SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 15
Downloaden Sie, um offline zu lesen
TEMA 1: ENERXÍA. PRODUCCIÓN E
TRANSFORMACIÓN. CONSUMO E
AFORRO.
1.- INTRODUCCIÓN: CIENCIA, TECNOLOXÍA E CIENCIA.
A tecnoloxía incorpora leis, principios e conceptos descubertos pola ciencia,
mentres que a ciencia usa os métodos e instrumentos deseñados pola tecnoloxía e
fabricados pola técnica.
A ciencia tende a formular leis xerais e abstractas, empregando o método
científico de investigación. Os produtos obtidos son leis, modelos e teorías.
A técnica basease no saber facer. Parte da tecnoloxía pero non a contén.
Trátase polo tanto dunha habilidade manual e constitúe a parte práctica da tecnoloxía.
A tecnoloxía incorpora o método científico no seu deseño e desenvolvemento e
é un saber facer (non un facer). Os produtos son proxectos e construcións de
artefactos reais, empregando técnicas de fabricación concretas. Fai uso dos
coñecementos científicos da ciencia e do saber facer da técnica.
2.- SISTEMAS DE UNIDADES.
O sistema de unidades máis empregado é o Sistema Internacional (SI). Existen
outros dous sistemas que tamén se empregan: o Sistema Cegesimal (CGS), por
exemplo en física, e o Sistema Técnico (ST), propio de tecnoloxía.
As unidades ou magnitudes fundamentais son soamente tres: lonxitude, masa e
tempo. O resto das unidades son derivadas. A continuación móstranse as unidades das
magnitudes fundamentais e de algunhas derivadas moi empregadas.

Unidades
Lonxitude
Masa
Tempo
Velocidade
Aceleración
Forza

Expresión
e, s, l
m
t
v
a
F = m· a

Traballo

W = F· e

Enerxía
Potencia

P=W/t

Sistema
SI
m
Kg
s
m/s
m/s2
N

CGS
cm
g
s
cm/s
cm/s2
dinas

ST
M
Utm
s
m/s
m/s2
kp

J

ergio

kpm

W

ergio/s

Equivalencias
1 m = 100 cm
1 Utm = 9’8 kg

kpm/s

1 kp = 9’8 N = 9’8 ·
105 dinas
1 kpm = 9’8 J = 9’8 ·
107 ergios

Outras equivalencias:
1 CV = 75 kpm/s = 735 W
O calor mídese en calorías: 1 cal = 4’18 J

3.- ENERXÍA
3.1.- ENERXÍA
Defínese a enerxia, como a capacidade para realizar un cambio en forma de
traballo. Mídese no sistema internacional en Xullos (J), que se define como o traballo
que realiza unha forza de 1N cando se despraza o seu punto de aplicacion 1m.
Existen outras unidades de energia:


Caloria : Úsase como unidade de medida da calor e defínese como a
cantidadede calor necesaria para elevar a temperatura dun gramo de auga
desde 14,5C a 15,5C.
1 cal = 4,18 J



Kilovatio-hora (kWh): Úsase como unidade de medida da enerxia electrica. É
aenerxia consumida ou desenvolvida por unha maquina de 1 Kilovatio de
potenciadurante unha hora.
1 kWh = 1000 Wh = 1000 W ・ 3600 s/h = 3600・1000 J = 3’6・106J



Electronvoltio (eV): Utilízase en fisica nuclear e defínese como a energia que
adquireun electron cando se move entre dous puntos cunha diferenza de
potencial de 1voltio.
1 eV = 1'602 · 10-19 J



Kilopondimetro (kpm) : É o traballo que realiza unha forza de 1 kp cando se
desprazao seu punto de aplicacion unha distancia de 1 metro no seu mesma
direccion.
1 kpm = 9,8 J

Existen outras unidades que se usan para calcular a calidade energetica dos
combustibles. Estas unidades estan baseadas no poder calorífico destes combustibles.
As mais utilizadas son:


Tep : Toneladas equivalentes de petroleo. Energia liberada na combustion de 1
1 tonelada de cru.
1 tep = 41'84 · 109 J



Tec: Toneladas equivalentes de carbon. Energia liberada pola combustion de
1tonelada de carbon (hulla)
1 tec = 29'3 · 109 J
A equivalencia entre tep e tec é:
1 tep = 1'428 tec



Kcal/kg : Calorias que se obtendrian coa combustion de 1 kg dese combustible.
3.2.- TRABALLO
Defínese como o produto da forza aplicada sobre un corpo e o desprazamento
que este sofre. Si o obxecto non se despraza en absoluto, non se realiza ningun traballo
sobre o.
W = F・ d
As unidades de traballo e energia son as mesmas.

3.3.- POTENCIA
É a cantidade de traballo que realiza ou consome unha maquina por cada
unidade de tempo. A súa unidade no sistema internacional é o vatio (W)
P = Traballo/tempo =W/t
Unha maquina de 1 W de potencia fai o traballo dun Xullo cada segundo.
Outras unidades de potencia: O cabalo de vapor (CV), siglas en ingles (HP).

1 CV = 735 W

4.PRINCIPAIS
FORMAS
DE
APROVEITAMENTO ENERXÉTICO

ENERXÍA

SUSCEPTIBLES

DE

4.1.- INTRODUCIÓN
O ser humano necesita energia para realizar calquera actividade, para manter
os seus constantes vitais, mandar ordenes ao cerebro a traves dos nervios, renovar os
seus celulas, etc.
Ademais da enerxia necesaria para o funcionamento do seu corpo, ten que
cubrir as súas necesidades de alimentacion, calefaccion, etc.
Para os homes primitivos, o dispoñer soamente da energia obtida a través da
alimentacion, limitaba as súas posibilidades de desenvolvemento e subsistencia. Co
paso do tempo, foi aprendendo da natureza e aplicando algúns recursos dela, como o
descubrimento do lume, co que consiguio un maior benestar. Creo diversos utensilios
e ferramentas como palancas, planos inclinados, etc., que lle fixeron mais facil a
realizacion dos traballos.
Tambien utilizo animais domesticos, para axudarlle a realizar distintos labores,
maquinas de pequena potencia (pouco traballo nun determinado tempo) e
rendemento baixo.
Co paso do tempo, e o desenvolvemento industrial empezáronse a aplicar
novas fontes de energia, tales como os combustibles fosiles, e outras fontes xa
coñecidas desde a antiguedad, como o vento, a madeira, a auga, etc.
Se consiguio transformar energia noutra forma mais adecuada por medio de
mecanismos e utiles. Ao conxunto destas pezas e mecanismos, que transforma unha
energia noutra, denomínase máquina.
No mundo actual, e debido ao alto benestar das sociedades desenvolvidas, o
consumo de energia é elevado; desprazámosnos/desprazámonos en vehiculos que
aproveitan a energia termica ou electrica; a coccion de alimentos necesita calor que
procede de algún gas ou da energia electrica e, como estas, existen innumerables
aplicación onde a energia esta presente.

4.2.- FORMAS DE ENERXÍA
A energia maniféstase de multiples formas na natureza, podendo converterse
unhas noutras con maior ou menor dificultade. Entre as distintas formas de energía
estan:
1. Enerxía mecánica , a cal pódese manifestar de dúas formas diferentes
a) Enerxía mecánica cinética: É a energia que posúe un corpo en movemento.
Ec = . m・v2
onde m é a masa do corpo que se move a velocidade v.
Exemplo: Un corpo de 10 kg que se move a unha velocidade de 5 m/s, posúe
unhaenergia cinetica
Ec = . 10 kg ・ (5 m/s)2 = 125 J
b) Enerxía mecánica potencial: É a energia que posúe un corpo en virtude da
posicion que ocupa nun campo gravitatorio (potencial gravitatoria) ou do seu estado
de tension, como pode ser o caso dun peirao (potencial elástico).
Si un corpo de masa m esta situado a unha altura h, tendra unha energia
potencial gravitatoria equivalente a
Ep = m・g・h
Onde g é a aceleración da gravidade g = 9’8 m/s2 (na Terra)
Exemplo: Un corpo de 10 kg de masa situado a 5 m de altura posúe unha enerxia
potencial que vale
Ep = 20 kg ・ 9’8 m/s2 ・ 5 m = 980 J
Obs: A auga dun embalse posúe enerxía potencial almacenada, posto que está situada a certa altura
respecto ao momento inferior onde se sitúan as compuertas que liberan a auga.

