โครงงงานเพาะพันธุ์ปัญญา โรงเรียนสมเด็จพระาณสังวร ฯ ปีการศึกษา 2557

1. แบบเสนอโครงการเพาะพันธุปญญา
ประจำป 2557
โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ
สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 28
จังหวัดยโสธร
มหาวิทยาลัยศูนยพี่เลี้ยง มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
ชั้นและห8องเรียน ม.4/1
ชื่อโครงการ (ประเด็นหลัก) ขา
คณะครูในโครงการ (รายชื่อหมายเลข 1 เป?นครูหัวหน8าโครงการ)
1 นายเดชมณี เนาวโรจน ครูกลุ@มวิชา วิทยาศาสตร มือถือ 0844170920
2 นางสาคร ทองเทพ ครูกลุ@มวิชา วิทยาศาสตร มือถือ 0854106857
3 นางสาวยาใจ เจริญพงษ ครูกลุ@มวิชา วิทยาศาสตร มือถือ 0862506414
4 นางสาวแสงเดือน บกน8อย ครูกลุ@มวิชา วิทยาศาสตร มือถือ 0872463509
5 นายกิตติพงษ บุญสาร ครูกลุ@มวิชา วิทยาศาสตร มือถือ 0883758721
6 นายวรุทธ วรรณสุข ครูกลุ@มวิชา คณิตศาสตร มือถือ 0844762334
7 นายชานน นนทกุลพงษ ครูกลุ@มวิชา การงานอาชีพ มือถือ 0885901029
8 นางสาวกิตติมา สาระรักษ ครูกลุ@มวิชา สังคมศึกษา มือถือ 0801705406
9 นาอาภาพร วรรณสุข ครูกลุ@มวิชา สังคมศึกษา มือถือ 0819352991
10 นายเชิดชัย สิงหคิบุตร รองผู8อำนวยการฝGายวิชาการ มือถือ 0892864351
ชื่อ-สกุล ผู8อำนวยการ นายชาติชาย สิงหพรหมสาร มือถือ 087-9659977
ลงลายมือชื่อ (รับรองการเสนอโครงการ)..........................................................ว/ด/ป...........10 พ.ย. 2557.......
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

2. ข8อเสนอโครงงานฐานวิจัยโครงการเพาะพันธุปญญา
ชื่อโครงการหลัก
โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ
ตำบลดงแคนใหญ@ อำเภอคำเขื่อนแก8ว จังหวัดอุบลราชธานี/ยโสธร
ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
ปงบประมาณ 2557
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

3. รายละเอียดประเด็นหลัก
1. ชื่อโครงการ (ประเด็น) หลัก ขา
2. พื้นฐานความรู8เดิมที่โรงเรียนหรือชุมชนมีอยู@ (ในบริบทที่เกี่ยวกับประเด็นหลักนี้)
ขาเปนสมุนไพรที่คนไทยคุนเคยอยางดี คนจำนวนมากจึงมองขามหรือรูสึกวาขาเปนพืชธรรมดาๆ ไมมีอะไรพิเศษ แตถา
ลองทบทวนหวนคิดถึงภูมิป-ญญาของบรรพบุรุษเรา ก็จะพบความแปลกใจที่คนรุนกอนชางสรรหาพืชชนิดนี้มาเปนสมุนไพร
ประจำครัวไทย เพราะเหตุผลงายๆ แตมีความสำคัญตออาหารไทยที่โดดเดนระดับโลก นั่นคือ ขาเปนพืชที่จัดเปนเครื่องเทศที่มี
ความสามารถในการดับกลิ่นคาวไดดีเยี่ยม และยังเพิ่มรสชาติใหอรอยอีกดวย นอกจากนี้ในชุมชนรอบๆ ซึ่งเปนที่ตั้งของ
โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ8 ชาวบานทุกหลังคาเรือนก็ยังมีการปลูกขาไวในบาน หรือสวนของตนเอง
3. มูลเหตุจูงใจให8สนใจประเด็นนี้ โรงเรียนมีสวนขาที่ปลูกรอบสระน้ำ และขาเปนพืชศึกษาของโรงเรียนตามโครงการสวน
พฤกษศาสตร8โรงเรียน
ตารางสรุปโครงงานและการบูรณาการกลุมการเรียนรู'
โครงงาน
ที่
ชื่อโครงงาน บูรณาการกับ
โครงงานที่
ครู* สอนกลุ@มวิชา
1
กระดาษจากข@า ทุกโครงงาน นายวรุทธ วรรณสุข คณิตศาสตร
นางสาคร ทองเทพ วิทยาศาสตร
2
ข@าผง ทุกโครงงาน นายชานน นนทกุลพงษ การงานอาชีพ
นายกิตติพงษ บุญสาร วิทยาศาสตร
3 การปลูกข@า ทุกโครงงาน นายเดชมณี เนาวโรจน วิทยาศาสตร
นางสาคร ทองเทพ วิทยาศาสตร
4
น้ำสมุนไพรข@ารักษวิถีชุมชน ทุกโครงงาน นางสาวกิตติมา สาระรักษ วิทยาศาสตร
นางอาภาพร วรรณสุข สังคมศึกษา
5
ข@ากับการไล@แมลงวัน ทุกโครงงาน นายเดชมณี เนาวโรจน วิทยาศาสตร
นางสาวยาใจ เจริญพงษ วิทยาศาสตร
6
สบู@จากข@า ทุกโครงงาน นางสาวกิตติมา สาระรักษ สังคมศึกษา
นางอาภาพร วรรณสุข สังคมศึกษา
7
น้ำพริกสมุนไพรข@าสร8างรายได8 ทุกโครงงาน นางสาวกิตติมา สาระรักษ สังคมศึกษา
นางอาภาพร วรรณสุข สังคมศึกษา
8
การสกัดน้ำมันหอมระเหยจากข@าต@างชนิด
กัน
ทุกโครงงาน นางสาวแสงเดือน บกน8อย วิทยาศาสตร
นางสาวยาใจ เจริญพงษ วิทยาศาสตร
9 การยับยั้งเชื้อราด8วยสารสกัดจากข@า ทุกโครงงาน นายเดชมณี เนาวโรจน วิทยาศาสตร
นางสาวยาใจ เจริญพงษ วิทยาศาสตร
10 ศึกษาปจจัยที่มีผลต@อการแตกหน@อของข@า ทุกโครงงาน นายกิตติพงษ บุญสาร วิทยาศาสตร
นางสาวแสงเดือน บกน8อย วิทยาศาสตร
งบประมาณรวม (ทุกโครงการยอย) 79,995 บาท
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

4. โครงงานยอยที่ 1
1) ชื่อโครงงาน กระดาษจากข@า
2) คำสำคัญ กระดาษจากข@า
2) ชื่อนักเรียนผู8ทำโครงงาน
1. นางสาวจริยา สุตะคาน
2. นางสาวจุฑามาศ ทองประสาน
3. นายอภิวัฒน คำแพงทอง
3) ครูที่ปรึกษา
คนที่ ชื่อ-สกุล สอนกลุ@มวิชา โทรศัพท Email
1 นายวรุทธ วรรณสุข คณิตศาสตร 084-4762334 Kana1608@hotmail.com
2 นางสาคร ทองเทพ วิทยาศาสตร 085-4106857 11sa@hotmail.com
3
4) งบประมาณที่เสนอ 7,305 บาท
5) เสนอ ยื่นครั้งที่ 1 วันที่ 15 เดือน ตุลาคม พ.ศ. 2557
แก8ไขครั้งที่ 1 วันที่ 10 เดือน พฤศจิกายน พ.ศ. 2557
แก8ไขครั้งที่ 2 วันที่ ................ เดือน ........................................ พ.ศ. ........................
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

