Kreativiti dan inovasi perlu dibangunkan dalam kalangan murid. Guru perlu memahami tujuan kreativiti dan inovasi dalam pengajaran dan pembelajaran. Mulai tahun 2010 taklimat selama 1 jam mengenai kreativiti dan inovasi wajib dilaksanakan dalam semua kursus/perjumpaan anjuran KPM/JPN/PPD.

1. “KREATIVITI:
PEMBANGUNAN DAN
AMALAN DALAM
PENGAJARAN DAN
PEMBELAJARAN”

2. Minit Mesyuarat Khas Kreativiti dan Inovasi dalam
Pendidikan
23 Oktober 2009
Y. Bhg Tan Sri KPPM
Kreativiti perlu dibangunkan dalam kalangan
murid
Guru perlu memahami tujuan kreativiti dan
inovasi dalam p&p
Mulai tahun 2010 taklimat/makluman selama 1
jam mengenai kreativiti dan inovasi wajib
dilaksanakan dalam semua kursus/perjumpaan
anjuran Bhg KPM/JPN/PPD untuk memberi
kefahaman kepada pentadbir sekolah dan guru.

3. Apakah Kreativiti?
“Satu penghasilan karya atau produk atau
“Kreativiti adalah menggunakan imaginasi ciptaan asli dan sesuai. Asli merujuk kepada
untuk sampai ke satu penyelesaian masalah, karya yang original, karya atau produk atau
cabaran, soalan atau tugasan yang asli” ciptaan yang tidak dijangkakan. Sesuai merujuk
(QCA, 2007). kegunaan karya atau produk atau ciptaan
terhadap suatu keperluan (Sternberg & Lubart
1996; Lubart 2000)”
“ Kemampuan atau kebolehan
mencipta..” (Kamus Dewan, 1997)
“..kebolehan untuk mencernakan dan
menghasilkan idea baru dan asli. Idea
tersebut dihasilkan melalui ilham atau
“..idea kreatif ialah idea yang original dan
gabungan idea yang ada…(PPK, 1999).
asli. Pemikiran kreatif memerlukan individu
berfikir dalam arah atau hala yang baru;
meninggalkan corak pemikiran yang sedia ada
dan ke arah corak yang baru” (Paul E. Plsek,
1997).
“…aspek penting dalam kreativiti ialah kelancaran (fluency),
keluwesan (flexibility), kejelasan (elaboration) dan keaslian
(originality)” (Torrance, 1979

4. •Inovasi –
Kreativiti –
•Proses menjana
•Tindakan idea dan
penghasilan mengaplikasikan
idea, idea kreatif
pendekatan , dalam konteks
atau tindakan tertentu
baru

5. Kreativiti boleh dijelaskan sebagai:
• kebolehan atau kemampuan individu untuk
menghasilkan atau mencipta sesuatu,
menyelesaikan masalah dan mencapai
sesuatu objektif.
• kebolehan atau kemampuan individu untuk
menggunakan daya imaginasi, idea kreatif
dan pemikiran kreatif.
• kebolehan atau kemampuan individu untuk
menghasilkan idea yang tulen, asli atau
baru.
• hasil kreativiti mempunyai nilai, kegunaan
atau memenuhi sesuatu keperluan.

6. KONSEP KERANGKA PEMBANGUNAN DOMAIN
KREATIVITI (PDK)
INSAN YANG KREATIF
KOMUNIKASI
PERSEKITARAN

7. INDIKATOR PEMBANGUNAN
DOMAIN KREATIVITI
Indikator Amalan Operasi Metakognisi
Indikator Pentaksiran Kreativiti
- Indikator Pemikiran Kritis
- Indikator Pemikiran Kreatif

