Op 25 januari kwamen 40 OR-leden uit de kinderopvang bij elkaar. Dit is de presentatie en een deel van de uitkomsten en tips van de dag.

1. ‘Bezuinigingen in de kinderopvang;
wat is de invloed van onze OR?
1
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

2. Waarom dit thema?
De kinderopvang beleeft spannende tijden…
● Als gevolg van economische recessie bezuinigt
de overheid: ook bezuinigingen bij de kinderopvang…
● Door korting op de ouderbijdrage hebben ouders minder te besteden.
● Kinderopvangorganisaties kampen met vraaguitval…
● Onzekerheid bij personeel over behoud werk en flexibele inzet…
● In eerste kwartaal 2012 nemen kinderopvangorganisaties
beslissingen over openingstijden en locaties…
● Overleg tussen bestuurder-directeur en de OR,
maar ook overleg met ouders, personeel en vakbonden…
Wat staat onze OR nu te doen?
2
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

3. Onze doelen
1. Je krijgt inzicht in hoe kinderopvangorganisaties kunnen
omgaan met de gevolgen van vraaguitval. Je weet welke
maatregelen mogelijk zijn bij het inkrimpen van jullie
organisatie. En je hebt inzicht in de wijze waarop de OR
voorstellen kan toetsen voor aanpassingen in de organisatie
(adviesrecht van de OR) en aanpassingen voor de werknemers
(instemmingsrecht van de OR).
2. Je krijgt ook inzicht in de rol van de vakbonden bij ontslagen
van werknemers, evenals inzicht in de bepalingen in de Cao
Kinderopvang die van toepassing zijn.
3
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

4. Onze doelen voor vandaag
Doelen van deze themadag (2)
3. Je krijgt tips, handreikingen, voorbeelden en ideeën gekregen
over wat je als OR-leden kunt doen, in overleg met de
directeur en locatiemanagers, ook bij meningsverschillen over
de krimp in jullie organisatie.
4. En je krijgt tips en ideeën over hoe de directeur en de OR
kunnen communiceren met de achterban van werknemers en
hoe je daarbij aandacht besteed aan de zorgen en vragen van
je collega’s.
4
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

5. Programma
● De actuele ontwikkelingen binnen de kinderopvang:
wat zijn de gevolgen van de bezuinigingen?
● Waar staat de OR nu?
Wat betekenen de bezuinigingen voor onze rol?
● De aanpak van de problemen: verschillende posities en belangen.
De rechtspositie van de werknemers en de rol van de vakbond.
● Sterk in de OR! De OR is aan zet…
Aandachtspunten voor de rol van de OR
● De OR gaat verder: vervolgstappen voor de OR.
5
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

6. Mark Rutte
heeft geen kinderen…
Welke gevolgen
hebben
de bezuinigingen
van de regering
voor onze kinderopvang?
6
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

7. Bezuinigingen in de kinderopvang…
Een domino-effect… (1)
7
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

8. Bezuinigingen in de kinderopvang…
Een domino-effect… (2)
8
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

9. Hoe bezuinigt de rijksoverheid?
Regering bezuinigt in 2012 op de kinderopvangtoeslag voor ouders
1. Maximaal aantal uren te declareren voor kinderopvang terug naar 230 uur.
2. Kinderopvangtoeslag 2012 blijft op niveau van 2011: geen indexering.
3. Aanpassing inkomens- en percentagetabellen: de toeslagen voor het tweede
en derde kind gaan fors omlaag.
4. De overheid geeft geen ouderbijdrage meer voor de voorbereidingsuren voor
de buitenschoolse opvang.
En vervolgens in 2013…
1. Eigen bijdrage van € 15 per gezin per maand.
2. Afbouw vaste vergoeding eerste kind, vooral voor ouders met hoog inkomen.
Conclusie…
De kosten voor de kinderopvang stijgen voor ouders in alle inkomensgroepen…
Voor sommige ouders wel € 100 per maand.
9
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

10. Daarnaast ook bezuinigingen gemeenten…
Gemeenten bezuinigen op subsidies kinderopvang en onderwijs
● Ook gemeenten bezuinigingen, omdat zij minder geld krijgen van de
rijksoverheid.
● Gemeenten bezuinigingen daarom op subsidies voor peuterspeelzalen.
● Gemeenten bezuinigingen ook op subsidies voor onderwijs: dat heeft ook
gevolgen voor kinderopvang direct verbonden aan (brede) basisscholen.
● Als gevolg van gemeentelijke bezuinigingen verhogen sommige
kinderopvangorganisaties de kosten voor kinderopvang.
● Ook bezuinigingen op voorzieningen.
Conclusie…
Bezuinigingen van gemeenten leiden tot tekorten bij kinderopvangorganisaties,
betekenen daardoor soms ook tot een hogere ouderbijdrage en
noodgedwongen beperking van de kwaliteit bij de opvang.
10
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

