¹ch to¸n cã thÓ lµ gi¸ kÕ ho¹ch, gi¸ mua vËt liÖu ë thêi ®iÓm nµo ®ã
hoÆc gi¸ b×nh qu©n th¸ng tríc.
ViÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt trong kú dùa trªn c¬ së hÖ sè chªnh lÖch gi÷a
gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n.
HÖ sè gi¸ VL =
Gi¸ thùc tÕ VL tån ®Çu kú+Gi¸ thùc tÕ VL nhËp trong kú
Gi¸ h¹ch to¸n VL tån ®Çu kú+Gi¸ h¹ch to¸n VL nhËp trong kú
Do ®ã, gi¸ thùc tÕ:
9
- 10. VL xuÊt trong
kú
(hoÆc tån cuèi
kú)
=
Gi¸ h¹ch to¸n VL xuÊt
trung kú (tån cuèi kú)
x HÖ sè gi¸ VL
Ph¬ng ph¸p nµy cho phÐp kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a h¹ch to¸n chi tiÕt vµ tæng
hîp NVL trong c«ng t¸c tÝnh gi¸ nªn c«ng viÖc tÝnh gi¸ ®îc tiÕn hµnh nhanh
chãng kh«ng bÞ phô thuéc vµo chñng lo¹i, sè lÇn nhËp- xuÊt NVL; V× vËy khèi l-
îng c«ng viÖc Ýt, h¹ch to¸n chi tiÕt ®¬n gi¶n h¬n.
Tuy nhiªn, khèi lîng c«ng viÖc dån vµo cuèi kú.
Ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ tÝnh cho tõng lo¹i, tõng nhãm, tõng thø nguyªn vËt
liÖu chñ yÕu tïy thuéc vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý.
Trªn ®©y lµ mét sè ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ xuÊt NVL trong kú. Tõng ph¬ng
ph¸p cã u, nhîc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông riªng. V× vËy, tuú vµo quy m«, ®Æc
®iÓm doanh nghiÖp vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña kÕ to¸n mµ sö dông ph¬ng ph¸p
tÝnh to¸n thÝch hîp.
III. H¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu:
1. Tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c chøng tõ ®îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n
NVL gåm: Ho¸ ®¬n b¸n hµng(hoÆc H§ GTGT), phiÕu nhËp- xuÊt kho, phiÕu
xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé... tuú theo tõng néi dung nghiÖp vô kinh tÕ.
C¸c chøng tõ liªn quan ®Õn nguyªn vËt liÖu ph¶i ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh
x¸c, kÞp thêi theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh. Mçi chøng tõ ph¶i chøa ®ùng c¸c
chØ tiªu ®Æc trng cho nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vÒ néi dung, quy m«, chÊt l-
îng, thêi gian… x¶y ra còng nh tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña c¸c bªn liªn quan.
1.1. Chøng tõ kÕ to¸n nhËp nguyªn vËt liÖu
PhiÕu nhËp kho: Dïng ®Ó x¸c ®Þnh sè lîng quy c¸ch gi¸ trÞ NVL, nhËp
kho vµ lµm c¨n cø ®Ó thñ kho vµ kÕ to¸n ghi vµo c¸c b¶ng, sæ kÕ to¸n.
PhiÕu nhËp kho ®îc lËp dùa trªn mÉu 01 VT do Bé tµi chÝnh ban hµnh.
PhiÕu nhËp kho ®îc lËp vµ lu©n chuyÓn nh sau:
- PhiÕu nhËp kho do phßng kÕ to¸n hoÆc bé phËn vËt t cña ®¬n vÞ lËp
thµnh 3 liªn vµ ngêi lËp ph¶i ký vµo ®ã. Tríc khi lËp phiÕu nhËp, ngêi lËp ph¶i
c¨n cø vµo chøng tõ bªn b¸n nh ho¸ ®¬n, biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t, c¸c chøng
tõ kh¸c
- ChuyÓn phiÕu nhËp kho cho thñ trëng ®¬n vÞ hoÆc ngêi phô tr¸ch ký.
- Ngêi giao hµng nhËn phiÕu nhËp.
- ChuyÓn phiÕu nhËp xuèng kho, thu kho ghi sè lîng, quy c¸ch vµo cét
thùc nhËp cïng ngêi giao ký x¸c nhËn.
Ba liªn cña phiÕu nhËp kho ®îc lu gi÷ nh sau:
10
- 11. Liªn 1: lu t¹i quyÓn gèc.
Liªn 2: Thñ kho gi÷ ®Ó ghi thÎ; ®Þnh kú chuyÓn cho kÕ to¸n ghi sæ.
Liªn 3: Dïng ®Ó thanh to¸n.
1.2. Chøng tõ kÕ to¸n xuÊt nguyªn vËt liÖu:
PhiÕu xuÊt kho: dïng ®Ó x¸c ®Þnh sè lîng, gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt
kho. PhiÕu nµy lµ c¨n cø ®Ó thñ kho xuÊt kho vµ ghi vµo thÎ kho, sau ®ã
chuyÓn cho kÕ to¸n vËt t tÝnh thµnh tiÒn vµ ghi vµo sæ kÕ to¸n.
PhiÕu xuÊt kho ®îc lËp dùa trªn mÉu sè 02 VT do Bé tµi chÝnh ban hµnh.
PhiÕu xuÊt kho ®îc lËp vµ lu©n chuyÓn nh sau:
- PhiÕu xuÊt kho do bé phËn xin lÜnh hoÆc do phßng cung øng lËp
thµnh 03 liªn. Sau khi lËp xong, phô tr¸ch bé phËn, phô tr¸ch cung øng ký vµ giao
cho ngêi cÇm phiÕu xuèng kho ®Ó lÜnh.
- Thñ kho c¨n cø vµo lîng xuÊt ®Ó ghi vµo cét sè lîng thùc xuÊt vµ cïng
ngêi nhËn hµng ký vµo phiÕu xuÊt kho.
+ Ba liªn phiÕu xuÊt ®îc lu©n chuyÓn:
- Liªn 1: Lu ë bé phËn rËp phiÕu.
- Liªn 2: Thñ kho gi÷ ®Ó ghi ë thÎ kho sau ®ã chuyÓn cho kÕ to¸n ®Ó tÝnh
thµnh tiÒn vµ ghi vµo sæ kÕ to¸n.
Liªn 3: Ngêi nhËn gi÷ ®Ó ghi ë bé phËn sö dông. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n
x¸c nhËn sè lîng sö dông ë tõng bé phËn ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh chÝnh x¸c cña
kÕ to¸n.
2. H¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu
Nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thêng cã nhiÒu chñng
lo¹i. NÕu thiÕu mét lo¹i nµo ®ã cã thÓ g©y ra ngõng s¶n xuÊt. V× vËy h¹ch to¸n
chi tiÕt nguyªn vËt liÖu ®ßi hái ph¶i ®¶m b¶o theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng
cña tõng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu, ph¶i ph¶n ¸nh c¶ vÒ sè lîng, gi¸ trÞ, chÊt l-
îng cña tõng danh ®iÓm theo tõng kho vµ tõng ngêi phô tr¸ch vËt chÊt.
§Ó ®¶m b¶o thuËn tiÖn vµ tr¸nh nhÇm lÉn cho c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn
vËt liÖu vÒ mÆt h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu c¶ vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ, c¸c doanh
nghiÖp cÇn ph¶i h×nh thµnh nªn sæ danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu. Sæ nµy x¸c
®Þnh thèng nhÊt tªn gäi, quy c¸ch, m· hiÖu, ®¬n vÞ tÝnh, gi¸ h¹ch to¸n cña tõng
danh ®iÓm NVL.
Trong thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n ë níc ta, cã thÓ sö dông mét trong ba ph-
¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu, ®ã lµ:
- Ph¬ng ph¸p thÎ song song.
- Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
- Ph¬ng ph¸p sæ sè d.
11
- 12. 2.1. Ph¬ng ph¸p thÎ song song
§iÒu kiÖn ¸p dông: ChØ ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã Ýt danh
®iÓm nguyªn vËt liÖu, khèi lîng chøng tõ xuÊt vËt liÖu Ýt, kh«ng thêng xuyªn,
tr×nh ®é chuyªn m«n cña kÕ to¸n kh«ng cao.
T¹i kho: Thñ kho c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nhËp- xuÊt vËt liÖu ®Ó ghi vµo
thÎ kho. ThÎ kho ®îc më theo tõng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu.
T¹i phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n vËt liÖu dùa vµo chøng tõ nhËp - xuÊt NVL ®Ó
ghi sè lîng vµ tÝnh thµnh tiÒn NVL nhËp- xuÊt vµo “Sæ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu”
(më t¬ng øng víi thÎ kho). Sæ nµy gièng nh thÎ kho chØ kh¸c cã thªm c¸c gi¸ trÞ
vËt liÖu. Cuèi kú, kÕ to¸n tiÕn hµnh ®èi chiÕu sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt víi
thÎ kho t¬ng øng ®ång thêi tõ sæ kÕ to¸n chi tiÕt NVL kÕ to¸n lÊy sè liÖu vµo
b¶ng tæng hợp nhËp- xuất- tån NVL theo tõng danh ®iÓm NVL ®Ó ®èi chiÕu víi
sè liÖu kÕ to¸n tæng hîp NVL.
S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt NVL theo ph¬ng ph¸p thÎ song song:
S¬ ®å 1.1: S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt NVL theo ph¬ng ph¸p thÎ song song
Ghi hµng ngµy, ®Þnh kú
Ghi cuèi th¸ng
Quan hÖ ®èi chiÕu
¦u ®iÓm: đ¬n gi¶n trong ghi chÐp, ®èi chiÕu sè liÖu vµ ph¸t hiÖn sai
sãt ®ång thêi cung cÊp th«ng tin nhËp- xuÊt- tån cña tõng danh ®iÓm
nguyªn vËt liÖu kÞp thêi, chÝnh x¸c, thÝch hîp víi viÖc sö dông m¸y tÝnh.
Nhîc điểm: ViÖc ghi chÐp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n cßn trïng l¾p vÒ sè
lîng. H¹n chÕ viÖc kiÓm tra cña kÕ to¸n do chØ ®èi chiÕu vµo cuèi th¸ng
2.2. Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn:
ë kho: ®îc ghi chÐp gièng ph¬ng ph¸p thÎ song song.
ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn NVL theo
tõng kho. Cuèi kú trªn c¬ së ph©n lo¹i chøng tõ nhËp- xuÊt- theo tõng danh
®iÓm NVL vµ theo tõng kho kÕ to¸n lËp b¶ng kª nhËp NVL, b¶ng kª xuÊt
12
PhiÕu nhËp
kho
PhiÕu xuÊt kho
ThÎ kho
Sæ hoÆc thÎ
kÕ to¸n chi tiÕt
NVL
B¶ng tæng hîp
nhËp-xuÊt-tån
NVL
KÕ to¸n
tæng hîp
Ghi chó:
- 13. NVL, dùa vµo c¸c b¶ng kª nµy ®Ó ghi vµo sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn vµo
cuèi kú. Khi nhËn ®îc thÎ kho, kÕ to¸n NVL tiÕn hµnh ®èi chiÕu gi÷a thÎ
kho víi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, ®ång thêi tõ sæ ®èi chiÕu lu©n
chuyÓn vµo b¶ng tæng hîp nhËp- xuÊt- tån vËt liÖu vµ ®ång thêi ®èi
chiÕu víi sæ kÕ to¸n tæng hîp vÒ vËt liÖu.
S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt Nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi
chiÕu lu©n chuyÓn.
S¬ ®å 1.2: H¹ch to¸n chi tiÕt NVL theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
Ghi hµng ngµy, ®Þnh kú
Ghi cuèi th¸ng
Quan hÖ ®èi chiÕu
¦u ®iÒm: gi¶m nhÑ viÖc ghi chÐp cña kÕ to¸n, tr¸nh sù trïng l¾p.
Nhîc ®iÓm: ViÖc kiÓm tra gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n chØ tiÕn hµnh vµo
cuèi th¸ng nªn trong trêng hîp sè lîng chøng tõ nhËp, xuÊt vËt liÖu cña tõng danh
®iÓm vËt liÖu kh¸ lín th× c«ng viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n
vµ ¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é thùc hiÖn c¸c kh©u kÕ to¸n kh¸c.
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu danh ®iÓm
nguyªn vËt liÖu nhng sè lîng chøng tõ nhËp, xuÊt nguyªn vËt liÖu kh«ng nhiÒu
2.3. Ph¬ng ph¸p sæ sè d:
§iÒu kiÖn ¸p dông: ®èi víi doanh nghiÖp cã nhiÒu danh ®iÓm NVL, sè l-
îng chøng tõ nhËp- xuÊt cña mçi lo¹i nhiÒu x©y dùng thµnh hÖ thèng danh
®iÓm nguyªn vËt liÖu, dïng gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ®Ó hµng ngµy n¾m ®îc t×nh h×nh
xuÊt, nhËp, tån, yªu cÇu tr×nh ®é kÕ to¸n t¬ng ®èi cao.
ë kho: thñ kho ghi vµo thÎ kho gièng nh c¸c ph¬ng ph¸p trªn. Ngoµi ra thñ
kho cßn ph¶i tËp hîp toµn bé chøng tõ nhËp- xuÊt ph¸t sinh theo tõng danh
®iÓm nguyªn vËt liÖu. Sau ®ã lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ vµ chuyÓn cho kÕ
13
PhiÕu nhËp
kho
PhiÕu xuÊt
kho
ThÎ kho Sæ ®èi
chiÕu lu©n
chuyÓn
B¶ng kª nhËp VL
B¶ng kª xuÊt VL
Sæ kÕ to¸n
tæng hîp VL
B¶ng tæng hîp
N - X - T
Ghi chó:
- 14. to¸n kÌm theo c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt vËt liÖu. Thñ kho ph¶i ph¶n ¸nh sè lîng
vËt liÖu tån cuèi th¸ng theo tõng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu vµo sæ sè d. Sæ
nµy ®îc kÕ to¸n më cho tõng kho vµ dïng cho c¶ n¨m. Tríc ngµy cuèi th¸ng, kÕ
to¸n ®a sæ sè d cho thñ kho ®Ó ghi vµo sæ. Ghi xong thñ kho göi vÒ phßng kÕ
to¸n ®Ó kiÓm tra vµ tÝnh thµnh tiÒn theo gi¸ h¹ch to¸n.
ë phßng kÕ to¸n: kÕ to¸n dùa vµo sè lîng nhËp, xuÊt cña tõng danh
®iÓm NVL ®îc tæng hîp tõ c¸c chøng tõ nhËp- xuÊt mµ kÕ to¸n nhËn ®îc khi
kiÓm tra c¸c kho theo ®Þnh kú 3, 5 hoÆc 10 ngµy kÌm theo phiÕu giao nhËn
chøng tõ vµ dùa vµo gi¸ h¹ch to¸n ®Ó tÝnh thµnh tiÒn NVL nhËp- xuÊt theo tõng
danh ®iÓm NVL tõ ®ã ghi vµo b¶ng luü kÕ nhËp- khÈu NVL (lËp theo tõng danh
®iÓm NVL). Cuèi kú tÝnh tiÒn trªn sæ sè d do thñ kho chuyÓn ®Õn vµ ®èi
chiÕu tån kho ë sæ s¸ch víi b¶ng luü kÕ nhËp- xuÊt- tån. Tõ b¶ng lòy kÕ nhËp-
xuÊt- tån, kÕ to¸n vµo b¶ng tæng hîp nhËp- xuÊt- tån NVL ®Ó ®èi chiÕu víi kÕ
to¸n tæng hîp vÒ NVL.
