Master Class 'MC 7 van 8 'Morele Dilemma's Besluitvorming en koppeling met Leerdoelen' D.i. de 7e MC in een serie van 8 voor de Master Class Persoonlijk Leiderschap. Onderwerpen: Passie, Macht, Vertrouwen, Commitment, Besluitvorming cfm het Model van Van Es.

1. PERSOONLIJK
LEIDERSCHAP

2. MC 7: MORELE
DILEMMA'S,
BESLUITVORMING,
KOPPELING MET
LEERDOELEN
WILLEM E.A.J. SCHEEPERS MBA

3. LEIDERSCHAP

4. LEIDERSCHAP MET DOEL EN
PASSIE
• SCENARIO 1: HET DOE-NIETS-SCENARIO. WAT GEBEURT ER IN UW
LEVEN INDIEN U GEEN ACTIE ONDERNEEMT EN DE SITUATIE BLIJFT
ZOALS HIJ IS.
• SCENARIO 2: HET DROOMSCENARIO. IN DIT SCENARIO VOLGT U UW
PASSIE. WAT ZIJN HIERVAN DE TE VOORZIENE CONSEQUENTIES?
• SCENARIO 3: HET ROBUUSTE SCENARIO. DIT WORDT OOK WEL DE 'NO
REGRETS POLICY' GENOEMD. DIT BETREFT ZAKEN DIE U IN DE HUIDIGE
SITUATIE SOWIESO KUNT AANPAKKEN ZOALS EEN SUPPORTTEAM
BOUWEN, FEEDBACK VRAGEN, DE MASTEROPLEIDING AFRONDEN.
• SCENARIO 4: AAN EEN VIERDE SCENARIO KUNT U UW EIGEN
INTERPRETATIE GEVEN
ZIE OOK ‘WHAT YOUNG LEADERS WANT’, HTTP://HBR.ORG/SPECIAL-COLLECTIONS/INSIGHT/PASSION-PURPOSE

5. LEIDERSCHAP MET DOEL EN
PASSIE
• “PASSION IS A SIGNIFICANT MULTIPLIER OF HUMAN ACCOMPLISHMENT,
PARTICULARLY WHEN LIKE-MINDED INDIVIDUALS CONVERGE AROUND A
WORTHY CAUSE. YET A WEALTH OF DATA INDICATES THAT MOST
EMPLOYEES ARE EMOTIONALLY DISENGAGED AT WORK. THEY ARE
UNFULFILLED, AND CONSEQUENTLY THEIR ORGANIZATIONS
UNDERPERFORM.
• COMPANIES MUST ENCOURAGE COMMUNITIES OF PASSION BY ALLOWING
INDIVIDUALS TO FIND A HIGHER CALLING WITHIN THEIR WORK LIVES, BY
HELPING TO CONNECT EMPLOYEES WHO SHARE SIMILAR PASSIONS, AND
BY BETTER ALIGNING THE ORGANIZATION’S OBJECTIVE WITH THE
NATURAL INTERESTS OF ITS PEOPLE.”
• BRON: ‘MOONSHOTS FOR MANAGEMENT’, GARY HAMEL; HBR 02/09

6. WHAT DO WE MEAN BY SELF
CONFIDENCE AND SELFESTEEM?
 SELF CONFIDENCE: THE BELIEF THAT YOU CAN ACHIEVE
SUCCESS AND COMPETENCE. IN OTHER WORDS – BELIEVING
YOURSELF TO BE CAPABLE. SELF-CONFIDENCE MIGHT BE IN
REFERENCE TO SPECIFIC TASKS OR A MORE WIDE RANGING
ATTITUDE YOU HOLD ABOUT YOUR ABILITIES IN LIFE.
 SELF ESTEEM: YOUR OPINION OF YOUR SELF AND YOUR
WORTH. IN OTHER WORDS, YOUR PERCEPTION OF YOUR
VALUE AS A PERSON, PARTICULARLY WITH REGARD TO THE
WORK YOU DO, YOUR STATUS, ACHIEVEMENTS, PURPOSE IN
LIFE, YOUR PERCEIVED PLACE IN THE SOCIAL ORDER,
POTENTIAL FOR SUCCESS, STRENGTHS AND WEAKNESSES;
HOW YOU RELATE TO OTHERS AND YOUR ABILITY TO STAND
ON YOUR OWN FEET.
• BRON: DEVELOPING SELF CONFIDENCE, SELF ESTEEM AND RESILIENCE; WWW.RMIT.EDU.AU

