Không ai biết ông ta tên thật là gì. Người ta gọi danh ông ta dựa vào tấm quảng cáo treo ở góc đường. Nhà Đại Tiến Sĩ - đó là biệt danh của ông ta. Khắp xứ đều nhắc tới tên ông như một vị anh hùng của thời đại với chiến công hiển hách chưa từng có trên thương trường từ trước đến nay. Các buổi tiệc tùng của chính quyền đều mời ông ta tới dự, bởi vì hai phần ba ngân khoản dành chiêu đãi là do lòng hảo tâm của ông ta đóng góp. Các quỹ bảo trợ xã hội đều có phần ông ta tài trợ. Nói chung, ông ta là “Mạnh thường quân” đáng mặt để mọi người học tập.

1. Truyện ngắn của Phan Trang Hy
BỘ ÓC RÔ-BÔ
Không ai biết ông ta tên thật là gì. Người ta gọi danh ông ta dựa vào tấm
quảng cáo treo ở góc đường. Nhà Đại Tiến Sĩ - đó là biệt danh của ông ta.
Khắp xứ đều nhắc tới tên ông như một vị anh hùng của thời đại với chiến
công hiển hách chưa từng có trên thương trường từ trước đến nay. Các buổi
tiệc tùng của chính quyền đều mời ông ta tới dự, bởi vì hai phần ba ngân
khoản dành chiêu đãi là do lòng hảo tâm của ông ta đóng góp. Các quỹ bảo
trợ xã hội đều có phần ông ta tài trợ. Nói chung, ông ta là “Mạnh thường
quân” đáng mặt để mọi người học tập.
Người ta không thể đoán biết vốn liếng kinh doanh của ông ta là bao
nhiêu. Nhiều tin đồn đại, có thể vốn ông ta khoảng một thùng phuy vàng là
ít. Ông ta bắt đầu phất khi nền kinh tế của xã hội chuyển sang sự cạnh tranh
của cơ chế thị trường. Quả thật bộ óc ăn nên làm ra như thế thật là hiếm, thật
là mẫu điển hình để mọi người ham có vàng phải bắt chước.
Ông ta về thành phố này cách đây vài năm. Món hàng kinh doanh của
ông ta thật là lạ : Kinh doanh óc. Nó cũng kì lạ như con người của ông ta.
Đầu ông ta là một khối vuông nhỏ xíu được gắn trên cơ thể lập phương.
Chưa hết, mọi vật ông ta sử dụng đều vuông vắn đến cỡ nếu dùng thước đo
có sai số một trên một triệu cũng không tìm ra độ chênh lệch. Và điều kì lạ
hơn nữa, mặc dù ở độ tuổi năm mươi, ông ta vẫn còn trinh trắng.
Nhiều cô gái đẹp ngấp nghé muốn thân trao phận gửi cho ông ta nhằm
kiếm nơi yên phận cái kiếp làm đàn bà, nhưng ông ta nhìn các ả bằng cặp
mắt dửng dưng. Nhiều người cho ông ta khó tính. Nhưng điều đó trái ngược
với bản chất của ông. Tới một con rắn hổ mang, ông cũng không dám xuống
tay hạ sát khi nó leo lên người và liếm vào môi ông. Ông chỉ cười với nó. Và
rồi khi thấy ông bị lâm nguy, các nhân viên giúp việc cho ông phải tìm gậy
gộc để đánh chết con rắn. Hú hồn, hú vía, may cho nhà Đại Tiến Sĩ không hề
hấn việc gì. Ông cũng chỉ cười khi thịt rắn trở thành món nhậu cho đám
nhân viên. Bữa tiệc chiến thắng rắn, ông hào phóng xuất tiền để mua thêm
thức ăn và nước để uống.