2. Enerxía térmica ou calorífica: É a energia asociada á transferencia de calor dun
corpo a outro. Para que se transfira calor é necesario que exista unha diferencia de
temperatura entre os dous corpos. A calor é enerxía en tránsito.
Todos os materiais non absorben ou ceden calor do mesmo xeito, pois uns
materiais absorben a calor con maior facilidade que outros. Ese factor depende da
chamada calor específica do material Ce. Cada material ten a súa propia
calorespecifico.
Exemplo: Madeira Ce = 0’6 e Cobre Ce = 0’094
Isto significa que para que un gramo de madeira suba a súa temperatura un grado debe absorber 0’6 cal
e para que ocorra o mesmo para un gramo de cobre debe absorber 0’094 cal.

3. Enerxía química : É a energia que almacenan as sustancias quimicas, a cal adóitase
manifestar noutras formas (normalmente calor) cando ocorre unha reacción quimica.
Esta energia esta almacenada, en realidade, en enlácelos quimicos que existen entre
os atomos das moleculas da sustancia.
Os casos mais coñecidos son os dos combustibles (carbon, petroleo, gas, ...).
Defínese o poder calorífico dun combustible como a cantidade de calor liberada
na combustion dunha certa cantidade do mesmo. Mídese en kcal/kg. P. Ej: o poder
calorifico do carbon anda polos 9000 kcal/kg.
4. Enerxía radiante : É a energia que se propaga en forma de ondas electromagneticas
(luz visible, infrarrojos, ondas de radio, ultravioleta, raios X,...), á velocidade da luz.
Parte dela é calorifica. Un caso particular coñecido é a enerxía solar.
5. Enerxía nuclear : É a energia almacenada nos nucleos dos atomos. Esta energia
mantén unidos os protones e neutrones no nucleo. Cando estes elementos únense ou
dividen libérase. Coñécense dous tipos de reaccion nuclear:



Fisión nuclear: os nucleos de atomos pesados (como Uranio ou Plutonio)
divídense para formar outros mais lixeiros. Este emprégase comercialmente.
Fusión nuclear: Únense nucleos lixeiros para formar outros mais pesados. Esta
en fase experimental.

6. Enerxía eléctrica : É a enerxia asociada á corrente electrica, é dicir, ás cargas
electricas en movemento. É a de maior utilidade polas seguintes razóns:




É facil de transformar e transportar
Non contamina alla onde se consuma
É moi comoda de utilizar

Expresións para a enerxía eléctrica:
E = P・ t
onde P é a potencia (vatios) da maquina que xera ou consome a enerxia durante un
tempo (segundos) t
E = V・I・t
onde V é o voltaje (voltios), I é a intensidade de corrente eléctrica (Amperios).

5.- TRANSFORMACIÓN DAS DISTINTAS FORMAS DE ENERXÍA
5.1.- PRINCIPIOS DE CONSERVACIÓN DA ENERXÍA
Establece que a enerxía nin se crea nin se destrúe, simplemente transfórmase.
Aínda que a energia non se destrúe, non toda ela é aprovechable, pois unha
parte se desperdicia en calquera proceso tecnologico. Xorde asi o concepto de
rendemento dunha máquina, como a relacion que existe entre o traballo útil que
aproveitamos da maquina e a enerxía que consome a maquina. O rendemento dunha
maquina expresase en %.

5.2.- TRANSFORMACIÓN DE ENERXÍA
Denomínase transformación de enerxía a todo paso dunha forma de enerxía a
outra. Moitos destes procesos son feitos de maneira artificial. As distintas
transformacións enerxéticas veñen reguladas polas leis da física. Así, dado que a
enerxía non pode crearse nin destruírse, en toda transformación enerxética, a
cantidade de enerxía inicial é igual á cantidade de enerxía final. Ademais, toda
transformación é en xeral reversible e pode caracterizarse a través dunha magnitude
chamada rendemento, que indica as perdas que teñen lugar no proceso de conversión.
Este límite non pode ser superado por perfecto que sexa o dispositivo que fai a
conversión. O rendemento é moi variable: moi alto nun motor eléctrico, entre un 2040% nos motores térmicos e dun 15% nas células solares.
As diferentes transformacións enerxéticas permiten adaptar ós nosos usos as
diferentes fontes de enerxía naturais, tamén denominadas primarias.

5.2.1.- TRANSFORMACIÓN DE ENERXÍA ELÉCTRICA.
A enerxía eléctrica é unha forma de enerxía facilmente transformable noutras
formas de enerxía. En xeral, a enerxía eléctrica pode transformarse en: enerxía
mecánica, térmica, química e luminosa ou radiante.
A conversión de enerxía eléctrica en mecánica faise mediante motores. Nestes,
a corrente pasa por un sistema de electroimáns que xeran un campo magnético
variable. Outro sistema de electroimáns que pode moverse en relación ó anterior, é
confrontado ó campo magnético. Ó ser atraído por este e ser o campo magnético
variable cambia de posición sendo atraído de novo o sistema de electroimáns e
obrigándoo a xirar. Este movemento prodúcese moitas veces por segundo podendo
subministrar o motor desta forma gran cantidade de enerxía.

A transformación en enerxía
calorífica é unha consecuencia directa da lei
de Ohm, coñecida como efecto Joule. A
corrente eléctrica ó circular por un filamento
delgado e de gran resistencia perde enerxía
disipándose en forma de calor. Exemplos
concretos son as estufas e pranchas
eléctricas, secadores de pelo, …
A transformación en enerxía química faise
nos acumuladores ou baterías mediante un
proceso de electrólises.

A electricidade tamén pode converterse en enerxía luminosa. Esta conversión
pode facerse mediante a fluorescencia dun gas (lámpadas de neón, tubos
fluorescentes), mediante unha resistencia, que ponse incandescente ó circular por ela
unha corrente eléctrica pero que non se funde ó estar pechada dentro dunha cápsula
que contén gas inerte (lámpada), ou ben mediante o arco voltaico entre dúas barras de
carbón (proxectores de cine antigos).
A enerxía eléctrica pode calcularse mediante a expresión:

sendo P a potencia eléctrica, V a tensión ou diferenza de potencial, I a intensidade
eléctrica e R a resistencia que o elemento condutor dado ofrece ó paso dunha corrente
eléctrica.

5.2.2.- TRANSFORMACIÓN EN ENERXÍA CALORÍFICA OU TÉRMICA
A enerxía térmica está presente na maioría dos
procesos enerxéticos e pode transformarse en: enerxía
mecánica, eléctrica e química.
A transformación da enerxía térmica en mecánica
prodúcese nas máquinas térmicas. Estas poden clasificarse
en dous grandes grupos atendendo ó lugar onde se fai a
combustión: dentro da propia máquina térmica,
denominados motores de combustión interna (coches), e
fora da máquina térmica e denominados motores de combustión externa (máquina de
vapor).
Cabe ter en conta que a enerxía térmica procede da enerxía química,
xeralmente a partir dos combustibles fósiles (carbón, petróleo e gas natural),
producíndose un encadeamento de conversións de enerxía: de química a térmica por
combustión e de térmica a mecánica por transformación termodinámica.
Tanto os efectos termoiónicos como os efectos termoeléctricos permiten a
obtención de electricidade a partir da enerxía térmica, pero en xeral os seus
rendementos son moi baixos e non resultan rendibles fronte a outro tipo de máquinas.
Por último o proceso de conversión da enerxía térmica en enerxía química faise
a través da termólises.