7. WETENSCHAPPELIJKE
PRAKTIJKOPDRACHT…. (MC6)
• VOOR DEZE PRAKTIJKOPDRACHT IS HET DE BEDOELING DAT U ZELF OP ZOEK GAAT
NAAR (MINIMAAL) TWEE ERKENDE, RECENTE WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN OF
CLASSICS DIE AANSLUITEN BIJ DE INHOUD VAN UW PERSOONLIJKE LEERDOELEN EN
DEZE MASTERCLASS.
• CRITERIA WETENSCHAPPELIJKE ARTIKELEN:
 PUBLICATIES UIT EEN ERKEND WETENSCHAPPELIJK TIJDSCHRIFT;
 MAXIMAAL DRIE JAAR OUD OF EEN CLASSIC (BIJVOORBEELD UIT HBR);
 MINIMAAL 5 EN MAXIMAAL 25 PAGINA’S;
 DIRECT TE DOWNLOADEN VIA INTERNET (PUBLICATIERECHTEN)/EIGEN
PUBLICATIE/ZELF GEBRUIKSRECHTEN VOOR OPENBAAR GEBRUIK VERKREGEN.
• PLAATS DE ARTIKELEN OP E-CONNECT, ZET IN DE TITEL VAN UW BERICHT DE
KERNBEGRIPPEN UIT DE ARTIKELEN. OP DEZE MANIER HELPT U ELKAAR OM
INTERESSANTE ARTIKELEN TE VERGAREN. VAT UW EIGEN ARTIKELEN SAMEN EN
VERTAAL DE CONCLUSIES NAAR UW EIGEN WERKPRAKTIJK. VERWERK DEZE THEORIE
EN DE THEORIE VAN UW MEDESTUDENTEN DIE VOOR UW PERSOONLIJKE
LEERDOELEN INTERESSANT IS IN UW REFLECTIEVERSLAG.

8. MACHT EN ONMACHT
• FORMELE MACHT
• SANCTIEMACHT
• INFORMATIEMACHT
• EXPERTISEMACHT
• REFERENTIEMACHT
(FRENCH & RAVEN, 1959)

9. MACHT EN ONMACHT
• “NEEM EEN SITUATIE IN GEDACHTEN WAARIN U ZICH
ONMACHTIG VOELDE OM DEZE TE BEÏNVLOEDEN.”
1. OMGEVING
2. GEDRAG
3. VAARDIGHEDEN
4. OVERTUIGING
5. IDENTITEIT
6. SPIRITUALITEIT

10. POWER IS THE ORGANIZATION'S LAST DIRTY SECRET, BUT IT IS ALSO THE SECRET TO
INDIVIDUAL AND ORGANIZATIONAL SUCCESS.
ROSABETH MOSS KANTER, POWER FAILURE IN MANAGEMENT CIRCUITS HBR 0779

11. WANNEER VERTROUWEN WE EEN
PERSOON, EEN GROEP, EEN
ORGANISATIE (NB; EEN ‘TRUSTEE’)?
1. COMMON VALUES: DOES THE TRUSTEE SHARE OUR VALUES AND
BELIEFS?
2. ALIGNED INTERESTS: DO THE TRUSTEE’S INTERESTS COINCIDE
RATHER THAN CONFLICT WITH OURS?
3. BENEVOLENCE*: DOES THE TRUSTEE CARE ABOUT OUR WELFARE?
4. COMPETENCE: IS THE TRUSTEE CAPABLE OF DELIVERING ON
COMMITMENTS?
5. PREDICTABILITY AND INTEGRITY: DOES THE TRUSTEE ABIDE BY
COMMONLY ACCEPTED ETHICAL STANDARDS (SUCH AS HONESTY
AND FAIRNESS), AND IS HE OR SHE PREDICTABLE?
6. COMMUNICATION: DOES THE TRUSTEE LISTEN AND ENGAGE IN
OPEN AND MUTUAL DIALOGUE?
BRON: HTTP://SLOANREVIEW.MIT.EDU/ARTICLE/DESIGNING-TRUSTWORTHY-ORGANIZATIONS/

