1. 04
innovatief
innovatief
innovatief
HTSM, Chemie, Water en Energie
Internet of Things:
kansen voor het MKB
Steeds meer objecten en producten zijn digitaal met
elkaar verbonden en communiceren ook direct met ons.
Deze gezamenlijke verbinding levert substantieel meer
toegevoegde waarde op en zorgt voor meer gemak in het
dagelijks leven. Syntens speelt met de Innovatiekring
Internet of Things in op de kansen die er voor bedrijven
liggen in het slim verbinden van producten en systemen.
Het ‘Internet of Things’ is een visie waarin objecten en producten in
staat zijn om informatie met elkaar en met de mens uit te wisselen.
Sensoren die aangebracht zijn in producten verzamelen gegevens
over de toestand van de producten zelf en hun omgeving. Deze data
vormen de basis om productfuncties te vernieuwen of te verbeteren,
additionele diensten te ontwikkelen en voor nieuwe business
modellen. Denk aan verwarmingsinstallaties die met de barometer
communiceren, wekkers die in verbinding staan met het koffiezetapparaat, de realtime informatie over de (vertraagde) aankomst van de bus of tram en valdetectie voor ouderen.
Interessant voor MKB
“Internet of Things bestaat als term al sinds 1999
maar is nu eigenlijk pas bezig aan een opmars; er
wordt veel over geschreven en grootbedrijven zijn
er volop mee bezig. Dat komt doordat elektronica
en de sensor- en draadloze communicatietechnologie krachtiger en tegelijkertijd goedkoper zijn geworden. Daarmee is Internet of
Things ook interessant geworden voor het
MKB.’’ Aan het woord is innovatieadviseur
Joris Castermans (foto). In samenwerking
met onder andere TNO en TU Delft leidt hij
momenteel de Innovatiekring Internet of
Things, bestaande uit vijf businessclusters.
Deze businessclusters richten zich op de
zorg, beveiliging, retail, verlichting in de
openbare ruimte en groene gevels.
Syntens Innovatiecentrum
Syntens Innovatiecentrum laat de Nederlandse economie groeien
door het versterken van innovatie in het midden- en kleinbedrijf.
Syntens maakt ondernemers bewust van de mogelijkheden die zij
hebben om te innoveren en helpt ondernemers concreet om daarin
stappen te zetten die leiden tot resultaat voor de onderneming.
Het grote en persoonlijke netwerk van Syntens zoals kennispartners, ondernemers en brancheorganisaties strekt zich uit
over de belangrijkste sectoren van de Nederlandse economie en is
regionaal beschikbaar en toegankelijk. Door nieuwe verbindingen
binnen dit netwerk te leggen, bijvoorbeeld tussen ondernemers
onderling en tussen ondernemers en kennisinstellingen, ontstaan
innovaties die resulteren in nieuwe business. Zo dragen de
activiteiten van Syntens Innovatiecentrum indirect bij aan een
extra omzet bij het Nederlandse bedrijfsleven van enkele
honderden miljoenen euro’s per jaar.
02
Castermans: “Elke cluster is samengesteld uit drie tot vijf bedrijven,
meestal ketenpartners. In een aantal gevallen is een grootbedrijf
en een overheidspartij als ‘lead user’ bij de sessies betrokken.’’
Grote belangstelling
De belangstelling voor de eerste Innovatiekring Internet of Things,
die in december 2012 begon en in juli 2013 wordt afgerond, was
groot. Ondernemers herkennen de potentie van de innovatiekring,
namelijk om gezamenlijk versneld innovatieve business te genereren vanuit een eigen, centraal idee. De gestructureerde aanpak
van de ‘pressure cooker’ sessies spreekt ondernemers aan. Deze
leidt in korte tijd tot een nieuw businessconcept en borgt de voortgang. De clusters krijgen ondersteuning van een multidisciplinair
team van professionals.
02
De grootbedrijven
bestaan bij de
gratie van het MKB
02
03
syntens jaarkalender 2013
jaarkalender
Deze jaarkalender omvat activiteiten en bijeenkomsten van syntens
innovatiecentrum voor ondernemers in de sectoren htsM, Water,
Chemie en energie.
