Πηνελόπη Δέλτα, Πρώτες ενθυμήσεις, Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Γ΄ Γυμνασίου, σελ. 135-137

1. Πηνελόπη Δέλτα,
Πρώτες ενθυμήσεις
Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας,
Γ΄ Γυμνασίου, σελ. 135-137

2. Πηνελόπη Δέλτα
(Αλεξάνδρεια 1874 – Αθήνα 1941)

3. Βιργινία Χωρέμη Εμμανουήλ Μπενάκης
Η Πηνελόπη Δέλτα,
αδελφή του Αντώνη
Μπενάκη, γεννήθηκε
το 1874 και ήταν το
τρίτο από τα έξι
παιδιά του Εμμανουήλ
Μπενάκη
(μεγαλέμπορος
βαμβακιού) και της
Βιργινίας Χωρέμη.

4. Την παιδική και εφηβική της
ηλικία πέρασε στην
Αλεξάνδρεια, με πολλά ταξίδια
στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Το μεγαλοαστικό περιβάλλον
στο οποίο μεγάλωσε της παρείχε
κάθε δυνατότητα για παιδεία
και πνευματική καλλιέργεια,
ενώ η αυταρχική ανατροφή
διαμόρφωσε μία εύθραυστη
προσωπικότητα που αρκετές
φορές θεωρούσε ως μόνη διέξοδο
το θάνατο.
Ανδρέας Γεωργιάδης «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο»: Rue Sherif Pasha. Δεξιά, το Μέγαρο
Τοσίτσα, μετέπειτα Χρηματιστήριο Βάμβακος. Στο δρόμο αυτό ήταν το σπίτι που
γεννήθηκε ο Κ.Π. Καβάφης.

5. Η Πηνελόπη έμαθε ξένες
γλώσσες, ζωγραφική και
ανάγνωση και ήταν μια
υποδειγματική κόρη.
Υποχρεούνταν να εμφανίζεται
στις κοσμικές συγκεντρώσεις
της ελληνικής παροικίας, τις
οποίες ωστόσο βαριόταν
αφόρητα.

6. Μόλις στα 21 της χρόνια κι ενώ η
οικογένεια Μπενάκη ήρθε προσωρινά στην
Αθήνα, ο θείος της, τη γνώρισε με τον
Στέφανο Δέλτα έναν πλούσιο Φαναριώτη
βαμβακέμπορο, και επέμεινε να τον
παντρευτεί. Η Πηνελόπη εκδήλωσε την
άρνησή της με μια απόπειρα αυτοκτονίας.
Η κίνησή της αυτή δεν συγκίνησε τη
σκληρή οικογένεια και ο γάμος έγινε,
ακριβώς όπως είχε προγραμματιστεί.
Στέφανος Δέλτας

7. Με τον Στέφανο Δέλτα απέκτησαν
τρεις κόρες. Η Πηνελόπη Δέλτα
ήταν υποδειγματική μητέρα.
Αγαπούσε και φρόντιζε τα παιδιά
της ενώ στεκόταν στο πλευρό του
συζύγου της με την αυστηρότητα
που όριζε η ηθική της. Τον
ακολουθούσε στις κοσμικές
εκδηλώσεις και σε συγκεντρώσεις
όπου απαιτούνταν η παρουσία της.
Αυτή ήταν και η αφορμή να έρθει
σε επαφή με τα πιο λαμπρά μυαλά
των διανοουμένων της εποχής.
Η Πηνελόπη Δέλτα με τις κόρες της.

8. Στην Αλεξάνδρεια επέστρεψαν το 1905. Τότε ήταν η χρονιά
που η Πηνελόπη Δέλτα γνώρισε τον ΊωναΔραγούμη,
υποπρόξενο της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια. Ερωτεύτηκαν
αμέσως και η φύση του ειδυλλίου τροφοδότησε μια
πλατωνική αγάπη. Ο ανεκπλήρωτος έρωτας θα κρατούσε
για αρκετά χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων η Δέλτα
έκανε δύο ακόμα απόπειρες αυτοκτονίας. Ομολόγησε τα
πάντα στον σύζυγό της για να είναι ειλικρινής απέναντι
στον εαυτό της, αλλά δεν τον εγκατέλειψε ποτέ. Δε
μπορούσε να αντιταχθεί στις κοινωνικές επιταγές και την
υποχρέωσή της απέναντι στα παιδιά της και προσπάθησε
να βάλει τίτλους τέλους στη σχέση της με τον Δραγούμη.
Το 1912, η γνωριμία και ο έρωτας του Δραγούμη με τη
Μαρίκα Κοτοπούλη, θα της δώσει το τελειωτικό χτύπημα.
Από τότε, η Πηνελόπη Δέλτα θα ντυθεί στα μαύρα, μέχρι
το τέλος της ζωής της.