12. KUNNEN WE JE VERTROUWEN? DE
“TRUST QUOTIENT.”
• CREDIBILITY RATES “WHAT YOU SAY AND HOW BELIEVABLE YOU ARE TO OTHERS.”
IN OTHER WORDS, YOU MUST BE CREDIBLE IF YOU ARE ASKING OTHERS TO
FOLLOW YOUR LEAD.
• RELIABILITY MEASURES “ACTIONS, AND HOW DEPENDABLE YOU APPEAR.” CAN YOU
BE COUNTED ON? PEOPLE NEED TO KNOW THAT THEIR LEADERS WILL COME
THROUGH FOR THEM.
• INTIMACY CONSIDERS “HOW SAFE PEOPLE SHARING WITH YOU.” SO OFTEN
LEADERS DO KEEP THEIR EMOTIONAL DISTANCE FROM THEIR FOLLOWERS, BUT
WHEN YOU ARE PRESENTED WITH CONFIDENTIAL INFORMATION, YOU NEED TO
KEEP IT SO.
• SELF ORIENTATION, REFERS TO PERSONAL FOCUS, E.G. YOURSELF OR OTHERS.
TOO MUCH SELF FOCUS WILL LOWER YOUR DEGREE OF TRUSTWORTHINESS. IT IS
IMPORTANT TO DEMONSTRATE A STRONG EGO BUT IF YOUR POWER IS ALL ABOUT
YOU, THEN FEW WILL FOLLOW.
DOE JE TEST OP: HTTP://TRUSTSUITE.TRUSTEDADVISOR.COM/

13. WIENS ZORG IS DIT?
IS HET MOREEL ACCEPTABEL DAT MARK ALS
GEMEENTESECRETARIS VOOR DIEDERIK FINANCIËLE
SCHAALCOMPENSATIE TOT AAN ZIJN PENSIOEN BEPLEIT
VANWEGE ZIJN BIJZONDERE VERDIENSTEN?

14. WIENS ZORG IS DIT?
MOGELIJKE SCENARIO'S VOOR MORELE BESLUITVORMING
1. MARK VINDT HET ZIJN ZAAK NIET, MAAR DIE VAN DE UITKERENDE INSTANTIES. BESLUIT: BESLUIT
OVERLATEN AAN DE INSTANTIES. ARGUMENTEN HIERBIJ ZIJN GEBASEERD OP HET BEGINSEL
PERSPECTIEF. DE JUISTE TOEPASSING VAN DE REGELS EN PROCEDURES ZIJN IN IEDERS BELANG EN
DIENEN HET ALGEMEEN BELANG.
2. MARK KIEST VOOR EEN TUSSENWEG EN SCHAKELT EEN SOCIALE RAADVROUW/MAN DIE ADVIES
UITBRENGT UIT AAN DE RAAD. ARGUMENTEN ZIJN HIERBIJ GEBASEERD OP HET BEGINSEL EN
GEVOLGEN PERSPECTIEF. GEZIEN HET MOGELIJK EFFECT OP IMAGO VAN DE GEMEENTE IS HET
VERSTANDIG HET HANDELEN CONFORM DE BEGINSELEN TE KOPPELEN AAN OOG VOOR DE POLITIEKE
EFFECTEN. DIT LEGT DE KWESTIE BREDER, DOET OOK RECHT AAN DE (VOORMALIGE) POSITIE VAN
DIEDERIK. MARK KOMT HIERDOOR NIET IN EEN LASTIGE POSITIE EN HOUDT DE HANEN VRIJ.
3. MARK KIEST OP BASIS VAN ZIJN PROFESSIONELE WAARDEN ERVOOR DE SCHAALCOMPENSATIE NIET
TE BEPLEITEN. HET ARGUMENT IS: ALS GEMEENTESECRETARIS HEB JE EEN VOORBEELDROL EN KUN JE
NIET MET TWEE MATEN METEN.
4. MARKT KIEST OP BASIS VAN ZIJN PERSOONLIJKE WAARDEN ERVOOR DE SCHAALCOMPENSATIE TE
BEPLEITEN. HET ARGUMENT IS DAT PERSOONLIJKE INTEGRITEIT SOMS BOVEN PROFESSIONELE
IDENTITEIT GAAT.

15. WIENS ZORG IS DIT?
IN DE BESCHREVEN CASUS HEEFT MARK GEKOZEN VOOR SCENARIO 3.
PROFESSIONELE IDENTITEIT IN DE VORM VAN VOORBEELDGEDRAG
WAS DOORSLAGGEVEND, 'DIEDERIK ZOU HETZELFDE HEBBEN
GEDAAN', DE ORGANISATIE HEEFT EENDUIDIGHEID NODIG WAT
BETREFT DE KOERS, EN, WAAR LIGT DE GRENS? IEDER HEEFT WEL EEN
VERHAAL WAAROM HIJ EEN UITZONDERING OP DE REGEL IS.