5. รายละเอียดโครงงานยอยประเภท “วิทยาศาสตรสร'างสรรค”
(โครงงานในกลุมวิทยาศาสตร/ คณิตศาสตร)
โครงงานที่ ก 1. กระดาษจากข@า
1. ความสำคัญของโครงงาน
ปจจุบันมีการผลิตกระดาษออกมาสู@ท8องตลาดอย@างแพร@หลาย เพื่อตอบสนองความต8องการที่จะใช8งาน
มากขึ้นทุกวัน ในกระบวนการผลิตกระดาษนั้นต8องใช8เส8นใยของไม8เป?นส@วนประกอบสำคัญ และต8องตัดไม8เพื่อ
นำเส8นใยมาทำกระดาษ ซึ่งการตัดต8นไม8นั้นทำให8เกิดภาวะโลกร8อน ทำลายแหล@งท@อยู@อาศัยของสัตว และ
ต8องใช8ระยะเวลาหลายปกว@าต8นไม8จะสามารถนำมาทำกระดาษได8 ซึ่งก็มีพืชหลายชนิดที่สามารถนำมาทำเป?น
กระดาษได8 เช@น ใบเตย สัปปะรด ข@า
“ข@า” (Galangal) เป?นพืชพื้นเมืองของเอเชีย มีปลูกมากในแถบประเทศเอเซียตะวันออกเฉียงใต8 ข@ามี
อยู@หลายพันธ แต@ที่ใช8บริโภคกันมากคือ ข@าหยวกหรือข@าหลวง และข@าใหญ@ ทั้งนี้ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร และ
เทคโนโลยีแห@งประเทศไทย ยังได8ศึกษาสมุนไพร ข@าลิง ข@าสามารถปลูกได8ตลอดปโดยไม@จำกัดฤดูกาล ถือเป?น
สมุนไพรที่คนไทยคุ8นเคยอย@างดี คนจำนวนมากมองข8ามหรือรู8สึกว@าข@าเป?นพืชธรรมดาๆ ทั่วไป ไม@มีอะไรพิเศษ
นอกจากนำมาใช8ประกอบอาหารเท@านั้น ถึงแม8ในปจจุบันจะมีการนำมาใช8ในสปาซึ่งมีน้ำมันหอมระเหยหรือ
อะโรม@าที่ให8กลิ่นเพื่อการบำบัด ทั้งยังมีสรรพคุณในการช@วยย@อยและช@วยทำลายสารพิษที่ตกค8างอยู@ในลำไส8 มี
ฤทธิ์ในการฆ@าเชื้อราและแบคทีเรียได8ดี แก8กลากเกลื้อน และยังมีสารที่สำคัญคือ Acetoxychavicol acetate
(ACA) ซึ่งมีฤทธิ์ยับยั้งการเกิดมะเร็งจากการเหนี่ยวนำของสารเคมี เส8นใยข@า ลักษณะของเส8นใยข@าที่พัฒนา
จากลำต8นข@าจากรูปทรงตามภาคตัดขวาง (cross–section) พบว@ามีลักษณะเป?นเส8นใยเดี่ยวที่ยึดเกาะกันอยู@ใน
ลักษณะ bundle ของเส8นใย และรูปทรงตามความยาวของเส8นใยข@า (long–section) ก็จะเห็นว@ามีเส8นใยอยู@
ภายในกลุ@มก8อนของ bundle นอกจากนี้ยังมีส@วนที่เป?นไขมัน กาว หรือ pectin ที่เป?นตัวยึดเกาะกลุ@มของเส8น
ใยเข8าไว8ด8วยกัน เมื่อนำเส8นใยข@ามาทดสอบคุณสมบัติทางกายภาพ พบว@ามีค@าความแข็งแรงเท@ากับ 0.96 นิวตัน
หรือ ร8อยละ 4.27 ค@าขนาดของเส8นใย 39.30 Denier, 4.40 Tex หรือ 135.10 Ne และค@า Moisture
content เท@ากับ 5.45 ( http://www.ttistextiledigest.com/articles/new-products/item/3214-เส8นใย
ข@า-วัตถุดิบใหม@ของสิ่งทอ.html ) จากการค8นคว8าจากอินเทอรเน็ตพบว@ามีการทำกระดาษจากลำต8นข@า เพื่อ
ทำผลิตภัณฑดอกไม8จันทน พวงหรีด ภาพนูนต่ำ ทำให8ชุมชนได8มีการริเริ่มคิดจะดามเนินการต@อยอดพัฒนา
ผลิตภัณฑเพิ่มเติม คือแฟwมใส@เอกสาร ดอมไม8ประดิษฐ กล@องใส@ผลิตภัณฑตำบลน้ำหมัน เช@นกล8วยม8วน น้ำพริก
ฯลฯ และเกิดการสร8างเครือข@ายระดับชุมชนคือหมู@บ8านทรายงามหมู@ 10 หมู@สมุนไพรอินทรียผลิตกระดาษแล8ว
นำมาจำหน@ายให8กับหมู@ 3 ซึ่งเป?นกลุ@มผู8สูงอายุในการผลิตดอกไม8จันทน พวงหรีด ในตำบลน้ำหมัน และเป?น
การกระจายรายได8และการใช8ประโยชนจากลำต8นของข@า ซึ่งเหลือจากขายข@าสดและข@าตากแห8ง ( http://sci-center.
uru.ac.th/service/2554-0019.pdf )
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

6. กระดาษจากข่าของโครงการอบรมการทำกระดาษจากลำต้นข่าและผลิตภัณฑ์จากกระดาษข่า
ดังนั้นคณะผู8จัดทำจึงมีแนวคิดที่จะนำพืชที่มีมากในท8องถิ่นและระยะเวลาในการเจริญเติบโตเร็วมาทำ
เป?นกระดาษเพื่อลดการตัดต8นไม8 โดยเราคิดว@าน@าจะนำข@ามาทำเป?นกระดาษ
ต8นไม8 เราทราบกันดีว@า ข@าเป?นพืชที่ใช8ในการประกอบอาหารและมีสรรพคุณมากมาย มีมากในท8องถิ่นและ
โรงเรียนของเรา ใช8เวลาในการเจริญเติบโตเร็ว เก็บเกี่ยวได8เร็วและมีอายุสั้นซึ่งในการทดลองขณะผู8จัดทำได8มี
การเปรียบเทียบ กระดาษจากส@วนประกอบต@าง
เราจะทดสอบคุณภาพของกระดาษจากความเหนียว การดูดซับน้ำ สีและลวดลาย และผิวสัมผัส เราสามารถนำ
กระดาษจากข@ามาแปรรูปเป?นผลิตภัณฑอื่นๆ เช@น กระดาษห@อของขวัญ การดอวยพร
2. ตัวแปรและสมมุติฐานของโครงงาน
เพราะมีการเจริญเติบโตเร็วกว@า
ๆของข@า ซึ่งส@วนที่เรานำมาศึกษาคือ ใบ ลำต8น และเหง8า โดย
สมมุติฐาน : กระดาษที่ผลิตขึ้นจากเส8นใยส@วนประกอบต@างๆของข@ามีคุณภาพต@างกัน
ตัวแปร
โครงงานนี้มีตัวแปรต@อไปนี้ และแสดงผังเหตุ
ตัวแปรอิสระ คือ กระดาษจากส@วนประกอบต@างๆของข@า ได8แก@ ใบ ลำต8น เหง8า
ตัวแปรตาม คือ คุณภาพของกระดา
ตัวแปรควบคุม คือ ปริมาณข@า ปริมาณโซเดียมไฮดรอกไซค อุณหภูมิของน้ำ ระยะเวลาในการต8ม
ใบ
ลำต8น
เหง8า
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557-
กระดาษ
ผังเหตุ-ผล หรือตัวแปรต้น
ความเหนียว
ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
-ผลในรูปต@อไปนี้
ษที่ได8จากส@วนประกอบต@างๆของข@า
าทดสอบคุณภาพ
กระดาษ
(เหตุ) ตัวแปรตาม (ผล) ของโครงงานฐานวิจัยนี+
การดูดซับน้ำ
สังเกตสีและ
ลวดลาย
ผิวสัมผัส

7. แผนการทดลอง
จากผังเหตุ-ผล มี 2 ขั้นที่จะบันทึก คือ ผลกึ่งกลาง ( กระดาษจากส@วนประกอบต@างๆของข@า )
และปลายทางที่ต8องการทราบ ( คุณภาพของกระดาษที่ผลิตจากส@วนประกอบต@างๆของข@า ) โครงงานนี้มีการ
ทดลองแสดงดังตารางต@อไปนี้
กระดาษจาก
ส@วนประกอบต@างๆ
ของข@า
ทดสอบคุณภาพกระดาษ
ความเหนียว การดูดซับน้ำ สี /ลวดลาย ผิวสัมผัส
กระดาษจากใบข@า
กระดาษจากลำต8น
ข@า
กระดาษจากเหง8าข@า
3. วิธีการทดลอง
การสร8างเหตุ ( ตัวแปรต8นหรือเหตุเป?นสิ่งที่สร8างได8 วัดได8 วัดได8 )
นำส@วนประกอบต@างๆของข@า ได8แก@ ใบ ลำต8น เหง8า มาหั่นขนาดประมาณ 1 นิ้ว แล8วนำมาป{น
จากนั้นนำมาต8มโดยแยกหม8อต8ม ใส@โซเดียมไฮดรอกไซดในแต@ละหม8อ นำเส8นใยที่ได8จากการต8มมา
ร@อนในตะแกรงแล8วนำไปผึ่งลมให8แห8ง
การควบคุมเหตุ ( ตัวแปรควบคุมหรือเหตุที่คุมไว8ไม@ให8ส@งเหตุไปก@อให8เกิดผล )
ควบคุม ปริมาณของข@าต@อปริมาณโซเดียมไฮดรอกไชด โดยในการทำการทดลอง ใช8ปริมาณข@า
1,000 กรัม ต@อ ปริมาณโซเดียมไฮดรอกไชด 200 กรัม คิดเป?นอัตราส@วนเป?น 5:1 และควบคุม
ระยะเวลาในการต8ม โดยในการทำการทดลอง ใช8เวลาในการต8ม 1 ชั่วโมง
การวัดผล ( ตัวแปรตามเป?นสิ่งที่สังเกตได8 วัดได8 )
ในการทดสอบคุณภาพกระดาษเราได8ทดสอบกระดาษจากความเหนียวโดยการฉีก การดูดซับน้ำ
โดยการหยดน้ำหมึก การสังเกตสีและลวดลาย และผิวสัมผัสเพื่อหากระดาษที่มีคุณภาพที่ดีที่สุด
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