S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt NVL theo ph¬ng ph¸p sæ sè d.
S¬ ®å 1.3: H¹ch to¸n chi tiÕt NVL theo ph¬ng ph¸p sæ sè d.
¦u ®iÓm: kh«ng trïng lÆp, ghi sæ thêng xuyªn, kh«ng bÞ dån vµo
cuèi kú
Nhîc®iÓm: kiÓm tra, ®èi chiÕu vµ ph¸t hiÖn sai sãt gÆp nhiÒu khã
kh¨n.
3. H¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu:
14
PhiÕu nhËp
kho
PhiÕu xuÊt kho
ThÎ kho
PhiÕu giao
nhËn CT
nhËp
B¶ng tæng hîp
nhËp-xuÊt-tån
NVL
KÕ to¸n
tæng hîpB¶ng luü kÕ N- X-
T
PhiÕu giao
nhËn
ch.tõ xuÊt
Sæ
sè
d
Ghi hµng ngµy
Quan hÖ ®èi
chiÕu
Ghi cuèi th¸ng
Ghi chó:
- 15. §Ó h¹ch to¸n NVL nãi riÒng vµ c¸c lo¹i hµng tån kho nãi chung cã thÓ
¸p dông mét trong hai ph¬ng ph¸p: (KKTX) kª khai thêng xuyªn, hoÆc kª
khai ®Þnh kú (KK§K).
ViÖc sö dông ph¬ng ph¸p nµo lµ tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña
doanh nghiÖp, vµo yªu cÇu sö dông cña c«ng t¸c qu¶n lý, tr×nh ®é kÕ to¸n viªn
còng nh quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh.
3.1. H¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p KKTX
3.1.1. Tµi kho¶n sö dông
Ph¬ng ph¸p KKTX lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh tÝnh h×nh hiÖn cã,
biÕn ®éng t¨ng, gi¶m mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh
tõng lo¹i hµng tån kho.
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông phæ biÕn ë níc ta v× nh÷ng thuËn lîi cña nã.
Ph¬ng ph¸p nµy cã ®é chÝnh x¸c cao, th«ng tin vÒ hµng tån kho kÞp thêi, cËp
nhËt, cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc lîng nhËp - xuÊt - tån cña tõng lo¹i hµng tån kho. Tuy
nhiªn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i hµng tån kho, chñng lo¹i vËt liÖu
nhiÒu, cã gi¸ trÞ thÊp, nhËp- xuÊt- tån thêng xuyªn mµ ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy
rÊt tèn nhiÒu c«ng søc, thêi gian.
§Ó h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn th× kÕ
to¸n ph¶i sö dông c¸c tµi kho¶n sau:
- TK 152: “nguyªn vËt liÖu” TK nµy dïng ®Ó theo dâi gi¸ trÞ hiÖn cã, t×nh
h×nh biÕn ®éng t¨ng, gi¶m cña c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ. Tµi
kho¶n nµy cã thÓ më chi tiÕt theo nhãm, thø, tõng lo¹i vËt liÖu theo yªu cÇu
qu¶n lÝ vµ ph¬ng tiÖn tÝnh to¸n.
- TK 151: “hµng mua ®i ®êng”: tµi kho¶n nµy sö dông ®Ó theo dâi c¸c lo¹i
nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô mµ doanh nghiÖp ®· mua nhng cuèi th¸ng
hµng cha vÒ nhËp kho.
- Ngoµi ra, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n liªn quan kh¸c nh: TK
331, TK 133, TK 621, TK 627, TK 642, TK 111, TK 112.
3.1.2. H¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p KKTX:
H¹ch to¸n t¨ng gi¶m, kÕt qu¶ kiÓm kª nguyªn vËt liÖu ®îc m« t¶ trong s¬
®å sau:
15
- 16. S¬ ®å 1.4: s¬ ®å H¹ch to¸n tæng hîp NVL theo ph¬ng ph¸p KKTX
16
cho toµn doanh
nghiÖp
khÊu
trõ
VAT khÊu trõ
cho phÇn
NVL
tr¶ l¹i
NVL cho ngêi b¸n
ChiÕt khÊu th¬ng m¹i hoÆc tr¶
l¹i
khi kiÓm kª
Gi¸ thùc tÕ NVL
xuÊt
Hµng mua ®ang ®i ®
êng
kú tríc
Gi¸ thùc tÕ NVL xu¸t sö
dông
VAT theo
pp
Tk
133
TK151
TK411
cÊp ph¸t b»ng NVL
NhËn vèn gãp liªn
doanh
NhËn l¹i vèn gãp liªn
doanh
TK
222,128
kiÓm kª
Thõa ph¸t hiÖn
khi
TK
3388
thuª gia c«ng
NhËp NVL tù chÕ
hoÆc
TK154
®Ó gia c«ng
Tr¶ vèn gãp liªn doanh NVL
gi¶m NVL
§¸nh gi¸
t¨ng NVL
§¸nh gi¸
412
Gãp vèn b»ng NVL
Gi¸ trÞ NVL thiÕu
TK133
TK154
TK128,
222
TK411
TK138, 642
TK111, 112,
331
TK
621,627,641,642,335,241
TK 331, 111, 112, 141… TK 152
T¨ng do mua
ngoµi
- 17. 3.2. H¹ch to¸n tæng hîp NVL theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú:
3.2.1. Tµi kho¶n sö dông:
Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph¬ng ph¸p kh«ng theo dâi mét c¸ch th-
êng xuyªn, liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i vËt t, hµng ho¸ trªn c¸c
tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån ®Çu kú
vµ cuèi kú cña chóng trªn c¬ së kiÓm kª cuèi kú, x¸c ®Þnh lîng hµng ho¸ tån kho
thùc tÕ vµ lîng hµng ho¸ xuÊt dïng vµ s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c môc ®Ých
kh¸c.
Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm tiÕt kiÖm thêi gian, c«ng søc ghi chÐp, vµ
thÝch hîp víi c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh nh÷ng vËt t kh¸c nhau, gi¸ trÞ thÊp
®îc xuÊt dïng thêng xuyªn
C¸c TK sö dông theo ph¬ng ph¸p kª khai ®Þnh kú:
- TK 611: Mua hµng (tiÓu kho¶n 611 - Mua nguyªn vËt liÖu): dïng ®Ó
ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ sè nguyªn vËt liÖu mua vµo vµ xuÊt trongkú.
TK 611: Kh«ng cã sè d vµ thêng ®îc më chi tiÕt theo tõng lo¹i vËt liÖu,
CCDC…
- TK 152: “nguyªn vËt liÖu” dïng ®Ó ph¶n ¸nh nguyªn vËt liÖu tån kho.
- TK 151: “Hµng mua ®ang ®i ®êng”: ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng mua nhng cuèi
th¸ng cha vÒ nhËp kho.
- Ngoµi ra, trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè TK133,
331, 111, 112, 311, 621, 627…
3.2.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n tæng hîp vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai ®Þnh kú ®-
îc tiÕn hµnh theo s¬ ®å sau:
17
- 18. S¬ ®å 1.5: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp NVL theo ph¬ng ph¸p KK§K.
4. Sæ s¸ch kÕ to¸n sö dông ®Ó h¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu:
HiÖn nay, cã bèn h×nh thøc sæ dïng ®Ó h¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt
liÖu. Tuú tõng ®Æc ®iÓm, ®iÒu kiÖn vµ tr×nh ®é kÕ to¸n cña doanh nghiÖp cã
thÓ dïng mét trong bèn h×nh thøc sæ sau:
4.1. H×nh thøc sæ kÕ to¸n nhËt ký chung (NKC)
18
TrÞ gi¸ NVL sö dông cho c¸c
®èi tîng kh¸c
§¸nh gi¸ gi¶m NVL
TrÞ gi¸ NVL sö dông trùc tiÕp
cho s¶n xuÊt
ThuÕ GTGT cho
phÇn NVL tr¶ l¹i
VAT
khÊu trõ
hµng mua ®i ®êng tån cuèi
th¸ng
K/c gi¸ trÞ NVL tån kho ®Çu
kú,
hµng mua ®i ®êng th¸ng tríc
K/c trÞ gi¸ NVL tån cuèi kú
TK 152, TK 151TK 152, TK 151 TK 611
TK 111, 112, 331, 311
TrÞ gi¸ NVL mua trong kú
TK
133
TK 111, 112, 331
Kho¶n gi¶m gi¸, tr¶ l¹i NVL…
TK
133
TK 621
TK 627, 641, 642, 338…
TK 412
NhËn vèn gãp b»ng NVL
TK 411
NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh
b»ng NVL
TK 222, 128
Vay t¹m NVL tõ ®¬n vÞ kh¸c
TK 336, 338
§¸nh gi¸ t¨ng NVL
TK 412
- 19. *§iÒu kiÖn ¸p dông: H×nh thøc sæ NKC thêng ¸p dông cho c¸c doanh
nghiÖp cã sè lîng nghiÖp vô diÔn ra kh«ng nhiÒu, sö dông Ýt tµi kho¶n.
* H×nh thøc nµy gåm cã c¸c lo¹i sæ sau:
- Sæ nhËt ký chung
- Sæ c¸i TK 152
- Sæ (ThÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, b¶ng tæng hîp chi tiÕt NVL
- B¶ng ph©n bè nguyªn vËt liÖu.
* Tr×nh tù ghi sæ:
Hµng ngµy c¨n cø vµo chøng tõ gèc, ghi vµo sæ NKC, sau ®ã tõ sæ NKC
ghi vµo sæ c¸i TK 152. Trêng hîp doanh nghiÖp më c¸c sæ nhËt ký ®Æc biÖt
(nhËt ký mua hµng) B¶ng ph©n bè nguyªn vËt liÖu th× ®Þnh kú ghi vµo c¨n cø
vµo c¸c chøng tõ nhËp- xuÊt, cuèi th¸ng ghi vµo sæ c¸i TK 152, tõ sæ c¸i TK 152
vµo b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh.
Tõ chøng tõ nhËp- xuÊt NVL vµo thÓ lªn kÕ to¸n chi tiÕt NVL, theo danh
®iÓm nguyªn vËt liÖu, cuèi th¸ng vµo b¶ng tæng hîp chi tiÕt NVL, sau ®ã tõ
b¶ng tæng hîp chi tiÕt nguyªn vËt liÖu ®èi chiÕu víi sæ c¸i TK 152.
S¬ ®å 1.5: S¬ ®å tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n NVL theo h×nh thøc NKC:
19
Sæ(thÎ) kÕ to¸n
chi tiÕt VL
B¶ng tæng hîp
chi tiÕt NVL
B¶ng ph©n
bæ NVL
Chøng tõ gèc:
Ho¸ ®¬n, PhiÕu
nhËp, xuÊt kho
NhËt kÝ
chung
NhËt kÝ mua hµng
Sæ c¸i TK152
BC§TK
B¸o c¸o kÕ to¸n
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
Quan hÖ ®èi chiÕu
Ghichó:
- 20. ¦u ®iÓm: ®¬n gi¶n, dÔ lµm, sö dông Ýt sæ, cã thÓ dïng m¸y tÝnh.
Nhîc ®iÓm: DÔ bÞ trïng lÆp sè liÖu do ghi vµo nhiÒu lo¹i sæ kh¸c nhau.
4.2. H×nh thøc sæ kÕ to¸n nhËt ký - sæ c¸i (NK - SC)
* §iÒu kiÖn ¸p dông: phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp sè lîng nghiÖp vô diÕn
ra Ýt, vµ sö dông Ýt TK, tr×nh ®é nh©n viªn kÕ to¸n kh«ng cao.
* Sæ s¸ch dïng ®Ó h¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu:
Theo h×nh thøc nµy, kÕ to¸n chØ më mét quyÓn sæ kÕ to¸n tæng hîp
duy nhÊt: Sæ NK - SC. Sæ nµygåm cã 2 phÇn:
- PhÇn nhËt ký: Ghi chøng tõ, diÔn gi¶i, ngµy th¸ng ghi sæ, sè
tiÒn ph¸t sinh
- PhÇn sæ c¸i: Ghi thµnh nhiÒu cét, mçi cét ghi sæ c¸i 1 tµi kho¶n.
* Tr×nh tù ghi sæ:
Hµng ngµy c¨n cø vµo chøng tõ gèc, kÕ to¸n kiÓm tra t×nh hîp ph¸p cña
c¸c nghiÖp vô vµ ®ång thêi ghi vµo NK - SC theo néi dung nghiÖp vô.
Cuèi th¸ng tæng hîp vµ kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu trªn c¸c tµi kho¶n:
Tæng sè tiÒn ë
phÇn nhËt ký
=
Tæng sè tiÒn ph¸t sinh nî cña
tÊt c¶ c¸c tµi kho¶n
=
Tæng sè tiÒn ph¸t sinh cã
cña tÊt c¶ c¸c tµi kho¶n
Ngoµi ra, kÕ to¸n cßn ghi vµo b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu, sæ kÕ to¸n chi
tiÕt vËt liÖu.Tr×nh tù ghi sæ ®îc biÓu diÔn qua s¬ ®å sau:
S¬ ®å 1.6: S¬ ®å tr×nh tù kÕ to¸n NVL theo h×nh thøc NK - SC.
Ghi chó: Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
Quan hÖ ®èi chiÕu
20
Chøng tõ gèc:
-Ho¸ ®¬n
-PhiÕu nhËp, xuÊt kho
Sæ (thÎ) kÕ to¸n
chi tiÕt
Sæ (thÎ) kÕ to¸n
chi tiÕt
NK-Sæ C¸i
(PhÇn TK152)
B¸o c¸o tµi chÝnh
B¶ng tæng hîp chi tiÕt
VL
- 21. ¦u ®iÓm: DÔ lµm, Ýt nh©n viªn kÕ to¸n, tr×nh ®é kÕ to¸n kh«ng cÇn
cao.
Nhîc ®iÓm: Do chØ më mét sæ duy nhÊt ®Ó ph¶n ¸nh toµn bé c¸c nghiÖp
vô kinh tÕ nªn sæ NK - SC ®îc thiÕt kÕ cång kÒnh.
4.3. H×nh thøc sæ chøng tõ - ghi sæ (CTGS)
* Theo h×nh thøc nµy, sæ s¸ch kÕ to¸n ®îc sö dông bao gåm:
- Chøng tõ ghi sæ, sæ ®¨ng ký chøng tõ
- B¶ng ph©n bè nguyªn vËt liÖu.
- Sæ (thÎ - kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, b¶ng tæng hîp chi tiÕt vËt liÖu.
* Tr×nh tù ghi sæ:
Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú, c¨n cø vµo phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt vËt liÖu
vµo chøng tõ ghi sæ, b¶ng ph©n bè nguyªn vËt liÖu, sæ kÕ to¸n chi tiÕt vËt
liÖu. Tõ chøng tõ ghi sæ vµo sæ ®¨ng ký chøng tõ, vµo sæ c¸i TK 152. Cuèi
th¸ng tõ sæ c¸i TK 152 vµo B¶ng C§TK vµ b¸o c¸o kÕ to¸n. Cuèi th¸ng kiÓm tra
®èi chiÕu sè tæng céng trªn sæ ®¨ng ký chøng tõ víi b¶ng C§TK.
