Punim seminarik ne lenden procedure penale

1. Universiteti AAB
Fakulteti juridik
Drejtimi I përgjithshëm
Punim seminarik
Lënda : E drejta procedurës penale
Tema : Mjetet juridike të jashtëzakonshme në procedurë
penale
Mentor : Punoi :
Ph.Dc.Driton Muharremi Donikë Mjaki
Prishtinë, Maj 2014

2. 2
Përmbajtja
Hyrje
Në përgjithësi për mjetet juridike................................................................4
2.0.0. Mjetet e jashtëzakonshme juridike në procedurën penale...................................4
3.0.0. Rishikimi i procedurës penale........................................................................5
3.1.0.Ndryshimi i aktgjykimit të formës së prerë pa rishikim të procedurës penale ..........6
3.2.0.Vazhdimi i procedurës...................................................................................7
3.3.0.Rishikimi i procedurës penale të pushuar me aktvendim të formës së prerë............7
3.4.0.Rishikimi i procedurës penale të përfunduar me aktgjykim të formës së prerë........7
4.0.0.Zbutja e jashtëzakonshme e dënimit..............................................................10
5.0.0.Kërkesa për mbrojtjen e ligjshmërisë.............................................................11

3. 3
Hyrje
Në këtë punim seminarik do të trajtohet tema e mjeteve juridike të jashtëzakonshme , llojet e
mjeteve të jashtëzakonshme , afati për paraqitjen e tyre , kompetencën e gjykatës , personat e
autorizuar për të paraqitur këto mjete etj.
Përkundër garancive të parashikuara në procedure penale . të cilat kanë për qëllim zbulimin e së
vërtetës, përkundër faktit se me aktgjykim synohet vërtetimi i gjendjes faktike ashtu siç është
zhvilluar ngjarja me rastin e kryerjës së veprës penale , nuk përjashtohet mundësia që aktgjykimi
i gjykatës së shkallës së parë të jetë jo i drejtë ose me të të jetë shkelur ndonjë dispozitë ligjore.
Shkaqet të cilat sjellin deri te aktgjykimi jo i drejtë apo jo ligjor mund të jenë të ndryshme , si
psh. lajthimet e ndryshme , çmuarja e gabueshme e provave apo dalja në shesh e provës pasi
është dhënë aktgjykimi. Përndryshe , intencat e shoqërisë janë që aktgjykimi janë që aktgjykimi
të jetë i drejtë dhe i ligjshëm. Në anën tjetër është fakt se nuk është në interes të shoqërisë që të
zbatohet aktgjykimi i cili përmban të meta.
Me qëllim që të pengohet efekti juridik i vendimeve të tilla Kodi i Procedurës Penale i
Kosovës,përmban një sistem të mjeteve mbrojtëse procedurale , të cilat mund t’i përdorin palët
dhe disa persona tjerë. Detyra e tyre është që në procedurën e kontrollit gjyqësor të evitojnë
vendimin e gabuar , apo që të sjellin deri te aktgjykimi ligjshëm.
Aktgjykimi i formës së prerë ka fuqinë e ligjit për qështjen konkrete penale e cila është zgjidhur
në bazë tij , ndaj duhettë ekzekutohet po që se nuk ekzistojnë pengesa ligjore për ekzekutimin e
tij. Forma e prerë dhe efekti i saj bazohet në nevojën shoqërore që çdo qështje njëherit të ketë
përfundimin e vet dhe në rrethanën e vërtetuar në bazë të experiencës se çështja e gjykuar në
formë të prerë , në shumicën e rasteve , është një herit edhe çështje me gjendje faktike të
vërtetuar dhe çështje e gjykuar në mënyrë të drejtë dhe ligjore.Mirëpo ekziston mundësia dhe
ndodh që një çështje penale të gjykohet në formë të prerë në mënyrë jo të drejtë për shkak të
lajthimve të natyrës faktike apo gabimeve juridke . Për këtë arsye KPPK lejon mundësinë e
atakimit të aktgjykimit të formës së prerë me mejte të jashtëzakonshme juridike.

4. 4
1.0.0. Në përgjithësi për mjetet juridike
Mjetet juridike janë veprime procedurale , me të cilat palët dhe pesonat e tjerë të autorizuar në
procedurë e atakojnë vendimin të cilin e konsiderojnë jo te drejtë dhe jo të ligjshëm dhe kërkojnë
që gjykata e mejtit juridik , pasi të vërtetojë bazueshmërinë e thënieve të tyre , të ndryshojë apo
të prishë atë me vendim të vet.1
Procedura sipas mjeteve jurdike është në lidhje të drejtpërdrejtë me parimin e
shumshkallshmërisë , i cili mundëson që për një qështje juridike të vendosin disa gjykata në
shumë shkallë. Në këtë mënyrë krijohet mundësia që të eliminohen të metat eventuale të
aktgjyikimit të shkallës së parë.2
Mjetet juridike me të cilat atakohet vendimi gjyqësor mund të ndahen në mjete të rregullta
juridike dhe mjete jo të rregullta juridike apo të jashtëzakonshme , kufiri ndarës mes tyre është
forma e prerë e vendimit gjyqësor. Kështu mjeti i rregullt juridik ushtrohet kundër vendimit i cili
ende nuk e ka fituar formën e prerë dhe si i tillë pengon arritjen e formës së prerë , deri sa
gjykata e shkallës më të lartë të merr vendimin lidhur me të. Mjetet e jashtëzakonshme juridike
përdorën kundër vendimeve të cilat kanë fituar formën e prerë.3
Si mjet i rregullt konsiderohet ankesa kundër aktgjyikimit dhe ankesa kundër aktvendimit, ndërsa
mjeti jashtëzakonshëm juridik konsideorhet : kërkesa për rishikimin e procedurës penale ,
kërkesa për zbutjen e jashtëzakonshme të dënimit dhe kërkesa për mbrojtjen e ligjshmërisë.4
2.0.0. Mjetet e jashtëzakonshme juridike në procedurën penale
Vendimi gjyqësor i shkallës së parë , në suazat ligjore , mund të atakohet me ankesë në shkallë të
dytë apo në shkallë të tretë. Me marrjen e vendimit në gjykatë të mjetit juridik lidhur me ankesë ,
ose kur palët shprehimisht apo në heshtazi heqin dorë ose tërhiqen nga ankesa , vendimi gjyqësor
e fiton formën e prerë. Vendimi gjyqësor i formës së prerë , sipas rregullit , është definitiv dhe i
pandryshueshëm. Ajo që është vendosur me vendimin e formës së prerë bëhet çështje e gjykuar (
res iudicata).5
Mirëpo ekziston mundësia dhe ndodh që një çështje penale të gjykohet në formë të prerë në
mënyrë jo të drejtë për arsye se gabimisht janë vërtetuar faktet dhe provat , apo janë paraqitur
fakte dhe prova të reja nga të cilat shihet se gjendja faktike nuk është vërtetuar drejtë , ose për
1 Ejup Sahiti - E drejta procedurale penale , fq 223 / Prishtinë 2005
2 Ejup Sahiti - E drejta procedurale penale , fq 223 / Prishtinë 2005
3 Ejup Sahiti - E drejta procedurale penale , fq 223 / Prishtinë 2005
4 Ejup Sahiti - E drejta procedurale penale , fq 224 / Prishtinë 2005
5 Ejup Sahiti - E drejta procedurale penale , fq 239 / Prishtinë 2005

5. arsye se gjykata në gjendjen faktike të vërtetuar gabimisht ka aplikuar ligjin , ose për arsye dhe
rrethana të reja , për ekzistimin e të cilave gjykata ka marrë vesh me vonesë ose ato janë
paraqitur me vonesë , tregojnë se gjykata duke vepruar në kufijtë e ligjit ka shqiptuar dënimin
tepër të ashpër. Në këtë drejtim , përkundër pikpamjeve se çështja e gjykuar konsiderohet si
çështje me gjendje faktike të vërtetuar drejtë dhe të gjykuar sipas ligjit , e me qëllim që të
pengohet zbatimi vendimeve me të meta të caktuara , Kodi i Procedurës Penale i Republikës së
Kosovës përjashtimisht lejon mundësinë e atakimit të aktgjyikimit të formës së prerë me mjete
të jashtëzakonshme juridike. Atakimi i aktgjyikimit me mjete të jashtëzakonshme juridike mund
të bëhet për shkak të lajthimeve të natyrës faktike apo të gabimeve juridike.6
Mjete të jashtëzakonshme juridike janë: rishikimi i procedurës penale , kërkesa për zbutjen e
jashtëzakonshme të dënimit dhe kërkesa për mbrojtjen e ligjshmërisë.
E përbashkëta e të tri këtyre mjeteve të jashtëzakonshme juridike është se janë të drejtuara
kundër vendimeve të plotfuqishme , porse të njëjtat dallojnë në shikim të përbërjeve , kështu
kërkesa për rishikimin dhe kërkesa për zbutjen e jashtëzakonshme të dënimit kanë të bëjnë me
përmirësimin e gjendjes faktike , ndërsa kërkesa për mbrojtjen e ligjshmërisë ka të bëjë me
mënjanimin e shkeljeve ligjore , por dallojnë edhe në atë se kërkesa për rishkimin dhe kërkesa
për zbutjen e jashtëzakonshme të dënimit janë mjete juridike të palës dhe si të tilla kanë karakter
ekskluziv unilateral ( me rastin e suksesit ekziston gjithnjë gjykimi aktgjykimit të sulmuar ) ,
fakto janë të drejtuara vetëm kundër aktgjykimit ( e vetë në raste të rralla kundër një aktvendimi
) dhe se në drejtim të të njejtave ekziston intervali kohor i kufizuar , ndërsa kërkesa për mbrojtjen
e ligjshmërisë është mjet juridik të cilin mund ta ushtroj Prokurori Shtetit Kosovës , i pandehuri
dhe mbrojtësi i tij.7
5
3.0.0. Rishikimi i procedurës penale
Procedura penale e cila është përfunduar me aktvendim të formës së prerë ose me aktgjykim të
formës së prerë , me kërkesën e personit të autorizuar , mund të rishikohet vetëm në rastet dhe
sipas kushteve të parashikuara me KPP.
Rishikimi i procedurës penale si mjet i jashtëzakonshëm juridik është i drejtuar kundër gjendjes
faktike të vërtetuar me vendim të formës së prerë me të cilin është zgjedhur çështja penale. Me
këtë kërkesë nuk mund të atakohet vendimi për shkak të shkeljeve të ligjit as që mund të
kërkohet që në procedurë të jashtëzakonshme edhe një herë të bëhet vlerësimi i materialit
provues i cili është vlerësuar në procedurë të rregullt gjyqësore , sepse kjo do të thoshte hapje e
një instance gjyqësore. Kërkesa për rishikim të procedurës penale mund të paraqitet kundër
aktvendimit me të cilin pushohet procedura penale ose kundër aktgjykimit po qe se tregohet se
6 Ejup Sahiti - E drejta procedurale penale , fq 240 / Prishtinë 2005
7 Buletini i Odës Avokatëve të Kosovës “ Avokatura “ , viti VIII , nr. 14/2012 , fq 51

6. gjendja faktike është vërtetuar në mënyrë jo të drejtë , e kjo argumentohet me fakte dhe prova të
reja për të cilat gjykata nuk ka ditur se ekzistojnë ose ato janë paraqitur më vonë. 8
Kodi i Procedurës Penale njeh disa variante të rishikimit të procedurës penale si : ndryshimi i
aktgjyikimit të formes së prerë pa rishikim të procedurës penale , vazhdimi i procedurës ,
rishikimi i procedurës penale me aktvendim të formës së prerë , rishikim i procedurës penale të
përfunduar me aktgjykim të formës së prerë.
6
3.1.0. Ndryshimi i aktgjykimit të formës së prerë pa rishikim të procedurës penale
Aktgjykimi i formës së prerë mund të ndryshohet edhe pa rishikimin e procedurës penale kur(
neni 420 i KPPK ):
1.në dy ose më shumë aktgjykime të të njëjtit person të dënuar janë shqiptuar në formë të prerë
disa dënime pa i zbatuar dispozitat për shqiptimin e dënimit unik për vepra penale në bashkim;
2. me rastin e shqiptimit të dënimit unik sipas dispozitave për vepra penale në bashkim, dënimi i
përfshirë në dënimin e shqiptuar sipas një aktgjykimi të mëparshëm për vepra penale në bashkim
gjithashtu është marrë parasysh; ose
3. aktgjykimi i formës së prerë me të cilin për disa vepra penale është shqiptuar dënim unik
pjesërisht nuk mund të ekzekutohet për shkak të amnistisë, faljes ose për shkaqe të tjera.
Në rastin nga paragrafi 1, gjykata me aktgjykim të ri e ndryshon aktgjykimin e mëparshëm për
dënimet e shqiptuara dhe shqipton dënim unik. Marrja e aktgjykimit të ri është kompetencë e
gjykatës themelore që ka gjykuar çështjen ku është shqiptuar lloji më i rëndë i dënimit. Kur janë
shqiptuar dënime të llojit të njëjtë, aktgjykimi i ri merret nga gjykata e cila ka shqiptuar dënim
më të rëndë, ndërsa kur dënimet janë të njëjta, aktgjykimi merret nga gjykata e cila e fundit ka
shqiptuar dënimin.9
Në rastin nga paragrafi 2, aktgjykimin e ndryshon gjykata e cila me rastin e shqiptimit të dënimit
unik ka përfshirë gabimisht dënimin i cili është përfshirë në ndonjë aktgjykim të mëparshëm.
Në rastin nga paragrafi 3, gjykata që gjykon në shkallë të parë ndryshon aktgjykimin e
mëparshëm sa i përket dënimit dhe shqipton dënim të ri, ose vendos cila pjesë e dënimi të
shqiptuar me aktgjykim të mëparshëm duhet ekzekutuar.
Aktgjykimin e ri e merr gjykata në seancë të kolegjit me propozim të prokurorit të shtetit kur
procedura është filluar me kërkesën e tij ose të të akuzuarit, por pas dëgjimit të palës
kundërshtare.
8 Ejup Sahiti - E drejta procedurale penale , fq 240 / Prishtinë 2005
9 Neni 420 , par 2. I KPPK

7. Kur në rastet nga paragrafi 1 dhe 2 , me rastin e shqiptimit të dënimit janë marrë parasysh
aktgjykimet e gjykatave të tjera, kopja e vërtetuar e aktgjykimit të ri të formës së prerë u
dërgohet atyre gjykatave.
7
3.2.0. Vazhdimi i procedurës
Kur aktakuza hudhet sepse ekzistojnë rrethana të cilat e përjashtojnë përgjegjësinë penale(sipas
nenit 253, paragrafi 1. nën-paragrafi 1.2. i KPPK)ose procedura është zbatuar pa kërkesën e
prokurorit të shtetit, ka munguar propozimi i kërkuar i të dëmtuarit ose leja e organit publik
kompetent, apo nëse organi publik kompetent e ka tërhequr lejen dhe ekzistojnë rrethana të tjera
të cilat e pengojnë ndjekjen(nenit 358 i KPPK), me kërkesën e prokurorit të shtetit vazhdohet
procedura posa të pushojnë arsyet për marrjen e aktvendimit të tillë.10
3.3.0. Rishikimi i procedurës penale të pushuar me aktvendim të formës së prerë
Neni 422 i KPPK :
- Procedura penale e pushuar në formë të prerë para fillimit të shqyrtimit gjyqësor mund të
rishikohet kur prokurori i shtetit tërhiqet nga aktakuza dhe vërtetohet se tërheqja është
pasojë e veprës penale të keqpërdorimit të pozitës zyrtare të prokurorit të shtetit.
- Kur aktakuza hidhet bazuar në mungesë provash të mjaftueshme për të mbështetur
dyshimin e bazuar mirë se i pandehuri ka kryer veprën penale të përshkruar në aktakuzë
dhe nëse zbulohen dhe mblidhen fakte dhe prova të reja, mund të ngritet aktakuzë e re
kur kolegji shqyrtues vendos se provat dhe faktet e reja e arsyetojnë këtë.
3.4.0. Rishikimi i procedurës penale të përfunduar me aktgjykim të formës së prerë
Procedura penale e përfunduar me aktgjykim të formës së prerë mund të rishikohet vetëm nëse (
neni 423 i KPPK ):
1. provohet se aktgjykimi është mbështetur në dokument të falsifikuar ose në deklarim të rremë
të dëshmitarit, ekspertit ose përkthyesit;
2. provohet se aktgjykimi është pasojë e veprës penale të kryer nga gjyqtari ose personi që ka
ndërmarrë veprimet hetimore;
3. zbulohen fakte të reja ose paraqiten prova të reja, të cilat vetë ose së bashku me provat e
mëparshme ka të ngjarë të arsyetojë pafajësinë e personit të dënuar ose dënimin e tij sipas një
dispozite më të butë penale;
4. personi për të njëjtën vepër është gjykuar disa herë ose kur disa persona janë dënuar për vepër
të njëjtë të cilën ka mund ta kryejë vetëm një person ose disa prej tyre; ose
10 Neni 421, i KPPK

8. 5. në rastin e dënimit për vepër penale në vazhdim ose vepra tjera penale të cilat sipas ligjit
përfshijnë disa veprime të njëjta ose të ndryshme, zbulohen fakte të reja ose paraqiten prova të
reja që tregojnë se i dënuari nuk ka kryer veprimin që është përfshirë në veprën penale për të
cilën ai është dënuar dhe ekzistimi i fakteve të tilla do të ishte me ndikim vendimtar në caktimin
e dënimit.
Procedura penale e përfunduar me aktgjykim të formës së prerë mund të rishikohet vetëm në
favor të të pandehurit, përveç nëse vërtetohet se aktgjykimi është mbështetur në dokument të
falsifikuar ose në deklarim të rremë të dëshmitarit, ekspertit ose përkthyesit ,apo provohet se
aktgjykimi është pasojë e veprës penale të kryer nga gjyqtari ose personi që ka ndërmarrë
veprimet hetimore , janë pasojë e veprës penale të kryer nga i pandehuri ose personi që vepron në
emër të tij kundër një dëshmitari, eksperti, përkthyesi, prokurori të shtetit ose gjyqtari apo të
afërmve të tyre, me ç’rast procedura penale e përfunduar me aktgjykim të formës së prerë mund
të rishikohet kundër të pandehurit. Rishikimi i procedurës penale kundër të pandehurit lejohet
vetëm brenda pesë (5) vjetëve nga koha e shpalljes së aktgjykimit të formës së prerë.11
Në rastet kur vërtetohet se aktgjykimi është mbështetur në dokument të falsifikuar ose në
deklarim të rremë të dëshmitarit, ekspertit ose përkthyesit ,apo provohet se aktgjykimi është
pasojë e veprës penale të kryer nga gjyqtari ose personi që ka ndërmarrë veprimet hetimore , me
aktgjykim të formës së prerë duhet vërtetuar se personat e tillë a janë shpallur fajtor për veprat
penale përkatëse. Kur procedura kundër këtyre personave nuk mund të zbatohet për shkak se
kanë vdekur ose ekzistojnë rrethana që përjashtojnë ndjekjen penale, faktet ne këto raste mund të
vërtetohen edhe me prova të tjera.12
Rishikimin e procedurës penale mund ta kërkojnë palët dhe mbrojtësi. Pas vdekjes së të dënuarit,
rishikimin mund ta kërkojë prokurori i shtetit, bashkëshorti, bashkëshorti jashtëmartesor, personi
në gjini gjaku në vijë direkte deri në shkallë të parë, prindi adoptues, fëmija i adoptuar, vëllai,
motra ose prindi birësues i të dënuarit.
Kërkesa për rishikim të procedurës penale mund të parashtrohet edhe pasi që i dënuari ta ketë
vuajtur dënimin , pa marrë parasysh parashkrimin , amnestimin apo faljen (abolicionin).13
Kur gjykata kompetente për të vendosur mbi rishikimin e procedurës penale mëson se ekzistojnë
shkaqe për rishikimin e procedurës penale, për këtë e njofton të dënuarin apo personin e
autorizuar për paraqitje të kërkesës.
Kërkesa për rishikimin e procedurës penale vendoset nga kolegji shqyrtues i gjykatës themelore
e cila ka gjykuar në procedurën e mëparshme.14Me rastin e vendosjes së kërkesës për rishikim,
11 Neni 423, par 2 I KPPK
12 Neni 423, par 3 I KPPK
13 Hajrija Sijerçiç-Çoliç , Haris Haliloviç / Krivicno procesno pravo sa posebnim osvrtom na krivicni postupak Kosova
, fq 126 , ( përkthyer në gjuhën shqipe nga Murat Reçica ) Prishtinë 2005
14 Neni 425 ,par 1 i KPPK
8

9. në kolegj nuk merr pjesë gjyqtari i cili ka marrë pjesë në marrjen e aktgjykimit në procedurën e
mëparshme.
Në kërkesë duhet shënuar bazën ligjore sipas së cilës kërkohet rishikimi, si dhe provat me të cilat
argumentohen faktet në të cilat mbështetet kërkesa. Nëse kërkesa nuk i përmban këto të dhëna,
gjykata e thërret parashtruesin që brenda afatit të caktuar të plotësojë kërkesën.15
Gjykata me aktvendim hudh kërkesën kur në bazë të saj dhe shkresave të procedurës së
mëparshme vërteton se ( neni 426 i KPPK ):
9
1. kërkesën e ka parashtruar personi i paautorizuar;
2. nuk ka bazë ligjore për rishikim të procedurës;
3. faktet dhe provat në të cilat mbështetet kërkesa janë paraqitur në kërkesën e mëparshme për
rishikim të procedurës e cila është refuzuar me aktvendim të formës së prerë;
4. faktet dhe provat nuk ofrojnë aryse për lejim të rishikimit të procedurës; ose
5. parashtruesi i kërkesës për rishikim të procedurës nuk ka shënuar bazën ligjore sipas së cilës
kërkohet rishikimi, si dhe provat me të cilat argumentohen faktet në të cilat mbështetet kërkesa.
Kur gjykata nuk e hudh kërkesën, kopja e kërkesës i dërgohet prokurorit të shtetit ose palës
kundërshtare, e cila ka të drejtë që brenda tetë (8) ditëve të përgjigjet në kërkesë. Pasi gjykata të
merr përgjigje në kërkesë ose kur kalon afati për paraqitjen e përgjigjes, kryetari i kolegjit
shqyrtues urdhëron gjurmimin dhe shqyrtimin e fakteve dhe provave të paraqitura në kërkesë dhe
në përgjigje.16
Bazuar në rezultatet e hetimit, gjykata aprovon kërkesën dhe lejon rishikimin e procedurës
penale ose e refuzon kërkesën. 17
Kur gjykata çmon se shkaqet për të cilat ka lejuar rishikimin e procedurës janë edhe në dobi të
një të bashkakuzuari i cili nuk ka paraqitur kërkesë për rishikim të procedurës, vepron sipas
detyrës zyrtare sikur kërkesa e tillë të ishte paraqitur ( instituti beneficium cohaesionis).
Në aktvendim me të cilin lejohet rishikimi i procedurës penale, gjykata urdhëron caktimin e
menjëhershëm të shqyrtimi të ri gjyqësor ose kthimin e çështjes në fazën e hetimit, apo fillimin e
hetimit kur hetimi nuk është zbatuar më parë.
Gjykata urdhëron që ekzekutimi i aktgjykimit të shtyhet ose të ndërpritet nëse duke u bazuar në
provat e paraqitura çmon se: i dënuari në procedurë të përsëritur mund të dënohet me dënim të
15 Neni 425 ,par 2 i KPPK
16 Neni 426, par.2 i KPPK
17 Neni 427, par.1 i KPPK

10. tillë që pas llogaritjes së dënimit të mbajtur do të duhej të lirohet, ai mund të lirohet nga
akuza,ose akuza e ngritur kundër tij mund të refuzohet. (neni 427.4 i KPPK )
Kur aktvendimi me të cilin lejohet rishikimi i procedurës penale merr formë të prerë, atëherë
pushohet ekzekutimi i dënimit. Por, nëse ekzistojnë kushtet nga neni 187 paragrafi 1. I KPPK ,
gjykata cakton paraburgimin.
Për procedurën e re që zbatohet në bazë të aktvendimit me të cilin lejohet rishikimi i procedurës
penale vlejnë dispozitat e njëjta si ato të procedurës së mëparshme. Në procedurën e re, gjykata
nuk detyrohet me aktvendimet e marra në procedurën e mëparshme.
Me rastin e marrjes së aktgjykimit të ri, gjykata anulon aktgjykimin e mëparshëm apo vetëm një
pjesë të tij, ose e lë në fuqi aktgjykimin e mëparshëm. Në dënim të shqiptuar me aktgjykim të ri,
gjykata i llogarit të akuzuarit dënimin e mbajtur, e kur lejohet rishikimi vetëm për ndonjë vepër
për të cilën i akuzuari ka qenë i dënuar ose i liruar, gjykata shqipton dënim të ri unik sipas
dispozitave të Kodit Penal.
Gjykata në procedurën e re duhet të respektojë parimin Reformatio in Peius , sipas të cilit Në
qoftë se është paraqitur ankesë vetëm në dobi të të akuzuarit, aktgjykimi përsa i përket cilësimit
juridik të veprës dhe sanksionit penal nuk mund të ndryshohet në dëm të tij. (neni 428.4 lidhur
me nenin 395 te KPPK)
10
4.0.0. Zbutja e jashtëzakonshme e dënimit
Kërkesa për zbutje të jashtëzakonshme të dënimit mund të ushtrohet vetëm në dobi të të
pandehurit. Me kërkesë për zbutje të jashtëzakonshme të dënimit kërkohet që aktgjykimi i
formës së prerë të ndryshohet për sa i përket vendimit lidhur me dënimin.18
Zbutja e jashtëzakonshme e dënimit lejohet kur pas formës së prerë të aktgjykimit paraqiten
rrethana të cilat nuk kanë ekzistuar në kohën e marrjes së aktgjykimit ose, megjithëse kanë
ekzistuar në atë kohë, gjykata nuk ka qenë në dijeni për to, kurse ato dukshëm do të ndikonin në
dënim më të ulët. Mirëpo duhet theksuar se secila rrethanë nuk sjell deri te ulja e dënimit.
Rrethana e re duhet të ketë aso force që qartazi sjell deri te zbutja e dënimit të shqiptuar me
aktgjykim të formës së prerë , kështu si rrethanë e re mund të jetë sëmundja e të dënuarit nga
ndonjë sëmundje kronike , gjendja e vështirë familjare etj.19
Kërkesë për zbutje të jashtëzakonshme të dënimit mund të paraqesë prokurori i shtetit kur
procedura është zbatuar me kërkesë të tij, i dënuari dhe mbrojtësi i tij(neni 430 i KPPK). Kërkesa
e tillë nuk ka karakter suspenziv.
18 Ejup Sahiti - E drejta procedurale penale , fq 244 / Prishtinë 2005
19 Ejup Sahiti - E drejta procedurale penale , fq 244 / Prishtinë 2005

11. 11
Për kërkesën mbi zbutjen e jashtëzakonshme të dënimit vendos Gjykata Supreme e Kosovës. 20
Kërkesa për zbutje të jashtëzakonshme të dënimit duhet të përmbajë të gjitha elementet e
parapara me Kodin e Procedurës Penale( në pajtim me nenin 376) si dhe i paraqitet gjykatës
themelore e cila ka marrë aktgjykimin.
Gjykata themelore ia dërgon kërkesën prokurorit të shtetit, i cili përgjigjet në kërkesën për mjet
juridik (në pajtim me neni 377 të KPPK).Gjyqtari i vetëm gjykues ose kryetari i trupit gjykues të
gjykatës themelore e hudh kërkesën që nuk është në pajtim me nenin 376 të këtij Kodi, ku
përcaktohen elementet që duhet të përmbajë kërkesa. Gjykata themelore vërteton se a ekzistojnë
shkaqe për zbutje të jashtëzakonshme të dënimit, e pastaj shkresat me propozimin e arsyetuar ia
dërgon Gjykatës Supreme të Kosovës. Gjykata Supreme e Kosovës refuzon kërkesën kur çmon
se nuk ka bazë ligjore për zbutje të jashtëzakonshme të dënimit. Kur e aprovon kërkesën, gjykata
me aktvendim e ndryshon aktgjykimin e formës së prerë lidhur me vendimin mbi dënimin. (neni
431, par 3,4,5,6 i KPPK)
5.0.0. Kërkesa për mbrojtjen e ligjshmërisë
Kërkesa për mbrojtjen e ligjshmërisë është mjet i jashtëzakonshëm juridik qëllimi i të cilit është
që të mënjanohen shkeljet ligjore nga vendimet e plotfuqishme. Në këtë mënyrë , edhe në bazë të
këtij mjeti juridik , zbulohen të gjitha të metat në vendimet gjyqësore të plotëfuqishme dhe
ofrohet mundësia për menjanimin e të njejtave.21
Kundër vendimit gjyqësor të formës së prerë ose kundër procedurës gjyqësore e cila i ka
paraprirë marrjes së vendimit të tillë, pas përfundimit të procedurës penale në formë të prerë
mund të paraqitet kërkesë për mbrojtjen e ligjshmërisë në rastet vijuese: në rast të shkeljes së
ligjit penal , në rast të shkeljes esenciale të ligjit të procedurës penale ( neni 384, paragrafi 1. I
KPPK ) ose në rast të shkeljeve të tjera të dispozitave të procedurës penale kur shkeljet e tilla
kanë ndikuar në ligjshmërinë e vendimit gjyqësor.22
Pra ky mjet juridik ka të bëjë si me shkeljet materiale ligjore ashtu dhe me shkeljet formale
ligjore.
Nocioni e drejtë materiale duhet të nënkuptohet jo vetëm si shkelje e dispozitave të ligjit penal
por edhe shkeljet e dispozitave penalo juridike të ligjeve të tjera , pra edhe shkeljet e
dispozitave të procedurës administrative dhe pronësore , domethënë kur nocionet e këtyre
degëve të drejtësisë shënojnë objektin e ndonjë vepre penale.23
Që kërkesa për mbrojtjen e ligjshmërisë të mbetet në kufi të cilat ia përcakton ligji , domosdo
duhet të insistohet në definicionin rigoroz të nocionit shkelja e ligjit , të cilin ligji ia cakton si
20 Neni 431, par 1. I KPPK
21 Buletini i Odës Avokatëve të Kosovës “ Avokatura “ , viti VIII , nr. 14/2012 , fq 51
22 Neni 432 , par. 1 , i KPPK
23 Buletini i Odës Avokatëve të Kosovës “ Avokatura “ , viti VIII , nr. 14/2012 , fq 52

12. bazë për këtë mjet juridik. Ai definicion duhet të jetë me sa vijon : Shkelja esenciale e
dispozitave të procedurës , e cila si e tillë është vërtetuar në vendimin e plotëfuqishëm , zbatimin
e gabuar të ligjit apo zbatimin e ligjit të cilin nuk është dashur ta zbatoj,apo është lëshuar të
zbatohet ligji që në bazë të vërtetimit të gjendjes faktike është dashur të zbatohet. Ky definim i
nocionit shkelja e ligjit dhe përcaktimi i këtij raporti sipas gjendjes faktike të vërtetuar është i
domosdoshëm me që kërkesën për mbrojtjen e ligjshmërisë e mban në kufinjtë të cilat ia
përcakton ligji dhe pengon ndërhyrjen e të njejtit në lëmin e fakteve.24
Kërkesa për mbrojtjen e ligjshmërisë nuk mund të ushtrohet për shkak të konstatimit të
gabueshëm ose jo të plotë të gjendjes faktike, as kundër vendimit të Gjykatës Supreme të
Kosovës me të cilën është vendosur mbi kërkesën për mbrojtjen e ligjshmërisë.25
Nuk mund të bëhet fjalë për shkelje të ligjit kur ligji në mënyrë të drejtë është interpretuar dhe në
mënyrë të drejtë është zbatuar është zbatuar në gjendjen faktike ashtu siç është vërtetuar me
aktgjyikim , edhe pse ajo nuk është në pajtim me realitetin , ngjarja e cila në të vërtetë është
zhvilluar , pra kur e njëjta në mënyrë jo të plotë jo të gabuar është vërtetua. Në këtë rast nuk
mund të bëhet fjalë për shkeljen e ligjit të cekur në aktgjykim , por eventualisht për
paligjshmërinë e aktgjyikimit duke nënkuptuar nocionin e paligjshmërisë në kuptimin e gjerë nga
nocioni i shkeljes së ligjit , çka në praktikë nuk praktikohet si nocion i zgjeruar.26
Pavarësisht nga rastet e pararpara me KPPK ,se kur mund të bëhet kërkesa për mbrojtjen e
ligjshmërisë , Kryeprokurori i Shtetit mund të paraqesë kërkesë për mbrojtjen e ligjshmërisë për
cilëndo shkelje ligjore, poashtu pavarësisht nga rastet në fjalë kërkesë për mbrojtje të
ligjshmërisë mund të paraqitet, gjatë procedurës penale e cila nuk ka përfunduar në formë të
prerë, vetëm kundër vendimeve të formës së prerë lidhur me caktimin ose vazhdimin e
paraburgimit.
Kërkesë për mbrojtje të ligjshmërisë mund të paraqesë Kryeprokurori i Shtetit, i pandehuri dhe
mbrojtësi i tij. Pas vdekjes së të pandehurit, kërkesë për mbrojtje të ligjshmërisë në emër të tij
mund të paraqesin prokurori i shtetit, bashkëshorti, bashkëshorti jashtëmartesor, personi në gjini
gjaku në vijë direkte deri në shkallë të parë, prindi adoptues, fëmija i adoptuar, vëllai, motra ose
prindi birësues i të dënuarit. Këta persona mund të paraqesin kërkesë për mbrojtje të ligjshmërisë
brenda tre (3) muajve nga dita kur të pandehurit i është dorëzuar vendimi gjyqësor i formës së
prerë. Nëse kundër vendimit të gjykatës themelore nuk paraqitet ankesë, afati rrjedh nga dita kur
vendimi merr formë të prerë.27
Kur me vendim të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut është vërtetuar se me vendim
përfundimtar janë shkelur të drejtat e njeriut në dëm të të pandehurit, afati për paraqitjen e
12
24 Buletini i Odës Avokatëve të Kosovës “ Avokatura “ , viti VIII , nr. 14/2012 , fq 53
25 Neni 432 , par. 2 , i KPPK
26 Buletini i Odës Avokatëve të Kosovës “ Avokatura “ , viti VIII , nr. 14/2012 , fq 53
27 Neni 433 , par. 2, i KPPK

13. kërkesës për mbrojtjen e ligjshmërisë rrjedh nga dita kur vendimi i Gjykatës Evropiane për të
Drejtat e Njeriut i dorëzohet të pandehurit.28
Kërkesë për mbrojtje të ligjshmërisë mund të paraqitet edhe kundër vendimit të Gjykatës
Supreme të Kosovës.
13
Kërkesa për mbrojtje të ligjshmërisë i paraqitet gjykatës themelore që ka marrë vendimin.
Gjyqtari i procedurës paraprake, gjyqtari i vetëm gjykues ose kryetari i trupit gjykues i gjykatës
themelore me aktvendim hudh kërkesën për mbrojtje të ligjshmërisë nëse: kërkesa është
paraqitur kundër vendimit të Gjykatës Supreme të Kosovës , kërkesa është paraqitur nga personi
i paautorizuar ose kërkesa është paraqitur jashtë afatit.29
Kundër këtij aktvendimi mund të paraqitet ankesë në Gjykatën e Apelit.
Varësisht nga përmbajtja e kërkesës, gjykata themelore mund të vendosë që ekzekutimi i
vendimit gjyqësor i formës së prerë të shtyhet apo të ndërpritet.
Për kërkesën e mbrojtjes së ligjshmërisë vendos Gjykata Supreme e Kosovës në seancë të
kolegjit.
Gjykata Supreme e Kosovës me aktvendim e hudh kërkesën për mbrojtjen e ligjshmërisë nëse
kërkesa është e papranueshme ose është paraqitur jashtë afatit. Në të kundërtën, kopjen e
kërkesës ia dërgon palës kundërshtare, e cila në afat prej pesëmbëdhjetë (15) ditëve nga dita e
dorëzimit të kërkesës mund të paraqesë përgjigje në kërkesë.30
Para marrjes së vendimit mbi kërkesën, gjyqtari raportues, sipas nevojës, mund të kërkojë raport
për shkeljet e pretenduara ligjore( neni 435.3 i KPPK)
Varësisht nga përmbajtja e kërkesës, Gjykata Supreme e Kosovës mund të caktojë shtyrjen ose
ndërprerjen e ekzekutimit të vendimit gjyqësor të formës së prerë. (neni 435.4 i KPPK)
Me rastin e vendosjes mbi kërkesën për mbrojtjen e ligjshmërisë, Gjykata Supreme e Kosovës
kufizohet vetëm në verifikimin e shkeljeve ligjore në të cilat paraqitësi i kërkesës pretendon
paraqitësi i kërkesës. Do të thotë se ushtruesi i kërkesës për mbrojtjen e ligjshmërisë me
dispozicionin e tij i parashtron gjykatës lëndën dhe kufijtë e vendosjes.31
Kur Gjykata Supreme e Kosovës vërteton se shkaqet për të cilat ka marrë vendim në dobi të të
pandehurit ekzistojnë edhe për ndonjërin nga të bashkakuzuarit që nuk ka paraqitur kërkesë për
28 Neni 433 , par. 3 , i KPPK
29 Neni 434 , par 2 , i KPPK
30 Neni 435 , par 2 , i KPPK
31 Buletini i Odës Avokatëve të Kosovës “ Avokatura “ , viti VIII , nr. 14/2012 , fq 55

14. mbrojtjen e ligjshmërisë, vepron sipas detyrës zyrtare sikurse kërkesa e tillë të ishte paraqitur nga
personi i tillë.32
Kur kërkesa për mbrojtjen e ligjshmërisë është paraqitur në dobi të të pandehurit, Gjykata
Supreme e Kosovës me rastin e vendosjes detyrohet të respketojë parimin Reformaton in
Peuis.(neni 436.3 lidhur me nenin 395 te KPPK)
Gjykata Supreme e Kosovës me aktgjykim refuzon si të pabazë kërkesën për mbrojtjen e
ligjshmërisë kur vërteton se nuk ekziston shkelje e ligjit për të cilën pretendon paraqitësi i
kërkesës, ose kur kërkesa është paraqitur për shkak të vërtetimit të gabuar ose jo të plotë të
gjendjes faktike.
Kur Gjykata Supreme e Kosovës vërteton se kërkesa për mbrojtjen e ligjshmërisë është e bazuar,
merr aktgjykim me të cilin, duke pasur parasysh llojin e shkeljes( neni 438 i KPPK ):
14
1. ndryshon vendimin e formës së prerë
2. në tërësi ose pjesërisht anulon vendimin e gjykatës themelore dhe të gjykatës më të lartë ose
vetëm vendimin e gjykatës më lartë dhe lëndën për vendim të ri ose për rigjykim ia kthen
gjykatës themelore ose gjykatës më të lartë
3. kufizohet vetëm në vërtetimin e shkeljes së ligjit
Kur Gjykata Supreme e Kosovës çmon se kërkesa e paraqitur për mbrojtjen e ligjshmërisë në
dëm të të pandehurit është e bazuar, në këtë rast me një vendim deklarativ vetëm konstaton
shkeljen e ligjit pa ndikuar në vendimin e formës së prerë.33
Kur Gjykata e Apelit sipas këtij Kodi nuk ka pasur të drejtë ta mënjanojë shkeljen e ligjit e cila
është bërë me vendim të shkallës së parë ose në procedurë gjyqësore që i ka paraprirë atijvendimi
dhe Gjykata Supreme e Kosovës vërteton se kërkesa e paraqitur në dobi të të akuzuarit është e
bazuar dhe se për mënjanimin e asaj shkelje duhet anuluar ose ndryshuar vendimin e shkallës së
parë, Gjykata Supreme e Kosovës e anulon ose e ndryshon edhe vendimin e Gjykatës së Apelit,
edhe pse me të nuk është shkelur ligji.34
Kur me rastin e vendosjes mbi kërkesën për mbrojtjen e ligjshmërisë ka dyshim të
konsiderueshëm lidhur me saktësinë e fakteve vendimtare të vërtetuara në vendimin kundër të
cilit është paraqitur kërkesë, Gjykata Supreme e Kosovës me aktgjykim me të cilin vendos mbi
kërkesën për mbrojtjen e ligjshmërisë anulon vendimin dhe urdhëron mbajtjen e shqyrtimit të ri
gjyqësor në gjykatën e njëjtë ose në gjykatën tjetër themelore.35
32 Neni 436 , par 2 , i KPPK
33 Buletini i Odës Avokatëve të Kosovës “ Avokatura “ , viti VIII , nr. 14/2012 , fq 51
34 Neni 438 , par. 3 , i KPPK
35 Neni 439 i KPPK

15. Në qoftë se aktgjykimi i formës së prerë anulohet dhe lënda kthehet për gjykim të ri, procedura
merr për bazë aktakuzën e mëparshme ose atë pjesë të saj që ka të bëjë me pjesën e anuluar të
aktgjykimit.Gjykata detyrohet t’i ndërmerr të gjitha veprimet procedurale dhe t’i shqyrtojë të
gjitha çështjet për të cilat e ka paralajmëruar Gjykata Supreme e Kosovës. Në gjykatë themelore
apo në Gjykatë të Apelit palët kanë të drejtë të paraqesin fakte dhe prova të reja.Me rastin e
marrjes së vendimit të ri, gjykata detyrohet të respektojë parimin Reformatio in Peius.Kur krahas
vendimit të Gjykatës së Apelit anulohet edhe vendimi i gjykatës themelore, lënda i dërgohet
gjykatës themelore nëpërmjet Gjykatës së Apelit.36
Kërkesë për mjet të jashtëzakonshëm juridik mund të paraqitet në bazë të të drejtave të siguruara
me Kodin e Procedurës Penale të Republikës së Kosovës dhe të mbrojtura me Kushtetutën e
Republikës së Kosovës ose Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut dhe protokollet e saj, si
dhe me vendimet e Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut.37
15
Në vazhdim do te paraqitet një shembull i kërkesës për mbrojtjen e ligjshmërisë .
36 Neni 440 I KPPK
37 Neni 441 i KPPK

16. 16

17. 17

18. 18
Literatura
1.Ejup Sahiti - E drejta procedurale penale , Prishtinë 2005
2.KODI Nr. 04/L-123 I PROCEDURES PENALE
3. Buletini i Odës Avokatëve të Kosovës “ Avokatura “ , viti VIII , nr. 14/2012
4.Hajrija Sijerçiç-Çoliç , Haris Haliloviç / Krivicno procesno pravo sa posebnim osvrtom na
krivicni postupak Kosova , ( përkthyer në gjuhën shqipe nga Murat Reçica ) Prishtinë 2005
5.Kërkesë për mbrojten e ligjshmërisë , KMLP.1.4/2011 , Gjykata komunale Pejë