8. 4. แผนกิจกรรม
แผนกิจกรรมเขียนเป?นไดอะแกรมของเวลาได8ดังนี้
เตรียมต้นข่า เตรียมอุปกรณ์ ทำกระดาษจากส่วนต่างๆของ
ข่า
ทำการทดสอบคุณภาพ
กระดาษ
1 5 9 21 30
วันที่ 1 ในไดอะแกรมหมายถึงวันที่ 1 เดือน ธันวาคม พ.ศ. 2557 และโครงงานนี้จะสิ้นสุดการทดลอง
วันที่ 31 เดือน ธันวาคม พ.ศ. 2557 การวิเคราะห-สังเคราะหผล และเขียนรายงานใช8เวลา 30 วัน กำหนด
แล8วเสร็จสมบูรณวันที่ 31 เดือน มกราคม พ.ศ. 2558
6. งบประมาณ
หมวด งบประมาณ
ค@าวัสดุ (สำนักงาน ห8องปฏิบัติการ สารเคมี ฯลฯ) 5,005
ค@าใช8สอย( ค@าเดินทาง ที่พัก เบี้ยเลี้ยง ค@าจ8างทำของ) 2,300
7. เอกสารอ'างอิง
- http://frynn.com/ข@า/
- http://www.rspg.or.th/plants_data/herbs/herbs_02_1.htm
- http://www.clinictech.most.go.th/online/pages/techlist_display.asp?tid=489
- http://sci-center.uru.ac.th/service/2554-0019.pdf
- http://www.ttistextiledigest.com/articles/new-products/item/3214-เส8นใยข@า-วัตถุดิบใหม@
ของสิ่งทอ.html
- http://www.kruarare.com/Scripts/c2.pdf
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
วันที5
12 วัน 9 วัน

9. 8. การเรียนรู'
- ได8เรียนรู8การเขียนความที่มาและความสำคัญของโครงงาน
- ได8ศึกษาวิธีวิจัยโครงงาน
- ได8เรียนรู8วิธีการตั้งคำถามเพื่อหาคำตอบ
- ได8รู8จักการบริหารงบประมาณ
- ได8รู8จักการทำงานเป?นทีม
- ฝ‚กกระบวนการแก8ปญหา
- ฝ‚กการคิดเป?นเหตุเป?นผล
- ฝ‚กการเขียนผังเหตุ-ผล
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

10. โครงงานยอยที่ 2
(ปกโครงงานยอยใหแตละโครงงานเขียนรายละเอียดแยกกัน แตนำสงรวมกันพรอมปก)
1 ชื่อโครงงาน ข@าผง
คำสำคัญ การทำข@าผง
2. นักเรียนผู'ทำโครงงาน
1.1 นางสาวปรารถนา แสวงศรี
1.2 นางสาวยุภาวดี เมฆมล
1.3 นางสาวนนทวัฒน หลักคำ
3. ครูที่ปรึกษา
คนที่ ชื่อ-สกุล สอนกลุมสาระ โทรศัพท อีเมล
3.1 คุณครูกิตติพงษ บุญสาร วิทยาศาสตร 088-3758721 Kittipong9997@hotmail.com
3.2 คุณครูแสงเดือน บกน8อย วิทยาศาสตร 0872463509 saengduanbn@gmail.com
3.3 คุณครูชานนท นนทกุลพงษ การงานอาชีพ 0885901029 kruchanol@gmail.com
3.4 คุณครูเดชมณี เนาวโรจน วิทยาศาสตร 098-1049766 dnavaroj@gmail.com
4. งบประมาณที่เสนอ 4,620 บาท
5. เสนอ ยื่นครั้งที่ 1 วันที่ 15 เดือน ตุลาคม พ.ศ. 2557
แก8ไขครั้งที่ 1 วันที่ 10 เดือน พฤศจิกายน พ.ศ. 2557
แก8ไขครั้งที่ 2 วันที่ ................ เดือน ............................................. พ.ศ. ........................
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

11. รายละเอียดโครงงานยอยประเภท ก
(วิทยาศาสตร8/เศรษฐศาสตร8)
โครงงานที่ ก 2 ขาผง
1. ที่มาและความสำคัญของโครงงาน
ข@า เป?นสมุนไพรที่ คนไทยนิยมใช8มาก เพราะข@าปลูกขึ้นง@าย ทนทานไม@ต8องการการดูแล
อะไรมากนัก มีอายุยืนยาว ไม@มีการลงหัว เป?นพืชสมุนไพรที่คนไทยคุ8นเคยจนมองข8ามหรือรู8สึกว@าข@า
เป?นพืชธรรมดาๆ ไม@มีอะไรพิเศษ แต@ถ8าลองทบทวนเราก็จะพบความแปลกใจที่คนรุ@นก@อนช@างสรรหาพืช
ชนิดนี้มาเป?นสมุนไพรประจำครัวไทยเพราะเหตุผลง@ายๆ พืชชนิดนี้สามารถนำมาใช8ประโยชนทางอาหาร
และสุขภาพร@างกาย มาใช8ในการปรุงอาหารและใช8ให8เป?นสมุนไพร
นอกจากนี้ข@ายังเป?นประเด็นหลักในโครงการเพาะพันธุปญญาของโรงเรียนและเป?นพืชศึกษา
งานสานพฤกษศาสตรโรงเรียน
ด8วยเหตุผลและความมหัศจรรยของข@าที่กล@าวมาข8างต8นนี้ ทำให8เราตระหนักและเห็นคุณค@า
ของพืชจำพวกข@ามากขึ้น ทำให8เป?นจุดสนใจในการที่จะศึกษาการทำโครงงานเรื่อง ข@าผง เพื่อมาใช8
ประโยชนเป?นยาชงสมุนไพรจากข@า
2. ตัวแปรและสมมุติฐานของโครงงาน
โครงงานนี้มีตัวแปรมีตัวแปรต@อไปนี้ และแสดงผังเหตุ-ผลในรูปที่ 1
ตัวแปร
ตัวแปรต8น - ข@า 2 ชนิด (ข@าเหลือง ข@าขาว)
ตัวแปรตาม - ปริมาณผงข@าที่ได8
ตัวแปรควบคุม – ชนิดของข@า
- ส@วนของข@า
-ประเภทของน้ำตาล
-แหล@งความร8อน
-ปริมาณน้ำเปล@า
-ภาชนะที่ใช8ต8ม
-ภาชนะที่ใช8ตาก
สมมติฐาน
ขาตางชนิดกัน ทดลองที่อุณหภูมิและเวลาเทากัน จะมีปริมาณของ ผงขา ที่แตกตางกัน
ทดลอง
ปริมาณผงข่า
รูปที่ 1 ผังเหตุ-ผล หรือตัวแปรต8น(เหตุ) ตัวแปรตาม(ผล) ของโครงงานงานฐานวิจัยนี้
ชนิดข่า ก
ชนิดข่า ข
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

12. 3. แผนการทดลอง
ศึกษาการทำขาผงจากขา 2 ชนิด(ขาเหลือง, ขาขาว) โดยวิธีการต'มซึ่งควบคุมตัวแปรต'น
ตัวแปรตาม และตัวแปรควบคุม เพื่อหาปริมาณของขาผงที่ได'
ลำดับ ชนิดของขา ปริมาณสวนผสม
(มิลลิลิตร)
ปริมาณของผงขา(มิลลิลิตร)
น้ำ น้ำตาล ขา
1 ก. ข@าเหลือง
2 ข. ข@าขาว
4. วิธีการทดลอง
-การสร8างเหตุ (ตัวแปรต8น)
คัดเลือกข@า 2 สายพันธุ(ข@าเหลือง,ข@าขาว) ที่มีอายุเท@ากันมาทำการทดลองโดยเลือกศึกษาเฉพาะหัวข@า
(เหง8า)โดยชั่งน้ำหนักให8ได8จำนวนเท@ากันทั้ง 2 ชนิด คืออย@างล@ะ 10 กิโลกรัม นำไปล8าง แล8วหั่นเป?นชิ้นเล็ก
ป{นให8ละเอียด ใส@ตะแกรงกรองเอาน้ำข@า
-การควบคุมเหตุ (ตัวแปรควบคุม)
ควบคุมขั้นตอนการทดลองหาปริมาณของผงข@า ทั้ง 2 ชนิด โดยควบคุม ปริมาณน้ำ ปริมาณน้ำตาล และ
น้ำข@า อัตราส@วน 1:1/2:2 คือ น้ำ 1 ส@วน น้ำตาล 1/2 ส@วน น้ำข@า 2 ส@วน และเวลาการเคี่ยวข@า 30 นาที
ตากแดดหรืออบจนแห8ง
-การวัดผล(ตัวแปรตาม)
การต8มน้ำข@าจากข@า 2 ชนิด โดยใช8ข@าแต@ละชนิด จำนวน 10 กิโลกรัม ระยะเวลาในการต8ม ใช8เวลา 30
นาที ที่อุณหภูมิ 100 องศา ข@าแต@ล@ะชนิด ศึกษาดูว@าข@าชนิดใดให8ปริมาณของผงข@ามากกว@ากัน
5.แผนกิจกรรม
วันที่
การต้ม
การปัน ผสม
เตรียมข่า เตรียมอุปกรณ์ การทดลอง ปริมาณผงข่า
การตาก
1 5 8 20
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