8. Operasi Metakognisi
Merancang Memantau Menilai
Indikator Indikator Indikator
• Mengesan matlamat dan objektif • Menentukan kualiti
• Mengenal pasti proses
yang ingin dicapai pencapaian matlamat
pemikiran kreatif
• Menentukan murid mendapat • Menilai ketepatan atau
• Mengenal pasti jawapan kepada persoalan
pelaksanaan pemikiran kesilapan keputusan
• Mengesan kesilapan dan • Mengenal pasti
kreatif yang berkesan halangan
• Murid menentukan keperluan untuk tindakan
• Tahu perkara yang belum lanjutan
matlamat diketahui
• Mengenal pasti • Menentukan
• Mengenal pasti keperluan untuk
halangan dan cara keberkesanan proses
tindakan susulan
mengatasi berfikir
• Mereka bentuk struktur, kaedah
• Meramal keputusan dan dan pendekatan sesuai • Pempertimbangkan
memberi alasan untuk menggunakan
• Mengesan kaedah dan strategi
proses pemikiran kreatif
• Mengenal pasti konteks, betul
dalam situasi lain
hubungkait dan analogi • Membuat keputusan
meneruskan atau mengubahsuai
strategi dan kaedah

9. Indikator Pentaksiran Kreativiti
Indikator Pentaksiran Kreativiti menjelaskan kriteria
dan indikator yang boleh digunakan oleh guru
semasa membuat pentaksiran terhadap proses dan
hasil kerja murid dalam P&P secara berterusan.
Indikator Pentaksiran Kreativiti merangkumi 2 sub
indikator iaitu
 Indikator Pemikiran Kritis
 Indikator Pemikiran Kreatif

10. Indikator
Pemikiran Kritis
Keobjektifan Kejituan Kegigihan
Indikator Indikator Indikator
• Kaedah yang dipilih • Langkah kemahiran • Mempelbagaikan kaedah
sesuai dengan tugasan berfikir diikuti dengan • Mengulangi kaedah yang
• Kemahiran berfikir yang betul digunakan
dipilih sesuai dengan • Kaedah dan prosedur • Mengemukan banyak
tugasan dijalankan dengan betul bukti yang boleh diterima
• Hujah, alasan dan bukti • Hujah dan alasan • Mempunyai alasan
berdasarkan data dan berdasarkan data dan terperinci
maklumat maklumat yang disokong
• Alat berfikir yang dipilih dengan fakta yang tepat
sesuai • Sumber maklumat dan
• ABM yang dipilih betul data berwibawa
dan sesuai • ABM digunakan dan
dikendalikan dengan betul

11. Indikator
Pemikiran Kreatif
Indikator
• Idea yang logik
• Idea berterusan
Kelancaran
• Idea yang bermakna
• Idea boleh ditokok tambah
• Idea boleh diubah suai
Keluwesan • Pelbagai penerangan rasional tentang idea
• Pelbagai contoh berkaitan tugasan
• Pelbagai kategori atau aspek
• Idea dihurai secara terperinci
Kejelasan
• Idea tersusun dan mudah difahami
• Idea adalan asli
• Idea tidak seperti yang biasa
Keaslian • Idea belum ada sebelumnya
• Frekuansi idea kecil

12. Mengapa Perlu Standard Pengajaran ?
• Menyelaras pengajaran kreativiti
• Memastikan pengajaran guru terarah
• Mematuhi prinsip kerangka pembangunan
domain kreativiti
10/5/2011 Bahagian Pembangunan 12
Kurikulum

13. STANDARD PENGAJARAN
PEMBANGUNAN DOMAIN KREATIVITI
Merancang Pengajaran dan
Pembelajaran
Membimbing dan Menjadi Fasilitator
Mentaksir Berterusan
Mengurus Persekitaran Pembelajaran
Membangunkan Komuniti

14. STANDARD PENGAJARAN
PEMBANGUNAN DOMAIN KREATIVITI
Merancang Pengajaran dan
Pembelajaran
Membimbing dan Menjadi Fasilitator
Mentaksir Berterusan
Mengurus Persekitaran Pembelajaran
Membangunkan Komuniti

15. AMALAN KREATIVITI DALAM P&P
4 Fasa Model Proses Kreatif
Fasa Persediaan
Fasa Imaginasi
Fasa Perkembangan
Fasa Tindakan