9. Με το Γάλλο βυζαντινολόγο Γκυστάβ Σλυμπερζέ,
θα έχουν μακρόχρονη αλληλογραφία με την οποία,
η Πηνελόπη Δέλτα έλαβε τη βοήθεια που
χρειαζόταν για να γράψει τα μυθιστορήματά της
σχετικά με τη βυζαντινή ιστορία. Η Δέλτα που είχε
μετακομίσει στη Φρανκφούρτη το 1906 εξέδωσε το
πρώτο της μυθιστόρημα, με τίτλο «Για την
Πατρίδα», 1909. Το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται
κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
και σύντομα ακολουθεί και το δεύτερο μυθιστόρημά
της, «Τον Καιρό του Βουλγαροκτόνου». Το
στρατιωτικό κίνημα στου Γουδή το 1909 την
ενέπνευσε να γράψει το «Παραμύθι χωρίς όνομα»
1911 ένα από τα ωραιότερα μυθιστορήματά της.

10. Tο 1916 η οικογένειά της εγκαταστάθηκε
μόνιμα στην Κηφισιά όπου ο πατέρας της
Δέλτα, Εμμανουήλ Μπενάκης, είχε εκλεγεί
δήμαρχος. Η δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη,
το 1920, από ένα εκτελεστικό απόσπασμα
φανατικών βενιζελικών υπό τις διαταγές
του ίδιου του πατέρα της, θα την αφήσει
ένα ψυχολογικό ράκος. Πέντε χρόνια
αργότερα την χτυπά αλύπητα η
πολιομυελίτιδα, καθηλώνοντάς την σε
αναπηρικό αμαξίδιο. Έζησε έτσι για 16
χρόνια και στο τέλος λύγισε.

12. Στον τάφο της, στον κήπο
του σπιτιού της,
χαράχτηκε η λέξη
ΣIΩΠH. Το έργο της
Πηνελόπης Δέλτα είναι
ένα από τα πιο σημαντικά
όχι μόνο στην ελληνική
αλλά και στην παγκόσμια
λογοτεχνία.
Πηγή: www.lifo.gr
http://www.lifo.gr/team/sansimera/57076 H Πηνελόπη Δέλτα με τις κόρες της Σοφία, Βιργινία και Αλεξάνδρα. Πηγή: www.lifo.gr.

13. Ταέργατης:
Για την Πατρίδα (νουβέλα) (1909)
Η καρδιά της βασιλοπούλας (διήγημα-παραμύθι)
(1909)
Παραμύθι χωρίς όνομα (1910)
Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου (ιστορικό
διήγημα) (1911)
Παραμύθια και άλλα (1915)
Τα Ανεύθυνα (Διηγήματα) (1921)
Στο Κοτέτσι (παραμύθι) (1922)
Η ζωή του Χριστού (Δίτομο) (1925)
Τρελαντώνης (μυθιστόρημα) (1932)
Μάγκας (μυθιστόρημα) (1935)
Στα μυστικά του βάλτου (μυθιστόρημα) (1937)

14. Τα έργατης:
Ρωμιοπούλες (Τριλογία σε τρεις τόμους) (1939)
Το Πρώτο Ξύπνημα (Γεγονότα από το 1895 έως
το 1907) (1939)
Ή Λάβρα (Γεγονότα από το 1907 έως το 1909)
(1939)
Το Σούρουπο (Γεγονότα από το 1914 έως το 1920)
(1939)
Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος: ημερολόγιο, αναμνήσεις,
μαρτυρίες, αλληλογραφία (1978)
Ίωνας Δραγούμης: ημερολόγιο, αναμνήσεις,
μαρτυρίες, αλληλογραφία (1978)
Μύθοι και Θρύλοι (διηγήματα και Παραμύθια)
(1916)
Το σπίτι στην Κηφισιά όπου η Πηνελόπη Δέλτα έγραψε τα διάσημα βιβλία της και
άφησε την τελευταία της πνοή...