13. เริ่มเตรียมข@า วันที่ 1 ธันวาคม 2557 และโครงงานนี้จะสิ้นสุดการทดลองวันที่ 28 ธันวาคม 2557
การวิเคราะห-สังเคราะหผล และเขียนรายงานใช8เวลา 30 วัน กำหนดแล8วเสร็จสมบรูณวันที่ 27 มกราคม
2558
6.งบประมาณ
หมวด งบประมาณ
ค@าวัสดุ (สำนักงาน ห8องปฏิบัติการ ฯลฯ) 2370
ค@าใช8สอย (ค@าเดินทาง ที่พัก เบี้ยเลี้ยง ค@าจ8างทำของ) 2250
7.เอกสารอ'างอิง
- www.//google.com
- www.sti.chula.ar.th/research2
- http : // helth.kapook.com/viw65106.html ? view=full.
- www.kondoodee.com
- www.ask.com
- www.eurobesttestechnology.co.th/
8. การเรียนรู'
1. ได8เรียนเรียนรู8การเขียนที่และความสำคัญของโครงงาน
2 .ได8เรียนรู8การเขียนสมมุติฐานของโครงงาน
3. ได8ศึกษาการวิจัยโครงงาน
4. ได8เรียนรู8การเขียนการดำเนินงาน
5. ได8รู8จักการบริหารงบประมาณ
6. ได8แก8ไข8งานตามกระบวนการแนะนำ
7. ได8ประสาการณที่แปลกใหม@
8 . มีความตั้งใจในการทำงานมากขึ้น
9.ได8พัฒนาตัวเองให8มีความตรงต@อเวลา
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

14. โครงงานยอยที่3
1. ชื่อโครงงาน.................การศึกษาการปลูกข@า..............................................
คำสำคัญ ................การปลูกข@า..............................................................................
2. นักเรียนผู'ทำโครงงาน
2.1 นางสาวป„ยะวรรณ วงษศิริ
2.2 นางสาวรจนา เนื่องโคกแปะ
2.3 นายชัยวัฒน หมื่นสุข
3. ครูที่ปรึกษา
คนที่ ชื่อ-สกุล สอนกลุมสาระ โทรศัพท อีเมล
3.1 นาย เดชมณี เนาวโรจน วิทยาศาสตร 098-104-9766 dnavorog@gmail.com
3.2 นาง สาคร ทองเทพ วิทยาศาสตร 085-862-2418 11sa@hotmail.co.th
3.3 นาย ชานล นนทกุลพงษ การงานอาชีพ 088-590-1029 Kruchanol@gmail.com
4. งบประมาณที่เสนอ 4,450.บาท
5. เสนอ ยื่นครั้งที่ 1 วันที่ 15 เดือน ตุลาคม พ.ศ. 2557
แก8ไขครั้งที่ 1 วันที่ 10 เดือน พฤศจิกายน พ.ศ. 2557
แก8ไขครั้งที่ 2 วันที่ ................ เดือน ............................................. พ.ศ. ........................
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

15. รายละเอียดโครงงานยอยประเภท ก
(วิทยาศาสตร8/เศรษฐศาสตร8)
ดูตัวอยางการเขียนในไฟล pdfอยาลืมผังเหตุผลนะครับ
โครงงานที่ ก .......3 การปลูกขา.......
1. ที่มาและความสำคัญของโครงงาน
ข@าเป?นไม8ล8มลุกชนิดหนึ่งที่คนไทยคุ8นเคยจนรู8สึกว@าข@าเป?นพืชธรรมดาไม@มีอะไรพิเศษแต@น@าแปลกใจที่ว@าคนรุ@นก@อนนำ
พืชสมุนไพรอย@างข@ามาใช8ประโยชนอย@างมากมาย นอกจากนี้ข@าเป?นหัวข8อหลักในการทำโครงงานซึ่งต8องใช8ข@าเป?นจำนวนมาก
ในการทำโครงงานในครั้งนี้
กลุ@มของพวกเราจึงสนใจการศึกษาการทดลองการปลูกข@าเพื่อศึกษาการเจริญเติบโตของข@าโดยเปรียบเทียบคุณภาพ
ดินที่เหมาะสมต@อการปลูกข@า ซึ่งทางโรงเรียนได8กำหนดบริเวณที่จะปลูกข@าให8จำนวน 2 บริเวณ ว@าปริมาณใดจะมีความ
เหมาะสมและปลูกได8ดีกว@ากัน
2. ตัวแปรและสมมุติฐานของโครงงาน
สมมุติฐาน ดินจากบริเวณใดเหมาะสมต@อการปลูก และการเจริญเติบโตของข@า
โครงงานนี้มีตัวแปรต@อไปนี้ และแสดงผังเหตุ-ผลในรูปที่ 1
ตัวแปร -ตัวแปรอิสระ ได8แก@ ดินจาก 2 บริเวณ
-ตัวแปรตาม ได8แก@ การเจริญเติบโตของข@า(การแตกหน@อ,ขนาดของกอ,ความสูงของข@า)
-ตัวแปรควบคุม ได8แก@ น้ำ แสงแดด ปุ…ย ท@อซีเมนต
จำนวนต้น
ขนาดกอ
เจริญเติบโต
รูปที่ 1 ผังเหตุ-ผลหรือตัวแปรต8น(เหตุ)ตัวแปรตาม(ผล)ของโครงงานวิจัยนี้
แหล่งดิน ก
แหล่งดิน ข
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

16. 3 แผนการทดลอง
จากรูปที่ 1 ผังเหตุ-ผลหรือตัวแปรต8น(เหตุ)ตัวแปรตาม(ผล)ของโครงงานวิจัย มีผลการทดลองที่ต8องบันทึก
บอที่/ดิน
จาก
บอที่
บันทึกผลการสังเกต การเจริญเติบโตของต'นขา
10 วัน 20 วัน 30 วัน 40 วัน 50 วัน 60 วัน
ดิน(ก)
จากขอบ
สระโรงเรียน
1
2
3
ดิน(ข)
จากสวน
ผลไม8
1
2
3
4 วิธีการทดลอง
การสร8างเหตุ
-เตรียมบ@อซีเมนต 6 บ@อ ขนาดเส8นผ@านศูนยกลาง 50 เซนติเมตร แล8วใส@ดินที่นำจากบริเวณที่
โรงเรียนกำหนดเป?นพื้นที่ปลูก 2 บริเวณ แยกการทดลองแหล@งดินละ 3 บ@อ ควบคุมปริมาณดินให8เท@ากัน
การควบคุมเหตุ
-ควบคุมจำนวนต8นปลูก ดิน แสงแดด ความลึกของการปลูก ชนิดของข@าปลูก สถานที่ที่วางบ@อ
และปริมาณน้ำ เวลาให8น้ำ และปริมาณปุ…ย เวลาการให8ปุ…ย
การวัดผล
-สังเกตและบันทึกผลการทดลอง ทุก 10 วัน วัดความสูงของต8นข@า จำนวนหน@อที่แตกออกมา ขนาด
ความกว8างของกอข@า ครบ 60 วัน เปรียบเทียบความสูงของต8นข@า จำนวนหน@อ ขนาดความกว8าง
ของกอข@า แล8วศึกษาชนิดของดินที่เจริญเติบโตได8ดี เช@น สีของดิน ค@า PH ของดิน ชนิดของดิน แร@ธาตุ
ของดิน
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

17. 5 แผนกิจกรรม
การเจริญเติบโต
การเตรียมข่า การเตรียมอุปกรณ์ ปลูกต้นข่า ตรวจสอบสภาพดิน
วันที่
1 2 10 35 60
25 วัน 35 วัน
วันที่ 1 ในไดอะแกรมหมายถึงวันที่ 24 เดือน พฤศจิกายน พ.ศ. 2557 และโครงงานนี้จะ
สิ้นสุดการทดลอง
วันที่ 24 เดือน มกราคม พ.ศ. 2558 การวิเคราะห-สังเคราะหผลและเขียนรายงานใช8เวลา
30 วัน กำหนดแล8ว เสร็จสมบูรณวันที่ 24 เดือน กุมภาพันธ พ.ศ. 2558
6 งบประมาณ
หมวด งบประมาณ
ค@าวัสดุ (สำนักงาน ห8องปฏิบัติการ ฯลฯ) 2,200
ค@าใช8สอย (ค@าเดินทาง ที่พัก เบี้ยเลี้ยง ค@าจ8างทำของ) 2,250
7 เอกสารอ'างอิง
- myget.com/การปลูกขา.html
- breakingnews.nationtv.tv/home/read.php?newsid=723600
- news.ch7.com/detail/.../เพื่อนเกษตร_ปลูกขา_1_ไร@ 100000.html
- www.agric-prod.mju.ac.th/web-veg/plantlist/khamil.htm
- www.youtube.com/watch?v=k4suJ2S_Q78
- www.rakbankerd.com/agriculture/page.php?id=732s=tblp
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

18. 8 การเรียนรู'
-ได8เรียนรู8การทำโครงงานวิจัย
-ได8เรียนรู8กานทำงานเป?นกลุ@ม
-ได8เรียนรู8การเขียนความสำคัญของโครงงาน
-ได8เรียนรู8การเขียนสมมติฐานของโครงงาน
-ได8ศึกษาการทำวิจัยโครงงาน
-ได8เรียนรู8การเขียนแผนการดำเนินงาน
-ได8รู8จักการบริหารงบประมาณ
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