11. Gevolgen op de werkvloer…
Wat merken we nu al op de locaties als gevolg van de bezuinigingen?
● Bij sommige locaties al sluiting van groepen.
● Medewerkers moeten soms eerder naar huis, wanneer er te weinig
kinderen in de groep zijn.
● Groeiende onzekerheid bij werknemers over behoud werk en flexibele inzet.
● Geen verlenging van tijdelijke contracten voor pedagogische medewerkers.
● Beperken of niet meer inhuren van uitzendkrachten.
● Inkrimpen van de niet-groeps-gebonden taakuren: werknemers werken zo
veel mogelijk op de groep zelf.
11
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

12. Gevolgen voor de directeur of Raad van Bestuur
en de OR…
Wat merken we nu al in het overleg tussen directeur en OR
als gevolg van de bezuinigingen en vraaguitval?
● Directeur of Raad van Bestuur toetsen financiële cijfers en de
bezettingsgraad van afzonderlijke locaties en diensten.
● Sommige directeuren informeren de OR regelmatig over vraaguitval en
welke locaties onder druk staan.
● OR’en vragen de directeur naar beslismomenten.
● Soms heeft de OR nauwelijks invloed, omdat de OR niet aandringt op een
formeel advies of instemming voor de OR.
● Soms al conflicten tussen de directeur of Raad van Bestuur en de OR:
bijvoorbeeld wanneer de directie zegt geen geld te hebben voor
eindejaarsuitkering. OR waakt over naleven van de Cao.
● OR’en vragen vaker advies bij vakbonden, trainers en adviseurs over
benutten van advies- en instemmingsrecht.
12
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

13. Vragen en knelpunten voor de OR… (1)
Wat staat de OR nu te doen? Afwachten of…?
● Voor iedere OR is van belang: hoe krijgen wij inzicht in de gevolgen van
bezuinigingen voor onze kinderopvangorganisatie?
● Dat betekent dat de OR probeert inzicht te krijgen in de financiële
gevolgen: bij welke locaties is er sprake van vraaguitval en welke locaties
staan in de ‘plus’ en in de ‘min’: welke locaties boeken verlies?
● De OR overlegt met de bestuurder-directeur over beslismomenten:
wanneer komt de directeur met voorstellen over sluiten van groepen,
aanpassen van openingstijden of in het ergste geval sluiting van locaties?
● Wanneer heeft de OR adviesrecht (bij reorganisatie) en of juist
instemmingsrecht (bij directe gevolgen voor personeel)?
● Wat hoort de OR op de werkvloer? Welke vragen van werknemers en
signalen over onrust wil de OR voorleggen aan de directeur?
● Hoe laat de OR zich adviseren? Door trainer, adviseur en vakbond?
13
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

14. Vragen en knelpunten voor de OR… (2)
Wat kan de OR nu al doen? Initiatief nemen!
● Maak met de bestuurder-directeur afspraken over wanneer en hoe de OR wordt
geïnformeerd over beslismomenten.
● Zorg dat je maandelijks inzicht hebt in de cijfers van vraaguitval. De OR is ook op de
hoogte welke locaties kampen met financiële problemen. Dat betekent
dat de OR afspraken maakt met de directeur over regelmatige informatie over
vraaguitval en financiële cijfers per locatie naar de OR.
● Bij besluiten van de directeur: zorg voor bedenktijd voor de OR – en overleg met de
werknemers! – tussen een voorgenomen besluit en een definitief besluit…
● Hoe wil de OR dat de flexibele inzet van werknemers – als gevolg van opheffen van
groepen, aanpassing openingstijden of sluiting locaties – inhoud krijgt? De OR kan
na overleg met werknemers zelf voorstellen doen.
● Onderhoud ook informele en formele contacten met ouders (de Ouderraad) en de
Raad van Bestuur. Wanneer en hoe kun je samenwerken?
14
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

15. Dilemma’s voor de OR…
Voor welke dilemma’s staan ondernemingsraden nu?
● Gaan we mee met voorstellen van de directeur over sluiting van groepen,
aanpassen van werktijden?
● Accepteren we het naar huis sturen van collega’s, wanneer er minder
kinderen op de groep zijn? Collega’s moeten dan hun overuren
compenseren of min-uren maken…
● Accepteren we het inkrimpen of afschaffen van – een deel van – de niet-
groepsgebonden uren?
● Hoe flexibel moet je als OR zijn?
15
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

16. Vragen om te bespreken…
● Welke gevolgen van bezuinigingen zijn nu al merkbaar?
● Welke vragen en zorgen hoort de OR van werknemers op de werkvloer?
En wat doet de OR met deze vragen en zorgen?
● Hoe gaat de OR om met de dilemma’s… (voor zover van toepassing)
- Gaan we mee met voorstellen van de directeur over sluiting van
groepen, aanpassen van werktijden?
- Accepteren we het naar huis sturen van collega’s, wanneer er
minder kinderen op de groep zijn? Collega’s moeten dan hun
overuren compenseren of min-uren maken…
- Accepteren we het inkrimpen of afschaffen van – een deel van –
de niet-groepsgebonden uren?
16
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