15. Το έργο
•Το κείμενο είναι απόσπασμα από τον πρώτο
τόμο του αυτοβιογραφικού έργου της Πηνελόπης
Δέλτα Πρώτες ενθυμήσεις, που εκδόθηκε πολλά
χρόνια μετά το θάνατό της (1989).
Αυτοβιογραφία είναι πεζό έργο με θέμα τη ζωή του ίδιου του συγγραφέα. Είναι
το μοναδικό αφηγηματικό είδος στο οποίο ο αναγνώστης γνωρίζει εξαρχής ότι
συγγραφέας, αφηγητής και κεντρικός ήρωας ταυτίζονται.

16. Σε αυτό το απόσπασμα, από τον πρώτο
τόμο του αυτοβιογραφικού έργου της
Πηνελόπης Δέλτα παρουσιάζεται η
αμφίθυμη στάση του μικρού κοριτσιού
απέναντι στην αυταρχική αλλά και
γοητευτική μορφή του πατέρα, ενώ
συγχρόνως διαφαίνεται ο αγώνας της
συγγραφέως ως ενήλικης να συμφιλιωθεί
με την απρόσιτη «θεότητα» που, όπως η
ίδια αναγνωρίζει, υπήρξε «η τελευταία
μεγάλη αγάπη» της ζωής της.

17. ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Σελ. 135-137
Ο αδελφός
Αντώνης
Μπενάκης.
Φωτογραφία: ©
Μουσείο Μπενάκη
Ο πατέρας Εμμανουήλ Μπενάκης.

18. Τον πατέρα, εμείς τα παιδιά τον
φοβούμασταν πάρα πολύ για να
μπορούμε και να τον αγαπούμε. Τον
τρέμαμε. Σαν έμπαινε ο πατέρας στο
σπίτι, τσιμουδιά δεν ακούουνταν στο
σπουδαστήριο, όσο μικρά ή μεγάλα και
αν ήμασταν. Αν τύχαινε και βρισκόμαστε
στην είσοδο για να δούμε την ώρα ή για
καμιά δουλειά, την ώρα που άνοιγε ο
πατέρας με το κλειδί του και έμπαινε,
πηγαίναμε φρόνιμα και τον χαιρετούσαμε
(δε μας φιλούσε, απλώς μας χαιρετούσε μ'
ένα: «Ε, κάτι εδώ; Πες να σερβίρουν
γρήγορα, βιάζομαι»). Και φεύγαμε
βιαστικά, μη μας βρει κανένα ψεγάδι.
Ο πατέρας περιγράφεται – μέσα πάντα από
την οπτική της κόρης – ως μία παρουσία
που γεννά στα μικρά του παιδιά με την
υπερβολική του αυστηρότητα ένα είδος
φόβου, που τα εμποδίζει να τον αγαπήσουν
με τρυφερότητα.

19. Θυμούμαι την επιβλητική του παρουσία, το
μεγαλείο του, την ομορφιά του, το ψηλό,
δεμένο αλλά λεπτό κορμί του, ίσιο σαν
λαμπάδα, τα πυκνά και σγουρά μαύρα μαλλιά
του, τα γένια του, μαύρα και αρκετά μακριά,
κομμένα τετράγωνα, κατά την τότε μόδα, τα
μεγάλα αμυγδαλωτά του μαύρα μάτια που
πετούσαν φωτιές, «τα ωραία Μπενάκικα μάτια»,
όπως έλεγε η μητέρα μου στα γεράματά της,
πάντα με λαχτάρα και συγκίνηση. Τον
θυμούμαι που έμπαινε στην είσοδο και γέμιζε,
λες, αμέσως το σπίτι· θυμούμαι το θαυμασμό
μου για τον «πατέρα», την υπερηφάνεια, και
συνάμα τη βία να εξαφανιστούμε, μη μας βρει
καμιάν αιτία για κατσάδα ή μπάτσο.
Ο πατέρας
Μπενάκης
περιγράφεται ως
εξωτερικό
παράστημα και
μορφή με τους
πιο
θαυμαστικούς
χαρακτηρισμούς.
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΑ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ;
Εμμανουήλ Μπενάκης. Έργο του Π. Μαθιόπουλου (Αθήνα. Μουσείο Μπενάκη).

