1. ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ
ΚΡΑΤΟΥΣ
2. Ο Ηράκλειος και η δυναστεία του
(610-717):
Εσωτερική μεταρρύθμιση και αγώνας
επιβίωσης.
ΚΑΤΖΕΛΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
7Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΞΑΝΘΗΣ

2. «Ο Ηράκλειος», λέει ο Ostrogorsky, «υπήρξε ο δημιουργός
του Μεσαιωνικού Βυζαντίου, του οποίου η οργάνωση είναι
ρωμαϊκή, η γλώσσα και ο πολιτισμός ελληνικός και η πίστη
χριστιανική».
Τα κατορθώματα του Ηρακλείου είναι ακόμα πιο
σημαντικά επειδή την εποχή της ανόδου του στο θρόνο, η
θέση της αυτοκρατορίας ήταν εξαιρετικά επικίνδυνη. Οι
Πέρσες απειλούσαν από την Ανατολή και οι Άβαροι και οι
Σλάβοι από τον Βορρά, ενώ οι εσωτερικές υποθέσεις του
κράτους, μετά την άτυχη βασιλεία του Φωκά, βρίσκονταν
σε μια κατάσταση τέλειας αναρχίας. Ο νέος αυτοκράτορας
δεν είχε ούτε χρήματα ούτε αρκετή στρατιωτική δύναμη,
πράγμα που οδήγησε, κατά την πρώτη περίοδο της
βασιλείας του, την αυτοκρατορία σε μια μεγάλη κρίση.
http://byzantin-history.blogspot.gr

3. Δεύτερο μισό 6ου αι. και αρχές 7ου αι.
• Πολύπλευρη κρίση.
Κακές
σοδειές
Λοιμο
ί
Εισβολές στα
σεισμο εδάφη της
αυτοκρατορία
ί ς

4. Τι αποτελέσματα είχε αυτή η κρίση;
Εγκατάλειψη και παρακμή
πόλεων
Μείωση πληθυσμού
Υποχώρηση εμπορίου και
νομισματικής κυκλοφορίας
Παραμέληση στρατού

5. • Οικονομία και στρατός στα μέσα του 6ου αι.
• Βρήκαμε το δημόσιο να είναι
καταφορτωμένο με πολλά χρέη και να έχει
φτάσει στη χειρότερη φτώχεια [...] και τον
στρατό τόσο παραμελημένο από την
έλλειψη των αναγκαίων, ώστε το κράτος να
σφυροκοπείται από τις αδιάκοπες εισβολές
και επιδρομές των βαρβάρων
• Από Νεαρά του Ιουστίνου Β' (566 μ. Χ.), Jus
Graecoromanum, τ. I, 1-2 (Νεαρά 1).

6. Επιδρομές εχθρικών λαών
• Οι Σλάβοι κατακλύζουν τις Ευρωπαϊκές
επαρχίες
• Οι Πέρσες έφτασαν στις ακτές του
Βοσπόρου.
• Χρειάζεται ριζική μεταρρύθμιση.
• Λύση στα προβλήματα καλείται να δώσει ο
Ηράκλειος και η δυναστεία του.

8. Β. Η αντεπίθεση του Ηρακλείου
• Ηράκλειος: στρατηγός και
αυτοκράτορας, αρχηγός του
στρατού.
• Με την οικονομική ενίσχυση της
εκκλησίας αναδιοργάνωσε το
στράτευμα και ξεκίνησε πολέμους
με τους Πέρσες (622-628).

9. Πόλεμοι κατά των Περσών
• Μάχη της Νινευί κατάφερε να τους συντρίψει
και να πάρει πίσω όλες τις Βυζαντινές επαρχίες
στην Εγγύς Ανατολή.
• Νίκησε επίσης τους Άβαρους και τους Σλάβους
όταν μαζί με τους Πέρσες πολιόρκησαν την
Κωνσταντινούπολη.
• Η αρπαγή του Τιμίου Σταυρού από τους Πέρσες
έδωσε στους πολέμους θρησκευτικό
χαρακτήρα.

11. Δρόμωνας : το πολεμικό πλοίο του
Βυζαντίου.

13. • Παρά τις επιτυχίες του Ηράκλειου
τα προβλήματα με τις εχθρικές
επιδρομές συνεχίστηκαν.
• Οι Άραβες γίνονται επικίνδυνοι.
• Άρα χρειάζεται ένα νέο διοικητικό
σύστημα για την αντιμετώπιση
αυτού του κινδύνου.

14. Θέματα
• Διοικητικές περιφέρειες με δικό τους στρατό,
στον οποίο υπηρετούσαν ελεύθεροι αγρότες,
στους οποίους το κράτος παραχωρούσε
στρατιωτικά κτήματα. Με τα έσοδα τους από
την καλλιέργεια συντηρούσαν τις οικογένειες
τους, αγόραζαν τον εξοπλισμό και κάλυπταν τα
έξοδα των εκστρατειών.
• Έτσι καταργήθηκαν οι μισθοφόροι και
δημιουργήθηκε ένας είδος εθνικού στρατού.

15. • Το κάθε θέμα το διοικούσε ένα
πρόσωπο που ασκούσε πολιτική
και στρατιωτική εξουσία, ο
στρατηγός.
• Το σύστημα των θεμάτων
εξαπλώθηκε και στις ευρωπαϊκές
επαρχίες του κράτους στα τέλη
του 7ου αι.

16. Ο εξελληνισμός της κρατικής
διοίκησης
• Επίσημη γλώσσα στην πολιτική και
στρατιωτική διοίκηση γίνεται η ελληνική.
• Οι ρωμαϊκοί τίτλοι αντικαθίστανται από
ελληνικούς, έτσι ο Ηράκλειος πρώτος
αποκαλείται βασιλεύς με την προσθήκη
«πιστός εν Χριστώ»
• Ουσιαστικά λοιπόν ξεκινά η ελληνική
Βυζαντινή Αυτοκρατορία.