5.2.3.- TRANSFORMACIÓN DA ENERXÍA QUÍMICA
A enerxía química encóntrase nos vexetais, alimentos e combustibles.
Xeralmente transfórmase en enerxía mecánica, térmica e eléctrica.
Un exemplo característico da transformación da enerxía química en mecánica
prodúcese nos seres vivos. Estes aproveitan a enerxía química dos alimentos para
moverse e facer as súas funcións vitais.
A conversión en enerxía térmica ten lugar nas reaccións químicas,
preferentemente en aquelas que involucran a combustión por combinación dos
elementos co oxíxeno, procesos nos que se libera a enerxía contida nos enlaces en
forma de calor. Este tipo de conversión é moi empregada, principalmente debido a súa
sinxeleza, dado que só é preciso conseguir o punto de ignición do combustible, é dicir,
do elemento que se combina co oxíxeno.
Por último a conversión en enerxía eléctrica ten lugar por exemplo nas pilas
galvánicas, útiles unicamente en pequenas potencias.

5.2.4.- TRANSFORMACIÓN DA ENERXÍA MECÁNICA.
A enerxía mecánica, tanto na súa forma eólica, maremotriz como hidráulica,
pode ser transformada ben mediante unha máquina frigorífica en enerxía térmica, ou
mediante unha máquina electromecánica en enerxía eléctrica.
Cabe destacar o emprego xeralizado das máquinas electromecánicas na
conversión da enerxía mecánica en enerxía eléctrica, fronte ó das máquinas frigoríficas
accionadas por enerxía mecánica, restrinxidas ás grandes centrais de produción de frío
e de calor.
A enerxía mecánica está composta polas contribucións da enerxía cinética e
potencial. Un corpo en movemento ten almacenada unha determinada enerxía, que
pode ser expresada mediante: Ec= (m·v2/2) . Esta enerxía denomínase enerxía cinética.
Pero un corpo tamén almacena enerxía en función da súa posición dentro dun campo
vectorial. Para o caso dun corpo suspendido a unha determinada altura sobre a
superficie terrestre, este almacena unha enerxía potencial de valor: Ep=mgh. A miúdo
un corpo pode presentar unha combinación de ambas. Por exemplo, un corpo
suspendido a unha altura h respecto da superficie terrestre e que cae a unha
velocidade v determinada.
5.2.5.- TRANSFORMACIÓN DA ENERXÍA RADIANTE OU LUMINOSA.
A máis empregada é a enerxía procedente dos raios do Sol. Transformase
principalmente en:
a) Enerxía térmica: os raios de Sol ó incidir sobre a materia quéntana. Exemplos
característicos son a obtención de auga quente a partir da enerxía solar, un
invernadoiro, …
b) Enerxía eléctrica: obtense a partir das células solares ou fotovoltaicas,
conversión que forma parte dunha das tecnoloxías de máis expansión nos
últimos anos. Tamén se fai esta conversión mediante centrais térmicas solares,
que concentran os raios solares co fin de quentar un fluído que convertido en
vapor accionará unha turbina, e impulsará un xerador eléctrico.
c) Enerxía química: grazas a esta conversión é posíbel a vida vexetal mediante a
fotosíntese.

5.2.6.- TRANSFORMACIÓN DA ENERXÍA NUCLEAR
A enerxía nuclear transfórmase en enerxía térmica mediante fisión e fusión
nuclear.
A fisión nuclear é unha reacción na cal un núcleo
pesado, ó ser bombardeado con neutróns descomponse
en dúas metades co desprendemento de dous ou máis
electróns e unha enorme cantidade de enerxía en forma
de calor. Estes poden causar novas fisións ó interacionar
cos núcleos anteriores. Este efecto multiplicador
denomínase reacción en cadea. Si polo contrario,
logramos que so un dos neutróns liberados produza unha
fisión posterior, o número de fisións que teñen lugar por segundo é constante e a
reacción é controlada. Este tipo de reacción controlada é a que ten lugar nos reactores
nucleares. Foi Einstein que demostrou que a materia pódese converter en enerxía
mediante a expresión: E=m·c2.
Na fusión nuclear, dous núcleos moi lixeiros únense para
formar un núcleo máis pesado e estable, con gran
desprendemento de enerxía en forma de calor, correspondente
á enerxía de enlace dos núcleos que reaccionan. Esta fusión
nuclear unicamente ten lugar cando os núcleos cargados
positivamente únense vencendo as forzas electrostáticas de
repulsión, para o que debemos comunicarlle unha elevada
enerxía cinética ós núcleos que reaccionan. A solución máis viable é a fusión térmica
ou reaccións termonucleares, nas que empréganse os isótopos do hidróxeno, deuterio
e tritio. Este tipo de reaccións son moi atractivas como fonte de enerxía,
especialmente porque o deuterio non é reactivo e encóntrase de forma natural e
ilimitada na natureza ( é un dos compoñentes da auga do mar).
6.- CONSUMO E AFORRO ENERXÉTICO
Dende os máis remotos orixes rexistrouse un crecemento continuo do consumo
mundial de enerxía. O consumo de enerxía por habitante representa un dos
indicadores máis fiables do grado de desenrolo económico dunha sociedade, que está
directamente relacionado co benestar material. A demanda enerxética asociase de
forma xeneralizada co produto interior bruto dun país, ca súa potencia industrial e co
nivel de vida dos seus habitantes.
A correspondencia entre nivel de vida e consumo enerxético obsérvase dende
unha perspectiva histórica pois poden examinarse as evidentes relacións entre
crecemento económico e incremento da demanda de enerxía. A industrialización, o
desenrolo dos transportes (sectores que necesitan grandes cantidades de enerxía) así
como a crecente mecanización de todas as actividades económicas e o aumento do
uso da enerxía na economías domésticas, repercuten todos en fortes incrementos do
consumo de enerxía.
Por zonas xeográficas, o consumo relativo de enerxía en América do Norte
(EEUU e Canadá) é aprox. do 30%, en Europa Oriental en torno ó 20%, en Europa
Occidental en torno ó 17%, similar ó continente asiático (India e China principalmente),
Xapón consume cerca do 6% e en niveis inferiores está Iberoamérica e Oceanía.
En canto a España, como país desenvolvido e industrializado ten un consumo
relativamente elevado de enerxía, aínda que en termos absolutos quedamos lonxe dos
países máis industrializados. Medida en termos de enerxía primaria, a evolución do
consumo interior bruto español tivo nos últimos decenios unha clara traxectoria
ascendente que se quebra como consecuencia da crise do petróleo, para nos últimos
anos volver a acelerarse o seu crecemento.
No balance enerxético correspondente ós últimos anos, existe unha gran
diferenza entre a produción e o consumo a favor deste último, o que nos obriga a facer
grandes importacións de enerxías fósiles para poder satisfacer as necesidades internas.
En canto ós criterios e técnicas de aforro enerxético, fundamentalmente é a
partir da crise do petróleo dos anos setenta cando xurde a necesidade por aforrar
enerxía, motivada por:
 A progresiva desaparición dos recursos enerxéticos primarios (carbón, petróleo
e gas natural).
 interese por paliar os efectos negativos medioambientales ocasionados pola
produción, transporte e consumo de enerxía.
 intento de diminuír os custos enerxéticos para mellorar a competividade entre
as industrias.
Para aforrar enerxía hai que comezar por un uso racional. Isto implícanos a
todos, dende o seu propio entorno ata as grandes empresas nos seus procesos de
produción. E non só é importante o aforro enerxético, senón que tamén aparece outro
termo de especial importancia: a eficiencia enerxética. Defínese como a obtención de
enerxía con maior calidade, menor contaminación e inferior prezo para así posibilitar
unha maior duración dos recursos.
Entre as técnicas de aforro enerxético cabe destacar:






A enerxía na vivenda: o factor humano é fundamental para aforrar no
sector residencial e de servizos. Nas casas a cantidade de enerxía
consumida é considerablemente alta e moitas veces mal aproveitada. Así
debemos evitar malos hábitos na utilización da enerxía, illar o recinto da
casa para evitar fugas de calor en inverno e refrixeración no verán, dispoñer
de termóstatos nos sistemas de calefacción, utilizar adecuadamente os
electrodomésticos e ó substituílos facelo por outros de baixo consumo,
empregar a electricidade naquelas actividades nas que resulta
insubstituíble, empregar luz solar sempre que sexa posible e substituír as
lámpadas por outras de baixo consumo cando debamos empregar luz
artificial.
O transporte: o consumo enerxético no transporte supera ó do sector
industrial. En España o 60% das importacións de petróleo van destinadas ó
transporte. O maior malgasto prodúcese polo uso excesivo do vehículo
privado. É preciso empregar máis o transporte público, que precisa menos
enerxía para o mesmo fin e contamina menos.
A industria: algunhas solucións de aforro enerxético son: mellor iluminación
natural, maquinaria con equipamento para o aforro enerxético, aproveitar
as horas de pouca demanda para os procesos que requiren maior enerxía,
bo illamento térmico e posibilidade de aplicar a coxeneración.

