Gastcollege voor de Hogeschool Utrecht zoals verzorgd op 15 juni 2018. Kernboodschappen zijn is dat enterprise architectuur, digitale transformatie en agile goed bij elkaar passen en dat het belangrijk is de werkelijkheid goed te begrijpen voordat je ontwerpkeuzes maakt. Daarbij speelt taal een centrale rol.

1. Enterprise Architectuur –
de essentie
Hogeschool Utrecht, 15 juni 2018
Danny Greefhorst
dgreefhorst@archixl.nl

2. De relatie tussen Agile en Enterprise Architectuur
De relatie tussen Digitale Transformatie en Enterprise Architectuur
De essentie van architectuur
Het belang van kritisch denken
Agenda

3. • EA is een waterval aanpak
• In een EA moet je alles uitmodelleren
• Je moet alle stappen in de methode uitvoeren
• Architectuurprincipes zijn wetten
• Het ontwikkelen van een EA kost heel veel tijd
• EA gaat alleen over IT
• EA bemoeit zich met verantwoordelijkheden van een project
Misconcepties over Enterprise Architectuur (EA)

4. Hoe Enterprise Architectuur overlapt met Agile
Enterprise Architecture Agile
Focus op management
Produceert overzicht en inzicht
Pre-project
Niet noodzakelijk dagelijks
Abstractie
Focus op gebruikers
Produceert werkende software
Project
Dagelijks werk
Technische excellentie
Iteratief
Multi-disciplinair
Gemandateerde gebruikers
Collaboratief
Soft skills
Alleen essentiele zaken

5. Architecture vision
Architecture model
Agile start waar Enterprise Architecture eindigt
building
block
building
block
Goal
Business
Requirement
Architecture
Principle
Agile project
Application
epic user story
Architecture roadmap
candidate
project
candidate
project
component component
componentcomponent

6. Architecture vision
Architecture model
Agile start waar Enterprise Architecture eindigt
building
block
building
block
Goal
Business
Requirement
Architecture
Principle
Agile project
Application
epic user story
Architecture roadmap
candidate
project
candidate
project
component component
componentcomponent
Pay for order online Pay via Paypal
Increase
customer
satisfaction
Self-service
Customers do not have
direct access to back-
office applications
Portal project
Customer Portal

7. Digitale Transformatie – wat?
7
Value proposition Customer segmentCapabilities
Digital

8. Enterprise Architectuur – hoe?
8
Value proposition Customer segmentCapabilities
Digital
People
Process
Information
Capability
enablers
Technology

9. Enterprise Architectuur en Digitale Transformatie
9
Digital transformation is the integration of digital technology into
all areas of a business, fundamentally changing how you operate
and deliver value to customers. It's also a cultural change that
requires organizations to continually challenge the status quo,
experiment, and get comfortable with failure.
https://enterprisersproject.com

10. • Begrijp de intenties en wees doelgericht
• Begrijp de werkelijkheid en maak eerst conceptuele modellen
• Voorkom onwerkelijke abstracties
• Start met modelleren van bedrijfsobjecten en bedrijfsfuncties
• Denk vanuit de 80/20 regel
• Hergebruik bestaande (referentie)architecturen
• Creëer snel waarde
EA moet zich richten op de essentie

11. Begrijp de intenties en wees doelgericht
Doelstellingen
Eisen
Beleids
uitgangspunten
Architectuur
principes
Ontwerpkeuzen
B TI
B TI
B TI
B TI
B TI
Ontwikkelingen
B TI
Behoeften
B TI
RichtlijnenStandaarden
B TIB TI
Missie, visie en
kernwaarden