16. OORDEELSVORMINGFASE VAN
EIGEN CASUS AFMAKEN
U MAAKT TER VOORBEREIDING VAN DEZE LES DE
OORDEELSVORMING FASE AF VAN HUN EIGEN MORELE CASUS
ZOALS BESPROKEN IN LES 6. DEZE VOORBEREIDING VORMT DE
BASIS VOOR DE UITLEG OVER BESLUITVORMING IN DEZE LES.
BELANGRIJK DAT UW CASUS ZICH AFSPEELT IN DE PROFESSIONELE
OMGEVING EN DAT UZELF DE PRIMAIRE ACTOR BENT IN DE
CASUS. DEZE UITWERKING IS EEN ONDERDEEL VAN HET
REFLECTIEVERSLAG.
 U BESCHRIJFT VOOR DE OORDEELSVORMINGFASE HET
VOLGENDE: (BLZ 202 EN 203 VAN HET BOEK PROFESSIONELE
ETHIEK)
 WERK TWEE SCENARIO'S UIT VOOR UW CASUS OP BASIS VAN
DEUGDEN, BEGINSELEN EN GEVOLGEN.
 WAT IS DE RELATIE TUSSEN DE DEUGD 'MOED' IN UW MORELE
CASUS EN UW PERSOONLIJK LEIDERSCHAP ONTWIKKELING?

17. PROFESSIONELE ETHIEK: HET
FASENMODEL.
Professionele Ethiek, p.165

18. CIRKEL VAN ETHISCHE
PERSPECTIEVEN

19. OORDEELSVORMINGFASE VAN
EIGEN CASUS AFMAKEN
BELANGRIJK:
 ALLE ELEMENTEN VAN DE OORDEELSVORMING FASE ZIJN
BENOEMD.
 DE STUDENT IS DE PRIMAIRE ACTOR IN DE CASUS
 DE CASUS SPEELT ZICH AF IN DE PROFESSIONELE
WERKOMGEVING
 ER IS IN DE CASUS SPRAKE VAN EEN MOREEL DILEMMA,
WAARIN DE KEUZE VAN DE PRIMAIRE ACTOR NIET BIJ
VOORBAAT VASTSTAAT.

20. BESLUITVORMING
LEG EEN RELATIE TUSSEN DE BESLUITVORMING IN DE
MORELE CASUS EN UW PERSOONLIJKE LEERDOELEN.

21. DE BASISVRAAG VAN MORELE
BESLUITVORMING
 WAAR STA IK VOOR IN DEZE MORELE KWESTIE?
BIJ MORELE BESLUITVORMING LIGT HET ACCENT OP
 WAAR STA IK VOOR EN WAAROM?
 HOE RECHTVAARDIG IK MIJN GEDRAG?
BRON: ‘PROFESSIONELE ETHIEK’, R. VAN ES.

22. MORELE BESLUITVORMING 
MORELE VERANTWOORDELIJKHEID
• VERANTWOORDEN BETEKENT RECHTVAARDIGEN: MET
REDENEN AANGEVEN WAAROM IETS JUIST IS.
• VERANTWOORDEN IS BIJ UITSTEK EEN TAAK VAN DE
MORELE ACTOR DIE IN VRIJHEID KEUZES MAAKT OP BASIS
VAN GOEDE REDENEN.

23. VERANTWOORDELIJKHEDEN
Bron: ‘Professionele Ethiek’, R. van Es.

24. KENMERKEN VAN MORELE
BESLUITVORMING
DE BASISVRAAG VAN MORELE BESLUITVORMING: IN DEZE
MORELE KWESTIE, WAAR STA JIJ VOOR EN WAAROM?
 VERANTWOORDELIJKHEDEN
 VRIENDSCHAPPEN, NETWERKEN EN COMMITMENTS
 MAATSCHAPPELIJKE (SOCIALE GROEP, SOCIALE ROL) EN
MORELE (COMBINATIE VAN KARAKTER EN ASPIRATIES)
IDENTITEIT.