6.1.- SITUACIÓN ENERXÉTICA EN GALICIA.
O consumo enerxético no sector doméstico aumenta ano tras ano debido a
unhas esixencias de maior confort por parte dos cidadáns

Son varios os factores que explican este incremento do consumo de enerxía:
por un lado o aumento do número de fogares, pese a non aumentar a poboación, e
por outro lado o aumento do consumo de enerxía por fogar, como consecuencia das
melloras de equipamento para calefacción e a adquisición crecente de novos
electrodomésticos (lavalouzas, secadoras de roupa, microondas, deshumidificadores,
equipos de aire acondicionado, decodificadores TDT, reprodutores e gravadores de
DVD, ....), a gran maioría de baixa eficiencia enerxética.
Na gráfica de evolución do consumo de enerxía final apreciase a diferenza entre
un escenario base, sen aplicar medidas de aforro e un escenario de eficiencia no que si
se aplican.

O consumo enerxético no sector transporte en Galicia supera
considerablemente ao residencial e ao de servizos. Trátase dun sector crítico, cunha
dependencia case total do petróleo e das
importacións e que emprega con frecuencia
as solucións que presentan maiores
consumos enerxéticos (por exemplo, o
camión fronte ao ferrocarril). O maior
consumo de combustibles no sector
transporte corresponde ao transporte terrestre, cun 88% do total, seguido do
transporte marítimo cun 9,5 % e, en menor medida, o transporte aéreo cun 2,2%.
Entre os factores que máis influíron no aumento do consumo de combustible no
sector do transporte galego, destaca a crecente motorización do parque e o aumento
da quilometraxe por vehículo, como consecuencia da mellora que se está producindo
no
sistema
viario.
Pese aos avances tecnolóxicos e as distintas normativas ambientais que permitiron
reducir os consumos específicos nos últimos anos, o consumo neste sector segue
medrando, debido a que o aumento da actividade de comercialización implica maior
movemento de mercancías e persoas, e por conseguinte, maior demanda enerxética.
A iso hai que engadir tamén que se prevé aumentar o consumo de enerxía no entorno
das cidades como consecuencia da maior necesidade de mobilidade motorizada dos
cidadáns para o desenvolvemento das súas funcións cotiás (compras, traballo,
escola,...) en modelos territoriais que impoñen cada vez distancias e tempos de viaxe
máis prolongados.
Finalmente podedes observar no seguinte diagrama a evolución da electricidade
importada, xerada, consumida e exportada en Galicia.

Para máis información podedes consultar as páxinas web do INEGA e de Adega.

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

2010 02 03 Aula+Sostíbel
2010 02 03 Aula+Sostíbel2010 02 03 Aula+Sostíbel
2010 02 03 Aula+SostíbelFende Testas
 
Dissertação final
Dissertação final Dissertação final
Dissertação final Diego Brito
 
Horror moodboard
Horror moodboardHorror moodboard
Horror moodboardRosie_16
 
Άτομα που δέχονται ρατσισμό
Άτομα που δέχονται ρατσισμόΆτομα που δέχονται ρατσισμό
Άτομα που δέχονται ρατσισμόergasma
 
スマートフォンのWebアプリ実行環境について
スマートフォンのWebアプリ実行環境についてスマートフォンのWebアプリ実行環境について
スマートフォンのWebアプリ実行環境についてYousuke Saki
 
Que es un blog??
Que es un blog??Que es un blog??
Que es un blog??amannemissa
 
Revenge
RevengeRevenge
RevengeBole98
 
Cánh Buồm - môn Lối sống ở bậc tiểu học
Cánh Buồm - môn Lối sống ở bậc tiểu họcCánh Buồm - môn Lối sống ở bậc tiểu học
Cánh Buồm - môn Lối sống ở bậc tiểu họccanhbuomeducation
 
カンファいわき たのしいのうみそのおはなし
カンファいわき たのしいのうみそのおはなしカンファいわき たのしいのうみそのおはなし
カンファいわき たのしいのうみそのおはなしh k
 
الاتصال
الاتصالالاتصال
الاتصالEman Nasr
 
Inscripció junca extraescolars 2013 14 handbol
Inscripció junca extraescolars 2013 14 handbolInscripció junca extraescolars 2013 14 handbol
Inscripció junca extraescolars 2013 14 handbolcgalobar
 
輔大交點Vol.2 林廷州-哥倫比亞帶給我的跨文化衝擊
輔大交點Vol.2 林廷州-哥倫比亞帶給我的跨文化衝擊輔大交點Vol.2 林廷州-哥倫比亞帶給我的跨文化衝擊
輔大交點Vol.2 林廷州-哥倫比亞帶給我的跨文化衝擊交點
 
Διαγώνισμα δομή ακολουθίας ΑΕΠΠ
Διαγώνισμα δομή ακολουθίας ΑΕΠΠΔιαγώνισμα δομή ακολουθίας ΑΕΠΠ
Διαγώνισμα δομή ακολουθίας ΑΕΠΠEleni Kokkinou
 
powert point Lidah buaya
powert point Lidah buayapowert point Lidah buaya
powert point Lidah buayapujichiqulathaa
 

Andere mochten auch (20)

2010 02 03 Aula+Sostíbel
2010 02 03 Aula+Sostíbel2010 02 03 Aula+Sostíbel
2010 02 03 Aula+Sostíbel
 
Dissertação final
Dissertação final Dissertação final
Dissertação final
 
Horror moodboard
Horror moodboardHorror moodboard
Horror moodboard
 
Άτομα που δέχονται ρατσισμό
Άτομα που δέχονται ρατσισμόΆτομα που δέχονται ρατσισμό
Άτομα που δέχονται ρατσισμό
 
Fundly link 10 13
Fundly link 10 13Fundly link 10 13
Fundly link 10 13
 
Banrisul
BanrisulBanrisul
Banrisul
 
スマートフォンのWebアプリ実行環境について
スマートフォンのWebアプリ実行環境についてスマートフォンのWebアプリ実行環境について
スマートフォンのWebアプリ実行環境について
 
Que es un blog??
Que es un blog??Que es un blog??
Que es un blog??
 
