In deze presentatie stel ik de vraag of een natuurwetenschapper ook gelovig kan zijn. Hierbij vertel ik over mijn eigen ervaring, maar laat ook zien hoe de filosofie heel belangrijk is bij het nadenken over de relatie tussen natuurwetenschap en geloof.

1. Kan een
natuurwetenschapper
geloven?

2. Een vraagje…
• Wie gelooft in God?
• Wie is Christen?
• Katholiek?
• Wie denkt dat er evolutie van diersoorten
heeft plaatsgevonden?
• Wie denkt dat het menselijk DNA voortkomt
uit een evolutieproces?

3. Wie ben ik?

4. Wie ben ik?

5. Wie ben ik?

6. Kunnen geloof & natuurwetenschap
samen gaan? (antwoord 1)
Antwoord 1: Jij weet wat natuurwetenschap is,
laat ons je uitleggen wat geloof is,
dan kun je zelf wel zien of ze samen gaan.

7. Kunnen geloof & natuurwetenschap
samen gaan? (antwoord 2)

8. Waarom zeg je ja?
• Dat ben ik nog steeds aan het verdiepen
• Ten diepste: God is Logos
• Galileo: God heeft twee boeken geschreven,
de Bijbel en dat van de natuur. Die twee
spreken elkaar niet tegen.
• We kunnen wel zélf denkfouten maken.
– (We zijn niet allemaal Cruijf:
“ik heb enorme moeite me te vergissen”)

9. Waarom is het belangrijk
om JA te zeggen?
• Voor anderen & mijzelf: academici willen geen
gespleten persoonlijkheid hebben. Als God Logos is,
moet dat niet hoeven voor een gelovige
wetenschapper.
• Voor de natuurwetenschap: een completere
wereldvisie kan als wetenschappelijk “paradigma”
veel vooruitgang stimuleren. (zie Einstein, Bohr, etc)
• Voor de maatschappij: een reductionistisch
wereldbeeld dat vaak samengaat met
natuurwetenschap zorgt dat onrecht wordt gedaan
aan veel personen. Een nieuwe beschaving van
liefde heeft een rationeel fundament nodig.

10. Boekje: oproep tot verdieping &
persoonlijk engagement
https://www.smashw
ords.com/books/view
/567906

11. Aantal verkenningen
• Geloof en evolutie
• Systeembiologie & natuurfilosofie
• “Personalized medicine” en de persoon

12. Wat is evolutie?
• One is that living organisms have gone through
a development from simple to complex, with
more complex forms arising out of simple ones,
in a complex non-linear branching process.
• The second is meaning is that this development
is due to the mechanism of random variation
and natural selection, as proposed by Darwin.
• The third meaning is that human beings came
forth from their animal predecessors without
any form of divine intervention.

13. De theologische kant van de zaak: Literalisme
• Genesis 1 is literally true. The earth was created in 7
days, species were created as-is.
• This is in open conflict with the fact of evolution as we
know from the fossil record & biochemical evidence.
• Why were are they so adamant?
– Because of their theological background
– Sola scriptura, sola fides.
• If scripture is not literally true, faith in Jesus Christ
suffers.
(Catholic: there are at least 4 senses to a biblical tekst)
• This faith is ‘their most precious gem’.
– Reason / science attacks it.

14. Evolutionisme
• Darwin himself studied theology and shared the literal
interpretation of Genesis. For him his evolutionary theory
meant a distancing from the Biblical faith, although he
remained agnostic.
• Atheist friends, like Huxley, saw in the theory of evolution
a rational justification for their atheism
– They made Darwin into something of a ‘atheist saint’
although Darwin himself refused to take that role.
• Their efforts led to a way of thinking called ‘evolutionism’:
evolution explains human existence completely.
– Is this science / philosophy / religion?

15. Zijn er andere oplossingen?
• Read literally, but reading like the Jews would do.
Entering into their way of thinking.
Rabbi Dr. Tzvi Marx –
Every traditionally raised Jewish
child (…) knows that the bible is not
a scientific treatise (…).

