1. Хичээл 10

2.  Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
 Програмчилсан Оролт / гаралт ба завгүй хүлээлт
 Санах ойн шууд хандалт
 Оролт / гаралтын үйлдлийг удирдах ПХ-н
ПХ-
боломжууд

3. Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
Компьютерийн үндсэн хоѐр үйлдэл нь
оролт/гаралт ба тооцоололт юм.
юм.
Үйлдлийн систем нь Оролт/гаралтын
үйлдэл ба төхөөрөмжүүдийг удирдах, хянах
ажлыг гүйцэтгэдэг.
гүйцэтгэдэг.

4. Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
Компьютерт маш олон төрлийн Оролт /
гаралтын төхөөрөмжүүд ашигладаг ба
тэдгээрийг оновчтойгоор удирдах нь
компьютерийн систем зохион бүтээгчдэд маш
их хүндрэлтэй байдаг.
байдаг.
Компьютерийн хурд сүүлийн хэдэн жилд
жил бүр 50-80% нэмэгдэж байна. Гэтэл Оролт
50-80% байна.
/ гаралтын төхөөрөмжийн хурд жилдээ 5%
орчим нэмэгдэж байна.
байна.

5. Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
Компьютерийн хөгжлийг харахад :
1. Процессорын хурд 18 сар тутам 2 дахин
өсч байна.
2. Санах ойн хэмжээ 18 сар тутам 2 дахин
өсч байна.
3. Дискний багтаамж 12-18 сард 2 дахин
12-
өсч байна.
4. Дискнээс унших хурд 10 жил тутамд 2
дахин өсч байна
байна.

6. Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
Оролт / гаралтын технологийг зохион
бүтээгчид хоорондоо үл авцалдах хоѐр асуудлыг
шийдэх шаардлагатай болдог.
болдог.
 Эхний асуудал нь орчин үеийн компьютерийн
системд бүх ТХ, технологиуд нэгтгэгдэн
стандартчилагдаж байна.
байна.
 Нөгөө талаас өдөр ирэх тутам урьд нь огт
байгаагүй, хэний ч төсөөлж байгаагүй техник,
тоног төхөөрөмжүүд шинээр ашиглалтанд
орсоор байна.
байна.

7. Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
Эдгээрийг урьд зохиосон стандарт
Оролт / гаралтын технологиудад багтаах нь
хүндрэлтэй учир урьд ашиглаж байсан порт,
шугам, төхөөрөмжүүдэд тааруулан шинэ
техник, технологи зохион бүтээх
шаардлагатай.
шаардлагатай.

8. Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
Оролт / гаралтын үйлдэлд олон тооны
ялгаатай төхөөрөмжийг ашигладаг.
ашигладаг.
Тэдгээрт хэрхэн хандах, ангилах нь
Оролт / гаралтын үйлдлийг хийхэд онц чухал
үүрэгтэй.
үүрэгтэй. Оролт / гаралтын төхөөрөмжийг
тодорхой шинж чанараар нь ангилна.
ангилна.

9. Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
Харьцах объект:
объект:
Õүн ба машинтай харьцах эсвэл дэд
системүүдийг холбох зэрэгт Оролт/
гаралтын төхөөрөмжийг ашигладаг.
ашигладаг.

10. Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
Мэдээлэл дамжуулах хурд :
гар ба хулгана нь маш бага хурдтайгаар мэдээлэл
дамжуулдаг бол график карт, гигабитийн
сүлжээ зэрэг нь секундэд хэдэн сая байт мэдээлэл
дамжуулдаг.

11. Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
Төхөөрөмж Хурд
Гар 10байт/сек
Хулгана 100 байт/сек
Модем 7Кб/сек
Утасны шугам 8Кб/сек
Лазерийн принтер 100Кб/сек
Скайнер 400Кб/сек

12. Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
Ашиглах програм хангамж:
хангамж:
төхөөрөмжийг удирдах, харьцах програм хангамж нь
төхөөрөмж бүрд ялгаатай байдаг. Гар ба хулганыг
байдаг.
удирдах ПХ нь энгийн байхаас гадна ҮС-д бага
ҮС-
зэрэглэлтэй байдаг. График карт, өндөр хурдтай
байдаг.
сүлжээний төхөөрөмжүүдийг удирдах ПХ нь ҮС-д ҮС-
маш өндөр зэрэглэлтэй байдаг. ҮС нь Оролт /
байдаг.
гаралтын төхөөрөмжтэй харьцахын тулд уг
төхөөрөмжийн удирдлагын регистрт удирдлагын
мэдээллийг бичих, унших, уг төхөөрөмжийн хаягаас
мэдээллийг унших, бичих аргаар харьцана.
харьцана.

13. Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
Өгөгдлийн дүрслэл:
дүрслэл:
өгөгдлийг хэрхэн дүрсэлж байгаа хэлбэр,
стандартаар нь Оролт / гаралтын төхөөрөмжийг
ангилж болно. Жнь : гараас өгөгдөл ямар нэг
болно.
кодлолтгүйгээр төхөөрөмжид шууд очдог бол
мэдээллийг дэлгэцэнд дүрслэхдээ дэлгэцийн горимоос
хамааран нарийн кодлож өгдөг.
өгдөг.

14. Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
Алдаа боловсруулалт:
боловсруулалт:
дамжиж байгаа өгөгдөлд гарч байгаа алдааг
боловсруулах хэлбэр нь төхөөрөмжүүдэд ялгаатай
байх нь бий. Мөн алдаа гарсан тохиолдолд үзүүлэх
бий.
хариу үйлдэл нь төхөөрөмж бүрийн хувьд өөр байна.
байна.

15. Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
Өгөгдлийн дүрслэл:
дүрслэл:
өгөгдлийг хэрхэн дүрсэлж байгаа хэлбэр,
стандартаар нь Оролт / гаралтын төхөөрөмжийг
ангилж болно. Жнь : гараас өгөгдөл ямар нэг
болно.
кодлолтгүйгээр төхөөрөмжид шууд очдог бол
мэдээллийг дэлгэцэнд дүрслэхдээ дэлгэцийн горимоос
хамааран нарийн кодлож өгдөг.
өгдөг.

16. Оролт / гаралтын төхөөрөмжүүд
Оролт / гаралтын төхөөрөмж нь олон
төрөл байдаг ч тэдгээртэй харьцахад энгийн
болгох үүднээс төхөөрөмж удирдах програм
ашиглан бүгдийг нэг ижил буюу ойролцоо
интерфейстэй болгож өгдөг.
өгдөг.
Өөрөөр хэлбэл төхөөрөмжийг удирдах ТХ нь
цөөн, ПХ нь бүр цөөн тоотой байдаг. Ингэснээр
байдаг.
ҮС-
ҮС-н Оролт / гаралтыг удирдах дэд систем нь нэг
дор олон тооны ялгаатай төхөөрөмж удирдах
боломжтой болдог.
болдог.

17. Програмчилсан Оролт / гаралт ба завгүй
хүлээлт

18. Програмчилсан Оролт / гаралт ба завгүй
хүлээлт
• Оролт / гаралтын үйлдэл нь компьютертэй зэрэг үүссэн
гэж үзэж болно. Анх Оролт / гаралтын үйлдлийг polling
болно.
буюу завгүй хүлээлт ашиглан гүйцэтгэдэг байсан.
байсан.
• Энэ нь процессор мэдээлэл боловсруулах үйлдлээс гадна
Оролт / гаралтын төхөөрөмжийн төлвийг байнга шалган,
• Оролт / гаралтын үйлдэл хийхэд бэлэн болмогц уг үйлдлийг
гүйцэтгэж эхэлнэ.
эхэлнэ.
• Оролт / гаралтын үйлдлээр дамжиж буй бүх өгөгдөл
процессороос дамждаг.
дамждаг.

19. Програмчилсан Оролт / гаралт ба завгүй
хүлээлт
• Завгүй хүлээлтийн үйлдэл нь дотроо дэд үйлдлийг агуулна.
агуулна.
• Оролт / гаралтын төхөөрөмжийн төлвийн битийг
агуулсан байтыг авах
• Төлвийн байтад логик “ба”үйлдэл хийж, Оролт /
гаралтын төхөөрөмжийн төлвийн битийг гарган авах If
үйлдэл хийх
Эдгээр үйлдлийг нэг удаа гүйцэтгэх нь хангалттай хурдан,
юм.
юм.
Гэтэл Оролт / гаралтын үйлдлийг хийхийн тулд
завгүй хүлээх арга буюу програмчилсан Оролт / гаралт нь
мөч тутамд төхөөрөмжийн төлвийг шàлгах хэрэгтэй
болдог.
болдог.

20. Програмчилсан Оролт / гаралт ба завгүй
хүлээлт
Үүгээр ч барахгүй энэ технологи нь мультпрограмчлалыг
ашиглаж байгаа үед процесс хооронд удирдлага шилжих
ажлыг хүндрүүлдэг. Учир нь урсгалаар орж ирж буй
хүндрүүлдэг.
мэдээллийг цаг тухайн үед нь олж авахын тулд процесс
хоорондын удирдлага шилжилтийг хийхдээ маш
болгоомжтой байх хэрэгтэй.
хэрэгтэй.

21. Тасалдал ба тасалдлаар удирдах Оролт /
гаралт

22. Тасалдал ба тасалдлаар удирдах Оролт /
гаралт
Програмчилсан Оролт / гаралтын үйлдлийн хамгийн
том сул тал нь Оролт / гаралтын төлвийг байнга шалгах
явдал юм. Иймээс процессорт Оролт / гаралтын үйлдэл хийх
юм.
шаардлагатай байгаагаа тасалдлаар мэдэгдэх аргыг
ашиглах болсон. Ингэснээр завгүй хүлээлт байхгүй болох ч
болсон.
Оролт / гаралтын үйлдэлд оролцож буй бүх мэдээлэл
процессороор дамжсан хэвээрээ байна.
байна.

