Fd 20110819-01007005

1. We kunnen er niet aan voorbijgaan; we moeten verder met de euro willen we geen financiële meltdown riskeren. Foto: Peter Hilz/HH
Geloof in snelle groei is illusie
Overheden en instellingen moeten ophouden zichzelf en ons voor de gek te houden
Dolf van den Brink Banken, verzekeraars en pen- op een veel te fragiele basis. Kos- de economische horizon weer ver-
............................................................ sioenfondsen zullen worden ge- tenverlagingen kunnen nooit de betert.
D
confronteerd met gigantische af- start zijn van een nieuwe opleving. Het wordt tijd dat we onderken-
e laatste weken heeft de waarderingen op basis van nieuwe Daarvoor zijn nieuwe clusters van nen dat economische modellen,
wisselwerking tussen de valutakoersen. Voor Nederland zal innovatie nodig en die zijn er ook, net als weerprognoses, veel te kort-
ontwikkelingen op de het bijvoorbeeld betekenen dat de maar deze nieuwe product cycles zichtig zijn. De enige monetaire va-
kapitaalmarkten en de exposures op landen als Frankrijk, zijn nog in hun aanloopverliezen riabele in de macro-economische
acties van politici geleerd, dat de Italië en Spanje met vele tientallen — zoals duurzame energie — en modellen is de rente. Omvang en
kans dat de euro ten onder zal miljarden moeten worden afge- lang nog niet aan de fase toe van samenstelling van bankbalansen
gaan niet groot is. waardeerd. accelererende dynamiek. Dat gaat bijvoorbeeld zitten er niet in, want
De aanval op Spaans, Italiaans Dit zal ons zeer waarschijnlijk in wel gebeuren, maar duurt waar- dat is allemaal te ingewikkeld. Dat
en Frans staatspapier heeft de be- een depressie storten die niet on- schijnlijk nog vijf à tien jaar. moge zo zijn, maar laat men dat
trokken politici duidelijk gemaakt derdoet voor die van de jaren der- In de jaren dertig vond ook zo’n dan ook hardop zeggen. Het wordt
dat er geen weg terug is. De grenze- tig. Er is dus geen weg terug! Het omslagpunt plaats en toen heb- tijd dat gezond verstand weer gaat
loze naïviteit waarmee sommigen goede nieuws is, dat politici zich ben financiële en monetaire auto- meespelen.
— waaronder serieuze politici en meer en meer realiseren dat Euro- riteiten besloten het probleem op Ik kan me nog goed herinneren
economen — hebben geventileerd pa meer dan een monetaire unie te lossen door enorm op de rem te dat ik in november 2008 een dis-
dat we de euro maar moeten laten moet worden. En dat gaat ook ge- gaan staan. Het lijkt erop dat met cussie had met een hoge functio-
vallen of het eurogebied moeten beuren. Het slechte nieuws is dat name monetaire autoriteiten de naris van het CPB. Deze bleef maar
opdelen in verschillende regio’s, is dit Europa, en waarschijnlijk ook laatste tien jaar precies het omge- beweren dat zijn modellen geen
verbijsterend. de rest van de wereld, in een stevi- keerde hebben gedaan. Men heeft recessie voorspelden. Ten einde
Het opbreken van de muntunie ge recessie zal brengen. enorm gas gegeven door langduri- raad heb ik toen geroepen: ‘Schei
zal het eurogebied en de rest van Het is goed nog even terug te ge liquiditeitscreatie. Vooral de toch eens uit met naar modellen te
de wereld tot een complete finan- gaan naar waar het allemaal mee banken zijn gefaciliteerd tot een kijken en kijk gewoon eens het
ciële meltdown brengen. Los van begonnen is. Na de Tweede We- vrijwel ongeremde groei van hun raam uit!’ En ook nu lijkt me dat
de vraag hoe je praktisch en tech- reldoorlog hebben we in de wes- activa. geen onverstandige instelling.
nisch weer tot lokale valuta komt terse wereld een ongekende groei Ik denk dat beide uitersten zeer Nog steeds schijnen vele model-
(de conversie naar de euro heeft ja- in arbeidsproductiviteit meege- verwerpelijk zijn. Het stimuleren len een snelle verbetering van de
ren gekost), een opsplitsing zal tot maakt, met name veroorzaakt van een reële economie die in een economie te voorspellen. Soms
een ongekend waardeverlies lei- door een opgaande golf van inno- saneringsfase is beland, is in ieder vraag ik me af wie nu eigenlijk gek
den bij financiële instellingen. vatie. In vele bedrijfstakken zijn geval levensgevaarlijk. Het leidt tot is geworden. In een wereld waarin
product cycles gestart die de eco- schuldvorming die niet gedragen vrijwel alle Europese landen moe-
nomische groei tot grote hoogte wordt door een reële verdien-capa- ten bezuinigen, Amerika de keuze
hebben opgestuwd. Maar product citeit. heeft zijn schuld onverantwoord
Eurozone cycles kennen altijd een einde. Als het niet zo ernstig was, zou verder te laten oplopen of ook ste-
Het idee om de euro Terugkijkend is het zeer aanne- het bijna komisch zijn om te zien vig te gaan bezuinigen en Azië aan
melijk dat eind jaren negentig ver- hoe betrokken partijen zoals over- een groeivertraging toe is, de reële
weer af te schaffen is schillende van deze cruciale pro- heden en financiële instellingen, economie in transformatie is en
grenzeloos naïef duct cycles in een verzadigingsfase proberen zichzelf voor de gek te de meeste financiële instellingen
zijn gekomen. De laatste tien jaar houden. Eén van de problemen moeten de-leveragen en de-risken,
Economen tonen vele industrieën in de wes- van de huidige gang van zaken is zie ik geen snelle opleving aan de
Economische modellen terse economieën weinig top line dat de meeste financiële progno- horizon. Integendeel. Laten we
ontberen realiteit groei, maar weten hun winstmar- ses zijn gebaseerd op modellen die maar hopen dat ík gek geworden
ges door kostenverlagingen op de evident hebben gefaald. Vrijwel ben.
Opleving been te houden. geen planbureau of bankanalist
Herstel zal zeker tien Dit geeft op het eerste gezicht heeft de kredietcrisis voorzien en Prof. dr. R.G.C. van den Brink is
het plaatje van een winstgevend ook nu weer wordt er op basis van hoogleraar Financial Institu-
tot vijftien jaar duren bedrijfsleven, maar mijns inziens bestaande modellen beweerd dat tions UvA.