Meer inForMatie: WWW.sYntens.nL/toPKeteniMPULs
Nieuwe ronde
Twee clusters, met vraagstukken aangaande parkeermanagement
en de bouw, staan inmiddels op de wachtlijst voor de nieuwe ronde.
“In september start de volgende Innovatiekring Internet of Things’’,
vertelt Castermans. “Er is opnieuw ruimte voor vijf clusters. We
werken geheel vraaggestuurd, dus alle opties staan open. Deze
innovatiekring is vooral interessant voor complexe vraagstukken die
meerdere belanghebbenden betreffen en waarvoor nieuwe en nauwe
samenwerking in de keten cruciaal is.’’
Innovatief
voortstuwingssysteem geeft
schip vleugels
Vinden van de juiste
partners cruciaal
bij innovatie
04
objecten en
producten slim met
elkaar verbonden
Scan de code voor een video over de Innovatiekring.
Topsectoren springplank
voor groeiambitie MKB!
Om een innovatie te laten slagen en groei te bevorderen, is samenwerking met ketenpartners,
kennisorganisaties, klanten en andere businesspartners van essentieel belang. Geen bedrijf
opereert en concurreert tegenwoordig nog alleen. Binnen het MKB schort echter nog (te) vaak
aan kennisuitwisseling tussen de verschillende partijen.
Colofon
Deze projectnieuwsbrief TopketenImpuls® is een uitgave van
Syntens Innovatiecentrum. Meer informatie: Paul d’Hond,
tel. 06 – 55 82 44 15, e-mail: paul.dhond@syntens.nl.
Tekst: Inge Heuff
Fotografie: Syntens
Opmaak & druk: Iszo Media
Contact
Syntens Innovatiecentrum,
Postbus 1300, 3430 BH Nieuwegein
T. 088 – 444 0 444, E. info@syntens.nl
Nieuwe verbinding, nieuwe business. www.syntens.nl
En juist voor midden- en kleinbedrijven is
die wisselwerking belangrijk, bijvoorbeeld
omdat zij niet over de middelen beschikken om fundamenteel onderzoek te doen.
Topsectoren kunnen voor het MKB een
springplank zijn. Momenteel organiseert
Syntens bijna wekelijks samen met topsectoren en regionale partners ‘Innovatie
Ontketend’ initiatieven. Het MKB vervult,
vanuit een open aanpak en gericht op
samenwerking met het grootbedrijf,
expliciet de rol van innovatiemotor voor
de uitdagingen waar grootbedrijven zich
voor gesteld zien. Syntens ondersteunt
ondernemers bij het formuleren van hun
kennisvraag en innovatieplan en bij het
vinden van samenwerkingspartners.
Ook internationaal gezien liggen er groeimogelijkheden. Nu al is een relatief klein
deel van het MKB verantwoordelijk voor
het grootste deel van de Nederlandse
export. Wat is dan het exportpotentieel van
die andere bedrijven? Hoe kunnen zij hun
positie versterken? De Exportpotentieel
Check geeft een eerste ‘wake up call’.
Met heel vaak nieuwe inzichten in
nieuwe markten.
Voor het MKB is samenwerken met
de topsectoren als spelen in de eerste
divisie. De concurrentie is groot en divers;
vertrouwen in de samenwerking is noodzakelijk evenals de nieuwste kennis,
onderscheidende productontwikkeling
en processen. Daar staan nieuwe afzetmarkten tegenover. De MIT regeling (MKB
Innovatiestimulering Topsectoren) kan het
juiste duwtje geven. En zo zijn topsectoren
springplank voor de groeiambitie van
het MKB.
Paul d’Hond, Projectmanager

2. 03
02
innovatief
innovatief
“De grootbedrijven
bestaan bij de gratie van het MKB”
Vinden van de juiste partners
cruciaal bij innovatie
Sinds mei 2012 is Hans Huis in ’t Veld (foto) het boegbeeld van Topsector Water. Opgeleid in Delft (Civiele
Techniek/kustwaterbouw) heeft Huis in ’t Veld gewerkt
bij Rijkswaterstaat, was hij directeur van DHV Milieu &
Infrastructuur en voorzitter van de raad van bestuur
van DHV en TNO. Topsector Water omvat drie clusters:
Maritiem, Deltatechnologie en Watertechnologie.