12. Gegevensobject
• een op zichzelf staand geheel van gegevens met een eigen identiteit
• behoort bij een logisch objecttype en daarmee ook bij een conceptueel objecttype
• is gerelateerd aan object in de werkelijkheid
Term
• woord dat we gebruiken om te refereren aan objecten in de werkelijkheid
• betekent verschillende dingen voor verschillende mensen en in verschillende contexten
Conceptueel objecttype / Begrip
• een type van gelijksoortige objecten
• de naam is een term die gebruikelijk is voor dergelijke objecten
Begrijp de werkelijkheid
Werkelijkheid
• een beeld van de echte of hypothetische wereld
• de echte wereld kunnen wij dus niet direct zien
Object
• een fenomeen in de werkelijkheid
• dat deel wat wij ervan waarnemen
Logisch objecttype
• een type van gelijksoortige gegevensobjecten
• gerelateerd aan één of meer conceptuele objecttypen
Domein van beschouwing
• een afbakening van de werkelijkheid waarnaar wordt gekeken

13. Wees je bewust van het bestaan van meerdere werkelijkheden
Objectieve werkelijkheid
wat onafhankelijk van onze
perceptie bestaat
Juridische werkelijkheid
wat juridisch geldt
Administratieve
werkelijkheid
wat is vastgelegd
Gedeelde werkelijkheid
wat wij gezamenlijk denken
Persoonlijke werkelijkheid
wat ik persoonlijk denk

14. • Benader de objectieve werkelijkheid zo goed mogelijk door te redeneren vanuit de gedeelde
werkelijkheid, denk daarbij kritisch en schuw daarbij ook niet de wetenschap
• Zorg dat de modelelementen in een conceptueel model ook bestaan in de werkelijkheid
• Geef modelelementen in een conceptueel model een naam die gangbaar is in het domein van
beschouwing
• Zorg dat de definities van modelelementen overeenkomt met een gangbare interpretatie van de
naam
• Gebruik termen en afkortingen die eenduidig zijn en begrijpelijk zijn voor de doelgroep of expliciet
zijn gedefinieerd
• Zorg dat een conceptueel model geen informatie bevat over representatie of de wijze waarop
gegevens worden opgeslagen of uitgewisseld
• Zorg dat alles dat relevant is in het domein van beschouwing onderdeel uitmaakt van het
conceptueel model
• Beperk het conceptueel model tot alles dat relevant en belangrijk is in het domein van beschouwing
Modelleer eerst conceptueel en voorkom onwerkelijke abstracties

15. • Taal is een krachtig instrument en om over de werkelijkheid te communiceren
• Onze taal en het gebruik ervan is niet altijd representatief voor de werkelijkheid
• Woorden zijn belangrijk; kies ze zorgvuldig
• We gebruiken allerlei woorden die niet herkenbaar zijn voor de doelgroep
• Woorden (termen) zijn niet hetzelfde als begrippen
• De werkelijkheid bestaat uit beweging en dat is lastig in woorden te vatten
• Eigenlijk levert elk gebruik van een woord een nieuw begrip
• We hebben de neiging om dingen te generaliseren
• Onze woorden impliceren vaak dat we alles al weten over de werkelijkheid
• Voorkom woorden zoals “altijd” en “alle”; benoem de observaties
• Door dingen te benoemen zijn er ook dingen die je niet benoemt
• Presenteer interpretaties, inferenties, aannames, overtuigingen en gevoelens niet als feiten
• Maak het expliciet als je anderen citeert en wie je citeert
Denk om je taal; creëer begrip