16. Biblical questions
• The creation story is about ‘what’ and ‘why’
God created.

17. Biblical questions
• The bible is about God’s
covenant love
• “This Book is a long love
letter of a Father to his
beloved children that are
still on their pilgrimage in
this world.”
• Scott Hahn

18. God builds a house for his people
The earth was without form, and a(empty) – God fills her

19. Genesis teaches what and why
• God builds a proper house for his people.
• Evolution helps us understand ‘how’

20. Filosofie is belangrijk (1)
• Welke wetenschap beantwoordt welke vragen?
• Wat betekent ‘schepping’ precies?
– Thomistisch onderscheid: zijnsact - essentie
– De schepping is nu bezig!
– Analogie van computerspel.

21. Filosofie is belangrijk (2)
• Wat kunnen we precies weten?
– Aristotelisch-Thomistische traditie is heel optimistisch. We
kunnen via de rede veel van de wereld kennen, ook het
niet-materiele.
– Vanaf Scotus, Occam, Descartes
 meer wantrouwen jegens de rede.
• (Zie Regensburger Rede, Benedictus XVI – ‘dehellenisering’)
– Nadenken verwordt van theorie tot speculatie, en die
moet empirisch getoetst worden (Zie Polo, PFH)
• Probleem: het is fundamenteel onmogelijk om geestelijke
realiteiten empirisch te toetsen.
– Dus als je alléén uit gaat van: volgens een wetenschapper
moeten “dingen empirisch bewezen worden” wordt het
geloof voor een wetenschapper een probleem.

22. Systeembiologie & natuurfilosofie

23. • Announcing the Human Genome…
• High expectations for medicine
– What area of inquiry?
• Expectations for ‘understanding who we are’
– What area of inquiry?
The Genetic Code

24. • Some successes have been reached
– Gene mutation with effects that may kick-in during
middle age to cause sudden cardiac death.
– More specific medications for certain cancers.
• Yet, many benefits for healthcare are slow to
arrive.
• Why?
Over-optimism

25. • “Getting to know the parts” –naming and
studying the behaviour of the basic building
blocks of life.
• Strong reductionism: if only we know the parts
and how they behave, we have explained life.
– Is this natural science or natural philosophy?
• Is this last conviction necessary for doing good
reductionism-inspired research?
Reductionist approach

26. Technology: ‘Omics’ measurements
D:Documents...Human Plasma_1 27/05/2003 09:50:06 Human Plasma No1, LCrun, manual injection of 5 ul
targetfsms4e5
RT: 0.0000 - 21.9416
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
Time (min)
0
20
40
60
80
100
RelativeAbundance
11.5643 19.5967
15.911012.5526
9.4713
10.85746.6989 20.3329
17.4764
15.20531.0502 9.9310
7.5684 18.4599
13.9725 21.1621
2.3065
5.1317 8.5359
4.88222.8708
NL:
1.57E7
TIC F:
MS Human
Plasma_1
Human Plasma_1 #10-709 RT: 2.03-21.93 AV: 644 NL: 7.48E4
T: FTMS + p ESI Full ms [ 150.00-2000.00]
150 160 170 180 190 200 210 220 230 240 250 260 270 280 290 300 310 320 330 340 350 360 370
m/z
0
20
40
60
80
100
RelativeAbundance
214.0896
260.1855
218.8295
366.1756
204.1230
195.0877 334.0986
231.1161
279.1591254.1598 263.2043
298.1259235.1110188.1645 339.0539178.0896 319.0878 352.0739
328.9980
288.1362
246.1698 274.1217 307.1323175.2444157.7074
LC - LTQ-FTMS
GC & LC-MS/MS
e.g. multiplex analysis
of 80-100 inflammatory
proteins in plasma
Microarrays: measure
expression of ‘all’ genes
(RNA level) (Affymetrix
technology)
SNPs, polymorphisms
Expression profile of 15000 genes
gene RNA protein metabolite

27. • “It is about putting together rather than taking
apart, integration rather than reduction”.
– “it requires that we develop ways of thinking about
integration that are as rigorous as our reductionist
procedures, but different”
– “it means changing our philosophy, in the fullest sense of
the term.”
• Not a rejection of the results of reductionist
science, but a continuation in a new direction:
integrating the obtained results.
Systems Biology approach