23. Тасалдал ба тасалдлаар удирдах Оролт /
гаралт
Өөрөөр хэлбэл Оролт / гаралтын үйлдлийг эхлүүлэх ба
дуусгах ажлыг тасалдлаар мэдэгдэх болсноор завгүй хүлээлт
байхгүй болсон боловч Оролт / гаралтын үйлдлийн үеэр
дамжиж байгаа бүх мэдээлэл төв процессороор дамжсан
хэвээрээ байна. Өмнөх технологид хэрэглэж байсан Оролт /
байна.
гаралтын модулийг өргөтгөн тасалдлаар удирдах
боломжтой Оролт / гаралтын модулийг ашиглах болсон.
болсон.

24. Санах ойн шууд хандалт

25. Тасалдал ба тасалдлаар удирдах Оролт /
гаралт
Оролт / гаралтын технологи нь хөгжсөөр Оролт /
гаралтын үйлдлийг гүйцэтгэгч нь өөрийн гэсэн санах ойтой
тусдаа процессор болж хувирсан. Оролт / гаралтын
хувирсан.
үйлдлээр дамжиж буй бүх мэдээлэл процессороор биш очих
ѐстой санах ойн хаягтай Оролт / гаралтын үйлдэл хийж буй
төхөөрөмжтэй шууд харьцах аргыг ашигласан нь техникийн
том дэвшил юм.
юм.

26. Тасалдал ба тасалдлаар удирдах Оролт /
гаралт
Энэ аргыг санах ойн шууд хандалт гэнэ. Энэ
гэнэ.
тохиолдолд төв процессор 2 удаа Оролт / гаралтын
үйлдлийн улмаас ажиллана. Энэ нь зохих хаягт бичих буюу
ажиллана.
хаягаас унших үйлдэлд эрх нээх, дараа нь уг эрхийг хаах
нээх,
үйлдлүүд юм. Санах ойн шууд хандалтын модулийг олон
юм.
хэлбэр,
хэлбэр, хэмжээтэйгээр хийдэг.
хийдэг.

27. Оролт / гаралтын үйлдлийг удирдах
ПХ-
ПХ-н боломжууд

28. Буферлэлт
Оролт / гаралтын үйлдэл нь компьютерийн үйл
ажиллагаанд голлох үүрэгтэй. Иймээс процесс бүр өөрийн
үүрэгтэй.
амьдралын туршид Оролт / гаралтын үйлдлийг зайлшгүй
хийнэ.
хийнэ. Мультпрограмчлал ашиглаж байхад процессын хийж
байгаа Оролт / гаралтын үйлдэлд оролцож буй өгөгдлийг
мөн процессыг ажиллах төлөвт байхад нь уг процесст
харгалзах Оролт / гаралтын үйлдлийг бүтнээр нь хийж
амжихгүй байх нь элбэг байдаг.
байдаг.

29. Буферлэлт
Үүгээр ч барахгүй Оролт / гаралтын үйлдлийг биеэ
даасан процессор гүйцэтгэдэг. Энэ процессороос орж ирсэн
гүйцэтгэдэг.
өгөгдлийг харгалзах процесст дамжуулахын тулд
дамжуулах явцад өгөгдлийг хадгалж байх буфер хэрэгтэй
болдог.
болдог.

30. Буферлэлт
Буферлэх олон арга байдаг.
Дан буферлэлт – санах ойн системийн мужид буфер
үүсгэдэг. Уг буфер рүү өгөгдлийг бичнэ. Процесс шаардсан
үед буфер дэх өгөгдлийг процессын санах ой руу авчирдаг.
Буфер дэх өгөгдлийг процессын орон зай руу зөөснөөс хойш
шинэ буфер үүснэ.

31. Буферлэлт
Хос буфер – системийн мужид 2 буфер байна. байна.
Процесс Оролт / гаралтын үйлдлээс эрс хурдан бол энэ арга
тохиромжтой.
тохиромжтой. Оролт / гаралтын төхөөрөмж нь нэг буфер
рүү бичээд дүүрэхээр нь түүнийгээ процессын орон зай руу
шилжүүлнэ.
шилжүүлнэ. Дараа нь 2 дахь буфер рүү бичнэ. Процесс эхний
бичнэ.
буферээс уншиж байх хооронд 2 дахь буфер дүүрдэг. дүүрдэг.
Ингэснээр процесс Оролт / гаралтын үйлдлийг хүлээж сул
зогсдоггүй.
зогсдоггүй. Эхний буфер дэх өгөгдлийг процесс уншиж байх
хооронд системийн санах ойд байгаа 2 дахь буфер дүүрч
амждаг.
амждаг. Хос буфер нь байтаар дамжуулдаг төхөөрөмжийн
хувьд ашиглахад дан буферээс давуу байж чаддаггүй.
чаддаггүй.

32. Буферлэлт
Эргэх буфер - Оролт / гаралтын үйлдэл нь тодорхой
давтамжтайгаар ажилладаг бол хос буфер хангалтгүй юм.
Иймээс 2-оос олон тооны буфер хэрэгтэй болдог. Эргэх
2-
буферт орж буй нэгж буфер бүр нь биеэ даасан буфер юм.