Và rồi, cả xứ đều xôn xao khi đọc mục quảng cáo nhắn tin trên tờ báo
Kim Tiền : Nhà Đại Tiến Sĩ - chuyên kinh doanh các loại óc văn nhân, thi sĩ,
nhạc sĩ, nghệ sĩ, bác sĩ, kĩ sư, luật sư, bác học - muốn tìm vợ tuổi khoảng 15
đến 25. Ai muốn làm vợ Đại Tiến Sĩ hãy nộp đơn đăng kí từ ngày 1 tháng
Giêng đến ngày 31 tháng Chạp năm nay. Mọi thủ tục xin liên hệ tại văn
phòng của Đại Tiến Sĩ số 666, Đại lộ 13.

2. - Ôi ! Ông Đại Tiến Sĩ chuẩn bị lấy vợ. Tuyệt thật !
- Ôi ! Ngài Đại Tiến Sĩ sẽ có vợ. Chắc chắn đất nước này còn duy trì
được gien của những người tài.
- Ông ta lấy vợ thật à ?
- Đây nè ! Đọc kĩ thì rõ ! Thật là phước đức cho nòi giống chúng ta…
Cứ thế, một đồn mười, mười đồn trăm, đồn theo cấp số nhân. Cả làng cả
nước chờ đón tin mừng Đại Tiến Sĩ kén vợ.
*
* *
Việc định lại biên chế cho tờ báo Kim Tiền làm nát óc chủ nhiệm kiêm
chủ bút. Để phóng viên, biên tập viên nào ở lại công tác, cho người nào về.
Khi cần thì nhận, khi không cần thì thải sao ? Nhưng đã hạch toán kinh tế thì
phải sòng phẳng, phải tính công sức của từng người để chi trả lương. Mà ở
cơ quan này tính đi tính lại thừa 12 người trong tổng số 21 người. Giảm biên
chế những trên 50%. Không lẽ chủ nhiệm kiêm chủ bút Thức Thời phải về
vườn. Không lẽ Nữ Sĩ, người yêu trẻ của ông ta, phóng viên trẻ nhất trong số
nữ phải nghỉ việc ?
Ông ngồi thừ trước bàn làm việc. Nữ Sĩ vai mang xách chạy vào cười
nũng nịu với ông :
- Nè anh ! Tối nay chúng mình đi khiêu vũ nhé ?
Ông im lặng.
- Chiều em một tí đi nào ! - Nữ Sĩ quàng vai ông, tựa má sát vào hàm râu
đen rậm của ông.
- Anh bực muốn chết được !
- Chuyện gì mà bực ? Ai làm anh bực ? Ai qua mặt được anh ở cơ quan
này ? - Nữ Sĩ hét toáng lên khi buông tay ra khỏi con người ông…
- Thì chuyện giảm biên chế đó ! - Ông vừa nói vừa thở dài.
- Hơi đâu anh lo cho mệt xác. Không lẽ anh không giữ được em ở lại làm
việc sao ? Hơi sức đâu anh nghĩ thế. Ai lo cho mình cái ăn cái mặc. Đời này
không đạp nhau thì làm sao sống nổi ? - Nữ Sĩ vừa nói vừa khoanh tay,
ngước mắt nhìn cái quạt trần đang quay chậm rãi - Anh không đạp họ thì anh
có chỗ để đứng không ? Anh và em chết đói trước hay họ chết đói trước ?
Tùy anh !
*
* *
Đã hơn sáu tháng mà Đại Tiến Sĩ vẫn chưa kén được vợ cho nên mục
quảng cáo nhắn tin phải in đi in lại nhiều lần trên báo kèm theo ảnh toàn
thân của ông ta để các cô gái lượng sức nộp đơn đăng kí . Bên cạnh đó, báo
cũng giới thiệu một phần tài sản của ông ta. Mục giới thiệu tài sản gồm có
một số nội dung chính như sau : Ngài Đại Tiến Sĩ làm chủ một cao ốc trên

3. 1000m2. Trang bị 5 karaôkê ở phòng khách, phòng ăn, phòng ngủ, phòng
tắm và cầu tiêu. Có 2 xe hơi kiểu tiên tiến nhất của Nhật Bổn còn chờ người
lái v.v… và v.v… Nếu đọc hết nội dung đó, có thể chúng ta choáng ngợp
trong số tài sản đó.