16. Hergebruik bestaande (referentie)architecturen
Valorisatie
Onderwijsondersteuning Onderzoeksondersteuning
OnderzoekOnderwijs
Onderwijs
ontwikkeling
Onderwijs
planning
Onderwijs
uitvoering
Roostering
Deelnemer
werving Inschrijving
Onderzoeks
administratie
Onderzoeks
ontwikkeling
Onderzoeks
opzet
Onderzoeks
publicatie
Toetsing
Deelnemer
counseling
Diplomering
Kennis
uitnutting
Onderzoeks
uitvoering
Onderzoeks
assistentie
Deelnemer
begeleiding
Informatie
ontsluiting
Informatie
levering
Bedrijfsvoering
Human
Resource
Management
Financieel
management
Facilitair
management
Communicatie
management
Inkoop
management
Contact
management
Juridisch
management
Informatie en
Technologie
management
Sturing
Beleid en
planvorming
Verander
management
Verbeter
management
Verantwoording
Strategie en
governance
Informatie
doorlevering
Informatieontsluiting
Onderzoek
Onderwijsondersteuning
Onderwijs
Bedrijfsvoering
Sturing
vordering
verplich ngjournaalpost
kostenplaats
ac vum
inkomende
betaling
uitgaande
betaling
dienst
betrekking
campagne
competen e
(medewerker)
beoordeling
forma eplaats
gebouw
ruimte
voorwerp apparaat
applica e
systeem
so ware
meldingorganisa e
werk
ac viteit
leverancier
inkoop
contractwerkorder
medewerker
doelstelling indicator
onderwijs
instelling
organisa e
onderdeel
beleids
uitgangspunt architectuur resultaat
werkproduct
toetsmateriaal
leermateriaal
rooster
stage/afstudeer
opdracht
onderwijs
eenheid
onderwijseenheid
deelname
examen
programma
toetsresultaat
onderwijs
overeenkomst
leergroep
competen e
(deelnemer)deelnemer
waarde
document
stage/afstudeer
organisa e
opleiding
minor
leerac viteit toetsac viteit
werk
publica e
(gepubliceerd)
subsidie
programma
onderz.geg.
(gepubliceerd)
subsidie
overeenkomst
samenwerkings
verband
expressie
manifesta e
item
uitleen
publica e
onderzoeks
gegevens
bedrijfseis
plan
onderzoeks
object
onderzoek
begro ng
onderwijs
programma
prospect
alumnus
inzetplanning
Valorisatie
Onderzoeks
ondersteuning
onderwijseenheid
resultaat
lesgroeponderwijseenheid
uitvoering
onderwijs
ac viteit
individu
contact
configura e
item
stage/afstudeer
ac viteit
octrooi

17. BIV classificaties
Onderwijs
Onderwijsondersteuning
campagne roosteronderwijseenheid
deelname
onderwijs
overeenkomst
waarde
documentprospect
inzetplanning
lesgroeponderwijseenheid
uitvoering
onderwijs
ac viteit
Algemene ondersteuning
Onderzoek
Bedrijfsvoering
Sturing
vordering
verplich ngjournaalpost
kostenplaats
ac vum
inkomende
betaling
uitgaande
betaling
dienst
betrekking
individu
competen e
(medewerker)
beoordeling
forma eplaats
gebouw
ruimte
voorwerp apparaat
applica e
systeem
so ware
configura e
item
meldingorganisa e
contact
werk
ac viteit
leverancier
inkoop
contractwerkorder
medewerker
doelstelling indicator
onderwijs
instelling
organisa e
onderdeel
beleids
uitgangspunt architectuur resultaat
werkproduct
toetsmateriaal
leermateriaal
stage/afstudeer
ac viteit
onderwijs
eenheid
examen
programma
toetsresultaat
leergroep
competen e
(deelnemer)deelnemer
opleiding
minor
leerac viteit toetsac viteit
werk
publica e
(gepubliceerd)
subsidie
programma
onderz.geg.
(gepubliceerd)
subsidie
overeenkomst
samenwerkings
verband
expressie
manifesta e
item
uitleen
publica e
onderzoeks
gegevens
bedrijfseis
plan
onderzoeks
object
onderzoek
begro ng
onderwijs
programma
alumnus
Valorisatie
Onderzoeks
ondersteuning
onderwijseenheid
resultaat
III I VI
IB
IB
IB
IB
B I
I VB
I
I VB
VI
IB
IB
IB
IB
VI
VI
I VB
I VB
IB
I
IB
I
I
I
I
I V
I V
I
I VB
I VB VI
I V
I
B I
I
I
I
I
I
I
hoogmiddel
I
I
I V
VB
IBIB
IB
stage/afstudeer
opdracht
stage/afstudeer
organisa e
I
octrooi
I