19. โครงงานยอยที่ 4
1. ชื่อโครงงาน น้ำสมุนไพรข@ารักษภูมิปญญาชุมชน
คำสำคัญ น้ำสมุนไพรข@า
2 นักเรียนผู'ทำโครงงาน
2.1 นางสาววิมลวรรณ กองธรรม
2.2 นางสาวอิศราภรณ บกน8อย
2.3 นายมงคล ทองเจียว
3 ครูที่ปรึกษา
คนที่ ชื่อ-สกุล สอนกลุมสาระ โทรศัพท อีเมล
3.1 นางสาวกิตติมา สาระรักษ สังคมศึกษาฯ 080-1705406 Kittima_sararak@hotmail.com
3.2 นางอาภาพร วรรณสุข สังคมศึกษาฯ 0819352991 lekklar@hotmail.com
4 งบประมาณที่เสนอ 6,570 บาท
5 เสนอ ยื่นครั้งที่ 1 วันที่ 15 เดือน ตุลาคม พ.ศ. 2557
แก8ไขครั้งที่ 1 วันที่ 10 เดือน พฤศจิกายน พ.ศ. 2557
แก8ไขครั้งที่ 2 วันที่ ................ เดือน ............................................. พ.ศ. ........................
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

20. รายละเอียดโครงงานยอยประเภท ข
(สังคมศาสตร8/มนุษยศาสตร8)
โครงงานที่ ข 4 น้ำสมุนไพรข@ารักษภูมิปญญาชุมชน
1. ที่มาและความสำคัญของโครงงาน
ประเทศไทยตั้งอยู@ในเขตภูมิอากาศแบบร8อนชื้น ทำให8สภาพภูมิอากาศมีความเหมาะสมในการปลูกพืช
ประกอบกับคนไทยมีวิถีการดำเนินชีวิตในรูปแบบของการพึ่งพาตนเองจึงนิยมทำการเกษตร ปลูกพืช เลี้ยงสัตว
เพื่อบริโภคและใช8ประโยชนในการดำรงชีวิต ซึ่งการปลูกพืชและเลี้ยงสัตวส@วนใหญ@มักทำในรูปแบบของกิจการ
ครัวเรือนขนาดเล็ก ใช8บริโภคในชีวิตประจำวัน พืชที่ปลูกมักจะเป?นพืชผักสวนครัวที่ปลูกไว8ในบริเวณบ8าน โดย
มีวัตถุประสงคเพื่อปลูกไว8สำหรับรับประทานเองภายในครอบครัว การปลูกผักสวนครัวไว8รับประทานจะทำให8
ผู8ปลูกได8รับประทานผักสดที่อุดมด8วยวิตามินและเกลือแร@ต@าง ๆ มีความปลอดภัยจากสารเคมี และยังสามารถ
ลดรายจ@ายในครัวเรือนได8 ( agrimedia.agritech.doae.go.th/book/book-veg/VS%20035.pdf )
ข@า เป?นพืชผักสวนครัวชนิดหนึ่งที่คนไทยนิยมปลูก ข@า เป?นพืชที่มีลำต8นอยู@ใต8ดินเรียกว@า เหง8า อยู@
ในวงศขิง เป?นไม8ล8มลุก เป?นพืชสมุนไพรที่นำมาใช8ในการประกอบอาหาร ข@าเป?นพืชที่นำมาใช8ประโยชน
ทางด8านอาหารมากมาย ใช8ใส@ในต8มข@า ต8มยำ น้ำพริกแกงทุกชนิดใส@ข@าเป?นส@วนประกอบ ข@า มีบทบาทในการ
ดับกลิ่นคาวของเนื้อและปลา นอกจากนั้น ข@ายังมีฤทธิ์ทางยาสมุนไพร เหง8าแก@แก8ปวดท8อง จุกเสียด แน@น
ดอกใช8ทาแก8กลากเกลื้อน ผลช@วยย@อยอาหาร แก8คลื่นเหียน อาเจียน ต8นแก@นำไปเคี่ยวกับน้ำมันมะพร8าว ทาแก8
ปวดเมื่อย เป?นตะคริว ใบมีรสเผ็ดร8อน แก8พยาธิ สารสกัดจากข@ามีฤทธิ์ฆ@าเชื้อแบคทีเรีย น้ำมันหอมระเหย
จากข@ามีฤทธิ์ทำให8ไข@แมลงฝGอ กำจัดเชื้อราบางชนิดได8 ใช8ผสมกับสะเดาเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการกำจัด
แมลง ข@า ลดการบีบตัวของลำไส8 ขับน้ำดี ขับลม ลดการอักเสบ ยับยั้งแผลในกระเพาะอาหาร ฆ@าเชื้อแบคทีเรีย
ฆ@าเชื้อรา (http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2_(%E0%B8%9E%
E0%B8%B7%E0%B8%8A) และจากงานสืบค8นงานวิจัยพบว@า ข@ามีฤทธิ์ต8านการอักเสบ บรรเทาปวด และ
ผลต@อระบบประสาทจากเหง8าของข@าเล็ก สารสกัด 80% เอทานอลของเหง8าข@าเล็ก (Alpinia officinarum )
เมื่อนำมาทดสอบฤทธิ์ต8านการอักเสบแบบเฉียบพลันและแบบเรื้อรังในหนูแรท โดยในกลุ@มที่ทดสอบการ
อักเสบแบบเฉียบพลัน หนูแรทจะถูกเหนี่ยวนำให8เกิดการอักเสบด8วยการฉีดสาร carrageenan เข8าใต8ผิวหนัง
บริเวณอุ8งเท8าด8านหลัง ในขณะที่หนูกลุ@มที่ทดสอบการอักเสบแบบเรื้อรัง หนูแรทจะถูกเหนี่ยวนำให8เกิดการ
อักเสบด8วยการฉีด complete Freund's adjuvant (CFA) เข8าใต8ผิวหนังบริเวณอุ8งเท8าด8านหลัง จากนั้นจึงให8
สารสกัดจากเหง8าข@าเล็กโดยการปwอนเข8าทางปาก พบว@าสารสกัด 80% เอทานอล มีฤทธิ์ต8านการอักเสบ โดย
สามารถลดอาการบวมที่เกิดจากสารcarrageenan และ CFA นอกจากนี้ ส@วนสกัดเอทิวอะซิเตทจากสารสกัด
ดังกล@าวยังยับยั้งการสร8าง nitric oxide (NO) ในเซลล RAW 264.7 ที่ถูกเหนี่ยวนำด8วย lipopolysaccharide
(LPS) และมีฤทธิ์ต8านความผิดปกติในระบบประสาทโดยมีผลลด c-Fos protein ในสมองส@วน hippocampus
ของหนูแรทที่ถูกกระตุ8นด8วย CFA ซึ่งแสดงให8เห็นว@าเหง8าของข@าเล็กมีฤทธิ์ต8านการอักเสบทั้งแบบเฉียบพลัน
และแบบเรื้อรัง J Ethnopharmacol 2009;126(2):258 – 64 ( http://www.medplant.mahidol.ac.th
/active/shownews.asp?id=583 ) และ ข@ามีสารสำคัญที่เชื่อว@าเป?นสารออกฤทธิ์ หรือสารที่ใช8ประเมิน
คุณภาพของสมุนไพร Cineole, camphor และ eugenol ลดการบีบตัวของลำไส8, 1'-acetoxychavicol
acetate, 1'-acetoxyeugenol acetate และ eugenol ช@วยลดการอักเสบ , 1'-acetoxychavicol
acetate และ 1'-acetoxyeugenol acetate ช@วยยับยั้งการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร และฆ@าเชื้อรา
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

