SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo

Antologia antologija

•
•
debeljackitatjana
debeljackitatjana
Bildung
1 von 428
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Przełożyła z języków serbskiego, chorwackiego, polskiego, macedońskiego, słoweńskiego, bułgarskiego, bośniackiego oraz dokonała wyboru: Olga Lalić-Krowicka Antologia sztuk słowiańskich „Między Ochrydą a Bugiem” Antologija slavenskih umjetnosti „Između Ohrida i Buga“ Антологија славенских уметности „ Између Охрида и Буга“ Krosno 2010 1
Redakcja: Olga Lalić-Krowicka Opracowanie graficzne: Olga Lalić-Krowicka, Kamil Krowicki Korekta: Vesna Denčić, Ljiljana Milosavljević, Kamil Krowicki Projekt okładki: Kamil Krowicki Skład: Olga Lalić-Krowicka, Kamil Krowicki Zrealizowane przy pomocy finansowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urzędu Gminy Dukla, Apteki „Urtica” w Dukli, NZOZ Medicus w Dukli i ZM „Jasiołka” w Dukli, firmy przewozowej „Miś – Krosno”, zajazdu „Domenico” w Tylawie i Przedsiębiorstwa produkcji kruszywa „Żwirgeo s. c.” w Trzcianie oraz autorów publikujących na łamach antologii. ©Copyright by Olga Lalić-Krowicka Wydanie pierwsze Edycja I Krośnieńska Oficyna Wydawnicza Sp. z o.o Druk CHEMIGRAFIA, Krosno, ul. Białobrzeska 74 Tel. (013)43 254 15 2
WSTĘP (od redaktorki i tłumaczki) Od wielu lat moim marzeniem było zrobić „coś pięknego” dla naszej słowiańszczyzny. Tym razem, odpukać, udało się. Prezentuję Państwu na łamach antologii „Między Ochrydą a Bugiem” wiersze, krótkie opowiadania, haiku, aforyzmy, dramat, poezję dla dzieci oraz poezję dziecięcą i młodzieżową w moim przekładzie oraz prace artystyczne (rysunek, malarstwo, grafika, fotografia, projekty ubioru) koło 200 autorów z różnych państw słowiańskich (m.in. z Polski, Serbii, Chorwacji, Macedonii, Bułgarii, Słowenii, Czarnogóry, Bośni i Hercegowiny oraz Rosji), także z Anglii, Niemiec, Litwy, Izraela, Stanów Zjednoczonych, Gwatemali etc. Niestety w tej edycji antologii zabrakło autorów ze Słowacji, Czech, Białorusi, Ukrainy oraz autorów mówiących jeszcze w językach górno i dolno serbołużyckich. Mam nadzieję, że w następnej edycji tego zbioru uda się ich umieścić oraz uzupełnić rubryki z takich państw jak Słowenia, Czarnogóra, Bułgaria, Rosja etc. Starałam się umieścić prace literackie dwujęzycznie, choć w paru miejscach zabrakło mi tekstu oryginalnego z przyczyn technicznych. Mam nadzieję, że mi państwo wybaczycie. Postaram się o to w następnych edycjach. Tytuł „Między Ochrydą a Bugiem” nawiązuje do pochodzenia autorów z tychże państw, które mieszczą się między macedońskim jeziorem Ochrydzkim a polsko-ukraińsko-białoruską rzeką Bug. Nawiązanie polega też na tym, że pierwsza szkoła piśmienictwa m.in. staro-cerkiewno- słowiańskiego (założona w IX w. przez ucznia św. Cyryla i Metodego, Klemensa) powstała nad Ochrydzkim jeziorem, a nasza praojczyzna słowiańska znajdowała się gdzieś tutaj, tuż nad Bugiem jak wskazują hipotezy naukowe. Życzę Państwu miłej lektury oraz miłego oglądania prac artystycznych „Między Ochrydą a Bugiem”. Myślę, że Państwo odnajdziecie wiele piękna dla siebie i podzielicie się z nami wszystkimi swoimi wrażeniami i refleksjami. Planuję w przyszłości następne edycje antologii i zapraszam do współpracy wszystkich zainteresowanych. W tymże wstępie pragnę również podziękować sponsorom, autorom i recenzentom, oraz wszystkim życzliwym mi osobom a także mojemu małżonkowi, który mnie wspierał podczas pracy nad tym projektem 3
UVOD (od urednika i prevodioca) Od prije mogo godina moj san je bio da uradim "nešto lepo" za naše Slavene. Ovaj put, da kucnem u drvo,uspijelo je. Predstavljam na stranicama antologije "Između Ohrida i Buga" pjesme, kratke priče, haiku pjesme, aforizme, dramu, poeziju za decu i dječiju i omladinsku poeziju u mome prevodu, kao i umjetnička dijela (crteže, slike, grafike, fotografije, projekte odeće) oko 200 autora iz različitih slavenskih zemalja (Poljska, Srbija, Hrvatska, Makedonija, Bugarska, Slovenija, Crna Gora, Bosna i Hercegovina i Rusija) kao i iz Engleske, Nemačke, Litvanije, Izraela, Sjedinjenih Američkih Država, Gvatemale itd. Nažalost, u ovom izdanju antologije nedostaju radowi autora iz Slovačke, Češke, Bijelorusije, Ukrajine i autora koji još uvijek govore gornjim i donjim srpskolužičkim bezikom. Nadam se da će mi u slijedećim izdanjima ove antologije uspeti da se bolje popune rubrike sa radovima autora iz zemalja kao što su Slovenija, Crna Gora, Bugarska, Rusija, itd. Pokušala sam da postavim dvojezično književna dijela, iako mi je u nekoliko mesta zafalio originalni tekst i to zbog tehničkih razloga. Nadam se da ćete mi oprostiti. Nastojaću to da dovršim u narednim izdanjima. Naslov "Između Ohrida i Buga" se odnosi na porijeklo autora iz ovih zemalja, koje se nalaze između makedonskog Ohridskog jezera i poljsko- ukrajinsko-bijeloruske rijeke Bug. Činjenica je takva da je prva staro- crkveno-slavenska škola (koju je osnovao u IX. vijeku učenik sv. Ćirila i Metodija, Klimet) postala nad Ohridskim jezerom i naša slavenska pradomovina leži negdje uz Bug, kako govore naučne hipoteze. Nadam se da ćete uživati u čitanju i gledanju lijepih umjetničkih dijela "Između Ohrida i Buga." Mislim da ćete naći mnogo toga lijepoga za sebe i da ćete se podijeliti sa namavašim utiscima i refleksijama. Planiram u budućnosti naredna izdanja antologije i pozivam sve zainteresovane na saradnju. U ovome kratkom uvodu želim da se zahvalim sponzorima, autorima i recenzentima, kao i svim ljubaznim ljudim i mome suprugu koji me je podržao tokom rada na ovome projektu. 4
POEZJA POLSKA POLJSKA POEZIJA ПОЉСКА ПОЕЗИЈА 5
Liliana Abraham Zubińska - Kielce Dzień w którym umarł Czesław Miłosz Wieczorem w dolinach Gór Świętokrzyskich zbierają się jesienne mgły. W Łącznej rodzina bocianów medytuje nad odlotem. Zamykam oczy, by zobaczyć gdzie dzisiaj zapada słońce. Wnętrze góry otwiera się przyjmując strudzonego wędrowca. Na dan kada je umro Česlav Miloš Uveče u dolinama Svjetokriskih Gora spuštaju se jesenje magle. U Lačnej jato roda meditira pre leta. Zatvaram oči, želim da vidim gde danas zalazi sunce. Gorska utroba otvara se mameći umornog putnika. 6
Jan Belcik - Krosno Rajska historia Byłem stary i głuchy Ślepłem i puchłem Diagnoza i recepty musiały być ostateczne Szedłem wolno i z pokorą po miłosierne -ludzkie– uderzenie obuchem siekiery Po pierwszym straciłem przytomność Po drugim życie A przecież nigdy nie zostałem wypędzony z raju 7
Nebeska priča Bio sam star i gluv Slep i otečen Dijagnoza i recepte bile su konačne Išao sam usporeno i pokorno po milosrdna -ljudska- cepanja sekirom Kao prvo okrenula mi se svest Kao drugo život Ali ipak nikad nisam bio prognan iz raja 8
Emil Biela - Myślenice Tragedija prstiju zastani jednom na obali mora reke ili jezera uzmi vodu u dlanove neće poželeti tebe pobeće prestrašena mudra zna dobro, što činiti umeš na prstima PTICA I ČOVEK Čitavo predvečerje ptice glasno među sobom telefoniraju radosno pričaju o sutrašnjem vremenu čovek naveče tužan zove drugog čoveka da je opet nepovratno prošao dan da sutra treba ustati pre svoga vremena pre visoko obrazovane tuge iz daleka dopire ubrzana molitva voza iz blizine dobar očev glas mora na horizontu pismo piše brod čovek sa pticom u srcu ide prema zalazećem u more suncu 9
SVETE PTICE O svete ptice koje u kljunu nosite raspevan dan iznad vaših glava sunčane oreole uzete sa oltara od ljudskih lica i upravu ste jer na toj zemlji zaista sveti su isključivo krilati Ja, Svetovid Imam napokon četiri lica deteta-momka-muškarca i starca izrugavam se svojoj dugovečnosti piramidi godina, jer vidim kako u prokoćimskoj klinici umiru deca imali su samo jedno lice 10
Krzysztof Bieńkowski-Płock Niewidoma Ewa Lewandowska śpiewa cokolwiek Jej niezwykle piękne oczy Jej szeroko otwarte oczy Jej oczy trumna światła Jej niezwykle piękny głos Jej olśniewający głos Jej głos pocałunek na rozpalonym czole świata 15.11.08 Slepa Eva Levandovska peva bilošta Njene neobično lepe oči Njene široko otvorene oči Njene oči kovčeg svetla Njen neobično lep glas Njen zadivljujući glas Njen glas poljubac na raspaljenom čelu sveta 11
Kazimierz Burnat - Wrocław *** To nije istina da sam ti otvorio kapije odavno si bila u baštama koje cvetaju neplodno ja sam samo presadio drveće zaslužila si na unapređenje prema njihovim vrhovima iznad cvetova koje je zaprašio bumbar proredi je (višak smanjuje plodnost) kad se vratiš na zemlju okupaj telo u rosi i pomoli se možda ćeš iznova osetiti bremenitost 12
EKSPRESIJA Žive boje radosti ulaze u bledo svetlo uma i u tajnu podsvesti požuda kucanjem srca beleži melodiju strasti koje su konstelacija volje uključuje dušu u tok doživljaja razgovaraš sa svojom nutrinom ipak ta konverzacija dovodi te na bespuće žive boje radosti ulaze odsjajem u crnilo tuge jedini izlazak je povratak svesti 13
*** Niebo zwiesiło skrzydła jak wypłowiała wrona rzuca czarny cień na jego serce czarno-białe punkty jaskółek zwietrzają niepogodę dla miłości ale noc uwięzi cienie i kręte ścieżki jej włosów powiodą do źródła początku życia opróżnieni z tęsknot nasiąkną światłem uniesienia *** Nebo je spustilo krila kao izbledela vrana pruža crnu senku na njegovo srce crno bele tačke lastavica pokvarile su vreme za ljubav ali senka zarobi noć i krivudave staze njene kosi vode do izvora životnog početka prazne od čežnji ispijaju svetlom zanosa 14
Powierzchowność Wzburzone fale w jednej chwili uderzają i wsiąkają w toń są krótkotrwałe jak makijaż plaży nieuskrzydlona miłość rychło opada jak nagrzany balon muśnięty kolcem róży Površinski Uzburkani talasi u jednom trenutku udaraju i nestaju u dubinama kratkotrajni su kao šminka plaže ljubav bez krila brzo opada kao ugrijan balon uboden trnom ruže 15
Damian Cielepa- Cieszyn lirycznie zapadam w sen. powoli pozwalam dotykać powieki światłu świec nie całujmy dzisiaj ciszy. proszę o chwilę, lirycznie zapadam w sen serce bije rytm, powoli lirycznie zapadam w sen lirski propadam u san. polako dozvoljavam dodirivati kapke svetlu sveća ne ljubimo danas tišinu. molim trenutak, lirski propadam u san srce kuca ritmično, polako lirski propadam u san 16
Ryszard Chojecki - Łosice Sobie, na 70-te urodziny Moi koledzy – poeci, rówieśni, święcą swoje jubileusze. A ja nie muszę. Z moimi czterema tomikami - na pół wieku - dobrze znam swoje miejsce w kolejce na Parnas. Może za mało się starałem, może za często trwoniłem dar, nie tylko na błahostki, bo i na sprawy najwyższej wagi: miłość, przyjaźń, linoryty, historię... Trochę mi głupio gdy w recenzji znajduję: „Nie wiedzieć czemu, pokochałem tę poezję ..." Ja też nie wiem czemu? 10-05-2009 17
Sebi, na 70. rođendan Moje kolege - pesnici, vršnjaci, slave svoje godišnjice. A ja ne moram. Sa svoje četiri zbirke - u pola veka - Dobro znam moje mesto u redu na Parnas. Možda je premalo, možda sam često gubio dar, ne samo zbog sitnica, ali i na stvari od izuzetnog značaja: ljubav, prijateljstvo, linorezi, priče ... Malo mi je glupo kad u recenziji pronalazim: "Ne znam zašto, ali zavoleo sam tu poeziju ..." Ne znam ni ja zašto? 18
Robert Czop-Solina Na placu wieczności zasiani w marmurze rozrastają biel i wyją w posągach zatrutych bólem czasu przyjmą razy słońca plują deszczem z zakrwawionych ust udręki czyściec zaczął się na ziemi Na trgu večnosti zasejani u mermeru rastu u belini i viju u kipovima otrovani bolom vremena primaju bičeve sunca pljuckaju kišom iż krvavih usta muke čistilište je počelo na zemlji 19
KONCERT POEZJI W CERKWI W ŁOPIENCE Stanisławowi Ożogowi i Władysławowi Serafinowi w podkamiennym sklepieniu wzruszeń ulotne strofy szybują ciepłą barwą głosu wśród ścian tętna we łzach świec błyszczących między strun drżenie dźwięk się cieniem przemyka KONCERT POEZIJE U CRKVI U LOPJENCI Stanislavu Ožogu i Vladislavu Serafinu u podkamenom svodu uzbuđenja prolazne strofe lebde toplinom boje glasa usred zidova pulsiranja u suzama sjajećih se sveća između struna drhtaja zvuk se senkom promiče 20
Marek Czuku- Łódź Żona poety Żona poety nosi w sobie wiersz. Rośnie on wraz z oddechem dziecka nienarodzonego, dojrzewa w ruchu ręki ukazującym błękity. Żona poety, kreślona szarościami, wymyka się antologiom, kryjąc się w blednącej, nieskończonej miłości. Żona poety podróżuje między kartką a sklepem, śni o różu drzew i czeka, a czekaniu jej... Maj 1986 Žena pesnika Žena pesnika nosi u sebi pesmu. Raste ona zajedno uz dah nerođenog deteta, sazreva u pokretu ruku koje pokazuju na plavenilo. Žena pesnika precrtana sivilom, ispada iz antologije, krijući se u bledoj nesvršenoj ljubavi. Žena pesnika kreće se između karte* i trgovine, sanja ruž drveta i čeka, a čekanje na nju nema kraja... *Karta-osamdesetih godina, dok je u Poljskoj trajala kriza, radnici su dobivali kupone uz pomoć kojih se kupovalo u trgovinama. 21
Antoni Dąbrowski-Starachowice SAMOTNOŚĆ W INTERNECIE globalna wioska ostatni krzyk łącz i znowu sam w canale + - ~ SAMOĆA U INTERNETU globalno selo poslednji krik veza i opet sam u kanalu + - ~ 22
Grażyna Drobek-Bukowska- Racibórz Tak niewiele Tak niewiele potrzeba aby na ustach dziecka zatrzymać uśmiech i radość Tak niewiele -garść zupy gdy w kieszeni pustka -dobre słowo gdy wokół terror -odrobinę słodyczy gdy w domu piekło to tak niewiele a jakie trudne w tym zwariowanym nieludzkim czasie. Tako malo Tako malo je potrebno da bi se na ustima deteta zadržao osmeh i radost Tako malo -šaka supe dok je u džepu praznina -dobra reč dok je okolo teror -malčice slatkiša dok je u kući pakao to je tako malo a kako teško u ovome ludom neljudskom vremenu. 23
Henryk Drzewiecki -Tel Aviv (Izrael) Szarość W szarym świecie wstaje szary dzień przenika swoją szarością szarych ludzi udających się do swoich szarych spraw do szarych biur, szarych fabryk, szarych sklepików niektórzy unoszą głowę – w szarym nieboskłonie … wypatrują tęczy Sivilo U sivom svetu ustaje sivi dan proniče svojim sivilom sive ljude koji su se uputili svojim sivim obavezama do sivih biroa, sivih fabrika, sivih prodavnica poneki podižu glave u sivom nebosklonu ...iščekuju duge 24
Bo jesteś Jak jesteś wszystko co byś nie uczynił zmienia rzeczywistość, czasami w skali mikro, rzadziej makro... ma wpływ na ciebie, na otoczenie. Już sama twoja obecność jest zmianą tego co by było gdyby ciebie nie było. Słowo które usłyszysz, spojrzenie które poczujesz, każdy odruch, każdy unik ciała, przypadkowy dotyk są sprowokowane twoją obecnością. Bo jesteś... Zato što jesi Kad si tu sve što uradiš menja stvarnost, ponekad razmera mikro, ređe makro... ima uticaj na tebe, na okolinu. Samo tvoja prisutnost menja to što bi bilo kad tebe ne bi bilo. Reč koju čuješ, pogled koji osetiš, svaka reakcija, svako izbegavanje tela, slučajan dodir su izazvani tvojom prisustnošću. Zato što jesi... 25
Ulice których nie ma Kręci się po Warszawie i szuka ulic których nie ma ... Może miasta też mają swój raj i piekło jak ludzie i zwierzęta? Mój przedwojenny ojciec który nie znał mojej przedwojennej matki i nic nie wiedział o moim powojennym istnieniu kręci się teraz po Warszawie, Szuka ulic których nie ma... Napisało mi się podczas ostatniego pobytu w Warszawie . Październik 2008 Ulice kojih nema Vrti se po Varšavi i potražuje ulice kojih nema... Možda gradovi isto imaju svoj raj i pakao kao ljudi i životinje? Moj predratni otac koji nije poznavao moju predratnu majku i ništa nije znao o mome posleratnom postojanju vrti se sad po Varšavi, Potražuje ulice kojih nema... Ovu sam pesmu napisao u vreme poslednje posete Varšavi Oktobra 2008 26
Człowiek jest istotą czekającą Człowiek jest istotą czekającą To zaczyna się już od maleńkości najbardziej jest niecierpliwy kiedy czeka na wyjście z wczesnego dzieciństwa by mógł już pójść do szkoły później przejść do wyższej klasy, ukończyć maturę jak będzie zdolny to i wyższe studia Człowiek czeka : na śniadanie, na obiad, na kolację, na autobus, na zakończenie dnia pracy, na spotkanie, na kochanie, na pierwsze dziecko. Czeka by dzieci wyszły z domu, na wnuków, na emeryturę. a później na wiele już nie czeka, więcej wspomina Ale też czeka... Czekanie jest istotą człowieka... Čovek je biće koje čeka Čovek je biće koje čeka To počinje već od malena najviše je nestrpljiv kad čeka na izlazak iz ranog detinjstva da bi mogao ići u školu kasnije proći u sledeći razred, položiti maturu ako bude sposoban i na visoku školu Čovek čeka: na doručak, na ručak, na večeru, na autobus, na završetak radnog dana, na susret, na ljubav, na prvo dete. Čeka da bi deca napustila kuću, na unučad, na umirovinu, a kasnije na mnogo toga više ne čeka, više spominje Ali isto čeka.... Čekanje je suština čoveka... 27
Rozmowa na pustkowiu – Nikt tu jeszcze nie był , bo tylko Ty jesteś Ty i tylko ja jestem ja, nikt inny tego nie może … – Wydaje się dziwne, prawda ? nikt tego nie może, ...nawet Bóg... – Przecież nie wiesz co Bóg może. Bóg może stworzyć skałę, której sam nie uniesie. Może stworzyć ziarnko piasku, którego nie ruszy z posad. Może mówić do siebie przez twoje usta i może mówić do ciebie tysiącami innych ust. – Więc mów do mnie Boże jak i ja mogę do ciebie mówić, ale to nie to, że Ty wiesz lepiej, po prostu – tylko Ty wiesz... 28
Razgovor u divljini -Još niko nije tu bio, jer samo si ti ti i samo sam ja ja, niko drugi ne može to... - Čini se čudno, zar ne? niko to ne može, ... ni sam Bog... - Uostalom ne znaš šta Bog može. Bog može stvoriti stenu, koju sam podići ne može. Može stvoriti zrno peska, kojeg ne može pomaknuti iz temelja. Može da govori sebi kroz tvoja usta i može da govori tebi iljadama tuđih ustiju. - Onda govori meni Bog kao što i ja mogu tebi da govorim, ali ne to da ti znaš bolje, jednostavno – samo ti znaš... 29
Maria Duszka-Sieradz *** Mirce i Monice jeszcze warto pisać wiersze o wielkiej tajemnicy drzew w jesiennym zmroku rosnących nad rzeką o kamieniach na dnie strumienia o powietrzu sierpniowym tak czystym że widać nocą wszystkie spadające gwiazdy i o was siostro brzozo i siostro stokrotko *** Mirki i Moniki još uvek vredi pisati pesme o velikoj tajni drveća dok u jesenjem mraku rastu iznad reke o kamenju na dnu potoka o vazduhu u augustu tako čistom da se noću vide sve zvezde padalice i o vama sestro brezo i sestro tratinčice 30
Arkadiusz Frania- Częstochowa *** nie chcę broni czołgu bomb łodzi podwodnej nie chcę armii niewolników w czarnych koszulach z tatuażami na ramionach dajcie mi ławkę w parku i gałązkę leszczyny abym mógł odganiać muchy *** ne želim oružje tenk bombe podmornicu ne želim armiju robove u crnim košuljama sa tetovažama na ramenima dajte mi klupu u parku i granu leske da bih mogao terati muve * * *coraz więcej słów pozostawiam bez kształtu gubią się po nocach wiersze na poduszce gasną razem z latarnią która jarzy wprost w moje okno rano nic nie pamiętam 31
i tylko to kołatanie serca i tylko te myśli które obcierają piętę jak buty za małe o pół numeru niemi robotnicy budują zatrutą studnię ***sve više reči ostavljam bez oblika nestaju u noći pesme na jastuku gase se zajedno sa uličnom svetiljkom koja svetli ravno u moj prozor ujutro se ničeg ne sećam i samo pulsiranje srca i samo te misli koje žuljaju pete kao cipele manje za pola broja nemi radnici grade otrovani zdenac 32
Włodzimierz Gąsiewski-Mielec *** Żołnierze obudzili się z przestrachem Piłat znowu dokładnie umył ręce A Kajfasz modlił się spokojnie Nad Jerozolimą jeszcze raz wzeszło słońce jeszcze raz rozdarły się zasłony ciemności i zaczęły się skracać długie cienie wież powoli rozjaśniał się mrok wąskich uliczek i murów Świątyni zza których dochodził narastający warkot maszyn smród samochodowych spalin samochodów i czołgów oraz kurz i dym który jak leśną mgłę przebijały sztylety porannych promieni które z Dziedzińca Pogan przez Bramę Bolesną i Bramę Efraim i drogą do Jaffy przemykały się rozświetlając w końcu ciemność w pustym grobie Mielec 2001 33
*** Vojnici su se probudili uplašeni Pilat je opet pažljivo oprao ruke A Kajafa se tiho molio Iznad Jerusalima je još jednom izašlo sunce još jednom su se pokidale zavese tame i počele se skraćivati duge senke tornjeva polako se rasvetljavao mrak uskih uličica i zidova Svetinje iza kojih je dopiralo sve glasnije brujanje mašina smrad gasova iz automobila i tenkova kao i prašina i dim koje je kao šumsku maglu probijao bodež jutarnjih pramenova koji su iz Poganskog dvorišta kroz Mučenička vrata i Efrajimova vrata i putem do Jafe promicali rasvetljavajući napokon tamu u pustom grobu Prevod: Vesna Denčić, Olga Lalić-Krowicka 34
Zdzisława Górska - Strzyżów nieważne nieważne – co było wtedy owoc jabłoni czy gruszy a może avocado nieważne – kto skosztował pierwszy i czyim grzechem jesteśmy naznaczeni ważne że owoc był jeden zerwanie wszystkich owoców z wszystkich drzew poznania nie odkryłoby istoty wszechrzeczy nije bitno nije bitno – šta de desilo tada jabuka ili kruška možda avokado nije bitno – ko je probao prvi čijim grehom smo obeleženi bitno je da je plod bio jedan branje svih plodova sa svih stabala poznanja ne bi otkrilo suštinu svega 35
smak życia Od początku wszystko miało być poukładane jak wieczne puzzle Najbarwniej cudowne miało wydarzyć się jutro Żyjąc dnia na dzień mijając się z dniem wśród niekończących się zajęć życie skurczyło się jak suszona śliwka Którą dopiero teraz trzymamy kurczowo w słabszych rękach i smakujemy jej słodycz ostatkiem sił 03.03.2010 ukus života Od samog početka sve je trebalo da bude poslagano kao večne zagonetke Divno obojano trebalo je da se desi sutra Živeći iz dana u dan prolazeći među beskrajnim aktivnostima život se zgrčio kao suva šljiva Koju tek sada držimo čvrsto u slabijim rukama i kušamo njenu slast ostatkom snage 36
Krzysztof Graboń- Turze Pole Zmarnowana wierzyłem jak dzieciak szansie bezowocnie przecierającej mi okulary wskazującej na prawym nadgarstku tykający miernik mordercy Upropaštena poverovao sam kao dečak u šansu koja je bez rezultata brisala moje naočale pokazujući na desnom ručnom zglobu kucajuće merilo ubojice 37
Jerzy Grupiński - Poznań Zabawki jest coś niestosownego chyba w szyciu zwierzątek ze skóry zwierząt Igračke postoji nešto veoma neprikladno u šivenju životinjica od kože životinj San pesnika Ptica koja je pevom uljuljala drvo *** Moj otac koji me je stvorio iz fonema Sine rođeni između linija Belo papirče majke Moje književno telo 38
BILO JE TAKO? Zbog te ribarske priče ne mogu zaspati Leh tvoj stih ili san Orao štuka i vuk na jednoj vrpi leševa na bregu- jel’ da? Kao da se Jakov bori sa Anđelem i pristigao je treći-bes Prebrojali su na prstima -da ih je skupa tri? Ševa Pisati tako- čuje se samo pev A gde je ptica? * * * Tvoje bose stope neprestano plešu po zelenom tepihu i moje sećanje moje sećanje 39
Tomasz Hrybacz - Świdnica Dotknięci palcem bożym Powróciło, jakby w półśnie. Powróciło półprzytomnie. Zapach ramion i ciepło kolan. Ostrożnie wzięli się za ręce i wyszli w noc. -Igło w sercu- prowadź w dogodnej chwili- prowadź starannie. Dodirnuti božjim prstom Vratilo se, kao u polusnu. Vratilo se polusvesno. Miris ramena i toplina kolena. Oprezno su se uzeli za ruke i otišli u noć. - Iglo u srcu - vodi u pogodnom trenutku - vodi brižljivo. 40
Izabela Iwańczuk - Słupsk Z herbaciarni co zrobisz z tym listem przesyłam ci tylko jedną fotografię historia może się nie powtórzyć ponieważ nie lubię swoich zdjęć więc zobacz jak przeistaczam się w słowo patrz zamieniam się w nie powoli tak jak stygnąca woda w japońską wiśnię Iz čajdžinice šta ćeš da uradiš sa tim pismom šaljem Ti samo jednu fotografiju istorija se može ne ponoviti jer ne volim svoje slike ipak pogledaj kako se pretvaram vidi menjam se u reč u nju tako polako kao ohlađena voda u japansku višnju Ostatni od niego wolę listopad dlatego niezapisany ostatni liść motylem spada w najczulszą otchłań twojego życia Poslednji više volim novembar od njega zato nezapisani poslednji list sa leptirom pada u najnežniju propast tvoga vota 41
Genowefa Jakubowska-Fijałkowska - Mikołów *** na kolanach seks modlitwa mycie podłogi na kolanach śmierć jak Somalia *** na koljenima seks molitva brisanje poda na koljenima smrt kao Somalija 42
Teresa Kaczorowska- Ciechanów Prawda za drzwiami Prawda za progiem stoi woalką otulona krucha niepewnością cicha bezradna często drży skulona rumieni ze wstydu za samotność czasem jednak się burzy zamaszyście otwiera drzwi wkracza na salony gwałtownie wytykając fałsz lecz nikt jej nie słucha skarlałe wielkości podnoszą oblicza Prawda to mit Prawda to względność Prawda to kłamstwo jeszcze słabsza jeszcze bardziej blada Prawda wraca do kąta za próg za drzwi aż zgaśnie... a potem rozpadnie się świat... 43
Istina iza vrata Istina stoji iza praga u veo umotana kao krhka neizvesnost tiha bespomoćna često drhti zgrčena rumeni se od stida za samoću ali ponekad se ljuti žustro otvara vrata ulazi u salone oštro osuđuje laži ali niko je ne sluša zakržljala veličanstva povećavaju oblike Istina je mit Istina je relativnost Istina je laž sve slabija sve ble]a Istina se vraća u ugao iza praga iza vrata dok ne ugasne... a zatim dok svet se ne raspadne... 44
Inni poeci polscy polski Żyd polski Niemiec polski Amerykanin jakimi są poetami Żydem Niemcem Amerykanem czy Polakiem dzięki ci Boże za tęsknotę za kolory i głębokie oddechy... napisał polski Niemiec poeta ciekawe dzieciństwo w życiu miałem... rzekł po długiej wędrówce polski Amerykanin wygnany spod Kołomyi w drodze ze szkoły rozpalony polskim bohaterstwem kamień trafił mnie w plecy... zatrzymał w poezji polski Żyd matematyk z Tel Avivu skomplikowane dusze dotknięte polskością serca przypominają o swoich korzeniach strofami zatrzymanych obrazów dzięki ci Boże że wszędzie na świecie żyją inni poeci polski Żyd... polski Niemiec... polski Amerykanin... 45
Drugi poljski pesnici poljski Jevrejin poljski Nemac poljski Amerikanac čiji su pesnici Jevrejski Nemački Američki ili Poljski hvala ti Bože na nostalgiji na bojama i dubokom disanju ... napisao je poljski Nemac pesnik interesantno detinjstvo sam imao... rekao je posle dugog putovanja poljski Amerikanac proteran iz Kolomije na putu iz škole podstaknut poljskim junaštvom kamen me je pogodio u leđa ... zaustavio se u poeziji poljski Jevrejin matematičar iz Tel Aviva komplikovane duše dirnuti poljskošću srca spominju o svojim korenima strofama zadržanih slika hvala ti Bože da svuda u svetu žive drugi pesnici poljski Jevrejin ... poljski Nemac... poljski Amerikanac ... 46
Rafał „Jeżyk” Kasprzak- Częstochowa *** Gdy pies zjadł ostatni banknot męża wyrzucili z pracy a teściowa zatruwa życie kup Coca Colę i poczuj magię świąt *** Dok pas jede poslednju novčanicu muža su izbacili sa posla a tašta truje život kupi Coca-Colu i oseti magiju sveta *** Wszystko jest snem wojny pokoje Stalin i Matka Teresa egzystencja mierzona nasyceniem szarości otępiła bezwarunkowe uczucia Wszystko jest snem prawdziwe życie zaczyna się po śmierci *** Sve je san ratovi mirovi Staljin i Majka Tereza merena egzistenicja sitošću sivila 47
otupila je bezuslovne osećaje Sve je san istinit život počinje posle smrti *** Kupiłem okno z widokiem na świat szyba pochłonęła mowę miasta uporczywie obserwuję ulicę wszystko co widzę przypomina kiepski cyrk w fotoplastykonie *** Kupio sam prozor s pogledom na svet staklo je upilo buku grada nasrtljivo opserviram ulicu sve što vidim priseća na rđav cirkus u fotoplastikonu 48
Barbara Kocela - Kielce *** Ona i On szukają bezprawnych praw w zakazanych księgach i proszą Pana o przebaczenie za spłoszone nastroje za nie wspólne chwile za grzech zaniechania i krótkowzroczność *** Ona i On traže bespravno pravo u zabranjenim knjigama i mole Boga da im oprosti za uplašeno raspoloženje za neprovedene zajedno trenutke za greh odricanje i kratkovidnost. 49
Rajski sen Ona i On zasnęli pod drzewem Ciekawość wygnano z ogrodu Dojrzałe owoce kołysze wiatr w konarach pragnienia Wątpliwości podzielone na dwie połówki nie pasowały do siebie Sen się zawstydził Nebeski san Ona i On spavaju ispod drveta Radoznalost prognana iz raja Zrelo voće njiše vetar na ogranku želje Sumnje podeljene na dva dela ne uklapaju se Sen se zasramio 50
Krzysztof Kokot – Nowy Targ Pocztówki Ciepłe mury Dubrownika, Lawenda, tymianek, Wieczorną porą królują. Granatowe winne grona Twych oczu, marzeniami Dłonie w kosz splecione. Słońce w Italii się topi ! Jaskółka swoje pieśni, Z północy przynosi. Orzechy i wino, Łzy rozstań osładzają. Czekaj mnie cierpliwie, Świątynio Wang, sudecka, W złotej jesieni pogrążona. Za oknem szaruga płacze, Paciorkami deszczu. Lipowy napar łudzi, Ciepłem letniego zmierzchu, Pocztówki rozrzucone. Pamięć tli się w kominku, Jak morska latarnia mruga. Wrzesień 2005 51
