Theo Thomassen, Hoe informeel mag de overheid zijn en wanneer? De overheid en web 2.0 (Doxis Seminar, 4 februari 2010)

1. Hoe informeel mag de overheid
zijn en wanneer?
De overheid en web 2.0
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

2. Zoeken naar evenwicht:
maatschappelijk perspectief
 Web 2.0 verbetert de samenleving: bron van
kennis, egalitair, democratisch
 Web 2.0 brengt de samenleving in gevaar: bron
van domheid, manipulatie, anarchisme
 Web 2.0 doet beide: het is een afbeelding van de
samenleving en verandert de samenleving
 Niet het document maar de interactie tussen
mensen staat centraal
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

3. Zoeken naar evenwicht:
archiveringsperspectief
 Nieuwe media integreren in bestaande
archiveringssystemen met bestaande universele
classificaties, archiveringsregimes en
metadataschema’s
 Het traditionele records management overboord
(Steve Bailey). wisdom of the crowds - social
tagging
 Flexibele archivering met verschillende zware en
minder zware archiveringsregimes
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

4. Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

5. Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

6. De overheid in de industriële maatschappij en de kennismaatschappij
Maatschappelijke structuur industriële maatschappij kennismaatschappij
Besturingsparadigma hiërarchische organisatie netwerkorganisatie
Organisatie activiteiten beleidsterreinen, maatschappelijke problemen,
departementen, afdelingen, doos gereedschap, flexibele
bestuurslagen toedeling; het Nieuwe Werken
Organisatie kennisproductie Van het algemene naar het Vanuit het probleem naar de
bijzondere context
Organisatie onderwijs disciplinegericht competentiegericht
Structurering processen zware structuur lichte structuur
Structurering archivering sterk, geprecoördineerd zwak, gepostcoördineerd
classificaties folksonomies
Aanpak problemen automatisering creatieve vermogens aanspreken
Ook in de kennismaatschappij worden auto’s worden geproduceerd!
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

7. Visie op werk: het onderwijs
 De leeromgeving is de maatschappij
 De leeromgeving is een werkomgeving
 Onderwijs is gezamenlijke kennisconstructie
 Organisatie is deels zelforganisatie
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

8. Organisatie van het werk
 Platte organisatie met duidelijke hiërarchie
 Schoolgemeenschap met deel-communities
 Lerend werken, werkend leren 24 uur per dag
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

9. Infrastructuur
 Elektronische leeromgeving (ELO) en
schoolgebouw voor de hele schoolgemeenschap
 Elke student heeft met de eigen laptop toegang
tot intranet en internet
 Een studentendomein voor elk jaar
 Een blackboardpagina per lesblok voor elke
groep
 De omgeving faciliteert communities
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

10. Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

11. Blackboard als archiveringssysteem
 Personalia en leermiddelen gekopieerd uit
andere bestanden
 Beoordelingen geëxporteerd naar
cijferprogramma
 (Werkstukken geprint en door school beheerd)
 Werkstukken geëxporteerd naar digitaal
portfolio (door student beheerd ook na school)
 Procesdocumentatie en andere info vernietigd
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

12. Andere sociale media voor intern
gebruik
 Wikipedia: studenten leren informatie te
waarderen en zich toe te eigenen zonder te
plagiëren
 Andere wiki’s: gebruikt als informatiebron of
zelf gemaakt en ev. gelinkt aan BB (PDA)
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

13. Sociale media tussen publiek en
privé
 Weblogs: student rapporteert over stage
 MySpace, Hyves en LinkedIn: pagina’s van docenten,
andere personeelsleden en studenten, individueel, als
school of als vereniging; student schrijft over docent
 YouTube en Flickr: verslagen van stages en excursies,
kertbomen en een dronken student
 Communities of practice (Erfgoed 2.0): docenten en
studenten
 Leden van de schoolgemeenschap in verschillende
rollen
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

14. Wanneer gaat het goed?
 Communities bestaan uit bekenden (en zijn dus
ook niet te groot)
 Doel duidelijk aan school gerelateerd en thema’s
door school geïnspireerd
 Alle deelnemers kennen hun rol en gedragen
zich ernaar
 Aan processen waarin web 2.0 wordt toegepast
worden geen hoge verantwoordings- en
bewijseisen gesteld
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

15. Werkprocessen RWA Centrali- Structu- Archi- automa- Web 2.0
satie rering vering tisering
besluitvorming ••• •• ••
•• •• •••
beleidsontwikkeling •• • • •
organisatie onderwijs •• ••• •••
onderwijsuitvoering • • • •••
externe voorlichting en werving ••• ••• ••• •••
• • • •
ondersteunende processen •••• ••• ••• •••
•• •• •• •
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