Revenge
RevengeRevenge
Revenge
 
Cánh Buồm - môn Lối sống ở bậc tiểu học
Cánh Buồm - môn Lối sống ở bậc tiểu họcCánh Buồm - môn Lối sống ở bậc tiểu học
Cánh Buồm - môn Lối sống ở bậc tiểu học
 
Model prilaku biaya
Model prilaku biayaModel prilaku biaya
Model prilaku biaya
 
カンファいわき たのしいのうみそのおはなし
カンファいわき たのしいのうみそのおはなしカンファいわき たのしいのうみそのおはなし
カンファいわき たのしいのうみそのおはなし
 
Presentación2
Presentación2Presentación2
Presentación2
 
الاتصال
الاتصالالاتصال
الاتصال
 
Inscripció junca extraescolars 2013 14 handbol
Inscripció junca extraescolars 2013 14 handbolInscripció junca extraescolars 2013 14 handbol
Inscripció junca extraescolars 2013 14 handbol
 
Week 1 of TTFL
Week 1 of TTFLWeek 1 of TTFL
Week 1 of TTFL
 
輔大交點Vol.2 林廷州-哥倫比亞帶給我的跨文化衝擊
輔大交點Vol.2 林廷州-哥倫比亞帶給我的跨文化衝擊輔大交點Vol.2 林廷州-哥倫比亞帶給我的跨文化衝擊
輔大交點Vol.2 林廷州-哥倫比亞帶給我的跨文化衝擊
 
Διαγώνισμα δομή ακολουθίας ΑΕΠΠ
Διαγώνισμα δομή ακολουθίας ΑΕΠΠΔιαγώνισμα δομή ακολουθίας ΑΕΠΠ
Διαγώνισμα δομή ακολουθίας ΑΕΠΠ
 
Presentation1
Presentation1Presentation1
Presentation1
 
powert point Lidah buaya
powert point Lidah buayapowert point Lidah buaya
powert point Lidah buaya
 

Ähnlich wie Tema 1: Energías (20)

A enerxía na nosa vida
A enerxía na nosa vidaA enerxía na nosa vida
A enerxía na nosa vida
 
Energía 2017
Energía 2017Energía 2017
Energía 2017
 
A enerxía, Presentación
A enerxía, PresentaciónA enerxía, Presentación
A enerxía, Presentación
 
A materia, forzas e enerxía tema 5
A materia, forzas e enerxía tema 5A materia, forzas e enerxía tema 5
A materia, forzas e enerxía tema 5
 
A enerxía planeta
A enerxía planetaA enerxía planeta
A enerxía planeta
 
A enerxía
A enerxíaA enerxía
A enerxía
 
A Enerxía Nuclear
A Enerxía NuclearA Enerxía Nuclear
A Enerxía Nuclear
 
Enerxía nuclear. marta bruzos lópez 1ºbach c.
Enerxía nuclear. marta bruzos lópez 1ºbach c.Enerxía nuclear. marta bruzos lópez 1ºbach c.
Enerxía nuclear. marta bruzos lópez 1ºbach c.
 
A enerxía tema 5
A enerxía tema 5 A enerxía tema 5
A enerxía tema 5
 
Enerxía limpa a través da auga
Enerxía limpa a través da augaEnerxía limpa a través da auga
Enerxía limpa a través da auga
 
A enerxía tema 5 letra
A enerxía tema 5 letraA enerxía tema 5 letra
A enerxía tema 5 letra
 
A enerxía alejo
A enerxía alejoA enerxía alejo
A enerxía alejo
 
Examen tema 1 (modelo). enerxía, traballo e calor
Examen tema 1 (modelo). enerxía, traballo e calorExamen tema 1 (modelo). enerxía, traballo e calor
Examen tema 1 (modelo). enerxía, traballo e calor
 
A materia, forzas e enerxía tema 5
A materia, forzas e enerxía tema 5A materia, forzas e enerxía tema 5
A materia, forzas e enerxía tema 5
 
A ENERXIA
A ENERXIAA ENERXIA
A ENERXIA
 
T1.4. o ser humano precisa enerxía
T1.4. o ser humano precisa enerxíaT1.4. o ser humano precisa enerxía
T1.4. o ser humano precisa enerxía
 
A enerxía
A enerxíaA enerxía
A enerxía
 
A enerxía.
A enerxía.A enerxía.
A enerxía.
 
Tema 3 energías renovables
Tema 3 energías renovablesTema 3 energías renovables
Tema 3 energías renovables
 
A enerxía
A  enerxíaA  enerxía
A enerxía
 

Mehr von David Blanco

Tema 10 Mecanismos
Tema 10 MecanismosTema 10 Mecanismos
Tema 10 MecanismosDavid Blanco
 
Tema 8 Otros Materiales
Tema 8 Otros MaterialesTema 8 Otros Materiales
Tema 8 Otros MaterialesDavid Blanco
 
Tema 6 materiales no herrosos
Tema 6 materiales no herrososTema 6 materiales no herrosos
Tema 6 materiales no herrososDavid Blanco
 
Tema 2: Energías No Renovables
Tema 2: Energías No RenovablesTema 2: Energías No Renovables
Tema 2: Energías No RenovablesDavid Blanco
 
Tema 11 Mecanismos de Transformación
Tema 11 Mecanismos de TransformaciónTema 11 Mecanismos de Transformación
Tema 11 Mecanismos de TransformaciónDavid Blanco
 
Tema 4 Metrotécnica
Tema 4 MetrotécnicaTema 4 Metrotécnica
Tema 4 MetrotécnicaDavid Blanco
 

Mehr von David Blanco (8)

Tema 10 Mecanismos
Tema 10 MecanismosTema 10 Mecanismos
Tema 10 Mecanismos
 
Tema 8 Otros Materiales
Tema 8 Otros MaterialesTema 8 Otros Materiales
Tema 8 Otros Materiales
 
Tema 7 Plásticos
Tema 7 PlásticosTema 7 Plásticos
Tema 7 Plásticos
 
Tema 6 materiales no herrosos
Tema 6 materiales no herrososTema 6 materiales no herrosos
Tema 6 materiales no herrosos
 
Tema 5: Hierro
Tema 5: HierroTema 5: Hierro
Tema 5: Hierro
 
Tema 2: Energías No Renovables
Tema 2: Energías No RenovablesTema 2: Energías No Renovables
Tema 2: Energías No Renovables
 
Tema 11 Mecanismos de Transformación
Tema 11 Mecanismos de TransformaciónTema 11 Mecanismos de Transformación
Tema 11 Mecanismos de Transformación
 
