3. რა არის კონსტიტუცია?
• სიტყვა „ კონსტიტუცია“ მომდინარეობს
ლათინური წარმოშობის სიტყვისაგან –
„ constitutio“ და ქართულად ნიშნავს
დადგენას, დაწესებას…
4. • კონსტიტუცია ეს არის განსაკუთრებული
წესით მიღებული უმაღლესი იურიდიული
ძალის მქონე სახელმწიფოს ძირითადი კანონი.
კონსტიტუცია არეგულირებს საზოგადოებაში
პიროვნების სამართლებრივ მდგომარეობას,
საჯარო ხელისუფლების ორგანიზაციასა და
ფუნქციონირებასთან დაკავშირებულ
ურთიერთობებს. კონსტიტუცია რთული
მრავალფუნქციური საზოგადოებრივი
ინსტიტუტია. ხშირად განმარტავენ, როგორც
სახელმწიფოს უზენაეს კანონს, წესების
კატალოგს, ინდივიდის გარანტს
სახელმწიფოსთან ურთიერთობაში.
5. კონსტიტუცია უზენაესი კანონია
• “ საქართველოს კონსტიტუცია
სახელმწიფოს უზენაესი კანონია.
ყველა სხვა სამართლებრივი აქტი უნდა
შეესაბამებოდეს კონსტიტუციას.”
(საქართველოს კონსტიტუცია, მუხლი 6.1)
6. ჯერ კიდევ ორი საუკუნის წინათ ცნობილი
საზოგადო მოღვაწე ფერდინანდ ლასალი
ამ კითხვაზე შემდეგნაირად პასუხობდა:
“ კონსტიტუცია-ეს ვაჭრები, ბანკირები,
თქვენ, მე. კონსტიტუცია-ეს ზარბაზნები
და კარაქია..” ამ თითქოსდა უცნაური
სიტყვებით დიდ მოაზროვნეს იმის თქმა
უნდოდა, რომ კონსტიტუცია ცხოვრებას,
რეალობას, ადამიანთა ცხოვრებისეულ
მოვლენებს უკავშირდება.
7. • ხშირად მას ქვეყნის ძირითად კანონს, კანონთა
კანონს უწოდებენ, რომლის დანიშნულებაა
დაადგინოს სახელმწიფო ხელისუფლების
მოქმედებისა და რიგითი ადამიანების
თავისუფლების კონსტიტუციის მუხლებში
დადგენილია სახელმწიფო ორგანოების ისეთი
კომპეტენცია, ანუ სამართლებრივი
შესაძლებლობები, რომელთ გამოყენებით არ
უნდა დაირღვეს კონსტიტუციით დადგენილი
ადამიანის ძირითადი უფლებები და
თავისუფლებები. შესაბამისად -კონსტიტუცია
არის ჩვენი -სახელმწიფოსა და ადამიანების
-ცხოვრების ძირითადი წესების ერთობლიობა.
8. • საქართველოს პირველი რესპუბლიკის
კონსტიტუცია საქართველოს
დამფუძნებელმა კრებამ 1921 წლის 21
თებერვალს, საბჭოთა რუსეთის
დამფუძნებელი კრების წევრებმა კარგად
უწყოდნენ, რომ პირველი კონსტიტუციას
ამოქმედება არ ეწერა, მაგრამ მტკიცედ
სწამდათ, რომ მომავალ თაობებს
შეუქმნეს დამოუკიდებელი
სახეწლმწიფოებრიობის აღდგენის მყარი
სამართლებრივი საფუძველი
9. • . ჩვენს ერს სამართლიანად შეუძლია იამაყოს
თავისი პირველი კონსტიტუციით; უკლებლივ
ყველა უცხოელი ექსპერტის აზრით,
საქართველოს 1921 წლის კონსტიტუცია
სრულიად ახალი სიტყვა იყო ამ პერიოდის
მსოფლიოს კონსტიტუციურ სამართალში.