18. Informatie
ontsluiting
Informatiedoorlevering
Onderwijs
Onderwijsbegeleiding
Informatielevering
OnderzoeksondersteuningOnderwijsondersteuning
Onderzoek
Onderzoeksontwikkeling OnderzoeksopzetOnderwijsontwikkeling
Onderwijsplanning
Onderwijsuitvoering
Roostering
Deelnemerwerving Inschrijving
Onderzoeksadministratie
Onderzoeksuitvoering
Toetsing
Deelnemercounseling
Diplomering
Onderzoekspublicatie
Bedrijfsvoering
Sturing
Beleid en planvorming Verandermanagement Verbetermanagement Verantwoording
HRM Financieel management Facilitair management
Communicatie
management
Inkoopmanagement
Contactmanagement
Juridisch
management
Informatie en Technologie
management
Strategie en governance
toets
materiaal
leer
materiaal
onderwijs
eenheid
opleiding
minor
toets
resultaat
toets
ac viteit
stage/afstudeer
ac viteit
competen e
(deelnemer)
leer
ac viteit werkproduct
examen
programma
onderwijs
overeenk.
onderwijseen-
heiddeelname
leergroep
deelnemer
rooster
waarde
document
onderwijs
instelling
beleids
uitgangspunt
bedrijfseis
doelstelling
(strategisch) indicator
architectuur
plan
(tac sch)
resultaat
doelstelling
(tac sch)
plan
(strategisch)
plan
(programma)
plan
(project)
doelstelling
(programma)
doelstelling
(project)
subsidie
programma
susidie
overeenkomst
onderzoek
publica eonderzoeks
gegevens
onderzoeks
geg. (output)
werk
publica e
(gepubliceerd)
onderz.geg.
(gepubliceerd)
expressie
manifesta e
item
uitleen
campagne
individu
melding
organisa e
organisa e
onderdeel
opdrachtgever
medewerker
dienst
betrekking
competen e
(medewerker)
beoordeling
forma eplaats werk
ac viteit
vordering
verplich ngjournaalpost
kostenplaatsinkomende
betaling
uitgaande
betaling
ac vum
leverancier inkoop
contract
gebouw
ruimte
voorwerp
configura e
item
contact
werkorder
apparaat
applica e
systeem
so ware
publica e
(octrooi)
onderzoeks
object
Onderzoeksassistentie
samenwerkings
verband
begro ng
Valorisatie
Kennisuitnutting
alumnus
prospect
inzetplanning
onderwijs
programma
onderwijseenheid
resultaat
lesgroep
onderwijs
ac viteit
onderwijseen-
heiduitvoering
stage/afstudeer
opdracht
stage/afstudeer
organisa e
octrooi