17. Wat zijn conclusies, knelpunten en aanbevelingen?
Conclusies zijn…
● Conclusie: we merken allemaal gevolgen van bezuinigingen, verschilt wel per
kinderopvangorganisatie.
● Conclusie bij de vraag ‘Hoe flexibel moet je zijn?’:
het moet van twee kanten komen: van zowel personeel en van de locatiemanager…
● Conclusie: Contractverlenging is onzeker, afname van dagdelen en minimale
inzetbaarheid (min-max-contacten) is onduidelijkheid: daardoor neemt de onrust en
onzekerheid op de werkvloer toe. Dat heeft ook gevolgen voor de kwaliteit van de
opvang.
● Conclusie: de OR moet alert zijn op het tijdig informatie krijgen van de directeur
over cijfers en besluiten. Dat betekent zowel formeel en ook informeel overleg.
17
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

18. Wat zijn conclusies, knelpunten en aanbevelingen(2)
Knelpunten zijn… (1)
● Knelpunt: Wat gebeurt er met de pedagogische medewerkers, die zelf kinderen
hebben? Hoe zorgen zij voor de opvang van hun kinderen?
● Knelpunt: Wordt er met twee maten gemeten, bij ontslag of juist helemaal niet? Wat
betekent deze willekeur van ontslag voor de OR?
● Knelpunt: niet-groeps-gebonden taakuren worden steeds minder. Dit verhoogt de
werkdruk.
● Knelpunt: De werkdruk neemt toe en de kwaliteit staat onder druk. Er is weinig
aandacht voor de emotionele veiligheid van kinderen. Wanneer toetst de GGD deze
kwaliteit? En wat betekent dit voor de rol van de OR? (GGD bellen!) (De antwoorden
van GGD verschillen…)
● Knelpunt: Werkgever verwacht hogere flexibiliteit van de werknemers. Kunnen
wisselende werknemers – verschillende gezichten – ingezet worden op de groep?
● Knelpunt: achterban reageert nauwelijks op de vragen van de OR. Werknemers
komen pas achteraf met vragen of durven zich niet te uiten.
18
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

19. Reacties (3)
Wat zijn conclusies, knelpunten en aanbevelingen?
Knelpunten zijn… (2)
● Knelpunt: Zomaar naar huis sturen van werknemers? Kan dat zomaar?
● Knelpunt: De directeur is in denken en handelen een stap verder dan de OR. Wat
betekent dit voor de rol van de OR? Het kost de OR soms moeite om daarbij haar
eigen positie en rol te bepalen…
● Knelpunt: In de media ontstaat een negatief beeld over de kinderopvang…
● Knelpunt: het alleen staan op de groep… (tot alleen staan op de BSO).
● Knelpunt: contracten van pedagogische medewerkers worden aangepast op basis
van andere werktijden van ouders.
19
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

20. Reacties … (4)
Wat zijn conclusies, aanbevelingen en knelpunten?
Aanbevelingen zijn… (1)
● Aanbeveling: De OR adviseert de Raad van Bestuur om tijdige informatie over
voorgenomen besluiten. De OR kan zich voorbereiden.
● Aanbeveling: Een andere OR is juist wel te spreken over het overleg met de
directeur. De directeur informeert tijdig de OR over te verwachten besluiten.
De OR moet echter wel alert zijn op veranderingen in de organisatie.
● Aanbeveling: De OR doet er goed aan om met de directeur afspraken te maken over
de eigen rol van de OR: wat is de toegevoegde waarde van de OR?
● Aanbeveling: informeer de directeur ook over de WOR-rechten van de OR.
● Aanbeveling: Indien kun je met een externe deskundige of trainer ook de rol van de
OR bespreken met de directeur…
● Aanbeveling: de communicatie met de bestuurder moet intensiever, we hebben
vaker overleg nodig met de bestuurder, zowel informeel en formeel (OV).
● Aanbeveling: De OR en directeur wisselen meningen en vragen uit via een digitaal
forum…
20
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

21. Reacties uit de groepen… (5)
Wat zijn jullie conclusies, aanbevelingen en knelpunten?
Aanbevelingen uit de groepen zijn… (2)
● Aanbeveling: Maak de achterban duidelijk wat de eigen rol van de OR is bij de
veranderingen binnen jullie organisatie. De OR wil weten wat er leeft op de
werkvloer en daarover de directeur of de Raad van Bestuur informeren. De OR wil
de besluiten over bezuinigingen of vraaguitval van de directeur of de Raad van
Bestuur toetsen. De OR wil voorstellen doen over hoe de flexibele inzet van
werknemers georganiseerd kan worden.
21
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12

22. Nieuwsgierig naar de rest…..
Wilt u de volledige presentatie ontvangen?
Wilt u meer informatie?
Wilt u begeleiding, advies, een training voor uw OR
www.fnvformaat.nl
Tel: 0348-497397
Vraag naar: Dineken Broekhuizen
22
Bezuinigingen in de
kinderopvang 25.1.12