http://qimia.blogspot.com კურსის ავტორები: მერაბ ჯელია, გიორგი მახარაძე, ნუნუ ჯავახიშვილი.

1. გაკვეთილი N 45
საშინაო დავალების შემოწმება
1. ა)  (NaCl) = 0,09
b)  (NaCl) = 0,194
2. ა) m (H2SO4) = 62,5გ
b) m (H2SO4) = 45გ
3. m (ხს) = 60გ
ხსნარების რაოდენობრივი დახასიათება (გაგრძელება)
ზოგჯერ ხსნარის მასის ნაცვლად მოცემულია ხსნარის მოცულობა და სიმკვრივე.
ფორმულიდან
 = m / V
სადაც  სიმკვრივეა, მისი განზომილებაა გ/სმ3
ან რაც იგივეა გ/მლ. m ხსნარის მასაა
გრამებში, ხოლო V ხსნარის მოცულობაა სმ3
(მლ).
შესაბამისად ხსნარის მასა ტოლია:
m =  .
V
ხსნარის მასის გამოთვლის შემდეგ ამოცანები ადრე განხილული მაგალითების
ანალოგიურად ამოიხსნება.
მოცანა: რამდენ გრამ HCl-ს შეიცავს 500 მლ მარილმჟავას ხსნარი, რომლის
სიმკვრივეა  = 1,1 გ/მლ, ხოლო (HCl) = 0,2?
ამოხსნა:
მოც: (HCl) = 0,2
V (ხსნ) = 500 მლ
(ხსნ) = 1,1 გ/მლ
–––––––––––––––––––––––––––––
უ.გ. m (HCl) = ?
ფორმულიდან  = m / V გავიგოთ ხსნარის მასა.
m =  .
V = 1,1 .
500 = 550გ
m (HCl) = m (ხსნ) .
 = 550 .
0,2 = 110გ.
პასუხი: ხსნარი შეიცავს 110 გრ HCl-ს.
ზოგადად როცა მოცემულია ხსნარის მოცულობა, სიმკვრივე და მასური წილი,
ხსნარში გახსნილი ნივთიერების მასა ასე გამოითვლება:

2. m (ნივთ) = V
ამოცანა: რამდენ მლ მარილმჟავას ხსნარშია 150გ HCl, თუ (HCl)=20% =1,1 გ/მლ
ამოხსნა:
მოც: (HCl) = 20%
m (HCl) = 150გ
(ხსნ) = 1,1 გ/მლ
–––––––––––––––––––––––––––––
უ.გ. V (ხსნ) = ?
 (HCl) = 20% ანუ  (HCl) = 0,2
როგორც წინა ამოცანის დასკვნით ნაწილში ვნახეთ
m (ნივთ)
m (ნივთ)= V აქედან V = –––––––––
 .

ჩავსვათ შესაბამისი მნიშვნელობები:
150
V = ––––––––– = 681,82 მლ
1,1 .
0,2
პასუხი: V (ხსნ) = 681,82მლ
საშინაო დავალება:
1. როგორია შაქრის მასური წილი ხსნარში თუ ხსნარი მიღებულია
a) 100გ წყალში 15 გ შაქრის გახსნით?
b) 500 გ წყალში 50გ შაქრის გახსნით?
2. რამდენი გრამი ნივთიერება და რამდენი გრამი წყალია ხსნარში თუ
a) ხსნარის მასაა 350გ, (ნივთ) = 0,23
b) სხნარის მასაა 500გ, (ნივთ) = 18%
გ) ხსნარის მოცულობაა 150 მლ, (ხსნ) = 1,1, (ნივთ) = 12%
3. რამდენი მლ NaOH-ის ხსნარი შეიცავს 50გ NaOH თუ (NaOH)=20%, =1,25