25. COMMITMENT VRAAGT OM WEINIG
BEÏNVLOEDING MAAR IS DAARMEE
NIET VRIJBLIJVEND.
TERRI KELLY, CEO @ GORE: “BUT ONCE YOU’VE MADE YOUR
COMMITMENT AS AN ASSOCIATE, THERE’S AN EXPECTATION
THAT YOU’LL DELIVER. SO THERE ARE TWO SIDES TO THE
COIN: FREEDOM TO DECIDE AND A COMMITMENT TO DELIVER
ON YOUR PROMISES.”
NET ALS MORNINGSTAR HANTEERT W.L. GORE & ASSOCIATES EEN
COMMITMENT OVEREENKOMST, GEEN ARBEIDSOVEREENKOMST.
BRON: HTTP://WWW.MANAGEMENTPRO.NL/HUMAN-RESOURCES/HET-NIEUWE-WERKEN-BESTAAT-AL-50-JAAR-ZELFS/

26. VERANTWOORDELIJKHEID
 JURIDISCH (WETGEVING)
 ORGANISATIEKUNDIG (BESLISSINGSBEVOEGDHEID /
MACHT)
 PSYCHOLOGISCH (PERSOONLIJKE
VERANTWOORDELIJKHEID)

27. WIE IS ER HIER VERANTWOORDELIJK?
THREE USES OF THE TERM RESPONSIBLE:
• THE CAUSAL SENSE: “HE IS RESPONSIBLE FOR THIS.”
EMPHASIS ON HOLDING TO ACCOUNT FOR PAST
ACTIONS, CAUSALITY.
• THE RULE-FOLLOWING SENSE: “AS A LAWYER, HE IS
RESPONSIBLE FOR DEFENDING THAT CLIENT.” EMPHASIS
ON FOLLOWING SOCIAL AND LEGAL NORMS.
• THE DECISION-MAKING SENSE: “HE IS A RESPONSIBLE
PERSON.” EMPHASIS ON AN INDIVIDUAL’S INDEPENDENT
JUDGMENT.
BRON: CAN A CORPORATION HAVE A CONSCIENCE? HBR 01/82

28. WIE IS ER HIER VERANTWOORDELIJK?
DE DUBBELE STANDAARD.
“A DOUBLE STANDARD: A
DISCREPANCY BETWEEN OUR PERSONAL
LIVES AND OUR LIVES IN
ORGANIZATIONAL SETTINGS.”
BRON: CAN A CORPORATION HAVE A CONSCIENCE? HBR 01/82

29. MORELE VERANTWOORDELIJKHEID
 ONTWIKKELINGSVERANTWOORDELIJKHEID: NEEM IK
VERANTWOORDELIJKHEID VOOR MIJN KARAKTER EN
CULTUUR EN RICHT IK ME OP PERSOONLIJKE
ONTWIKKELING
 TOENADERINGSVERANTWOORDELIJKHEID: RESPECTEER
IK EIGEN EN DE ANDER ZIJN OVERTUIGINGEN EN ZOEK IK
TOENADERING
 HANDELINGSVERANTWOORDELIJKHEID: IK ACCEPTEER
POSITIEVE EN NEGATIEVE EFFECTEN VAN MIJN
HANDELEN

30. IDENTITEIT
 MAATSCHAPPELIJK
o SOCIALE GROEP
o SOCIALE ROL
 MOREEL
o KARAKTER
o ASPIRATIES

31. DARWIN EN HET MORELE GEWETEN
VAN DE ORGANISATIE
• CONTINUÏTEIT: “IN RESPECT TO ANOTHER’S DRIVE TO ACQUIRE: ENHANCE THE
OTHER’S CAPACITY TO ACQUIRE NECESSARY RESOURCES.”
• VERTROUWEN: “IN RESPECT TO ANOTHER’S DRIVE TO BOND:
 KEEP PROMISES RATHER THAN BREAKING THEM.
 SEEK FAIR EXCHANGES RATHER THAN CHEATING.”
• KENNIS: “IN RESPECT TO ANOTHER’S DRIVE TO COMPREHEND:
 TELL TRUTHS RATHER THAN FALSEHOODS.
 SHARE USEFUL INFORMATION AND INSIGHTS RATHER THAN WITHHOLDING
THEM.
 RESPECT OTHER’S BELIEFS, EVEN IN DISAGREEMENT, RATHER THAN RIDICULING
THEM.”
• WELZIJN: “IN HONOR OF ANOTHER’S DRIVE TO DEFEND:
 HELP PROTECT THE OTHER, THEIR LOVED ONES AND THEIR PROPERTY.
 DETECT AND PUNISH CHEATERS.”
Bron: ‘Moral Minds’; Hauser.

32. MC 7 VAN 8
MC 7: MORELE DILEMMA'S,
BESLUITVORMING, KOPPELING MET
LEERDOELEN
WILLEM E.A.J. SCHEEPERS MBA
DOCENT EN ORGANISATIE ONTWIKKELAAR
IK BEN BEREIKBAAR OP WILLEM@WILLEMSCHEEPERS.NL RESP. +31 (0)651 176 097