Tr×nh tù ghi sæ ®îc biÓu diÔn qua s¬ ®å sau.
S¬ ®å 1.7: Kh¸i qu¸t tr×nh tù kÕ to¸n nvl theo h×nh thøc sæ CTGS.
Ghi chó: Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
Quan hÖ ®èi chiÕu
21
Chøng tõ gèc
Sæ thÎ kÕ to¸n chi
tiÕt VL
B¶ng ph©n bæ
NVL
Chøng tõ ghi sæ
B¶ng c©n ®èi
kÕ to¸n
B¶ng tæng hîp
chi tiÕt VL
Sæ c¸i
TK152
Sæ ®¨ng ký
CTGS
B¸o c¸o
KT
- 23. ¦u ®iÓm: DÔ, ®¬n gi¶n
Nhîc ®iÓm: KiÓm tra, ®èi chiÕu khã, chuyªn m«n ho¸ cha cao.
4.4. H×nh thøc sæ NhËt ký chøng tõ (NKCT)
* C¸c lo¹i sæ ®Ó ¸p dông h×nh thøc sæ NKCT
- NhËt ký chøng tõ, b¶ng kª sè 3, b¶ng ph©n bæ NVL
- Sæ c¸i TK 152, sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu
* Tr×nh tù ghi sæ:
Hµng ngµy, ®Þnh kú c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nhËp - xuÊt nguyªn vËt liÖu
vµ c¸c c«ng ty kh¸c vµo c¸c b¶ng chi tiÕt TK 331, vµ vµo NKCT sè 5, sè 10, sè
1,2, b¶ng kª sè , b¶ng ph©n bè sè 2, sæ kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. Cuèi
kú, tõ b¶ng kª sè 3 vµo b¶ng ph©n bæ sè 2 tõ b¶ng ph©n bæ sè 2 vµo b¶ng kª
sè 4,5,6. Tõ c¸c b¶ng kª nµy vµo NKCT sè 7, sæ c¸i TK 152, b¸o c¸o kÕ to¸n. Tõ
thÎ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu cuèi th¸ng vµo b¶ng tæng hîp chi tiÕt vËt liÖu, vµ tõ
sè liÖu b¶ng nµy vµo b¸c c¸o kÕ to¸n.
Tr×nh tù ghi sæ theo h×nh thøc nµy ®îc biÓn diÔn b»ng s¬ ®å sau
S¬ ®å 1.8: S¬ ®å tr×nh tù kÕ to¸n nvL theo h×nh thøc sæ NKCT.
Ghi chó: Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
23
B¶ng kª
sè 3
B¶ng ph©n
bæ sè 4,5,6
Chøng tõ gèc ThÎ kÕ to¸n chi
tiÕt VL
NKCT liªn quan sè
1,2,5,10..
B¶ngph©n
bæsè2
NhËt ký chøng tõ
sè 7
B¶ng tæng hîp
chi tiÕt VL
B¸o c¸o KT
Sæ c¸i
TK152
- 25. ¦u ®iÓm: Chuyªn m«n ho¸ cao, tr¸nh bÞ trïng lÆp sè liÖu, quy tr¸ch
nhiÖm cho tõng ngêi
Nhîc ®iÎm: Sè lîng sæ s¸ch lín, cÇn nhiÒu nh©n viªn kÕ to¸n víi tr×nh ®é
chyyªn m«n cao lµm chû yÕu b»ng thñ c«ng kh«ng ph¸t huy ®îc vai trß cña m¸y
vi tÝnh.
§iÒu kiÖn ¸p dông: ThÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã quy m« lín, sè lîng
kÕ to¸n viªn nhiÒu tr×nh ®é chuyªn m«n cao.
Trªn ®©y lµ bèn h×nh thøc sæ kÕ to¸n h¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu. Tuú
theo ®Æc ®iÓm, tïy ®iÒu kiÖn còng nh tr×nh ®é kÕ to¸n cña kÕ to¸n viªn mµ ¸p
dông mét h×nh thøc phï hîp.
25
- 26. I. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ¶nh hëng ®Õn h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu
víi viÖc t¨ng cêng hiÖu qu¶ sö dông nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty.
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng ty c¬ khÝ « t« 1 -5:
C«ng ty c¬ khÝ « t« 1 -5 thuéc tæng c«ng ty c¬ khÝ GTVT - Bé
GTVT ®îc thµnh lËp ngµy 1-5 -1956.
Tªn giao dÞch Auto Mobile Mechanical Company 1-5:
Trô së chÝnh: Km 15 - QL13- Khèi 7A - ThÞ trÊn §«ng Anh - Hµ Néi.
TiÒn th©n cña C«ng ty lµ nhµ m¸y söa ch÷a «t« 1 -5 ®îc h×nh thµnh
trªn c¬ së 4 xëng c¬ khÝ: Avia, GK - 115, GK - 125, Yªn Ninh, ®Æt t¹i sè 18
phè Phan Chu Trinh - Hµ Néi víi nhiÖm vô lµ söa ch÷a «t«, chÕ t¹o c¸c phô
tïng «t«…. Vµo nh÷ng n¨m ®Çu tiªn khi míi thµnh lËp, m¸y mãc thiÕt bÞ
cña nhµ m¸y cßn ®¬n s¬, sè lîng c«ng nh©n Ýt, söa ch÷a chñ yÕu b»ng
thñ c«ng, tæ chøc nhµ m¸y theo chÕ ®é tù cung tù cÊp, kh«ng h¹ch to¸n
kinh tÕ. MÆc dï thÕ, nhng c«ng ty vÉn hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô mµ nhµ
níc giao vµ kh«ng ngõng lín m¹nh, ®îc nhµ níc tÆng thëng nhiÒu hu©n
huy ch¬ng cao quý. Vµ vinh dù nhÊt ®èi víi nhµ m¸y lµ ®· chÕ t¹o thµnh
c«ng chiÕc xe «t« ®Çu tiªn ë ViÖt Nam, vµ ®îc diÔu hµnh vµo ®óng ngµy
Quèc Kh¸nh 2 -9 - 1959.
Nhng tõ 5 - 1978, Nhµ m¸y chuyÓn sang §«ng Anh vµ tiÕp nhËn
thªm nhµ m¸y 19 - 5 ë VÜnh Phó cïng chøc n¨ng, nhiÖm vô. T¹i ®©y, nhµ
m¸y gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do xa trung t©m, t×nh h×nh kinh tÕ sau chiÕn
tranh cßn nghÌo, chiÕn tranh biªn giíi x¶y ra ngµy cµng quyÕt liÖt, h¬n thÕ
n÷a sè c«ng nh©n xin nghØ viÖc ngµy cµng nhiÒu, kh¸ch hµng ngµy cnµg
gi¶m sót. C¸n bé l·nh ®¹o nhµ m¸y ®· t×m ®ñ mäi biÖn ph¸p ®Ó kh«i phôc
nhµ m¸y nh: tæ chøc nu«i bß s÷a, lµm mét sè lo¹i m¸y mãc phôc vô cho
s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Nhng kÕt qu¶ thu ®îc ®Òu qu¸ thÊt väng. MÆc dï
thÕ nhµ m¸y vÉn duy tr× nghÒ chÝnh cña m×nh lµ söa ch÷a «t«.
Theo quyÕt ®Þnh sè 17 CP ngµy 14/1/1981 cña Bé GTVT, nhµ m¸y
®îc phÐp thu mua c¸c lo¹i xe bÞ n¹n, bÞ ph¸ ho¹i trong chiÕn tranh ®Ó th¸o
gì, phôc håi c¸c chi tiÕt, vµo nh÷ng n¨m nµy ngoµi nhiÖm vô ®ã, nhµ m¸y
cßn chÕ t¹o c¸c chi tiÕt nhá nh b¬m níc xe Zin, c¸c lo¹i bul«ng…
Tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, vµ ®Æc biÖt tõ n¨m
1990, nhµ m¸y ®· chñ ®éng vÒ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, bíc ®Çu cã ý thøc vÒ
thÞ trêng, vÒ Marketing, nhê vËy mµ s¶n phÈm cña nhµ m¸y cµng ®îc a
chuéng. Tõ ®ã ®Õn nay, nhµ m¸y thùc sù bíc sang mét trang míi vµ ®Æc
biÖt lµ tõ khi ®îc thµnh lËp l¹i theo quyÕt ®Þnh sè 1041 Q§ TCCB - N§
ngµy 27 -5- 1993 cña Bé trëng Bé GTVT (thµnh lËp l¹i theo N§ 338/ H§BT)
lÊy tªn lµ C«ng ty c¬ khÝ « t« 1 -5. §©y lµ mét thuËn lîi t¹o cho c«ng ty cã t
26
- 27. c¸ch ph¸p nh©n ®éc lËp ®Ó lµm ¨n, tù h¹ch to¸n kinh tÕ, tù giao dÞch vµ
kÝ kÕt hîp ®ång kinh tÕ. Víi nhiÖm vô míi chñ yÕu lµ söa ch÷a ®ãng míi,
l¾p r¸p xe «t«, m¸y thi c«ng vµ c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp kh¸c.
Víi sù s¸ng t¹o, n¨ng ®éng, nhanh nh¹y víi sù chuyÓn ®æi cña nÒn
kinh tÕ, ®Æc biÖt tõ khi luËt ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam, c¸n bé l·nh
®¹o c«ng ty ®· phèi hîp víi bé GTVT, trêng ®¹i häc GTVT… chÕ t¹o thªm
c¸c lo¹i s¶n phÈm nh: lu b¸nh lèp, tr¹m cÊp phèi, tr¹m bª t«ng nhùa asphalt
c«ng suÊt tõ 25 - 100 tÊn/ giê tr¹m cÊp phèi ®îc côc ®o lêng chÊt lîng nhµ
níc x¸c ®Þnh ®¶m b¶o chÊt lîng thay thÕ hµng nhËp khÈu. Cã thÓ nãi
®©y lµ nh÷ng mÆt hµng chñ ®¹o cña c«ng ty, kh¼ng ®Þnh ®îc tµi n¨ng,
trÝ tuÖ, ãc s¸ng t¹o cña giíi khoa häc trong níc còng nh c¸n bé l·nh ®¹o
c«ng ty.
C¸c s¶n phÈm cña c«ng ty ®· ®¹t ®îc nhiÒu huy ch¬ng vµng, b¹c nh:
tr¹m trén asphalt, tr¹m cÊp phèi, lu b¸nh lèp vµ ®· chiÕm lÜnh hÇu hÕt thÞ
trêng trong níc do chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c«ng ty lu«n ®¹t ®îc lîi nhuËn cao, vµ ®¹t
vît ®Þnh møc c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch ®Ò ra, ®¶m b¶o 3 ngïn c¬ b¶n lµ nép
ng©n s¸ch nhµ níc, ®Çu t tÝch luü bæ sung nguån vèn kinh doanh, vµ
n©ng cao møc thu nhËp cho ngêi lao ®éng. N¨m 2000, c«ng ty ®· ®îc nhµ
níc phong tÆng lµ “§¬n vÞ anh hïng lao ®éng” cña 10 n¨m ®æi míi.
Do u thÕ vÒ s¶n phÈm tr¹m trén, hiÖn nay c«ng ty ®ang ®Çu t thªm
cho TSC§ 847 triÖu ®ång tõ nguån vèn §Çu t ph¸t triÓn , Bé tµi chÝnh
cÊp bæ xung thªm 8,4tû ®ång lµm nguån vèn kinh doanh hiÖn nay lµ
16.937 triÖu ®ång.
Vµ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt, c«ng ty ®ang më réng thªm nhµ
xëng míi víi diÖn tÝch 20 ha ®Ó võa t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho nh©n d©n
®i¹ ph¬ng vµ c¸c tØnh l©n cËn.
Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc cña c«ng ty trong nh÷ng n¨m qua ®îc thÓ
hiÖn ë mét sè chØ tiªu kinh tÕ sau:
BiÓu 1.2: KÕt qu¶ thùc hiÖn mét sè chØ tiªu chñ yÕu cña c«ng
ty.
STT
N¨m
ChØ tiªu
§¬n
vÞ
2001 2002 2003
1. Tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt 1000
®
56.627.00
0
59.688.000 137.650.000
2. Tæng doanh thu (thuÇn) 1000
®
28.241.00
0
45.163.000 100.673.000
3. Lîi nhuËn 1000 174.000 669.000 1.057.000
27
- 28. ®
4. TN b×nh qu©n ®Çu ng-
êi/th¸ng
1000
®
890 970 1120
5. Nguån vèn chñ së h÷u 1000
®
8.147.000 8.147.000 16.937.000
6. HÖ sè doanh lîi cña NVC§ 0,021 0,082 0,062
7. Tû suÊt LN trªn tæng DT % 0,616 1,84 1,05
Theo biÓu trªn ta thÊy gi¸ trÞ s¶n xuÊt trong 2 n¨m 1991, 2002 t¬ng
®èi æn ®Þnh nhng sang n¨m 2003 ®· t¨ng mét c¸ch vît tréi, t¨ng 2,32 lÇn
80 n¨m 2002 vµ doanh thu (thuÇn) t¨ng nhanh n¨m 2003, t¨ng 3,56 lÇn,
n¨m 2002 t¨ng 1,6 lÇn so víi n¨m 2001. Lîi nhuËn n¨m 2003 t¨ng 6 lÇn, n¨m
2002 t¨ng 3,84 lÇn so víi n¨m 2001. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi 1 th¸ng
t¨ng, so víi n¨m 2001th× n¨m 2002 t¨ng 1,09 lÇn (tøc lµ t¨ng
80.000®/th¸ng/1ngêi), n¨m 2003 t¨ng 1,26 lÇn (tøc lµ 230 000 ®/1 ngêi / 1
th¸ng). §iÒu ®ã kh¼ng ®Þnh c«ng ty ®· kh«ng ngng s¶n xuÊt s¶n phÈm,
®Èy m¹nh c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm nh»m n©ng cao c¸c chØ tiªu s¶n xuÊt
kinh doanh, ®ång thêi n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cho ngêi lao
®éng. Tû suÊt lîi nhuËn trªn tæng doanh thu vµ hÖ sè doanh lîi cña vèn
chñ së h÷u n¨m 2003 mÆc dï cao h¬n n¨m 2001 nhng l¹i gi¶m so víi n¨m
2002. §iÒu nµy thÓ hiÖn hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp n¨m
2003 kh«ng cao b»ng n¨m 2002. Nguyªn nh©n lµ do trong n¨m 2003 doanh
nghiÖp ®· tiªu thô ®îc mét khèi lîng lín s¶n phÈm nhng do chi phÝ cho
qu¶ng c¸o c¸c s¶n phÈm chiÕm mét phÇn lín trong chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp vµ h¬n thÕ n÷a doanh nghiÖp l¹i ph¶i chi cho viÖc chÕ t¹o thö s¶n
phÈm míi do ®ã dÉn ®Õn viÖc hai chØ tiªu trªn kh«ng cao b»ng 2002. Nh-
ng ®Õn n¨m 2004, c¸c chØ tiªu nµy sÏ ®îc t¨ng cao h¬n.
2. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty:
2.1. NhiÖm vô s¶n xuÊt:
Nh ®· nªu ë phÇn trªn, nhiÖm vô cña c«ng ty ë mét sè thêi kú cã kh¸c
nhay, tuy nhiªn víi sù c¹nh tranh vÒ s¶n phÈm gi÷a c¸c doanh nghiÖp ngµy
cµng quyÕt liÖt, c«ng ty nhËn thÊy ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ n©ng cao
chÊt lîng s¶n phÈm ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. §Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng,
c«ng ty tõng bíc x¸c lËp l¹i c¬ cÊu s¶n phÈm vµ dÇn dÇn tiÕn tíi chÕ t¹o
c¸c s¶n phÈm chñ ®¹o vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng b»ng chÝnh nh÷ng s¶n
phÈm Êy.
C¸c s¶n phÈm mµ c«ng ty s¶n xuÊt, chÕ t¹o:
- ThiÕt bÞ m¸y c«ng tr×nh: phôc vô cho viÖc nhµo trén c¸c vËt liÖu
®Ó x©y dùng, nh:
28
- 29. + Tr¹m trén bª t«ng Asphalt
+ Tr¹m cÊp phèi
+ Tr¹m nghiÒn sái ®¸
+ Lu b¸nh lèp.
- L¾p r¸p, chÕ t¹o «t«:
+ ¤t« kh¸ch 44 - 51 chç ngåi
+ ¤t« t¶i 2,5 - 3,5 tÊn
- KÕt cÊu thÐp:
+ CÇu giao th«ng n«ng th«n
+ Tr¹m thu phÝ
+ CÇu c¸p d©y c¨ng.
2.2. ThÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm:
Víi sù ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n
phÈm, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, vµ ®ång thêi chiÕn dÞch Marketing rÇm
ré, x©y dùng hµng lo¹t c¸c ®¹i lý trong c¶ níc, c¸c s¶n phÈm cña c«ng ty ®·
chiÕm lÜnh hÇu hÕt thÞ trêng trong níc gãp phÇn x©y dùng vµ ph¸t triÓn
hÖ thèng ®êng x¸, cÇu giao th«ng, vµ hÖ thèng ph¬ng tiÖn giao th«ng
trong níc, ®ång thêi gãp phÇn kh«ng nhá vµo c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t
triÓn ®æi míi ®Êt níc.
3. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty.
Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý trong bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo còng
cÇn thiÕt vµ kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®Ó ®¶m b¶o sù gi¸m s¸t, qu¶n lý chÆt
chÏ t×nh h×nh SXKD cña doanh nghiÖp. §Ó ph¸t huy vµ n©ng cao vai trß
cña bé m¸y qu¶n lý, c«ng ty ®· tæ chøc l¹i c¬ cÊu lao ®éng, c¸c phßng ban,
ph©n xëng cho phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý chung.
Bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty ®îc tæ chøc theo m« h×nh trùc tuyÕn
gåm cã 1 gi¸m ®èc vµ 2 phã gi¸m ®èc chØ ®¹o c¸c phßng ban, xÝ nghiÖp
ph©n xëng cña c«ng ty.
Mçi phßng ban, xÝ nghiÖp, ph©n xëng trong c«ng ty ®Òu cã chøc
n¨ng, nhiÖm vô riªng. Nhng gi÷a chóng ®Òu cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi
nhau lµm cho bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty t¹o thµnh mét khèi thèng nhÊt.
* Gi¸m ®èc c«ng ty: Lµ ngêi phô tr¸ch chung, qu¶n lý c«ng ty vÒ mäi
mÆt ho¹t ®éng, ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý s¶n xuÊt, lµ ngêi chÞu tr¸ch
nhiÖm tríc cÊp trªn vÒ c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty m×nh. Gi¸m ®èc kh«ng
chØ qu¶n lý c¸c phßng ban cña m×nh th«ng qua c¸c phã gi¸m ®èc mµ cßn
cã thÓ xem xÐt trùc tiÕp tõng n¬i lµm viÖc khi cÇn thiÕt. Gi¸m ®èc cã c¸c
29
- 30. phã gi¸m ®èc vµ c¸c trëng phßng gióp ®ì trong viÖc ®iÒu hµnh cña c«ng
ty.
* Phã gi¸m ®èc: Lµ ngêi gióp viÖc cña gi¸m ®èc trong viÖc qu¶n lý
c«ng ty. C«ng ty cã 2 phã gi¸m ®èc:
- Phã gi¸m ®èc KD: Phô tr¸ch mÆt kinh doanh cña c«ng ty, qu¶n lý
c¸c phßng:
+Phßng kinh tÕ - thÞ trêng.
+ Phßng ®iÒu hµnh s¶n xuÊt.
- Phã gi¸m ®èc kÜ thuËt: Phô tr¸ch vÒ mÆt kÜ thuËt s¶n xuÊt s¶n
phÈm cña c«ng ty vµ qu¶n lý c¸c phßng.
+ Phßng thiÕt kÕ «t«
+ Phßng thiÕt kÕ m¸y c«ng tr×nh
+ Phßng KCS
+ Phßng chuyÓn giao c«ng nghÖ
+ Trung t©m b¶o hµnh
+ Ban c¬ ®iÖn
* Phßng kinh tÕ- thÞ trêng (KT- TT): thùc hiÖn chµo hµng, tiÕp xóc
víi kh¸ch hµng, tiªu thô s¶n phÈm, cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ thÞ trêng nh
sù biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶ c¸c s¶n phÈm ; thùc thi c¸c chÝnh s¸ch Marketing
®Ó thóc ®Èy viÖc tiªu thô s¶n phÈm.
* Phßng ®iÒu hµnh s¶n xuÊt (§HSX): Tæ chøc viÖc t×m kiÕm, lùa
chän nhµ cung cÊp cho ®Çu vµo, tøc lµ tæ chøc mua c¸c nguyªn vËt liÖu,
CCDC, TSC§… cÇn thiÕt phôc vô cho s¶n xuÊt vµ qu¶n lý dùa trªn c¬ së
kÕ ho¹ch s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®Þnh møc kÜ thuËt ®· x¸c ®Þnh
* Phßng thiÕt kÕ «t«, phßng thiÕt kÕ m¸y c«ng tr×nh: Tæ chøc tÝnh
to¸n c¸c ®Þnh møc kü thuËt, nghiªn cøu ®æi míi n©ng cao chÊt lîng s¶n
phÈm m¸y c«ng tr×nh, «t«, kÕt cÊu thÐp vµ ®a ra c¸c biÖn ph¸p kü thuËt
gãp phÇn gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm.
* Phßng KCS: ChÞu tr¸ch nhiÖm kiÓm tra chÊt lîng hµng mua
vµo vµ c¸c thµnh phÇn cña c«ng ty.
* Phßng chuyÓn giao c«ng nghÖ: Lµ phßng cã tr¸ch nhiÖm tríc gi¸m
®èc vÒ kh©u chuyÓn giao c«ng nghÖ m¸y c«ng tr×nh.
* Trung t©m b¶o hµnh s¶n phÈm: Cã nhiÖm vô theo dâi s¶n phÈm
ph¶i tu, b¶o hµnh, b¶o tr× c¸c s¶n phÈm ®· giao cho kh¸ch hµng.
* Phßng tæ chøc lao ®éng: Tæ chøc c¸n bé qu¶n lý trong c«ng ty,
®iÒu ®éng - tuyÓn dông lao ®éng cho c¸c bé phËn, phßng ban, tÝnh l¬ng,
30
- 31. thëng, c¸c chÕ ®é kh¸c cho lao ®éng trong c«ng ty, x©y dùng møc tiÒn l-
¬ng.
* Ban c¬ ®iÖn: qu¶n lý, söa ch÷a c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc phôc vô trong
toµn c«ng ty.
* V¨n phßng c«ng ty: Cã nhiÖm vô so¹n th¶o, nhËn göi, lu tr÷ c¸c
c«ng v¨n, giÊy tê cÇn thiÕt, gióp c«ng ty thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng trong
quan hÖ giao dÞch.
* Ban y tÕ - vÖ sinh: Kh¸m ch÷a bÖnh ®Þnh kú hoÆc ®ét xuÊt cho
CBCNV trong toµn c«ng ty, vÖ sinh m«i trêng c«ng ty.
* Phßng b¶o vÖ: Phô tr¸ch qu¶n lý tµi s¶n trong ph¹m vi qu¶n lý cña
c«ng ty 24/24h.
* C¸c bé phËn s¶n xuÊt bao gåm:
- Ph©n xëng c¬ khÝ: gia c«ng c¬ khÝ, chÕ t¹o c¸c chi tiÕt s¶n phÈm
phôc vô cho viÖc l¾p r¸p chÕ t¹o «t«, m¸y c«ng tr×nh, c¸c s¶n phÈm kh¸c.
- XÝ nghiÖp «t«: L¾p r¸p, söa ch÷a, ®¹i tu «t«
- XÝ nghiÖp s¶n xuÊt xe kh¸ch: s¶n xuÊt c¸c lo¹i xe kh¸ch 29 - 30 chç
- XÝ nghiÖp MCT vµ kÕt cÊu thÐp: chuyªn s¶n xuÊt l¾p r¸p c¸c
thiÕt bÞ MCT, cÇu giao th«ng, c¸c tr¹m b¬m trén bª t«ng, lu b¸nh lèp…
Gi¸m ®èc thùc hiÖn viÖc qu¶n lý trùc tiÕp c¸c bé phËn s¶n xuÊt
nµy.
S¬ ®å 2.1: s¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng
ty nh sau:
31
Gi¸m®èc
Phßng
®Çut
thÞtr
êng
Phßng
tµi
chÝnh
kÕto¸n
Phßng
tæchøc
hµnh
chÝnh
Phßng
kÕ
ho¹ch
s¶n
xuÊt
Phßng
khoa
häc
c«ng
nghÖ
Phßng
KCS
PXc¬ khÝ PX«t« Ban c¬
®iÖn
PXMCT 1 PXMCT 2
PG§ Kinh doanh PG§ Kü thuËt
- 32. 4. §Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n vµ hÖ thèng sæ kÕ to¸n t¹i
C«ng ty c¬ khÝ « t« 1 -5:
4.1. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n:
Phßng kÕ to¸n- tµi vô cña c«ng ty cã nhiÖm vô theo dâi, ph¶n ¸nh,
qu¶n lý c¸c sè liÖu vµo sæ s¸ch kÕ to¸n, thèng kª, cung cÊp c¸c th«ng tin
kinh tÕ kÞp thêi phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh cña gi¸m ®èc, thêng
xuyªn b¸o c¸o kÞp thêi t×nh h×nh ho¹t ®éng trªn c¬ së ®ã ®Ó ra c¸c biÖn
ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh SP.
Phßng kÕ to¸n gåm cã 9 ngêi díi sù l·nh ®¹o cña 1 kÕ to¸n trëng vµ
phã phßng kÕ to¸n. Ngoµi ra cßn cã 4 nh©n viªn thèng kª ph©n xëng t¬ng
øng víi mét ph©n xëng vµ 3 xÝ nghiÖp cã nhiÖm vô thu thËp th«ng tin
tõng ph©n xëng, xÝ nghiÖp cho kÕ to¸n trëng. Bèn nh©n viªn phßng nµy
ngoµi sù qu¶n lý cña kÕ to¸n trëng cßn cã sù qu¶n lý cña ph©n xëng, vµ
c¸c xÝ nghiÖp.
Trong phßng kÕ to¸n, cã sù ph©n c«ng c«ng t¸c cho tõng nh©n viªn
kÕ to¸n nhng sù ph©n c«ng nµy cã sù liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau ®¶m b¶o
tÝnh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, chÆt chÏ cña th«ng tin kÕ to¸n.
Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña tõng nh©n viªn trong phßng kÕ to¸n nh
sau:
* KÕ to¸n trëng kiªm trëng phßng kÕ to¸n: Cã nhiÖm vô phô tr¸ch
chung mäi ho¹t ®éng cña phßng còng nh ph©n xëng, xÝ nghiÖp, kÝ c¸c
lÖnh thu chi, giÊy ®Ò nghÞ t¹m øng, ho¸ ®¬n GTGT cña c«ng ty, chÞu
tr¸ch nhiÖm tríc gi¸m ®èc vÒ toµn bé c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n cña c«ng
ty,chØ ®¹o thùc hiÖn ph¬ng thøc h¹ch to¸n; t¹o vèn cho c«ng ty, tham mu
vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh, th«ng tin kÞp thêi cho gi¸m ®èc vÒ t×nh h×nh s¶n
xuÊt, kinh doanh cña c«ng ty.
§Þnh kú, kÕ to¸n trëng ph¶i dùa trªn c¸c th«ng tin tõ c¸c nh©n viªn
trong phßng ®èi chiÕu sæ s¸ch ®Ó lËp b¸o c¸o phôc vô cho gi¸m ®èc vµ
c¸c ®èi tîng cã nhu cÇu th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty nh
ng©n hµng, tæng c«ng ty, c¸c nhµ ®Çu t, c¸c nhµ cung cÊp…
32
- 33. * Phã phßng kÕ to¸n kiªm kÕ to¸n tæng hîp:
Cã nhiÖm vô tæng hîp c¸c th«ng tin tõ c¸c nh©n viªn kÕ to¸n ®Ó lªn
can ®èi, lËp b¸o c¸o cuèi kú. Phã phßng kÕ to¸n phô tr¸ch ®iÒu hµnh c¸c
kÕ to¸n viªn liªn quan ®Õn viÖc ®i s©u vµo h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô kinh tÕ
ph¸t sinh trong c«ng ty. Cuèi th¸ng phã phßng lªn c©n ®èi sè ph¸t sinh,
tÝnh ra c¸c sè d tµi kho¶n vµ sæ c¸i c¸c tµi kho¶n. Hµng quý lËp b¸o c¸o tµi
chÝnh.
§èi víi kÕ to¸n tæng hîp: TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, tæng hîp c¸c
kho¶n thu chi, lËp b¶ng kª sè 1, NKCT sè 1, NKCT sè 8,7,10 chÞu tr¸ch
nhiÖm trong kÕ to¸n thanh to¸n vµ b¶ng tr×n vèn vay.
* KÕ to¸n vËt t kiªm thñ quü:
- §Þnh kú kÕ to¸n vËt t c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt vËt liÖu,
CCDC ®Ó ph¶n ¸nh, theo dâi trªn b¶ng ph©n bæ sè 2, b¶ng kª sè 3. Cuèi
th¸ng c¨n cø vµo c¸c NKCT liªn quan vµo b¶ng kª sè 3 ®Ó x¸c ®Þnh hÖ sè
chªnh lÖch vµ tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng theo tõng kho¶n môc chi phÝ trªn
B¶ng ph©n bæ sè 2.
§Þnh kú, dùa vµo c¸c chøng tõ nhËp- xuÊt VL, CCDC ®èi chiÕn víi
thÎ kho.
- Thñ quü cã nhiÖm vô qu¶n lý lîng tiÒn mÆt cã t¹i kÐt cña c«ng ty,
kiÓm nhËn lîng tiÒn vµo ra hµng ngµy, thñ quü vµo sæ quü c¸c nghiÖp vô
liªn quan ®Õn tiÒn mÆt. Cuèi ngµy thñ quü ®èi chiÕu sæ quü víi b¸o c¸o
quü do kÕ to¸n thanh to¸n víi ngêi b¸n lËp.
*KÕ to¸n thanh to¸n víi ngêi b¸n:
KiÓm tra c¸c ho¸ ®¬n mµ phßng §HSX nép lªn ®Ó ph¶n ¸nh c¸c
nghiÖp vô liªn quan vµo sæ chi tiÕt TK 331, cuèi th¸ng vµo NKCT sè 5.