ამასთან, იგი სიმბოლური სამართლებრივი
აქტი კი არა, რეალურად არსებული
სახელმწიფოს ძირითადი კანონი იყო.
10. • 1921 წლის თებერვალ-მარტში რუსეთის
ფედერაციამ საქართველოს
დემოკრატიული რესპუბლიკის მიმართ
პირდაპირ აგრესია განახორციელა
შეიარღებული ინტერვენციის ფორმით,
რას საქართველოს ფაქტობრივი
ანექსიით და დამოუკიდებელი
სახელმწიფოებრივი და
სამართლებრივი ცხოვრებისდ 70წლიანი წყვეტით დასრულდა.
11. • 1990 წლის 28 ოქტომბერს ჩატარებული
მრავალპარტიული არჩევნების შედეგად
შექმნილა საქართველოს უზენაესმა
საბჭომ 1991 წლის 31 მარტს ჩაატარა
რეფერენდუმი, რომლის შეკითხვაც
ზუსტად და სწორად იყო დასმული:
„ თანახმა ხართ თუ არა, აღდგეს
საქართველოს სახელმწიფოებრივი
დამოუკიდებლობა 1918 წლის 26 მაისის
დამოუკიდებლობის აქტის
საფუძველზე?“ . რასაც საქართველოს
მოსხლეობის აბსოლუტურმა
უმრავლესობამ დადებითი პასუხი გასცა.
12. •
რეფერენდუმის შედეგი საქართველოს
სამართლებრივი მდგომარეობის
განსაზღვრის ერთადერთი
სამართლებრივი საფუძველია.
საქართველოს მოსახლეობამ მოითხოვა
დემოკრატიული რესპუბლიკის
უფლებამონაცვლე სახელმწიფოს
აღდგენა, რომლის სამართლებრივ
სტატუსს 1921 წლის 21 თებერვლის
კონსტიტუცია განსაზღვრავდა,
ყოველივე შემდოგმი აქტი, რომელიც
რეფერენდუმის შედეგს არ
ითვალისწინებს არ შეიძლება
სრულფასოვან სამართლებრივ აქტად
ჩაითვალოს. რეფერენდუმის ჩატარება
და მისი შედეგი - 1991 წლის 9 აპრილს
საქართველოს სახელმწიფოებრივი
დამოუკიდებლობის აღდგენის
გამოცხადება - წინ უსწრებდა 1991 წლის
დეკემბერში საბჭოთა კავშირის დაშლის
შესახებ გამოცხადებულ აქტს, რის გამოც
ამ აქტიდან გამომდინარე
სამართლებრივი შედეგები
საქართველოსთვის არ არის
სავალდებულო.
13. • 1995 წლის 24 აგვისტო საქართველოს
ისტორიაში იყო ერთ–ერთი უმნიშვნელოვანესი
მოვლენა - საქართველოს პარლამენტმა მიიღო
საქართველოს კონსტიტუცია. კონსტიტუციაში
გამოხატულია დემოკრატიული, სოციალური
და სამართლებრივი სახელმწიფოს
მშენებლობის, სახელმწიფოებრივი
დამოუკიდებლობისა და სხვა ხალხებთან
მშვიდობიანი ურთიერთობის განმტკიცების,
ადამიანის საყოველთაოდ აღიარებული
უფლებებისა და თავისუფლებების
უზრუნველყოფის ნება.
14. • საქართველოს
კონსტიტუცია ეფუძნება
ქართველი ერის
მრავალსაუკუნოვანი
სახელმწიფოებრიობის
ტრადიციებსა და
საქართველოს 1921 წლის
კონსტიტუციის ძირითად
პრინციპებს.
კონსტიტუციით
განმტკიცებულია
სახელმწიფო
ხელისუფლების
განხორციელება
ხელისუფლების
დანაწილების პრინციპზე
დაყრდნობით.