21. eugenol มีฤทธิ์ขับน้ำดี ช@วยย@อยอาหาร และฆ@าเชื้อแบคทีเรีย ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา ข@ามีฤทธิ์ลดการบีบตัว
ของลำไส8 สารออกฤทธิ์ คือ cineole, camphor และ eugenol ในข@ามีฤทธิ์ลดการบีบตัวของลำไส8
ฤทธิ์ขับน้ำดี สาร eugenol จากเหง8าข@ามีฤทธิ์ขับน้ำดีคือช@วยย@อยอาหารได8 ฤทธิ์ขับลมคือน้ำมันหอมระเหย
จากเหง8าข@ามีฤทธิ์ขับลม ฤทธิ์ลดการอักเสบเนื่องจากข@ามีสารออกฤทธิ์ คือ 1'-acetoxychavicol acetate,
1'-acetoxyeugenol acetate และ eugenol ช@วยลดการอัก และสมุนไพรตำรับที่มีข@าเป?นส@วนประกอบมี
ฤทธิ์ลดการอักเสบได8 สารสกัดข@าสามารถยับยั้งการสลายของกระดูกอ@อนจากการเหนี่ยวนำด8วย interleukin-
1 (IL-1β) โดยพบสารออกฤทธิ์คือ p-hydroxycinnamaldehyde ซึ่งแยกได8จากสารสกัดข@าด8วยอะซีโตน มี
ฤทธิ์ยับยั้งการสลาย hyaluronan (HA), sulfated glycosaminoglycans (s-GAGs) และ matrix
metalloproteinase (MMPs) จากเนื้อเยื่อกระดูกอ@อน แสดงว@าสาร p-hydroxycinnamaldehyde จากข@ามี
ศักยภาพที่จะพัฒนาไปใช8รักษาอาการข8ออักเสบได8
นอกจากนี้ยังพบว@าสารสกัดผสมของข@าและขิงมีประสิทธิภาพในการลดการอักเสบของข8อโดย
การลด chemokine mRNA และระดับของโปรตีนที่ chemokine หลั่งออกมาได8ดีกว@าสารสกัดข@าหรือขิง
เดี่ยวๆ และพบว@าสารสกัดผสมข@าและขิงมีฤทธิ์ยับยั้งการแสดงออกของยีนของสารสื่อที่กระตุ8นให8เกิดการ
อักเสบ (proinflammatory genes) ได8แก@ TNF-, IL-1, COX-2, MIP-, MCP-1 และ IP-10 ฤทธิ์ยับยั้ง
แผลในกระเพาะอาหารซึ่งเหง8าข@ามีสาร 1'S-1'-acetoxychavicol acetate และ 1'S-1'-acetoxyeugenol
acetate ช@วยยับยั้งแผลในกระเพาะอาหาร ฤทธิ์ต8านเชื้อจุลชีพ สารสกัดข@าด8วยป„โตรเลียมอีเธอร, ไดเอทิล
อีเธอร, อะซีโตน และน้ำสามารถฆ@าเชื้อแบคทีเรีย Escherichia coli และ Salmonella typhi ที่เป?นสาเหตุ
ของโรคอุจจาระร@วงได8 โดยมี eugenol และ 1'-acetoxychavicol acetate เป?นสารสำคัญในการออกฤทธิ์ฆ@า
เชื้อแบคทีเรีย สาร 1'-acetoxychavicol acetate สามารถยับยั้งแบคทีเรียสายพันธุดื้อยา Enterococcus
faecalis, S. typhi, Pseudomonas aeruginosa, E coli และ Bacillus cereus ได8ด8วย
จากการศึกษาดังกล@าวทำให8พบว@า ข@าเป?นพืชที่ปลูกง@าย พบได8ทั่วไปในครัวเรือน มีประโยชน
ทางสมุนไพร มีสารที่ช@วยรักษาบำรุงร@างกาย และรักษาโรคต@างๆมาก จนคนในชุมชนนำข@ามาแปรรูปเป?น
น้ำสมุนไพรข@าในการดูแลสุขภาพ จึงนับได8ว@าข@าเป?นพืชที่มีคุณประโยชนทางสมุนไพรชนิดหนึ่ง แต@เป?นที่
น@าสังเกตว@า คนในชุมชนมีการนำน้ำข@าที่เป?นภูมิปญญาดั้งเดิมมาใช8ในการดูแลสุขภาพน8อยลง ดังนั้นหากมี
การพัฒนาน้ำสมุนไพรข@าให8น@าสนใจในการบริโภค และส@งเสริมให8มีการใช8ในดูแลสุขภาพมากขึ้น ก็จะเป?น
การพึ่งพาตนเอง ลดความเสี่ยงจากการบริโภคยาแผนปจจุบันและช@วยลดค@าใช8จ@ายในครัวเรือนได8เป?นอย@างดี
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

22. 2. คำถามที่อยากรู'
อยากทราบว@ามีคนชุมชนมีใช8น้ำสมุนไพรข@าในการดูแลสุขภาพมากน8อยเท@าไรและจะถ8าเราสามารถ
ส@งเสริมให8คนในชุมชนหันมาใช8ประโยชนจากการใช8น้ำข@าดูแลสุขภาพมากขึ้นได8หรือไม@
น้ำข@าเป?นภูมิปญญาท8องถิ่นในสมัยก@อนนำมาต8มกินเพื่อบำรุงสุขภาพแต@สมัยนี้ไม@นิยมดื่มเพื่อสุขภาพ
เพราะว@าน้ำข@าใช8ในเวลานานในการช@วยบำรุงรักษาร@างกายและน้ำข@ามีรสชาติไม@อร@อยเลยหันมาใช8ยาแผน
ปจจุบันแทนแต@รู8หรือไม@ว@ายาแผนปจจุบันนั้นมีโทษทำให8มีกาสเสี่ยงในการเป?นโรคไตมาก กลุ@มของ
ข8าพเจ8าเลยอยากจะรณรงคให8ชาวบ8านหันมาทานน้ำข@าเพื่อบำรุงสุขภาพและอนุรักษภูมิปญญาท8องถิ่นไว8
สืบต@อไป
3. วิธีศึกษาข'อมูล
น้ำสมุนไพรข@ารักษภูมิปญญาชุมชนเป?นโครงงานที่ต8องการความรู8ในการสัมภาษณคนในชุมชนว@ามี
การดื่มหรือการใช8น้ำข@าเพื่อรักษาสุขภาพในชุมชนว@ามากน8อยเท@าไรแล8วก็ศึกษาเอกสารเกี่ยวกับคุณสมบัติ
ในการรักษาสุขภาพได8หรือไม@แล8วก็สัมภาษณผู8รู8ว@าสูตรการผลิตน้ำข@ามีวิธีการทำอย@างไรแล8วก็ศึกษา
ส@วนผสมที่เกี่ยวข8องว@ามีคุณสมบัติอย@างไรบ8างและหาวิธีที่จะส@งเสริมให8คนกับมารับประทานน้ำข@า
เหมือนเดิมจากอินเทอรเน็ตดังนั้นจึงมีวิธีการดังนี้
1. ศึกษาว@าข@ามีคุณสมบัติเพื่อรักษาสุขภาพหรือไม@
2. สัมภาษณสูตรการผลิตน้ำข@าว@ามีวิธีการทำอย@างไร
3. ศึกษาส@วนผสมที่เกี่ยวข8องว@ามีคุณสมบัติอย@างไรบ8าง
4. ศึกษาข8อมูลทางอินเทอรเน็ตและหาวิธีที่จะส@งเสริมว@าทำยังไงคนถึงจะกับมารับประทานน้ำข@ามากขึ้น
5. ศึกษาและสังเกตการดื่มหรืการใช8น้ำข@าเพื่อรักษาสุขภาพในชุมชนว@ามากน8อยเท@าไร
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

23. 4. แผนกิจกรรม
เริมต้น
รับนโยบาย/โครงการ
รับนโยบาย/เอกสาโครงการ
เพาะพันธ์ุปัญญามาดำเนินการ
ประชุมวางแผนการดำเนินงาน
แบ่งงานรับผิดชอบ
ดำเนินงานตามแผนงาน
ศึกษาข้อมูล/สอบถาม/สัมภาษณ์
ผู้มีความรู้และประสบการณ์
ผู้เฒ่าผู้แก่ในชุมชน ครูสอนสังคม เอกสาร/อินเตอร์เน็ต
การผลิตนำ3สมุนไพรข่า
การให้ความรู้/แผ่นพับ/CD/ส่งเสริมการใช้
เก็บรวบรวมข้อมูล มาสังเคราะห์เป็นผลวิจัย
สรุปผลงานวิจัย
นำเสนอ
สิน3สุด
เม.ย. 2557
พ.ค. 2557
พ.ค. 2557
พ.ค. – มิ.ย. 2557
พ.ค. – มิ.ย. 2557
มิ.ย. – ก.ค. 2557
มิ.ย. – ก.ค. 2557
มิ.ย. – ธ.ค. 2557
ธ.ค. 2557
ม.ค. 2558
ม.ค. – ก.พ. 2558
ก.พ. – มี.ค. 2558
มี.ค. 2558
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

24. 5. งบประมาณ
หมวด งบประมาณ
ค@าวัสดุ (หม8อ กระดาษ ขวด ซีดี หญ8าหวาน ฯลฯ) 4570
ค@าใช8สอย (ค@าเดินทาง ค@าทำงาน) 2000
6. เอกสารอ'างอิง
agrimedia.agritech.doae.go.th/book/book-veg/VS%20035.pdf เข8าถึงเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน
2557
http://www.medplant.mahidol.ac.th/pubhealth/alpinia.htmlเข8าถึงเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน
2557
http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2_(%E0%B8%9E%
E0%B8%B7%E0%B8%8Aเข8าถึงเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน2557
http://www.medplant.mahidol.ac.th/pubhealth/alpinia.htmlเข8าถึงเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน
2557
http://www.pendulumthai.com/smf/index.php?topic=442.0 เข8าถึงเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน
2557
http://health.kapook.com/view65106.html เข8าถึงเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน 2557
http://kasetpcc.wordpress.com เข8าถึงเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน 2557
http://richness.exteen.com/20091120/entry เข8าถึงเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน 2557
http://mba.sorrawut.com/wiki เข8าถึงเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน 2557
7. การเรียนรู'
ได8เรียนรู8การเขียนความสำคัญของโครงงาน
ได8ศึกษาวิธีวิจัยโครงงาน
ได8เรียนรู8การเขียนสมมุติฐานของโครงงาน
ได8เรียนรู8การบริหารงบประมาณ
ได8เรียนรู8การเขียนแผนการดำเนินงาน ( Flow Chat )
ได8หาความรู8 ประสบการณ- ได8เรียนรู8ความสามัคคี
ได8รู8จักภูมิปญญาท8องถิ่น
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