Razglednice Tople dubrovačke zidine, Lavenda, majčina dušica, Navečer caruju. Tamnoplavo grožđe Tvojih očiju, dlanovi su Maštama u košaru zapleteni. Sunce u Italiji se topi! Lastavica svoje pjesme, Sa sjevera donosi. Orasi i vino, Suze rastanka slade. Čekaj me strpljivo, Svetinjo Vang, sudecka, U zlatnoj jeseni zagnjurena. Iza prozora nevrijeme plače, Krunicama kiše. Čaj od lipe zavarava, Topolinom ljetnog sumraka, Razbacane razglednice, Sjećanje u kaminu tinja, Kao svjetionik miga. 52
ŠIBENIK Po sezonie Jacht ledwo się kołysze Na wieczornej czerwieni Światła kafejek Migocą psychodelicznie Ciekawy smak Cappuccino i Pernod Anyżowy posmak starości Dobry Na lepszy sen Fauście Masz doświadczenie Jak ubić interes, aby być Uboższym, a młodszym Przystojniejszym, a biedniejszym Wtedy nie musiałbym Piękna kelnereczko Zrzucać niechcący banknotów Aby sycić wzrok twoimi nogami Ciepłą nocą do drzwi Katedry św. Jakuba przyciśniętej Ściskałbym piersi Drogę torował ku lędźwiom gorącym. Aż strudzone cykady zasną W różu chłodnej jutrzenki Bill please... Sorry, takim niezgrabny… Pomyśl nad lepszym biznesplanem Inaczej nie dogadamy się Mefisto! Listopad 2008 Pani Oldze Lalić-Krowickiej dedykuję. 53
ŠIBENIK Poslije sezone Jahta se jedva ljulja U večernjem crvenilu Svetla kafića Migaju psihodelično Interesantan ukus Cappuccina i Pernoda Anisov okus starosti Dobar Na bolji san o Faustu Imaš iskustvo Kako srediti stvar, da bi bio Siromašniji, a mlađi Zgodniji, a bijedniji Tada ne bih morao Lijepa konobarice Bacati neželjene novčanice Da bih nasitio pogled tvojim nogama U toploj noći uz vrata Katedrale svetog Jakova pritisnuta Stiskao bih prsa Put krčio ka vrućim bedrima Dok ohlađeni cvrčci ne zaspu U ružu hladne zore Bill please Sorry, tako sam nespretan… Pomisli o boljem poslovnom planu Drukčije nećemo se sporazumjeti Mefisto! Studeni 2008 Posvećujem gospođi Olgi Lalić-Krowickoj. 54
Tadeusz Kolańczyk- Głogów Gdy pszczelarz odchodzi Wacek umierał długo gdy noce całe kaszlał by wypluć suchoty gdy pomagał na łące przegrabiać sinoblade jak jego twarz siano i gdy w śliwkowym sadzie kopał chrzan do młodych ogórków a potem pszczół doglądał z troską ostatniego miodobrania jeszcze róże miał przyciąć i podwiesić gdy ostatni raz zakaszlał i nastała cisza na świecie jakby nic się nie stało zboże dojrzewało w kłosach śliwki w sadzie czerniały fioletem siano w słońcu przesychało bez niego i gęsto kwieciły się róże tylko pszczoły powoli ul po ulu milkły na zawsze 55
Kad pčelar odlazi Vacek je umirao dugo dok je noćima kašljao da bi ispljuvao sušicu dok je pomagao na livadi grabljati modro kao njegovo lice seno dok je u šljiviku kopao hren za mlade krastavce potom posmatrao pčele sa brigom na završetak prikupljanja meda još je trebao orezati ruže i obesiti kad se zadnji put zakašljao i nastupila tišina na svetu kao da se ništa nije desilo žito je sazrevalo u klasju šljive su se u voćnjaku modrile seno se na suncu sušilo bez njega i gusto su cvetale ruže samo su pčele u košnici ćutale zauvek 56
Ryszard Kornacki - Międzyrzec Podlaski Ech, życie – pożycie Wielki poeta Czechowicz mawiał przed laty: Mój Panie, sypiać najlepiej na sianie. Sen łatwo tu przychodzi no i zdrowiu nie szkodzi. W tym względzie mam własne zdanie i jestem pewien niezbicie Ech, życie! Ech, przeżycie! Ech dobre pożycie! Najlepiej kochać się w życie. Ah, život – suživot Veliki pesnik Čehovič govorio je pre mnogo godina: Moj gospodine, najbolje za spavanje seno je. San tu lako dolazi i zdravlju ne šteti. U tom smislu, imam sopstvenu reč i siguran sam i ubeđen. Ah, život! Ah, iskustvo! Ah, dobri suživot! Najbolje je voleti se sa životom. 57
Henryk Kozak – Krasna (na Podlasiu) Życie wiem zawiodłem nie sprostałem przerosło mnie obiło kijem szalone chwilowe nienaprawialne żal że nie dało szans na rewanż Život znam razočarao sam nisam ispunio preraslo me je bičovalo ludo kratkotrajno nepopravljivo tuga da nije pružilo šanse na revanš 58
Zbigniew Kresowaty - Wrocław będzie poezja ta poezja będzie milcząca kilka znaków – takty kamienia spadającego i reflektor w niebo obalone tablice dekalogu zmienione w pył A księżyc w ruinach prawdy którą jest kosmos alfabet ta poezja będzie milcząca tak milcząca jak szczekanie psa że nie daj Bóg wycie cichsze że kukułka zamieni godzinę że zaniemówi krawędź pod jej iksowatymi nogami ta poezja będzie Oazą gdzieś Beduin znów przeprowadzi wielbłąda przez ucho igielne zapali ognisko na granicy Talibanii - wtedy rozlegnie się ciszą na zawsze nasz strach jak milczący zapach lamentu z Raju Boscha – ta poezja będzie tak bardzo niedopowiedziana odlegle bliska jak abstrakcja i ogromnie samotna obszerna aż po wieczność 59
to će da bude poezija ova će poezija da bude nema nekoliko znakova - taktovi kamenja koje se kotrlja i reflektor prema nebu srušene tablice deset zapovesti izmenile su se u prašini A mesec između ruševina istine kojom je vasiona abeceda ova će poezija da bude nema tako nema kao lavež pasa i ne daj Bože da urlanje bude tiše da kukavica promeni vreme da zanemi strast između njenih iks nogu ova će poezija biti Oaza kroz koju će beduin opet provući kamilu kroz iglene uši zapaliti vatru na granici Talibanije - onda će da se razlegne za navek tišinom naš strah kao nemi miris lamenta iz Raja Bosha - ova će poezija biti tako jako nedovršena i jako usamljena opširna van večnosti 60
Monika Kubit - Żarnowiec *** Kołowrotek w machinie uczuć Oglądany przez łupieżczy wzrok Bardzo pięknie wystrojony Idący własną drogą przez pasy Elegia miłosna zawierająca się sama w sobie Trzeźwo myśląca istota z Wenus A kim by była gdybyś szedł przez pasy? Machina w kołowrotku uczuć Encyklopedia ciał kobiecych Żądny zwierz na parku strzeżonym Czychający na mięsień Zostawiający swój ślad na pasach Yeti w arkadyjskiej krainie Zębami wydzierający Ci wolność Namalował na pasach kropkę A Ty Mu uwierzyłaś... *** Kolovrat u mahini osećaja Gledan lopovskim očima Svečano obučen Prelazi preko prelaza na vlastitom puta Ljubavna elegija sama u sebi Biće sa Venere koje trezno misli A ko sam ja dok prelaziš preko prelaza? Mahina u kolovratu osećaja Enciklopedija ženskih tela Bilokakva životinja u parku čuvana Vreba na ljudske mišiće Ostavljajući svoje tragove na prelazu Yeti u arkadijskoj krajini Koji zubima otima tvoju slobodu Nacrtao je na prelazu tačku A ti su mu verovala... 61
Ryszard Kulman - Sanok Sumienie Zmęczeni jej łzą rozkrzyżowali dla rozkoszy Niebo to ziemia krzyczeli i widzieli tylko siebie Gdy o litość błagała Nie współczuli sobie Teraz wszyscy żyją jakby tonęli a ona płynęła im na pomoc Savest Umorni njenom suzom razapeli su ga da bi uživali Nebo je zemlja vikali su i videli samo sebe Kad je molila za milost Nisu suosećali sa sobom Sad svi žive kao da tonu 62
a ona je plivala njima upomoć Perverzija Priljubljena uz mene spava i rađa, oštre nokte ispod kože. Neverovatno polako- u grlu noći izvlači sa njima iz svojih usta, vatru moje krvi. Pod njihovom naredbom živim verno, jer nemam izbora. Ubiću je!- mislim. U meni momak razbuđen i nepoznat, gleda nas krišom kao pas. Žrtvuj meni njeno uživanje!- zavija. Ako ne možeš da ubiješ. 63
Beata Kupryś – Tomaszów Lubelski *** Pojawić się jako maleńka kropelka wody w przepastnym morzu ludzkości... Zawirować niczym lekki pyłek pośród gęstniejącej kurzawy... Przybyć pod postacią świetlistej gwiazdki spod ramion księżyca... Ulecieć na skrzydłach wiatru ziarenkiem piasku od kobierca ziemi oderwanym... Zaistnieć tak niewyobrażalnie w poczuciu radości z życia *** Pojaviti se kao malene kaplje vode u kavernoznom moru čovečanstva ... Kovitlati kao lak polen usred guste prašine ... Doći u obliku svetlosne zvezde ispod mesečevog ramena ... Leteti na krilima vetra zrnom peska na kilimu od zemlje otrgnut ... Postati tako nezamislivo u smislu radosti života 64
Halina Kurek - Zręcin Pamięć Wiem co chcę pamiętać powtarzać słyszeć dotykać Nim odejdę – zaciągnę zasłonę niepamięci zamknę słowa w lodówce by nie słyszeć ich jęku zmrożone, nie poczują dotyku. Zostanie smak słonej skóry wszystkich mięśni twojego ciała. Sećanje Znam čega želim da se sećam ponavljm slušam dodirujem Pre nego što odem- navuću zavese zaborava zatvoriću reči u frižider da ne čujem njihove jauke zamrznute, neće osetiti dodir. Ostaće ukus slane kože svih mišića tvoga tela. 65
Tadeusz Lira-Śliwa - Wrocław Byt absolutny Jest uzbrojony W przyciski A co ty masz? Ślepe pociski Szary pas Apsolutna bit Naoružan je dirkama- A šta ti imaš? Slepe metke Sivi opasač TWOJA OBRONA Masz bogate życie Wewnętrzne od środy Mówisz jak myśliciel: „Trzeba sypać okopy” TVOJA ODBRANA Vodiš bogati život unutrašnji od srede Govoriš kao mislilac: „Treba zasipati okope” 66
Ko(s)miczna kula Jak się do niej dobrać? Szukam płaskiego bieguna Śmiech szalony! (Nie wiem z której Strony) Ko(s)mička kugla Kako do nje doći? (tražim plosnati pol) Ludi smeh! (Ne znam otkud) 67
Mirosław Łukowicz - Brzeszcze Jawa jazz zawiesina nad posadzką snuje się trąbka przy stoliku numer pięć jazzowa pani która poszła do kina stan nadkrytyczny schodzę ze sceny przed ostatnim refrenem jej portret niedokończony uniosę znów nie ma oczu Java džez rastvor na podu luta truba uz stol broj pet džez dama koja je otišla u bioskop natkritično stanje silazim sa scene pre poslednjeg refrena njen nedovršeni portret podižem opet nema očiju 68
Paraliż Otworzył ktoś kiedyś drzwi I ujrzał jej skromne oblicze Jak rzuca mu się pod nogi Łza- chusteczka… i policzek Lecz cofnął się od jej powództwa Od jej przez się urojonego oszustwa I choć miał w swym piórze prozę Milczy...patrzy i nie może! Paraliza Neko je jednom otvorio vrata Video njen skroman oblik Kako mu se baca pod noge Suza-maramica ... i obraz Povukao je njenu tvrdnju Iz njene snoviđene prevare Premda je imao u svome peru priču Ćuti ... gleda i ne može! 69
Anatomia/1 maja/ siedzisz nad Wisłą i patrzysz na grających w szachy potrącił mnie rowerzysta właśnie ma pretensje straciłem orientację idę w drugą stronę jest chłodno a ludzie rozebrani leżą niby do słońca wszystko zamknięte oprócz rozporka starszego pana który onanizuje się za murkiem jeszcze pizza w obleśnym barze i wiejska blondynka skacząca koło mięśniaka w starym jeepie czekam na deszcz Anatomija / 1. maj / sediš nad Vislom i gledaš kako igraju šah udario me je biciklista upravo je ljut izgubio sam orijentaciju prelazim na drugu stranu hladno je i ljudi su slabo obučeni leže okrenuti tobože prema suncu sve je zatvoreno osim starčevog rasporka koji se mastrubiše uza zid još i pica u ljigavom baru i seoska plavuša skače oko mišićavog u starom džipu čekam na kišu 70
Paulina Maciejuk – Biała Podlaska małe wojny zaplątani w pajęczynie problemów nawet tych najmniejszych palcami formułujemy nowe prawa walczymy o byt ustami szukamy nadziei oczami okłamujemy świat a sercem płaczemy lecz tak cicho by nikt nie usłyszał i to właśnie są nasze małe wojny mali ratovi upetljani u paučinu problema čak i one najmanje prstima formulišemo nove zakone borimo se za opstanak ustima potražujemo nadu očima lažemo svet srcom plačemo ali tako tiho da niko ne čuje i to su upravo naš mali ratovi 71
Elżbieta Musiał - Końskie Higiena Grabię liście w ogrodzie. Narzędziem prostym jak nóż ; co było – od nowego pora odciąć. Grabię liście. Jak dobrze jest się tak zmęczyć. Pot płynie – już prawie jest łzą czystą. Obmywa rzetelnie szare bruzdy dni przeszłych. Czuję, że mam mięśnie. Silne do kości. Mogą unieść kamień snu i rdzę jesieni. Mogą z liści i jesieni leczyć. 8 listopada 2008 Higijena Grabljam lišće u bašti. Jednostavanom alatkom kao što je nož; šta je bilo – treba odseći. Grabljam lišće. Kako je dobro tako se umoriti. Znoj teče – gotovo kao čista suza. Pere prilično sive brazde prošlih dana. Osećam da imam mišiće. Jake do kosti. Mogu da podignu kamen snova i rđu jeseni. Mogu sa lišćem i jeseni da leče. 72
Stanisław Nyczaj – Kielce Sięgam po słowo Sięgam po słowo Ono po mnie sięga Mijamy się w ciemności Sięgam po słowo całym niemym wysiłkiem bezcielesnym ramieniem ręką niepochwytną Słowo po mnie sięga chce mieć mnie przy sobie ze mną jedno znaczyć Od wzajemnego pragnienia wokół się rozcierania Zda się dosięgam słowa Ono mnie – zda się – dosięga! Sežem po reč Sežem po reč Ona po mene seže Mimoilazimo se u mraku Sežem po reč celim nemim trudom bestelesnim ramenom rukom neuhvatljivom Reč po mene seže želi da sam uz nju da budemo jedno Od uzajamne želje oko milovanja Čini se sežem po reč Ona mene – čini se- doseže? 73
Jakub Niedziela - Wrocanka DESZCZ Na wstępie Autor serwuje niesprecyzowane czasowo pierwsze wersy niektóre zaadresowane do trawy inne spadają na ludzi. W drugiej strofie już ich mnóstwo tak wiele, że przesłaniają i tak już niejasny obraz świata przedstawionego. Eufonia wyłania się stopniowo Dominanta zdaje się być nieuchwytna Synestezja natomiast nie ma końca w swych misternych strukturach. Występuje też przenośnia: z dachu przez rynnę. W warstwie leksykalnej pełno chłodu oraz subtelnej ironii Kontekst jest tylko jeden: atmosferyczny. Jeśli chodzi o okres powstania i nurt ideowy Autor czerpie z odwiecznego elementalizmu ponadczasowego i zawsze aktualnego. No więc, to wszystko na tę chwilę - utwór ustał samoistnie. 74
KIŠA Na početku je Autor servirao vremenski neprecizne prve stihove neke adresirane travi, drugi padaju na ljude. U drugoj strofi ima ih mnoštvo tako mnogo, da zaklanjaju ionako već sliku predstavljenog sveta. Eufonija izranjava postepeno Modus izgleda da je neuhvatljiv Sintestezija međutim nema kraja u svojim misterioznim strukturama. Pojavljuje se metafora: sa krova kroz oluk. U leksikalnom sloju puno je hladnoće kao i suptilne ironije Kontekst je samo jedan: atmosferski. A što se tiče vremna nastajanja idejnih pravaca Autor crpi iz večitog elementalizma. vanvremenskog i uvek aktuelnog. Pak, to je sve za ovaj trenutak, - delo se završilo samorodno. 75
Anna Nogaj – Kielce Księżyce powiedz mi że wciąż jestem dotykaj tam gdzie najbardziej mnie nie ma i tam gdzie mnie ciągle za mało a być powinnam przyjdź w samo południe gdy rozbiorę się ze świateł jutrzenek i odbić neonowych lampek a cienie będą dopiero dojrzewać za framugami okien wtedy drżeniem rąk mnie szukaj powoli aby nie spłoszyć myśli – niespokojnie szeleszczą na obrzeżach kartki lub płyną za stalowym szeptem zmrożonego nieba z którego co wieczór srebrną chochlą wybieram chłodne księżyce jeżeli na moment stanę się dla ciebie czytelna będę już na zawsze Meseci reci mi da i dalje postojim diraj tamo gde me najviše nema i tamo gde me je isuviše malo a trebala bih biti dođi tačno u podne kad skinem sa sebe svetla zore i odsjaje neonskih lampi a senka tek će sazrevati iza dubine prozora tada drhtajem ruku traži me polako da ne bi prestrašio misli-nemirne šume na predelima razglednice što plove uz čelični šapat smrznutog neba iz kojeg svaku večer srebrnom kašikom biram hladne mesece ako na trenutak budem tvoja jasna ću biti zauvek 76
Wanda Nowik-Pala – Kielce światło w mroku jest światło to ono prowadzi nadaje sens i wymiar czyżby było warunkiem koniecznym i wystarczającym a ciemność niezgłębiona ukryta w samej sobie zachłanna kochanka nicości czym jest ciemność cierniem kaleczącym myśli praprzyczyną czy łonem wyrzucającym okaleczone proroctwa gorączkowo zaklinane w obraz strach okiełznany nie przestaje być strachem ciemność jest źródłem a światło światło rozpina samotność na krzyżu zamyka w bryle napełnia krzykiem rozrywającym zacerowane przed chwilą wnętrze próbuje zapełnić pustynię czasem wycina drogę w mroku na przykład tę wiodącą poza bramę tam pod niebem zastygłych łez ludzie podają sobie ręce Luty 2005 r. Po powrocie z wystawy Z. Beksińskiego 77
svetlo u mraku svetlo je koje vodi pruža smisao i dimenziju da li je ono uslov krajnji i dovoljan a tama nezadubljena skrivena u samoj sebi pohlepna ljubavnica ništavila šta je to tama trnjem što sakati misli prarazlog ili utroba što izbacuje izatkana proročanstva vrućo zatopljena u slici strah je obuzdan ne prestaje biti strah tama je izvor a svetlo svelto razapinje samoću na krstu zatvara grumen ispunjava krikom koji trga zakrpanu malopre nutrinu nastoji ispuniti pustinju ponekad urezuje put u mraku na primer taj koji voda izvan kapije tamo ispod neba ukočenih suza ljudi pružaju sebi ruke Februar 2005 nakon povratka sa izložbe Z. Besksjinjskog 78
opatrunek za murem milczenia w kolorze rozpaczy pulsuje wciąż żywa rana czas ją opatrzyć słowem zavoj iza zida ćutanja u bojama očajanja pulsira bez prestanka živa rana vreme je da se previje rečju 79
łza piorun uderzył nagle i oto ja kropla rosy łza spływająca po policzku dnia zmieniam swój stan skupienia suza grom je naglo udario i to sam ja kapljica rose suza koja teče po obrazu dana menjam svoje stanje koncentracije 80
dwa światy jestem i jest mój świat zamknięty we mnie jesteś i jest twój świat zamknięty w tobie dwa światy dva sveta postojim i postoji moj svet zatvoren u meni postojiš i postoji tvoj svet zatvoren u tebi dva sveta 81
Janusz Orlikowski -Dobrodzień Wariacja na temat kamienia kamień z serca (człowiek lżejszy o doskonałość) i kamień z rozumu (najbliższy supermarket załatwia wszystki potrzeby) kamień ze wstydu (okamieniałe dłonie biorą kolejny dzień jak ociężałą krowę którą trzeba wydoić) aż nie zostanie nawet na kamieniu kamień (przepraszam krowę) Variacija na temu kamena kamen od srca (čovek lakši od savršenstva) i kamen od razuma (najbliži supermarket ispunjava sve želje) kamen od stida (skamenuti dlanovi nose novi dan kao tešku kravu koju treba dojiti) dok ne ostane čak na kamenu kamen (izvinjavam se kravi) 82
** * dotykam twoich bioder - w nich mieści się słowo które wcześnie poznałem milkną sny gdy kroczysz spokojnie i nie wiesz co może się zdarzyć a będzie nami oczy otwierają świat rzeczy po słowie i w nim *** dodirujem tvoja bedra-u njima stanuje reč koje sam ranije upoznao ćute snovi dok koračaš mirno i nemaš pojma što se može desiti a bićeš kao i mi oči otvaraju svet stvari nakon reči i u njoj 83
Zbigniew Paprocki - Sieradz *** poeci biegają nago po kartach swoich książek *** pesnici jure goli po stranicama svojih knjiga *** wieczorem kiedy gasimy światło nie obchodzi nas już nic oprócz naszych słów i ciał... *** uveče kad gasimo svetla nije nas briga za više ništa osim naših reči i tela... 84
Irena Paździerz - Kielce Przeciw ja przeciwko bratu ja i brat przeciwko rodzinie rodzina przeciwko sąsiadowi sąsiad i rodzina przeciwko osiedlu osiedle przeciwko miastu miasto przeciwko wsi miasto i wieś przeciwko narodowi naród przeciwko innym narodom narody przeciwko światu Zdziwienie narasta Nie tak miało być Protiv ja protiv moga brata moj brat i ja protiv porodice porodica protiv komšija komšija i porodica protiv naselja naselje protiv grada grad protiv sela grad i selo protiv naroda narod protiv drugih naroda narodi protiv sveta Čuđenje raste Nije tako trebalo da bude 85
MATKA MATEK Ewa gorsza bo wykonana z żebra Adama Bóg pożałował dla niej gliny w instynkcie macierzyńskim kryje wszystkie pragnienia innym razem w klasztorze powierza swój talent Bogu gwałcona przez hordy zdziczałych żołnierzy kastrowana z naturalnych żądz ciała w wiecznej żałobie opłakuje męża syna córkę co ją mąż bije niekiedy wywyższana do aniołów święta hołdami otaczana częściej przeklęta budzi się w parlamencie i podnosi głowę mówi pierwszy raz zdziwiona że słuchają jej mowy wreszcie wie że jest i człowiekiem i spadkobierczynią Safony 86
MAJKA MAJKI Eva je gora jer je stvorena od Adamovog rebra Bog je požalio glinu za nju u majčinom instinktu skriva sve želje drugi put u manastiru poverava svoj talenat Bogu silovana od horde podivljalih vojnika kastriran od prirodnih telesnih žudnji u večnoj žalosti žali za mužem, sinom ćerkom, koju muž tuče ponekad uzvišena do anđela svetica odaju joj počast često prokleta budi se u parlamentu i podiže svoju glavu govori prvi put šokirana što slušaju njen govor konačno zna da je čovek i naslednica Sapfe 87
Bogusław Pijanowski - Łódź Pod brzozą Gorąco, owoc dojrzewa. Jedynie w cieniu drzewa chłodniej. Brzęczą owady - dla nich to jedyne lato w życiu. Książka leży nieprzeczytana. Duszno. Tyle jeszcze do zrobienia… Nie zobaczę, nie napiszę, nie wysłucham, nie skosztuję… Skwar. Ani jednej chmurki na niebie. Wszystko zastygło w tym upale. Tylko kura grzebie w liściach. Za krótkie to lato. Za krótkie to życie… Ispod breze Vrućina, voće sazreva. Hladno je samo ispod drveća. Zuje insekti - za njih je to jedino leto u životu. Knjiga leži nepročitana. Zagušljivo je. Toliko treba da se uradi... Neću videti, neću napisati, neću čuti, neću probati. Sparina. Nema nijednog oblaka na nebu. Sve se zamrzlo u toj toploti. Samo kokoška kopka po lišću. 88
Suviše je kratko ovo leto. Suviše je kratak ovaj život. Powaga Stoi dumnie. Zasłania słońce rzucając cień na pogodnych. Najczęściej nic się za nią nie kryje. Wypina pierś i udaje, że jest mądra. Nie chodzi lecz kroczy potykając się często na swoich koturnach. Nie wie, że śmieszy. Ozbiljnost Stoji ponosno. Zamagljuje sunce bacavši senku na vedre. Većinom ništa se iza nje ne skriva. Prsi se i pretvara se da je mudra. Ne hoda već korača i udara često po kamenu svojom kosom. Ne zna da je smešna. 89
Niewyparzony język Miele trzy po trzy, nagada, nagada, nagada, chlapnie coś i żałuje, sekrety pozdradza, lata, jak łopata, kłopotów narobi, że, aż głowa od tego paplania zaboli. A ten w koło Macieju i nie chce się zamknąć w klatce z uzębienia. Pogani jezik Brblja sto na sat. napriča, napriča, napriča, lupne nešto i kaje se, izdaje tajne, leti ko lopata, dosta problema stvara da glava od toga brbljanja boli. I opet brblja stalno i nemožeš ga zatvoriti u kavezu od zubala. 90
Wojciech Piotrowicz – Wilno (Litwa) DMUCHAWCE Secesja liści wyjętych z kart zielnik Wyspiańskiego Małe słońca na zielonym niebie łąk Puszyste kule co je wiatr rozrywa Majowa zamieć spadochronów z desantem ziaren MASLAČAK Secesija lišća otrgnutog sa stranica herbarija Vispianjskog. Mala sunca na zelenom nebu livada Paperjaste kuglice koje vetar cepa Majska mećava padobrana sa desantom zrna. 91
Mirosław Pisarkiewicz - Sieradz Monolog z mamą pogubiłem się mamo pewnie dlatego że zbyt wiele zapomniałem byłem nieuważny patrzyłem w niepotrzebną stronę nie wiem dlaczego przestałem rozumieć siebie przestałem rozumieć Rimbaud’a przestałem rozumieć ptaki na wietrze myślę mamo że coś się kończy przestałem tylko rozumieć co a może nigdy nie dojrzałem do tej wiedzy taka prawda taka dziwna noc skrzypi podłoga jakbyś przygotowywała obiad w kuchni ... a przecież w naszej kuchni podłoga jest z kamienia 92
monolog sa majkom izgubio sam se majko sigurno zbog toga što sam mnogo toga zaboravio bio sam neoprezan išao sam prema lošoj strani ne znam zašto prestao sam razumeti sebe prestao sam razumeti Remboa prestao sam razumeti ptice na vetru smatram majko da se nešto završava prestao sam samo razumeti šta a možda nikada nisam sazreo do toga znanja takva je istina takva čudna noć škripi pod kao da si kuvala ručak u kuhinji ....ali pak u našoj kuhinji pod je od kamenja 93
Sen śnił mi się śnieg w Egipcie pustynia zabieliła się jak wigilijny obrus utkana z zimna galabija zakryła wydmy stałem na wysokości i spoglądałem na martwą przestrzeń nie lękałem się własnego ni cudzego cienia nie lękałem się ciszy bałem się zapomnienia niedokończonego portretu zagrzebanego w kurzu piwnicy spowszedniałej miłości książki z wydartą stronicą bałem się o ciebie jak sobie poradzisz w samotności kto ci wniesie zakupy na wzgórze mieszkania kto ogrzeje stopy rozpłomieni wzrok twoim widokiem trwałem na wysokości z zaśpiewem na ustach: niech ci się spełnią moje dobre sny 94
SAN sanjao sam sneg u Egiptu izbelelu pustinju poput božićnog obrusa istkanu od hladnoće galabija skrila je utvare stao sam visoko i gledao u mrtvo prostranstvo nisam se bojao vlastite ni tuđe senke nisam se bojao tišine bojao sam se zaborava nedovršenog portreta zakopanog u prašini podruma svakodnevne ljubavi knjige sa istrgnutom stranicom bojao sam se o tebe kako izići na kraj sa samoćom ko će mi doneti kupljeno gore na visini ko će mi ogrejati stope rasplamsati pogled na tvoje prisustvo trajao sam na visini sa pesmom na usnama neka ti se ispune moji dobri snovi 95
Mirosława Poncyliusz - Poznań Lustro Rozglądasz się we mnie ślepy strumień szaleństwa poznajesz poruszasz wargami Nie słyszę rozglądam się w tobie zachłannie aż drżysz cały Znalazłam –– siebie Ogledalo Gleda u mene slepi potok ludila prepoznaješ pomičeš usne Ne čujem gledam u tebe pohlepno sav drhtiš Pronašla sam – sebe * * * lubię zmarszczki piegi podpuchnięte oczy siwe włosy i niegładkie ręce – lata zadumy i troski zwątpienia i wiary lubię w człowieku niedoskonałości 96
*** volim bore pege podočnjake sedu kosu i hrapave ruke -godine zamišljenosti i brige sumnje i vere volim u čoveku nesavršenost moje miejsce noc nosi długie wypłowiałe suknie księżyc na ostatnich piętrach dostaje po gębie nikt nie mówi: posłuchaj – grają świerszcze nie ucisza wyjącego psa dzień nie wstaje cicho nie otrząsa się leniwie z rosy stuka głucho trzeszczy charczy jak umęczone zwierzę moje mesto noć nosi duge izbledele haljine mesec na zadnjem spratu dobija po gubici niko ne govori: čuj-pevaju cvrčci neće da ušuti psa koji urla dan ne ustaje tiho neće se otresti leno od rose lupa gluvo puca krklja kao umorena životinja 97
Krzysztof Rębowski - Kępno *** pani tak niecierpliwie patrzy w moje szaromodne oczy ten wzrok przybija mnie prawie w czerwcowe upalne noce tak niecierpliwa pani odwracam się twarzą do ściany proszę nie patrzeć więcej pani oczy wbijają mi zadrę pani tak niecierpliwie patrzy i ja mogę nie mieć wyboru proszę przestać i nie żartować w te upalne czerwcowe noce *** vi tako nestrpljivo gledate u moje sivomodre oči taj pogled me pribija uz te junske sparne noći tako ste nestrpljivi gospođo okrećem se licem prema zidu molim vas da me ne gledate više vaše oči me osuđuju zbog neke prevare vi tako nestrpljivo gledate i ja mogu ostati bez izbora molim vas da prestanete i nemojte da se šalite u te sparne junske noći 98
Helana Romaszewska – Biała Podlaska niczyja przyjaciołom znad Buga … z tej i tamtej strony z rodzinnego domu o brzasku wyrwana z korzeniami dzieciństwa pozbawiona przez most na Bugu przerzucona jak worek ze zbożem jak owca z powrozem jak z pierzem poduszka z pośpiechem porwana z dziecinnego łóżka - patrzcie polaczka ucieka nie oglądaj się dziecko za tobą granica przede mną obcych ludzi nieufne spojrzenia - patrzcie ruska przyjechała 99
ničija prijateljima iznad Buga ... sa ove i one strane iz porodične kuće otkinuta od zore sa korenima lišena detinjstva preko mosta reke Bug prebačena kao vreća žita kao ovca sa konopcem kao jastuk od perja u žurbi kidnapovana iz dečijeg krevetića - gledajte poljakinjica beži ne gledaj dete iza tebe ostaje granica ispred mene pogled nepoverljivih ljudi - gledajte ruskinjica je stigla 100
Robert T. Rutkowski - Łódź *** czuję jak rośnie we mnie Słowo niedojrzały kaleki płód podchodzi do gardła weź to dziecko idź nad rzekę niech nikt cię nie widzi weź to dziecko choć mówią wystarczy łyżka wody *** osećam kako u meni raste Reč ubogaljen nezreo plod ulazi u grlo uzmi to dete siđi do reke da te niko ne vidi uzmi to dete iako govore da je dovoljna kašika vode 101
s. Dawida Ryll – Miejsce Piastowe BEZRADNOŚĆ Nie Nie zmienił się denar nadal ma dwie strony - ciężar sprawiedliwości i wagę dobroci Przekładamy go z ręki do ręki bo w chwili gdy mamy wypłacać waży się w nas obraz Gospodarza Winnicy i zawsze jedna ręka jest lewa BESPOMOĆNOST Nije se Nije se promenio denarius još uvek ima dve strane - teret pravde i značaj dobrote Premeštamo ga iz ruke u ruku jer u trenutku kada moramo isplatiti važi se u nama slika Gospodara Vinograda i uvek jedna je ruka leva 102
DO KOPCIUSZKA Zatańczmy jeszcze zatańczmy zobacz migocą zielone podeszwy dni Że ci kostiumu brak że mylisz krok Gubi muzyki tani rytm - prawda ucieka w jednym bucie Nikt w noc nie biegnie nikt nie szuka W drzwiach Książę Ach PEPELJUZI Zaplešimo još jednom zaplešimo vidi trepere zeleni tabani dana Nek ti zafali haljine što grešiš koracima Gubi jeftini ritam muzike - istina beži u jednoj cipelici Niko u noć ne beži niko ne traži Na vratima Princ Ah! 103
Wiesława Siemaszko-Zielińska – Jelenia Góra A gdyby tak Już nikt nikogo nigdy a jeśli już czy stłucze moje szklane serce westchnienie? Ako bi tako Još niko nikoga nikada nije ako je već da li će razbiti moje stakleno srce uzdahe? U tišini Dobro je između uzdaha kada poslednje kapi bola tope se u tišini W ciszy Jest dobrze między westchnieniami kiedy ostatnie krople bólu toną w ciszy 104