Tema 4 Metrotécnica
Tema 4 MetrotécnicaTema 4 Metrotécnica
Tema 4 Metrotécnica
 

Tema 1: Energías

  • 1. TEMA 1: ENERXÍA. PRODUCCIÓN E TRANSFORMACIÓN. CONSUMO E AFORRO. 1.- INTRODUCCIÓN: CIENCIA, TECNOLOXÍA E CIENCIA. A tecnoloxía incorpora leis, principios e conceptos descubertos pola ciencia, mentres que a ciencia usa os métodos e instrumentos deseñados pola tecnoloxía e fabricados pola técnica. A ciencia tende a formular leis xerais e abstractas, empregando o método científico de investigación. Os produtos obtidos son leis, modelos e teorías. A técnica basease no saber facer. Parte da tecnoloxía pero non a contén. Trátase polo tanto dunha habilidade manual e constitúe a parte práctica da tecnoloxía. A tecnoloxía incorpora o método científico no seu deseño e desenvolvemento e é un saber facer (non un facer). Os produtos son proxectos e construcións de artefactos reais, empregando técnicas de fabricación concretas. Fai uso dos coñecementos científicos da ciencia e do saber facer da técnica.
  • 2. 2.- SISTEMAS DE UNIDADES. O sistema de unidades máis empregado é o Sistema Internacional (SI). Existen outros dous sistemas que tamén se empregan: o Sistema Cegesimal (CGS), por exemplo en física, e o Sistema Técnico (ST), propio de tecnoloxía. As unidades ou magnitudes fundamentais son soamente tres: lonxitude, masa e tempo. O resto das unidades son derivadas. A continuación móstranse as unidades das magnitudes fundamentais e de algunhas derivadas moi empregadas. Unidades Lonxitude Masa Tempo Velocidade Aceleración Forza Expresión e, s, l m t v a F = m· a Traballo W = F· e Enerxía Potencia P=W/t Sistema SI m Kg s m/s m/s2 N CGS cm g s cm/s cm/s2 dinas ST M Utm s m/s m/s2 kp J ergio kpm W ergio/s Equivalencias 1 m = 100 cm 1 Utm = 9’8 kg kpm/s 1 kp = 9’8 N = 9’8 · 105 dinas 1 kpm = 9’8 J = 9’8 · 107 ergios Outras equivalencias: 1 CV = 75 kpm/s = 735 W O calor mídese en calorías: 1 cal = 4’18 J 3.- ENERXÍA 3.1.- ENERXÍA Defínese a enerxia, como a capacidade para realizar un cambio en forma de traballo. Mídese no sistema internacional en Xullos (J), que se define como o traballo que realiza unha forza de 1N cando se despraza o seu punto de aplicacion 1m.
  • 3. Existen outras unidades de energia:  Caloria : Úsase como unidade de medida da calor e defínese como a cantidadede calor necesaria para elevar a temperatura dun gramo de auga desde 14,5C a 15,5C. 1 cal = 4,18 J  Kilovatio-hora (kWh): Úsase como unidade de medida da enerxia electrica. É aenerxia consumida ou desenvolvida por unha maquina de 1 Kilovatio de potenciadurante unha hora. 1 kWh = 1000 Wh = 1000 W ・ 3600 s/h = 3600・1000 J = 3’6・106J  Electronvoltio (eV): Utilízase en fisica nuclear e defínese como a energia que adquireun electron cando se move entre dous puntos cunha diferenza de potencial de 1voltio. 1 eV = 1'602 · 10-19 J  Kilopondimetro (kpm) : É o traballo que realiza unha forza de 1 kp cando se desprazao seu punto de aplicacion unha distancia de 1 metro no seu mesma direccion. 1 kpm = 9,8 J Existen outras unidades que se usan para calcular a calidade energetica dos combustibles. Estas unidades estan baseadas no poder calorífico destes combustibles. As mais utilizadas son:  Tep : Toneladas equivalentes de petroleo. Energia liberada na combustion de 1 1 tonelada de cru. 1 tep = 41'84 · 109 J  Tec: Toneladas equivalentes de carbon. Energia liberada pola combustion de 1tonelada de carbon (hulla) 1 tec = 29'3 · 109 J A equivalencia entre tep e tec é: 1 tep = 1'428 tec  Kcal/kg : Calorias que se obtendrian coa combustion de 1 kg dese combustible.
  • 4. 3.2.- TRABALLO Defínese como o produto da forza aplicada sobre un corpo e o desprazamento que este sofre. Si o obxecto non se despraza en absoluto, non se realiza ningun traballo sobre o. W = F・ d As unidades de traballo e energia son as mesmas. 3.3.- POTENCIA É a cantidade de traballo que realiza ou consome unha maquina por cada unidade de tempo. A súa unidade no sistema internacional é o vatio (W) P = Traballo/tempo =W/t Unha maquina de 1 W de potencia fai o traballo dun Xullo cada segundo. Outras unidades de potencia: O cabalo de vapor (CV), siglas en ingles (HP). 1 CV = 735 W 4.PRINCIPAIS FORMAS DE APROVEITAMENTO ENERXÉTICO ENERXÍA SUSCEPTIBLES DE 4.1.- INTRODUCIÓN O ser humano necesita energia para realizar calquera actividade, para manter os seus constantes vitais, mandar ordenes ao cerebro a traves dos nervios, renovar os seus celulas, etc. Ademais da enerxia necesaria para o funcionamento do seu corpo, ten que cubrir as súas necesidades de alimentacion, calefaccion, etc. Para os homes primitivos, o dispoñer soamente da energia obtida a través da alimentacion, limitaba as súas posibilidades de desenvolvemento e subsistencia. Co paso do tempo, foi aprendendo da natureza e aplicando algúns recursos dela, como o descubrimento do lume, co que consiguio un maior benestar. Creo diversos utensilios e ferramentas como palancas, planos inclinados, etc., que lle fixeron mais facil a realizacion dos traballos.
  • 5. Tambien utilizo animais domesticos, para axudarlle a realizar distintos labores, maquinas de pequena potencia (pouco traballo nun determinado tempo) e rendemento baixo. Co paso do tempo, e o desenvolvemento industrial empezáronse a aplicar novas fontes de energia, tales como os combustibles fosiles, e outras fontes xa coñecidas desde a antiguedad, como o vento, a madeira, a auga, etc. Se consiguio transformar energia noutra forma mais adecuada por medio de mecanismos e utiles. Ao conxunto destas pezas e mecanismos, que transforma unha energia noutra, denomínase máquina. No mundo actual, e debido ao alto benestar das sociedades desenvolvidas, o consumo de energia é elevado; desprazámosnos/desprazámonos en vehiculos que aproveitan a energia termica ou electrica; a coccion de alimentos necesita calor que procede de algún gas ou da energia electrica e, como estas, existen innumerables aplicación onde a energia esta presente. 4.2.- FORMAS DE ENERXÍA A energia maniféstase de multiples formas na natureza, podendo converterse unhas noutras con maior ou menor dificultade. Entre as distintas formas de energía estan: 1. Enerxía mecánica , a cal pódese manifestar de dúas formas diferentes a) Enerxía mecánica cinética: É a energia que posúe un corpo en movemento. Ec = . m・v2 onde m é a masa do corpo que se move a velocidade v. Exemplo: Un corpo de 10 kg que se move a unha velocidade de 5 m/s, posúe unhaenergia cinetica Ec = . 10 kg ・ (5 m/s)2 = 125 J b) Enerxía mecánica potencial: É a energia que posúe un corpo en virtude da posicion que ocupa nun campo gravitatorio (potencial gravitatoria) ou do seu estado de tension, como pode ser o caso dun peirao (potencial elástico). Si un corpo de masa m esta situado a unha altura h, tendra unha energia potencial gravitatoria equivalente a Ep = m・g・h Onde g é a aceleración da gravidade g = 9’8 m/s2 (na Terra)
  • 6. Exemplo: Un corpo de 10 kg de masa situado a 5 m de altura posúe unha enerxia potencial que vale Ep = 20 kg ・ 9’8 m/s2 ・ 5 m = 980 J Obs: A auga dun embalse posúe enerxía potencial almacenada, posto que está situada a certa altura respecto ao momento inferior onde se sitúan as compuertas que liberan a auga. 2. Enerxía térmica ou calorífica: É a energia asociada á transferencia de calor dun corpo a outro. Para que se transfira calor é necesario que exista unha diferencia de temperatura entre os dous corpos. A calor é enerxía en tránsito. Todos os materiais non absorben ou ceden calor do mesmo xeito, pois uns materiais absorben a calor con maior facilidade que outros. Ese factor depende da chamada calor específica do material Ce. Cada material ten a súa propia calorespecifico. Exemplo: Madeira Ce = 0’6 e Cobre Ce = 0’094 Isto significa que para que un gramo de madeira suba a súa temperatura un grado debe absorber 0’6 cal e para que ocorra o mesmo para un gramo de cobre debe absorber 0’094 cal. 3. Enerxía química : É a energia que almacenan as sustancias quimicas, a cal adóitase manifestar noutras formas (normalmente calor) cando ocorre unha reacción quimica. Esta energia esta almacenada, en realidade, en enlácelos quimicos que existen entre os atomos das moleculas da sustancia. Os casos mais coñecidos son os dos combustibles (carbon, petroleo, gas, ...). Defínese o poder calorífico dun combustible como a cantidade de calor liberada na combustion dunha certa cantidade do mesmo. Mídese en kcal/kg. P. Ej: o poder calorifico do carbon anda polos 9000 kcal/kg. 4. Enerxía radiante : É a energia que se propaga en forma de ondas electromagneticas (luz visible, infrarrojos, ondas de radio, ultravioleta, raios X,...), á velocidade da luz. Parte dela é calorifica. Un caso particular coñecido é a enerxía solar. 5. Enerxía nuclear : É a energia almacenada nos nucleos dos atomos. Esta energia mantén unidos os protones e neutrones no nucleo. Cando estes elementos únense ou dividen libérase. Coñécense dous tipos de reaccion nuclear:   Fisión nuclear: os nucleos de atomos pesados (como Uranio ou Plutonio) divídense para formar outros mais lixeiros. Este emprégase comercialmente. Fusión nuclear: Únense nucleos lixeiros para formar outros mais pesados. Esta en fase experimental. 6. Enerxía eléctrica : É a enerxia asociada á corrente electrica, é dicir, ás cargas electricas en movemento. É a de maior utilidade polas seguintes razóns:
