1. โรคฟันผุ
ทพ. โสภณ เคหาไสย

2. โรคฟันผุ
• สาเหตุ
การเกิดโรคฟันผุ มาจากปัจจัย 4 ประการ ซึ่งมีความสัมพันธ์กัน ได้แก่
แผ่นคราบจุลินทรีย์ อาหารประเภทแป้งน้าตาล ตัวฟัน และเวลา
โดยแบคทีเรีย ที่มีอยู่ตามปกติในช่องปาก จะทาปฏิกิริยากับคราบ
(Plaque) ที่ติดค้างอยู่ตามซอกฟัน และผิวเคลือบฟัน ซึ่งเราขจัด
ออกไปได้ไม่หมด เกิดเป็นกรดขึ้นทาลายผิวเคลือบฟัน ก่อให้เกิดโรคฟัน
ผุขึ้นได้
2

3. โรคฟันผุ
• อาการ
– ผุที่ผิวเคลือบฟัน : เป็นจุดดา เส้นดา
หรือรอยขาวขุ่น : ไม่มีอาการใดๆ
– ผุที่เนื้อฟัน : เริ่มเป็นรู เปื่อยยุ่ย
: เสียวฟันเมื่อดื่นน้าเย็น หรือทานอาหาร
– ผุทะลุโพรงประสาทฟัน : เป็นรูลึก ถึงเส้นประสาทในฟัน
: ปวดขึ้นมาเอง ปวดตอนกลางคืน ทานยาอาจไม่ดีขึ้น
3

4. โรคฟันผุ
• อาการ
– ผุลุกลามถึงรากฟัน : รูผุลึกและใหญ่
: ปวด บวม เหงือกอักเสบ มีหนอง ฟันโยก
– ผุลุกลามทาลายเนื้อฟันมาก : เหลือเป็นเศษรากฟัน
: อาจไม่มีอาการใดๆแล้ว แต่ไม่สามารถใช้งานได้ต่อไป
ต้องถอนฟัน
4

5. โรคฟันผุ
5

6. โรคฟันผุ
ฟันน้านม ฟันแท้
6

7. โรคฟันผุในฟันน้ำนม
ล้าดับการขึนของฟัน
๑. ฟันน้านมซี่แรกเริ่มขึ้นเมื่ออายุ ๘
เดือน และฟันน้านมขึ้นครบเมื่อ
อายุ ๒๙ เดือน รวมทั้งสิ้น ๒๐ ซี่
๒. ฟันแท้ซี่แรกขึ้นเมื่ออายุ ๖ ปี
(ฟันกรามแท้ซี่ที่ ๑) จนถึงอายุ
๑๒ ปี และฟันกรามซี่สุดท้ายขึ้น
เมื่ออายุ ๑๗-๒๐ ปี
7

8. โรคฟันผุในฟันน้ำนม
สาเหตุ
๑. ระยะก่อนคลอด : ได้แก่ มารดาขาดสารอาหาร ทาให้การสร้างหน่อ
ฟันไม่สมบูรณ์
๒. ระยะหลังคลอด : ได้แก่ การให้นมไม่ถูกวิธี, การให้ลูกหลับโดยมีขวด
นมในปาก, การผสมน้าตาลลงในนม, การทานลูกอม ขนมหวาน
8

9. โรคฟันผุในฟันน้ำนม
สาเหตุ
๓. พ่อ แม่ คนเลี้ยงดูเป็นโรคฟันผุ : เนื่องจากเชื้อแบคทีเรีย
สามารถถ่ายทอดไปยังลูกได้
๔. ทัศนคติต่อฟันน้านมของผู้เลี้ยงดู
9

10. โรคฟันผุในฟันน้ำนม
การรักษา
อุดฟัน
การรักษารากฟันบางส่วน
การรักษารากฟันทังซี่
การครอบฟัน
ถอนฟัน
10

11. กำรรักษำฟันน้ำนมผุ
• อุดฟัน
– วัสดุที่ใช้ในการอุด :
• สีเหมือนฟัน (Composite Resin)
• สีเหมือนฟัน (Glass Ionomer)
• โลหะ (Amalgam)
11

12. กำรรักษำฟันน้ำนมผุ
อุดฟัน
12

13. กำรรักษำฟันน้ำนมผุ
การรักษารากฟันบางส่วน / ทังซี่
13

14. กำรรักษำฟันน้ำนมผุ
การครอบฟัน
14

15. โรคฟันผุในฟันแท้
15

16. กำรรักษำโรคฟันผุ
16
อุดฟัน
รักษาราก
ฟัน
ครอบฟัน
ถอนฟัน
ฟันปลอม
จัดฟัน

17. การรักษาโรคฟันผุ
• อุดฟัน
– วัสดุอุดฟัน : สีเหมือนฟัน (composite resin), โลหะ (Amalgam)
– ระยะเวลาในการทาหัตถการ : 15 นาที – 1 ชั่วโมง
– อายุการใช้งาน : สีเหมือนฟัน 3-5 ปี, โลหะ 5-10 ปี
– การดูแลรักษาหลังการอุดฟัน : การแปรงฟัน ทาความสะอาด ตรวจเช็คสภาพ
ทุก 6 เดือน
17