19. InformatieontsluitingOnderzoeksondersteuning
Onderzoek
Onderwijsondersteuning
Onderwijs
Bedrijfsvoering
Sturing
Service
management
systeem
Valorisatie
Generieke applicaties
Management
informatie
systeem
Project Programma
en Portfolio
management
systeem
Architectuur
beheersysteem
Kwaliteits
management
systeem
Gezondheid
Veiligheid en
Duurzaamheid
systeem
Learning
management
systeem
Video
management
systeem
Educatieve
applicatie
Learning content
management
systeem
Digitaal portfolio
systeem
Video
streaming
systeem
Plagiaatdetectie
systeem
Digitaal
toetssysteem
Onderzoeks
gegevensbeheer
systeem
Onderzoeks
meetsysteem
Virtual research
environment
Gegevens
analyse
systeem
Gegevens
visualisatie
systeem
Inzet
plannings
systeem
Student
informatie
systeem
Rooster
systeem
Stage
systeem
Onderzoeks
informatie
systeem
Promotie
volg
systeem
Onderzoeks
publicatie
repository
Onderzoeks
gegevens
archief
Bibliotheek
systeem
Wetenschappelijke
zoekmachine
Personeels
systeem
Salaris
verwerkings
systeem
Betaalsysteem
Tijdregistratie
systeem
Financieel
systeem
Kaartbeheer
systeem
Facilitair
systeem
Aanbestedings
systeem
Inkoop
systeem
Software
ontwikkel
omgeving
CRM systeem
IT management
systeem
Corporate LMS
Zoekmachine
E-mail systeem
Portaal
Business process
management
systeem
Narrowcasting
systeem
Web content
management
systeem
Online
kennisbank
Document
management
systeem
Enquete
systeem
Office
suite
Formulieren
generator
Input
management
systeem
Samen
werkings
systeem
Enterprise output
management
systeem
Unified
communications
systeem
Sjabloon
generator
3TU
DATACENTRUM
EASY ORDER
EVO
EMPLOYEE
PAGES
GEMAL
GROS
MS LYNC
METIS
MICROSOFT BI
MY TUE
MOODLE
OWIS
ORACLE
DISCOVERER
ORCA BP
ORCA HRM
ORCA PO
PIM
Q-RELATIE
OASE /
STUDYWEB
SYLLABUS+
TIMETELL
TMO
TYPO3 VERSEON
VUBIS
REPOSITORY
3TU DATA
CENTRUM
OASE
Clickers
Alumninet
IC Cube
Scholieren-
bank
Indiv. tijd-
registratie
TU/e
connect
ArboUnie
Peach
Beeldbank
Picture
Pack
Dipro
Rustig
toetsen
Jaar-
gesprekken
Stralings-
besch.sys
Bibliotheek-
app
Topdesk
Notebook-
infosysteem
Website
Euflex
Orca XXL
Tvv
Rooms
Sleutel-
beheer
Sport-
centrumsys
Stufiekeuze
assessm.
Virtual cam-
pus hub
Youforce
Ephorus
HIS
Apro
Promo
Legenda:
BELANG:HOO
G
Belang:
midden
ZelfbouwPakket/SaaSOnbekend
EVO
HONEYWELL
EBI
Grapple
BC200
Stem-
applicatie
ELN
ELN
Print
accounting
AMVS
Bewaking
afstuderen
OASE /
STUDYWEB
Experience
mathness
Focus
Google
search appl
Inventaris-
systeem
Mathdox
Protocol-
beheersys.
Sport-
centrumsys
Student
assistent
Vivo
Erfgoed-
databank
Mediasite
360-Core
V-sources
Video-
conference
Besluiten-
tool
Infoland
PADS
OASE
TU/e
Meetingplc
OWIS
MS
EXCHANGE MS OFFICE Huisstijl
My order
MAVIM
Oracle
Designer
MS Visual
Studio
MS Access Perl
Verzuim
signaal
HYPERION
(ORCA/BP)
PROTOS
Digitaal inl.
afstu.vsl.
Portfolio
IDcompass
PA W/BMT
MPP
PBMT
ORACLE BI
PUBLISHER
PA ID
SONATE
Meerkeuze
W&I
Sleutel-
beheer ID
Teleform
PMS ST
PMS ID
PMS W/
BMT
Computer
registratie
ID
Mathe
matica
Matlab
APEX
Evasys Pollweb
ORCA FIN
Autocad
PLANON
PLANON
PLANON
SD WTB/
BMT PLANON
MS
SHAREPOINT
PLANON
CANVAS
OASE
PLANON
Clickers
OASE /
eDossier
PLANON
PLANON
digitaal loket
MS
SHAREPOINT
ChemWatch ChemSW
ChemBase
Peach
Keywatcher
Eventure
Flexmail Neopost
Printshop
Mail
HONEYWELL
EBI
Apro
Teleform
Exam
Scheduler