Jurata Bogna Serafińska - Warszawa TON PURPURY Nasze góry – Morskie Oko, schronisko. Ton purpury, Bicie serca tak blisko. Wciąż pamiętam Miłość, trudy na szlaku, W górach – Święta, I zapasy w plecaku... PURPUR Naše planine - Morsko Oko, sklonište, purpurov ton, Kucanje srca tako blizu. Još uvek pamtim Ljubav, trud na putu, U planinama - Praznici, I zalihe u ruksaku... 105
Wiersz z parasolem Śnieg pada – mokry i szary, Smutny dla tych, co bez pary, Co z … parasolem są tylko. Śnieg na chodniku się topi… Nieważne, by pisać o tym? Ktoś był tu… kiedyś… przed chwilką? Pjesma uz kišobran Snijeg pada - mokar i siv. Tužan za onih bez para, Što... mu kišobran tugu stvara? Snijeg na trotoaru se topi... Nije važno da se o tome piše? Neko je bio tu i nikad više. 106
Po drugiej stronie sieci Noc – tylko ja i Ty Po drugiej stronie sieci. Gra słów, które kryją Przytłumiona namiętność. A jak będzie jutro? Sformatujemy dyski? Wytniemy pozory? Wkleimy nagą prawdę? Życie to nie jest gra, Nie da się programować. Miałam dziś piękny sen… Po jednej stronie sieci… 16.XI.2009r. S druge strane mreže Noć – samo ja i ti S druge strane mreže. Igra reči, koje skrivaju prigušenu strast. A kako će da bude sutra? Formatiraćemo disk? Isećemo prividnost? Kopiraćemo golu istinu? Život nije igra Nemože se programirati. Danas sam lepo sanjala... S druge strane mreže... 107
Jerzy Suchanek - Bytom *** Da li ti to Pandora deliš sa mnom kaplju vode i slanu ribu poslednju šibicu i severni vetar parče hleba i šaku pepela mapu sveta i zmiju na stazi Da li ti to Pandora deliš sa mnom poljubac majke i vojničku krv svetlo u prozoru i senku u ogledalu san iz detinjstva i neprisutnost oca strme stepenice i maglu u dolini Da li ti to Pandora deliš sa mnom zabranjenu pesmu i miris gvožđa bol zuba i mržnju prema Bogu pismo iz daleka i tračeve iz prodavnice hladan krevet i kuću koja gori Da li ti to Pandora deliš sa mnom licemerje žena i iskrenost novca kamen iz Sole i kantu od smeća život na trenutak i smrt zauvek ćutnju pored stola i krik iz propasti 108
Agata Szczodrak - Parczewo *** wiesz co lubię? mieszać wiersz z deszczem wino z tobą kwiaty z mokrym mchem lubię poranki pełne ciebie okryte miękką tęczą zielonym kocem ostrożnie by nie uciekły dni zaczynam liczyć spokój mnożę go przez dziesięć dzielę z tobą na pół czasami udaję że lubię chodzić prosto i patrzeć wszystkim w oczy nie lubię zachciewa mi się łamać sens lecieć w dół upijać się powietrzem pluć na wiatr leżeć na dachu i kreślić słowa razem z tobą 109
*** znaš šta volim? pesmu pomešanu sa kišom vino sa tobom cveće sa mokrom mahovinom volim jutra popunjena sa tobom pokrivena mekom dugom zelenim ćebetom oprezno da ne pobegnu jutra počinjem da odbrojavam tišinu množim je deset puta delim sa tobom na pola ponekad se pretvaram da hodam podignute glave da gledam svima u oči da ne volim da želim da razbijam smisao da letim prema dole da ispijam sa vazduhom da pljuckam na vetar da ležim na krovu da precrtavam reči sa tobom 110
Sławomir Socha - Poznań Eksplanans dlaczego twarz, dlaczego jasna, dlaczego widzę dlaczego ból, dlaczego głos, dlaczego słyszę dla twojej chwały, dla mojej mizerii dlatego twarz, dlatego jasna, dlatego widzę dlatego ból, dlatego głos, dlatego jesteś czasem odchodzisz czasem znikasz dlatego czuwam coraz mniej śnię poza tobą dla twojej chwały, dla mojej mizerii dlatego jesteś, dlatego chwalmy, dlatego piszę: chwalmy ciało urojone i poezji ołów Eksplanans zašto lice, zašto jasno, zašto vidim zašto bol, zašto glas, zašto čujem za tvoju slavu, za moju mizernost zašto lice, zašto jasno, zašto vidim zato bol, zato glas, zato jesi ponekad odlaziš ponekad nestaješ zato čuvam sve manje sanjam van tebe za tvoju slavu, za moju mizeriju zato si, zato slavimo, zato pišem: slavimo snovidno telo i olovo poezije 111
Arkadiusz Stosur - Kraków nazywają go nazywają go człowiek; przezywają, obijają dłońmi, przenoszą z kąta w kąt. Nie protestuje, jest przeciw głośnemu wołaniu, oddycha wolno, skacze z kamienia na kamień. Wtedy udaje zwierzę. Albo młode drzewo, które rośnie. Wtedy mówią o nim ogień. I z sykiem gaszą płomienie na jego ciemnej skórze. Kraków, dnia 18 września 2009 r. nazivaju ga nazivaju ga čovek; doživljavaju, obaraju dlanovima prenose iz ugla u ugao. Ne protesuje, on je protiv glasnog zova, diše polako, skače sa kamena na kamen. Zatim se pretvara da je životinja. Ili mlado stablo, koje raste. Onda govore o njemu da je vatra. I sa siktanjem gase plamenove na njegovoj tamnoj koži. 112
*** anioł tytoniowy jest cały z piór i mahoniu ten tytoniowy anioł nie wiadomo skąd się tu wziął nie pali nie kurzy się nie zaciąga palcem kiwa bielą wzrok przyciąga ostrzega papierosy zabiera mówi że od nich psuje się cera wypadają dorodne zęby i długie włosy a człowiek trafia na ostrze śmiertelnej kosy w zdrowie wiarę uzdrawia za palaczy pacierz odmawia nocą niszczy tytoniu zbiory i uprawy rankiem nawraca ludzi na prawdy wiary w zdrowie co jest jedynym majątkiem jest święty choć nie jest niewiniątkiem w młodości palił papierosy bez umiaru obudził się w środku choroby koszmaru Bóg zabrał go z piekła nałogów ziemskich i zostawił w chórze aniołów niebieskich teraz jest stróżem ludzkiej niewinności siły woli radości i niewinności i największym wrogiem palenia tytoniu! Kraków, dnia 9 lipca 2010 r. 113
*** anđeo duvana sav je od pera i mahagonija taj duvanski anđeo ne zna se otkud je došao ne puši ne kuri ne poteže mrda prstom belim pogledom privlači upozorava oduzima cigarete govori da se koža kvari od njih ispadaju lepi zubi i duga kosa a čovek nailazi na sečivo od smrtonosne kose na zdravlje veru ozdravljuje za pušače očenaš izgovara noću uništava plantažu duvana i useve ujutro vraća ljudima istinu vere na zdravlje što je jedino imanje svet je ali nije nevinašce kad je bio mlad pušio je neumereno probudio se u vreme jezive bolesti Bog ga je spasio od zemaljskog pakla ovisnosti i postavio ga u hor anđela nebeskih sad je stražar ljudske nevinosti snage volje radosti i nevinosti i najveći protivnik pušenja! 114
Grażyna Studzińska-Cavour – Cysterski Park Krajobrazowy Rud Wielkich Czas Czas mi przecieka przez palce, dlatego mokre takie Pewnie myślałeś, że z deszczu, albo że z oczu mi kapie? Vreme Vreme proklizuje kroz moje prste, zato su tako mokre Možda si mislio da od kiše ili mi teče iz oka? Brzask Pobudkę Gram słońcu Wtedy lepiej widać Brud Na szybach Zora Budim sunce sviranjem Tada se bolje vidi Nečistoća Na prozorima Światło Światło latarki ma moc natchnienia Pstryczkiem zapalam wolę tworzenia Problem z baterią. Szybko się kończy Z nadzieją czekam aż wzejdzie słońce Svetlost Svijetla lampi imaju moćno nadahnuće Dugmem palim volju stvaranja Problem sa baterijom. Brzo se završava U nadi čekam na izlazak sunca 115
Władysława Szproch - Kielce (Nie)śmiertelni Ja i ty Dwie galaktyki W średnim wieku kosmosu Jeszcze nogi krzyżują się z Ziemią A już w głowach czarne Dziury niepamięci We włosach gwiezdny popiół W kolejnym oddechu Początek Końca Lecz w naszych oczach ciągle Miliony gorejących słońc Już tyle słów Tyle czułych dźwięków rozsianych Po mlecznych drogach Wspólnego wszechświata A na naszych ustach Wciąż tańczą wesołe nutki Księżycowych sonat Ja i ty Dwa światy Lecz jedna nadzieja Jedna wiara W nieśmiertelność serc My Wczoraj dziś i jutro Jak dwa zbiory liczb Rzeczywistych i urojonych Jak w nieskończoności Magiczny minus i plus Bo jesteśmy i plusem I minusem jednocześnie Rzeczywistym splotem I urojonym marzeniem Cielesno – ziemską materią I międzygwiezdną 116
Antymaterią dusz Ty i ja Swoiste krzyżówki bytów Pulsujące kwazary Wewnętrznych wszechświatów Których rozdzielić Nie sposób 13/14.XI.2008r. BES(SMRTNI) Ja i ti Dvije galaksije U srednjem veku kosmosa Još uvek noge drže se za Zemlju A već su u glavama crne Rupe zaborava U kosi zvezdani prah U narednom uzdahu Početak kraja Ali u našim očima neprestano Milion gorućih sunaca Već toliko reči Toliko nežnih rasejanih zvukova Na mlečnim stazama Zajedničke vasione A na našim usnama Neprestano plešu vesele notice Dva sveta Ali jedna nada Jedna vera U besmrtnosti srca Mi Jučer danas i sutra Kao dva sabrana broja Stvarnog i umišljenog Kao u beskonačnosti 117
Magijskih minus i plus Jer smo i plus I istovremeno minus Stvarni splet I umišljeni san Telesno-zemaljska materija Međuzvezdana Antimaterija duša Ti i ja Svojska ukrštanja bića Pulsirajući kvazari Unutrašnjih vasiona Koja se razdeliti Ne mogu 118
Jolanta Szwarc - Poznań Czas Czym jest czas, którego jednym brakuje, a inni go zabijają wylewając przez palce w próżnię istnienia, obok zadań nie do wykonania. Czas jest głodem dzieci z baloniastymi brzuchami. Czas jest płaczem matek nad marnotrawnymi. Zbrojnym konfliktem, bełkotem pijaków i gadaniem moralistów. Czas jest materiałem na sukienkę, której nie potrafię uszyć. Vreme Šta je vreme koje jednima nedostaje, drugi ga ubijaju prelivajući ga kroz prste u prazninu postojanja, pored zadataka koje je teško izvršiti. Vreme je glad dece sa stomacima kao baloni. Vreme je plač majke nad rasipnima. Oružani sukob brbljanje pijanaca govori moralista. Vreme je materijal za haljinu, koju ne mogu da sašijem. 119
Stanisław Szwarc - Poznań Bogini Stoi na piedestale wyprostowana dumnie. Ma w końcu prawo wierzyć w swoją wieczność. Opaska na oczach, miecz i waga pusta, bo co tu ważyć, gdy wychylenie każdej szali jest na tak. Zawsze na tak. Miecza używa do rozcinania. Można się niebezpiecznie zaplątać, rozwiązując węzły gordyjskie. Jeszcze opaska. Cóż, to oczywiste, wiadomo, że ślepa. Ach, ta Afrodyta. Boginja Stoji na postolju ponosno uspravno. Na kraju ima pravo da veruje u svoju večnost. Povez preko očiju, mač i vaga prazna, šta tu da se važe, kada je pokret svake marame na da. Uvek da. Mač koristi za sečenje. Može se opasno zaplesti, odmotavajući gordijeve čvorove. Još jedna traka za kosu. Pa, to je očigledno, poznato da je slepa. Ah, ta Afrodita. 120
Andrzej Szwast – Iwla Elegia dukielska Przypłynęła do mnie w tańcu z błękitnych bezkresów... Od nowa układała w sekretniku z lusterkiem najdawniejsze listy... Słowa tajemne. I jeszcze opowiadała o swoim buduarze za ścianą rzeczy; mówiła długo... Potem jechała w strusiej karecie: z Dukli do Drezna – niemożliwego. I zapadały się, jak w staw, zdarzenia w wieki, po tylu przejściach... Nie miała już prawie nic, prócz jednej podartej jesiennej sukienki, prócz pary zdartych przez czas bucików. A potem była zima... I wiatr od przełęczy. Ciemność. 121
Duklanska elegija Priplivala je ka meni u plesu od modrog beskraja…. … Ispočetka je slagala u kutijici sa zrcalom najstarija pisma…Tajanstvene riječi. I još je pričala o svome budoaru iza zida stvari; pričala je dugo… Potom je putovala u fijakeru koji su vukli nojevi: iz Dukle do Dresdena- nemogućeg. I propadali su, kao u ribnjak, događanja u stoljeća, nakon toliko doživljaja…. Nije imala skoro ništa, osim jedne isparane jesenje haljine, osim nekoliko potrganih kroz vrijeme cipelica. A potom je stigla zima… I vjetar sa planina.. Tama. 122
Elżbieta Śnieżkowska-Bielak – Gryfów Śląski NAKON SPEKTAKLA Skidam upravo masku prilepljenu u žurbi pred ulazom na scenu Tek sad vidim da sam je prilepila aljkavo i sigurno ću opet loše odigrati ulogu Sigurno su ti iz zadnjih redova videli da nisam umela uraditi karakterizaciju Imala sam sa tim probleme već u školskom pozorištu Nisam umela karakterizirati oči Ma koji skandal Govorili su Opet vidimo istinitog čoveka DOK PIŠEM PESME Dok pišem pesme suton mrmlja iza prozora a mesec zvoni tiho obešen na gradskoj većnici Dok pišem pesme noć diše teško lahorom probuđenog vetra i kida hladnim dijamentom zvezde koje siču od bola. Dok pišem pesme samoća izlazi iza vrata a iskra koja tinja u srcu pripaljuje ružu 123
Roman Tomaszewski – Zduńska Wola 23 SIERPNIA Matce Wiesz Matko róże od Ciebie stoją siódmy dzień Przedłużam im życie spojrzeniem one różowo I głęboko kłują mnie słodką adrenaliną Świadomość Twego oddechu moim pancerzem Matko Te róże jak z okładek włoskich płyt Śpiewają mi tak jak kiedyś Tobie stara Francis Jak wtedy siódmego sierpnia gdy dałaś mi świat Dziś coraz rzadziej wodzący na pokuszenie W poszarzałych łanach zboża strach buszować Jestem królikiem Śmieje się różowa Nel Czeka na Andersena z Twoich ust spokojnych Więc nie spiesz się Obłoki nawet te różowe Niech czekają Twój uśmiech musi zamalować Jeszcze tak wiele gazetowych szarości 23 AUGUSTA Majci Znaš majko ruže od tebe stoje već sedam dana Produžavam njihov život pogledom a one ružičasto I duboko i slatko me bodu adrenalinom Svest Tvog uzdaha moj je pancir Majko Te ruže su kao sa omotnica talaijanskih ploča Pevaju mi tako kao nekada tebi stara Francis Kao i sedmog augusta kad si mi pružila svet Koji danas sve ređe vodi na iskušenje Po posivelim hrpama žitarica strah je galamiti Ja sam zeko Smeje se ružičasta Nel Čeka na Andersena iz Tvojih nemih usta Ipak nemoj da žuriš Oblaci pa i ti ružičasti Neka čekaju Tvoj osmeh mora obojati Još vrlo mnogo sivih dana listova 124
Jan Towarnicki - Słupsk *** pośrodku brudnobursztynowej ulicy zatrzymał się człowiek spopielone na nim odzienie wzroku nie ma i do niczego ochoty rozgrzebuje spalinowe wyziewy jakby chciał za chwilę zagrać swój ostatni organowy koncert *** usred prljavojantarne ulice zastao je čovek u spepeljenoj na sebi odeći bez vida i ne želi ništa rasteruje smrad gasova kao da želi za trenutak odsvirati svoj poslednji koncert na orguljama 125
Jan Tulik - Krosno Epitafium mistrza Bułhakowa Miał przestrzelone dłonie i stopy - powiedział cudzoziemiec przechodząc Małą Bronną Zrobił to Piłat przed Burzą która miała obmyć krwawe ślady z jego prawicy podanej na zgodę przy pożegnaniu. Potem wzeszedł księżyc i Piłat ze swym wiernym psem badali kratery, martwe morza aby móc nie uwierzyć. I stało się: Piłat i pies woleli oszaleć, jak kazano. Przez ten martwy księżyc... Epitaf majstora Bulgakova Imao je prostreljene dlanove i stope - rekao je stranac dok je šetao Malom Bronom Uradio je to Pilat pred Oluju koja je trebala da opere krvave tragove sa njegove desnice pružene za slogu pre rastanka. Onda se skrio mesec i Pilat je sa svojim vernim psom proučavao kratere, mrtva mora da ne bi mogao poverovati. I dogodilo se: Pilat i pas voleli su da polude, kako je naređeno. Preko toga mrtvog meseca... 126
Jeśli Jeśli, kiedy podawałem ci pestki, a mogłem je wypuścić z roztrzepotanych palców; jeśli, jak wtedy, gdy podnosiliśmy oboje jedną kostkę cukru długo, zbyt długo; i kiedy wszystkie, ale to wszystkie kwiaty i najbłahsze roślinki były tylko wspaniałe; i kiedy wstydziliśmy się chodzić na miłosne filmy, nie opuszczając ani jednego seansu – czy coś między nami było? Powiedz. Powiedz, jeśli jesteś pewna, że już nie ma nic. Ako Ako sam, dok sam ti davao špice, a mogao sam da ih isputim iz razigranih prstiju; ako, kao tad, kad smo oboje nosili jednu kockicu šećera dugo, suviše dugo; i kada su svi, ali to baš svi cvetovi i najsitnije biljčice bili samo divni; i kada smo se stideli ići na ljubavne filmove, nepropustivši nijednu seansu- da li je nešto bilo među nama? Reci mi. Reci m, ako si sigurna da nema više ništa. 127
Wacław Turek - Krosno Pomiędzy myślami Dotykając ptaków spłoszony ich lekkością odkryłem własny ciężar Chciałem zjednać rzeki zapleść ich brzegi by mogły się stać jednym światem Teraz jestem pomiędzy myślami które jak ty przychodzą i znikają Između misli Kad dodirujem ptice uplašim se njihove lakoće jer otkrivam tad vlastiti teret Hteo sam sjediniti reke zaplesti njihove bregove ostvariti jedan svet Sad se nalazim između misli koje kao i ti dolaze i nestaju 128
Leszek Urbanek - Wołczyń Ucieczka od wczoraj uciekamy z nieba zakochanych ciągle dalej pod wiatr chociaż brakuje nam tchu brniemy przez mgłę martwych przestrzeni gdzie się już nie przebija nawet delikatny puls światła i grzęźniemy w ogromnej gąbce otchłani naszej podejrzliwej narkotycznej wyobraźni w zakamarkach mrowiska codziennych interesów Bekstvo od juče bežimo iz neba zaljubljenih još dalje u vetar, iako nam ponestaje daha teturamo kroz maglu mrtvog prostranstva gde se više ne prolazi čak ni blago pulsiranje svetlosti zaglavljeni u ogroman ponor sunđera naše sumnjive narkotičke mašte u uglu mravinjaka svakodnevnog interesa 129
Kirkut w Korczynie Mają zmarli wieczny spokój pod pochylonymi macewami w ziemi leżącej na uboczu wśród pól od strony Komborni czasem wiatr zagra im kołysankę szumem liści drzew albo odmówi kadisz jatom brama w ocalałej części muru otwarta na oścież w ciepłe lipcowe wieczory ci którzy tu kiedyś żyli niektórzy z pejsami i w jarmułkach przechodzą przez nią bezszelestnie Abraham litościwie przyjmuje ich dusze na swoje łono co zaświadczają spadające perseidy Groblje u Korčini Umrli su u večnom miru ispod zakrivljenih nadgrobnih spomenika u zemlji koja leži na marginama među poljima od strane Kombornje ponekad im vetar zasvira uspavanku listovima drveća ili izgovori kadiš jatom kapija u iscelenim delovima zida je otvorena široko tople julske večeri oni koji su nekada živeli ovde neki sa pejsama i u jarmulkama prolaze kroz nju tiho Avram sa sažaljenjem prima njihove duše u svoju utrobu što potvrđuju padajući perseidi 130
Ewa Zajdel - Krosno Do J. *** w domu w którym celebruję samotność oddaję czas szlifowaniu podłóg wierząc że w ten sposób utrwalę światło tam gdzie ustawiono "moją" pożyczoną maszynę kawał czułego żelastwa możliwe jest dokładne wystukiwanie pamięci dom sparaliżowany płachtami wytrwałego papieru na który nanoszę traumatyczne kreski oddycha przez ciasne usta gdyby można było ułożyć słowa jedne na drugich i znaleźć miejsce na formaty A-0 pozostałaby jedynie męka z duszą czerwiec mógłby przecież pozostać tak ciepły (jak teraz) przez cały rok *** Do J. u kući u kojoj celebrišem samoću trošim vreme na glađenje poda verujući da ću na taj način učiniti trajno svetlo tamo gde je postavljena „moja“ posuđena veš mašina komad osećajnog željeza moguće je precizno prekucavanje pameti kuća paralizirana listovima trajnog papira koji precrtavam tarumatskim potezima diše kroz tesna usta kad bi se moglo složiti reči jednu pored druge i pronaći mesto na format A-0 ostala bi samo jedna mekana duša jun bi ipak mogao da bude i dalje tako topao (kao sad) celu godinu 131
Tadeusz Zawadowski – Zduńska Wola OSTATNI LIST FRANJO DO RODZICÓW Franji Frančiczowi kochani piszę ten list z wariatkowa jak towarzysze nazywają ten niby szpital w którym lekarze faszerują mnie różnymi lekami żebym nie oszalał do reszty wcześniej włożyli mi do ręki karabin żebym nim wymazywał z listy żywych nazwiska moich wrogów zniknęły już imiona kolegów z podwórka nie wiem ojcze czy najpierw przyjść do twoich serbskich braci czy może mamo zastukać w drzwi twoich sióstr urodzonych w Chorwacji jak spojrzeć im w oczy gdy powitają mnie winem lub rakiją kochani nie wiem czuję się najbardziej własnym wrogiem i dlatego przed chwilą postanowiłem swoje imię też wykreślić ten list otrzymacie gdy będę już w drodze do Boga… FRANJINO POSLIJEDNJE PISMO RODITELJIMA Franji Frančiču dragi moji pišem ovo pismo iz ludnice kako to drugovi nazivaju ovu tobože bolnicu u kojej mi doktori trpaju svake vrste lijekove da ne bih poludeo u ostalom ranije su mi dali pušku u ruku da bih s njom izbrisao sa liste imena živih mi neprijatelja nestali su već imena kolega iz dvorišta ne znam oče da prvo idem kod tvoje srpske braće ili možda majko da zakucam na vrata tvojih sestara rođenih u Hrvatskoj kako da im pogledam u oči kada me dočekaju vinom ili rakijom ne znam dragi osećam se kao da sam sam sebi neprijatelj i zato sam odlučio da precrtam takođe slova svoga imena ovo pismo ćete dobiti kada budem na putu ka Bogu ... 132
WIGILIA podzielmy się opłatkiem chociaż w tobie nie ma już Boga a i we mnie niewiele tak mało w nas wiary tak trudno ustawić pośrodku pokoju stół zasłany białym obrusem pod którym źdźbła zaschniętej trawy i przemówić BADNJA VEČE podelimo se hostijom iako u tebi nema više Boga a i ni u meni nema ga mnogo tako je malo u nama vere tako je teško staviti nasred sobe sto prekriven belim stoljnakom ispod kojeg su čuperci suve trave i progovoriti LIST DO OLGI LALIĆ – KROWICKIEJ chociaż Wołyń i Jugosławia to światy żyjące tylko w pamięci śnią nam się po nocach nasi bosonodzy rodzice biegający za śpiewem ptaka lub goniący lot trzmiela nad królestwem koniczyny 133
mój ojciec w grzywach koni wiatr ścigający a twój zapewne doglądający słonecznej winnicy nasze domy w proch zapadły się na grobach przodków trawy rodzą swoje dzieci czasem jakaś zbłąkana kula po latach wyjrzy z serca ziemi by dać coraz bardziej zamazane świadectwo czasów pogardy i nienawiści losem człowieka jest pamiętać i przebaczać chociaż boli każdy wers wyrwany z tej ziemi niczym gałązka oliwna złożona na grobie wiersza póki w nas pamięć żyje zielony Wołyń i słoneczna Jugosławia PISMO OLGI LALIĆ - KROWICKOJ iako su Volin i Jugoslavija svetovi koji žive samo u uspomenama sanjamo ih noću naši bosonogi roditelji jure za pesmom ptica ili jurišavi bumbarov let iznad carstva deteline moj otac u grivama konja vetar privlači a tvoj verovatno posmatra sunčani vinograd naše kuće u prašinu srušile su se na grobove predaka trave rađaju svoju decu ponekad neki zalutali metak izvire iz srca zemlje da bi dao još više zamagljen svedočanstvo vremena prezira i mržnja prema ljudskoj sudbini je da se seti i oprosti, iako boli svaki iščupan stih u ovoj zemlji poput maslinove grančice položene na grobu pesme sve dok u nama žive zeleni Volin i sunčana Jugoslavija 134
Agnieszka Zięba-Zarzycka - Starachowice OBRZĘD Wśród gajów ognistych noc posiwiała czas zastygł tylko nam nie śpieszno zamykać w pamięci woń kwiatów obrzędem dnia strącać łzę w smutek Tartaru. OBRED Usred vatrenih gajeva noć je posivela vreme se ukočilo samo nama se ne žuri zatvarati u mislima miris cveća obredom dana zbaciti suzu u tugu Tartana. 135
Małgorzata Żurecka – Stalowa Wola motto: czasami trzeba wyjechać aby zmienić zdanie wszyscy mamy swoje miejsce urodzenia Droga do Kremenko Rozlewa się rozpełza żywa żółcień rzepaku w brunatne pola zasiane młodą zielenią Złota sieć słońca na Cetiny wodzie wznosi się i opada palce wodorośli wciągają ją w głąb przejrzystoszklanej bawią się nią marszczą wygładzają tak przesmyk w kanionie wabi słońce w zielone cienie Rąbek słońca spod białej chmury skały zginają kolana Żółty żarnowiec zakwitł majowo w Dalmacji razi oczy biegną pejzaże nie nadążam sycić się nimi pożerać szalone widoki zielone, niebieskie zielone 136
nawet przyszło mi do głowy że ktoś wplątał mnie w grę „mamy cię!” to niemożliwe! tak nie jest! ten rąbek słońca zza chmury opuszczone gniazda domostw wysoko na skałach Dalmacja w maju to przewidzenie to morska mgła! Tu słowo wojna to nie martwe słowo z lekcji historii wojna paruje jeszcze z nisz skalnych i jaskiń z pospiesznie wzniesionych kamiennych fortów przeziera przez puste okna w skruszałych murach serbskich domostw zagradza groźnie wejścia zaminowaną ziemią Spirala drogi coraz wyżej się wznosi lęk przestrzeni zamyka mi oczy ale zachwyt natychmiast otwiera Auto jak wściekły byk wspina się i głośno atakuje strome podjazdy serce potyka się Jedną ręką mogę dotknąć skał zaś drugą uczynić skrzydłem wolnego ptaka nad przepaściami Kiedy auto staje dęba u podnóża szczytu cel osiągnięty -osada Kremenko Jest tu kamienny kościółek parę grobów przybranych kwiatami i młode winorośle posadzone na zboczach wydartych górom rękami Staruszka w czerni zna słowo „weekend” 137
a wieśniacy grają w kule pewnie z samym Panem Bogiem piją Rakiję i wino własnej roboty tu jest ich cały świat Drewniane żaluzje w nielicznych wpół zamieszkałych domach strzegą żywota Życie jak zawsze się nie poddaje! Kiedy długą zimą śnię o zielonych pastwiskach Skołoszowa wiem że już tęsknie za wiosną, za jej dziecięcą radością za jej mokrym zapachem Teraz już wiem że mam nową tęsknotę że śnić będę o Dalmacji z moich zachwytów i zdziwień [Chorwacja 2007 ] moto: ponekad trebate otputovati da bi promenili mišljenje svi mi imamo svoje mesto rođenja Put do Kremenko Pljusak se širi živa žuta uljana repica u crnoj zemlji zasađene mladim zelenilom Zlatne zrake sunca na vodama Cetine uspinje se i opada vodene biljke prste istežu 138
po njih u pronicljivu dubinu igraju se sa njima mršte se uglađuju pa bacaju u kanjonu privlače sunce u zelene senke Delić sunca ispod belog oblaka stene savijaju kolena ulica je procvetala majski u Dalmaciji bole oči premiču se pejzaži ne stižem sitim se njima proždiru lude poglede zelene, plavo zelene čak mi je palo na pamet da me je neko uvukao u igru "Imam te!" to je nemoguće! nije tako! ovaj delić sunca iza oblaka napuštena gnezda domova visoko na stenama Dalmacija u maju to je priviđenje ova morska magla! Reč rat to nije mrtva reč sa časova istorije ali rat ispariva još iz niše stena i spilja na brzinu podignutih kamenih utvrđenja prodire kroz prazne prozore smrvljenih zidova srpske kuće preti opasni ulaz 139
miniranim zemljištom Spiralni put se diže sve više i više agorafobija zatvara mi oči ali oduševljenje otvara odmah Auto kao ludi bik penje se i glasno napadaju strmi kolovozi srce posrće Jednom rukom mogu da dodirnem stene a drugom krila slobodne ptice iznad provalije Kada se automobil odgaja u podnožju vrhova cilj postignut- naselja Kremenko Tu ke kamena crkva nekoliko grobova pokrivenih cvećem i mlada loza zasađena na padinama izrađenih rukama planina Starica u crnom zna reč "vikend" i seljani igraju balote verovatno sa samim Gospodom piju rakiju i domaće vino Ovde je njihov čitav svet Drvene grilje u nekoliko polu-životnih kuća čuvaju živote Život kao i obično ne predaje se! Kada u dugoj zimi sanjam o zelenim pašnjacima Skološova znam da mi nedostaje proleće, za njegovom dečijom srećicom, za njegovim vlažnim mirisom Sada već znam da imam novu nostalgiju da ću sanjati Dalmaciju iz mojih oduševljenja i divljenja Hrvatska 2007 140
POLSKIE HAIKU POLJSKI HAIKU ПОЉСКИ ХАИКУ 141
Marek Czuku- Łódź pada i pada we mgle powykręcane ramiona wiatru spušta se i spušta u magli iskrivljena ramena od vjetra mój syn jest chłopcem wyrosło białe drzewo i moja córka moj sin je dječak izraslo je bijelo stablo i moja kći płynie żaglówka rozmywa się horyzont morze jest zimne jedrenjak pluta zamagljuje se horizont more je hladno [13.01.2008] 142
Maria Duszka - Sieradz stojim pored prozora predajem se prostranstvu zadržavam vrijeme kameni studenac tulipani na kiši ljepota predgrađa stihovi isto tako kao i svet postaju iz haosa Danuta Mucha – Piotrkow Trybunalski Kwiaty mają kolor duszy są jak kropla twojego milczenia cvetovi moje duše su kao kaplje tvoje ćutnje Kroplą deszczu cichnie moje serce kap kiše moje srce ćuti Tylko milczenie może słuchać twoich myśli samo ćutnja može slušati tvoje misli 143
Robert Naczas - Podkarpacie jesienny sztorm - jej herbatnik tonie w filiżance jesenja oluja - njen čajni keks tone u šolji powrót z wycieczki - bagażnik naszego samochodu pełen słońca povratak sa putovanja - prtljažnik od našeg automobila pun je sunca Wanda Nowik-Pala - Kielce nić pajęczyny kołysze się w słońcu na rzęsach lśni łza paukova nit ljulja se na suncu na trepavicama sija suza zapach tulipanów zadrżał w kielichu a nadzieja we mnie miris tulipana zadrhtao je u vazi a nada u meni 144
Samotność liścia wiruje na wietrze. Wyciągam dłoń. Usmljen list vrti se na vetru. Pružam ruku. Halina Ewa Olszewska - Biłgoraj blago vremena sentimentalne uspomene prikupljane godinama prašnjavi koferi pucaju šavovi haljina iz druge epohe miris naftalina kape krzna bunde zimske uspomene gomila papira knjige pisma rukopisi koja se ne pale u uglu tavana albumi sa slikama svetlokafene boje Jurata Bogna Serafińska - Warszawa Zziębnięty ptaszek Usiadł na parapecie Niosę mu pokarm. 145
Smrznuta ptica Stala je na prozor Nosim joj hranu W okiennej kracie Ptak uwił nowe gniazdo Rosną pisklęta. U prozorskim šipkama Ptica je savila gnezdo Rastu ptići Poranne słońce Ogrzewa ptasie gniazdo, Słychać pieśń życia. Jutarnje sunce Greje ptičije gnezdo Čuju se pesme života Rafał Sikora Omszały kamień Ponad nim włosy drzewa Ty po pierś w stawie zarastao kamen iznad njega kosa drveća do prsa si u ribnjaku Leciały ptaki. Z wiatrem północnym szybko Pobladła ziemia. letele su ptice uz brzi severni vetar zemlja je izbledela 146
POLSKIE KRÓTKIE OPOWIADANIA POLJSKE KRATKE PRIČE ПОЉСКЕ КРАТКЕ ПРИЧЕ 147
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija
Antologia antologija

