2η Διεθνική Συνάντηση μαθητών και καθηγητών στο Σαλέρνο της Ιταλίας
Σχηματισμός απαρεμφάτου στην ενεργητική και μέση φωνή των βαρύτονων ρημάτων.
1. Σχηματισμός του απαρεμφάτου
στην ενεργητική και μέση φωνή των βαρύτονων ρημάτων
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr
2.
3. Παλιότερα στα καφενεία υπήρχαν διάφορες πινακίδες που
απευθύνονταν στους απείθαρχους πελάτες:
Οι πρόγονοί μας έλεγαν: Τὸ λακωνίζειν ἐστὶ φιλοσοφεῖν.
Οι τύποι καπνίζειν, πτύειν, λακωνίζειν, φιλοσοφεῖν
είναι
και έχουν την κατάληξη
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/aparemfato.htm
4.
5. Και στη νέα ελληνική έχουμε απαρέμφατο! Όταν σχηματίζουμε τον
, τον ή το ,
π.χ. του ρήματος γελώ, λέμε: έχω γελάσει, είχα γελάσει, θα έχω
γελάσει.
Ο άκλιτος τύπος γελάσει είναι .
Το πιο περίεργο! Το
ρήμα "είναι", που είναι
τόσο συνηθισμένο ρήμα
στη νέα ελληνική, στην
αρχαία είναι απαρέμφατο
του ρήματος εἰμί!!
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/aparemfato.htm
6.
7. Το απαρέμφατο είναι ένας άκλιτος
ρηματικός τύπος. Λέγεται έτσι,
γιατί η κατάληξή του δε δηλώνει
συγκεκριμένο πρόσωπο του λόγου
(στερητικό ἀ- + παρεμφαίνω).
Άλλοτε εμφανίζεται χωρίς άρθρο,
άναρθρο απαρέμφατο,
π.χ. φιλοσοφεῖν
κι άλλοτε με άρθρο, έναρθρο
απαρέμφατο, π.χ. τὸ λακωνίζειν
Το έναρθρο απαρέμφατο
ισοδυναμεί με ουσιαστικό (τὸ
λακωνίζειν = o λακωνισμός = να
μιλάμε με λίγα λόγια)
Δώστε κάτι στους
φτωχούς τω
πνεύματι. Δεν
καταλάβαμε τίποτα!
8.
9. Απαρέμφατο δεν έχουν όλοι οι χρόνοι·
έχουν μόνο:
ο ενεστώτας, ο μέλλοντας, ο αόριστος
και ο παρακείμενος
Γιούπι!!!
11. Καταλήξεις απαρεμφάτων βαρύτονων ρημάτων στην ενεργητική φωνή
ενεστώτας μέλλοντας αόριστος παρακείμενος
φωνηεντόληκτα
τοξεύειν τοξεύσειν τοξεῦσαι τετοξευκέναι
ουρανικόληκτα
πράττειν πράξειν πρᾶξαι πεπραχέναι
χειλικόληκτα
γράφειν γράψειν γράψαι γεγραφέναι
οδοντικόληκτα
πείθειν πείσειν πεῖσαι πεπεικέναι
Το απαρέμφατο του
αορίστου δεν παίρνει
αύξηση (όπως και οι
εγκλίσεις του ίδιου χρόνου
πλην της οριστικής).
Το απαρέμφατο του
παρακειμένου διατηρεί τον
αναδιπλασιασμό, π.χ. βε-
βουλευκέναι, τε-θαυμακέναι,
ἐ-σκευακέναι.
Το απαρέμφατο ενεστώτα
του ρ. εἰμὶ είναι: εἶναι.
18. ενεστώτας μέλλοντας αόριστος παρακείμενος
φωνηεντόληκτα
βουλεύεσθαι βουλεύσεσθαι βουλεύσασθαι βε-βουλεῦ-σθαι
ουρανικόληκτα
πράττεσθαι πράξεσθαι πράξασθαι πεπρᾶχθαι
χειλικόληκτα
γράφεσθαι γράψεσθαι γράψασθαι γεγράφθαι
οδοντικόληκτα
πείθεσθαι πείσεσθαι πείσασθαι πεπεῖσθαι
Καταλήξεις απαρεμφάτων βαρύτονων ρημάτων στη μέση φωνή
Όπως και στην
ενεργητική φωνή, το
απαρέμφατο του
αορίστου δεν έχει
αύξηση.
Το απαρέμφατο του
παρακειμένου διατηρεί
τον αναδιπλασιασμό (π.χ.
βεβουλεῦσθαι,
ἠθελῆσθαι).
Το -αι στην κατάληξη
των απαρεμφάτων είναι
βραχύ.
Το απαρέμφατο του
παρακειμένου της μέσης
φωνής τονίζεται
πάντοτε στην
παραλήγουσα.