  • 7.    É facil de transformar e transportar Non contamina alla onde se consuma É moi comoda de utilizar Expresións para a enerxía eléctrica: E = P・ t onde P é a potencia (vatios) da maquina que xera ou consome a enerxia durante un tempo (segundos) t E = V・I・t onde V é o voltaje (voltios), I é a intensidade de corrente eléctrica (Amperios). 5.- TRANSFORMACIÓN DAS DISTINTAS FORMAS DE ENERXÍA 5.1.- PRINCIPIOS DE CONSERVACIÓN DA ENERXÍA Establece que a enerxía nin se crea nin se destrúe, simplemente transfórmase. Aínda que a energia non se destrúe, non toda ela é aprovechable, pois unha parte se desperdicia en calquera proceso tecnologico. Xorde asi o concepto de rendemento dunha máquina, como a relacion que existe entre o traballo útil que aproveitamos da maquina e a enerxía que consome a maquina. O rendemento dunha maquina expresase en %. 5.2.- TRANSFORMACIÓN DE ENERXÍA Denomínase transformación de enerxía a todo paso dunha forma de enerxía a outra. Moitos destes procesos son feitos de maneira artificial. As distintas transformacións enerxéticas veñen reguladas polas leis da física. Así, dado que a enerxía non pode crearse nin destruírse, en toda transformación enerxética, a cantidade de enerxía inicial é igual á cantidade de enerxía final. Ademais, toda transformación é en xeral reversible e pode caracterizarse a través dunha magnitude chamada rendemento, que indica as perdas que teñen lugar no proceso de conversión. Este límite non pode ser superado por perfecto que sexa o dispositivo que fai a conversión. O rendemento é moi variable: moi alto nun motor eléctrico, entre un 2040% nos motores térmicos e dun 15% nas células solares.
  • 8. As diferentes transformacións enerxéticas permiten adaptar ós nosos usos as diferentes fontes de enerxía naturais, tamén denominadas primarias. 5.2.1.- TRANSFORMACIÓN DE ENERXÍA ELÉCTRICA. A enerxía eléctrica é unha forma de enerxía facilmente transformable noutras formas de enerxía. En xeral, a enerxía eléctrica pode transformarse en: enerxía mecánica, térmica, química e luminosa ou radiante. A conversión de enerxía eléctrica en mecánica faise mediante motores. Nestes, a corrente pasa por un sistema de electroimáns que xeran un campo magnético variable. Outro sistema de electroimáns que pode moverse en relación ó anterior, é confrontado ó campo magnético. Ó ser atraído por este e ser o campo magnético variable cambia de posición sendo atraído de novo o sistema de electroimáns e obrigándoo a xirar. Este movemento prodúcese moitas veces por segundo podendo subministrar o motor desta forma gran cantidade de enerxía. A transformación en enerxía calorífica é unha consecuencia directa da lei de Ohm, coñecida como efecto Joule. A corrente eléctrica ó circular por un filamento delgado e de gran resistencia perde enerxía disipándose en forma de calor. Exemplos concretos son as estufas e pranchas eléctricas, secadores de pelo, …
  • 9. A transformación en enerxía química faise nos acumuladores ou baterías mediante un proceso de electrólises. A electricidade tamén pode converterse en enerxía luminosa. Esta conversión pode facerse mediante a fluorescencia dun gas (lámpadas de neón, tubos fluorescentes), mediante unha resistencia, que ponse incandescente ó circular por ela unha corrente eléctrica pero que non se funde ó estar pechada dentro dunha cápsula que contén gas inerte (lámpada), ou ben mediante o arco voltaico entre dúas barras de carbón (proxectores de cine antigos). A enerxía eléctrica pode calcularse mediante a expresión: sendo P a potencia eléctrica, V a tensión ou diferenza de potencial, I a intensidade eléctrica e R a resistencia que o elemento condutor dado ofrece ó paso dunha corrente eléctrica. 5.2.2.- TRANSFORMACIÓN EN ENERXÍA CALORÍFICA OU TÉRMICA A enerxía térmica está presente na maioría dos procesos enerxéticos e pode transformarse en: enerxía mecánica, eléctrica e química. A transformación da enerxía térmica en mecánica prodúcese nas máquinas térmicas. Estas poden clasificarse en dous grandes grupos atendendo ó lugar onde se fai a combustión: dentro da propia máquina térmica, denominados motores de combustión interna (coches), e fora da máquina térmica e denominados motores de combustión externa (máquina de vapor). Cabe ter en conta que a enerxía térmica procede da enerxía química, xeralmente a partir dos combustibles fósiles (carbón, petróleo e gas natural), producíndose un encadeamento de conversións de enerxía: de química a térmica por combustión e de térmica a mecánica por transformación termodinámica.
  • 10. Tanto os efectos termoiónicos como os efectos termoeléctricos permiten a obtención de electricidade a partir da enerxía térmica, pero en xeral os seus rendementos son moi baixos e non resultan rendibles fronte a outro tipo de máquinas. Por último o proceso de conversión da enerxía térmica en enerxía química faise a través da termólises. 5.2.3.- TRANSFORMACIÓN DA ENERXÍA QUÍMICA A enerxía química encóntrase nos vexetais, alimentos e combustibles. Xeralmente transfórmase en enerxía mecánica, térmica e eléctrica. Un exemplo característico da transformación da enerxía química en mecánica prodúcese nos seres vivos. Estes aproveitan a enerxía química dos alimentos para moverse e facer as súas funcións vitais. A conversión en enerxía térmica ten lugar nas reaccións químicas, preferentemente en aquelas que involucran a combustión por combinación dos elementos co oxíxeno, procesos nos que se libera a enerxía contida nos enlaces en forma de calor. Este tipo de conversión é moi empregada, principalmente debido a súa sinxeleza, dado que só é preciso conseguir o punto de ignición do combustible, é dicir, do elemento que se combina co oxíxeno. Por último a conversión en enerxía eléctrica ten lugar por exemplo nas pilas galvánicas, útiles unicamente en pequenas potencias. 5.2.4.- TRANSFORMACIÓN DA ENERXÍA MECÁNICA. A enerxía mecánica, tanto na súa forma eólica, maremotriz como hidráulica, pode ser transformada ben mediante unha máquina frigorífica en enerxía térmica, ou mediante unha máquina electromecánica en enerxía eléctrica. Cabe destacar o emprego xeralizado das máquinas electromecánicas na conversión da enerxía mecánica en enerxía eléctrica, fronte ó das máquinas frigoríficas accionadas por enerxía mecánica, restrinxidas ás grandes centrais de produción de frío e de calor. A enerxía mecánica está composta polas contribucións da enerxía cinética e potencial. Un corpo en movemento ten almacenada unha determinada enerxía, que pode ser expresada mediante: Ec= (m·v2/2) . Esta enerxía denomínase enerxía cinética. Pero un corpo tamén almacena enerxía en función da súa posición dentro dun campo vectorial. Para o caso dun corpo suspendido a unha determinada altura sobre a superficie terrestre, este almacena unha enerxía potencial de valor: Ep=mgh. A miúdo un corpo pode presentar unha combinación de ambas. Por exemplo, un corpo suspendido a unha altura h respecto da superficie terrestre e que cae a unha velocidade v determinada.