18. การรักษาโรคฟันผุ
• รักษารากฟัน
– กรณีที่ไม่สามารถอุดฟันได้แล้ว เนื่องจากฟันผุทะลุโพรงประสาทฟัน
– หรือกรณีที่อุดไปแล้ว เกิดอาการปวด และ/หรือ เป็นหนอง บวม
– ต้องพิจารณารวมถึงขั้นตอนของการบูรณะหลังการรักษารากฟัน (อุดฟัน,
ครอบฟัน, เดือยฟัน)
18

19. การรักษาโรคฟันผุ
• รักษารากฟัน
– ระยะเวลาในการมาพบทันตแพทย์ 2-5 ครั้ง หรือมากกว่า ขึ้นกับสภาพฟัน
– แต่ล่ะครั้งใช้เวลา 30 นาที - 1 ชั่วโมง
– ใส่ยาชาในครั้งแรก กรณีที่ฟันยังมีชีวิตอยู่, แต่ละครั้งของการนัดหมายห่างกัน
ประมาณ 2 สัปดาห์ (ขึ้นกับสภาพฟัน)
– ข้อดี : ไม่ต้องถอนฟัน, ข้อเสีย : มีค่าใช้จ่ายมาก และต้องใช้ระยะเวลาในการ
รักษานาน
19

20. การรักษาโรคฟันผุ
• ครอบฟัน
– กรณีที่ฟันผุหลายๆด้าน หรือมีฟันแตก ที่ไม่เหมาะสมกับการอุดฟัน
– กรณีที่เคยผ่านการรักษารากฟันมาแล้ว อาจพิจารณาร่วมกับการใส่เดือยฟัน
และ/หรือ การก่อแกนฟัน
– จัดเป็นฟันปลอมชนิดติดแน่น
– ชนิดของครอบฟัน : สีเหมือนฟัน (เซรามิก ล้วน,
เซรามิก ผสมโลหะ), โลหะล้วน, ทอง
– ราคา : หลักพัน - หลักหมื่น
20

21. การรักษาโรคฟันผุ
• ครอบฟัน
– ข้อดี : มีสภาพเสมือนฟันเดิม สามารถใช้งานได้ดี
– ข้อเสีย : ราคาแพง, กรอเนื้อฟันออกมาก, ดูแลรักษามากขึ้น
– การดูแลรักษา
• การแปรงฟันทาความสะอาดด้วยแปรงสีฟัน, ไหมขัดฟัน ชนิด Super floss
• การตรวจเช็คสภาพทุก 6 เดือน
21

22. การรักษาโรคฟันผุ
• ถอนฟัน
– กรณีไม่สามารถบูรณะด้วยวิธีอุด หรือครอบฟันได้ เนื่องจากการผุที่กินเนื้อฟัน
มาก และ/หรือ ไม่คุ้มค่ากับการเก็บรักษา
– ถอนฟันแล้ว ควรใส่ฟันปลอมแทบทุกกรณี (ยกเว้นฟันคุดที่ผุ)
– ระยะเวลาในการรอแผลหาย ก่อนมาทาฟันปลอม : ประมาณ 2 สัปดาห์
แล้วแต่กรณี และแล้วแต่ตาแหน่งของฟันที่ถอนไป กรณีฟันหน้า สามารถถอน
และใส่ในวันเดียวกันได้ (หากจาเป็นจริงๆ)
– หากถอนฟันแล้วไม่ใส่ฟันปลอม ปัญหาที่ตามมาคือ ฟันล้ม ฟันห่าง เศษ
อาหารติดซอกฟัน ฟันย้อย มีปัญหาข้อต่อขากรรไกรในอนาคตได้
22

23. การรักษาโรคฟันผุ
• ฟันปลอม
– ภายหลังจากการถถอนฟันไปแล้ว อย่างน้อย 2 สัปดาห์
– ฟันปลอมติดแน่น : สะพานฟัน, รากเทียม
– ฟันปลอมถอดได้ :
ชนิดฐานพลาสติก : อายุการใช้งาน 2-3 ปี
ชนิดโครงโลหะ : อายุการใช้งาน 5-10 ปี, บางกว่าชนิดฐานพลาสติก แต่ใช้
ระยะเวลาในการทามากกว่าเล็กน้อย
23

24. การรักษาโรคฟันผุ
• จัดฟัน
– กรณีที่มีความจาเป็นต้องจัดฟันร่วมด้วยเพื่อแก้ไขปัญหาในการบดเคี้ยว
– กรณีที่ผู้ป่วยมีความต้องการแก้ไขการเรียงตัวของฟัน เพื่อความสวยงาม และมีฟันผุในซี่ที่
ต้องมีการถอนฟันอยู่แล้ว เพื่อการจัดฟัน
– ไม่แนะนาให้ถอนฟันเนื่องจากฟันผุ แล้วไปจัดฟัน ก่อนที่จะได้วางแผนเรื่องการจัดฟันกับ
ทันตแพทย์ที่จะจัดฟันให้ เพราะในหลายกรณีที่หลังจากจัดฟันเสร็จแล้ว ต้องใส่ฟันซี่ที่ถอน
ไปคืน (ฟันปลอม)
24

25. กำรดูแลสุขภำพช่องปำก
• การแปรงฟัน
– ทุกครั้งหลังรับประทานอาหาร หรือ อย่างน้อย 2 ครั้ง/วัน
• การใช้ไหมขัดฟัน
– ควรใช้ทุกครั้งหลังการแปรงฟัน
• น้ายาบ้วนปาก
– กรณีที่การแปรงฟันอาจไม่เพียงพอ ขึ้นอยู่กับแต่ละคน และกรณี
25