ที่มา คู่มือการใช้ยาสำหรับบุคลากรสาธารณสุข

1. รายชื่อยาที่ห้ามบดหรือทาให้แตก หรือห้ามให้ทางสายให้อาหาร (เรียงตามอักษรด้วยชือทางการค้าของบริษัทยาต้นแบบเท่านั้น)
่
ชื่อยา เหตุผลที่ห้ามบดหรือทาให้แตก
ตัวยาสาคัญ
(ชื่อทางการค้า) หรือห้ามให้ทางสายให้อาหาร
ผู้ป่วยต้องอยู่ในท่านั่งอย่างน้อย 30 นาทีหลังให้ยา เพื่อลดโอกาสของการเกิด
Actonel Risedronate
แผลในหลอดอาหาร
Adalat CR Nifedipine ออกฤทธิ์นาน
Addi-K Potassium chloride ออกฤทธิ์นาน
Dipyridamole +
Aggrenox ออกฤทธิ์นาน
Acetylsalicylic acid
Alkeran Melphalan มีพิษต่อเซลล์ เสี่ยงต่อผู้บริหารยา
Aspent Aspirin เคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า
Aspent-M Aspirin เคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า
Amoxicillin/
Augmentin เหนียวเมื่อบด เสื่อมสภาพเมื่อชื้น
clavulanic acid
ผู้ป่วยต้องอยู่ในท่านั่งอย่างน้อย 30 นาทีหลังให้ยา เพื่อลดโอกาสของการเกิด
Bonviva Ibandronic acid
แผลในหลอดอาหาร
Cardil SR Diltiazem ออกฤทธิ์นาน
Cardepine Nicardipine ออกฤทธิ์นาน
Cardura XL Doxazosin ออกฤทธิ์นาน
Cellcept Mycophenolate mofetil กดภูมิคุ้มกัน เสี่ยงต่อผู้บริหารยา
Loratadine +
Clarinase 24 hour ออกฤทธิ์นาน
Pseudoephedrine
Clomid Clomiphene เสี่ยงต่อผู้บริหารยาที่เป็นสตรีตั้งครรภ์ (pregnancy risk category X)
Pancreatin + Enzyme
Combizym concentrate from Aspergillus เคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า
oryzae
Concerta Methylphenidate ออกฤทธิ์นาน
Controloc Pantoprazole เคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า
Pancreatin (corresponding
Creon 10000 เคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า
to lipase, amylase, protease)
Cytotec Misoprostol เสี่ยงต่อผู้บริหารยาที่เป็นสตรีตั้งครรภ์ (pregnancy risk category X)
Depakine Sodium valproate เคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า
Depakine chrono Sodium valproate ออกฤทธิ์นาน
Detrusitol SR Tolterodine ออกฤทธิ์นาน
Dilantin Kapseal Phenytoin ออกฤทธิ์นาน 4
Distaclor MR Cefaclor ออกฤทธิ์นาน
Dulcolax Bisacodyl เคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า
Endoxan Cyclophosphamide มีพิษต่อเซลล์ เสี่ยงต่อผู้บริหารยา
Efexor-XR Venlafaxine ออกฤทธิ์นาน
Fludara Fludarabine มีพิษต่อเซลล์ เสี่ยงต่อผู้บริหารยา
ผู้ป่วยต้องอยู่ในท่านั่งอย่างน้อย 30 นาทีหลังให้ยา เพื่อลดโอกาสของการเกิด
Fosamax Alendronate
แผลในหลอดอาหาร
Harnal Tamsulosin ออกฤทธิ์นาน
Herbesser 90 SR Diltiazem ออกฤทธิ์นาน
Herbesser R100 Diltiazem ออกฤทธิ์นาน
Herbesser R200 Diltiazem ออกฤทธิ์นาน
Hydrea Hydroxyurea มีพิษต่อเซลล์ เสี่ยงต่อผู้บริหารยา
Imdur Isosorbide-5-mononitrate ออกฤทธิ์นาน 3
Imuran Azathioprine กดภูมิคุ้มกัน เสี่ยงต่อผู้บริหารยา

2. Isoptin SR Verapamil ออกฤทธิ์นาน 3
Kapanol Morphine ออกฤทธิ์นาน 4
Klacid MR Clarithromycin ออกฤทธิ์นาน