Empfohlen

Http www.wapoets.net.au pages creatrixissue11poetry
Http www.wapoets.net.au pages creatrixissue11poetryHttp www.wapoets.net.au pages creatrixissue11poetry
Http www.wapoets.net.au pages creatrixissue11poetrydebeljackitatjana
 
Http poetrywriting
Http poetrywritingHttp poetrywriting
Http poetrywritingdebeljackitatjana
 
Synchronized chaos
Synchronized chaosSynchronized chaos
Synchronized chaosdebeljackitatjana
 
Http lyricalpassionpoetry.yolasite
Http lyricalpassionpoetry.yolasiteHttp lyricalpassionpoetry.yolasite
Http lyricalpassionpoetry.yolasitedebeljackitatjana
 
ROMANIAN KUKAI GROUP GRUPUL ROMANIAN KUKAI
ROMANIAN KUKAI GROUP GRUPUL ROMANIAN KUKAIROMANIAN KUKAI GROUP GRUPUL ROMANIAN KUKAI
ROMANIAN KUKAI GROUP GRUPUL ROMANIAN KUKAIdebeljackitatjana
 
Wilde magazine-winter-2012
Wilde magazine-winter-2012Wilde magazine-winter-2012
Wilde magazine-winter-2012debeljackitatjana
 
Casopis broj 1
Casopis broj 1Casopis broj 1
Casopis broj 1debeljackitatjana
 
Saosecanje
SaosecanjeSaosecanje
Saosecanjedebeljackitatjana
 

Empfohlen

Http www.wapoets.net.au pages creatrixissue11poetry
Http www.wapoets.net.au pages creatrixissue11poetryHttp www.wapoets.net.au pages creatrixissue11poetry
Http www.wapoets.net.au pages creatrixissue11poetrydebeljackitatjana
 
Http poetrywriting
Http poetrywritingHttp poetrywriting
Http poetrywritingdebeljackitatjana
 
Synchronized chaos
Synchronized chaosSynchronized chaos
Synchronized chaosdebeljackitatjana
 
Http lyricalpassionpoetry.yolasite
Http lyricalpassionpoetry.yolasiteHttp lyricalpassionpoetry.yolasite
Http lyricalpassionpoetry.yolasitedebeljackitatjana
 
ROMANIAN KUKAI GROUP GRUPUL ROMANIAN KUKAI
ROMANIAN KUKAI GROUP GRUPUL ROMANIAN KUKAIROMANIAN KUKAI GROUP GRUPUL ROMANIAN KUKAI
ROMANIAN KUKAI GROUP GRUPUL ROMANIAN KUKAIdebeljackitatjana
 
Wilde magazine-winter-2012
Wilde magazine-winter-2012Wilde magazine-winter-2012
Wilde magazine-winter-2012debeljackitatjana
 
Casopis broj 1
Casopis broj 1Casopis broj 1
Casopis broj 1debeljackitatjana
 
Saosecanje
SaosecanjeSaosecanje
Saosecanjedebeljackitatjana
 
Couverture introspection
Couverture introspectionCouverture introspection
Couverture introspectiondebeljackitatjana
 
The path #10 layout
The path #10 layoutThe path #10 layout
The path #10 layoutdebeljackitatjana
 
Diogen magazin printana verzija 2014 2015 new final online
Diogen magazin printana verzija 2014 2015 new final onlineDiogen magazin printana verzija 2014 2015 new final online
Diogen magazin printana verzija 2014 2015 new final onlinedebeljackitatjana
 
Diogen no 61 gordan cosic
Diogen no 61 gordan cosicDiogen no 61 gordan cosic
Diogen no 61 gordan cosicdebeljackitatjana
 
Behind the tree line haiku anthology
Behind the tree line haiku anthologyBehind the tree line haiku anthology
Behind the tree line haiku anthologydebeljackitatjana
 
Gordan Ćosić
Gordan ĆosićGordan Ćosić
Gordan Ćosićdebeljackitatjana
 
Agave Magazine
Agave MagazineAgave Magazine
Agave Magazinedebeljackitatjana
 
Intervju...diogen ...dragoljub_djuricic
Intervju...diogen ...dragoljub_djuricicIntervju...diogen ...dragoljub_djuricic
Intervju...diogen ...dragoljub_djuricicdebeljackitatjana
 
Slikanje rečima-međunarodni-elektronski-zbornik-web (1)
Slikanje rečima-međunarodni-elektronski-zbornik-web (1)Slikanje rečima-međunarodni-elektronski-zbornik-web (1)
Slikanje rečima-međunarodni-elektronski-zbornik-web (1)debeljackitatjana
 
Knjizevne vertikale 4 plus 5
Knjizevne vertikale 4 plus 5Knjizevne vertikale 4 plus 5
Knjizevne vertikale 4 plus 5debeljackitatjana
 
February 2009 Issue IX:1
February 2009 Issue IX:1February 2009 Issue IX:1
February 2009 Issue IX:1debeljackitatjana
 
Special%20 issue%202%20 %20ershik
Special%20 issue%202%20 %20ershikSpecial%20 issue%202%20 %20ershik
Special%20 issue%202%20 %20ershikdebeljackitatjana
 
Voices 201504
Voices 201504Voices 201504
Voices 201504debeljackitatjana
 
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!! 2
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!! 2Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!! 2
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!! 2debeljackitatjana
 
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!!
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!!Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!!
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!!debeljackitatjana
 
April 2015 ershik
April 2015 ershikApril 2015 ershik
April 2015 ershikdebeljackitatjana
 
Agave Magazine
Agave Magazine Agave Magazine
Agave Magazinedebeljackitatjana
 
резултати Xiv конкурса ''сјећање на љубав''.docx
резултати Xiv конкурса ''сјећање на љубав''.docxрезултати Xiv конкурса ''сјећање на љубав''.docx
резултати Xiv конкурса ''сјећање на љубав''.docxdebeljackitatjana
 
January 2015 ershik
January 2015 ershikJanuary 2015 ershik
January 2015 ershikdebeljackitatjana
 
Sharpening the-green-pencil-2014
Sharpening the-green-pencil-2014Sharpening the-green-pencil-2014
Sharpening the-green-pencil-2014debeljackitatjana
 

Weitere ähnliche Inhalte

Mehr von debeljackitatjana

Diogen magazin printana verzija 2014 2015 new final online
Diogen magazin printana verzija 2014 2015 new final onlineDiogen magazin printana verzija 2014 2015 new final online
Diogen magazin printana verzija 2014 2015 new final onlinedebeljackitatjana
 
Behind the tree line haiku anthology
Behind the tree line haiku anthologyBehind the tree line haiku anthology
Behind the tree line haiku anthologydebeljackitatjana
 
Intervju...diogen ...dragoljub_djuricic
Intervju...diogen ...dragoljub_djuricicIntervju...diogen ...dragoljub_djuricic
Intervju...diogen ...dragoljub_djuricicdebeljackitatjana
 
Slikanje rečima-međunarodni-elektronski-zbornik-web (1)
Slikanje rečima-međunarodni-elektronski-zbornik-web (1)Slikanje rečima-međunarodni-elektronski-zbornik-web (1)
Slikanje rečima-međunarodni-elektronski-zbornik-web (1)debeljackitatjana
 
Knjizevne vertikale 4 plus 5
Knjizevne vertikale 4 plus 5Knjizevne vertikale 4 plus 5
Knjizevne vertikale 4 plus 5debeljackitatjana
 
Special%20 issue%202%20 %20ershik
Special%20 issue%202%20 %20ershikSpecial%20 issue%202%20 %20ershik
Special%20 issue%202%20 %20ershikdebeljackitatjana
 
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!! 2
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!! 2Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!! 2
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!! 2debeljackitatjana
 
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!!
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!!Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!!
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!!debeljackitatjana
 
резултати Xiv конкурса ''сјећање на љубав''.docx
резултати Xiv конкурса ''сјећање на љубав''.docxрезултати Xiv конкурса ''сјећање на љубав''.docx
резултати Xiv конкурса ''сјећање на љубав''.docxdebeljackitatjana
 
Sharpening the-green-pencil-2014
Sharpening the-green-pencil-2014Sharpening the-green-pencil-2014
Sharpening the-green-pencil-2014debeljackitatjana
 

Mehr von debeljackitatjana (20)

Couverture introspection
Couverture introspectionCouverture introspection
Couverture introspection
 
The path #10 layout
The path #10 layoutThe path #10 layout
The path #10 layout
 
Diogen magazin printana verzija 2014 2015 new final online
Diogen magazin printana verzija 2014 2015 new final onlineDiogen magazin printana verzija 2014 2015 new final online
Diogen magazin printana verzija 2014 2015 new final online
 
Diogen no 61 gordan cosic
Diogen no 61 gordan cosicDiogen no 61 gordan cosic
Diogen no 61 gordan cosic
 
Behind the tree line haiku anthology
Behind the tree line haiku anthologyBehind the tree line haiku anthology
Behind the tree line haiku anthology
 
Gordan Ćosić
Gordan ĆosićGordan Ćosić
Gordan Ćosić
 
Agave Magazine
Agave MagazineAgave Magazine
Agave Magazine
 
Intervju...diogen ...dragoljub_djuricic
Intervju...diogen ...dragoljub_djuricicIntervju...diogen ...dragoljub_djuricic
Intervju...diogen ...dragoljub_djuricic
 
Slikanje rečima-međunarodni-elektronski-zbornik-web (1)
Slikanje rečima-međunarodni-elektronski-zbornik-web (1)Slikanje rečima-međunarodni-elektronski-zbornik-web (1)
Slikanje rečima-međunarodni-elektronski-zbornik-web (1)
 
Knjizevne vertikale 4 plus 5
Knjizevne vertikale 4 plus 5Knjizevne vertikale 4 plus 5
Knjizevne vertikale 4 plus 5
 
February 2009 Issue IX:1
February 2009 Issue IX:1February 2009 Issue IX:1
February 2009 Issue IX:1
 
Special%20 issue%202%20 %20ershik
Special%20 issue%202%20 %20ershikSpecial%20 issue%202%20 %20ershik
Special%20 issue%202%20 %20ershik
 
Voices 201504
Voices 201504Voices 201504
Voices 201504
 
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!! 2
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!! 2Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!! 2
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!! 2
 
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!!
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!!Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!!
Tatjana THANK YOU, FRIENDS AND COLLEAGUES!!!!!!
 