Niet zozeer de kwaliteit van de innovatie zelf, maar het vinden van de juiste partners is doorslaggevend voor
het slagen van innovatieprojecten. Dat blijkt uit een onderzoek door TopketenImpuls onder vijftig innovatieve
ondernemers binnen de sectoren HTSM, Water, Energie en Chemie.
Wat is de ambitie van Topsector Water en hoe denkt u deze
waar te maken?
“We streven er naar om in 2020 de toegevoegde waarde te hebben verdubbeld, met name door de exportpositie te verbeteren.
De Nederlandse watersector is goed vertegenwoordigd in het
buitenland, maar de exportkredietregelingen zijn de afgelopen jaren
verslechterd. Daarover voeren we overleg met diverse ministeries.
Voor de cluster Maritiem beschikt Nederland over een aantal grote
wereldmarktspelers die bijvoorbeeld actief zijn bij de gaswinning
in Noordwest-Australië. De Deltatechnologie heeft ook een aantal
grote spelers die wereldwijd actief zijn. Bij Watertechnologie is dat
minder evident. Toch liggen daar veel mogelijkheden. Het initiatief
Rembrandt Water beoogt de Nederlandse export op het gebied van
drink- en afvalwaterdiensten te vergroten. Frank Heemskerk, tot
voor kort voorzitter van het kernteam Export en Promotie, heeft
een rapport dat dit aantoont tijdens de Waterschapsdag op
18 maart overhandigd aan minister Schultz van Haegen.”
Waar staat het MKB in deze topsector?
“Alle grootbedrijven in Topsector Water bestaan bij de gratie van het
toeleverende MKB. In de cluster Maritiem zie ik een goede samenwerking in de keten tussen grootbedrijven en de toeleveranciers.
Bij Deltatechnologie is ook waardering van de grote spelers voor
het MKB, veel ingenieursbureaus in deze cluster zijn zelf MKB.
Voor Watertechnologie geldt dat daar veel en heel diverse MKB’ers
actief zijn. Voor elke cluster komt een MKB loket om de toegang van
het MKB tot de kennis van de topsector te bevorderen. De overeenkomsten zijn inmiddels getekend.”
Welke rol ziet u voor Syntens?
“Syntens gaat de drie MKB loketten concrete inhoud geven. Ik ken
Syntens vrij goed, met name vanuit mijn werk voor TNO. De regionale aanwezigheid en de brede netwerken van de innovatieadviseurs
zijn voor het MKB een ankerpunt. Ook waar het onze ambities voor
de export betreft, omdat de topsector zich eerst op de thuismarkt
moet bewijzen. Projecten als de Zandmotor en de Neredatechnologie voor rioolwaterzuivering zijn onze voorbeelden.”
Ook het beschikken over de juiste kennis,
financiering en techniek zijn belangrijke
succesfactoren. Het vinden van nieuwe
mogelijkheden om te innoveren, wordt
als lastig ervaren. Desondanks blijft
innoveren zonder meer aantrekkelijk:
het is een stuwende kracht voor de groei
van omzet, de toegevoegde waarde en de
export. “Innovatie heeft het ondernemerschap leuker gemaakt”, aldus
een ondernemer.
De MKB loketten voor de drie clusters zijn te bereiken via
mkbloket@tswater.nl en via doorkiesnummer 088 4440259
Syntens jaarkalender 2013
In de Syntens jaarkalender 2013 zijn allerlei
activiteiten opgenomen die Syntens al dan niet
met partners organiseert voor de sectoren HTSM,
Water, Chemie en Energie. De kalender is te
vinden op www.syntens.nl/topketenimpuls of
scan de QR code.
Innovatief voortstuwingssysteem
geeft schip vleugels
Vervang de scheepsschroef door een op-en-neer
bewegende vleugel en je krijgt een voortstuwing die
vergelijkbaar is met die van dolfijnen. Daarmee bespaar
je tot vijftig procent van de brandstofkosten en het schip
vaart veel stiller.
