2. Τα αντικείμενα μπορεί να φορτιστούν θετικά ή αρνητικά, συνήθως
λόγω τριβής. Αυτό ονομάζεται στατικός ηλεκτρισμός.
Τα όμοια φορτισμένα σώματα απωθούνται και τα αντίθετα φορτισμένα
σώματα έλκονται.
Κάθε μπαταρία έχει δύο πόλους, έναν θετικό και έναν αρνητικό.
Για να ανάψει το λαμπάκι πρέπει η μία επαφή του να συνδέεται με τον
έναν πόλο της μπαταρίας και η άλλη με τον άλλον πόλο της μπαταρίας.
3. ΦΕ4: ΕΝΑ ΑΠΛΟ ΚΥΚΛΩΜΑ
Τι εννοεί ο ποιητής;
Τι μπορεί να είναι το κύκλωμα;
Υπάρχουν απλά κυκλώματα αλλά και σύνθετα;
4. Στο πείραμα της προηγούμενης ενότητας έπρεπε να κρατάς το λαμπάκι με
το χέρι σου. Αυτό δεν ήταν επικίνδυνο, αφού η μπαταρία έχει μικρή ποσό-
τητα ηλεκτρικού ρεύματος. Ωστόσο για πρακτικούς λόγους στα πειράματα
χρησιμοποιούμε λυχνιολαβές. Τι μπορεί να είναι;
5. Στην παρακάτω εικόνα βλέπετε μία μπαταρία κι ένα λαμπάκι στερεωμένο σε
μία λυχνιολαβή. Σχεδιάστε δύο καλώδια, που να συνδέουν την μπαταρία με
τη λυχνιολαβή, έτσι ώστε το λαμπάκι να φωτίζει.
6. Η σύνδεση που μόλις σχεδιάσαμε είναι ένα κλειστό ηλεκτρικό κύκλωμα.
Το κύκλωμα αυτό αποτελείται από:
7. Η σύνδεση που μόλις σχεδιάσαμε είναι ένα κλειστό ηλεκτρικό κύκλωμα.
Το κύκλωμα αυτό αποτελείται από:
Μπαταρία
Καλώδια
Λυχνιολαβή
Λαμπάκι
Μπορείτε να σκεφτείτε
γιατί λέγεται κλειστό
ηλεκτρικό κύκλωμα;
8. Λέγεται ηλεκτρικό κύκλωμα, γιατί με τα υλικά που χρησιμοποιούμε (μπατα-
ρία, καλώδια, λαμπάκι με λυχνιολαβή) δημιουργείται ένας «κύκλος» όπου
ρέει το ηλεκτρικό φορτίο της μπαταρίας.
Λέγεται κλειστό, γιατί δεν υπάρχει κανένα άνοιγμα, καμία διακοπή, και έτσι
το λαμπάκι ανάβει.
9. Στο πείραμα αυτό θα κατασκευάσουμε μία λυχνιολαβή, που θα μπορούμε να
χρησιμοποιήσουμε στα επόμενα πειράματα.
10. Κόψτε δύο κομμάτια καλώδιο και αφαίρεσε προσεκτικά με το ψαλίδι από
τις άκρες τους το πλαστικό. Στερεώστε από έναν συνδετήρα στη μία άκρη
κάθε καλωδίου.
11. Στερεώστε την άλλη άκρη του ενός καλωδίου στην πινέζα.
Αν η πινέζα έχει πλαστικό κάλυμμα, πρέπει πρώτα να το αφαιρέσετε.
Καρφώστε την πινέζα στην άκρη του ξύλου.
12. Στερεώστε την άλλη άκρη του δεύτερου καλωδίου στο λαμπάκι,
όπως βλέπετε στην εικόνα.
13. Καρφώστε το μανταλάκι στο ξύλο, όπως βλέπετε στην εικόνα. Η μεγάλη
τρύπα που σχηματίζει το μανταλάκι πρέπει να είναι πάνω από την
πινέζα.
14. Η λυχνιολαβή είναι έτοιμη. Τοποθετήστε το λαμπάκι στη λυχνιολαβή και
συνδέστε τη στην μπαταρία.
Τι παρατηρείτε;
16. Σχεδιάστε στην παρακάτω εικόνα τα καλώδια που συνδέουν την μπαταρία
με τη λυχνιολαβή. Με έναν χρωματιστό μαρκαδόρο σημειώστε το
κλειστό ηλεκτρικό κύκλωμα.
17. Σχεδιάστε στην παρακάτω εικόνα τα καλώδια που συνδέουν την μπαταρία
με τη λυχνιολαβή. Με έναν χρωματιστό μαρκαδόρο σημειώστε το
κλειστό ηλεκτρικό κύκλωμα.
Σε τι χρησιμεύουν οι λυχνιολαβές;
Αν δε χρησιμοποιούσαμε λυχνιολαβές, θα ήταν ευκολότερη ή
δυσκολότερη η σύνδεση των λαμπτήρων;
Πόσο ασφαλές θα ήταν αν προσπαθούσαμε να συνδέσουμε με τα
χέρια μια ηλεκτρική λάμπα στα καλώδια;
18. Επειδή δε θα ήταν καθόλου ασφαλές να πιάσουμε με τα χέρια μας τη λάμπα
και τα καλώδια του ηλεκτρικού ρεύματος, στο σπίτι μας όλες οι λάμπες είναι
και αυτές τοποθετημένες σε λυχνιολαβές.