20. Θυμούμαι την επιβλητική του παρουσία, το
μεγαλείο του, την ομορφιά του, το ψηλό,
δεμένο αλλά λεπτό κορμί του, ίσιο σαν
λαμπάδα, τα πυκνά και σγουρά μαύρα μαλλιά
του, τα γένια του, μαύρα και αρκετά μακριά,
κομμένα τετράγωνα, κατά την τότε μόδα, τα
μεγάλα αμυγδαλωτά του μαύρα μάτια που
πετούσαν φωτιές, «τα ωραία Μπενάκικα μάτια»,
όπως έλεγε η μητέρα μου στα γεράματά της,
πάντα με λαχτάρα και συγκίνηση. Τον
θυμούμαι που έμπαινε στην είσοδο και γέμιζε,
λες, αμέσως το σπίτι· θυμούμαι το θαυμασμό
μου για τον «πατέρα», την υπερηφάνεια, και
συνάμα τη βία να εξαφανιστούμε, μη μας βρει
καμιάν αιτία για κατσάδα ή μπάτσο.
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Η
αφηγήτρια – συγγραφέας αναπτύσσει
πρωτοπρόσωπα τις αναμνήσεις της. Η Π.
Δέλτα βρίσκεται σε ώριμη ηλικία (57 ετών)
και ανατρέχει στο παιδικό της παρελθόν
(«ήμουν κάπου 9-10 ετών» λέει παρακάτω).
Από το τώρα, που είναι ο χρόνος γραφής
των αναμνήσεων, η αφηγήτρια ανατρέχει
στο τότε, δηλ. στην παιδική της ηλικία.
Περιγραφή παραστατική, λεπτομερής.

21. Oι μπάτσοι στο πρόσωπο ήταν
συχνοί, δίνουνταν εύκολα και
θυμούμαι ακόμα τώρα το
αίσθημα της ντροπής, του
εξευτελισμού, όσο και της ζάλης
που ακολουθούσε κάθε μπατσιά,
που πηγαινοέφερνε το μυαλό
μας. Μας μπάτσιζε ο πατέρας
κάποτε, αλλά σπανιότερα από τη
μητέρα, που ζούσε περισσότερο
στο σπίτι και τιμωρούσε συνεπώς
συχνότερα και ευκολότερα.
Ο αυστηρός, αυταρχικός, άτεγκτος πατέρας με
την επιβολή σιδερένιας πειθαρχίας, με τον
ξυλοδαρμό, αποτέλεσμα των παιδαγωγικών
αντιλήψεων στους κόλπους της μεγαλοαστικής
κοινωνίας του 19ου αι. (που κάτω από τη λαμπερή
επιφάνεια κρύβει ένα τεράστιο έλλειμμα σεβασμού
στην προσωπικότητα των παιδιών), προκαλεί
τραυματικά συναισθήματα, ντροπή, εξευτελισμό
σ’ ένα υπερευαίσθητο παιδί, όπως η Π. Δέλτα.

22. O πατέρας ήταν βίαιος, θυμώδης*,
αυθαίρετος, κοτζάμπασης*. Εκείνο που
ήθελε το ήθελε και το επέβαλλε. Διέταζε.
Και οι άλλοι υπήκουαν. Επιβάλλουνταν.
Και οι άλλοι υποχωρούσαν. Ήταν
αφέντης. Κάποτε τύραννος. Μα ήταν
βαθιά ευγενής. Και ήταν τίμιος στη
σκέψη όσο και στις δοσοληψίες*. Και
ήταν ειλικρινής, και ήταν υπερήφανος,
ίσιος, αλύγιστος, αμείλικτος στο ζήτημα
«συνείδηση». Το νιώθαμε μεις τα παιδιά,
και το ένιωθαν όλοι που τον ήξεραν. O
πατέρας ήταν «χαρακτήρας». 1η ενότητα:
Ο πατέρας Μπενάκης απεικονίζεται μέσα από την
παιδική όραση της συγγραφέως -οι σχέσεις του με
τα παιδιά
Η περιγραφή της Π. Δέλτα γίνεται ιδιαίτερα
σκληρή: ο πατέρας παρουσιάζεται ως ένας
χαρακτήρας άκρως αυταρχικός,
εξουσιαστικός και βίαιος. Όμως όταν
αναφέρεται στις ηθικές του αξίες εξυμνείται
με τους πιο υψηλούς χαρακτηρισμούς. Είναι
βαθιά ευγενής, έντιμος, συνεπής, ειλικρινής,
δίκαιος, ευθύς, ακέραιος, υπερήφανος.
Συμπέρασμα: ο Μπενάκης ως άτομο
συνδύαζε την ακραία αυταρχικότητα με την
ακραία ηθική ακεραιότητα.

