Türkiye ve UNDP-Türkiye tarafından Barselona Sözleşmesi Kapsamında Özel Çevre Koruma Bölgeleri Kıyı ve Deniz Alanlarında Elde edilen Kazanımlar Akdeniz Deniz ve Kıyı Çevre Durum Raporu Toplantısı (UNEP-MAP) 16 Ocak 2013, Ankara

1. Türkiye ve UNDP-Türkiye tarafından
Barselona Sözleşmesi Kapsamında Özel
Çevre Koruma Bölgeleri Kıyı ve Deniz
Alanlarında Elde edilen Kazanımlar
Akdeniz Deniz ve Kıyı Çevre Durum
Raporu Toplantısı (UNEP-MAP)
16 Ocak 2013, Ankara
1

2. T.C.
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
TABİAT VARLIKLARINI KORUMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Türkiye ve UNDP-Türkiye tarafından
Barselona Sözleşmesi Kapsamında
Özel Çevre Koruma Bölgeleri Kıyı ve
Deniz Alanlarında Elde edilen
Kazanımlar
Güner ERGÜN
Koruma ve İzleme Şb. Md.

3. MÜLGA ÖZEL ÇEVRE KORUMA KURUMU BAŞKANLIĞI
1976 tarihinde Barselona’da imzalanan “Akdeniz’in Kirliliğe Karşı
Korunması Sözleşmesi” çerçevesinde; 13.11.1989 tarihinde 383 sayılı
KHK ile “Başbakanlık Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı” kuruldu.
• 1991 yılında Çevre Bakanlığına,
• 2003 yılında Çevre ve Orman Bakanlığına,
• 08.07.2011 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlandı.
17.08.2011 tarihinde 648 sayılı KHK ile;
Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı yerine
“Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü”
kurulmuştur.

4. Ülkemiz’de Bakanlar Kurulunca İlan Edilen
15 Adet Özel Çevre Koruma Bölgesi Mevcuttur
SAROS KÖRFEZİ FOÇA PAMUKKALE GÖLBAŞI TUZ GÖLÜ IHLARA UZUNGÖL
GÖKOVA
GÖKSU DELTASI ÖÇK BÖLGELERİNİN TÜRKİYE
DATÇA-BOZBURUN
GENELİNE ORANI
Özel Çevre Koruma Bölgesi Sayısı : 15
KÖYCEĞİZ-DALYAN PATARA KAŞ-KEKOVA BELEK Toplam Alan 13.358 km2
Toplam Karasal Alan 10.493 km2
FETHİYE-GÖCEK Toplam Denizel Alan 2.865 km2
Deniz Kıyı Uzunluğu 1.133 km

5. DERECELERİNE GÖRE
TÜRKİYE GENELİNDEKİ DOĞAL SİT ALANLARI
1.DERECE DOĞAL SİT ALANLARI 561
2.DERECE DOĞAL SİT ALANLARI 231
3.DERECE DOĞAL SİT ALANLARI 267
BİRDEN ÇOK DERECE İLE TANIMLANAN DOĞAL SİT
91
ALANLARI
DERECELENDİRME ÇALIŞMALARI DEVAM EDEN DOĞAL SİT
123
ALANLARI
GENEL TOPLAM 1273

6. Araştırma İzleme ve Koruma Çalışmaları
• Barselona sözleşmesi ve eki protokolü olan Biyolojik çeşitlilik ve
Akdeniz’de koruma Alanlarına İlişkin Protokol hüküm ve Eylem
planlarının uygulanması
• Denizel türlerin korunması ve izlenmesi amaçlı uygulamalar
Deniz kaplumbağaları (1989’dan beri)
Akdeniz foku (1993’den beri)
Kum Köpekbalıkları (2005’den beri)
Su samuru (2004’den beri)
• Deniz ve kıyı biyolojik çeşitlilik araştırmaları
Datça- Bozburun ÖÇK Bölgesi (2002-04)
Gökova ÖÇK Bölgesi (2004-06)
Fethiye - Göcek ÖÇK Bölgesi (2007-09)
Köyceğiz-Dalyan ÖÇK Bölgesi (2010)
Kaş-Kekova ÖÇK Bölgesi (2012),
•Karasal biyolojik çeşitlilik araştırma projesi (2004-2012)
Datça- Bozburun
Foça
Köyceğiz-Dalyan
Saros Körfezi
Göksu Deltası
Uzungöl
Pamukkale
Kaş-Kekova
Fethiye-Göcek
Ihlara ÖÇKBölgeleri