Mọi lo âu đều hiện trên gương mặt của những người chăm chú vào thời
cuộc. Ngài Đại Tiến Sĩ sẽ chọn ai trong 6 tháng cuối năm để làm vợ. Người
ta bàn bạc, kháo nhau và cá độ về đường tình duyên của Đại Tiến Sĩ.
*
* *
Người yêu của Đại Tiến Sĩ là Nữ Sĩ. Nàng thường cặp kè bên cạnh ông,
trở thành thư kí riêng cho ông. Sau khi bàn bạc với chủ nhiệm tờ báo Kim
Tiền, nàng đã đăng tin : “Nữ Sĩ, phóng viên tờ Kim Tiền, tuổi 24, đẹp, dễ
thương, cần tìm chồng khoảng 50 tuổi, giàu có…” Nhờ tin ấy, nàng cùng
Đại Tiến Sĩ trở thành đôi tình nhân tuyệt vời. Mọi bí mật làm ăn của Đại
Tiến Sĩ nàng hầu như biết gần hết. Nhân viên khi gặp nàng đều bẩm thưa
“bà chủ”. Thế nhưng, họ vẫn chưa làm lễ cưới. Họ đợi đến gần tiết Tiểu Hàn
sẽ tổ chức vì khí hậu hợp với chuyện ăn nằm. Còn khoảng 25 ngày nữa mới
đến thời điểm làm lễ động phòng hoa chúc.
Gần đến ngày cưới, một hội nghị khoa học kinh tế được tổ chức dưới sự
bảo trợ của Viện Hàn lâm khoa học, có các đại trí thức của thời đại tham dự
để nghe Đại Tiến Sĩ báo cáo tham luận kế hoạch kinh tế một thiên niên kỉ
tới. Bản tham luận của Đại Tiến Sĩ dày trên ba ngàn trang in. Ông ta đã bỏ
vốn ra in trên triệu bản phát trước cho các nước có tham dự hội nghị và ông
ta dự tính bỏ ra một số tiền thù lao cho những vị chịu đến tham dự Hội nghị
để nghe ông ta đọc tham luận. Cứ một trang in, ông sẽ chi trả cho mỗi người
nghe một đô la. Vị chi, một người ngồi nghe tham luận, ông sẽ chi trả trên
ngàn đô la. Mọi người đều phấn khởi mong đến ngày Hội nghị khai mạc.
Dù bận bịu với công việc sắp đến của Hội nghị, Đại Tiến Sĩ vẫn không
quên ngày cưới của ông ta sẽ tổ chức một tuần lễ sau đó. Ông dành thời gian
rảnh rỗi đưa Nữ Sĩ giải trí sau những giờ làm việc căng thẳng.
Cơ sở làm ăn của ông, nàng đều biết và quen thuộc cả. Ngoại trừ trại cấy
giống lấy óc, nàng chưa một lần ghé thăm. Nàng ao ước được đến đó. Nàng
đã rủ rỉ bên tai Đại Tiến Sĩ. Cuối cùng, ông ta bằng lòng dẫn nàng đến trại.
Một buổi sáng đẹp trời, cả hai đáp phi cơ trực thăng đến trại giống. Sau
khi các nhân viên ở trại làm thủ tục chào đón ông chủ và vị hôn thê của ông
ta xong, họ đâu vào đấy trở lại vị trí làm bổn phận của mình. Đại Tiến Sĩ dẫn
Nữ Sĩ đi từng lán trại để nàng tham quan. Hàng đàn khỉ được nhốt trong các
chuồng trại. Nàng ngợp với quang cảnh kì lạ của khỉ. Tới một chuồng khỉ,
Đại Tiến Sĩ khoe với Nữ Sĩ :

4. - Đây là chuồng nuôi óc kinh tế. Ai mua óc của lũ khỉ này sẽ ăn nên làm
ra.