  • 11. 5.2.5.- TRANSFORMACIÓN DA ENERXÍA RADIANTE OU LUMINOSA. A máis empregada é a enerxía procedente dos raios do Sol. Transformase principalmente en: a) Enerxía térmica: os raios de Sol ó incidir sobre a materia quéntana. Exemplos característicos son a obtención de auga quente a partir da enerxía solar, un invernadoiro, … b) Enerxía eléctrica: obtense a partir das células solares ou fotovoltaicas, conversión que forma parte dunha das tecnoloxías de máis expansión nos últimos anos. Tamén se fai esta conversión mediante centrais térmicas solares, que concentran os raios solares co fin de quentar un fluído que convertido en vapor accionará unha turbina, e impulsará un xerador eléctrico. c) Enerxía química: grazas a esta conversión é posíbel a vida vexetal mediante a fotosíntese. 5.2.6.- TRANSFORMACIÓN DA ENERXÍA NUCLEAR A enerxía nuclear transfórmase en enerxía térmica mediante fisión e fusión nuclear. A fisión nuclear é unha reacción na cal un núcleo pesado, ó ser bombardeado con neutróns descomponse en dúas metades co desprendemento de dous ou máis electróns e unha enorme cantidade de enerxía en forma de calor. Estes poden causar novas fisións ó interacionar cos núcleos anteriores. Este efecto multiplicador denomínase reacción en cadea. Si polo contrario, logramos que so un dos neutróns liberados produza unha fisión posterior, o número de fisións que teñen lugar por segundo é constante e a reacción é controlada. Este tipo de reacción controlada é a que ten lugar nos reactores nucleares. Foi Einstein que demostrou que a materia pódese converter en enerxía mediante a expresión: E=m·c2. Na fusión nuclear, dous núcleos moi lixeiros únense para formar un núcleo máis pesado e estable, con gran desprendemento de enerxía en forma de calor, correspondente á enerxía de enlace dos núcleos que reaccionan. Esta fusión nuclear unicamente ten lugar cando os núcleos cargados positivamente únense vencendo as forzas electrostáticas de repulsión, para o que debemos comunicarlle unha elevada enerxía cinética ós núcleos que reaccionan. A solución máis viable é a fusión térmica ou reaccións termonucleares, nas que empréganse os isótopos do hidróxeno, deuterio e tritio. Este tipo de reaccións son moi atractivas como fonte de enerxía, especialmente porque o deuterio non é reactivo e encóntrase de forma natural e ilimitada na natureza ( é un dos compoñentes da auga do mar).
  • 12. 6.- CONSUMO E AFORRO ENERXÉTICO Dende os máis remotos orixes rexistrouse un crecemento continuo do consumo mundial de enerxía. O consumo de enerxía por habitante representa un dos indicadores máis fiables do grado de desenrolo económico dunha sociedade, que está directamente relacionado co benestar material. A demanda enerxética asociase de forma xeneralizada co produto interior bruto dun país, ca súa potencia industrial e co nivel de vida dos seus habitantes. A correspondencia entre nivel de vida e consumo enerxético obsérvase dende unha perspectiva histórica pois poden examinarse as evidentes relacións entre crecemento económico e incremento da demanda de enerxía. A industrialización, o desenrolo dos transportes (sectores que necesitan grandes cantidades de enerxía) así como a crecente mecanización de todas as actividades económicas e o aumento do uso da enerxía na economías domésticas, repercuten todos en fortes incrementos do consumo de enerxía. Por zonas xeográficas, o consumo relativo de enerxía en América do Norte (EEUU e Canadá) é aprox. do 30%, en Europa Oriental en torno ó 20%, en Europa Occidental en torno ó 17%, similar ó continente asiático (India e China principalmente), Xapón consume cerca do 6% e en niveis inferiores está Iberoamérica e Oceanía. En canto a España, como país desenvolvido e industrializado ten un consumo relativamente elevado de enerxía, aínda que en termos absolutos quedamos lonxe dos países máis industrializados. Medida en termos de enerxía primaria, a evolución do consumo interior bruto español tivo nos últimos decenios unha clara traxectoria ascendente que se quebra como consecuencia da crise do petróleo, para nos últimos anos volver a acelerarse o seu crecemento. No balance enerxético correspondente ós últimos anos, existe unha gran diferenza entre a produción e o consumo a favor deste último, o que nos obriga a facer grandes importacións de enerxías fósiles para poder satisfacer as necesidades internas. En canto ós criterios e técnicas de aforro enerxético, fundamentalmente é a partir da crise do petróleo dos anos setenta cando xurde a necesidade por aforrar enerxía, motivada por:  A progresiva desaparición dos recursos enerxéticos primarios (carbón, petróleo e gas natural).  interese por paliar os efectos negativos medioambientales ocasionados pola produción, transporte e consumo de enerxía.  intento de diminuír os custos enerxéticos para mellorar a competividade entre as industrias. Para aforrar enerxía hai que comezar por un uso racional. Isto implícanos a todos, dende o seu propio entorno ata as grandes empresas nos seus procesos de produción. E non só é importante o aforro enerxético, senón que tamén aparece outro termo de especial importancia: a eficiencia enerxética. Defínese como a obtención de
  • 13. enerxía con maior calidade, menor contaminación e inferior prezo para así posibilitar unha maior duración dos recursos. Entre as técnicas de aforro enerxético cabe destacar:    A enerxía na vivenda: o factor humano é fundamental para aforrar no sector residencial e de servizos. Nas casas a cantidade de enerxía consumida é considerablemente alta e moitas veces mal aproveitada. Así debemos evitar malos hábitos na utilización da enerxía, illar o recinto da casa para evitar fugas de calor en inverno e refrixeración no verán, dispoñer de termóstatos nos sistemas de calefacción, utilizar adecuadamente os electrodomésticos e ó substituílos facelo por outros de baixo consumo, empregar a electricidade naquelas actividades nas que resulta insubstituíble, empregar luz solar sempre que sexa posible e substituír as lámpadas por outras de baixo consumo cando debamos empregar luz artificial. O transporte: o consumo enerxético no transporte supera ó do sector industrial. En España o 60% das importacións de petróleo van destinadas ó transporte. O maior malgasto prodúcese polo uso excesivo do vehículo privado. É preciso empregar máis o transporte público, que precisa menos enerxía para o mesmo fin e contamina menos. A industria: algunhas solucións de aforro enerxético son: mellor iluminación natural, maquinaria con equipamento para o aforro enerxético, aproveitar as horas de pouca demanda para os procesos que requiren maior enerxía, bo illamento térmico e posibilidade de aplicar a coxeneración. 6.1.- SITUACIÓN ENERXÉTICA EN GALICIA. O consumo enerxético no sector doméstico aumenta ano tras ano debido a unhas esixencias de maior confort por parte dos cidadáns Son varios os factores que explican este incremento do consumo de enerxía: por un lado o aumento do número de fogares, pese a non aumentar a poboación, e
  • 14. por outro lado o aumento do consumo de enerxía por fogar, como consecuencia das melloras de equipamento para calefacción e a adquisición crecente de novos electrodomésticos (lavalouzas, secadoras de roupa, microondas, deshumidificadores, equipos de aire acondicionado, decodificadores TDT, reprodutores e gravadores de DVD, ....), a gran maioría de baixa eficiencia enerxética. Na gráfica de evolución do consumo de enerxía final apreciase a diferenza entre un escenario base, sen aplicar medidas de aforro e un escenario de eficiencia no que si se aplican. O consumo enerxético no sector transporte en Galicia supera considerablemente ao residencial e ao de servizos. Trátase dun sector crítico, cunha dependencia case total do petróleo e das importacións e que emprega con frecuencia as solucións que presentan maiores consumos enerxéticos (por exemplo, o camión fronte ao ferrocarril). O maior consumo de combustibles no sector transporte corresponde ao transporte terrestre, cun 88% do total, seguido do transporte marítimo cun 9,5 % e, en menor medida, o transporte aéreo cun 2,2%. Entre os factores que máis influíron no aumento do consumo de combustible no sector do transporte galego, destaca a crecente motorización do parque e o aumento da quilometraxe por vehículo, como consecuencia da mellora que se está producindo no sistema viario. Pese aos avances tecnolóxicos e as distintas normativas ambientais que permitiron reducir os consumos específicos nos últimos anos, o consumo neste sector segue medrando, debido a que o aumento da actividade de comercialización implica maior movemento de mercancías e persoas, e por conseguinte, maior demanda enerxética. A iso hai que engadir tamén que se prevé aumentar o consumo de enerxía no entorno das cidades como consecuencia da maior necesidade de mobilidade motorizada dos cidadáns para o desenvolvemento das súas funcións cotiás (compras, traballo,
  • 15. escola,...) en modelos territoriais que impoñen cada vez distancias e tempos de viaxe máis prolongados. Finalmente podedes observar no seguinte diagrama a evolución da electricidade importada, xerada, consumida e exportada en Galicia. Para máis información podedes consultar as páxinas web do INEGA e de Adega.