23. Αργότερα τον γνώρισα και τον εξετίμησα.
Ως το τέλος της ζωής του μου έμεινε
θεότης απλησίαστος. Μα μου έμεινε και
η τελευταία μεγάλη αγάπη της ζωής
μου, κάτι σαν λατρεία, σαν θρησκεία.
Έκλαψα χάριν του φοβερά. Έκλαψα όλη
μου τη ζωή. Μου επιβλήθηκε πάντα και
με τυράννησε, ξέροντας και μην ξέροντας.
Και ως το τέλος βάρυνε η θέληση και η
τυραννία του στη ζωή μου. Και όμως
έμεινε η τελευταία μεγάλη αγάπη της
ζωής μου.
2η ενότητα:
Ο πατέρας απεικονίζεται μέσα από την ωριμότητα της
ενήλικης όρασης της συγγραφέως – ο πατέρας πηγή
δέους για την κόρη.
Η κόρη έτρεφε για τον πατέρα της απέραντο
θαυμασμό, περηφάνια και ένα είδος λατρείας.
Τον λάτρεψε ως μια θεότητα. Αυτό που έκανε
τον πατέρα να φαντάζει στα μάτια της σαν θεός
ήταν βασικά το γεγονός ότι δεν της έδωσε ποτέ
την ευκαιρία να τον δει στα ανθρώπινα μέτρα
του και να βιώσει τη φθορά που φέρνει στους
ανθρώπους η καθημερινή επικοινωνία και η
οικειότητα. Ο πατέρας λόγω και των
αντιφατικών στοιχείων της προσωπικότητάς
του, άσκησε τυραννική επίδραση πάνω της,
εγκλωβίζοντάς την σε μια σχέση ισόβιας
συναισθηματικής εξάρτησης.
[ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ:
Εσωτερικός μονόλογος, εξομολόγηση-
κατάθεση ψυχής]

24. Θυμούμαι μια μέρα, ένα μεσημέρι
(ήμουν κάπου 9-10 ετών;) ένας στρειδάς
άνοιγε στρείδια στην πίσω πόρτα του
σπιτιού μας (στο καινούριο, δικό μας
σπίτι) και ο πατέρας έτρωγε μερικά, και
όλο άνοιγε στρείδια ο στρειδάς και τ'
αράδιαζε στην πιατέλα για το τραπέζι,
και διάλεγε κανένα ο πατέρας και το
έτρωγε. Και αφού γέμισε η πιατέλα, τα
μέτρησε ο πατέρας, μέτρησε πόσα είχε
φάγει και του τα πλήρωσε έξι γροσάκια*
τη δωδεκάδα, αντί τέσσερα που τα
πλήρωναν άλλη φορά.

25. «Είναι μεγάλα και πολύ φρέσκα», μου είπε ανεβαίνοντας την πίσω σκάλα
προς την τραπεζαρία. O στρειδάς είχε ευχαριστήσει μ' ένα χαμόγελο που
πήγαινε ως τ' αυτιά του, χτυπώντας καρδιά και μέτωπο επανειλημμένως.
«Τον πλήρωσες;», ρώτησε η μητέρα, σαν μπήκαμε στην τραπεζαρία.
«Ναι».
«Πόσες δωδεκάδες;»
«Τόσες». Και της είπε.
«Και πόσα τα πλήρωσες;»
«Έξι γροσάκια τη δωδεκάδα».
«Καημένε Μανόλη! Τέσσερα είναι η τιμή τους».
«Είναι μεγάλα και πολύ φρέσκα».
«Άσχημα έκανες! Πολύ άσχημα! Έτσι τον κακομαθαίνεις, και θα γυρεύει
στο μέλλον πάντα έξι γρόσια!»
«Ωχ, καημένη γυναίκα! Πώς θα ζήσει και αυτός, αν δεν πληρώσεις τον
κόπο του και τον καιρό του;», καλόβουλα είπε ο πατέρας.
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ:
Διάλογος.
Ένα μικροπεριστατικό αποκτά τη
σημασία κομβικού σημείου στη ζωή
τόσο του παιδιού όσο και της ώριμης
πλέον συγγραφέως.