April 2015 ershik
April 2015 ershikApril 2015 ershik
April 2015 ershik
 
Agave Magazine
Agave Magazine Agave Magazine
Agave Magazine
 
резултати Xiv конкурса ''сјећање на љубав''.docx
резултати Xiv конкурса ''сјећање на љубав''.docxрезултати Xiv конкурса ''сјећање на љубав''.docx
резултати Xiv конкурса ''сјећање на љубав''.docx
 
January 2015 ershik
January 2015 ershikJanuary 2015 ershik
January 2015 ershik
 
Sharpening the-green-pencil-2014
Sharpening the-green-pencil-2014Sharpening the-green-pencil-2014
Sharpening the-green-pencil-2014
 

Antologia antologija

  • 1. Przełożyła z języków serbskiego, chorwackiego, polskiego, macedońskiego, słoweńskiego, bułgarskiego, bośniackiego oraz dokonała wyboru: Olga Lalić-Krowicka Antologia sztuk słowiańskich „Między Ochrydą a Bugiem” Antologija slavenskih umjetnosti „Između Ohrida i Buga“ Антологија славенских уметности „ Између Охрида и Буга“ Krosno 2010 1
  • 2. Redakcja: Olga Lalić-Krowicka Opracowanie graficzne: Olga Lalić-Krowicka, Kamil Krowicki Korekta: Vesna Denčić, Ljiljana Milosavljević, Kamil Krowicki Projekt okładki: Kamil Krowicki Skład: Olga Lalić-Krowicka, Kamil Krowicki Zrealizowane przy pomocy finansowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urzędu Gminy Dukla, Apteki „Urtica” w Dukli, NZOZ Medicus w Dukli i ZM „Jasiołka” w Dukli, firmy przewozowej „Miś – Krosno”, zajazdu „Domenico” w Tylawie i Przedsiębiorstwa produkcji kruszywa „Żwirgeo s. c.” w Trzcianie oraz autorów publikujących na łamach antologii. ©Copyright by Olga Lalić-Krowicka Wydanie pierwsze Edycja I Krośnieńska Oficyna Wydawnicza Sp. z o.o Druk CHEMIGRAFIA, Krosno, ul. Białobrzeska 74 Tel. (013)43 254 15 2
  • 3. WSTĘP (od redaktorki i tłumaczki) Od wielu lat moim marzeniem było zrobić „coś pięknego” dla naszej słowiańszczyzny. Tym razem, odpukać, udało się. Prezentuję Państwu na łamach antologii „Między Ochrydą a Bugiem” wiersze, krótkie opowiadania, haiku, aforyzmy, dramat, poezję dla dzieci oraz poezję dziecięcą i młodzieżową w moim przekładzie oraz prace artystyczne (rysunek, malarstwo, grafika, fotografia, projekty ubioru) koło 200 autorów z różnych państw słowiańskich (m.in. z Polski, Serbii, Chorwacji, Macedonii, Bułgarii, Słowenii, Czarnogóry, Bośni i Hercegowiny oraz Rosji), także z Anglii, Niemiec, Litwy, Izraela, Stanów Zjednoczonych, Gwatemali etc. Niestety w tej edycji antologii zabrakło autorów ze Słowacji, Czech, Białorusi, Ukrainy oraz autorów mówiących jeszcze w językach górno i dolno serbołużyckich. Mam nadzieję, że w następnej edycji tego zbioru uda się ich umieścić oraz uzupełnić rubryki z takich państw jak Słowenia, Czarnogóra, Bułgaria, Rosja etc. Starałam się umieścić prace literackie dwujęzycznie, choć w paru miejscach zabrakło mi tekstu oryginalnego z przyczyn technicznych. Mam nadzieję, że mi państwo wybaczycie. Postaram się o to w następnych edycjach. Tytuł „Między Ochrydą a Bugiem” nawiązuje do pochodzenia autorów z tychże państw, które mieszczą się między macedońskim jeziorem Ochrydzkim a polsko-ukraińsko-białoruską rzeką Bug. Nawiązanie polega też na tym, że pierwsza szkoła piśmienictwa m.in. staro-cerkiewno- słowiańskiego (założona w IX w. przez ucznia św. Cyryla i Metodego, Klemensa) powstała nad Ochrydzkim jeziorem, a nasza praojczyzna słowiańska znajdowała się gdzieś tutaj, tuż nad Bugiem jak wskazują hipotezy naukowe. Życzę Państwu miłej lektury oraz miłego oglądania prac artystycznych „Między Ochrydą a Bugiem”. Myślę, że Państwo odnajdziecie wiele piękna dla siebie i podzielicie się z nami wszystkimi swoimi wrażeniami i refleksjami. Planuję w przyszłości następne edycje antologii i zapraszam do współpracy wszystkich zainteresowanych. W tymże wstępie pragnę również podziękować sponsorom, autorom i recenzentom, oraz wszystkim życzliwym mi osobom a także mojemu małżonkowi, który mnie wspierał podczas pracy nad tym projektem 3
  • 4. UVOD (od urednika i prevodioca) Od prije mogo godina moj san je bio da uradim "nešto lepo" za naše Slavene. Ovaj put, da kucnem u drvo,uspijelo je. Predstavljam na stranicama antologije "Između Ohrida i Buga" pjesme, kratke priče, haiku pjesme, aforizme, dramu, poeziju za decu i dječiju i omladinsku poeziju u mome prevodu, kao i umjetnička dijela (crteže, slike, grafike, fotografije, projekte odeće) oko 200 autora iz različitih slavenskih zemalja (Poljska, Srbija, Hrvatska, Makedonija, Bugarska, Slovenija, Crna Gora, Bosna i Hercegovina i Rusija) kao i iz Engleske, Nemačke, Litvanije, Izraela, Sjedinjenih Američkih Država, Gvatemale itd. Nažalost, u ovom izdanju antologije nedostaju radowi autora iz Slovačke, Češke, Bijelorusije, Ukrajine i autora koji još uvijek govore gornjim i donjim srpskolužičkim bezikom. Nadam se da će mi u slijedećim izdanjima ove antologije uspeti da se bolje popune rubrike sa radovima autora iz zemalja kao što su Slovenija, Crna Gora, Bugarska, Rusija, itd. Pokušala sam da postavim dvojezično književna dijela, iako mi je u nekoliko mesta zafalio originalni tekst i to zbog tehničkih razloga. Nadam se da ćete mi oprostiti. Nastojaću to da dovršim u narednim izdanjima. Naslov "Između Ohrida i Buga" se odnosi na porijeklo autora iz ovih zemalja, koje se nalaze između makedonskog Ohridskog jezera i poljsko- ukrajinsko-bijeloruske rijeke Bug. Činjenica je takva da je prva staro- crkveno-slavenska škola (koju je osnovao u IX. vijeku učenik sv. Ćirila i Metodija, Klimet) postala nad Ohridskim jezerom i naša slavenska pradomovina leži negdje uz Bug, kako govore naučne hipoteze. Nadam se da ćete uživati u čitanju i gledanju lijepih umjetničkih dijela "Između Ohrida i Buga." Mislim da ćete naći mnogo toga lijepoga za sebe i da ćete se podijeliti sa namavašim utiscima i refleksijama. Planiram u budućnosti naredna izdanja antologije i pozivam sve zainteresovane na saradnju. U ovome kratkom uvodu želim da se zahvalim sponzorima, autorima i recenzentima, kao i svim ljubaznim ljudim i mome suprugu koji me je podržao tokom rada na ovome projektu. 4
  • 6. Liliana Abraham Zubińska - Kielce Dzień w którym umarł Czesław Miłosz Wieczorem w dolinach Gór Świętokrzyskich zbierają się jesienne mgły. W Łącznej rodzina bocianów medytuje nad odlotem. Zamykam oczy, by zobaczyć gdzie dzisiaj zapada słońce. Wnętrze góry otwiera się przyjmując strudzonego wędrowca. Na dan kada je umro Česlav Miloš Uveče u dolinama Svjetokriskih Gora spuštaju se jesenje magle. U Lačnej jato roda meditira pre leta. Zatvaram oči, želim da vidim gde danas zalazi sunce. Gorska utroba otvara se mameći umornog putnika. 6
  • 7. Jan Belcik - Krosno Rajska historia Byłem stary i głuchy Ślepłem i puchłem Diagnoza i recepty musiały być ostateczne Szedłem wolno i z pokorą po miłosierne -ludzkie– uderzenie obuchem siekiery Po pierwszym straciłem przytomność Po drugim życie A przecież nigdy nie zostałem wypędzony z raju 7
  • 8. Nebeska priča Bio sam star i gluv Slep i otečen Dijagnoza i recepte bile su konačne Išao sam usporeno i pokorno po milosrdna -ljudska- cepanja sekirom Kao prvo okrenula mi se svest Kao drugo život Ali ipak nikad nisam bio prognan iz raja 8
  • 9. Emil Biela - Myślenice Tragedija prstiju zastani jednom na obali mora reke ili jezera uzmi vodu u dlanove neće poželeti tebe pobeće prestrašena mudra zna dobro, što činiti umeš na prstima PTICA I ČOVEK Čitavo predvečerje ptice glasno među sobom telefoniraju radosno pričaju o sutrašnjem vremenu čovek naveče tužan zove drugog čoveka da je opet nepovratno prošao dan da sutra treba ustati pre svoga vremena pre visoko obrazovane tuge iz daleka dopire ubrzana molitva voza iz blizine dobar očev glas mora na horizontu pismo piše brod čovek sa pticom u srcu ide prema zalazećem u more suncu 9
  • 10. SVETE PTICE O svete ptice koje u kljunu nosite raspevan dan iznad vaših glava sunčane oreole uzete sa oltara od ljudskih lica i upravu ste jer na toj zemlji zaista sveti su isključivo krilati Ja, Svetovid Imam napokon četiri lica deteta-momka-muškarca i starca izrugavam se svojoj dugovečnosti piramidi godina, jer vidim kako u prokoćimskoj klinici umiru deca imali su samo jedno lice 10
  • 11. Krzysztof Bieńkowski-Płock Niewidoma Ewa Lewandowska śpiewa cokolwiek Jej niezwykle piękne oczy Jej szeroko otwarte oczy Jej oczy trumna światła Jej niezwykle piękny głos Jej olśniewający głos Jej głos pocałunek na rozpalonym czole świata 15.11.08 Slepa Eva Levandovska peva bilošta Njene neobično lepe oči Njene široko otvorene oči Njene oči kovčeg svetla Njen neobično lep glas Njen zadivljujući glas Njen glas poljubac na raspaljenom čelu sveta 11
  • 12. Kazimierz Burnat - Wrocław *** To nije istina da sam ti otvorio kapije odavno si bila u baštama koje cvetaju neplodno ja sam samo presadio drveće zaslužila si na unapređenje prema njihovim vrhovima iznad cvetova koje je zaprašio bumbar proredi je (višak smanjuje plodnost) kad se vratiš na zemlju okupaj telo u rosi i pomoli se možda ćeš iznova osetiti bremenitost 12
  • 13. EKSPRESIJA Žive boje radosti ulaze u bledo svetlo uma i u tajnu podsvesti požuda kucanjem srca beleži melodiju strasti koje su konstelacija volje uključuje dušu u tok doživljaja razgovaraš sa svojom nutrinom ipak ta konverzacija dovodi te na bespuće žive boje radosti ulaze odsjajem u crnilo tuge jedini izlazak je povratak svesti 13
  • 14. *** Niebo zwiesiło skrzydła jak wypłowiała wrona rzuca czarny cień na jego serce czarno-białe punkty jaskółek zwietrzają niepogodę dla miłości ale noc uwięzi cienie i kręte ścieżki jej włosów powiodą do źródła początku życia opróżnieni z tęsknot nasiąkną światłem uniesienia *** Nebo je spustilo krila kao izbledela vrana pruža crnu senku na njegovo srce crno bele tačke lastavica pokvarile su vreme za ljubav ali senka zarobi noć i krivudave staze njene kosi vode do izvora životnog početka prazne od čežnji ispijaju svetlom zanosa 14
  • 15. Powierzchowność Wzburzone fale w jednej chwili uderzają i wsiąkają w toń są krótkotrwałe jak makijaż plaży nieuskrzydlona miłość rychło opada jak nagrzany balon muśnięty kolcem róży Površinski Uzburkani talasi u jednom trenutku udaraju i nestaju u dubinama kratkotrajni su kao šminka plaže ljubav bez krila brzo opada kao ugrijan balon uboden trnom ruže 15
  • 16. Damian Cielepa- Cieszyn lirycznie zapadam w sen. powoli pozwalam dotykać powieki światłu świec nie całujmy dzisiaj ciszy. proszę o chwilę, lirycznie zapadam w sen serce bije rytm, powoli lirycznie zapadam w sen lirski propadam u san. polako dozvoljavam dodirivati kapke svetlu sveća ne ljubimo danas tišinu. molim trenutak, lirski propadam u san srce kuca ritmično, polako lirski propadam u san 16
  • 17. Ryszard Chojecki - Łosice Sobie, na 70-te urodziny Moi koledzy – poeci, rówieśni, święcą swoje jubileusze. A ja nie muszę. Z moimi czterema tomikami - na pół wieku - dobrze znam swoje miejsce w kolejce na Parnas. Może za mało się starałem, może za często trwoniłem dar, nie tylko na błahostki, bo i na sprawy najwyższej wagi: miłość, przyjaźń, linoryty, historię... Trochę mi głupio gdy w recenzji znajduję: „Nie wiedzieć czemu, pokochałem tę poezję ..." Ja też nie wiem czemu? 10-05-2009 17
  • 18. Sebi, na 70. rođendan Moje kolege - pesnici, vršnjaci, slave svoje godišnjice. A ja ne moram. Sa svoje četiri zbirke - u pola veka - Dobro znam moje mesto u redu na Parnas. Možda je premalo, možda sam često gubio dar, ne samo zbog sitnica, ali i na stvari od izuzetnog značaja: ljubav, prijateljstvo, linorezi, priče ... Malo mi je glupo kad u recenziji pronalazim: "Ne znam zašto, ali zavoleo sam tu poeziju ..." Ne znam ni ja zašto? 18
  • 19. Robert Czop-Solina Na placu wieczności zasiani w marmurze rozrastają biel i wyją w posągach zatrutych bólem czasu przyjmą razy słońca plują deszczem z zakrwawionych ust udręki czyściec zaczął się na ziemi Na trgu večnosti zasejani u mermeru rastu u belini i viju u kipovima otrovani bolom vremena primaju bičeve sunca pljuckaju kišom iż krvavih usta muke čistilište je počelo na zemlji 19
  • 20. KONCERT POEZJI W CERKWI W ŁOPIENCE Stanisławowi Ożogowi i Władysławowi Serafinowi w podkamiennym sklepieniu wzruszeń ulotne strofy szybują ciepłą barwą głosu wśród ścian tętna we łzach świec błyszczących między strun drżenie dźwięk się cieniem przemyka KONCERT POEZIJE U CRKVI U LOPJENCI Stanislavu Ožogu i Vladislavu Serafinu u podkamenom svodu uzbuđenja prolazne strofe lebde toplinom boje glasa usred zidova pulsiranja u suzama sjajećih se sveća između struna drhtaja zvuk se senkom promiče 20
  • 21. Marek Czuku- Łódź Żona poety Żona poety nosi w sobie wiersz. Rośnie on wraz z oddechem dziecka nienarodzonego, dojrzewa w ruchu ręki ukazującym błękity. Żona poety, kreślona szarościami, wymyka się antologiom, kryjąc się w blednącej, nieskończonej miłości. Żona poety podróżuje między kartką a sklepem, śni o różu drzew i czeka, a czekaniu jej... Maj 1986 Žena pesnika Žena pesnika nosi u sebi pesmu. Raste ona zajedno uz dah nerođenog deteta, sazreva u pokretu ruku koje pokazuju na plavenilo. Žena pesnika precrtana sivilom, ispada iz antologije, krijući se u bledoj nesvršenoj ljubavi. Žena pesnika kreće se između karte* i trgovine, sanja ruž drveta i čeka, a čekanje na nju nema kraja... *Karta-osamdesetih godina, dok je u Poljskoj trajala kriza, radnici su dobivali kupone uz pomoć kojih se kupovalo u trgovinama. 21
  • 22. Antoni Dąbrowski-Starachowice SAMOTNOŚĆ W INTERNECIE globalna wioska ostatni krzyk łącz i znowu sam w canale + - ~ SAMOĆA U INTERNETU globalno selo poslednji krik veza i opet sam u kanalu + - ~ 22
  • 23. Grażyna Drobek-Bukowska- Racibórz Tak niewiele Tak niewiele potrzeba aby na ustach dziecka zatrzymać uśmiech i radość Tak niewiele -garść zupy gdy w kieszeni pustka -dobre słowo gdy wokół terror -odrobinę słodyczy gdy w domu piekło to tak niewiele a jakie trudne w tym zwariowanym nieludzkim czasie. Tako malo Tako malo je potrebno da bi se na ustima deteta zadržao osmeh i radost Tako malo -šaka supe dok je u džepu praznina -dobra reč dok je okolo teror -malčice slatkiša dok je u kući pakao to je tako malo a kako teško u ovome ludom neljudskom vremenu. 23
  • 24. Henryk Drzewiecki -Tel Aviv (Izrael) Szarość W szarym świecie wstaje szary dzień przenika swoją szarością szarych ludzi udających się do swoich szarych spraw do szarych biur, szarych fabryk, szarych sklepików niektórzy unoszą głowę – w szarym nieboskłonie … wypatrują tęczy Sivilo U sivom svetu ustaje sivi dan proniče svojim sivilom sive ljude koji su se uputili svojim sivim obavezama do sivih biroa, sivih fabrika, sivih prodavnica poneki podižu glave u sivom nebosklonu ...iščekuju duge 24
  • 25. Bo jesteś Jak jesteś wszystko co byś nie uczynił zmienia rzeczywistość, czasami w skali mikro, rzadziej makro... ma wpływ na ciebie, na otoczenie. Już sama twoja obecność jest zmianą tego co by było gdyby ciebie nie było. Słowo które usłyszysz, spojrzenie które poczujesz, każdy odruch, każdy unik ciała, przypadkowy dotyk są sprowokowane twoją obecnością. Bo jesteś... Zato što jesi Kad si tu sve što uradiš menja stvarnost, ponekad razmera mikro, ređe makro... ima uticaj na tebe, na okolinu. Samo tvoja prisutnost menja to što bi bilo kad tebe ne bi bilo. Reč koju čuješ, pogled koji osetiš, svaka reakcija, svako izbegavanje tela, slučajan dodir su izazvani tvojom prisustnošću. Zato što jesi... 25
  • 26. Ulice których nie ma Kręci się po Warszawie i szuka ulic których nie ma ... Może miasta też mają swój raj i piekło jak ludzie i zwierzęta? Mój przedwojenny ojciec który nie znał mojej przedwojennej matki i nic nie wiedział o moim powojennym istnieniu kręci się teraz po Warszawie, Szuka ulic których nie ma... Napisało mi się podczas ostatniego pobytu w Warszawie . Październik 2008 Ulice kojih nema Vrti se po Varšavi i potražuje ulice kojih nema... Možda gradovi isto imaju svoj raj i pakao kao ljudi i životinje? Moj predratni otac koji nije poznavao moju predratnu majku i ništa nije znao o mome posleratnom postojanju vrti se sad po Varšavi, Potražuje ulice kojih nema... Ovu sam pesmu napisao u vreme poslednje posete Varšavi Oktobra 2008 26
  • 27. Człowiek jest istotą czekającą Człowiek jest istotą czekającą To zaczyna się już od maleńkości najbardziej jest niecierpliwy kiedy czeka na wyjście z wczesnego dzieciństwa by mógł już pójść do szkoły później przejść do wyższej klasy, ukończyć maturę jak będzie zdolny to i wyższe studia Człowiek czeka : na śniadanie, na obiad, na kolację, na autobus, na zakończenie dnia pracy, na spotkanie, na kochanie, na pierwsze dziecko. Czeka by dzieci wyszły z domu, na wnuków, na emeryturę. a później na wiele już nie czeka, więcej wspomina Ale też czeka... Czekanie jest istotą człowieka... Čovek je biće koje čeka Čovek je biće koje čeka To počinje već od malena najviše je nestrpljiv kad čeka na izlazak iz ranog detinjstva da bi mogao ići u školu kasnije proći u sledeći razred, položiti maturu ako bude sposoban i na visoku školu Čovek čeka: na doručak, na ručak, na večeru, na autobus, na završetak radnog dana, na susret, na ljubav, na prvo dete. Čeka da bi deca napustila kuću, na unučad, na umirovinu, a kasnije na mnogo toga više ne čeka, više spominje Ali isto čeka.... Čekanje je suština čoveka... 27
  • 28. Rozmowa na pustkowiu – Nikt tu jeszcze nie był , bo tylko Ty jesteś Ty i tylko ja jestem ja, nikt inny tego nie może … – Wydaje się dziwne, prawda ? nikt tego nie może, ...nawet Bóg... – Przecież nie wiesz co Bóg może. Bóg może stworzyć skałę, której sam nie uniesie. Może stworzyć ziarnko piasku, którego nie ruszy z posad. Może mówić do siebie przez twoje usta i może mówić do ciebie tysiącami innych ust. – Więc mów do mnie Boże jak i ja mogę do ciebie mówić, ale to nie to, że Ty wiesz lepiej, po prostu – tylko Ty wiesz... 28
  • 29. Razgovor u divljini -Još niko nije tu bio, jer samo si ti ti i samo sam ja ja, niko drugi ne može to... - Čini se čudno, zar ne? niko to ne može, ... ni sam Bog... - Uostalom ne znaš šta Bog može. Bog može stvoriti stenu, koju sam podići ne može. Može stvoriti zrno peska, kojeg ne može pomaknuti iz temelja. Može da govori sebi kroz tvoja usta i može da govori tebi iljadama tuđih ustiju. - Onda govori meni Bog kao što i ja mogu tebi da govorim, ali ne to da ti znaš bolje, jednostavno – samo ti znaš... 29
  • 30. Maria Duszka-Sieradz *** Mirce i Monice jeszcze warto pisać wiersze o wielkiej tajemnicy drzew w jesiennym zmroku rosnących nad rzeką o kamieniach na dnie strumienia o powietrzu sierpniowym tak czystym że widać nocą wszystkie spadające gwiazdy i o was siostro brzozo i siostro stokrotko *** Mirki i Moniki još uvek vredi pisati pesme o velikoj tajni drveća dok u jesenjem mraku rastu iznad reke o kamenju na dnu potoka o vazduhu u augustu tako čistom da se noću vide sve zvezde padalice i o vama sestro brezo i sestro tratinčice 30
  • 31. Arkadiusz Frania- Częstochowa *** nie chcę broni czołgu bomb łodzi podwodnej nie chcę armii niewolników w czarnych koszulach z tatuażami na ramionach dajcie mi ławkę w parku i gałązkę leszczyny abym mógł odganiać muchy *** ne želim oružje tenk bombe podmornicu ne želim armiju robove u crnim košuljama sa tetovažama na ramenima dajte mi klupu u parku i granu leske da bih mogao terati muve * * *coraz więcej słów pozostawiam bez kształtu gubią się po nocach wiersze na poduszce gasną razem z latarnią która jarzy wprost w moje okno rano nic nie pamiętam 31
  • 32. i tylko to kołatanie serca i tylko te myśli które obcierają piętę jak buty za małe o pół numeru niemi robotnicy budują zatrutą studnię ***sve više reči ostavljam bez oblika nestaju u noći pesme na jastuku gase se zajedno sa uličnom svetiljkom koja svetli ravno u moj prozor ujutro se ničeg ne sećam i samo pulsiranje srca i samo te misli koje žuljaju pete kao cipele manje za pola broja nemi radnici grade otrovani zdenac 32
  • 33. Włodzimierz Gąsiewski-Mielec *** Żołnierze obudzili się z przestrachem Piłat znowu dokładnie umył ręce A Kajfasz modlił się spokojnie Nad Jerozolimą jeszcze raz wzeszło słońce jeszcze raz rozdarły się zasłony ciemności i zaczęły się skracać długie cienie wież powoli rozjaśniał się mrok wąskich uliczek i murów Świątyni zza których dochodził narastający warkot maszyn smród samochodowych spalin samochodów i czołgów oraz kurz i dym który jak leśną mgłę przebijały sztylety porannych promieni które z Dziedzińca Pogan przez Bramę Bolesną i Bramę Efraim i drogą do Jaffy przemykały się rozświetlając w końcu ciemność w pustym grobie Mielec 2001 33
  • 34. *** Vojnici su se probudili uplašeni Pilat je opet pažljivo oprao ruke A Kajafa se tiho molio Iznad Jerusalima je još jednom izašlo sunce još jednom su se pokidale zavese tame i počele se skraćivati duge senke tornjeva polako se rasvetljavao mrak uskih uličica i zidova Svetinje iza kojih je dopiralo sve glasnije brujanje mašina smrad gasova iz automobila i tenkova kao i prašina i dim koje je kao šumsku maglu probijao bodež jutarnjih pramenova koji su iz Poganskog dvorišta kroz Mučenička vrata i Efrajimova vrata i putem do Jafe promicali rasvetljavajući napokon tamu u pustom grobu Prevod: Vesna Denčić, Olga Lalić-Krowicka 34
  • 35. Zdzisława Górska - Strzyżów nieważne nieważne – co było wtedy owoc jabłoni czy gruszy a może avocado nieważne – kto skosztował pierwszy i czyim grzechem jesteśmy naznaczeni ważne że owoc był jeden zerwanie wszystkich owoców z wszystkich drzew poznania nie odkryłoby istoty wszechrzeczy nije bitno nije bitno – šta de desilo tada jabuka ili kruška možda avokado nije bitno – ko je probao prvi čijim grehom smo obeleženi bitno je da je plod bio jedan branje svih plodova sa svih stabala poznanja ne bi otkrilo suštinu svega 35