19. Οι λυχνιολαβές είναι ειδικές υποδοχές που συνδέουν τις επαφές της λάμπας
με το ηλεκτρικό ρεύμα. Φυσικά υπάρχουν άλλες λυχνιολαβές για λάμπες
μπαγιονέτ και άλλες για λάμπες βιδωτές και σε πολλά διαφορετικά σχέδια.
20. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της χρήσης της λυχνιολαβής;
Τι μπορούμε να συμπεράνουμε λοιπόν;
21. Η σύνδεση των λαμπτήρων είναι ευκολότερη και ασφαλέστερη όταν
χρησιμοποιούμε λυχνιολαβές.
22. Για να μπορούμε να σχεδιάζουμε πιο εύκολα τα ηλεκτρικά κυκλώματα,
χρησιμοποιούμε σκίτσα με σύμβολα.
Παρατήρησε τις τρεις εικόνες. Σε τι διαφέρουν;
23. Για να μπορούμε να σχεδιάζουμε πιο εύκολα τα ηλεκτρικά κυκλώματα,
χρησιμοποιούμε σκίτσα με σύμβολα.
Παρατήρησε τις τρεις εικόνες. Σε τι διαφέρουν;
Στην πρώτη εικόνα φαίνονται όλες οι λεπτομέρειες του κλειστού κυκλώματος.
Στη δεύτερη πάλι φαίνονται αλλά με πιο απλό τρόπο.
Στην τρίτη εικόνα φαίνονται μόνο τα βασικά μέρη του κυκλώματος.
24. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα καθενός
από τους παραπάνω τρόπους σχεδίασης ενός κυκλώματος;
25. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα καθενός
από τους παραπάνω τρόπους σχεδίασης ενός κυκλώματος;
Με τον πρώτο τρόπο βλέπουμε αναλυτικά το κύκλωμα, αλλά χρειάζεται
χρόνος για να το σχεδιάσουμε. Στην τελευταία εικόνα μπορούμε πολύ
γρήγορα και άνετα να σχεδιάσουμε το κλειστό κύκλωμα.
26. Στηv εικόνα βλέπεις το σκίτσο ενός ηλεκτρικού κυκλώματος με σύμβολα.
Ποια είναι αυτά;
27. Στηv εικόνα βλέπεις το σκίτσο ενός ηλεκτρικού κυκλώματος με σύμβολα.
Ποια είναι αυτά;
28. 1. Σε ένα κύκλωμα με μπαταρία και λαμπάκι σε λυχνιολαβή δεν ανάβει το
λαμπάκι. Μπορείς να σημειώσεις μερικές πιθανές αιτίες του προβλήματος;
29. 1. Σε ένα κύκλωμα με μπαταρία και λαμπάκι σε λυχνιολαβή δεν ανάβει το
λαμπάκι. Μπορείς να σημειώσεις μερικές πιθανές αιτίες του προβλήματος;
Mπορεί να έχει εξασθενήσει η μπαταρία. Μπορεί τα καλώδια να μην είναι
καλά συνδεδεμένα. Μπορεί να έχει καεί το λαμπάκι. Μπορεί κάπου να
έχει κοπεί κάποιο καλώδιο.
32. 3. Μπορείς να σχεδιάσεις με έναν χρωματιστό μαρκαδόρο το κλειστό
ηλεκτρικό κύκλωμα στον φακό;
33. 3. Μπορείς να σχεδιάσεις με έναν χρωματιστό μαρκαδόρο το κλειστό
ηλεκτρικό κύκλωμα στον φακό;
34. 4. Για να φωτίζει μία λάμπα, πρέπει να συνδέεται με την ηλεκτρική πηγή με
δύο καλώδια. Σε μία λάμπα γραφείου βλέπουμε ένα μόνο καλώδιο, που
συνδέει τη λάμπα με την πρίζα. Παρατήρησε τις εικόνες.
Μπορείς να εξηγήσεις πώς συνδέεται η λάμπα με την πρίζα;
35. 4. Για να φωτίζει μία λάμπα, πρέπει να συνδέεται με την ηλεκτρική πηγή με
δύο καλώδια. Σε μία λάμπα γραφείου βλέπουμε ένα μόνο καλώδιο, που
συνδέει τη λάμπα με την πρίζα. Παρατήρησε τις εικόνες.
Μπορείς να εξηγήσεις πώς συνδέεται η λάμπα με την πρίζα;
Μπορεί να βλέπουμε ένα
καλώδιο, αλλά στην πραγμα-
τικότητα υπάρχουν δύο στο
εσωτερικό του. Καθένα από
αυτά τα δύο καλώδια κατα-
λήγει στις επαφές της
λυχνιολαβής.
36. ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ
Απλό κλειστό ηλεκτρικό κύκλωμα ονομάζεται ένα σύστημα το οποίο
αποτελείται από ένα λαμπάκι τοποθετημένο σε λυχνιολαβή, από καλώδια
και μία μπαταρία. Τα καλώδια συνδέουν τις επαφές της λυχνιολαβής με τους
πόλους της μπαταρίας. Τότε από το λαμπάκι διέρχεται ηλεκτρικό φορτίο,
με αποτέλεσμα να ανάβει.