§Þnh kú, kÕ to¸n thanh to¸n víi ngêi b¸n lËp b¸o c¸o tËp hîp toµn bé thóª
GTGT ®Çu vµo ®Ó kÕ to¸n doanh thu lªn b¸o c¸o thuÕ.
* Bé phËn phiÕu xuÊt vËt t:
C¨n cø vµo ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt ®· ®îc phª duyÖt vµ c¨n cø
vµo nhu cÇu vËt t cña c¸c ph©n xëng, xÝ nghiÖp, bé phËn nµy viÕt phiÕu
vËt t theo tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng ph©n xëng, xÝ nghiÖp.
* KÕ to¸n ng©n hµng kiªm kÕ to¸n tiÒn l¬ng.
- Giao dÞch víi ng©n hµng, chuyÓn tiÒn, chuyÓn sÐc, më L/C vµ
c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c cña c«ng víi ng©n hµng, lËp b¶ng kª sè 2,
NKCT sè 2.
33
- 34. - TÝnh to¸n vµ thanh to¸n l¬ng cho toµn bé CBCNV. KÕ to¸n l¬ng cã
liªn hÖ chÆt chÏ víi phßng TC- L§ vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn hÖ sè l-
¬ng, BHXH, BHYT, KPC§.
* KÕ to¸n TSC§ vµ XDCB:
- Theo dâi TSC§ vµ tÝnh khÊu hao TSC§ theo ph¬ng ph¸p ®êng
th¼ng.
- Theo dâi t×nh h×nh x©y dùng c¬ b¶n vµ lËp quyÕt to¸n XDCB.
* KÕ to¸n thanh to¸n t¹m øng:
Ghi chÐp, theo dâi viÖc t¹m øng vµ thanh to¸n t¹m øng cña CBCNV
trong c«ng ty ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô mua hµng b»ng tiÒn t¹m øng.
* KÕ to¸n doanh thu, thu håi c«ng nî vµ thuÕ.
Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n doanh thu b¸n hµng, thuÕ vµ kho¶n ph¶i thu.
ChÞu tr¸ch nhiÖm trong thu håi nî
LËp b¸o c¸o thuÕ theo ®Þnh kú.
* Bèn nh©n viªn thèng kª:
Hµng th¸ng, c¸c kÕ to¸n viªn ph¶i ®èi chiÕu ngang víi nhau vµ ®èi
chiÕu víi nh©n viªn thèng kª ®Ó lªn tæng hîp nhËp - xuÊt nguyªn vËt liÖu
phôc vô cho s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Ngoµi ra trong phßng kÕ to¸n còng ®îc trang bÞ thªm mét sè m¸y
tÝnh ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c kÕ to¸n.
34
- 35. S¬ då 2: Bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty
4.2. §Æc ®iÓm tæ chøc hÖ thèng kÕ to¸n:
HiÖn nay, c«ng ty ®ang ¸p dông h×nh thøc sæ NKCT ®Ó h¹ch to¸n
tæng hîp víi ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp HTK theo ph¬ng ph¸p kª khai
thêng xuyªn.
Theo h×nh thøc NKCT bé sæ kÕ to¸n cña c«ng ty gåm:
- C¸c NhËt ký chøng tõ: 1,2,5,7,8, 10,4,6.
- B¶ng kª: 1,2,3,4,5,6,,8,9,11; c¸c sæ c¸i TK.
- Sæ chi tiÕt: TK 331, TK 131, vËt t, 511…
- B¶ng ph©n bæ: 1,2,3.
- C¸c TK sö dông TK 111, 112 (chi tiÕt cho tõng ng©n hµng) 152,
153, 154, 155, 211, 241, 214, 621, 627, 642, 532…
S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp theo h×nh thøc NKCT ®îc kh¸i qu¸t nh sau:
35
KÕ to¸n trëng
KT tæng hîp
KÕ
to¸n
NVL
kiªm
quü
KÕ
to¸n
tiÒn
l¬ng
kiªm
NH
KÕ
to¸n
TSC§
vvµ
XDCB
KÕto¸n
doanh
thu, thu
håi
c«ng
nî, thuÕ
KÕ
to¸n
thanh
to¸n
t¹m
øng
KÕ
to¸n
thanh
to¸n
víi ng
êi b¸n
- 36. S¬ ®å 2.3: Kh¸i qu¸t tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh
thøc NKCT.
Ghi chó: Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
Quan hÖ ®èi chiÕu
36
Chøng tõ gèc, c¸c
b¶ng ph©n bæ
NKCT ThÎ (sæ) kÕ to¸n chi tiÕt
B¶ng tæng hîp chi tiÕtSæ c¸i
B¸o c¸o tµi chÝnh
B¶ng kª
- 37. II. Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty c¬ khÝ « t« 1 -5:
1. Kh¸i qu¸t chung t×nh h×nh nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty:
1.1. §Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty:
C«ng ty c¬ khÝ « t« 1 -5 lµ c«ng ty chuyªn s¶n xuÊt, l¾p r¸p, chÕ t¹o
c¸c s¶n phÈm nµy ®îc cÊu thµnh tõ nhiÒu chi tiÕt kh¸c nhau vµ ®ßi hái
ph¶i sö dông nhiªï lo¹i nguyªn vËt liÖu kh¸c nhau.
Nguyªn vËt liÖu ë c«ng ty rÊt phong phó vÒ chñng lo¹i vµ quy c¸ch,
cã kho¶ng 700 lo¹i nh t«n, thÐp, s¬n xi m¨ng… C¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu nµy
chñ yÕu ®îc mua ë trong níc, ngoµi ra cßn nhËp ngo¹i (nh c¸c lo¹i s¬n, n-
íclµm m¸t…) nguyªn vËt liÖu mua vÒ c«ng ty ®Òu ph¶i qua kiÓm nghiÖm
tríc khi nhËp kho cho nªn ®¶m b¶o chÊt lîng vµ ®óng th«ng sè kü thuËt.
Do ®Æc ®iÓm cña c¸c s¶n phÈm mµ c«ng ty chÕ t¹o lµ c¸c s¶n
phÈm c¬ khÝ, ®ßi hái nhiÒu lo¹i nguyªn vËt liÖu, nªn chi phÝ nguyªn vËt
liÖu chiÕm tû träng kh¸ lín trong tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm (chiÕm tû träng
kho¶ng 75 - 80%). V× vËy, khi cã sù biÕn ®éng nhá cña nguyªn vËt liÖu
còng ¶nh hëng rÊt lín ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. H¹ thÊp chi phÝ nguyªn
vËt liÖu ®a vµo s¶n xuÊt, sö dông tiÕt kiÖm vËt liÖu lµ biÖn ph¸p tÝch
cùc nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ vÉn ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng s¶n
phÈm. Song muèn lµm ®îc ®iÒu nµy th× c«ng ty ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p
khoa häc vµ thuËn tiÖn ®Ó qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ë tÊt c¶ c¸c kh©u tõ
kh©u thu mua ®Õn b¶o qu¶n, sö dông vµ dù tr÷…
Vµ ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ nguyªn vËt liÖu, tæ chøc h¹ch to¸n chÝnh
x¸c ®¶m b¶o c«ng viÖc dÔ dµng kh«ng tèn kÐm nhiÒu c«ng søc, c«ng ty
®· tiÕn hµnh ph©n lo¹i vËt liÖu trªn c¬ së c«ngdông kinh tÕ c¶ub nguyªn
vËt liÖu ®èi víi qóa tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. VËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c
lo¹i sau:
- Nguyªn vËt liÖu chÝnh bao gåm c¸c lo¹i: t«n, thÐp, nh«m…
- Nguyªn vËt liÖu phô: que hµn, ®inh, s¬n bul«ng, èc, vÝt c¸c lo¹i…
- Nhiªn liÖu: ®Êt ®Ìn, ga «xy, x¨ng…
- PhÕ liÖu thu håi: Ph«i t«n, thÐp... trong qu¸ tr×nh gia c«ng c¸c chi
tiÕt s¶n phÈm .
C¸ch ph©n lo¹i trªn gióp cho c«ng ty ®¸nh gi¸ ®îc vai trß cña tõng lo¹i
nguyªn vËt liÖu ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh c¸c ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt
liÖu phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt. H¬n n÷a c¸ch ph©n nµy ®Þnh gi¸ s¶n
phÈm dë dang theo nguyªn vËt liÖu chÝnh 1 c¸ch dÔ dµng vµ x¸c ®Þnh
chi phÝ gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú ®îc chÝnh x¸c h¬n.
1.2. C«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu ë c«ng ty:
37
- 38. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong qu¸ tr×nh ho¹t
®éng, c«ng ty ph¶i thùc hiÖn qu¶n lý tèt nguyªn vËt liÖu. C«ng t¸c qu¶n lý
vËt liÖu t¹i c«ng ty ®îc thÓ hiÖn qua c¸c c«ng viÖc sau:
Mét lµ, tæ chøc hÖ thèng kho tµng: VËt t ë c«ng ty ®îc tæ chøc b¶o
qu¶n ë 2 kho phï hîp víi tÝnh chÊt cña vËt liÖu vµ víi nhu cÇu cung øng
nguyªn vËt liÖu vµ s¶n xuÊt s¶n phÈm:
+ Kho 1: B¶o qu¶n c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh.
+ Kho 2: B¶o qu¶n c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu cã tÝnh chÊt dÔ ch¸y næ.
+ Kho 3: VËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ.
ë mçi kho, thñ kho ®îc trang bÞ ®Çy ®ñ ph¬ng tiÖn c©n, ®o, ®ong,
®Õm. ë c¸c xÝ nghiÖp, ph©n xëng cña c«ng ty còng cã c¸c kho riªng vµ
do thèng kª ph©n xëng qu¶n lý. §©y lµ nh÷ng kho nhá cã tÝnh chÊt t¹m
thêi gi÷ vËt t mµ xÝ nghiÖp ph©n xëng nhËn vÒ cha ®a vµo s¶n xuÊt, sau
®ã vËt t ®îc giao cho c¸c tæ, ®éi s¶n xuÊt.
Hai lµ, c«ng ty cßn x©y dùng ®Þnh møc tiªu hao vËt t. §©y còng lµ
biÖn ph¸p quan träng ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ nguyªn vËt liÖu. Phßng thiÕt
kÕ «t« vµ m¸y c«ng tr×nh cã nhiÖm vô nghiªn cøu vµ x©y dùng ®Þnh møc
tiªu hao nguyªn vËt liÖu cho tõng chi tiÕt, s¶n phÈm dùa trªn ®Þnh møc
kinh tÕ kÜ thuËt ®· quy ®Þnh chung cña nhµ níc. Nh vËy, khi c¸c ph©n x-
ëng, xÝ nghiÖp cã nhu cÇu vÒ vËt t th× thèng kª ph©n xëng, xÝ nghiÖp
c¨n cø vµo nhu cÇu vËt t do tæ trëng ph©n xëng, xÝ nghiÖp ®Ò nghÞ sÏ
lªn phßng kÕ to¸n yªu cÇu viÕt phiÕu xuÊt vËt t.
Ba lµ, c«ng ty giao tr¸ch nhiÖm cho c¸c thñ kho. C¸c thñ kho ngoµi
viÖc qu¶n lý, b¶o qu¶n tèt vËt t cßn ph¶i cËp nhËt sè liÖu vµo sæ s¸ch vÒ
mÆt sè lîng, t×nh h×nh biÕn ®éng cña tõng thø vËt liÖu, kiÓm kª kho
hµng ®ång thêi cã tr¸ch nhiÖm ph¸t hiÖn vµ b¸o c¸o lªn phßng kÕ to¸n c¸c
trêng hîp vËt liÖu tån ®äng trong kho lµm ø ®äng vèn gi¶m kh¶ n¨ng thu
håi vèn s¶n xuÊt cña c«ng ty.
2. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty:
TÝnh gi¸ lµ 1 kh©u quan träng trong viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n.
ViÖc tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu cã chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, hîp lý th× míi biÕt ®îc
chi phÝ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ ph¸t sinh trong qóa tr×nh s¶n xuÊt, tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm.
T¹i C«ng ty c¬ khÝ « t« 1- 5, thuÕ GTGT ®îc tÝnh theo ph¬ng ph¸p
khÊu trõ.
2.1. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu nhËp kho:
38
- 39. - §èi víi NVL mua trong níc th× gi¸ thùc tÕ nhËp bao gåm gi¸ ghi trªn
ho¸ ®¬n (kh«ng bao gåm thuÕ GTGT) céng (+) c¸c chi phÝ liªn quan nh chi
phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, b¶o hiÓm cho vËt liÖu, c«ng t¸c phÝ cho nh©n
viªn thu mua.
- §èi víi nguyªn vËt liÖu nhËp khÈu: Gi¸ thùc tÕ nhËp kho bao gåm
tæng gi¸ trÞ thanh to¸nvíi ngêi b¸n céng (+) thuÕ nhËp khÈu céng (+) chi
phÝ thu mua…
- §èi víi phÕ liÖu nhËp kho th× gi¸ thùc tÕ nhËp b»ng gi¸ b¸n phÕ
liÖu trªn thÞ trêng.
2.2. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho:
ë c«ng ty, nguyªn vËt liÖu xuÊt kho ®îc tÝnh theo ph¬ng ph¸p hÖ sè
gi¸:
HÖ sè gi¸
NVL
=
tæng gi¸ thùc tÕ NVL tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú
Tæng gi¸ h¹ch to¸n NVL tån ®Çu kú vµ nhËp trongkú
Gi¸ thùc tÕ
VL xuÊt kho
=
Tæng gi¸ h¹ch to¸n NVL xuÊt
trong kú
x HÖ sè gi¸ NVL
Ph¬ng ph¸p nµy t¬ng ®èi phï hîp víi viÖc tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu ë 1
c«ng ty cã nhiÒu chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu, xuÊt dïng thêng xuyªn.
3. H¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty:
3.1. Chøng tõ vµ thñ tôc nhËp, xuÊt nguyªn vËt liÖu.
a. §èi víi nghiÖp vô nhËp nguyªn vËt liÖu:
C¨n cø vµo nhu cÇu s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®Þnh møc tiªu hao
nguyªn vËt liÖu, phßng §HSX lªn kÕ ho¹ch nhËp nguyªn vËt liÖu. Hµng
th¸ng sau khi nh©n viªn tiÕp liÖu mang vËt t vÒ, bé phËn KCS sÏ kiÓm tra
chÊt lîng, quy c¸ch, sè lîng vµ ghi vµo biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t sau khi
®· ®èi chiÕu ho¸ ®¬n mua hµng. Ho¸ ®¬n mua hµng ph¶i cã ch÷ ký vµ
®ãng dÊu cña trëng phßng kÕ to¸n vµ phßng KCS. Sau ®ã phßng §KSX
c¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t sÏ lËp phiÕu nhËp kho. PhiÕu nµy
®îc lËp thµnh 3 liªn ph¶i cã ®Çy ®ñ ch÷ ký cña c¸c phßng ban: Mét liªn lu ë
phßng §HSX, mét liªn giao cho thñ kho (khi nhËp hµng) ®Ó vµo thÎ kho,
®Þnh kú 3 hoÆc 5 ngµy kÕ to¸n vËt liÖu xuèng lÊy phiÕu nhËp cïng thÎ
kho ®Ó tÝnh gi¸ vµ ®èi chiÕu. Mét liªn ®Ýnh kÌm víi ho¸ ®¬n cña ngêi b¸n.