16. Fasa Persediaan
Pemerhatian Analisis
Indikator Amalan Indikator Amalan
1.1.1 Penggunaan deria 1.2.1 Membuat banding beza
1.1.2 Pemerhatian menyeluruh 1.2.2 Mengkategorikan kriteria
1.1.3 Penggunaan ABM yang sesuai 1.2.3 Mengumpul maklumat
1.1.4 Pengendalian ABM dengan betul 1.2.4 Menyusun maklumat
1.1.5 Penggunaan kaedah atau 1.2.5 Mengesan sebab berdasarkan
prosedur yang sesuai maklumat berwibawa
1.1.6 Mengenal ciri objek dengan tepat 1.2.6 Mengkaji kesan baik dan buruk
1.1.7 Mendapat makna dengan betul 1.2.7 Mengimbas kembali idea
1.1.8 Mengenal objek sekeliling yang 1.2.8 Mencari banyak bukti yang
berkaitan diterima dan disokong
berdasarkan fakta

17. Fasa Imaginasi
Penjanaan Idea Sintesis Idea
Indikator Amalan Indikator Amalan
• Menghasilkan idea baru • Membuat kesimpulan, itlak dan
• Menghasilkan idea secara membina tajuk
berterusan • Menghasilkan bentuk komunikasi
• Menghasilkan idea yang bermakna yang unik
• Mencari hubungkait, gabungjalin • Menentukan maklumat mencukupi
atau corak berdasarkan maklumat atau memerlukan tambahan
yang ada • Membuat keputusan tentang
sintesis akhir
• Membincang penilaian
• Menilai maklumat baharu
• Membuat refleksi

18. Fasa Perkembangan
Penambahbaikan Menilai
Indikator Amalan Indikator Amalan
• Menokok tambah idea • Memberi alasan yang tepat untuk
• Mengubah suai idea menolak atau menerima idea
• Memberi pelbagai penerangan • Menyatakan kekuatan dan
rasional tentang idea kelemahan berdasarkan bukti
• Memberi pelbagai contoh berkaitan • Membuat wajaran dengan betul
dengan tugasan • Membuat pilihan berdasarkan
• Memberi pelbagai kategori atau fakta tanpa prasangka
aspek

19. Fasa Tindakan
Pelaksanaan Amalan Berterusan
Indikator Amalan Indikator Amalan
• Menghuraikan idea dengan • Peka kepada perkara sekeliling
terperinci • Membuat pemerhatian untuk
• Menyusun idea secara tersusun dan mengenalpasti masalah kesilapan
mudah difahami dan kelemahan
• Menghasilkan idea baru • Mempratikkan proses kreatif untuk
menghasilkan idea baru secara
berterusan

20. MODEL PROSES
KREATIVITI
metakognisi
1. Persediaan
Analisis 2. Imaginasi
Pemerhatian Penjanaan idea
Amalan berterusan Sintesis idea metakognisi
metakognisi
Penambahbaikan
Pelaksanaan
4. Tindakan Penilaian
3. Perkembangan
metakognisi

21. MODEL PENGAJARAN DAN
PEMBELAJARAN KREATIF
Strategi P&P yang bermakna dalam
pelaksanaan dan pembangunan kreativiti
ialah:
• Konstruktivisme
• Inkuiri penemuan
• Pembelajaran berasaskan masalah
• Membuat keputusan
• Pembelajaran berasaskan projek

22. Perkaitan Proses Kreatif Terarah
dengan Model P&P
 Strategi-strategi pembelajaran tersebut
mempunyai keserasian dengan proses
kreatif terarah kerana ia dapat
diaplikasikan dengan semua disiplin ilmu.