Nữ Sĩ trố mắt nhìn từng con khỉ đang học cách mua bán. Từng chỉ vàng,
từng lượng vàng được chúng chuyền nhau. Chúng ngửi, thè lưỡi liếm, chúng
giấu vào tai, vào háng, vào hậu môn…
Qua khỏi chuồng kinh tế, trước mắt Nữ Sĩ một chuồng khỉ có đầy đủ các
nhạc cụ. Nào là pianô, viôlông, ghi ta, măngđôlin v,v…được các con khỉ
đang chơi những bản nhạc tuyệt vời của Bêthôven, Môda…
Nàng sửng người lắng nghe những âm thanh kì vĩ. Một cái đập vai nhẹ
nhàng làm nàng giật mình. Đại Tiến Sĩ cười nói :
- Em thấy lạ lắm hả ? Đây là chuồng nuôi óc nhạc sĩ. Chính những con
khỉ này sẽ cung cấp óc cho các nhạc sĩ đại tài trong tương lai…
Chưa hết, nàng được Đại Tiến Sĩ dẫn thăm các chuồng trại, cả thảy 33
chuồng, đủ mọi ngành nghề, đủ mọi tri thức và đều có thể bán ra thị trường
dưới dạng óc.
*
* *
Trong hội trường đông nghẹt người chờ đón Đại Tiến Sĩ đọc tham luận.
Gần đến 11 giờ mới đến phiên ngài. Ngài bệ vệ tiến lên bục diễn thuyết.
Pháo tay vang lên như sấm dậy tưởng bay trần ximăng ở trên đầu. Không có
việc gì xảy ra cả. Chỉ có sự hoan hô nồng nhiệt.
Khi ngài Đại Tiến Sĩ cất giọng như catxet, cả hội trường im phăng phắc.
Ngài say sưa đọc. Các phóng viên chụp ảnh, quay phim lia lịa.
12 giờ, ngài Đại Tiến Sĩ đọc đến trang 101.
12 giờ 30, ngài đọc đến trang 162.
13 giờ, ngài đọc đến trang 222.
14 giờ 30, ngài đọc đến trang 402. Cả hội trường không có một tiếng thở
để nghe ngài đọc.
14 giờ 32, ngoài căng tin, mọi người đang kháo nhau sẽ sắm được những
gì qua đợt Hội nghị này bởi đồng tiền hào hiệp của Đại Tiến Sĩ.
14 giờ 36 phút, ngài Đại Tiến Sĩ vẫn đọc.
15 giờ, ngài vẫn đọc. Và mọi người ở căng tin đang say mèm, nằm dài
trên sàn nhà, trên cả lối đi và kể cả nơi vệ sinh.
15 giờ 10 phút, ngài Đại Tiến Sĩ vẫn say sưa đọc.
*
* *
Hai ngày sau, tờ báo Kim Tiền phát một tin giật mạch máu :
“Lúc 15 giờ 20 phút ngày 25-12-…, ngài Đại Tiến Sĩ đã đột ngột xỉu khi
đọc tham luận. Các bác sĩ đã tận tình cứu chữa, nhưng vì tuổi cao, sức cạn,
Ngài đã từ trần, hưởng 52 tuổi”.

5. Và trong tờ báo này cũng đăng tin cuộc giải phẫu bộ óc kì vĩ của Đại
Tiến Sĩ, nguyên văn như sau :
“Sau khi tiến hành phẫu thuật bộ óc của Đại Tiến Sĩ, các bác sĩ, tiến sĩ,
bác học trên thế giới vẫn không xác định óc của Ngài thuộc chủng loại nào
vì không có não bộ. Và sau khi làm việc suốt 24 giờ liền, máy vi tính đã xác
định : óc Ngài Đại Tiến Sĩ thuộc chủng loại rôbô ra đời cách đây 4 tỉ năm”.
1991
Phan Trang Hy