20. Directory
IT-systeem
Monitoring en audit
Self-serviceAutorisatieadministratie
Identiteitenadministratie
DoelsystemenAutoritatieve bronnen
Prospect
Interne
medewerker
Externe
medewerker
Leverancier
Gast
Rol
Deelnemer
Organisatie
onderdeel
Rol
Autorisatie-object
Identiteit
Autorisatie
Provisioning
Authenticatie en autorisatie
Organisatie
onderdeel
IT-systeem
Identity- en accessmanagementsysteem
Account Account
Authenticatiemiddel
Autorisatie-object
Autorisatie
Rol
Rol
Autorisatie-object
Account
Autorisatie
Authenticatiemiddel IT-systeem
Administreren
identiteiten
Bewaken
geldigheid account
Creëren account en
initieel wachtwoord
Zelfregistreren
Beheren persoonlijk
profiel
Wijzigen wachtwoord
Resetten
wachtwoord
Raadplegen rollen
Aanvragen rol
Aanvragen autorisatie
Afleiden rollen uit
huidige autorisaties
Administreren rollen &
autorisaties
Delegeren
autorisatiebeheer
Controleren
functiescheiding
Automatisch koppelen
rollen
Synchroniseren
identiteiten
Synchroniseren
accounts
Ondersteunen hand-
matige provisioning
Monitoren
provisioning
Synchroniseren
autorisaties
Provisionen naar
cloudapplicatie
Genereren token Controleren token
Risico-gebaseerd
authenticeren
Sterk authenticeren
Authenticeren
met formulier
Inloggen in web- of
desktopapplicatie
Grofmazig
autoriseren
Autoriseren
applicatie
Uitloggen
Audit trail
Rapporteren verschil
IST-SOLL
Rapporteren huidige
autorisaties
Fijnmazig
autoriseren

21. Directory
IT-systeem
Monitoring en audit
Self-serviceAutorisatieadministratie
Identiteitenadministratie
DoelsystemenAutoritatieve bronnen
Prospect
Interne
medewerker
Externe
medewerker
Leverancier
Gast
Rol
Deelnemer
Organisatie
onderdeel
Rol
Autorisatie-object
Identiteit
Autorisatie
Provisioning
Authenticatie en autorisatie
Organisatie
onderdeel
IT-systeem
Identity- en accessmanagementsysteem
Account Account
Authenticatiemiddel
Autorisatie-object
Autorisatie
Rol
Rol
Autorisatie-object
Account
Autorisatie
Authenticatiemiddel IT-systeem
SAP CUA Sun IAM
Maatwerk
Niet
beschikbaar
Administreren
identiteiten
Bewaken
geldigheid account
Creëren account en
initieel wachtwoord
Zelfregistreren
Beheren persoonlijk
profiel
Wijzigen wachtwoord
Resetten
wachtwoord
Raadplegen rollen
Aanvragen rol
Aanvragen autorisatie
Afleiden rollen uit
huidige autorisaties
Administreren rollen &
autorisaties
Delegeren
autorisatiebeheer
Controleren
functiescheiding
Automatisch koppelen
rollen
Synchroniseren
identiteiten
Synchroniseren
accounts
Ondersteunen hand-
matige provisioning
Monitoren
provisioning
Synchroniseren
autorisaties
Provisionen naar
cloudapplicatie
Genereren token Controleren token
Risico-gebaseerd
authenticeren
Sterk authenticeren
Authenticeren
met formulier
Inloggen in web- of
desktopapplicatie
Grofmazig
autoriseren
Autoriseren
applicatie
Uitloggen
Audit trail
Rapporteren verschil
IST-SOLL
Rapporteren huidige
autorisaties
Fijnmazig
autoriseren
Ongewenst
AD ADFS