Hµng ngµy (®Þnh kú), kÕ to¸n thanh to¸nvíi ngêi b¸n hµng vµ sæ chi tiÕt
thanh to¸n víi ngêi b¸n (bªn cã TK 331), cuèi th¸ng vµo NKCT sè 5.
39
- 40. C¨n cø vµo phiÕu nhËp kho, thñ kho tiÕn hµnh kiÓm nhËn vËt t ghi
sè lîng thùc nhËp, quy c¸ch, chñng lo¹i, m· kÝ hiÖu.. vµ cïng ngêi giao hµng
kÝ vµo 2 b¶n.
Nguyªn vËt liÖu nhËp kho ®îc s¾p xÕp, ph©n lo¹i riªng biÖt ®óng
quy ®Þnh ®¶m b¶o thuËn tiÖn cho viÖc xuÊt vËt t vµ an toµn trong b¶o
qu¶n, ch¸y næ.
40
- 41. BiÓu 2.2.
MÉu sè 01GTKT-3LL
Ho¸ ®¬n GTGT GT: 199 - B
Liªn 2( giao cho KH) No: 011246
Ngµy 4-3-2004
§¬n vÞ b¸n hµng: XÝ nghiÖp vËt t §«ng Anh
§Þa chØ: ThÞ trÊn §«ng Anh - Hµ Néi
§iÖn tho¹i M· sè
Hä tªn ngêi mua: ¤ng Huúnh
§¬n vÞ: C«ng ty c¬ khÝ «t« 1 -5 Sè tµi kho¶n
H×nh thøc thanh to¸n: Tr¶ chËm
§Þa chØ: ThÞ trÊn §«ng Anh - HN M· sè thuÕ:
0100104073-1
STT Tªn VT, hµng ho¸ §VT
Sè lîng
(kg)
§¬n gi¸
(VN§/kg)
Thµnh tiÒn
(VN§)
1 ThÐp èng Φ26,6 m 250 11.200 2.800.000
2 T«n 3 ly m 6.000 4.500 27.000.000
3 T«n 10 ly chÞu nhiÖt kg 300 8.450 2.535.000
Céng 32.335.000
ThuÕ GTGT 5%: TiÒn thuÕ GTGT 1.615.750
Tæng sè tiÒn thanh to¸n 33.950.750
Sè tiÒn viÕt b»ng ch÷: Ba m¬i ba triÖu chÝn tr¨m n¨m m¬i ngh×n b¶y
tr¨m n¨m m¬i ®ång ch½n.
Ngêi mua hµng KÕ to¸n trëng Thñ trëng ®¬n vÞ
(kÝ) (kÝ) (kÝ)
41
- 42. §èi víi nguyªn vËt liÖu nhËp khÈu tõ níc ngoµi th× cã ho¸ ®¬n sau:
BiÓu 2.3:
Huyndai Corporation Ltd.
Seul, Hµn Quèc.
Ho¸ ®¬n
Hîp ®ång sè: New 2KY053/Ref.000218/AMC 1-5.
Ho¸ ®¬n sè: 2004 EX 0326
§¬n vÞ: C«ng ty c¬ khÝ «t« 1-5
Ngµy 12 - 3- 2004
VËn chuyÓn tõ Seul, Hµn Quèc ®Õn ViÖt Nam
Stt Tªn VT
Sè l-
îng
§VT
§¬n gi¸
(USD)
Thµnh
tiÒn
VN§
1 S¬n
189
Kg
189 Kg 9 1.701 25.719.120
2 Níc lµm m¸t 163 Kg 9,5 1.548,5 23.413.320
ThuÕ nhËp khÈu 3% 97,485 1.473.973
Tæng gi¸ trÞ: 3346,985 50.606.413
C«ng ty Huyndai C«ng ty AMC 1-5
KÝ KÝ
Sau khi tiÕn hµnh kiÓm nghiÖm vËt t, phßng §HSX c¨n cø vµo H§
GTGT lËp phiÕu nhËp kho (chØ ghi sè lîng).
42
- 43. BiÓu 2.4 Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t MÉu sè 05 -
VT
Ngµy 6 - 3 - 2004 Q§ 1141TC/Q§/C§KT
§¬n vÞ: C«ng ty c¬ khÝ «t« 1-5
C¨n cø vµo ho¸ ®¬n sè 011246 ngµy 4 - 3 - 2004 cña xÝ nghiÖp VËt t §«ng Anh.
Biªn b¶n kiÓm nghiÖm gåm:
1. ¤ng NguyÔn Duy M¹nh - Phßng §HSX - trëng ban.
2. ¤ng NguyÔn Quang - Phßng KCS - Uû viªn
3. Bµ NguyÔn ThÞ Thuý - Thñ kho - Uû viªn.
§· kiÓm nghiÖm c¸c lo¹i vËt t sau:
Tªn VT §VT
Ph¬ng
thøc KK
Sè l-
îng
dtõ
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm
Ghi
chó
Sè lîng
thùc tÕ
kn
Sè lîng
®óng
phÈm chÊt
Sè lîng
sai phÈm
chÊt
1.ThÐp èng
Φ26,6
m ®o 250
250
250 0
2.T«n 3 ly m ®o 6000 6000 6000 0
3.T«n 10 ly chÞu
nhiÖt
Kg c©n 300 300 300 0
KÕt qu¶ kiÓm nghiÖm: ®Òu ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt.
Trëng ban Uû viªn Uû viªn
43
- 44. BiÓu 2.5 MÉu sè 91 - VT
C«ng ty c¬ khÝ «t« 1-5 Q§: 1141 - TC/Q§/C§KT
Ngµy 1/11/1995 cña BTC
Sè 270
PhiÕu nhËp kho
Ngµy 6 - 3- 2004.
Hä tªn ngêi giao:¤ng Huúnh. §Þa chØ: Phßng §HSX
Theo biªn b¶n kiÓm nghiÖm VTsè 22/3 cña phßng KCS.
NhËp t¹i kho 1 (NVL chÝnh).
Stt Tªn VT §VT
Sè lîng
§¬n gi¸
Thµnh
tiÒn
Ghi chóthùc
nhËp
Chøng
tõ
1 ThÐp èng Φ26,6 m 250 250
2 T«n 3 ly m 600 6000
3 T«n 10 ly chÞu
nhiÖt
Kg 300 300
Phô tr¸ch cung tiªu KÕ to¸n trëng Ngêi giao Thñ kho Thñ trëng ®¬n vÞ
b. §èi víi nghiÖp vô xuÊt nguyªn vËt liÖu:
C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, vµ ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt
liÖu cña phßng thiÕt kÕ m¸y c«ng tr×nh vµ thiÕt kÕ «t«, thèng kª ph©n x-
ëng lªn phßng kÕ to¸n ®Ò nghÞ bé phËn viÕt phiÕu xuÊt vËt t. Bé phËn
nµy lËp phiÕu xuÊt thµnh 2 liªn. Liªn 1: ®a cho ngêi lÜnh vËt t ®Ó xuèng
kho vËt t, liªn nµy ph¶i cã ch÷ ký cña bé phËn viÕt phiÕu xuÊt vµ ch÷ kÝ
cña kÕ to¸n trëng. Liªn 2 ph¶i cã ch÷ kÝ cña lÜnh vËt t, liªn nµy göi xuèng
®¬n vÞ nhËn vËt t. Sau khi nhËn vËt t ngêi lÜnh vËt t sÏ ®a cho thñ kho
liªn 1 vµ ghi vµo thÎ kho sè thùc nhËp. Liªn nµy ph¶i cã ch÷ kÝ cña ngêi
nhËn vËt t vµ thñ kho. §Þnh kú 5 hoÆc 7 ngµy, kÕ to¸n vËt liÖu xuèng kho
kiÓm tra vµ nhËn phiÕu xuÊt kho.
44
- 45. BiÓu 2.6 PhiÕu xuÊt kho Sè 277.
Ngµy 4 - 3 -2004
Hä tªn ngêi nhËn: Tr¹m trén 91. §¬n vÞ: C¬ khÝ.
Lý do xuÊt: lµm mãng thÐp .
XuÊt t¹i kho: 1
Stt Tªn VT §vt
Sè lîng
§¬n gi¸
Thµnh
tiÒn
Ghi chó
Yªu cÇu Thùc xuÊt
1 T«n 3 ly m 1200 1200
Phô tr¸ch cung tiªu KTT BxuÊt phiÕu Ngêi nhËn Thñ kho Thñ trëng
KÝ KÝ KÝ KÝ KÝ KÝ
Trêng hîp vËt liÖukÐm phÈm chÊt kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n
phÈm, theo lÖnh cña gi¸m ®èc, phßng kinh tÕ thÞ trêng tho¶ thuËn víi
kh¸ch hµng lËp ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng lµm 3 liªn. C«ng ty kiÓm trra ký
duyÖt thanh to¸n råi ®a liªn 2 cho kh¸ch hµng. Thñ kho c¨n cø vµo ho¸ ®¬n
tiÕn hµnh xuÊt vËt t giao cho kh¸ch hµng vµ cïng kh¸ch hµng kÝ vµo liªn 3.
Liªn 1 lu ë phßng Kt - TT, liªn 3. Thñ kho lµm c¨n cø ghi thÎ kho sau ®ã
chuyÓn cho kÕ to¸n vËt t tÝnh thµnh tiÒn vµ ghi sæ.
45
- 46. BiÓu 2.7 Ho¸ ®¬n GTGT
Liªn 3 (ghi sæ)
Ngµy 10 th¸ng 03 n¨m 2004
§¬n vÞ b¸n hµng: C«ng ty c¬ khÝ «t« 1-5
§Þa chØ: TT§A - HN
§iÖn tho¹i: M· sè thuÕ: 0100704073 - 1
Hä tªn ngêi mua: TrÇn Hïng
§Þa chØ: C«ng ty TNHH §«ng Hµ
H×nh thøc thanh to¸n: TiÒn mÆt.
Stt
Tªn hµng,
VT
§¬n vÞ
tÝnh
Sè lîng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn
1 ThÐp Φ 27 m 9 9.000 81.000
Céng tiÒn hµng 81.000
ThuÕ suÊt GTGT 5% TiÒn thuª GTGT 4.050
Tæng gi¸ thanh to¸n 85.050
B»ng ch÷: T¸m m¬i l¨m ngµn kh«ng tr¨m n¨m m¬i ®ång ch½n
Ngêi mua hµng KÕ to¸n trëng Thñ trëng ®¬n vÞ Thñ kho
KÝ KÝ KÝ KÝ
2.2. H¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty c¬ khÝ «t« 1-5
Do ®Æc ®iÓm ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, nghiÖp vô nhËp - xuÊt vËt
liÖu thêng xuyªn nªn c«ng ty lËp sæ danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu theo c¸ch
ph©n lo¹i theo c«ng dông vµ vai trß cña nguyªn vËt liÖu. Tuy nhiªn lËp sæ
nh thÕ cßn nhiÒu h¹n chÕ, cha khoa häc.
Sæ danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu, Kho 1 (NVL chÝnh).
Sè thÎ Tªn vËt liÖu
1 T«n d4
2 T«n 10 ly
3 T«n 3 ly
4 ThÐp Φ 26,6
…
C«ng ty sö dông ph¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n vµ h¹ch to¸n chi tiÕt theo
h×nh thøc sæ sè d
46
- 47. S¬ ®å 2.3:
S¬ ®å kh¸i qu¸t h¹ch to¸n chi tiÕt NVL liÖu t¹i C«ng ty c¬ khÝ « t« 1-5
Sæ sè d ®îc lËp theo c¸ch ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu (tõng kho).
ë kho: C¨n cø vµo phiÕu nhËp, xuÊt vËt liÖu, thñ kho ®¸nh sè danh
®iÓm vµo thÎ kho. ThÎ kho ®îc lËp tõ ®Çu n¨m vµ ®îc ®¸nh sè thø tù theo
sæ danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu. §Þnh kú 5 hoÆc 7 ngµy. Thñ kho giao
toµn bé chøng tõ nhËp xuÊt cho kÕ to¸n vµ cuèi th¸ng vµo sæ sè d. Trªn
thÎ kho cßn ghi gi¸ h¹ch to¸n cho tõng lo¹i vËt liÖu.
47
PhiÕu
nhËp kho
ThÎ kho
PhiÕu
xuÊt kho
Sæ sè
d
B¶ng luü kÕ
N-X-T
B¶ng tæng
hîp N-X-T
B¶ng kÕ
to¸n tæng
hîp
Ghi chó: Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
Quan hÖ ®èi chiÕu
- 48. BiÓu 2.8 ThÎ kho
LËp ngµy 1-1-2004
Tªn nh·n hiÖu, quy c¸ch VT: T«n 3 ly
§¬n vÞ tÝnh: Kg Gi¸ h¹ch to¸n: 4500®/kg Tê thÎ sè 3
Ngµy
N-X
chøng tõ
Nth¸ng DiÔn gi¶i
Sè lîng X¸c
nhËn
cña KT
3 hiÖu
NhËp XuÊt Tån
NhËp XuÊt
Th¸ng 3-2002 3.000
270 6-3 XÝ nghiÖp VT §«ng Anh 6000 9000
277 4-3 Tr¹m trén 91-c¬ khÝ 1.200 7.800
379 8-3 Tr¹m trén 84-c¬ khÝ 1.700 6.100
315 18,3 C«ng ty CPTM Hµ Anh 2000 8.100
ë phßng kÕ to¸n: §Þnh kú 5 hoÆc 7 ngµy nhËn ®îc chøng tõ nhËp -
xuÊt nguyªn vËt liÖu, kÕ to¸n vËt t ®Þnh kho¶n, ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a thÎ
kho víi phiÕu nhËp - xuÊt vËt liÖu, vµ tÝnh gi¸ cho tõng phiÕu nhËp - xuÊt
- theo gi¸ h¹ch to¸n, ghi vµo b¶ng luü kÕ N - X - Tån vËt liÖu (biÓu
2.9).Cuèi th¸ng tÝnh tiÒn trªn sæ sè d do thñ kho chuyÓn ®Õn. Tõ b¶ng
luü kÕ N - X - Tån vËt liÖu vµo b¶ng tæng hîp N - X - Tån (biÓu 2.10) vµ
®èi chiÕu víi sæ tæng hîp vÒ vËt liÖu
BiÓu 2.11: TrÝch sæ sè d
N¨m 2004, Kho 1
Sè D§
NVL
Tªn VT §VT
§¬n gi¸
h¹ch to¸n
D th¸ng 1 Sè d cuèi th¸ng 2 Sè d cuèi th¸ng 3
SL ST SL ST SL ST
1 T«n d4 m 4.500 1.700 7.650.000 688 3.096.000
2 T«n 10 ly Kg 8.500 1500 12.750.000 1.40011.900.000
3 T«n 3 ly m 4500 3000 13.500.000 445020.025.000
Céng 33.900.000 35.021.000
48
- 49. 2.3. H¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu:
2.3.1. Tæ chøc TK
- TK 152: Nguyªn vËt liÖu ph¶n ¸nh theo gi¸ trÞ hiÖn cã, t×nh
h×nh t¨ng gi¶m nguyªn vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ. TK nµy kh«ng ®îc më
chi tiÕt.