26. O λόγος αυτός ήταν ένας σταθμός στη
ζωή μου. Ως τότε δεν είχα σκεφθεί,
παζαρεύοντας, όπως τύχαινε συχνά, για
χόρτα και άλλα, παρά πώς να κάνω την
οικονομία του σπιτιού και να κάνω τα
καλά μου, να κόψω το γροσάκι του
πουλητή που χτυπούσε την πόρτα.
Πρώτη φορά είδα και την άλλη μεριά
του προβλήματος, πως κοντά στην
οικονομία μας στέκουνταν και για τον
άλλο η ανάγκη να ζήσει, να βγάλει το
ψωμί του, να πληρωθεί η εργασία του
κατά την αξία της.
Το περιστατικό με τα στρείδια αν και
ασήμαντο ως καθημερινό γεγονός, δείχνει από
τι είδους μικροπεριστατικά μπορεί να
επηρεαστεί ο ψυχισμός ενός παιδιού και να του
διδάξουν ένα μάθημα ηθικής και σωστής
στάσης στη ζωή.
Η οικογένεια Μπενάκη στην Αλεξάνδρεια

27. Και λάτρεψα τον πατέρα μου σαν κάτι
ανώτερο. Δεν τον πλησίαζα όμως. Δεν
τον αγαπούσα με τρυφερότητα. Έστεκε
πολύ μακριά μας, θεότης απρόσιτος, μα
θεότης.
Π. Δέλτα, Πρώτες ενθυμήσεις, Ερμής
3η ενότητα:
Αναφορά σε ένα μικροπεριστατικό ανάμεσα στον
πατέρα Μπενάκη και σε ένα μεροκαματιάρη που
πουλάει στρείδια - η ψυχική ανωτερότητα του
πατέρα.
Η Π. Δέλτα σκιαγραφεί με ειλικρίνεια,
αμεροληψία, εντιμότητα τον πατέρα της και δε
διστάζει να αναφερθεί σε όσα αντιφατικά
συναισθήματα γεννούσε μέσα της η πατρική
παρουσία (ηθική της γραφής). Ο πατέρας είναι
αυταρχικός. Προξενούσε τρόμο στα παιδιά του
αλλά ταυτόχρονα γεννούσε τον θαυμασμό, την
περηφάνια και τη λατρεία. Η Π. Δέλτα
προσπαθεί να συμφιλιωθεί με αυτή την
απρόσιτη θεότητα, που την τυράννησε και την
τραυμάτισε ψυχικά αλλά αποτέλεσε ειδικά με
το περιστατικό με τα στρείδια πρότυπο και
σημείο αναφοράς στη ζωή της.

28. Πώς θα χαρακτηρίζατε
την περιγραφή των
φυσικών χαρακτηριστικών
του πατέρα; Τι φανερώνει
η περιγραφή αυτή;
Εμμανουήλ Μπενάκης. Μεγαλέμπορος, δήμαρχος Αθηνών και εθνικός ευεργέτης.
Έργο του Π. Μαθιόπουλου (Αθήνα. Μουσείο Μπενάκη).

29. Παραστατική περιγραφή: ο
πατέρας παρουσιάζεται με τη
χρήση πολλών εκφραστικών
επιθέτων ως ένας όμορφος,
ευπαρουσίαστος και
επιβλητικός άντρας. Κυριαρχεί
ο θαυμασμός και η περηφάνια
της Π. Δέλτα για την
εξωτερική εμφάνιση του
πατέρα της.

30. Τι έκανε τον πατέρα
να φαντάζει στα
μάτια της κόρης του
σαν «θεότης»;

31. Ο αυστηρός, απρόσιτος, βίαιος πατέρας δεν
άφηνε περιθώρια για τρυφερότητες και
συναισθηματικές προσεγγίσεις. Όμως
παράλληλα ήταν και γοητευτικός, έντιμος και
ακέραιος χαρακτήρας. Αυτά τα ετερόκλητα
στοιχεία η μικρή κόρη άλλα τα μυθοποίησε και
τα εξιδανίκευσε και άλλα τα κράτησε ως
τραυματικές εμπειρίες. Ο πατέρας έγινε θεός και
αντικείμενο λατρείας γιατί δεν έδωσε στην κόρη
του ποτέ την ευκαιρία να τον δει στα ανθρώπινα
μέτρα του. Με τη συμπεριφορά του (σκόπιμη
αποφυγή οικειότητας) επιβλήθηκε
συναισθηματικά στην κόρη του.