Dit innovatieve idee voor de binnenvaart leverde O-foil uit Rotterdam
de Wim Timmers Ontwerpersprijs op. De afgelopen winter kreeg
het binnenvaartschip ms Triade een nieuw achterschip met de O-foil
voortstuwing aangemeten. Het binnenvaartschip heeft inmiddels
Kennis van buiten
Als het gaat om samenwerken, dan wordt
de weg naar toeleveranciers door de
meeste ondernemers goed gevonden.
Winst valt nog te behalen in de samenwerking met klanten en collega ondernemers. Ondernemers die kennis van
buiten halen, beoordelen die als buitengewoon belangrijk; het gebeurt echter
nog weinig.
de eerste vaart achter de rug en O-foil directeur Patrick Heuts
(foto: rechts) is enthousiast. “Het is wel wennen voor de schipper die
gewend is op basis van het schroefgeluid te anticiperen. Dat geluid
ontbreekt nu.’’ De toepassing van een horizontaal geplaatste vleugel
in plaats van een schroef is zo’n enorme verandering, dat niets meer
standaard is. Heuts: “Het inregelen en verwerken van de aanvangsperikelen kosten tijd, energie en inzet, maar horen bij zo’n ingrijpende
innovatie. Zodra de mechanische vleugel met diesel-elektrische
aandrijving op elkaar ingeregeld zijn, kunnen we beginnen met de
officiële emissiemetingen.’’
“De technologische vinding van de ondernemers achter O-foil leest als een spannend
jongensboek’’, meent innovatieadviseur
Niklaas van Hylckama Vlieg (foto: links). “Het
is een enorme uitdaging om de aandrijving
van een binnenvaartschip anders vorm te
geven. En vervolgens ga je als buitenstaander
deze innovatie in een soms heel behoudende
sector introduceren. Daar heb je veel doorzettingsvermogen voor nodig en het inzicht
dat anderen je kunnen ondersteunen.’’ De
innovatieadviseur is vanaf het begin bij O-foil
betrokken en is voor het bedrijf een sparring
partner geweest als het gaat om het businessplan, de verwerving van financiering/
subsidies en samenwerking met partners.
Ook heeft hij O-foil in contact gebracht met
Geheimhouding
De ondervraagde ondernemers vinden het
lastig om financiering voor innovatie aan
te trekken. Meestal lossen zij dat op door
financiering uit eigen middelen, daarmee
weten zij de continuïteit van het innovatietraject te waarborgen. Gevraagd naar de
belangrijkste organisatorische en sociale
succesfactoren, worden het regelen van
geheimhouding en het maken van een
goed plan het vaakst genoemd. Actieve
betrokkenheid van alle medewerkers en
businesspartners stuwt de resultaten op
en tilt het bedrijf naar een hoger niveau.
Ten slotte goed nieuws voor de totale
innovativiteit van het Nederlandse MKB:
in meer dan de helft van de gevallen
relevante kennispartijen zowel op technologisch als juridisch/bedrijfskundig gebied.
Middels het Enterprise Europe Network, waar
Syntens in deelneemt, zijn de eerste stappen
gezet om de technologie in het buitenland
onder de aandacht te brengen.
Heuts: “Niklaas en zijn collega’s beschikken
over een groot netwerk. Die contacten hebben ons geholpen om de ontwikkeling van de
O-foil voortstuwing telkens naar een hoger
plan te trekken. Niet alleen de technologie
is een gigantische uitdaging, de markt moet
het systeem ook gaan accepteren. Nu de ms
Triade vaart, kunnen we laten zien waarom de
investering het waard is.’’
worden collega ondernemers aangestoken door het succes van innovatie.
Innovatietoppers
De volledige resultaten van dit onderzoek
zijn terug te vinden in de publicatie
‘Het mooiste uitzicht is inzicht; inzicht in
en uitzicht op het succes van innovatietoppers‘. Voorbeelden van succesvolle
innovaties zijn er volop, zoals de Dental
Scan (foto) waarbij ketenpartners een
mobiele mondscan hebben ontwikkeld.
Samen met een aantal collega’s uit de
sectoren HTSM, Water, Energie en Chemie is de beschrijving terug te vinden in
de uitgave ‘Innovatietoppers’, te vinden op
www.syntens.nl/topketenimpuls.
Scan de QR code voor een verslag van
het onderzoek.