- TK 331: Ph¶i tr¶ ngêi b¸n.
- Vµ c¸c TK 111, 112, 133, 621, 627, 335, 642…
2.3.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu:
Cïng víi h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu th× kÕ to¸n còng tiÕn
hµnh h¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu. §©y lµ c«ng viÖc quan träng
vµ cÇn thiÕt bëi v× qua ®©y kÕ to¸n míi cã thÓ ph¶n ¸nh ®îc gi¸ ®Ých
thùc cña vËt liÖu. H¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu ®îc ghi theo tr×nh
tù sau:
S¬ ®å 2.4:
Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n NVL theo h×nh thøc nhËt ký chøng tõ.
Ghi chó: : Ghi hµng ngµy
: Ghi cuèi th¸ng
: Quan hÖ ®èi chiÕu
49
Chøng tõ gèc:
- Ho¸ ®¬n BH (ho¸ ®¬n
GTGT)
- PhiÕu nhËp kho
- PhiÕu xuÊt kho
- Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt
t
B¶ng ph©n bæ sè
2
B¶ng kª
sè 3
B¶ng kª
sè 4, 5,
6
NKCTsè 7 Sæ c¸i TK 152
B¸o c¸o tµi chÝnh
NKCT
sè 5
Sæ chi tiÕt
TK 331
(Nî, Cã)
NKCTsè 1,2,10…
- 50. * Trêng hîp nguyªn vËt liÖu t¨ng do mua s¾m nhËp kho víi h×nh thøc
tr¶ chËm nguyªn vËt liÖu:
VÝ dô: Ngµy 4-3-2004 mua t«n 3 ly cña xÝ nghiÖp vËt t §«ng Anh
trÞ gi¸ 27.000.000 thuÕ GTGT 5% 1.350.000®. C¨n cø vµo ho¸ ®¬n mua
vËt liÖu sè 011246, phiÕu nhËp kho sè 270, biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t
sè 22/3. kÕ to¸n ghi vµo sæ chi tiÕt TK 331 (quyÓn ghi Cã TK 331)
Nî TK 152: 27.000.000
Nî TK 133: 1.350.000
Cã TK 133: 28.350.000
*Trêng hîp t¨ng do nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu:
VÝ dô: Ngµy 12 - 3- 2004, nhËp khÈu níc lµm m¸t trÞ gi¸
548,5USD, thuÕ nhËp khÈu 46,455USD, tû gi¸ hèi ®o¸i 1 USD = 15,120
®ång. C¨n cø vµo ho¸ ®¬n mua vËt t sè 2002EXO0326 biªn b¶n kiÓm
nghiÖm vËt t, vµ phiÕu nhËp kho sè 410, kÕ to¸n ghi vµo sæ chi tiÕt cã
TK 331 ®Þnh kho¶n
Nî TK 152: 24.115.680
Cã TK 3333 702.340
Cã TK 331 23.413.320
C¨n cø vµo c¸c ho¸ ®¬n, trong th¸ng kÕ to¸n sÏ ph¶n ¸nh trªn sæ
chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi b¸n (ghi Cã TK 331).
C¬ së sè liÖu: Tõ phiÕu nhËp kho,ho¸ ®¬n, biªn b¶n kiÓm
nghiÖm vËt t
C¸ch ghi:
+ C¨n cø vµo phiÕu nhËp, ho¸ ®¬n kÕ to¸n ghi cét sè thø tù, ngµy
th¸ng, sè hiÖu ho¸ ®¬n, sè phiÕu nhËp.
+ Cét néi dung: Ghi tªn ®¬n vÞ.
+ Cét TK ®èi øng: Ghi cã TK 331, ghi Nî c¸c TK kh¸c, ®èi víi
nguyªn vËt liÖu, CCDC cét gi¸ h¹ch to¸n ®îc ghi sau khi kÕ to¸n vËt t tÝnh
thµnh tiÒn. Sau ®ã tÝnh tæng Cã TK 331 (theo gi¸ thùc tÕ mua).
50
- 51. BiÓu 2.12: TrÝch sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi b¸n (ghi Cã
TK 331) Th¸ng 3/2004
Stt
Ho¸ ®¬n
Tªn ®¬n vÞ
PhiÕu
nhËp
Ghi cã TK 331, ghi nî c¸c TK kh¸c
Céng cã TK
331
Nt Sè hiÖu Nt
Sè
hiÖ
u
TK 152
133 …
HT TT
1 4-3 011246
XN vËt t
§«ng Anh
63 270
27.000.00
0
27.000.000
1.350.00
0
28.350.000
2 12-3
2002EXO32
6
C«ng ty
Huyndai-
HQ
203410
23.436.00
0
2.345.320
23.413.320
3 13-3 185060
XN vËt t
§«ng Anh
721
29.650.00
0
28.760.000
1.438.00
0
30.198.000
Céng
Khi thanh to¸n tiÒn hµng cho nhµ cung cÊp, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ
thanh to¸n víi c¸c h×nh thøc thanh to¸n, kÕ to¸n ghi vµo c¸c cét ®èi øng tµi
kho¶n cho phï hîp.
- NÕu thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt:
Nî TK 331: 18.350.000
Cã TK 111: 18.350.000
- NÕu thanh to¸n b»ng TGNH
Nî TK 331: 23.413.320
Cã TK 112: 23.413.320
- NÕu thanh to¸n b»ng tiÒn vay:
VÝ dô: Vay ng¾n h¹n thanh to¸n víi ngêi b¸n sè tiÒn 10.000.000VN§,
Nî TK 331: 10.000.000
Cã TK 311: 10.000.000
VÝ dô: - Theo phiÕu chi sè 21 ngµy 10-3-2004, chi tr¶ cho xÝ
nghiÖp vËt t §«ng Anh sè tiÒn 18.350.000®
- Theo giÊy b¸o nî cña NH c«ng th¬ng sè A05042004 vÒ viÖc tr¶
tiÒn mua vËt t cho c«ng ty Huyndai.
KÕ to¸n thanh to¸n ngêi b¸n më sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi b¸n (ghi
Nî TK 331).
C¸ch ghi:
51
- 52. Cét 1: Ghi sè thø tù
Cét 2: Ghi chøng tõ
Cét 3: Ghi tªn ®¬nvÞ
Cét 4: Ghi sè hiÖu TK ®èi øng
Cét 5: Ghi ph¸t sinh Nî
Cét 8 : Ghi chó: Ghi lo¹i vËt t mua.
BiÓu 2.1.3: Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 331 (ghi Nî TK 331) T3-2004.
Stt
Chøng tõ
Tªn ®¬n vÞ
TK
®èi
øng
PS Nî PS cã
Sè d
Ghi chó
NT ShiÖu Nî Cã
1 10-3 21 XÝ nghiÖp
VT§A
111 18.350.000 T«n 3 ly
2 14-3 A05042004 Cty Huyndai 112.1 23.413.320 Níc lµm m¸t
3 21-3 63 XN vËt t §A 111 10.000.000 T«n 3 ly
Céng 51.763.320
Cuèi th¸ng c¨n cø vµo NKCT cuèi th¸ng tríc, sæ chi tiÕt TK 331
(ghi cã TK 331) vµ sæ chi tiÕt TK 331 (ghi Nî TK 331) ®Ó ghi vµo NKCT
sè 5 th¸ng nµy.
C¬ së sè liÖu vµ ph¬ng ph¸p ghi:
- §a toµn bé sè liÖu cña tõng nhµ cung cÊp trªn sæ chi tiÕt TK 331
(ghi cã TK 331) ®a vµo NKCT sè 5
- Ghi ph¸t sinh Nî TK 331 cña tõng nhµ cung cÊp.
- Sè d cuèi th¸ng: c¨n cø vµo sè d ®Çu th¸ng, ph¸t sinh cã TK 331,
ph¸t sinh Nî TK 331 ®Ó tÝnh sè d cuèi th¸ng cña tõng ngêi mua.
NKCT sè 5 sÏ ®îc tr×nh bµy ë BiÓu 2.14.
* Trêng hîp nguyªn vËt liÖu mua b»ng tiÒn t¹m øng: T¹m øng l¬ng,
t¹m øng c«ng t¸c phÝ, mua hµng vµ khi t¹m øng thêng dïng b»ng tiÒn mÆt
Khi ngêi mua VL viÕt ®¬n ®Ò nghÞ t¹m øng ph¶i ghi râ mua VL g×,
bao nhiªu, trëng phßng §HSX xem xÐt vµ ký duyÖt ®Ó chuyÓn lªn phßng
kÕ to¸n trëng ký duyÖt, viÕt phiÕu chi, kÕ to¸n t¹m øng ghi vµo sæ chi tiÕt
t¹m øng TK141.
Khi nguyªn vËt liÖu nhËp kho, c¨n cø vµo ho¸ ®¬n, biªn b¶n kiÓm
nhËn vËt t, phiÕu nhËp kho, kÕ to¸n t¹m øng ghi vµo sæ chi tiÕt TK 141.
Cuèi kú sÏ ®a vµo NKCT sè 10 (TK 141). theo gi¸ thùc tÕ, phÇn gi¸ h¹ch
to¸n sau khi kÕ to¸n vËt t tÝnh thµnh tiÒn sÏ ghi sau.
52
- 53. VÝ dô: Ngµy 5-3-2004, mua thÐp èng Φ26,6 víi trÞ gi¸ 18.880.000®,
thuÕ GTGT 5% 944.000® ®· tr¶ b»ng tiÒn t¹m øng. C¨n cø vµo ho¸ ®¬n,
phiÕu nhËp kho sè 750, biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 152 18.880.000
Nî TK 133: 944.000
Cã TK 141: 19.824.000
53
- 54. BiÓu 2.15:
TrÝch sæ chi tiÕt TK 141
Th¸ng 3 - 2004
stt
C.tõ
diÔn gi¶i
P.nhËp Ghi cã TK 141, ghi nî c¸c TK 7
C«ng Cã
TK 141
Ghi nî TK
141, ghi cã
TK 111
NT s.hiÖu SH NT
TK 152
TK 133 … …
HT TT
1 1-3 37 ¤.Huúnh 26.670.000
2 2-3 011.428 ¤.Huúnh 130 2-3 6240.000 6.136.000 306.800 6.442.800
3 5-3 345680 ¤.Huúnh 750 5-3 18.891.328 18.880.000 944.000 19.824.000
… 11-
3
110675 ¤.Nam 1011
12-
3
16.375.000 16.000.000 800.000 16.800.000
Céng 41.506.328 41.016.000
205080
0
43.066.800 26.670.000
BiÓu 2.16: NhËt ký chøng tõ sè 10 (TK 141)
TrÝch th¸ng 3-2004
stt
tªn ngêi
t¹m øng
Sè d ®Çu th¸ng Ghi cã TK 141, ghi Nî c¸c TK kh¸c
Céng cã
TK 141
Céng Nî
TK 141
Sè ® cuèi
th¸ng
Nî Cã
TK 152
TK 133 … Nî Cã
HT TT
1 ¤.Huúnh 25.131.328 25.016.0001.250.800 26.266.800 26.670.000 403.200
2 ¤.Nam 17.000.00
0
16.375.000 16.000.000 800.000 16.800.000 0 200.000
…Céng 17.000.000 41.506.328 41.016.0002.050.800 43.016.800 26.670.000 603.200
Trêng hîp nguyªn vËt liÖu ®îc mua b»ng tiÒn mÆt:
VÝ dô: L« hµng mua 6-3-2004, ®îc tr¶ b»ng tiÒn mÆt tæng sè
tiÒn 10.557.787 trong ®ã VAT 5%
C¨n cø vµo ho¸ ®¬n, phiÕu nhËp 800, phiÕu chi… kÕ to¸n tiÕn hµnh
ghi vµo NKCT sè 1
Nî TK 152: 10.055.035
Nî TK 133: 502.752
Cã TK 111: 10,557.757
§èi víi tÊt c¶ c¸cphiÕu nhËp vËt t, kÕ to¸n c¸c phÇn hµnh liªn quan
ghi theo gi¸ thùc tÕ. Sau khi kÕ to¸n vËt t tÝnh thµnh tiÒn theo gi¸ h¹ch to¸n
víi c¸c phiÕu nhËp vËt t sÏ ®a cho c¸c kÕ to¸n phÇn hµnh liªn quan ®Ó ghi
vµo cét TK 152 phÇn gi¸ h¹ch to¸n.
54
- 55. b. H¹ch to¸n tæng hîp xuÊt nguyªn vËt liÖu
§Ó tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng, kÕ to¸n ¸p dông tÝnh gi¸ h¹ch
to¸n
C¸c phiÕu xuÊt sau khi ®îc tÝnh thµnh tiÒn theo gi¸ h¹ch to¸n sÏ ®îc
ph©n bæ cho tõng kho¶n môc chi phÝ chi tiÕt cho tõng s¶n phÈm , ph©n
xëng, xÝ nghiÖp. Cuèi th¸ng céng tæng cho tõng kho¶n môc ®Ó vµo b¶ng
ph©n bæ sè 2 theo gi¸ h¹ch to¸n.
Cuèi th¸ng vµo B¶ng kª sè 3 c¨n cø vµo B¶ng tæng hîp nhËp -xuÊt
tån kho, ®Ó ghi vµo cét h¹ch to¸n cña TK 152. C¨n cø vµo NKCT sè 1, sè
2, sè 5, sè 10… kÕ to¸n vËt t vµo cét gi¸ thùc tÕ TK 152, vµ phÇn gi¸ h¹ch
to¸n ®èi víi sè ph¸t sinh nî cña TK 152. Tõ ®ã tÝnh hÖ sè gi¸ vµ tÝnh gi¸
thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt trong th¸ng.
BiÓu 2.17: B¶ng kª sè 3 (B¶ng kª tÝnh gi¸ nguyªn vËt
liÖu)
Th¸ng 3 -2004
STT
Ghi cã TK
Ghi nî
c¸c TK
TK 152 TK 153
Céng
HT TT HT TT
1 I. D ®Çu th¸ng 11.178.398.240 11.113.185.490
2 II. Ph¸t sinh nî trong th¸ng 1.452.690.450 1.358.565.930
3 -TK111 (NKCT sè 1) 99.070.080 96.150.899
4 -TK141(NKCT sè 10) 24.580.600 25.765.453
5 -TK331(NKCTsè 5) 1.329.039.770 1.212.089.216
6 -TK333(NKCTsè 10) 24.559.972
7 III. Céng d ®Çu th¸ng vµ
ps nî trong th¸ng (III=I+II)
12.631.0088.69
0
12.487.751.020
8 IV. HÖ sè gi¸ 0,987
9 V. XuÊt trong th¸ng 4.398.989.324 4.341.802.420
Tõ b¶ng kª sè 3, cuèi th¸ng kÕ to¸n c¨n cø vµo hÖ sè gi¸ tÝnh gi¸ thùc
tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho theo c¸c kho¶n môc chi phÝ va ®îc ®a vµo
b¶ng ph©n bæ sè 2:
55
- 56. BiÓu 2.18: B¶ng ph©n bæ sè 2.
Th¸ng 3-2004.
