1. Diagnostische Referentieniveaus
(DRN’s) in de kinderradiologie?
Dirk Zweers
Mbb, plaatselijk stralingsdeskundige
2010-2011 0,4 fte projectmedewerker DRN-3
Afdeling Radiologie LUMC

2. Inhoud presentatie
•Definitie DRN
•Context DRN’s in Kinderradiologie
•Geschiedenis DRN’s
•Beleid DRN’s in Nederland
•Veldstudie DRN-3, 2010-2011
•DRN’s kinderradiologie
•Toekomst DRN’s in NL
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 2

3. Definitie DRN
• Diagnostische referentieniveaus zijn
dosiswaarden m.b.t. karakteristieke
radiodiagnostische verrichtingen.
• Deze hebben betrekking op de
stralingsbelasting van patiënten met een
normaal postuur, of op
standaardfantomen.
• Waarde als kwaliteitsinstrument.
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 3

4. DRN als kwaliteitsinstrument
• Dit toestel en
onderzoeksmethode
voldoen waarschijnlijk
niet aan het DRN!

5. Context DRN in Kinderradiologie
•DRN = kwaliteitsinstrument
•Kwaliteit <> optimalisatie blootstelling
•Kinderen: hoger risico op
kansgebonden effecten na
blootstelling ioniserende straling
•Volwassenen: risicogetal 4,5 % / Sv
•Kinderen 0-16 jaar: 2 à 3 maal hoger
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 5

6. Geschiedenis DRN’s
•Vanaf midden jaren 80 20e eeuw
•EURATOM bevindingen: Zéér
grote spreiding in dosiswaarden
bij vergelijkbare beeldkwaliteit
binnen Europa
•Via EU directief naar wetgeving
afzonderlijke lidstaten, → Bs 2001
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 6

7. Een Europese veldstudie …. 1991
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 7

8. NVMBR symposium Radiologie 1nov11 8

9. Vastgestelde DRN’s in Europa …thorax opname
0.45
Gy.cm2
DRN PA Thorax opname
0.4
= DRN NL
Toegevoegde
0.35 waarde DRN
0.3
in NL:
0.25
0.2 Definitie van
0.15 streefwaarden,
0.1
te bereiken
0.05
door
optimalisatie
0
ijk
d
d
ie
SA
K
en
n
n
U
g
kr
la
la
ed
beeldketen
U
el
er
an
ts
B
Sw
ui
its
Fr
D
Zw
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 9

10. PROJECT: Diagnostische Referentieniveaus in
Nederland
• Een projectgroep met
vertegenwoordigers uit
het werkgebied van
medisch diagnostische
stralingstoepassingen
heeft, in samenwerking
met Ministerie VWS,
twee DRN publicaties tot
stand gebracht.
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 10

11. •Fase 3 DRN: samenvoegen
rapporten, bevindingen
controleren aan werkelijke situatie
+ =
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 11

12. Doelstelling DRN rapport
• Het werkveld bieden van:
• Getalswaarden voor de diverse DRN’s
volwassenen- en kinderradiologie
• Onderbouwing methode
• Beschrijving methodiek
• Mogelijkheden voor inbedding praktijk
• Het uitgangspunt was en is eenvoud en
praktische toepasbaarheid.

13. Taakgroep DRN, beroepsverenigingen, AFKO’s:
• NVKF
• NVMBR (Sectie Straling)
• NVNG
• NVvR
• NVS
• Onder paraplu Ned. Comm. Str.dosimetrie
platform Stralingsbescherming in het
Ziekenhuis.
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 13

14. DRN-3, Veldstudie
• 39 instellingen / locaties benaderd
• Verzamelen dosisparameters (DOP /
opname, CTDI / DLP scanvolume) en
gewicht / (lengte) cohorten patiënten
• X-Thorax PA, X-Boz / bekken, CT
vraagstelling longembolie en buik-abces.
• Idem toestel / protocol parameters
• Live controle DOP meters
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 14

15. Ervaringen verzamelen parameters
• Bij dedicated toestel (één type verrichting):
TOP!
• Bij buckytoestellen: afhankelijk van
roulatiemodel / patiëntaanbod: wisselend
• Bij CT: sterk wisselend, vooral door hoge
dynamiek op CT secties.
• Elektronische datacollectie: toekomst!
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 15

16. Vergelijking DOP meters,
afwijking bepalen
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 16

17. Correctiefactoren DOP –’meters’
• IEC norm 60580: tolerantie 25 %
• PTW-kalibratie ‘uncertainty’: 5%
• Bevindingen controles DOP veld t/m 29nov10:
•N = 46
• Range 0,78 – 1,51
• Gem. 0,997
• Mediaan 0,955
• Sdev. 0,1392
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 17

18. Eenheden Dosis x Oppervlakte Product?!
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 18

19. Eenheid DOP (1)
•Aangetroffen ‘in het veld’:
•mGy x cm2
•cGy x cm2
•dGy x cm2
•Gy x cm2
•Gy x m2
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 19