28. • The terms analysis and synthesis come from (classical) Greek and mean
literally "to loosen up" and "to put together" respectively.
• In general, analysis is defined as the procedure by which we break down an
intellectual or substantial whole into parts or components.
• Synthesis is defined as the opposite procedure: to combine separate
elements or components in order to form a coherent whole.
• Analysis and synthesis, as scientific methods, always go hand in hand; they
complement one another. Every synthesis is built upon the results of a
preceding analysis, and every analysis requires a subsequent synthesis in
order to verify and correct its results.
– Tom Ritchey, 1996
Analysis and Synthesis

29. • Er is een grote verandering gaande in de
biologie in de manier van onderzoek doen.
• Deze zal verregaande gevolgen hebben voor
onze manier van denken over de biologie
• Er ligt een grote kans om een niet-
reductionistisch wereldbeeld uit te werken dat
met deze nieuwe inzichten goed samengaat.
Conclusie :
systeembiologie & natuurfilosofie

30. “Personalized medicine”
en de persoon
• Technologische vooruitgang zorgt ervoor dat
we individueel kunnen meten
– Genen van het individu
– Maar ook allerlei andere metingen
• Dit wordt wel “personalized medicine”
genoemd
– De therapie kan meer ‘op de persoon’
worden afgestemd

31. Een paar mogelijke metingen

32. Wiskundig model van cholesterol
om diagnostiek te verbeteren.
• Idee: gedetailleerde metingen
van cholesterol wiskundig
analyseren, door begrip betere
voorspellingen.
• Resultaat: net niet goed
genoeg.
• Besef: dit is helemaal het
probleem niet in de praktijk.

33. Wat is het probleem dan wel?
Voorbeeld: Obesitas in kinderen
• Wat is de oorzaak?
– Te veel eten en frisdrank drinken, te weinig bewegen
• Wat is de oorzaak?
– Bijvoorbeeld: ouders die niet thuis zijn als de kinderen
thuis komen
• Wat is de oorzaak?
– Er moet gepresteerd worden? Of de hypotheek betaald?
• Wat is de oorzaak?
– Huizenmarkt, belastingstelsel, sociale druk, mensbeeld,
kernwaardes, niet nadenken… kan veel dingen zijn.

34. Maar is hier goed over nagedacht?
• Één ding is individuele mensen kunnen meten
• Iets anders is de mens als persoon behandelen in de
medische wereld.
• Wat is de persoon precies? Kunnen we iets over hem
weten dat niet-empirisch is?
• Wat is de persoon? Hoe gaan geest en lichaam samen?
Hoe dient de persoon zich te gedragen om gelukkig te
worden? Hoe relateert dat aan gezondheid?
– Weer filosofische vragen.
– Leonardo Polo heeft hierin verdiept
vanuit de realistische traditie.

35. Conclusie
• De spanning tussen geloof en wetenschap komt vaak
vanuit de filosofie en het wereldbeeld van mensen.
• In de realistische filosofische traditie die via Plato,
Aristoteles en Thomas loopt, zijn geloof en rede (en dus
ook natuurwetenschap) compatibel.
• Systeembiologie en Personalized medicine geven een
aanleiding om ons wereldbeeld te herzien, en een kans
om dat vanuit een realistisch kader te doordenken.
– Ik denk dat Leonardo Polo
hier bijzonder geschikt voor is.

36. Conclusie
• Deze onderneming zal de natuurwetenschap vooruit
helpen en een maatschappij gebaseerd op
naastenliefde dichterbij brengen.
• En wetenschappers die gelovig willen zijn, hoeven
zich geen gespleten persoonlijkheid aan te meten.
– Net zoals Jezus die niet had…

37. Mijn zoektocht
• Zelf ben ik nog lang niet klaar met zoeken.
• Ik wil nu graag filosofie studeren en daarin promoveren
om tot de diepste oorzaak van het conflict door te
dringen.
– Dat is praktisch nog best ingewikkeld…
• En Nederland op weg te helpen naar een maatschappij
van liefde, waar gelovige wetenschappers zijn zonder
gespleten persoonlijkheid.