1. 1. Дараах мэдээллийг ашиглан дараах зүйлсийг хий.
a. Интервалын болон дискрет тархалтын цуваа байгуул
b. Тархалтын цувааны харьцангуй, өсөн нэмэгдэх давталтуудыг тооцоол
c. Байгуулсан тархалтын цувааг полигон, гистограмм, огив графикаар дүрслэн харуул
d. Тархалтын цувааны төвийн хэмжигдэхүүнийг тооцоол
e. Хэлбэлзлийн үзүүлэлт тооцоол
f. Хосолсон бүлэглэлт хийж хүснэгтээр харуул
g. Үзүүлэлтүүдийн хооронд тодорхой хамаарал зүй тогтол илэрч байгаа эсэхэд дүгнэлт
өгөх
Ажилчдын
дугаар
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
Арифметик
дундаж
Мэргэжлийн
зэрэг
4
3
1
4
5
6
3
1
2
2
4
3
3
4
4
1
6
5
6
5
3
2
4
5
5
Ажилласан
жил
7
4
1
4
17
20
4
2
1
3
6
9
7
5
11
1
21
10
25
12
6
3
3
15
13
3.64
8.4
Нас
26
22
19
24
40
55
24
19
23
21
36
28
32
28
30
18
51
37
60
46
31
20
32
43
34
32

2. Бодолт:
a. Дискрет тархалтын цувааг мэргэжлийн зэргээр байгуулна
Зэрэг
1
2
3
4
5
6
∑
fi
3
3
5
6
5
3
25
wi
0.12
0.12
0.2
0.24
0.2
0.12
1
Sш (wi)
0.12
0.24
0.36
0.56
0.8
1
Sу (wi)
1
0.88
0.68
0.44
0.24
0.12
Sш (fi)
3
6
11
17
22
25
Гистограмм
6
5
4
3
2
1
0
1
2
3
4
5
6

3. Полигон
7
6
5
4
Полигон
3
2
1
0
1
2
3
4
5
6
1.2
1
0.8
0.6
ӨНШД
ӨНУД
0.4
0.2
0
1
2
3
4
5
6
Дискрет тархалтын цувааны Мода нь хамгийн олон давталттай утга болох 4 байна. Медиан
нь Me=∑fi/2 буюу 12.5 дахь вариантын утга болох 4 байна.
Давталт орсон л бол дисперсийг жинлэгдсэн томъѐогоор бодох ба дискрет тархалтын
цувааны үед вариантыг шууд ашиглаж, интервал тархалтын цувааны үед бүлгийн төвийг
ашиглан дисперсийг олно. Ерөнхий дисперс нь нийт вариантын дунджаасаа хэлбэлзэх
хэлбэлзлийг илэрхийлдэг бол бүлгийн дисперс нь зөвхөн бүлэг доторх вариантуудын
бүлгийн дунджаасаа хэлбэлзэх хэлбэлзлийг илэрхийлдэг байна. Дискрет тархалтын
цувааны үед бүлгийн дисперс тэг байна.
,
,

4. b. Интервалын тархалтын цувааг ажилласан жил болон насаар алинаар нь ч байгуулж болно.
Ажилласан жилээр байгуулъя.
№
[1-5[
[5-9[
[9-13[
[13-17[
[17-21[
[21-25]
∑
fi
10
5
4
2
2
2
25
wi
0.4
0.2
0.16
0.08
0.08
0.08
1
Sш (wi)
0.4
0.6
0.76
0.84
0.92
1
Sу (wi)
1
0.6
0.4
0.24
0.16
0.08
Sш (fi)
10
15
19
21
23
25
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
[1-5[
[5-9[
[9-13[
[13-17[
[17-21[
[21-25]
Полигон
12
10
8
6
Полигон
4
2
0
3
7
11
15
19
23

5. 1.2
1
0.8
0.6
ӨНШД
ӨНУД
0.4
0.2
0
3
7
11
15
19
23
Гистограммыг зурахдаа дискрет тархалтын цуваа бол вариант болон давталтаар нь,
интервал тархалтын цуваа бол интервал болон абсолют давталтаар, полигоныг бүлгийн төв
болон абсолют давталтаар байгуулдаг бол огивыг бүлгийн төв болон харьцангуй давтамж,
абсолют давталтын алинаар ч байгуулж болно.
Интервал тархалтын цувааны мода нь
бодвол
Харин
гэж олдох ба томъѐонд орлуулж
байна.
медиан
нь
гэж
байна.
олдох
ба
томъѐон
орлуулж
бодвол
томъѐогоор 12.5 15 байгаа 2-р бүлэгт медиан
оршин байна гэж олдсон болно.
Интервал тархалтын цувааны дисперсийг бүлгийн төвийг ашиглан дээрхийн адил
жинлэгдсэн томъѐогоор бодно. Интервал тархалтын цувааны үед бүлгийн дисперсийг
бодож болно. Интервалын урт их байх тусам бүлгийн хэлбэлзлийг тооцох нь чухал юм.
Одоо хосолсон бүлэглэлт хийж үзье.
Вариант
[1-5[
[5-9[
[9-13[
[13-17[
[17-21[
[21-25]
1
3
-
2
3
-
3
2
2
1
-
4
2
3
1
-
5
2
2
1
-
6
1
2

6. Эндээс харахад ажилласан жил болон мэргэжлийн зэрэг нь хоорондоо шууд хамааралтай
байна. Олон жил ажилласан ажилчид мэргэжлийн зэрэг өндөртэй байхад, дөнгөж ажилд
орсон болон цөөн жил ажилласан ажилчдын мэргэжлийн зэрэг бага байна.