20. Eenheid DOP (2)
•Voorstel: UITSLUITEND SI-stelsel
gebruiken, dus:
•micro, milli of hele Gy x m2
•Handig aan gebruik µGy x m2: zelfde
getal als cGy x cm2 !
•Nb.: DICOM gebruikt dGy x cm2
•DOP converter op website!
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 20

21. DOP-converter voor verschillende DOP-
eenheden, zie www.referentieniveau.nl
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 21

22. Hoe controleren we waarden ‘uit het
veld’ aan DRN’s
• Lijst dosisparameter / lichaamsgewicht in Excel
‘solver’
• Solver knikkert rare dosiswaarden en doses
zonder gewicht eruit
• Solver berekent best passende curve door
puntenwolk
• Snijpunt curve en x-as waarde 76,4 kg. is
geïntrapoleerde dosiswaarde welke wordt
vergeleken aan DRN of haalbare waarde
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 22

23. Voorbeeld DRN check X-thorax PA
• DRN 12, streefwaarde 6 µGy x m2
y = 0,1557e0,0176x
X-Th. PA Zhs. X; n = 37 R2 = 0,7858
1,40
1,20
DOP dGy*cm2
1,00
0,80
0,60
0,40
0,20
0,00
50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120 125 130
Gewicht, kg
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 23

24. Veldstudie, X-thorax PA - DOP
0.12
0.1
DOP, Gy.cm2
0.08
0.06
0.04
0.02
0
1
3
5
7
9
11
13
15
17
19
21
23
25
27
29
31
33
35
37

25. Bepaling DRN’s kinderradiologie
•Verrichtingen: X-thorax AP/PA, X-
BOZ / X-bekken AP
•MCUG
•CT Brein
•Leeftijdscategoriën: neonaat, 1-, 5- en
10-jarigen (bij CT brein)
•Mediaan uit DOP waarden / cohort

26. DOP vs. Gewicht X-th. AP/PA vijfjarigen, CR systeem
X-thorax AP/PA CR systeem; DOP vs. gewicht 5-jarigen
Mediaan DOP 2,19, n=12
5,00
4,50
4,00
3,50
3,00
DOP (µGy*m2)
2,50
2,00
1,50
1,00
0,50
0,00
0 5 10 15 20 25 30 35 40
Gewicht (Kg)

27. X-bekken AP éénjarigen, elektronische verzameling
X-bekken AP K21 E-collectie van 2 jaar; lft. 1,00-1,97 jaar
mediaan DOP 0,67 n=131
1,5
1,4
1,3
1,2
1,1
DOP (µGy*cm2)
1
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0
0,95 1,15 1,35 1,55 1,75 1,95
Leeftijd (Jaar)

28. DRN’s kinderradiologie neonaat, 1- en 5
jarigen
• Waarden in µGy*m2, 0 en 1 jarigen zonder rooster
• X-Thorax AP/PA, resp 0 / 1 / 5 jarigen
• DRN’s 1,5 / 2,0 / 5,0 ; haalbaar: helft van elke waarde
• X-Boz AP, idem
• DRN’s 1,5 / 10 / 25; haalbaar: helft van elke waarde

29. Uitdagingen DRN kinderradiologie
•Grote spreiding dimensies binnen
leeftijdscohorten
•Lengte / gewicht buiten beschouwing
•Mediaan DOP uit leeftijdscohorten

30. Toekomst DRN in Nederland
• Website, gebruikerservaringen
• Periodiek actualiseren DRN’s op geleide Ned.
Comm. Voor Stralingsdosimetrie
(beroepsverenigingen!).
• Elektronische datacollectie, pril stadium, ‘markt’
lijkt dit te gaan oppikken.

31. Aantallen bruikbare records alle X-bekkens
liggend AP, handmatig versus elektronisch
Kamer Bruto # / Onlees- Vaag! Netto # # elektr.
3 baar: bruikbaar uit 3 van
maanden 24 mnd.
21 34 2 2 30 189
22 27 3 1 24 111
23 23 4 2 17 89
NVMBR symposium Radiologie 1nov11 31

32. Take Home Points / Boodschappenlijst
• Toepassen DRN systematiek = tegen
stralingsbewusteloosheid
• DRN’s kinderradiologie ‘in de groei’
• Beeldkwaliteit ook belangrijk
• Ken uw dosimeter!
• Van CR naar DR?: begin bij kinderbucky!
• Website, div. documenten, DOP-
converter, etc.

33. www.referentieniveau.nl
•Bevat o.a.:
•Achtergrondinformatie DRN
•Div. documenten
•PDF’s van div. presentaties
•DOP- eenheden converter

34. Samenstelling taakgroep DRN, aftiteling
• Kerngroep:
• Wouter Veldkamp (voorzitter), Koos Geleijns,
Dirk Zweers
• Volledige groep, kerngroep +
• Arjen Becht, Ramona Bouwman, Ad den
Boer, Cecile Crompvoets-Jeukens, Tanya
Geertse, Herma Holscher, Willy Hummel,
Rutger-Jan Nievelstein, Paul Stoop, Arnold
Schilham, Geert Streekstra, Enno van der
Velde