7. Özel Çevre Koruma Bölgelerinde nesli tehdit ve tehlike altındaki önemli
türler korunmakta olup bunlardan deniz kaplumbağaları için
rehabilitasyon merkezi kurulması çalışmaları 2008 yılında başlatılmıştır.
Ülkemize endemik türlerden;
 Sığla (Günlük) Ağacı
 Su Samuru
 Deniz Kaplumbağası Ve Nil Kaplumbağası
 Datça Hurması
 Saz Horozu
 Yaz ördeği
 Kara semenderi
 Kum Zambağı
 Akdeniz Foku
 Peygamber Çiçeği
 Kum Köpekbalığı
 Serik Armudu koruma ve izleme projeleri

8. Karasal Biyolojik çeşitlilik ve Habitat İzleme Projesi
Tuz Gölü
Tuz Gölü Türkiye’deki önemli
sulak alanlarımızdan birisidir
2 familyaya dâhil olmak üzere
üç kurbağa türü kaydedilmiştir Bölgede saptanan 85 kuş türü

9. Karasal Biyolojik çeşitlilik ve Habitat İzleme Projesi
Göksu Deltası
geleneksel dalyan balıkçılığı

10. Kıyı ve Deniz Alanları Biyolojik Çeşitlilik Araştırmaları
Datça-Bozburun, Gökova, Fethiye-Göcek ve Köyceğiz-Dalyan, Kaş-
Kekova özel çevre koruma bölgesi kıyı ve deniz alanları biyolojik çeşitlilik
araştırma projeleri tamamlandı (2002-2012)

11. Deniz ve Kıyı Biyolojik Çeşitlilik Araştırmaları

12. Deniz ve Kıyı Biyolojik Çeşitlilik Çalışmaları

13. Deniz ve Kıyı Biyolojik Çeşitlilik Çalışmaları
5 mm

14. Araştırma İzleme ve Koruma Çalışmaları
• Yönetim Planları (2004-2012)
Göksu deltası, Köyceğiz-Dalyan, Datça-Bozburun, Foça, Kaş-Kekova, Gökova,
Tuz Gölü ve Uzungöl ÖÇKB

15. KORUNAN ALANLARDAKİ PLANLAMA ÇALIŞMALARI
Korunan Alanların 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı ile 1/5000 ve
1/1000 İmar Planları onamaları Genel Müdürlüğümüz tarafından
yapılmaktadır.

17. Su Kalitesi İzleme Çalışmaları
Özel Çevre Koruma Bölgelerinde önemli göl, akarsu ve
deniz alanlarında Su Kalitesinin İzlenmesi çalışmalarını
gerçekleştirerek;
ÖÇKB Bölgelerinde su kalitesinin değerlendirilmesini,
bununla ilgili bir veri tabanı oluşturulmasını, mevcut ve
potansiyel kirlilik kaynaklarının belirlenerek olası
çevresel kirliliğin zamanında tespit edilip gerekli
önlemlerin alınmasını sağlamaktır.

18. 2012 yılında 14 ÖÇK Bölgesinde (Belek, Patara, Kaş-Kekova,
Fethiye-Göcek, Göksu Deltası, Foça, Tuz Gölü, Gölbaşı, Köyceğiz-
Dalyan, Gökova, Datça-Bozburun, Ihlara, Saros Körfezi ve Uzungöl)
ve 189 noktada yürütülmüştür.

19. Denizaltı Katı Atık Temizlik Çalışmaları
HAFIZAMIZI TAZELEYELİM
HAFIZAMIZI TAZELEYELİM

20. Kırsal Alanlardaki Katı Atıklar ve
Denizlerimizde Gemilerdeki Atıksuların Alımı
Kaymakamlıklarla Yapılan
İşbirliği Protokolleri ile
Kırsal Alanlardaki ve
Denizlerdeki
Katı Atıklar Toplandı
Köylere Hizmet Götürme
Birlikleri ile yapılan
protokollerle toplanmak-
tadır.
Limanlara Yapılan Sıvı Atık
Üniteleri Vasıtasıyla Gemilerden;
2011 yılında toplam 14.309 Ton Atıksu
Alındı.