25. 8. ภาคผนวก
สูตรการทำน้ำข@า
1. วัตถุดิบ
- ข@า
- ตะไคร8
- หญ8าหวาน
- ใบเตย
- เกลือ
- สมุนไพรอื่นๆ
2. วัสดุ
- แก˜ส
- หม8อ
- ทัพพี
- กรวยกรอกน้ำ
3. วิธีทำ
เทน้ำลงหม8อ 20 ลิตร
ตั้งไฟแล8วใส@วัตถุดิบที่เตรียมไว8ลงในหม8อแล8วรอให8น้ำเดือด
พอน้ำเดือดให8ชิมให8ได8รสชาติที่ต8องการ ถ8าพอดีแล8วให8ยกลงมาพักไว8ให8เย็น
แล8วนำน้ำข@าที่เย็นแล8วมากรอกใส@ขวดแล8วป„ดฝาให8เรียบร8อย
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

26. ปกโครงงานยอยที่ 5
1) ชื่อโครงงาน ข@าไล@แมลงวัน
คำสำคัญ ปริมาณน้ำคั้นจากข@ามีผลต@อการไล@แมลงวัน
2) ชื่อนักเรียนผู'ทำโครงงาน
1. นาย สุรเกียรติ กลิ่นดี
2.นางสาว สิริธร วงเวียน
3.นางสาว อรอุมา บุญไชย
3) ครูที่ปรึกษา
คนที่ ชื่อ-สกุล สอนกลุ@มวิชา โทรศัพท Email
1 นาย เดชมณี เนาวโรจน วิทยาศาสตร 0981049766 dnavaroj@gmail.com
2 นางสาว ยาใจ เจริญพงษ ชีวะวิทยา 0862506414 yajaicha@gmail.com
3 นางสาว แสงเดือน บกน8อย เคมี 0872463509 saengduanbn@gmail.com
4) งบประมาณที่เสนอ 6,510 บาท
5) เสนอ ยื่นครั้งที่ 1 วันที่ 15 เดือน ตุลาคม พ.ศ. 2557
แก8ไขครั้งที่ 1 วันที่ 10 เดือน พฤศจิกายน พ.ศ. 2557
แก8ไขครั้งที่ 2 วันที่ ................ เดือน ............................................. พ.ศ. ........................
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

27. รายละเอียดโครงงานยอยประเภท ก
(วิทยาศาสตร / เศรษฐศาสตร)
โครงงานงานที่ ก .5 ข@าไล@แมลงวัน
1. ที่มาและความสำคัญของโครงงาน
ประเทศไทยมีแมลงวันหลายชนิด แต@ที่เป?นพาหะคือ แมลงวันบ8าน แมลงวันหัวเขียว แมลงวันสอง
ชนิดนี้เป?นพาหะนำโรคหลายชนิด เชื้อที่สำคัญที่สามารถเป?นพาหะได8แก@ เชื้ออหิวาตกโรค เชื้อโรคบางชนิด
สามารถเข8าไปอยู@ในทางเดินอาหารของแมลงวันแล8วเมื่อแมลงวันไปตอมอาหารก็จะมีการขับถ@ายหรือสำรอก
เชื้อนั้นออกมา ตัวอ@อนของแมลงวันก็เช@นกันมันสามารถทำให8เกิดโรคได8 จากการที่ตัวอ@อนชอนไชเข8าไปตาม
อาหารของมนุษย
ข@าเป?นพืชสมุนไพรที่มีมากในโรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ แต@ก็ยังไม@มี
การนำข@ามาใช8ประโยชนเท@าที่ควร และจากการศึกษาคุณสมบัติของข@า พบว@า สารสกัดจากเหง8าข@ามีฤทธิ์และ
กลิ่นที่สามารถไล@แมลงวันได8 ( http://frynn.com/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2/ ) แต@จาก
การค8นคว8าข8อมูลไม@ปรากฏผลการทดลองที่แน@ชัดว@าข@าสามารถไล@แมลงวันได8จริง และไม@มีปรากฏว@ามีสารชนิด
ใดที่อยู@ในข@าที่สามารถไล@แมลงวันได8
ดังนั้นกลุ@มของข8าพเจ8าจึงมีความสนใจที่จะศึกษาเฉพาะกลิ่นของข@า ว@าข@าจะมีกลิ่นที่สามารถไล@
แมลงวันได8หรือไม@
2. ตัวแปรและสมมุติฐานของโครงงาน
สมมติฐาน ปริมาณน้ำคั้นจากข@ามีผลต@อการไล@แมลงวัน
โครงงานมีตัวแปรต@อไปนี้ และแสดงแผนผังเหตุ-ผล ในรูปที่ 1
ตัวแปร
ตัวแปรอิสระ ได8แก@ ปริมาณน้ำคั้นจากข@า
ตัวแปรตาม ได8แก@ ผลในการไล@แมลงวัน
ตัวแปรควบคุม ได8แก@ ระยะเวลา, อาหารที่นำมาทดลองไล@แมลงวัน, กล@องที่ใช8ใน
การทดลอง, อุณหภูมิ , สถานที่, จำนวนแมลงวัน
เหง้าข่า
นําคันจากเหง้าข่า
กลินทีอยู่ในข่า
จำนวนแมลงวัน
รูปที่ 1 ผังเหตุ-ผล หรือตัวแปรต'น(เหตุ) ตัวแปรตาม (ผล) ของโครงงานฐานวิจัยนี้
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

28. 3. แผนการทดลอง
จากรูปที่ 1 มีการออกแบบผลการทดลองเพื่อที่จะทดสอบผลปลายทาง
การไล@แมลงวัน) สามารถบันทึกผลการทดลง ดังนี้
ปริมาณน้ำคั้นขา
( ml. )
ไมใส
10 ml.
50 ml.
100 ml.
4. วิธีการทดลอง
วิธีการคั้นน้ำขาสด
เวลาในการทดลอง ( นาที ) / จำนวนแมลงวัน
1. นำเหง8าข@าที่สด จำนวน
2. หั่นเป?นแว@นบางๆ แล8วนำมาป{นกับเครื่องป{น
3. เมื่อป{นเสร็จแล8ว นำตะแกรงมากรองใส@บีกเกอร
4. ต8มเพื่อกำจัดเชื้อโรคโดยใช8ตะเกียงแอลกอฮอลล
5. นำมาตั้งไว8เพื่อให8เย็นตัว
6. บรรจุลงในขวดสเปรย
การสร'างเหตุ ( ตัวแปลต'นหรือเปhนสิ่งที่สร'างได' วัดได'
- เตรียมกล@องพลาสติก 30x30
- ใส@เนื้อหมูลงในกล@อง กล@องล
- เตรียมปริมาณน้ำคั้นข@าสดจำนวน
- นำแมลงวันใส@กล@องพลาสติก
- ฉีดน้ำคั้นข@าลงในกล@องจนครบทั้ง
ดังรูปภาพแผนการทดลองตอไปนี้
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557-
(ความสามารถของกลิ่นข@าต@อ
ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
10 นาที 20 นาที
5 กิโลกรัม มาล8างน้ำให8สะอาด
)
เซนติเมตร จำนวน 4 กล@อง
ละ 20 กรัม
10 มิลลิลิตร 50 มิลลิลิตร 100 มิลลิลิตร ตามลำดับ
15 ตัว
4 กล@อง
( ตัว )
30 นาที
ไม@ใส@สาร
ฉีดพ@น 10 ml.
ฉีดพ@น 50 ml.
ฉีดพ@น 100 ml.

29. การควบคุมเหตุ( ตัวแปลควบคุม หรือเหตุที่คุมไว'ไมให'สงไปกอให'เกิดผล )
- ระยะเวลา 30 นาที
- อาหารที่นำมาทดสอบ คือเนื้อหมูจำนวน 0.8 กิโลกรัม จำนวนกล@องละ 20 กรัม
- กล@องที่ใช8มีขนาด 30x30 เซนติเมตร จำนวน 4 กล@อง
- ทดลองในสถานที่เดียวกัน ที่อุณหภูมิห8อง
- เตรียมแมลงวันจำนวน 60 ตัว และใส@กล@องละ 15 ตัว
จากตัวแปรของการทดลองตางๆ ทำให'เราได'ผังการทดลอง รูปที่ 2 ดังนี้
คั้น
ไมใสสาร จำนวนแมลงวัน
ใส 10 ml.
การวัดผล( ตัวแปรตามเปhนสิ่งที่สังเกตได' วัดได' )
- สังเกตผลการทดลองในระยะเวลาที่กำหนดคือในระยะเวลา ในเวลา 10, 20, 30 นาที
- บันทึกผลการทดลองในระยะเวลาที่กำหนด
5. แผนกิจกรรม
แผนกิจกรรมเขียนเป?นไดอะแกรมของเวลาได8ดังนี้
เตรียมอุปกรณ สร8างแบบทดลอง คั้นน้ำข@า นับจำนวนแมลงวัน
วันที่ 1 ในไดอะแกรมหมายถึงวันที่ 1 เดือน ธันวาคม พ.ศ. 2557 โครงงานนี้จะสิ้นสุดการทดลอง
วันที่ 20 เดือน ธันวาคม พ.ศ. 2557 ในที่นี้เราจะทำการทดลองซ้ำกันหลายๆครั้งเพื่อให8ได8ผลที่ชัดเจน
การวิเคราะห – สังเคราะหผล และเขียนรายงานใช8เวลา 60 วัน กำหนดแล8ว เสร็จสมบรูณ วันที่ 20 เดือน
กุมภาพันธ พ.ศ. 2558
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
วันที่
1 5
ทดลอง
20
เหง'าขา
สกัด
ใส 50 ml.
ใส 100 ml.
จำนวนแมลงวัน
จำนวนแมลงวัน
จำนวนแมลงวัน
5 วัน 15 วัน
กลิ่น