  • 36. smak życia Od początku wszystko miało być poukładane jak wieczne puzzle Najbarwniej cudowne miało wydarzyć się jutro Żyjąc dnia na dzień mijając się z dniem wśród niekończących się zajęć życie skurczyło się jak suszona śliwka Którą dopiero teraz trzymamy kurczowo w słabszych rękach i smakujemy jej słodycz ostatkiem sił 03.03.2010 ukus života Od samog početka sve je trebalo da bude poslagano kao večne zagonetke Divno obojano trebalo je da se desi sutra Živeći iz dana u dan prolazeći među beskrajnim aktivnostima život se zgrčio kao suva šljiva Koju tek sada držimo čvrsto u slabijim rukama i kušamo njenu slast ostatkom snage 36
  • 37. Krzysztof Graboń- Turze Pole Zmarnowana wierzyłem jak dzieciak szansie bezowocnie przecierającej mi okulary wskazującej na prawym nadgarstku tykający miernik mordercy Upropaštena poverovao sam kao dečak u šansu koja je bez rezultata brisala moje naočale pokazujući na desnom ručnom zglobu kucajuće merilo ubojice 37
  • 38. Jerzy Grupiński - Poznań Zabawki jest coś niestosownego chyba w szyciu zwierzątek ze skóry zwierząt Igračke postoji nešto veoma neprikladno u šivenju životinjica od kože životinj San pesnika Ptica koja je pevom uljuljala drvo *** Moj otac koji me je stvorio iz fonema Sine rođeni između linija Belo papirče majke Moje književno telo 38
  • 39. BILO JE TAKO? Zbog te ribarske priče ne mogu zaspati Leh tvoj stih ili san Orao štuka i vuk na jednoj vrpi leševa na bregu- jel’ da? Kao da se Jakov bori sa Anđelem i pristigao je treći-bes Prebrojali su na prstima -da ih je skupa tri? Ševa Pisati tako- čuje se samo pev A gde je ptica? * * * Tvoje bose stope neprestano plešu po zelenom tepihu i moje sećanje moje sećanje 39
  • 40. Tomasz Hrybacz - Świdnica Dotknięci palcem bożym Powróciło, jakby w półśnie. Powróciło półprzytomnie. Zapach ramion i ciepło kolan. Ostrożnie wzięli się za ręce i wyszli w noc. -Igło w sercu- prowadź w dogodnej chwili- prowadź starannie. Dodirnuti božjim prstom Vratilo se, kao u polusnu. Vratilo se polusvesno. Miris ramena i toplina kolena. Oprezno su se uzeli za ruke i otišli u noć. - Iglo u srcu - vodi u pogodnom trenutku - vodi brižljivo. 40
  • 41. Izabela Iwańczuk - Słupsk Z herbaciarni co zrobisz z tym listem przesyłam ci tylko jedną fotografię historia może się nie powtórzyć ponieważ nie lubię swoich zdjęć więc zobacz jak przeistaczam się w słowo patrz zamieniam się w nie powoli tak jak stygnąca woda w japońską wiśnię Iz čajdžinice šta ćeš da uradiš sa tim pismom šaljem Ti samo jednu fotografiju istorija se može ne ponoviti jer ne volim svoje slike ipak pogledaj kako se pretvaram vidi menjam se u reč u nju tako polako kao ohlađena voda u japansku višnju Ostatni od niego wolę listopad dlatego niezapisany ostatni liść motylem spada w najczulszą otchłań twojego życia Poslednji više volim novembar od njega zato nezapisani poslednji list sa leptirom pada u najnežniju propast tvoga vota 41
  • 42. Genowefa Jakubowska-Fijałkowska - Mikołów *** na kolanach seks modlitwa mycie podłogi na kolanach śmierć jak Somalia *** na koljenima seks molitva brisanje poda na koljenima smrt kao Somalija 42
  • 43. Teresa Kaczorowska- Ciechanów Prawda za drzwiami Prawda za progiem stoi woalką otulona krucha niepewnością cicha bezradna często drży skulona rumieni ze wstydu za samotność czasem jednak się burzy zamaszyście otwiera drzwi wkracza na salony gwałtownie wytykając fałsz lecz nikt jej nie słucha skarlałe wielkości podnoszą oblicza Prawda to mit Prawda to względność Prawda to kłamstwo jeszcze słabsza jeszcze bardziej blada Prawda wraca do kąta za próg za drzwi aż zgaśnie... a potem rozpadnie się świat... 43
  • 44. Istina iza vrata Istina stoji iza praga u veo umotana kao krhka neizvesnost tiha bespomoćna često drhti zgrčena rumeni se od stida za samoću ali ponekad se ljuti žustro otvara vrata ulazi u salone oštro osuđuje laži ali niko je ne sluša zakržljala veličanstva povećavaju oblike Istina je mit Istina je relativnost Istina je laž sve slabija sve ble]a Istina se vraća u ugao iza praga iza vrata dok ne ugasne... a zatim dok svet se ne raspadne... 44
  • 45. Inni poeci polscy polski Żyd polski Niemiec polski Amerykanin jakimi są poetami Żydem Niemcem Amerykanem czy Polakiem dzięki ci Boże za tęsknotę za kolory i głębokie oddechy... napisał polski Niemiec poeta ciekawe dzieciństwo w życiu miałem... rzekł po długiej wędrówce polski Amerykanin wygnany spod Kołomyi w drodze ze szkoły rozpalony polskim bohaterstwem kamień trafił mnie w plecy... zatrzymał w poezji polski Żyd matematyk z Tel Avivu skomplikowane dusze dotknięte polskością serca przypominają o swoich korzeniach strofami zatrzymanych obrazów dzięki ci Boże że wszędzie na świecie żyją inni poeci polski Żyd... polski Niemiec... polski Amerykanin... 45
  • 46. Drugi poljski pesnici poljski Jevrejin poljski Nemac poljski Amerikanac čiji su pesnici Jevrejski Nemački Američki ili Poljski hvala ti Bože na nostalgiji na bojama i dubokom disanju ... napisao je poljski Nemac pesnik interesantno detinjstvo sam imao... rekao je posle dugog putovanja poljski Amerikanac proteran iz Kolomije na putu iz škole podstaknut poljskim junaštvom kamen me je pogodio u leđa ... zaustavio se u poeziji poljski Jevrejin matematičar iz Tel Aviva komplikovane duše dirnuti poljskošću srca spominju o svojim korenima strofama zadržanih slika hvala ti Bože da svuda u svetu žive drugi pesnici poljski Jevrejin ... poljski Nemac... poljski Amerikanac ... 46
  • 47. Rafał „Jeżyk” Kasprzak- Częstochowa *** Gdy pies zjadł ostatni banknot męża wyrzucili z pracy a teściowa zatruwa życie kup Coca Colę i poczuj magię świąt *** Dok pas jede poslednju novčanicu muža su izbacili sa posla a tašta truje život kupi Coca-Colu i oseti magiju sveta *** Wszystko jest snem wojny pokoje Stalin i Matka Teresa egzystencja mierzona nasyceniem szarości otępiła bezwarunkowe uczucia Wszystko jest snem prawdziwe życie zaczyna się po śmierci *** Sve je san ratovi mirovi Staljin i Majka Tereza merena egzistenicja sitošću sivila 47
  • 48. otupila je bezuslovne osećaje Sve je san istinit život počinje posle smrti *** Kupiłem okno z widokiem na świat szyba pochłonęła mowę miasta uporczywie obserwuję ulicę wszystko co widzę przypomina kiepski cyrk w fotoplastykonie *** Kupio sam prozor s pogledom na svet staklo je upilo buku grada nasrtljivo opserviram ulicu sve što vidim priseća na rđav cirkus u fotoplastikonu 48
  • 49. Barbara Kocela - Kielce *** Ona i On szukają bezprawnych praw w zakazanych księgach i proszą Pana o przebaczenie za spłoszone nastroje za nie wspólne chwile za grzech zaniechania i krótkowzroczność *** Ona i On traže bespravno pravo u zabranjenim knjigama i mole Boga da im oprosti za uplašeno raspoloženje za neprovedene zajedno trenutke za greh odricanje i kratkovidnost. 49
  • 50. Rajski sen Ona i On zasnęli pod drzewem Ciekawość wygnano z ogrodu Dojrzałe owoce kołysze wiatr w konarach pragnienia Wątpliwości podzielone na dwie połówki nie pasowały do siebie Sen się zawstydził Nebeski san Ona i On spavaju ispod drveta Radoznalost prognana iz raja Zrelo voće njiše vetar na ogranku želje Sumnje podeljene na dva dela ne uklapaju se Sen se zasramio 50
  • 51. Krzysztof Kokot – Nowy Targ Pocztówki Ciepłe mury Dubrownika, Lawenda, tymianek, Wieczorną porą królują. Granatowe winne grona Twych oczu, marzeniami Dłonie w kosz splecione. Słońce w Italii się topi ! Jaskółka swoje pieśni, Z północy przynosi. Orzechy i wino, Łzy rozstań osładzają. Czekaj mnie cierpliwie, Świątynio Wang, sudecka, W złotej jesieni pogrążona. Za oknem szaruga płacze, Paciorkami deszczu. Lipowy napar łudzi, Ciepłem letniego zmierzchu, Pocztówki rozrzucone. Pamięć tli się w kominku, Jak morska latarnia mruga. Wrzesień 2005 51
  • 52. Razglednice Tople dubrovačke zidine, Lavenda, majčina dušica, Navečer caruju. Tamnoplavo grožđe Tvojih očiju, dlanovi su Maštama u košaru zapleteni. Sunce u Italiji se topi! Lastavica svoje pjesme, Sa sjevera donosi. Orasi i vino, Suze rastanka slade. Čekaj me strpljivo, Svetinjo Vang, sudecka, U zlatnoj jeseni zagnjurena. Iza prozora nevrijeme plače, Krunicama kiše. Čaj od lipe zavarava, Topolinom ljetnog sumraka, Razbacane razglednice, Sjećanje u kaminu tinja, Kao svjetionik miga. 52
  • 53. ŠIBENIK Po sezonie Jacht ledwo się kołysze Na wieczornej czerwieni Światła kafejek Migocą psychodelicznie Ciekawy smak Cappuccino i Pernod Anyżowy posmak starości Dobry Na lepszy sen Fauście Masz doświadczenie Jak ubić interes, aby być Uboższym, a młodszym Przystojniejszym, a biedniejszym Wtedy nie musiałbym Piękna kelnereczko Zrzucać niechcący banknotów Aby sycić wzrok twoimi nogami Ciepłą nocą do drzwi Katedry św. Jakuba przyciśniętej Ściskałbym piersi Drogę torował ku lędźwiom gorącym. Aż strudzone cykady zasną W różu chłodnej jutrzenki Bill please... Sorry, takim niezgrabny… Pomyśl nad lepszym biznesplanem Inaczej nie dogadamy się Mefisto! Listopad 2008 Pani Oldze Lalić-Krowickiej dedykuję. 53
  • 54. ŠIBENIK Poslije sezone Jahta se jedva ljulja U večernjem crvenilu Svetla kafića Migaju psihodelično Interesantan ukus Cappuccina i Pernoda Anisov okus starosti Dobar Na bolji san o Faustu Imaš iskustvo Kako srediti stvar, da bi bio Siromašniji, a mlađi Zgodniji, a bijedniji Tada ne bih morao Lijepa konobarice Bacati neželjene novčanice Da bih nasitio pogled tvojim nogama U toploj noći uz vrata Katedrale svetog Jakova pritisnuta Stiskao bih prsa Put krčio ka vrućim bedrima Dok ohlađeni cvrčci ne zaspu U ružu hladne zore Bill please Sorry, tako sam nespretan… Pomisli o boljem poslovnom planu Drukčije nećemo se sporazumjeti Mefisto! Studeni 2008 Posvećujem gospođi Olgi Lalić-Krowickoj. 54
  • 55. Tadeusz Kolańczyk- Głogów Gdy pszczelarz odchodzi Wacek umierał długo gdy noce całe kaszlał by wypluć suchoty gdy pomagał na łące przegrabiać sinoblade jak jego twarz siano i gdy w śliwkowym sadzie kopał chrzan do młodych ogórków a potem pszczół doglądał z troską ostatniego miodobrania jeszcze róże miał przyciąć i podwiesić gdy ostatni raz zakaszlał i nastała cisza na świecie jakby nic się nie stało zboże dojrzewało w kłosach śliwki w sadzie czerniały fioletem siano w słońcu przesychało bez niego i gęsto kwieciły się róże tylko pszczoły powoli ul po ulu milkły na zawsze 55
  • 56. Kad pčelar odlazi Vacek je umirao dugo dok je noćima kašljao da bi ispljuvao sušicu dok je pomagao na livadi grabljati modro kao njegovo lice seno dok je u šljiviku kopao hren za mlade krastavce potom posmatrao pčele sa brigom na završetak prikupljanja meda još je trebao orezati ruže i obesiti kad se zadnji put zakašljao i nastupila tišina na svetu kao da se ništa nije desilo žito je sazrevalo u klasju šljive su se u voćnjaku modrile seno se na suncu sušilo bez njega i gusto su cvetale ruže samo su pčele u košnici ćutale zauvek 56
  • 57. Ryszard Kornacki - Międzyrzec Podlaski Ech, życie – pożycie Wielki poeta Czechowicz mawiał przed laty: Mój Panie, sypiać najlepiej na sianie. Sen łatwo tu przychodzi no i zdrowiu nie szkodzi. W tym względzie mam własne zdanie i jestem pewien niezbicie Ech, życie! Ech, przeżycie! Ech dobre pożycie! Najlepiej kochać się w życie. Ah, život – suživot Veliki pesnik Čehovič govorio je pre mnogo godina: Moj gospodine, najbolje za spavanje seno je. San tu lako dolazi i zdravlju ne šteti. U tom smislu, imam sopstvenu reč i siguran sam i ubeđen. Ah, život! Ah, iskustvo! Ah, dobri suživot! Najbolje je voleti se sa životom. 57
  • 58. Henryk Kozak – Krasna (na Podlasiu) Życie wiem zawiodłem nie sprostałem przerosło mnie obiło kijem szalone chwilowe nienaprawialne żal że nie dało szans na rewanż Život znam razočarao sam nisam ispunio preraslo me je bičovalo ludo kratkotrajno nepopravljivo tuga da nije pružilo šanse na revanš 58
  • 59. Zbigniew Kresowaty - Wrocław będzie poezja ta poezja będzie milcząca kilka znaków – takty kamienia spadającego i reflektor w niebo obalone tablice dekalogu zmienione w pył A księżyc w ruinach prawdy którą jest kosmos alfabet ta poezja będzie milcząca tak milcząca jak szczekanie psa że nie daj Bóg wycie cichsze że kukułka zamieni godzinę że zaniemówi krawędź pod jej iksowatymi nogami ta poezja będzie Oazą gdzieś Beduin znów przeprowadzi wielbłąda przez ucho igielne zapali ognisko na granicy Talibanii - wtedy rozlegnie się ciszą na zawsze nasz strach jak milczący zapach lamentu z Raju Boscha – ta poezja będzie tak bardzo niedopowiedziana odlegle bliska jak abstrakcja i ogromnie samotna obszerna aż po wieczność 59
  • 60. to će da bude poezija ova će poezija da bude nema nekoliko znakova - taktovi kamenja koje se kotrlja i reflektor prema nebu srušene tablice deset zapovesti izmenile su se u prašini A mesec između ruševina istine kojom je vasiona abeceda ova će poezija da bude nema tako nema kao lavež pasa i ne daj Bože da urlanje bude tiše da kukavica promeni vreme da zanemi strast između njenih iks nogu ova će poezija biti Oaza kroz koju će beduin opet provući kamilu kroz iglene uši zapaliti vatru na granici Talibanije - onda će da se razlegne za navek tišinom naš strah kao nemi miris lamenta iz Raja Bosha - ova će poezija biti tako jako nedovršena i jako usamljena opširna van večnosti 60
  • 61. Monika Kubit - Żarnowiec *** Kołowrotek w machinie uczuć Oglądany przez łupieżczy wzrok Bardzo pięknie wystrojony Idący własną drogą przez pasy Elegia miłosna zawierająca się sama w sobie Trzeźwo myśląca istota z Wenus A kim by była gdybyś szedł przez pasy? Machina w kołowrotku uczuć Encyklopedia ciał kobiecych Żądny zwierz na parku strzeżonym Czychający na mięsień Zostawiający swój ślad na pasach Yeti w arkadyjskiej krainie Zębami wydzierający Ci wolność Namalował na pasach kropkę A Ty Mu uwierzyłaś... *** Kolovrat u mahini osećaja Gledan lopovskim očima Svečano obučen Prelazi preko prelaza na vlastitom puta Ljubavna elegija sama u sebi Biće sa Venere koje trezno misli A ko sam ja dok prelaziš preko prelaza? Mahina u kolovratu osećaja Enciklopedija ženskih tela Bilokakva životinja u parku čuvana Vreba na ljudske mišiće Ostavljajući svoje tragove na prelazu Yeti u arkadijskoj krajini Koji zubima otima tvoju slobodu Nacrtao je na prelazu tačku A ti su mu verovala... 61
  • 62. Ryszard Kulman - Sanok Sumienie Zmęczeni jej łzą rozkrzyżowali dla rozkoszy Niebo to ziemia krzyczeli i widzieli tylko siebie Gdy o litość błagała Nie współczuli sobie Teraz wszyscy żyją jakby tonęli a ona płynęła im na pomoc Savest Umorni njenom suzom razapeli su ga da bi uživali Nebo je zemlja vikali su i videli samo sebe Kad je molila za milost Nisu suosećali sa sobom Sad svi žive kao da tonu 62
  • 63. a ona je plivala njima upomoć Perverzija Priljubljena uz mene spava i rađa, oštre nokte ispod kože. Neverovatno polako- u grlu noći izvlači sa njima iz svojih usta, vatru moje krvi. Pod njihovom naredbom živim verno, jer nemam izbora. Ubiću je!- mislim. U meni momak razbuđen i nepoznat, gleda nas krišom kao pas. Žrtvuj meni njeno uživanje!- zavija. Ako ne možeš da ubiješ. 63
  • 64. Beata Kupryś – Tomaszów Lubelski *** Pojawić się jako maleńka kropelka wody w przepastnym morzu ludzkości... Zawirować niczym lekki pyłek pośród gęstniejącej kurzawy... Przybyć pod postacią świetlistej gwiazdki spod ramion księżyca... Ulecieć na skrzydłach wiatru ziarenkiem piasku od kobierca ziemi oderwanym... Zaistnieć tak niewyobrażalnie w poczuciu radości z życia *** Pojaviti se kao malene kaplje vode u kavernoznom moru čovečanstva ... Kovitlati kao lak polen usred guste prašine ... Doći u obliku svetlosne zvezde ispod mesečevog ramena ... Leteti na krilima vetra zrnom peska na kilimu od zemlje otrgnut ... Postati tako nezamislivo u smislu radosti života 64
  • 65. Halina Kurek - Zręcin Pamięć Wiem co chcę pamiętać powtarzać słyszeć dotykać Nim odejdę – zaciągnę zasłonę niepamięci zamknę słowa w lodówce by nie słyszeć ich jęku zmrożone, nie poczują dotyku. Zostanie smak słonej skóry wszystkich mięśni twojego ciała. Sećanje Znam čega želim da se sećam ponavljm slušam dodirujem Pre nego što odem- navuću zavese zaborava zatvoriću reči u frižider da ne čujem njihove jauke zamrznute, neće osetiti dodir. Ostaće ukus slane kože svih mišića tvoga tela. 65
  • 66. Tadeusz Lira-Śliwa - Wrocław Byt absolutny Jest uzbrojony W przyciski A co ty masz? Ślepe pociski Szary pas Apsolutna bit Naoružan je dirkama- A šta ti imaš? Slepe metke Sivi opasač TWOJA OBRONA Masz bogate życie Wewnętrzne od środy Mówisz jak myśliciel: „Trzeba sypać okopy” TVOJA ODBRANA Vodiš bogati život unutrašnji od srede Govoriš kao mislilac: „Treba zasipati okope” 66
  • 67. Ko(s)miczna kula Jak się do niej dobrać? Szukam płaskiego bieguna Śmiech szalony! (Nie wiem z której Strony) Ko(s)mička kugla Kako do nje doći? (tražim plosnati pol) Ludi smeh! (Ne znam otkud) 67
  • 68. Mirosław Łukowicz - Brzeszcze Jawa jazz zawiesina nad posadzką snuje się trąbka przy stoliku numer pięć jazzowa pani która poszła do kina stan nadkrytyczny schodzę ze sceny przed ostatnim refrenem jej portret niedokończony uniosę znów nie ma oczu Java džez rastvor na podu luta truba uz stol broj pet džez dama koja je otišla u bioskop natkritično stanje silazim sa scene pre poslednjeg refrena njen nedovršeni portret podižem opet nema očiju 68
  • 69. Paraliż Otworzył ktoś kiedyś drzwi I ujrzał jej skromne oblicze Jak rzuca mu się pod nogi Łza- chusteczka… i policzek Lecz cofnął się od jej powództwa Od jej przez się urojonego oszustwa I choć miał w swym piórze prozę Milczy...patrzy i nie może! Paraliza Neko je jednom otvorio vrata Video njen skroman oblik Kako mu se baca pod noge Suza-maramica ... i obraz Povukao je njenu tvrdnju Iz njene snoviđene prevare Premda je imao u svome peru priču Ćuti ... gleda i ne može! 69
  • 70. Anatomia/1 maja/ siedzisz nad Wisłą i patrzysz na grających w szachy potrącił mnie rowerzysta właśnie ma pretensje straciłem orientację idę w drugą stronę jest chłodno a ludzie rozebrani leżą niby do słońca wszystko zamknięte oprócz rozporka starszego pana który onanizuje się za murkiem jeszcze pizza w obleśnym barze i wiejska blondynka skacząca koło mięśniaka w starym jeepie czekam na deszcz Anatomija / 1. maj / sediš nad Vislom i gledaš kako igraju šah udario me je biciklista upravo je ljut izgubio sam orijentaciju prelazim na drugu stranu hladno je i ljudi su slabo obučeni leže okrenuti tobože prema suncu sve je zatvoreno osim starčevog rasporka koji se mastrubiše uza zid još i pica u ljigavom baru i seoska plavuša skače oko mišićavog u starom džipu čekam na kišu 70
  • 71. Paulina Maciejuk – Biała Podlaska małe wojny zaplątani w pajęczynie problemów nawet tych najmniejszych palcami formułujemy nowe prawa walczymy o byt ustami szukamy nadziei oczami okłamujemy świat a sercem płaczemy lecz tak cicho by nikt nie usłyszał i to właśnie są nasze małe wojny mali ratovi upetljani u paučinu problema čak i one najmanje prstima formulišemo nove zakone borimo se za opstanak ustima potražujemo nadu očima lažemo svet srcom plačemo ali tako tiho da niko ne čuje i to su upravo naš mali ratovi 71
  • 72. Elżbieta Musiał - Końskie Higiena Grabię liście w ogrodzie. Narzędziem prostym jak nóż ; co było – od nowego pora odciąć. Grabię liście. Jak dobrze jest się tak zmęczyć. Pot płynie – już prawie jest łzą czystą. Obmywa rzetelnie szare bruzdy dni przeszłych. Czuję, że mam mięśnie. Silne do kości. Mogą unieść kamień snu i rdzę jesieni. Mogą z liści i jesieni leczyć. 8 listopada 2008 Higijena Grabljam lišće u bašti. Jednostavanom alatkom kao što je nož; šta je bilo – treba odseći. Grabljam lišće. Kako je dobro tako se umoriti. Znoj teče – gotovo kao čista suza. Pere prilično sive brazde prošlih dana. Osećam da imam mišiće. Jake do kosti. Mogu da podignu kamen snova i rđu jeseni. Mogu sa lišćem i jeseni da leče. 72
  • 73. Stanisław Nyczaj – Kielce Sięgam po słowo Sięgam po słowo Ono po mnie sięga Mijamy się w ciemności Sięgam po słowo całym niemym wysiłkiem bezcielesnym ramieniem ręką niepochwytną Słowo po mnie sięga chce mieć mnie przy sobie ze mną jedno znaczyć Od wzajemnego pragnienia wokół się rozcierania Zda się dosięgam słowa Ono mnie – zda się – dosięga! Sežem po reč Sežem po reč Ona po mene seže Mimoilazimo se u mraku Sežem po reč celim nemim trudom bestelesnim ramenom rukom neuhvatljivom Reč po mene seže želi da sam uz nju da budemo jedno Od uzajamne želje oko milovanja Čini se sežem po reč Ona mene – čini se- doseže? 73
  • 74. Jakub Niedziela - Wrocanka DESZCZ Na wstępie Autor serwuje niesprecyzowane czasowo pierwsze wersy niektóre zaadresowane do trawy inne spadają na ludzi. W drugiej strofie już ich mnóstwo tak wiele, że przesłaniają i tak już niejasny obraz świata przedstawionego. Eufonia wyłania się stopniowo Dominanta zdaje się być nieuchwytna Synestezja natomiast nie ma końca w swych misternych strukturach. Występuje też przenośnia: z dachu przez rynnę. W warstwie leksykalnej pełno chłodu oraz subtelnej ironii Kontekst jest tylko jeden: atmosferyczny. Jeśli chodzi o okres powstania i nurt ideowy Autor czerpie z odwiecznego elementalizmu ponadczasowego i zawsze aktualnego. No więc, to wszystko na tę chwilę - utwór ustał samoistnie. 74
  • 75. KIŠA Na početku je Autor servirao vremenski neprecizne prve stihove neke adresirane travi, drugi padaju na ljude. U drugoj strofi ima ih mnoštvo tako mnogo, da zaklanjaju ionako već sliku predstavljenog sveta. Eufonija izranjava postepeno Modus izgleda da je neuhvatljiv Sintestezija međutim nema kraja u svojim misterioznim strukturama. Pojavljuje se metafora: sa krova kroz oluk. U leksikalnom sloju puno je hladnoće kao i suptilne ironije Kontekst je samo jedan: atmosferski. A što se tiče vremna nastajanja idejnih pravaca Autor crpi iz večitog elementalizma. vanvremenskog i uvek aktuelnog. Pak, to je sve za ovaj trenutak, - delo se završilo samorodno. 75