23. Fokus Guru dan Murid bagi Setiap
Fasa
Proses kreatif terarah dalam P&P, perlu
diikuti langkah demi langkah bermula
daripada fasa
Persediaan,
Imaginasi,
Perkembangan dan
Tindakan

24. FASA PERSEDIAAN
Fokus Guru Fokus Murid
•Mewujudkan kesedaran, minat •Membuat pemerhatian secara
dan perasaan ingin tahu murid. aktif.
•Menyediakan situasi/konteks •Menyampaikan idea individu.
pembelajaran yang bermakna. •Menghubung kait pengalaman
•Mengemukakan soalan/masalah sedia ada dengan pengalaman
untuk mencetus dan menjana PERSEDIAAN
FASA baru.
idea murid. •Menyediakan minda murid
•Mencungkil idea murid dan untuk aktiviti dan tugasan akan
membanding beza idea mereka. datang.
•Orientasi idea, pengetahuan
dan pengalaman.

25. Sambungan..
Sampel Soalan
•Apa yang dimaksudkan dengan…?
•Beritahu secara lanjut tentang..?
•Apa yang buat anda/saya berfikir sedemikian..?
•Bagaimana anda/saya pasti?
•Bagaimana anda/saya mendapat idea sedemikian?

26. FASA IMAGINASI
Fokus Guru Fokus Murid
•Menyediakan situasi yang lebih •Melibatkan secara langsung
berfokus supaya murid dapat menjana dengan fenomena/bahan/
idea. konsep/alat.
•Menyediakan pengalaman untuk •Membangunkan asas pengalaman
sesuatu konsep atau pemahaman. bagi sesuatu konsep/fenomena.
•Meneroka dan menyiasat soalan murid. •Mengkonstruk idea baru
•Menguji dan membahaskan idea murid. •Membina asas kepada
•Mengenal pasti tahap kefahaman murid. pengalaman yang selari bagi/untuk
•Mengesan miskonsepsi/salah tanggap membantu mereka dalam proses
yang wujud. perkongsian dan berkomunikasi
•Memperkenalkan alat berfikir yang •Mentafsir maklumat/eviden/bukti
sesuai. dan menjelaskan
•Membina pelbagai bentuk penjelasan konsep/fenomena/idea.
berdasarkan eviden yang dikumpul.
•Membandingkan penjelasan
murid/kumpulan.

27. Sambungan..
Sampel Soalan
Bagaimana anda/saya akan..?
Bagaimana anda/saya boleh..?
Apa anda/saya akan buat jika..?
Bagaimana anda/saya tahu jika..?
Apa yang diperlukan untuk tahu lebih lanjut tentang….?
Mengapa anda/saya menggunakan kaedah/cara/teknik/ tersebut?
Bagaimana anda/saya dapat idea tersebut?

28. FASA PERKEMBANGAN
Fokus Guru Fokus Murid
•Mewujudkan situasi/konteks baru •Konstruk semula dan memberi
untuk menguji kefahaman penjelasan lanjut /kefahaman
dalam pelbagai mod (bertulis,
grafik, peta minda dll).
•Membuat hubung kait pelbagai
konsep yang berkaitan (related
concept)
•Aplikasikan pemahaman dengan
aktiviti harian.

29. Sambungan
Sampel Soalan
Bagaimana anda/saya mengesahkan/membuktikan…?
Apa akan berlaku jika…?
Apa lagi yang perlu diketahui..?
Apa lagi yang mungkin perlu dilakukan untuk memastikan…?

30. FASA TINDAKAN
Fokus Guru Fokus Murid
•Menggunakan pelbagai bentuk •Menyelesaikan tugasan .
pentaksiran terhadap perubahan
kefahaman, kemahiran dan sikap.. •Mempersembahkan hasil akhir
tugasan dalam pelbagai bentuk.
•Membuat penilaian dan refleksi
tentang pembelajaran dan
kefahaman serta kemahiran baru.

31. Sambungan
Sampel Soalan
Apakah cara lain untuk mempersembahkan hasil tugasan
anda/saya?
Adakah anda/saya berpuas hati dengan hasil kerja anda/saya?
Apakah kemahiran/pengetahuan baru yang anda/saya peroleh?
Adakah cara lain untuk menyelesaikan masalah/tugasan
anda/saya?