TT
Ghi cã TK
Ghi nî
c¸c TK
TK 152
TK
153 Céng
HT TT HT TT
1 TK621-CPNVLTT 3.438.728.31
4
3.394.024.81
0
3.394.024.81
0
-Tr¹m b¬m 84 799.536.544 7.89.142.564 7.89.142.564
-Tr¹m trén 85 189.992.600 187.522.690 187.522.690
…
2 TK 627.CPSXPX,XN 38.521.760 38.020.977 38.020.977
-M¸y c«ng tr×nh
-Ph©n xëng c¬ khÝ
…
3 TK2412-XDCB 85.085.300 83.979.191 83.979.191
4 TK 335. CP b¶o hµnh 735.184.220 725.626.820 725.626.820
-Tr¹m 64 1.385.000 1.366.995 1.366.995
-Tr¹m 74 44.128.800 43.555.125 43.555.125
…
5 TK642 - CPQLDN 79.441.980 69.526.234 69.526.234
6 TK 632 - Nhîng b¸n 29.107.400 28.729.003 28.729.003
Céng 4.398.989.32
4
4.341.802.42
0
4.341.802.42
0
B¶ng ph©n bæ sè 2 lµ c¨n cø ®Ó vµo b¶ng kª sè 4, sè 5, sè 6, sè
ph¸t sinh Cã TK 152. Xem biÓu 2.19, 2.20. 2.21.
BiÓu 2.19: TrÝch b¶ng kª sè 4
(TËp hîp CPSX theo c¸c TK 621, 627)
Th¸ng 3 - 2004
Stt
TK ghi cã
TK ghi Nî
TK152
I TK621- chi phÝ NVL trùc
tiÕp
3.394.024.810
1 -Tr¹m 84 799.842.564
2 -Tr¹m 85 187.522.690
3 -Xe bus 51 chç ngåi 218.180.020
… … …
II TK627-cphÝ s¶n xuÊt PX 38.020.977
56
- 57. 1 -M¸y c«ng tr×nh
2 -Pxëng c¬ khÝ …
Céng 3.432.045.787
BiÓu 2.20: TrÝch b¶ng kª sè 5
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho x©y dùng c¬ b¶n, qu¶n lý doanh nghiÖp.
Th¸ng 0 3 -2004
STT
TK ghi cã
ghi Nî c¸c TK
TK152
I TK 241 - CPXDCB 83.979.191
II TK 642 -CPQLDN 69.526.234
Céng 153.505.425
BiÓu 2.21: TrÝch b¶ng kª sè 6- Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm TK
335
TT
TK ghi cã
ghi Nî c¸c TK
TK152
TK 335 - chi phÝ b¶o hµnh 725.626.820
1 -Tr¹m 64 1.366.995
2 - Tr¹m 74 43.555.125
3... - Tr¹m … …
C¸c b¶ng kª sè 4, 5, 6 sau khi kho¸ sæ sÏ vµo NKCT sè 7 (BiÓu 2.22)
BiÓu 2.22: TrÝch NhËt ký chøng tõ sè 7
Th¸ng 3 - 2004
PhÇn I: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh toµn c«ng ty:
TT
TK ghi cã
TK ghi nî
TK 152 … Céng
I PhÇn A
1 TK 621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc
tiÕp
3.394.024.810 3.394.024.810
2 TK 241.2 - chi phÝ XDCB 83.979.191 83.979.191
3 TK 335 - chi phÝ b¶o hµnh 725.626.820 725.626.820
4 TK 627 - chi phÝ s¶n xuÊt px 38.521.760 38.521.760
57
- 58. 5 TK 642- chi phÝ QLDN 69.526.234 69.526.234
Céng 4.313.073.417 4.313.073.417
II PhÇn B 28.729.003 28.729.003
1 TK 632-Nhîng b¸n NVL 28.729.003 28.729.003
Céng 4.341.802.420 4.341.802.420
Sau khi ®· kho¸ sæ c¸c NKCT, sæ kÕ to¸n kh¸c… vµo sæ c¸i TK
152. Sæ nµy ®îc më cho c¶ n¨m. Mçi tê sæ më cho 3 th¸ng, trong ®ã ph¶n
¸nh sè ph¸t sinh Nî, sè ph¸t sinh Cã, d ®Çu n¨m, d cuèi th¸ng.
- Sè ph¸t sinh Nî. §îc lÊy tõ NKCT sè 1,2,5,10
- Sè ph¸t sinh Cã: §îc lÊy tõ NKCT sè 7.
Sæ c¸i TK 152 ®îc ghi vµo cuèi th¸ng sau khi ®· kho¸ sæ, kiÓm tra
®èi chiÕu sè liÖu trªn NKCT … Xem biÓu 2.23
BiÓu 2.23: Sæ c¸i TK 152 - NVL
Sè d ®Çu n¨m : 11.113.997.679VN§
TT
Ghi nî TK 152
Ghi nî c¸c
TK kh¸c
Th¸ng 1 Th¸ng 2 Th¸ng 3
1 NKCT sè 1 (TK 111) 96.150.889
2 NKCT sè 5 (TK 331) 1.212.089.216
3 NKCT sè 10 (TK 141) 25.765.453
4 NKCT sè 10 (TK 3333) 24.559.972
5 Céng ph¸t sinh Nî 1.358.565.530
6 Céng ph¸t sinh Cã 4.341.802.420
7 Sè d cuèi th¸ng Nî
Cã
11.113.185.490 8.129.948.600
2.4. C«ng t¸c kiÓm kª nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty:
§Þnh kú vµo 1/1 hµng n¨m, c«ng ty tæ chøc kiÓm kª nguyªn vËt liÖu
®Ó ph¸t hiÖn vµ xö lý chªnh lÖch gi÷a sè liÖu sæ s¸ch vµ thùc tÕ kiÓm kª.
Biªn b¶n kiÓm kª vËt t ®îc thiÕt kÕ sau
58
- 59. BiÓu 2.24: Biªn b¶n kiÓm kª vËt t:
(TrÝch)
Tõ 0h ngµy 1-1-2004
C¸c thµnh viªn tham gia kiÓm kª:
- Bµ NguyÔn ThÞ Thuý - Thñ kho
- Bµ Vò BÝch ViÖt - kÕ to¸n vËt t
- ¤ng NguyÔn M¹nh Huúnh - Phßng ®iÒu hµnh s¶n xuÊt.
KÕt qu¶ kiÓm kª:
Kho 1: nguyªn vËt liÖu chÝnh
Sè
d®
Tªn VL §VT
®¬n gi¸
h¹ch to¸n
Sè lîng
§Þnh møc hao
hôt
Chªnh lÖch sæ
s¸ch, thùc tÕ
Sæ s¸ch Thùc tÕ % Sè lîng Sè lîng
Thµnh
tiÒn
1 T«n d4 m 4.500 2150 2150 0,005 10,75 0 0
2 T«n 10 ly Kg 8.500 1456 1455 0,005 7,28 -1 -8.500
3 T«n 3 ly m 4.500 2.728 2.728 0,005 13,64 0 0
4 ThÐp φ26,6 m 12.000 4.800 4.800 0,005 24 0 0
Trëng ban Thñ kho KÕ to¸n vËt t
C¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm kª nguyªn vËt liÖu, thñ kho vµo c¸c thÎ kho
theo sè danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu ®îc kiÓm kª; ®ång thêi kÕ to¸n vËt t xö
lý ®èi víi c¸c chªnh lÖch
- Trêng hîp ph¸t hiÖn thiÕu hôt nguyªn vËt liÖu so víi sæ s¸ch:
+ NÕu hao hôt trong ®Þnh møc th× ®îc coi lµ 1 kho¶n chi phÝ qu¶n
lý doanh nghiÖp, kho¶n ®îc tÝnh vµo chi phÝ th¸ng 1 -2004
Nî TK 642.6 : 8500
Cã TK 152:1x 8500 = 8500
+ NÕu hao hôt ngoµi ®Þnh møc th× coi nh mét phiÕu xuÊt vËt t
th× cÇn x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ xö lý:
1. NÕu cha x¸c ®Þnh ®îc nguyªn nh©n
Nî TK 1381: 105.000
Cã TK 152: 105.000
2. NÕu do nh©n viªn trong C«ng ty lÊy c¾p th× trõ l¬ng.
Nî TK 334: 105.000
Cã TK 152: 105.000
59
- 60. C¨n cø vµo sè liÖu b¸o c¸o kÕ tµi s¶n to¸n cña C«ng ty trong hai
n¨m 2002-2003 ta cã thÓ ph©n tÝch c¸c chØ tiªu trªn theo b¶ng díi ®©y.
(BiÓu 2.25)
BiÓu 2.25. Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông NVL t¹i C«ng ty
c¬ khÝ « t« 1-5.
§¬n vÞ tÝnh: 1000®
TT ChØ tiªu N¨m 2000 N¨m 2001
Chªnh lÖch
(+,-)
%
1 Tæng doanh thu 45.163.766 100.673.636 +55.509.810 2,229
2 Doanh thu thuÇn 45.163.766 100.673.636 +55.509.810 2,229
3 Lîi nhuËn thuÇn 669.039 1.409.386 +740.341 2,106
4 Gi¸ trÞ NVL tån ®Çu kú 3.139.829 6.214.625 +3.074.796 1,979
5 Gi¸ trÞ NVL tån cuèi kú 6.214.625 11.113.997 +4.899.372 1,788
6 Gi¸ trÞ NVL b×nh qu©n 4.677.277 8.664.311 +3.987.034 1,852
7
Gi¸ trÞ NVL xuÊt trong
kú
27.398.541 62.232.750 +34.834.209 2,271
8 Søc s¶n xuÊt cña NVL 9,660 11,620 +1,96 1,202
9 Sè vßng quay cña NVL 9,660 11,620 +1,96 1,202
10 Søc sinh lêi cña NVL 0,143 0,163 +0,02 1,139
11
HÖ sè quay kho cña
NVL
5,858 7,183 +1,325 1,226
12
Kú lu©n chuyÓn cña
NVL
37,270 30,981 -6,289 0,831
13 HÖ sè ®¶m nhiÖm 0,104 0,086 -0,018
0,826
9
Dùa vµo b¶ng chØ tiªu trªn ta thÊy:
* Søc s¶n xuÊt cña NVL n¨m 2003 lµ 11,62, n¨m 2002 lµ 9,66. Nh
vËy søc s¶n xuÊt cña NVL n¨m 2003 t¨ng 20,2% tøc lµ t¨ng 1,96. §iÒu ®ã
cã nghÜa 1 ®ång NVL ë n¨m 2003 sÏ t¹o thªm ®îc 1,96 ®ånh doanh thu so
víi n¨m 2002.§Ó cã ®îc nh vËy lµ do doanh thu n¨m 2003 t¨ng gÊp 2,229
lÇn so v íi n¨m 2002tøc lµ t¨ng 55.509.810.000® gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu
b×nh qu©n n¨m 2003 t¨ng 1,852 lÇn tøc lµ t¨ng 3.987.034.000® vµ møc
t¨ng vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña doanh thu cao h¬n møc t¨ng tuyÖt ®èi cña
gi¸ trÞ NVL b×nh qu©n.
Doanh thu cña C«ng ty t¨ng lªn nhanh lµ do cã thÕ m¹nh vÒ s¶n
phÈm phôc vô cho x©y dùng nh tr¹m trén, may nghiÒn sái ®¸ ... c¸c s¶n
phÈm nµy cã uy tÝn trªn thÞ trêng, ®ång thêi nhu cÇu vÒ c¸c s¶n phÈm
60
- 61. nµy l¹i t¨ng do ®ßi hái vÒ x©y dùng nhµ cöa, xÝ nghiÖp, ®êng giao th«ng
vµ ®Æc biÖt lµ tõ khi cã luËt ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam.
* Søc sinh lêi cña NVL: N¨m 2003 ®· t¨ng so víi n¨m 2002 lµ 0,02 tøc
lµ t¨ng 1,139lÇn. Tøc lµ n¨m 2003 tõ mét ®ång nguyªn vËt liÖu sÏ t¹o thªm
®îc 0,02 ®ång lîi nhuËn so n¨m 2002. §iÒu nµy cã ®îc lµ do läi nhuËn
thuÇn n¨m 2003 t¨ng 2,106 lÇn tøc lµ t¨ng thªm 740.341.000® vµ t¨ng cao
h¬n møc t¨ng vÒ NVL b×nh qu©n. Nh vËy C«ng ty ®· sö dông NVL cã
hiÖu qu¶ , hîp lý vµ tiÕt kiÖm h¬n .
* Sè vßng quay cña NVL:n¨m 2003 ®· t¨ng so víi n¨m 2002 lµ 1,96 tøc
lµ t¨ng 1,202 lÇn. Nh vËy tèc ®é quay cña NVL t¨ng, tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng ø
®äng vèn.
HÖ sè quay kho cña NVL: n¨m 2003 lµ 7,183 vßng, n¨m 2002 lµ
5,858 lÇn do ®ã sè vßng quay kho cña NVL n¨m 2003 ®· t¨ng 1,325
vßng/n¨m. Do ®ã lîng vËt t lu chuyÓn qua kho t¨ng nhanh. Nguyªn nh©n
la do mÆc dï gi¸ trÞ NVL tån kho n¨m 2003 cã t¨ng so víi n¨m 2002,
t¨ng 3.987.034.000® nhng do gi¸ trÞ NVL xuÊt dïng trong n¨m 2003
t¨ng so víi n¨m 2002 lµ 34.834.209.000® tøc t¨ng 2,271. V× thÕ mÆc dï
dù trö lín h¬n song hÖ sè quay kho vÉn t¨ng. §iÒu ®ã thÓ hiÖn hiÖu
qu¶ sö dông NVL cµng cao. Theo kÕt qu¶ tÝnh to¸n trªn cho thÊy bèn
chØ tiªu trªn n¨m 2003 ®Òu t¨ng so víi n¨m 2002 ®iÒu ®ã chøng tá
hiÖu qu¶ sö dông NVL cã t¨ng ®¸ng kÓ.
* HÖ thèng ®¶m nhiÖm cña NVL: N¨m 2003 lµ 0,086 vµ gi¶m so víi
n¨m 2002 lµ 0,018. Nguyªn nh©n lµ do NVL b×nh qu©n t¨ng lªn nhng møc
t¨ng tuyÖt ®èi cña NVL thÊp h¬n so víi doanh thu thuÇn, §iÒu nµy chøng
tá hiÖu qu¶ sö dông NVL lµ tèt.
* HÖ sè kú lu©n chuyÓn cña NVL: Thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn
NVL ë n¨m 2003 lµ 30,981 ngµy, trong khi n¨m 2002 lµ 37,27 ngµy. Nh
vËy 1 vßng quay ë n¨m 2003 ®· gi¶m ®i 6,289 ngµy so víi n¨m 2002.
Nguyªn nh©n do sè vßng quay cña NVL ®· t¨ng lªn 1,96 vßng tøc lµ t¨ng
1,202 lÇn.
Hai chØ tiªu nµy n¨m 2003 thÊp h¬n n¨m 2002. Chøng tá hiÖu qu¶
sö dông NVL ®· t¨ng lªn.
Cã thÓ nãi ®Ó sö dông hiÖu qu¶ NVL nh trªn lµ do C«ng ty ®· x©y
dùng ®îc ®Þnh møc tiªu hao NVL ®óng h¬n thÕ t×nh h×nh b¶o qu¶n ,
t×nh h×nh dù trö b¶o qu¶n NVL ë C«ng ty lµ kh¸c tèt, v× thÕ dÉn ®Õn
hiÖu qu¶ sö dông NVL n¨m 2003 cao h¬n n¨m 2002, tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ,
h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng vµ n©ng cao lîi
nhuËn cho C«ng ty.
61