  • 76. Anna Nogaj – Kielce Księżyce powiedz mi że wciąż jestem dotykaj tam gdzie najbardziej mnie nie ma i tam gdzie mnie ciągle za mało a być powinnam przyjdź w samo południe gdy rozbiorę się ze świateł jutrzenek i odbić neonowych lampek a cienie będą dopiero dojrzewać za framugami okien wtedy drżeniem rąk mnie szukaj powoli aby nie spłoszyć myśli – niespokojnie szeleszczą na obrzeżach kartki lub płyną za stalowym szeptem zmrożonego nieba z którego co wieczór srebrną chochlą wybieram chłodne księżyce jeżeli na moment stanę się dla ciebie czytelna będę już na zawsze Meseci reci mi da i dalje postojim diraj tamo gde me najviše nema i tamo gde me je isuviše malo a trebala bih biti dođi tačno u podne kad skinem sa sebe svetla zore i odsjaje neonskih lampi a senka tek će sazrevati iza dubine prozora tada drhtajem ruku traži me polako da ne bi prestrašio misli-nemirne šume na predelima razglednice što plove uz čelični šapat smrznutog neba iz kojeg svaku večer srebrnom kašikom biram hladne mesece ako na trenutak budem tvoja jasna ću biti zauvek 76
  • 77. Wanda Nowik-Pala – Kielce światło w mroku jest światło to ono prowadzi nadaje sens i wymiar czyżby było warunkiem koniecznym i wystarczającym a ciemność niezgłębiona ukryta w samej sobie zachłanna kochanka nicości czym jest ciemność cierniem kaleczącym myśli praprzyczyną czy łonem wyrzucającym okaleczone proroctwa gorączkowo zaklinane w obraz strach okiełznany nie przestaje być strachem ciemność jest źródłem a światło światło rozpina samotność na krzyżu zamyka w bryle napełnia krzykiem rozrywającym zacerowane przed chwilą wnętrze próbuje zapełnić pustynię czasem wycina drogę w mroku na przykład tę wiodącą poza bramę tam pod niebem zastygłych łez ludzie podają sobie ręce Luty 2005 r. Po powrocie z wystawy Z. Beksińskiego 77
  • 78. svetlo u mraku svetlo je koje vodi pruža smisao i dimenziju da li je ono uslov krajnji i dovoljan a tama nezadubljena skrivena u samoj sebi pohlepna ljubavnica ništavila šta je to tama trnjem što sakati misli prarazlog ili utroba što izbacuje izatkana proročanstva vrućo zatopljena u slici strah je obuzdan ne prestaje biti strah tama je izvor a svetlo svelto razapinje samoću na krstu zatvara grumen ispunjava krikom koji trga zakrpanu malopre nutrinu nastoji ispuniti pustinju ponekad urezuje put u mraku na primer taj koji voda izvan kapije tamo ispod neba ukočenih suza ljudi pružaju sebi ruke Februar 2005 nakon povratka sa izložbe Z. Besksjinjskog 78
  • 79. opatrunek za murem milczenia w kolorze rozpaczy pulsuje wciąż żywa rana czas ją opatrzyć słowem zavoj iza zida ćutanja u bojama očajanja pulsira bez prestanka živa rana vreme je da se previje rečju 79
  • 80. łza piorun uderzył nagle i oto ja kropla rosy łza spływająca po policzku dnia zmieniam swój stan skupienia suza grom je naglo udario i to sam ja kapljica rose suza koja teče po obrazu dana menjam svoje stanje koncentracije 80
  • 81. dwa światy jestem i jest mój świat zamknięty we mnie jesteś i jest twój świat zamknięty w tobie dwa światy dva sveta postojim i postoji moj svet zatvoren u meni postojiš i postoji tvoj svet zatvoren u tebi dva sveta 81
  • 82. Janusz Orlikowski -Dobrodzień Wariacja na temat kamienia kamień z serca (człowiek lżejszy o doskonałość) i kamień z rozumu (najbliższy supermarket załatwia wszystki potrzeby) kamień ze wstydu (okamieniałe dłonie biorą kolejny dzień jak ociężałą krowę którą trzeba wydoić) aż nie zostanie nawet na kamieniu kamień (przepraszam krowę) Variacija na temu kamena kamen od srca (čovek lakši od savršenstva) i kamen od razuma (najbliži supermarket ispunjava sve želje) kamen od stida (skamenuti dlanovi nose novi dan kao tešku kravu koju treba dojiti) dok ne ostane čak na kamenu kamen (izvinjavam se kravi) 82
  • 83. ** * dotykam twoich bioder - w nich mieści się słowo które wcześnie poznałem milkną sny gdy kroczysz spokojnie i nie wiesz co może się zdarzyć a będzie nami oczy otwierają świat rzeczy po słowie i w nim *** dodirujem tvoja bedra-u njima stanuje reč koje sam ranije upoznao ćute snovi dok koračaš mirno i nemaš pojma što se može desiti a bićeš kao i mi oči otvaraju svet stvari nakon reči i u njoj 83
  • 84. Zbigniew Paprocki - Sieradz *** poeci biegają nago po kartach swoich książek *** pesnici jure goli po stranicama svojih knjiga *** wieczorem kiedy gasimy światło nie obchodzi nas już nic oprócz naszych słów i ciał... *** uveče kad gasimo svetla nije nas briga za više ništa osim naših reči i tela... 84
  • 85. Irena Paździerz - Kielce Przeciw ja przeciwko bratu ja i brat przeciwko rodzinie rodzina przeciwko sąsiadowi sąsiad i rodzina przeciwko osiedlu osiedle przeciwko miastu miasto przeciwko wsi miasto i wieś przeciwko narodowi naród przeciwko innym narodom narody przeciwko światu Zdziwienie narasta Nie tak miało być Protiv ja protiv moga brata moj brat i ja protiv porodice porodica protiv komšija komšija i porodica protiv naselja naselje protiv grada grad protiv sela grad i selo protiv naroda narod protiv drugih naroda narodi protiv sveta Čuđenje raste Nije tako trebalo da bude 85
  • 86. MATKA MATEK Ewa gorsza bo wykonana z żebra Adama Bóg pożałował dla niej gliny w instynkcie macierzyńskim kryje wszystkie pragnienia innym razem w klasztorze powierza swój talent Bogu gwałcona przez hordy zdziczałych żołnierzy kastrowana z naturalnych żądz ciała w wiecznej żałobie opłakuje męża syna córkę co ją mąż bije niekiedy wywyższana do aniołów święta hołdami otaczana częściej przeklęta budzi się w parlamencie i podnosi głowę mówi pierwszy raz zdziwiona że słuchają jej mowy wreszcie wie że jest i człowiekiem i spadkobierczynią Safony 86
  • 87. MAJKA MAJKI Eva je gora jer je stvorena od Adamovog rebra Bog je požalio glinu za nju u majčinom instinktu skriva sve želje drugi put u manastiru poverava svoj talenat Bogu silovana od horde podivljalih vojnika kastriran od prirodnih telesnih žudnji u večnoj žalosti žali za mužem, sinom ćerkom, koju muž tuče ponekad uzvišena do anđela svetica odaju joj počast često prokleta budi se u parlamentu i podiže svoju glavu govori prvi put šokirana što slušaju njen govor konačno zna da je čovek i naslednica Sapfe 87
  • 88. Bogusław Pijanowski - Łódź Pod brzozą Gorąco, owoc dojrzewa. Jedynie w cieniu drzewa chłodniej. Brzęczą owady - dla nich to jedyne lato w życiu. Książka leży nieprzeczytana. Duszno. Tyle jeszcze do zrobienia… Nie zobaczę, nie napiszę, nie wysłucham, nie skosztuję… Skwar. Ani jednej chmurki na niebie. Wszystko zastygło w tym upale. Tylko kura grzebie w liściach. Za krótkie to lato. Za krótkie to życie… Ispod breze Vrućina, voće sazreva. Hladno je samo ispod drveća. Zuje insekti - za njih je to jedino leto u životu. Knjiga leži nepročitana. Zagušljivo je. Toliko treba da se uradi... Neću videti, neću napisati, neću čuti, neću probati. Sparina. Nema nijednog oblaka na nebu. Sve se zamrzlo u toj toploti. Samo kokoška kopka po lišću. 88
  • 89. Suviše je kratko ovo leto. Suviše je kratak ovaj život. Powaga Stoi dumnie. Zasłania słońce rzucając cień na pogodnych. Najczęściej nic się za nią nie kryje. Wypina pierś i udaje, że jest mądra. Nie chodzi lecz kroczy potykając się często na swoich koturnach. Nie wie, że śmieszy. Ozbiljnost Stoji ponosno. Zamagljuje sunce bacavši senku na vedre. Većinom ništa se iza nje ne skriva. Prsi se i pretvara se da je mudra. Ne hoda već korača i udara često po kamenu svojom kosom. Ne zna da je smešna. 89
  • 90. Niewyparzony język Miele trzy po trzy, nagada, nagada, nagada, chlapnie coś i żałuje, sekrety pozdradza, lata, jak łopata, kłopotów narobi, że, aż głowa od tego paplania zaboli. A ten w koło Macieju i nie chce się zamknąć w klatce z uzębienia. Pogani jezik Brblja sto na sat. napriča, napriča, napriča, lupne nešto i kaje se, izdaje tajne, leti ko lopata, dosta problema stvara da glava od toga brbljanja boli. I opet brblja stalno i nemožeš ga zatvoriti u kavezu od zubala. 90
  • 91. Wojciech Piotrowicz – Wilno (Litwa) DMUCHAWCE Secesja liści wyjętych z kart zielnik Wyspiańskiego Małe słońca na zielonym niebie łąk Puszyste kule co je wiatr rozrywa Majowa zamieć spadochronów z desantem ziaren MASLAČAK Secesija lišća otrgnutog sa stranica herbarija Vispianjskog. Mala sunca na zelenom nebu livada Paperjaste kuglice koje vetar cepa Majska mećava padobrana sa desantom zrna. 91
  • 92. Mirosław Pisarkiewicz - Sieradz Monolog z mamą pogubiłem się mamo pewnie dlatego że zbyt wiele zapomniałem byłem nieuważny patrzyłem w niepotrzebną stronę nie wiem dlaczego przestałem rozumieć siebie przestałem rozumieć Rimbaud’a przestałem rozumieć ptaki na wietrze myślę mamo że coś się kończy przestałem tylko rozumieć co a może nigdy nie dojrzałem do tej wiedzy taka prawda taka dziwna noc skrzypi podłoga jakbyś przygotowywała obiad w kuchni ... a przecież w naszej kuchni podłoga jest z kamienia 92
  • 93. monolog sa majkom izgubio sam se majko sigurno zbog toga što sam mnogo toga zaboravio bio sam neoprezan išao sam prema lošoj strani ne znam zašto prestao sam razumeti sebe prestao sam razumeti Remboa prestao sam razumeti ptice na vetru smatram majko da se nešto završava prestao sam samo razumeti šta a možda nikada nisam sazreo do toga znanja takva je istina takva čudna noć škripi pod kao da si kuvala ručak u kuhinji ....ali pak u našoj kuhinji pod je od kamenja 93
  • 94. Sen śnił mi się śnieg w Egipcie pustynia zabieliła się jak wigilijny obrus utkana z zimna galabija zakryła wydmy stałem na wysokości i spoglądałem na martwą przestrzeń nie lękałem się własnego ni cudzego cienia nie lękałem się ciszy bałem się zapomnienia niedokończonego portretu zagrzebanego w kurzu piwnicy spowszedniałej miłości książki z wydartą stronicą bałem się o ciebie jak sobie poradzisz w samotności kto ci wniesie zakupy na wzgórze mieszkania kto ogrzeje stopy rozpłomieni wzrok twoim widokiem trwałem na wysokości z zaśpiewem na ustach: niech ci się spełnią moje dobre sny 94
  • 95. SAN sanjao sam sneg u Egiptu izbelelu pustinju poput božićnog obrusa istkanu od hladnoće galabija skrila je utvare stao sam visoko i gledao u mrtvo prostranstvo nisam se bojao vlastite ni tuđe senke nisam se bojao tišine bojao sam se zaborava nedovršenog portreta zakopanog u prašini podruma svakodnevne ljubavi knjige sa istrgnutom stranicom bojao sam se o tebe kako izići na kraj sa samoćom ko će mi doneti kupljeno gore na visini ko će mi ogrejati stope rasplamsati pogled na tvoje prisustvo trajao sam na visini sa pesmom na usnama neka ti se ispune moji dobri snovi 95
  • 96. Mirosława Poncyliusz - Poznań Lustro Rozglądasz się we mnie ślepy strumień szaleństwa poznajesz poruszasz wargami Nie słyszę rozglądam się w tobie zachłannie aż drżysz cały Znalazłam –– siebie Ogledalo Gleda u mene slepi potok ludila prepoznaješ pomičeš usne Ne čujem gledam u tebe pohlepno sav drhtiš Pronašla sam – sebe * * * lubię zmarszczki piegi podpuchnięte oczy siwe włosy i niegładkie ręce – lata zadumy i troski zwątpienia i wiary lubię w człowieku niedoskonałości 96
  • 97. *** volim bore pege podočnjake sedu kosu i hrapave ruke -godine zamišljenosti i brige sumnje i vere volim u čoveku nesavršenost moje miejsce noc nosi długie wypłowiałe suknie księżyc na ostatnich piętrach dostaje po gębie nikt nie mówi: posłuchaj – grają świerszcze nie ucisza wyjącego psa dzień nie wstaje cicho nie otrząsa się leniwie z rosy stuka głucho trzeszczy charczy jak umęczone zwierzę moje mesto noć nosi duge izbledele haljine mesec na zadnjem spratu dobija po gubici niko ne govori: čuj-pevaju cvrčci neće da ušuti psa koji urla dan ne ustaje tiho neće se otresti leno od rose lupa gluvo puca krklja kao umorena životinja 97
  • 98. Krzysztof Rębowski - Kępno *** pani tak niecierpliwie patrzy w moje szaromodne oczy ten wzrok przybija mnie prawie w czerwcowe upalne noce tak niecierpliwa pani odwracam się twarzą do ściany proszę nie patrzeć więcej pani oczy wbijają mi zadrę pani tak niecierpliwie patrzy i ja mogę nie mieć wyboru proszę przestać i nie żartować w te upalne czerwcowe noce *** vi tako nestrpljivo gledate u moje sivomodre oči taj pogled me pribija uz te junske sparne noći tako ste nestrpljivi gospođo okrećem se licem prema zidu molim vas da me ne gledate više vaše oči me osuđuju zbog neke prevare vi tako nestrpljivo gledate i ja mogu ostati bez izbora molim vas da prestanete i nemojte da se šalite u te sparne junske noći 98
  • 99. Helana Romaszewska – Biała Podlaska niczyja przyjaciołom znad Buga … z tej i tamtej strony z rodzinnego domu o brzasku wyrwana z korzeniami dzieciństwa pozbawiona przez most na Bugu przerzucona jak worek ze zbożem jak owca z powrozem jak z pierzem poduszka z pośpiechem porwana z dziecinnego łóżka - patrzcie polaczka ucieka nie oglądaj się dziecko za tobą granica przede mną obcych ludzi nieufne spojrzenia - patrzcie ruska przyjechała 99
  • 100. ničija prijateljima iznad Buga ... sa ove i one strane iz porodične kuće otkinuta od zore sa korenima lišena detinjstva preko mosta reke Bug prebačena kao vreća žita kao ovca sa konopcem kao jastuk od perja u žurbi kidnapovana iz dečijeg krevetića - gledajte poljakinjica beži ne gledaj dete iza tebe ostaje granica ispred mene pogled nepoverljivih ljudi - gledajte ruskinjica je stigla 100
  • 101. Robert T. Rutkowski - Łódź *** czuję jak rośnie we mnie Słowo niedojrzały kaleki płód podchodzi do gardła weź to dziecko idź nad rzekę niech nikt cię nie widzi weź to dziecko choć mówią wystarczy łyżka wody *** osećam kako u meni raste Reč ubogaljen nezreo plod ulazi u grlo uzmi to dete siđi do reke da te niko ne vidi uzmi to dete iako govore da je dovoljna kašika vode 101
  • 102. s. Dawida Ryll – Miejsce Piastowe BEZRADNOŚĆ Nie Nie zmienił się denar nadal ma dwie strony - ciężar sprawiedliwości i wagę dobroci Przekładamy go z ręki do ręki bo w chwili gdy mamy wypłacać waży się w nas obraz Gospodarza Winnicy i zawsze jedna ręka jest lewa BESPOMOĆNOST Nije se Nije se promenio denarius još uvek ima dve strane - teret pravde i značaj dobrote Premeštamo ga iz ruke u ruku jer u trenutku kada moramo isplatiti važi se u nama slika Gospodara Vinograda i uvek jedna je ruka leva 102
  • 103. DO KOPCIUSZKA Zatańczmy jeszcze zatańczmy zobacz migocą zielone podeszwy dni Że ci kostiumu brak że mylisz krok Gubi muzyki tani rytm - prawda ucieka w jednym bucie Nikt w noc nie biegnie nikt nie szuka W drzwiach Książę Ach PEPELJUZI Zaplešimo još jednom zaplešimo vidi trepere zeleni tabani dana Nek ti zafali haljine što grešiš koracima Gubi jeftini ritam muzike - istina beži u jednoj cipelici Niko u noć ne beži niko ne traži Na vratima Princ Ah! 103
  • 104. Wiesława Siemaszko-Zielińska – Jelenia Góra A gdyby tak Już nikt nikogo nigdy a jeśli już czy stłucze moje szklane serce westchnienie? Ako bi tako Još niko nikoga nikada nije ako je već da li će razbiti moje stakleno srce uzdahe? U tišini Dobro je između uzdaha kada poslednje kapi bola tope se u tišini W ciszy Jest dobrze między westchnieniami kiedy ostatnie krople bólu toną w ciszy 104
  • 105. Jurata Bogna Serafińska - Warszawa TON PURPURY Nasze góry – Morskie Oko, schronisko. Ton purpury, Bicie serca tak blisko. Wciąż pamiętam Miłość, trudy na szlaku, W górach – Święta, I zapasy w plecaku... PURPUR Naše planine - Morsko Oko, sklonište, purpurov ton, Kucanje srca tako blizu. Još uvek pamtim Ljubav, trud na putu, U planinama - Praznici, I zalihe u ruksaku... 105
  • 106. Wiersz z parasolem Śnieg pada – mokry i szary, Smutny dla tych, co bez pary, Co z … parasolem są tylko. Śnieg na chodniku się topi… Nieważne, by pisać o tym? Ktoś był tu… kiedyś… przed chwilką? Pjesma uz kišobran Snijeg pada - mokar i siv. Tužan za onih bez para, Što... mu kišobran tugu stvara? Snijeg na trotoaru se topi... Nije važno da se o tome piše? Neko je bio tu i nikad više. 106
  • 107. Po drugiej stronie sieci Noc – tylko ja i Ty Po drugiej stronie sieci. Gra słów, które kryją Przytłumiona namiętność. A jak będzie jutro? Sformatujemy dyski? Wytniemy pozory? Wkleimy nagą prawdę? Życie to nie jest gra, Nie da się programować. Miałam dziś piękny sen… Po jednej stronie sieci… 16.XI.2009r. S druge strane mreže Noć – samo ja i ti S druge strane mreže. Igra reči, koje skrivaju prigušenu strast. A kako će da bude sutra? Formatiraćemo disk? Isećemo prividnost? Kopiraćemo golu istinu? Život nije igra Nemože se programirati. Danas sam lepo sanjala... S druge strane mreže... 107
  • 108. Jerzy Suchanek - Bytom *** Da li ti to Pandora deliš sa mnom kaplju vode i slanu ribu poslednju šibicu i severni vetar parče hleba i šaku pepela mapu sveta i zmiju na stazi Da li ti to Pandora deliš sa mnom poljubac majke i vojničku krv svetlo u prozoru i senku u ogledalu san iz detinjstva i neprisutnost oca strme stepenice i maglu u dolini Da li ti to Pandora deliš sa mnom zabranjenu pesmu i miris gvožđa bol zuba i mržnju prema Bogu pismo iz daleka i tračeve iz prodavnice hladan krevet i kuću koja gori Da li ti to Pandora deliš sa mnom licemerje žena i iskrenost novca kamen iz Sole i kantu od smeća život na trenutak i smrt zauvek ćutnju pored stola i krik iz propasti 108
  • 109. Agata Szczodrak - Parczewo *** wiesz co lubię? mieszać wiersz z deszczem wino z tobą kwiaty z mokrym mchem lubię poranki pełne ciebie okryte miękką tęczą zielonym kocem ostrożnie by nie uciekły dni zaczynam liczyć spokój mnożę go przez dziesięć dzielę z tobą na pół czasami udaję że lubię chodzić prosto i patrzeć wszystkim w oczy nie lubię zachciewa mi się łamać sens lecieć w dół upijać się powietrzem pluć na wiatr leżeć na dachu i kreślić słowa razem z tobą 109
  • 110. *** znaš šta volim? pesmu pomešanu sa kišom vino sa tobom cveće sa mokrom mahovinom volim jutra popunjena sa tobom pokrivena mekom dugom zelenim ćebetom oprezno da ne pobegnu jutra počinjem da odbrojavam tišinu množim je deset puta delim sa tobom na pola ponekad se pretvaram da hodam podignute glave da gledam svima u oči da ne volim da želim da razbijam smisao da letim prema dole da ispijam sa vazduhom da pljuckam na vetar da ležim na krovu da precrtavam reči sa tobom 110
  • 111. Sławomir Socha - Poznań Eksplanans dlaczego twarz, dlaczego jasna, dlaczego widzę dlaczego ból, dlaczego głos, dlaczego słyszę dla twojej chwały, dla mojej mizerii dlatego twarz, dlatego jasna, dlatego widzę dlatego ból, dlatego głos, dlatego jesteś czasem odchodzisz czasem znikasz dlatego czuwam coraz mniej śnię poza tobą dla twojej chwały, dla mojej mizerii dlatego jesteś, dlatego chwalmy, dlatego piszę: chwalmy ciało urojone i poezji ołów Eksplanans zašto lice, zašto jasno, zašto vidim zašto bol, zašto glas, zašto čujem za tvoju slavu, za moju mizernost zašto lice, zašto jasno, zašto vidim zato bol, zato glas, zato jesi ponekad odlaziš ponekad nestaješ zato čuvam sve manje sanjam van tebe za tvoju slavu, za moju mizeriju zato si, zato slavimo, zato pišem: slavimo snovidno telo i olovo poezije 111
  • 112. Arkadiusz Stosur - Kraków nazywają go nazywają go człowiek; przezywają, obijają dłońmi, przenoszą z kąta w kąt. Nie protestuje, jest przeciw głośnemu wołaniu, oddycha wolno, skacze z kamienia na kamień. Wtedy udaje zwierzę. Albo młode drzewo, które rośnie. Wtedy mówią o nim ogień. I z sykiem gaszą płomienie na jego ciemnej skórze. Kraków, dnia 18 września 2009 r. nazivaju ga nazivaju ga čovek; doživljavaju, obaraju dlanovima prenose iz ugla u ugao. Ne protesuje, on je protiv glasnog zova, diše polako, skače sa kamena na kamen. Zatim se pretvara da je životinja. Ili mlado stablo, koje raste. Onda govore o njemu da je vatra. I sa siktanjem gase plamenove na njegovoj tamnoj koži. 112
  • 113. *** anioł tytoniowy jest cały z piór i mahoniu ten tytoniowy anioł nie wiadomo skąd się tu wziął nie pali nie kurzy się nie zaciąga palcem kiwa bielą wzrok przyciąga ostrzega papierosy zabiera mówi że od nich psuje się cera wypadają dorodne zęby i długie włosy a człowiek trafia na ostrze śmiertelnej kosy w zdrowie wiarę uzdrawia za palaczy pacierz odmawia nocą niszczy tytoniu zbiory i uprawy rankiem nawraca ludzi na prawdy wiary w zdrowie co jest jedynym majątkiem jest święty choć nie jest niewiniątkiem w młodości palił papierosy bez umiaru obudził się w środku choroby koszmaru Bóg zabrał go z piekła nałogów ziemskich i zostawił w chórze aniołów niebieskich teraz jest stróżem ludzkiej niewinności siły woli radości i niewinności i największym wrogiem palenia tytoniu! Kraków, dnia 9 lipca 2010 r. 113
  • 114. *** anđeo duvana sav je od pera i mahagonija taj duvanski anđeo ne zna se otkud je došao ne puši ne kuri ne poteže mrda prstom belim pogledom privlači upozorava oduzima cigarete govori da se koža kvari od njih ispadaju lepi zubi i duga kosa a čovek nailazi na sečivo od smrtonosne kose na zdravlje veru ozdravljuje za pušače očenaš izgovara noću uništava plantažu duvana i useve ujutro vraća ljudima istinu vere na zdravlje što je jedino imanje svet je ali nije nevinašce kad je bio mlad pušio je neumereno probudio se u vreme jezive bolesti Bog ga je spasio od zemaljskog pakla ovisnosti i postavio ga u hor anđela nebeskih sad je stražar ljudske nevinosti snage volje radosti i nevinosti i najveći protivnik pušenja! 114
  • 115. Grażyna Studzińska-Cavour – Cysterski Park Krajobrazowy Rud Wielkich Czas Czas mi przecieka przez palce, dlatego mokre takie Pewnie myślałeś, że z deszczu, albo że z oczu mi kapie? Vreme Vreme proklizuje kroz moje prste, zato su tako mokre Možda si mislio da od kiše ili mi teče iz oka? Brzask Pobudkę Gram słońcu Wtedy lepiej widać Brud Na szybach Zora Budim sunce sviranjem Tada se bolje vidi Nečistoća Na prozorima Światło Światło latarki ma moc natchnienia Pstryczkiem zapalam wolę tworzenia Problem z baterią. Szybko się kończy Z nadzieją czekam aż wzejdzie słońce Svetlost Svijetla lampi imaju moćno nadahnuće Dugmem palim volju stvaranja Problem sa baterijom. Brzo se završava U nadi čekam na izlazak sunca 115