Lanvis Thioguanine มีพิษต่อเซลล์ เสี่ยงต่อผู้บริหารยา
Leukeran Chlorambucil มีพิษต่อเซลล์ เสี่ยงต่อผู้บริหารยา
Losec MUPS Omeprazole ยาเม็ดแตกตัวเร็วให้แกรนูลเคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า 2
Madopar HBS Levodopa + Benserazide ออกฤทธิ์นาน
Mesacol Mesalazine เคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า
Methotrexate-EBEWE Methotrexate มีพิษต่อเซลล์ เสี่ยงต่อผู้บริหารยา
Miracid Omeprazole แคปซูลบรรจุเพลเล็ตเคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า 1
Monolin SR Isosorbide mononitrate ออกฤทธิ์นาน 4
Myfortic Mycophenolate เคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า
Myleran Busulphan มีพิษต่อเซลล์ เสี่ยงต่อผู้บริหารยา
Natrilix SR Indapamide ออกฤทธิ์นาน
Nexium MUPS Esomeprazole ยาเม็ดแตกตัวเร็วให้แกรนูลเคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า 2
Norflex Orphenadrine ออกฤทธิ์นาน
Nuelin SR Theophylline ออกฤทธิ์นาน
Pariet Rabeprazole ยาเม็ดแตกตัวเร็วให้แกรนูลเคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า 2
Pentasa Mesalazine ออกฤทธิ์นาน
Prevacid FDT Lansoprazole ยาเม็ดแตกตัวเร็วให้แกรนูลเคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า 2
Proscar Finasteride เสี่ยงต่อผู้บริหารยาที่เป็นสตรีตั้งครรภ์ (pregnancy risk category X)
Puri-nethol Mercaptopurine มีพิษต่อเซลล์ เสี่ยงต่อผู้บริหารยา
Quomem Bupropion ออกฤทธิ์นาน
Roaccutane Isotretinoin เสี่ยงต่อผู้บริหารยาที่เป็นสตรีตั้งครรภ์ (pregnancy risk category X)
Salazopyrin EN Sulfasalazine เคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า
Salofalk Mesalazine เคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า
Strattera Atomoxetine ระคายเคืองต่อดวงตา เสี่ยงต่อผู้บริหารยา
Supralip NT Fenofibrate ออกฤทธิ์นาน
Tegretol CR Carbamazepine ออกฤทธิ์นาน
Tracleer Bosentan เสี่ยงต่อผู้บริหารยาที่เป็นสตรีตั้งครรภ์ (pregnancy risk category X)
Tramal Retard Tramadol ออกฤทธิ์นาน
Trental 400 Pentoxifylline ออกฤทธิ์นาน
Trivastal retard Piribedil ออกฤทธิ์นาน
Tylenol 8 hour Paracetamol 2-layer caplet
UFT Tegafur + Uracil มีพิษต่อเซลล์ เสี่ยงต่อผู้บริหารยา
Vastarel MR Trimetazidine ออกฤทธิ์นาน
Vepesid Etoposide มีพิษต่อเซลล์ เสี่ยงต่อผู้บริหารยา
Videx EC Didanosine เคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า
Voltaren Diclofenac เคลือบเอ็นเทอริก ออกฤทธิ์ช้า
Voltaren SR Diclofenac ออกฤทธิ์นาน
Xatral XL Alfuzosin ออกฤทธิ์นาน
Xeloda Capecitabine มีพิษต่อเซลล์ เสี่ยงต่อผู้บริหารยา
1
แกะแคปซูลได้ นายาที่เทออกจากแคปซูลผสมน้าโดยไม่บดก่อน แล้วนาน้าที่มียาผสมอยู่นั้นไปให้ทางสายให้อาหาร
2
ใส่เม็ดยาลงในกระบอกให้ยาที่ต่อกับสายให้อาหาร เติมน้า เขย่าเบาๆ จนเม็ดยาละลาย กลายเป็นเม็ดเล็กๆ กระจายตัวในน้า แล้วจึงดันยาลงไปตามสายให้
อาหารทันที
3