16. In welke processen kunnen we netwerken?
procestype proces structurering bijzonderheden Web 2.0
Ondersteunende P&O ••• Gecentraliseerd info
processen geoutsourced
geautomatiseerd
Externe Voorlichting en •• Eenrichtings- info
communicatie consultatie verkeer
informatie- • Meningsvorming Kennisproductie
uitwisseling maatsch. debat
Informatie- •• uitbesteding Kennisproductie
verstrekking werkplaats
Productie-processen Beschikkingen, ••• eGovernment info
vonnissen,
transacties
Uitvoering werken •• burgerinitiatieven Kennisproductie
Beleidsprocessen beleidsbepaling • De Vries, verantwoording
Verhagen
beleidsvoorbereiding • burgerinitiatieven Kennisproductie!
Besturingsprocessen beslissen •• Obama op info
YouTube
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

17. Uitdaging
 Vernetwerk waar mogelijk zwak gestructureerde
processen en stappen in sterk gestructureerde
processen
 Creëer verschillende archiveringsregimes
 Zorg voor goede interfaces tussen de systemen.
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

18. Documentatie van de interactie
van ambtenaren in netwerken
 Interne netwerken: samen kennis produceren
 Rollen en opdracht gedocumenteerd
 Het netwerk levert het gevraagde product (de
informatie)
 Documentatie van proces van kennisproductie voor
extern en intern
 Archiveringsfunctie ingebouwd in software
 Lifestreaming backup
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

19. Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

20. Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

21. Documentatie van de interactie
van ambtenaren in netwerken
 Netwerken van ambtenaren en burgers: zinvolle
interactie onder regie van de overheid
 Rollen, vrijheden ambtenaar en verwachtingen
burgers gedocumenteerd
 Documentatie interactie, ook voor verantwoording
 Lifestreaming backup
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

22. Documentatie van de interactie
van ambtenaren in netwerken
 Sociale netwerken
 Communities of practice, communities of interest,
vriendennetwerken
 Sociale netwerken documenteren?
 De privé-berichten van een ambtenaar in sociale
platforms zijn privé
 Gedrag gereguleerd door Civil Service Code
 Chatboxen: interactieve informatieverstrekking
 RKS ingebouwd in sofware.
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

23. Kwaliteit: productieproces
 Identificatiedeelnemers,
representativiteit, voorkomen van
kaping, motieven en belangen van
deelnemers, mate van transparantie,
regie, doel, afbakening, besluitvorming,
onderwerpen. Van Twist in Ambtenaar
2.0.
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

24. Kwaliteit: betrouwbaarheid
 Is de massa wijzer dan de expert? Andrew Keen;
Fortuijn
 People prefer ‘bad’ content. John Barrett
 Hoe massaal is de massa? Digg, Wikipedia: a gentle
dictatorship. Chris Wilson
 Wat zeggen ratings? Manipulatie en positieve feedback
loop.
 Manipulatie (Driek van Wissen) en sabotage (Geenstijl).
 Pressiegroepen. The Issue Crawler. Richard Rogers.
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

25. Kwaliteit: onderzoeksmethode
 Waardering
 Tagging: contextualisering en
betekenisgeving
 Verantwoording
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

26. Records manager: doelstellingen
 bedrijfsvoering, verantwoording en
bewijs
 duurzame documentatie van interactie
overheid - burger
 De gezamenlijke kennisproductie
bevorderen
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

27. Records manager: middelen
 Archiveringsystemen beheren
 Archiefstukken in hun context beschikbaar
stellen
 Kennisbronnen en kennisproductie
documenteren en waarderen
 Informatietransfers in netwerkomgevingen
regisseren
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

28. Records manager: competenties
 Vakkennis, incl. waarderen van info, werkprocessen,
rollen, actoren, platforms en netwerken.
 Flexibiliteit. Representatiestandaards,
archiveringsregimes, toegankelijkheid, verantwoording,
bewijs, authenticiteit, betrouwbaarheid relateren aan
proces, rol, omgeving
 Bestuurlijke sensitiviteit, inzicht in rollen en
machtsuitoefening
 Professioneel gedrag: beroepscode, opleiding, na- en
bijscholing
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010

29. Tenslotte: vertrouwen
 Documenteren is wantrouwen; document is
manipulatie.
 Hoe minder vertrouwen, hoe meer verantwoording en
bewijs.
 Vertrouwen bevorderen door maatschappelijk debat ,
participatie, zelfredzaamheid en zelfregulering
 Vertrouwen vertalen in gaten in het bastion, mensen
tussen de stukken
 Web 2.0 kan helpen; goede records managers ook
Doxis Web 2.0 Thomassen UvA 2010