22. Directory
IT-systeem
Monitoring en audit
Self-serviceAutorisatieadministratie
Identiteitenadministratie
DoelsystemenAutoritatieve bronnen
Prospect
Interne
medewerker
Externe
medewerker
Leverancier
Gast
Rol
Deelnemer
Organisatie
onderdeel
Rol
Autorisatie-object
Identiteit
Autorisatie
Provisioning
Authenticatie en autorisatie
Organisatie
onderdeel
IT-systeem
Identity- en accessmanagementsysteem
Account Account
Authenticatiemiddel
Autorisatie-object
Autorisatie
Rol
Rol
Autorisatie-object
Account
Autorisatie
Authenticatiemiddel IT-systeem
Must Should
Could Would be nice
Ongewenst
Administreren
identiteiten
Bewaken
geldigheid account
Creëren account en
initieel wachtwoord
Zelfregistreren
Beheren persoonlijk
profiel
Wijzigen wachtwoord
Resetten
wachtwoord
Raadplegen rollen
Aanvragen rol
Aanvragen autorisatie
Afleiden rollen uit
huidige autorisaties
Administreren rollen &
autorisaties
Delegeren
autorisatiebeheer
Controleren
functiescheiding
Automatisch koppelen
rollen
Synchroniseren
identiteiten
Synchroniseren
accounts
Ondersteunen hand-
matige provisioning
Monitoren
provisioning
Synchroniseren
autorisaties
Provisionen naar
cloudapplicatie
Genereren token Controleren token
Risico-gebaseerd
authenticeren
Sterk authenticeren
Authenticeren
met formulier
Inloggen in web- of
desktopapplicatie
Grofmazig
autoriseren
Autoriseren
applicatie
Uitloggen
Audit trail
Rapporteren verschil
IST-SOLL
Rapporteren huidige
autorisaties
Fijnmazig
autoriseren

23. Valkuilen in ons denken

24. Denk kritisch
Doel
waar wordt
naar
gestreefd?
Vraag
wat is het
probleem?
Informatie
wat zijn de
feiten?
wat is af te
leiden?
Inferentie
wat zijn de
begrippen?
Concepten
Aannames
waar is van
uitgegaan?
Implicaties
wat zijn de
consequenties?
Gezichts-
punten
hoe is
gekeken?
is het
duidelijk?
is het
waar?
is het
logisch?
is het
plausibel?
is het
relevant?
is het
belangrijk?
is het specifiek
genoeg?
is het
eerlijk?
Kritisch denken is
een houding die
handvatten biedt
om de natuurlijke
aanleg iets te
geloven te
beteugelen en
verborgen
aannames,
onlogische
redeneringen en
denkfouten te
herkennen en te
voorkomen.

25. Beeldvorming, oordeelsvorming en besluitvorming
Beeldvorming
Wat weten we?
Vergaren van informatie
Oordeelsvorming
Wat vinden we ervan?
Overtuigingen en argumenten
Besluitvorming
Wat besluiten we?
Afwegen o.b.v. besliscriteria
Kritisch denken
Duidelijkheid
Begrijp ik het?
Nauwkeurigheid
Is dit wel juist?
Precisie
Heb ik alle relevante data?
Relevantie
Doet dit er wel toe?
Diepte
Wat maakt dit complex?
Breedte
Andere gezichtspunten?
Logica
Is dit wel logisch?
Significantie
Is dit belangrijk?
Eerlijkheid
Is dit eerlijk naar anderen?

26. Kritisch denken betekent streven naar assertiviteit
Agressief /
dominant
Assertief
Passief-
Agressief
Passief /
sub-assertief
ik luister niet
naar anderen
respect voor anderen
ik zeg mijn
mening niet
ik zeg mijn
mening
ik luister wel
naar anderen
respectvoormijzelf
Assertiviteit is
het opkomen
voor je eigen
belangen, het
uitdrukken van
je gevoelens,
gedachten en
wensen, op
basis van
respect

27. • Enterprise Architectuur biedt een Agile project een visie
• Enterprise Architectuur moet zich richten op de essentie
• Begrijp de intenties en doe alleen wat nodig is om de doelen te bereiken
• Modelleer eerst de werkelijkheid, daarna pas ontwerpkeuzes
• Wees je bewust van het bestaan van meerdere werkelijkheden
• Voorkom onwerkelijke abstracties
• Denk om je taal; creëer begrip
• Denk kritisch
Conclusies

28. • http://www.generalsemantics.org/
• http://www.wikixl.nl/wiki/kritischdenken
• http://www.criticalthinking.org/ctmodel/logic-model1.htm
• https://www.slideshare.net/dannygreefhorst
• http://www.archixl.nl
• http://www.xl-knowledge.nl
• http://www.referentiearchitectuur.nl
Meer informatie