หักเม็ดได้ตามรอยบาก
4
แกะแคปซูล เทผงยาที่อยู่ภายในลงในสายให้อาหาร แล้วล้างสายทันทีด้วยน้า และต้องปรับขนาดยาทีให้ด้วย่

3. ข้อแนะนาในการให้ยาผ่านทางสายให้อาหาร
ยา ปัญหา ข้อแนะนา
Acidic medication จับตัวเป็นก้อนเมื่อผสมกับ enteral nutrition และทาให้ หยุดการให้อาหารก่อนและหลังให้ยา 1-2 ชั่วโมง
syrup, เกิดการอุดตันของสาย
ยาทีมี pH<4
่
Aluminium- ยาจับกับโปรตีนในอาหาร โดยจับตัวเป็นก้อนและทาให้เกิด ไม่ควรให้ในผู้ป่วยทีได้รับอาหารที่มี high molecular weight
่
containing antacid การอุดตันของสาย protein ถ้าจาเป็นต้องใช้ ควรหยุดให้อาหารก่อนและหลังให้ยา
ร่วมกับการ flush สาย
Bulk forming มีการจับตัวเป็น semisolid และมีความหนืดเมื่อผสมกับน้า พิจารณาให้ยาระบายชนิดอื่น
laxative ทาให้เกิดการอุดตันของสาย
Psyllium
(Metamucil®)
Carbamazepine ยาเกาะติดกับสายให้อาหาร ทาให้การดูดซึมยาลดลง - ละลายตัวยาในน้าให้มีความหนืดน้อย
- หยุดการให้อาหารก่อนและหลังให้ยาอย่างน้อย 2 ชั่วโมง
Cholestyramine มีการจับตัวเป็น semisolid และมีความหนืดเมื่อผสมกับน้า
ทาให้เกิดการอุดตันของสาย
Phenytoin ระดับยาในเลือดลดลง เมื่อให้ร่วมกับ enteral nutrition - หยุดให้อาหาร 2 ชั่วโมงก่อนและหลังให้ยาร่วมกับการ flush สาย
ให้อาหาร หรือ
- ไม่ต้องหยุดให้อาหารแต่ให้เพิ่มขนาดยา หรือให้ยาวันละครั้ง
- ติดตามระดับยาในเลือดอย่างใกล้ชิด
Proton-pump inhibitors
Lansoprazole เป็นยาที่อยู่ในรูป delayed-release capsules ที่ กรณีปลายสายอยู่ที่กระเพาะอาหาร ควรผสมแกรนูลกับน้าผลไม้ซึ่งมี
Omeprazole capsule ประกอบด้วยตัวยาที่เป็น enteric-coated granules การ ฤทธิ์เป็นกรด และ flush สายด้วยน้าผลไม้หลังให้ยา
บด granules จะมีผลทาให้ยาถูกทาลายด้วยกรดใน กรณีปลายสายอยู่ที่ลาไส้เล็ก ผสมแกรนูล กับสารละลายด่าง เช่น
กระเพาะอาหารก่อนที่จะถูกดูดซึมที่ลาไส้เล็ก และจะทาให้ sodium bicarbonate 8.4% solution
สายอุดตัน เนื่องจากยาจะจับตัวกัน
Esomeprazole MUPS อยู่ในรูป enteric-coated, delayed-release tablets อาจละลาย esomeprazole MUPS, omeprazole MUPS และ
Omeprazole MUPS lansoprazole FDT ในน้าผลไม้หรือน้าเปล่า และให้ทาง NG tube
Lansoprazole แต่ห้ามละลาย pantoprazole และ rabeprazole เพื่อให้ทาง NG
FDT tube
Pantoprazole
Rabeprazole
Quinolones Bioavailability ลดลง - หยุดให้อาหาร 2 ชั่วโมงก่อนและหลังให้ยา
- ciprofloxacin ระดับยาสูงสุดลดลง - พิจารณายาในรูปแบบยาฉีด
- levofloxacin ระยะเวลาที่ระดับยาขึ้นสูงสุดนานขึ้น
- ofloxacin
Sucralfate ยาจับกับโปรตีนในอาหาร โดยจับตัวเป็นก้อนและทาให้เกิด - หยุดให้อาหารก่อนและหลังให้ยา 1 ชั่วโมง กรณีที่ใช้ใน stress
การอุดตันของสาย ulcer จะต้องหยุดให้อาหารถึง 12 ชั่วโมงต่อวัน จึงควรเปลี่ยนไปใช้
H2-antagonist แทน
Warfarin ผลของยาลดลงในผู้ป่วยทีได้รับ enteral nutrition
่ - หลีกเลี่ยงการให้ warfarin ร่วมกับ vitamin K
- กรณีที่มีความจาเป็น ควรมีการติดตามค่า PT, INR และปรับยา
ตามค่าดังกล่าว
- เปลี่ยนไปใช้ anticoagulant ตัวอื่น เช่น heparin, LMWH