  • 116. Władysława Szproch - Kielce (Nie)śmiertelni Ja i ty Dwie galaktyki W średnim wieku kosmosu Jeszcze nogi krzyżują się z Ziemią A już w głowach czarne Dziury niepamięci We włosach gwiezdny popiół W kolejnym oddechu Początek Końca Lecz w naszych oczach ciągle Miliony gorejących słońc Już tyle słów Tyle czułych dźwięków rozsianych Po mlecznych drogach Wspólnego wszechświata A na naszych ustach Wciąż tańczą wesołe nutki Księżycowych sonat Ja i ty Dwa światy Lecz jedna nadzieja Jedna wiara W nieśmiertelność serc My Wczoraj dziś i jutro Jak dwa zbiory liczb Rzeczywistych i urojonych Jak w nieskończoności Magiczny minus i plus Bo jesteśmy i plusem I minusem jednocześnie Rzeczywistym splotem I urojonym marzeniem Cielesno – ziemską materią I międzygwiezdną 116
  • 117. Antymaterią dusz Ty i ja Swoiste krzyżówki bytów Pulsujące kwazary Wewnętrznych wszechświatów Których rozdzielić Nie sposób 13/14.XI.2008r. BES(SMRTNI) Ja i ti Dvije galaksije U srednjem veku kosmosa Još uvek noge drže se za Zemlju A već su u glavama crne Rupe zaborava U kosi zvezdani prah U narednom uzdahu Početak kraja Ali u našim očima neprestano Milion gorućih sunaca Već toliko reči Toliko nežnih rasejanih zvukova Na mlečnim stazama Zajedničke vasione A na našim usnama Neprestano plešu vesele notice Dva sveta Ali jedna nada Jedna vera U besmrtnosti srca Mi Jučer danas i sutra Kao dva sabrana broja Stvarnog i umišljenog Kao u beskonačnosti 117
  • 118. Magijskih minus i plus Jer smo i plus I istovremeno minus Stvarni splet I umišljeni san Telesno-zemaljska materija Međuzvezdana Antimaterija duša Ti i ja Svojska ukrštanja bića Pulsirajući kvazari Unutrašnjih vasiona Koja se razdeliti Ne mogu 118
  • 119. Jolanta Szwarc - Poznań Czas Czym jest czas, którego jednym brakuje, a inni go zabijają wylewając przez palce w próżnię istnienia, obok zadań nie do wykonania. Czas jest głodem dzieci z baloniastymi brzuchami. Czas jest płaczem matek nad marnotrawnymi. Zbrojnym konfliktem, bełkotem pijaków i gadaniem moralistów. Czas jest materiałem na sukienkę, której nie potrafię uszyć. Vreme Šta je vreme koje jednima nedostaje, drugi ga ubijaju prelivajući ga kroz prste u prazninu postojanja, pored zadataka koje je teško izvršiti. Vreme je glad dece sa stomacima kao baloni. Vreme je plač majke nad rasipnima. Oružani sukob brbljanje pijanaca govori moralista. Vreme je materijal za haljinu, koju ne mogu da sašijem. 119
  • 120. Stanisław Szwarc - Poznań Bogini Stoi na piedestale wyprostowana dumnie. Ma w końcu prawo wierzyć w swoją wieczność. Opaska na oczach, miecz i waga pusta, bo co tu ważyć, gdy wychylenie każdej szali jest na tak. Zawsze na tak. Miecza używa do rozcinania. Można się niebezpiecznie zaplątać, rozwiązując węzły gordyjskie. Jeszcze opaska. Cóż, to oczywiste, wiadomo, że ślepa. Ach, ta Afrodyta. Boginja Stoji na postolju ponosno uspravno. Na kraju ima pravo da veruje u svoju večnost. Povez preko očiju, mač i vaga prazna, šta tu da se važe, kada je pokret svake marame na da. Uvek da. Mač koristi za sečenje. Može se opasno zaplesti, odmotavajući gordijeve čvorove. Još jedna traka za kosu. Pa, to je očigledno, poznato da je slepa. Ah, ta Afrodita. 120
  • 121. Andrzej Szwast – Iwla Elegia dukielska Przypłynęła do mnie w tańcu z błękitnych bezkresów... Od nowa układała w sekretniku z lusterkiem najdawniejsze listy... Słowa tajemne. I jeszcze opowiadała o swoim buduarze za ścianą rzeczy; mówiła długo... Potem jechała w strusiej karecie: z Dukli do Drezna – niemożliwego. I zapadały się, jak w staw, zdarzenia w wieki, po tylu przejściach... Nie miała już prawie nic, prócz jednej podartej jesiennej sukienki, prócz pary zdartych przez czas bucików. A potem była zima... I wiatr od przełęczy. Ciemność. 121
  • 122. Duklanska elegija Priplivala je ka meni u plesu od modrog beskraja…. … Ispočetka je slagala u kutijici sa zrcalom najstarija pisma…Tajanstvene riječi. I još je pričala o svome budoaru iza zida stvari; pričala je dugo… Potom je putovala u fijakeru koji su vukli nojevi: iz Dukle do Dresdena- nemogućeg. I propadali su, kao u ribnjak, događanja u stoljeća, nakon toliko doživljaja…. Nije imala skoro ništa, osim jedne isparane jesenje haljine, osim nekoliko potrganih kroz vrijeme cipelica. A potom je stigla zima… I vjetar sa planina.. Tama. 122
  • 123. Elżbieta Śnieżkowska-Bielak – Gryfów Śląski NAKON SPEKTAKLA Skidam upravo masku prilepljenu u žurbi pred ulazom na scenu Tek sad vidim da sam je prilepila aljkavo i sigurno ću opet loše odigrati ulogu Sigurno su ti iz zadnjih redova videli da nisam umela uraditi karakterizaciju Imala sam sa tim probleme već u školskom pozorištu Nisam umela karakterizirati oči Ma koji skandal Govorili su Opet vidimo istinitog čoveka DOK PIŠEM PESME Dok pišem pesme suton mrmlja iza prozora a mesec zvoni tiho obešen na gradskoj većnici Dok pišem pesme noć diše teško lahorom probuđenog vetra i kida hladnim dijamentom zvezde koje siču od bola. Dok pišem pesme samoća izlazi iza vrata a iskra koja tinja u srcu pripaljuje ružu 123
  • 124. Roman Tomaszewski – Zduńska Wola 23 SIERPNIA Matce Wiesz Matko róże od Ciebie stoją siódmy dzień Przedłużam im życie spojrzeniem one różowo I głęboko kłują mnie słodką adrenaliną Świadomość Twego oddechu moim pancerzem Matko Te róże jak z okładek włoskich płyt Śpiewają mi tak jak kiedyś Tobie stara Francis Jak wtedy siódmego sierpnia gdy dałaś mi świat Dziś coraz rzadziej wodzący na pokuszenie W poszarzałych łanach zboża strach buszować Jestem królikiem Śmieje się różowa Nel Czeka na Andersena z Twoich ust spokojnych Więc nie spiesz się Obłoki nawet te różowe Niech czekają Twój uśmiech musi zamalować Jeszcze tak wiele gazetowych szarości 23 AUGUSTA Majci Znaš majko ruže od tebe stoje već sedam dana Produžavam njihov život pogledom a one ružičasto I duboko i slatko me bodu adrenalinom Svest Tvog uzdaha moj je pancir Majko Te ruže su kao sa omotnica talaijanskih ploča Pevaju mi tako kao nekada tebi stara Francis Kao i sedmog augusta kad si mi pružila svet Koji danas sve ređe vodi na iskušenje Po posivelim hrpama žitarica strah je galamiti Ja sam zeko Smeje se ružičasta Nel Čeka na Andersena iz Tvojih nemih usta Ipak nemoj da žuriš Oblaci pa i ti ružičasti Neka čekaju Tvoj osmeh mora obojati Još vrlo mnogo sivih dana listova 124
  • 125. Jan Towarnicki - Słupsk *** pośrodku brudnobursztynowej ulicy zatrzymał się człowiek spopielone na nim odzienie wzroku nie ma i do niczego ochoty rozgrzebuje spalinowe wyziewy jakby chciał za chwilę zagrać swój ostatni organowy koncert *** usred prljavojantarne ulice zastao je čovek u spepeljenoj na sebi odeći bez vida i ne želi ništa rasteruje smrad gasova kao da želi za trenutak odsvirati svoj poslednji koncert na orguljama 125
  • 126. Jan Tulik - Krosno Epitafium mistrza Bułhakowa Miał przestrzelone dłonie i stopy - powiedział cudzoziemiec przechodząc Małą Bronną Zrobił to Piłat przed Burzą która miała obmyć krwawe ślady z jego prawicy podanej na zgodę przy pożegnaniu. Potem wzeszedł księżyc i Piłat ze swym wiernym psem badali kratery, martwe morza aby móc nie uwierzyć. I stało się: Piłat i pies woleli oszaleć, jak kazano. Przez ten martwy księżyc... Epitaf majstora Bulgakova Imao je prostreljene dlanove i stope - rekao je stranac dok je šetao Malom Bronom Uradio je to Pilat pred Oluju koja je trebala da opere krvave tragove sa njegove desnice pružene za slogu pre rastanka. Onda se skrio mesec i Pilat je sa svojim vernim psom proučavao kratere, mrtva mora da ne bi mogao poverovati. I dogodilo se: Pilat i pas voleli su da polude, kako je naređeno. Preko toga mrtvog meseca... 126
  • 127. Jeśli Jeśli, kiedy podawałem ci pestki, a mogłem je wypuścić z roztrzepotanych palców; jeśli, jak wtedy, gdy podnosiliśmy oboje jedną kostkę cukru długo, zbyt długo; i kiedy wszystkie, ale to wszystkie kwiaty i najbłahsze roślinki były tylko wspaniałe; i kiedy wstydziliśmy się chodzić na miłosne filmy, nie opuszczając ani jednego seansu – czy coś między nami było? Powiedz. Powiedz, jeśli jesteś pewna, że już nie ma nic. Ako Ako sam, dok sam ti davao špice, a mogao sam da ih isputim iz razigranih prstiju; ako, kao tad, kad smo oboje nosili jednu kockicu šećera dugo, suviše dugo; i kada su svi, ali to baš svi cvetovi i najsitnije biljčice bili samo divni; i kada smo se stideli ići na ljubavne filmove, nepropustivši nijednu seansu- da li je nešto bilo među nama? Reci mi. Reci m, ako si sigurna da nema više ništa. 127
  • 128. Wacław Turek - Krosno Pomiędzy myślami Dotykając ptaków spłoszony ich lekkością odkryłem własny ciężar Chciałem zjednać rzeki zapleść ich brzegi by mogły się stać jednym światem Teraz jestem pomiędzy myślami które jak ty przychodzą i znikają Između misli Kad dodirujem ptice uplašim se njihove lakoće jer otkrivam tad vlastiti teret Hteo sam sjediniti reke zaplesti njihove bregove ostvariti jedan svet Sad se nalazim između misli koje kao i ti dolaze i nestaju 128
  • 129. Leszek Urbanek - Wołczyń Ucieczka od wczoraj uciekamy z nieba zakochanych ciągle dalej pod wiatr chociaż brakuje nam tchu brniemy przez mgłę martwych przestrzeni gdzie się już nie przebija nawet delikatny puls światła i grzęźniemy w ogromnej gąbce otchłani naszej podejrzliwej narkotycznej wyobraźni w zakamarkach mrowiska codziennych interesów Bekstvo od juče bežimo iz neba zaljubljenih još dalje u vetar, iako nam ponestaje daha teturamo kroz maglu mrtvog prostranstva gde se više ne prolazi čak ni blago pulsiranje svetlosti zaglavljeni u ogroman ponor sunđera naše sumnjive narkotičke mašte u uglu mravinjaka svakodnevnog interesa 129
  • 130. Kirkut w Korczynie Mają zmarli wieczny spokój pod pochylonymi macewami w ziemi leżącej na uboczu wśród pól od strony Komborni czasem wiatr zagra im kołysankę szumem liści drzew albo odmówi kadisz jatom brama w ocalałej części muru otwarta na oścież w ciepłe lipcowe wieczory ci którzy tu kiedyś żyli niektórzy z pejsami i w jarmułkach przechodzą przez nią bezszelestnie Abraham litościwie przyjmuje ich dusze na swoje łono co zaświadczają spadające perseidy Groblje u Korčini Umrli su u večnom miru ispod zakrivljenih nadgrobnih spomenika u zemlji koja leži na marginama među poljima od strane Kombornje ponekad im vetar zasvira uspavanku listovima drveća ili izgovori kadiš jatom kapija u iscelenim delovima zida je otvorena široko tople julske večeri oni koji su nekada živeli ovde neki sa pejsama i u jarmulkama prolaze kroz nju tiho Avram sa sažaljenjem prima njihove duše u svoju utrobu što potvrđuju padajući perseidi 130
  • 131. Ewa Zajdel - Krosno Do J. *** w domu w którym celebruję samotność oddaję czas szlifowaniu podłóg wierząc że w ten sposób utrwalę światło tam gdzie ustawiono "moją" pożyczoną maszynę kawał czułego żelastwa możliwe jest dokładne wystukiwanie pamięci dom sparaliżowany płachtami wytrwałego papieru na który nanoszę traumatyczne kreski oddycha przez ciasne usta gdyby można było ułożyć słowa jedne na drugich i znaleźć miejsce na formaty A-0 pozostałaby jedynie męka z duszą czerwiec mógłby przecież pozostać tak ciepły (jak teraz) przez cały rok *** Do J. u kući u kojoj celebrišem samoću trošim vreme na glađenje poda verujući da ću na taj način učiniti trajno svetlo tamo gde je postavljena „moja“ posuđena veš mašina komad osećajnog željeza moguće je precizno prekucavanje pameti kuća paralizirana listovima trajnog papira koji precrtavam tarumatskim potezima diše kroz tesna usta kad bi se moglo složiti reči jednu pored druge i pronaći mesto na format A-0 ostala bi samo jedna mekana duša jun bi ipak mogao da bude i dalje tako topao (kao sad) celu godinu 131
  • 132. Tadeusz Zawadowski – Zduńska Wola OSTATNI LIST FRANJO DO RODZICÓW Franji Frančiczowi kochani piszę ten list z wariatkowa jak towarzysze nazywają ten niby szpital w którym lekarze faszerują mnie różnymi lekami żebym nie oszalał do reszty wcześniej włożyli mi do ręki karabin żebym nim wymazywał z listy żywych nazwiska moich wrogów zniknęły już imiona kolegów z podwórka nie wiem ojcze czy najpierw przyjść do twoich serbskich braci czy może mamo zastukać w drzwi twoich sióstr urodzonych w Chorwacji jak spojrzeć im w oczy gdy powitają mnie winem lub rakiją kochani nie wiem czuję się najbardziej własnym wrogiem i dlatego przed chwilą postanowiłem swoje imię też wykreślić ten list otrzymacie gdy będę już w drodze do Boga… FRANJINO POSLIJEDNJE PISMO RODITELJIMA Franji Frančiču dragi moji pišem ovo pismo iz ludnice kako to drugovi nazivaju ovu tobože bolnicu u kojej mi doktori trpaju svake vrste lijekove da ne bih poludeo u ostalom ranije su mi dali pušku u ruku da bih s njom izbrisao sa liste imena živih mi neprijatelja nestali su već imena kolega iz dvorišta ne znam oče da prvo idem kod tvoje srpske braće ili možda majko da zakucam na vrata tvojih sestara rođenih u Hrvatskoj kako da im pogledam u oči kada me dočekaju vinom ili rakijom ne znam dragi osećam se kao da sam sam sebi neprijatelj i zato sam odlučio da precrtam takođe slova svoga imena ovo pismo ćete dobiti kada budem na putu ka Bogu ... 132
  • 133. WIGILIA podzielmy się opłatkiem chociaż w tobie nie ma już Boga a i we mnie niewiele tak mało w nas wiary tak trudno ustawić pośrodku pokoju stół zasłany białym obrusem pod którym źdźbła zaschniętej trawy i przemówić BADNJA VEČE podelimo se hostijom iako u tebi nema više Boga a i ni u meni nema ga mnogo tako je malo u nama vere tako je teško staviti nasred sobe sto prekriven belim stoljnakom ispod kojeg su čuperci suve trave i progovoriti LIST DO OLGI LALIĆ – KROWICKIEJ chociaż Wołyń i Jugosławia to światy żyjące tylko w pamięci śnią nam się po nocach nasi bosonodzy rodzice biegający za śpiewem ptaka lub goniący lot trzmiela nad królestwem koniczyny 133
  • 134. mój ojciec w grzywach koni wiatr ścigający a twój zapewne doglądający słonecznej winnicy nasze domy w proch zapadły się na grobach przodków trawy rodzą swoje dzieci czasem jakaś zbłąkana kula po latach wyjrzy z serca ziemi by dać coraz bardziej zamazane świadectwo czasów pogardy i nienawiści losem człowieka jest pamiętać i przebaczać chociaż boli każdy wers wyrwany z tej ziemi niczym gałązka oliwna złożona na grobie wiersza póki w nas pamięć żyje zielony Wołyń i słoneczna Jugosławia PISMO OLGI LALIĆ - KROWICKOJ iako su Volin i Jugoslavija svetovi koji žive samo u uspomenama sanjamo ih noću naši bosonogi roditelji jure za pesmom ptica ili jurišavi bumbarov let iznad carstva deteline moj otac u grivama konja vetar privlači a tvoj verovatno posmatra sunčani vinograd naše kuće u prašinu srušile su se na grobove predaka trave rađaju svoju decu ponekad neki zalutali metak izvire iz srca zemlje da bi dao još više zamagljen svedočanstvo vremena prezira i mržnja prema ljudskoj sudbini je da se seti i oprosti, iako boli svaki iščupan stih u ovoj zemlji poput maslinove grančice položene na grobu pesme sve dok u nama žive zeleni Volin i sunčana Jugoslavija 134
  • 135. Agnieszka Zięba-Zarzycka - Starachowice OBRZĘD Wśród gajów ognistych noc posiwiała czas zastygł tylko nam nie śpieszno zamykać w pamięci woń kwiatów obrzędem dnia strącać łzę w smutek Tartaru. OBRED Usred vatrenih gajeva noć je posivela vreme se ukočilo samo nama se ne žuri zatvarati u mislima miris cveća obredom dana zbaciti suzu u tugu Tartana. 135
  • 136. Małgorzata Żurecka – Stalowa Wola motto: czasami trzeba wyjechać aby zmienić zdanie wszyscy mamy swoje miejsce urodzenia Droga do Kremenko Rozlewa się rozpełza żywa żółcień rzepaku w brunatne pola zasiane młodą zielenią Złota sieć słońca na Cetiny wodzie wznosi się i opada palce wodorośli wciągają ją w głąb przejrzystoszklanej bawią się nią marszczą wygładzają tak przesmyk w kanionie wabi słońce w zielone cienie Rąbek słońca spod białej chmury skały zginają kolana Żółty żarnowiec zakwitł majowo w Dalmacji razi oczy biegną pejzaże nie nadążam sycić się nimi pożerać szalone widoki zielone, niebieskie zielone 136
  • 137. nawet przyszło mi do głowy że ktoś wplątał mnie w grę „mamy cię!” to niemożliwe! tak nie jest! ten rąbek słońca zza chmury opuszczone gniazda domostw wysoko na skałach Dalmacja w maju to przewidzenie to morska mgła! Tu słowo wojna to nie martwe słowo z lekcji historii wojna paruje jeszcze z nisz skalnych i jaskiń z pospiesznie wzniesionych kamiennych fortów przeziera przez puste okna w skruszałych murach serbskich domostw zagradza groźnie wejścia zaminowaną ziemią Spirala drogi coraz wyżej się wznosi lęk przestrzeni zamyka mi oczy ale zachwyt natychmiast otwiera Auto jak wściekły byk wspina się i głośno atakuje strome podjazdy serce potyka się Jedną ręką mogę dotknąć skał zaś drugą uczynić skrzydłem wolnego ptaka nad przepaściami Kiedy auto staje dęba u podnóża szczytu cel osiągnięty -osada Kremenko Jest tu kamienny kościółek parę grobów przybranych kwiatami i młode winorośle posadzone na zboczach wydartych górom rękami Staruszka w czerni zna słowo „weekend” 137
  • 138. a wieśniacy grają w kule pewnie z samym Panem Bogiem piją Rakiję i wino własnej roboty tu jest ich cały świat Drewniane żaluzje w nielicznych wpół zamieszkałych domach strzegą żywota Życie jak zawsze się nie poddaje! Kiedy długą zimą śnię o zielonych pastwiskach Skołoszowa wiem że już tęsknie za wiosną, za jej dziecięcą radością za jej mokrym zapachem Teraz już wiem że mam nową tęsknotę że śnić będę o Dalmacji z moich zachwytów i zdziwień [Chorwacja 2007 ] moto: ponekad trebate otputovati da bi promenili mišljenje svi mi imamo svoje mesto rođenja Put do Kremenko Pljusak se širi živa žuta uljana repica u crnoj zemlji zasađene mladim zelenilom Zlatne zrake sunca na vodama Cetine uspinje se i opada vodene biljke prste istežu 138
  • 139. po njih u pronicljivu dubinu igraju se sa njima mršte se uglađuju pa bacaju u kanjonu privlače sunce u zelene senke Delić sunca ispod belog oblaka stene savijaju kolena ulica je procvetala majski u Dalmaciji bole oči premiču se pejzaži ne stižem sitim se njima proždiru lude poglede zelene, plavo zelene čak mi je palo na pamet da me je neko uvukao u igru "Imam te!" to je nemoguće! nije tako! ovaj delić sunca iza oblaka napuštena gnezda domova visoko na stenama Dalmacija u maju to je priviđenje ova morska magla! Reč rat to nije mrtva reč sa časova istorije ali rat ispariva još iz niše stena i spilja na brzinu podignutih kamenih utvrđenja prodire kroz prazne prozore smrvljenih zidova srpske kuće preti opasni ulaz 139
  • 140. miniranim zemljištom Spiralni put se diže sve više i više agorafobija zatvara mi oči ali oduševljenje otvara odmah Auto kao ludi bik penje se i glasno napadaju strmi kolovozi srce posrće Jednom rukom mogu da dodirnem stene a drugom krila slobodne ptice iznad provalije Kada se automobil odgaja u podnožju vrhova cilj postignut- naselja Kremenko Tu ke kamena crkva nekoliko grobova pokrivenih cvećem i mlada loza zasađena na padinama izrađenih rukama planina Starica u crnom zna reč "vikend" i seljani igraju balote verovatno sa samim Gospodom piju rakiju i domaće vino Ovde je njihov čitav svet Drvene grilje u nekoliko polu-životnih kuća čuvaju živote Život kao i obično ne predaje se! Kada u dugoj zimi sanjam o zelenim pašnjacima Skološova znam da mi nedostaje proleće, za njegovom dečijom srećicom, za njegovim vlažnim mirisom Sada već znam da imam novu nostalgiju da ću sanjati Dalmaciju iz mojih oduševljenja i divljenja Hrvatska 2007 140
  • 141. POLSKIE HAIKU POLJSKI HAIKU ПОЉСКИ ХАИКУ 141
  • 142. Marek Czuku- Łódź pada i pada we mgle powykręcane ramiona wiatru spušta se i spušta u magli iskrivljena ramena od vjetra mój syn jest chłopcem wyrosło białe drzewo i moja córka moj sin je dječak izraslo je bijelo stablo i moja kći płynie żaglówka rozmywa się horyzont morze jest zimne jedrenjak pluta zamagljuje se horizont more je hladno [13.01.2008] 142
  • 143. Maria Duszka - Sieradz stojim pored prozora predajem se prostranstvu zadržavam vrijeme kameni studenac tulipani na kiši ljepota predgrađa stihovi isto tako kao i svet postaju iz haosa Danuta Mucha – Piotrkow Trybunalski Kwiaty mają kolor duszy są jak kropla twojego milczenia cvetovi moje duše su kao kaplje tvoje ćutnje Kroplą deszczu cichnie moje serce kap kiše moje srce ćuti Tylko milczenie może słuchać twoich myśli samo ćutnja može slušati tvoje misli 143
  • 144. Robert Naczas - Podkarpacie jesienny sztorm - jej herbatnik tonie w filiżance jesenja oluja - njen čajni keks tone u šolji powrót z wycieczki - bagażnik naszego samochodu pełen słońca povratak sa putovanja - prtljažnik od našeg automobila pun je sunca Wanda Nowik-Pala - Kielce nić pajęczyny kołysze się w słońcu na rzęsach lśni łza paukova nit ljulja se na suncu na trepavicama sija suza zapach tulipanów zadrżał w kielichu a nadzieja we mnie miris tulipana zadrhtao je u vazi a nada u meni 144
  • 145. Samotność liścia wiruje na wietrze. Wyciągam dłoń. Usmljen list vrti se na vetru. Pružam ruku. Halina Ewa Olszewska - Biłgoraj blago vremena sentimentalne uspomene prikupljane godinama prašnjavi koferi pucaju šavovi haljina iz druge epohe miris naftalina kape krzna bunde zimske uspomene gomila papira knjige pisma rukopisi koja se ne pale u uglu tavana albumi sa slikama svetlokafene boje Jurata Bogna Serafińska - Warszawa Zziębnięty ptaszek Usiadł na parapecie Niosę mu pokarm. 145
  • 146. Smrznuta ptica Stala je na prozor Nosim joj hranu W okiennej kracie Ptak uwił nowe gniazdo Rosną pisklęta. U prozorskim šipkama Ptica je savila gnezdo Rastu ptići Poranne słońce Ogrzewa ptasie gniazdo, Słychać pieśń życia. Jutarnje sunce Greje ptičije gnezdo Čuju se pesme života Rafał Sikora Omszały kamień Ponad nim włosy drzewa Ty po pierś w stawie zarastao kamen iznad njega kosa drveća do prsa si u ribnjaku Leciały ptaki. Z wiatrem północnym szybko Pobladła ziemia. letele su ptice uz brzi severni vetar zemlja je izbledela 146
  • 147. POLSKIE KRÓTKIE OPOWIADANIA POLJSKE KRATKE PRIČE ПОЉСКЕ КРАТКЕ ПРИЧЕ 147