32. Γιατί είναι σημαντικό
το περιστατικό με τα
στρείδια; Τι έμαθε η
αφηγήτρια από αυτό;

33. Το περιστατικό με τα στρείδια αν και
ασήμαντο ως καθημερινό γεγονός,
δείχνει από τι είδους μικροπεριστατικά
μπορεί να επηρεαστεί ο ψυχισμός ενός
παιδιού και να του διδάξουν ένα
μάθημα ηθικής και σωστής στάσης στη
ζωή. Στη ζωή δεν υπάρχει μόνο το εγώ
μας. Υπάρχει και ο συνάνθρωπος: ο
κόπος του, ο χρόνος του, ο αγώνας για
το ψωμί του, η δίκαιη αμοιβή του.
Εκτός από το δικό μας συμφέρον λοιπόν
οφείλουμε να αναγνωρίζουμε την
προσφορά και την ανάγκη του άλλου.
Αθήνα, αρχές 20ου αι., οδός Ερμού.

34. H αφηγήτρια παραδέχεται ότι η μητέρα «ζούσε περισσότερο στο σπίτι και
τιμωρούσε συνεπώς συχνότερα και ευκολότερα». Γιατί τότε η μορφή του
πατέρα εμπνέει μεγαλύτερο φόβο στα παιδιά, σύμφωνα με το κείμενο;

35. Ο ξυλοδαρμός ήταν ένα
παιδαγωγικό μέσο που
εφάρμοζαν συστηματικά τότε οι
γονείς στην ανατροφή των
παιδιών τους. Τα παιδιά δέχονται
το ξύλο από τη μητέρα τους σαν
μια καθημερινή συνήθεια. Είναι
εξοικειωμένα με αυτό και απλώς
υπομένουν την τιμωρία. Όμως
τον πατέρα τον βλέπουν
σπανιότερα και η επιβλητική
παρουσία τους τους έχει
εμπνεύσει τρόμο και δέος.
Αθήνα, αρχές 20ου αι., οδός Ερμού, φωτογραφικό αρχείο Ε.Ι.Μ.

37. ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΔΕΛΤΑ: ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ
https://www.youtube.com/watch?v=VUCqhCNuQo8
Ντοκιμαντέρ της ΕΤ1 για τη ζωή της Πηνελόπης Δέλτα.
Από την εκπομπή "Εποχές και συγγραφείς", ΕΤ1
https://www.youtube.com/watch?v=2fc49LbdLoU&t=1190s

38. Father And Daughter - 2000 Academy Award for Animated Short Film
Ένας πατέρας αποχαιρετά τη μικρή του
κόρη και φεύγει. Καθώς τα ολλανδικά
τοπία ζουν μέσα στις εποχές τους ,
παρατηρούμε το κορίτσι να ζει μέσα σ
αυτά . Μεγαλώνει , γίνεται μια νεαρή
γυναίκα , αποκτά μια οικογένεια και τα
χρόνια περνούν , αλλά πάντα μέσα της
υπάρχει μια βαθιά λαχτάρα για τον
πατέρα της. Η ιστορία μπορεί να
θεωρηθεί σαν μια μεταφορά . Ο πατέρας
που φεύγει σε μια βάρκα σημαίνει ότι
πεθαίνει και οι εικόνες της κόρης που
προσμένει να 'ρθει πίσω σημαίνουν ότι
πάντα τον σκεφτόταν για όλη τη ζωή της
. Προς το τέλος , όταν η πλέον
ηλικιωμένη κόρη αρχίζει να περπατά
μέσα από την κατάφυτη , στερεμένη πια
κοίτη, υπονοεί ότι πέθανε και ταξιδεύει
στη μετά θάνατον ζωή για να δει τον
πατέρα της για μια ακόμη φορά ….https://www.youtube.com/watch?v=CvA4Gn5OudI