21. KOY VE KÖRFEZLERDE DENİZ ÜSTÜ ARAÇLARI TAŞIMA KAPASİTESİ
Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma
Bölgesi Göcek Körfezi ile Göcek –
Dalaman Koyları Kıyı ve Deniz Alanları
Yönetimi
Bu kapsamda gerçekleştirilen
Contour Variable: Velocity - Direction
(deg)
360
20 270 20
Range (m)
Range (m)
projeler;
180
40 40
90
60 60
0
15:55:17 15:56:57 1 5:58:37 16:00:17 0 9 0 1 80 270 360
05/0 9/2007 05 /0 9/200 7 05 /09/2007 0 5/0 9/2007 Dire ction (de g)
Range Amp (counts) Direction (deg)
360
 Göcek Körfezi Deniz Üstü Araçları
270
Contour Variable: Velocity - Direction
180
(de g)
90 360
0
250
200
20 20
270
150
Sig (m)
Range (m)
100
50
0 180
40 40
Taşıma Kapasitesi Projesi
90
60 60
0
15:59:27 16:01:07 16:02:47 0 90 180 27 0 360
0 5/08/2007 05/0 8/2007 05/0 8/2007 Direction (deg)
Range Amp (counts) Direction (deg)
360
270
Contour Variable: Velocity - Abs Speed
Göcek Körfezi Biyolojik Çeşitlilik
180
90 (cm/s)
40
0
250
200
20 30 20
150
Sig (m)
Range (m)
100
50
0 20
40 40
Araştırma Projesi.
10
60 60
0
15:59 :27 1 6:01:07 16:0 2:47 0 10 20 30 40
05/08/2007 05 /08/2007 05/08 /2007 Velocity (cm/s)
Sig Amp (counts) Velocity (cm/s)
40
30
20
Göcek Körfezi Batimetri ve Akıntı
10
0
25 0
20 0
15 0
10 0
50
0
Ölçümleri Projesi

22. Bu çalışmalar sonucunda
Yasaklanan
Fethiye-Göcek Özel Çevre Alan
Koruma Bölgesinin biyolojik
çeşitlilik ve çevre değerlerinin
korunması, kirliliğinin önlenmesi
gayesiyle,“Göcek Körfezi İle
gayesiyle,
Göcek- Dalaman Koyları
Koruma ve Kullanma Usul ve
Esasları” belirlenmiştir.

23. Kaş-Kekova /Ölüdeniz) Taşıma Kapasitesi
F
İ
Z
Akıntı Ölçümleri İ
(6 istasyon) K
S
E
L
T
CTD ve Secchi Disk Ölçümleri A
Ş
(12 istasyon) I
M
A
K
A
P
Batimetri çalışması A
S
İ
T
E
S
İ

24. Göcek ve Dalaman Koyları Mapa ve Şamandıralama Çalışmaları
HAFIZAMIZI TAZELEYELİM
HAFIZAMIZI TAZELEYELİM
Göcek koylarında deniz çayırlarının korunması amacıyla Mapa ve şamandra sistemi
kuruldu. Kritik noktalar da 97 adet Şamandıra ve 391 Adet Mapa hizmeti verilerek
deniz altı biyolojik çeşitlilik koruma altına alındı.

25. HAFIZAMIZI TAZELEYELİM
HAFIZAMIZI TAZELEYELİM

27. Deniz ve Kıyılarımızın Etkin Bir Şekilde Korunması Sağlandı
 Göcek koylarında deniz çayırlarının korunması
amacıyla Mapa ve şamandra sistemi kuruldu. Kritik
noktalar da 97 adet Şamandra ve 391 Adet Mapa
hizmeti verilerek deniz altı biyolojik çeşitlilik koruma
altına alındı.
 Göcek Körfezi ve Dalaman Koylarından Sonra
Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi Akyaka Kadın
Göcek Koyunda Gemilere Mapa ve Azmağında da Koruma ve Kullanma Usul ve Esasları
Şamandra Hizmeti Verilmeye Belirlendi.
Başlandı  Köyceğiz-Dalyan Kanallarındaki Tekneler Artık
Elektrik Enerjisi İle Çalışacak. Önümüzdeki Beş Yıl
İçinde Tüm Tekneler Dönüştürülecek Bununla
İlgili sistem basit, verimli, sessiz, doğa dostu ve
kullanıcı dostudur.
Akyaka Kadın Azmağı Seyir
Güzergahı

28. KIYI ALANLARINDAKİ PROJE VE UYGULAMA ÇALIŞMALARI
Atıksu Arıtma Tesisleri
Köyceğiz-Dalyan
Pamukkale
Akyaka
Genel Müdürlük tarafından
yürütülen proje ve yatırımlarla Denizli- Göcek
Karahayit Kentsel Dönüşüm Projesi
Foça
Ortaca
Patara
Katı Atık Düzenli Depolama
Tesisleri

29. KIYI ALANLARINDAKİ İŞLETME MODELLERİ
KISALAR (BELEK) ESKİ HALİ
KISALAR (BELEK) YENİ HALİ

30. KIYI ALANLARINDAKİ İŞLETME MODELLERİ
Dalyan Kumsalı 2008 yılında The TIMES dergisinden Korunan
“Avrupa’nın En İyi Açık Alan”ı
Ödülünü aldı.
İztuzu Kumsalı
İlandan önce ve sonra

31. YÖNLENDİRME KOMİTESİ 2. TOPLANTISI
28 Mart 2011
Güner Ergün
Proje Koordinatörü
ÖZEL ÇEVRE KORUMA KURUMU BAŞKANLIĞI
Türkiye’nin Deniz ve Kıyı Koruma Alanları
Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi

32. PROJE YÜRÜTÜCÜSÜ KURUM:
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü
PROJE UYGULAYICI ORTAĞI:
GEF (Küresel Çevre Fonu) adına
Birleşmiş Milletler Kalkınma
Programı (UNDP) Türkiye
PROJE ORTAĞI KURUMLAR:
Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli
Parklar Genel Müdürlüğü
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Balıkçılık ve Su
Ürünleri Genel Müdürlüğü

33. PROJE SONUÇLARI
SONUÇ 1: Mevcut Deniz ve Kıyı Koruma Alanlarının daha
etkin yönetimi ve yeni deniz ve kıyı koruma alanlarının
kurulmasına öncelik vermek için sorumlu kurumların ihtiyaç
duyduğu kurumsal yapının ve kapasitenin güçlendirilmesi
SONUÇ 2: Deniz ve Kıyı Koruma Alanları için finansal
planlama ve yönetim sistemlerinin geliştirilmesi ve
uygulanması ile etkin iş planlamasının, yeterli düzeyde gelir
üretiminin ve maliyet etkin bir korunan alan yönetiminin
sağlanması
SONUÇ 3: Deniz ve Kıyı Koruma Alanlarının çok amaçlı
kullanım alanlarında, ekonomik faaliyetlerin düzenlenmesi ve
yönetimi için kurumlar arası koordinasyonun sağlanması

34. PROJE UYGULAMA
ALANLARI
Ayvalık Adaları Tabiat
Parkı Datça-Bozburun ÖÇK
Bölgesi
Foça ÖÇK Bölgesi
Köyceğiz-Dalyan ÖÇK Bölgesi
Gökova ÖÇK Bölgesi Fethiye-Göcek ÖÇK Bölgesi

35. DKKA Uluslararası Eğitim ve Uygulama Merkezi
Akyaka/Muğla’da Belediyesi’nce yer tahsisi yapılan Eğitim ve Uygulama
Merkezi’nde ulusal ve uluslar arası eğitim faaliyetleri devam etmektedir.

36. Deniz ve Kıyı Koruma
Alanları Ulusal Strateji ve
Eylem Planı
Tamamlanmıştır.
 İlgili paydaşların katılımı ve
Türkiye Sanayi Sevk ve İdare
Enstitüsü’nün kolaylaştırıcılığıyla
ile 6-12 Temmuz ve 16 Ağustos
2011 tarihlerinde sırasıyla
Tanıtım, Ana Grup ve Çekirdek
Grup Çalışmaları yapılmıştır.

37. 2010 Yılında Saros Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi İlan Edildi ve Gökova
Özel Çevre Koruma Bölgesinin Sınırları genişletildi.
22.12.2010 tarih ve 27793 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar
Kurulu kararıyla Saros Körfezinin 73.021 ha. lık Kısmı Özel Çevre Koruma
Bölgesi Bölgesi ilan edildi , ayrıca aynı karar ile Gökova Özel Çevre Koruma
Bölgesinin sınırları 52.088 ha. genişletildi..
282.456 ha.
3.000,00 176.500 ha.
2.500,00
2.000,00
1.500,00
Saros Körfezi
Saros Körfezi 1.000,00
500,00
0,00
Öncesi Sonrası
Özel Çevre Koruma Bölgeleri içerisindeki Deniz Koruma Alanlarının
büyüklüğü 2002 yılı itibariyle 1130 km2 iken 2010 yılında 2866 km2 ye
çıkmıştır. Yani son 8 yılda 1736 km2 deniz koruma alanı genişletilmiştir.
Genel Müdürlüğümüzce yürütülen“Türkiye’nin Deniz ve Kıyı koruma alanları
Sisteminin Güçlendirilmesi” projesi (GEF-IV) kapsamında, Dünya Bankası ve UNDP
ile yapılan protokol gereği ülkemiz kıyı ve deniz koruma alanı büyüklüğünün
100.000 ha artırılması taahhüdü projenin 1.yılında yerine getirilmiştir.
Gökova Körfezi

38. İLETİŞİM VE TANITIM FAALİYETLERİ
 ÖÇKKB ve UNDP internet sayfalarında ve uluslar arası basında proje ile ilgili bilgiler ve
haberler, çeşitli dergilerde yazılar
 TV ve Radyo programları, TRT ve NTV TV Canlı yayınları, TRT Radyo Programı ve
UNDP Radyo Programı
 Mavi Tutku TRT Programı “Gökova; Denizlerin En Denizi” Belgeseli
Proje internet sayfası

40. YAYINLAR
Balıkçılığa Kısıtlı Alanlar Broşürü

41. Eğitim ve Bilinçlendirme Faaliyetleri

43. KORUNAN ALANLARIMIZ…..
….GELECEĞİMİZ
www.csb.gov.tr/gm/tabiat/
www.dka.gov.tr TEŞEKKÜRLER