30. 6.งบประมาณ
หมวด งบประมาณ
ค@าวัสดุ (สำนักงาน ห8องปฏิบัติการ ฯลฯ) 4,510
ค@าใช8สอย( ค@าเดินทาง ที่พัก เบี้ยเลี้ยง ค@าจ8างทำของ) 2,000
7. เอกสารอ'างอิง
1. http://e-chemistry.tripod.com/sasan/s3_4.htm
2. http://th.m.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B8%8
7%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%99
3. http://www.vcharkarn.com/project/view/254
4. http://th.m.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2_(%E0%B8%
9E%E0%B8%B7%E0%B8%8A)
5. http://frynn.com/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2/
6. http://www.med.cmu.ac.th/dept/parasite/public/fly.htm
7. http://www.thai-organic.com/knowleage/knowleage07.html
8. http://www.numthang.com/product/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B8%E0
%B8%99%E0%B9%84%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B9%84%E0%B8%A5%E0%B
9%88%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B8%87%20%E0%B8%A5%E0%
B8%B5%E0%B9%82%E0%B8%AD-
%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%A2/1/
8. การเรียนรู'
1. ได8รู8จักการวางแผนก@อนการทำงาน
2. มีความกล8าแสดงออก ในการที่จะถาม แสดงความคิดเห็นในสิ่งที่สงสัย
3. ได8เรียนรู8การทำโครงงานและมีความเข8าใจอย@างแท8จริง
4. รู8จักการคิดที่เป?นเหตุเป?นผล
5. มีการทำงาน การทำผังเหตุผล ที่ชัดเจนขึ้น
6. ได8รู8จักการทำโครงงานแบบใหม@ๆ ที่ท8าทายความคิดเดิมของพวกเราเป?นอย@างมาก
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

31. โครงงานยอยที่ 6
1. ชื่อโครงงาน สบู@สมุนไพรข@าสร8างรายได8
คำสำคัญ สบู@สมุนไพรข@า
2. นักเรียนผู'ทำโครงงาน
2.1 นางสาวศศิธร ปะสาวะโถ
2.2 นางสาวลลิตา อ@อนชัง
2.3 นายณัฐพลธ พลพวก
3. ครูที่ปรึกษา
คนที่ ชื่อ-สกุล สอนกลุม
สาระ
โทรศัพท อีเมล
3.1 นางสาวกิตติมา สาระรักษ สังคมศึกษาฯ 080-1705406 Kittima_sararak@hotmail.com
3.2 นางอาภาพร วรรณสุข สังคมศึกษาฯ 0819352991 lekklar@hotmail.com
3.3 นางสาวแสงเดือน บกน8อย วิทยาศาสตร 0872463509 Saengduan@gmail.com
4. งบประมาณที่เสนอ 5,045 บาท
5. เสนอ ยื่นครั้งที่ 1 วันที่ 19 เดือน ตุลาคม พ.ศ. 2557
แก8ไขครั้งที่ 1 วันที่ 10 เดือน พฤศจิกายน พ.ศ. 2557
แก8ไขครั้งที่ 2 วันที่ ................ เดือน ............................................. พ.ศ. ........................
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

32. รายละเอียดโครงงานยอยประเภท ก
(วิทยาศาสตร/เศรษฐศาสตร)
โครงงานที่ ก สบูขา
1. ที่มาและความสำคัญของโครงงาน
ประเทศไทยตั้งอยู@ในเขตภูมิอากาศแบบร8อนชื้น ทำให8สภาพภูมิอากาศมีความเหมาะสมในการปลูกพืช
ประกอบกับคนไทยมีวิถีการดำเนินชีวิตในรูปแบบของการพึ่งพาตนเองจึงนิยมทำการเกษตร ปลูกพืช เลี้ยงสัตว
เพื่อบริโภคและใช8ประโยชนในการดำรงชีวิต ซึ่งการปลูกพืชและเลี้ยงสัตวส@วนใหญ@มักทำในรูปแบบของกิจการ
ครัวเรือนขนาดเล็ก ใช8บริโภคในชีวิตประจำวัน พืชที่ปลูกมักจะเป?นพืชผักสวนครัวที่ปลูกไว8ในบริเวณบ8าน โดย
มีวัตถุประสงคเพื่อปลูกไว8สำหรับรับประทานเองภายในครอบครัว การปลูกผักสวนครัวไว8รับประทานจะทำให8
ผู8ปลูกได8รับประทานผักสดที่อุดมด8วยวิตามินและเกลือแร@ต@าง ๆ มีความปลอดภัยจากสารเคมี และยังสามารถ
ลดรายจ@ายในครัวเรือนได8 ( agrimedia.agritech.doae.go.th/book/book-veg/VS%20035.pdf )
ข@า เป?นพืชผักสวนครัวชนิดหนึ่งที่คนไทยนิยมปลูก ข@า เป?นพืชที่มีลำต8นอยู@ใต8ดินเรียกว@า เหง8า อยู@
ในวงศขิง เป?นไม8ล8มลุก เป?นพืชสมุนไพรที่นำมาใช8ในการประกอบอาหาร ข@าเป?นพืชที่นำมาใช8ประโยชน
ทางด8านอาหารมากมาย ใช8ใส@ในต8มข@า ต8มยำ น้ำพริกแกงทุกชนิดใส@ข@าเป?นส@วนประกอบ ยกเว8น แกงเหลือง
และแกงกอและทางภาคใต8ที่ไม@นิยมใส@ข@า มีบทบาทในการดับกลิ่นคาวของเนื้อและปลา นอกจากนั้น ข@ายังมี
ฤทธิ์ทางยา เหง8าแก@แก8ปวดท8อง จุกเสียด แน@น ดอกใช8ทาแก8กลากเกลื้อน ผลช@วยย@อยอาหาร แก8คลื่นเหียน
อาเจียน ต8นแก@นำไปเคี่ยวกับน้ำมันมะพร8าว ทาแก8ปวดเมื่อย เป?นตะคริว ใบมีรสเผ็ดร8อน แก8พยาธิ สารสกัด
จากข@ามีฤทธิ์ฆ@าเชื้อแบคทีเรีย น้ำมันหอมระเหยจากข@ามีฤทธิ์ทำให8ไข@แมลงฝGอ กำจัดเชื้อราบางชนิดได8 ใช8ผสม
กับสะเดาเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการกำจัดแมลง ข@า ลดการบีบตัวของลำไส8 ขับน้ำดี ขับลมลดการอักเสบ
ยับยั้งแผลในกระเพาะอาหาร ฆาเชื้อแบคทีเรีย ฆาเชื้อราใช'รักษากลากเกลื้อน
(http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2_(%E0%B8%9E%E0%B8%
B7%E0%B8%8A) และจากการสืบค8นพบว@า มีงานวิจัยที่ค8นพบว@า สารสกัด 80% เอทานอลของเหง8าข@าเล็ก
(Alpinia officinarum ) เมื่อนำมาทดสอบฤทธิ์ต8านการอักเสบแบบเฉียบพลันและแบบเรื้อรังในหนูแรท โดย
ในกลุ@มที่ทดสอบการอักเสบแบบเฉียบพลัน หนูแรทจะถูกเหนี่ยวนำให8เกิดการอักเสบด8วยการฉีดสาร
carrageenan เข8าใต8ผิวหนังบริเวณอุ8งเท8าด8านหลัง ในขณะที่หนูกลุ@มที่ทดสอบการอักเสบแบบเรื้อรัง หนู
แรทจะถูกเหนี่ยวนำให8เกิดการอักเสบด8วยการฉีด complete Freund's adjuvant (CFA) เข8าใต8ผิวหนัง
บริเวณอุ8งเท8าด8านหลัง จากนั้นจึงให8สารสกัดจากเหง8าข@าเล็กโดยการปwอนเข8าทางปาก พบว@าสารสกัด 80% เอ
ทานอล มีฤทธิ์ต8านการอักเสบ โดยสามารถลดอาการบวมที่เกิดจากสารcarrageenan และ CFA นอกจากนี้
ส@วนสกัดเอทิวอะซิเตทจากสารสกัดดังกล@าวยังยับยั้งการสร8าง nitric oxide (NO) ในเซลล RAW 264.7 ที่ถูก
เหนี่ยวนำด8วย lipopolysaccharide (LPS) และมีฤทธิ์ต8านความผิดปกติในระบบประสาทโดยมีผลลด c-Fos
protein ในสมองส@วน hippocampus ของหนูแรทที่ถูกกระตุ8นด8วย CFA ซึ่งแสดงให8เห็นว@าเหง8าของข@าเล็กมี
ฤทธิ์ต8านการอักเสบทั้งแบบเฉียบพลันและแบบเรื้อรัง J Ethnopharmacol 2009;126(2):258 – 64
( http://www.medplant.mahidol.ac.th/active/shownews.asp?id=583 )
-โครงการเพาะพันธุปญญา ป 2557- ศูนยพี่เลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี