2η ενότητα, Γλώσσα – Γλώσσες και Πολιτισμοί του Κόσμου. Εισαγωγικά κείμενα. Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου, σελ. 29-32

1. 2η ενότητα ΓΛΩΣΣΑ – ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

4. Σελ. 30

5. Σελ. 30
Κείμενο 1 [Γλώσσες που χάνονται]

8. Σύμφωνα με το κείμενο η ύπαρξη πολλών γλωσσών είναι «θεϊκή κατάρα» ή
«επιθυμητό αγαθό»; Γιατί; Συμφωνείτε με αυτήν την άποψη ή όχι;

9. Σύμφωνα με το κείμενο η ύπαρξη πολλών γλωσσών είναι «θεϊκή κατάρα»
ή «επιθυμητό αγαθό»; Γιατί; Συμφωνείτε με αυτήν την άποψη ή όχι;
70 λέξεις
για το χιόνιΕσκιμώοι
1 λέξη για
το χιόνι
Έλληνες
Πολλές λέξεις που αφορούν τη θάλασσα:
ωκεανός, γιαλός, πόντος, πέλαγος,
λιμνοθάλασσα, κανάλι, κόλπος, πορθμός,
διώρυγα, παλίρροια, φουσκονεριά
Έλληνες
Το ήξερες;

10. Όταν καμιά φορά οι άνθρωποι δεν
κατορθώνουν να συνεννοηθούν και
μάλιστα όταν μιλούν πολλοί μαζί,
μεταχειριζόμαστε τη φράση: Πύργος
της Βαβέλ ή σωστή Βαβυλωνία. Κατά
την Παλιά Διαθήκη, όταν οι απόγονοι
του Νώε θέλησαν να υψώσουν ένα
πύργο ως τον ουρανό, ο Θεός τους
τιμώρησε, κάνοντας τους να μιλούν ο
καθένας άλλη γλώσσα. Βαβυλωνία
είναι το θεατρικό έργο του Βυζαντίου,
που οι ήρωές του μιλάνε ο καθένας τη
γλώσσα του, τη διάλεκτό του κι έτσι
δεν καταλαβαίνει ο ένας τον άλλον.

11. Σελ. 30
Κείμενο 1 [Γλώσσες που χάνονται]

12. Σελ. 30
Κείμενο 1 [Γλώσσες που χάνονται]
Παλιότερα οι γλώσσες πέθαιναν «φυσιολογικά». Εξαιτίας της σχετικής απομόνωσης των πληθυσμών η μέχρι
τότε ενιαία γλώσσα τους πέθαινε και στη θέση της γεννιόταν μία ή περισσότερες.
Η επανάσταση των επικοινωνιώνδεν επιφέρει την απομόνωση των πληθυσμών, που είναι η προϋπόθεση για τη
γέννησή τους.
Σε κάθε γλώσσα αποτυπώνεται ο τρόπος σκέψης ενός λαού, αξίες, αντιλήψεις. Όταν χάνεται μία γλώσσα χάνεται
η εικόνα του κόσμου που εξέφραζε η γλώσσα αυτή και ήταν διαφορετική από όλες τις άλλες.

13. Σήμερα μιλιούνται περίπου 6.000
γλώσσες. Σε έναν αιώνα οι μισές
θα έχουν χαθεί, καθώς κάθε δύο
εβδομάδες «πεθαίνει» μία από
αυτές. Και δεν γεννιούνται νέες
γιατί η επανάσταση των
επικοινωνιών δεν επιτρέπει την
απομόνωση των πληθυσμών, που
είναι η προϋπόθεση για τη γέννησή
τους. Δυστυχώς μαζί με κάθε
γλώσσα χάνεται και μια ορισμένη
κοσμοαντίληψη.
Κείμενο 1 [Γλώσσες που χάνονται]  Πύκνωση κειμένου

14. Σελ. 31
Α
Ε
Α

15. Ε
Α
Ε
Α
Ένας λαός, όταν δεν μιλάει και γράφει τη γλώσσα του, χάνει την
ταυτότητά του και τη δύναμή του.
Γλώσσα = βασικό στοιχείο της ταυτότητας ενός λαού → παράγοντας που ενώνει τα μέλη μιας
ομάδας και ταυτόχρονα τα διαφοροποιεί από όσους ανήκουν σε άλλες εθνικές ομάδες → διασώζει
πολιτιστική κληρονομιά → διαφυλάσσει μνήμη παρελθόντος → συνειδητοποιεί την ιδιαίτερη
φυσιογνωμία του → ισχυροποιεί την εθνική του συνείδηση.
Σελ. 31

16. Πώς μπορεί να αισθάνεται, κατά τη γνώμη σας, ένας άνθρωπος του οποίου η μητρική γλώσσα είναι τα σάνγκο, και
όμως το σχολείο, οι δημόσιες υπηρεσίες, τα βιβλία και οι εφημερίδες της χώρας του μιλούν γαλλικά;
Σελ. 31

17. Πώς μπορεί να αισθάνεται, κατά τη γνώμη σας, ένας άνθρωπος του οποίου η μητρική γλώσσα είναι τα σάνγκο, και
όμως το σχολείο, οι δημόσιες υπηρεσίες, τα βιβλία και οι εφημερίδες της χώρας του μιλούν γαλλικά;
Νιώθει ότι η χώρα του είναι κατακτημένη
– αισθάνεται προσβεβλημένος,
πικραμένος, οργισμένος, περιφρονημένος,
απαξιωμένος. Αισθάνεται ξένος στη χώρα
του. Το ίδιο το κράτος είναι ξένο προς
αυτόν. Όταν απαρνιέσαι τη μητρική σου
γλώσσα, απαρνιέσαι τον εαυτό σου, αφού
αυτή είναι μέρος της προσωπικότητάς σου.
Σελ. 31

18. Η δύναμη της γλώσσας είναι
μεγάλη. Ένας λαός, όταν δεν
τον αφήνουν να μιλήσει και να
γράψει τη γλώσσα του, χάνει
την ταυτότητά του. Το ίδιο και
το άτομο: παίρνει δύναμη από
τη γλώσσα του και, όταν τη
χάνει, χάνει τον βαθύτερο
εαυτό του.
Κείμενο 2 [Η δύναμη της γλώσσας]  Πύκνωση κειμένου

19. Σελ. 31
Σκεφτόμαστε με λέξεις → Η σκέψη μας παίρνει υπόσταση όταν
εκφραστεί με το λόγο → Καλλιέργεια λόγου = κινητοποίηση σκέψης.

20. Σελ. 32

21. Σελ. 32
Κάθε χρόνο γίνεται και φτωχότερη στο λεξιλόγιό της.
Ο περιορισμός της σκέψης των ανθρώπωνπου μιλούν τη Νέα Ομιλία
ώστε να μπορούν να τους ελέγχουνπλήρως. Ο άνθρωπος – πολίτης
μπορεί πολύ εύκολα να γίνει θύμα χειραγώγησης, καθώς το
περιορισμένο λεξιλόγιο τού τυποποιεί τη σκέψη και τον καθιστά
αδύναμο να προβληματιστεί και να κρίνει.

22. Μια εξουσία που θέλει
να αχρηστεύσει τη
σκέψη των πολιτών για
να μπορεί να τους
ελέγχει απόλυτα θα
προσπαθήσει να
φτωχύνει τη γλώσσα
τους.
Κείμενο 3 [Ο εφιάλτης της Νέας Ομιλίας]  Πύκνωση κειμένου

23. Προφητικό μυθιστόρημα-σταθμός για
την πολιτική σκέψη του 20ού αιώνα.
Αυτό που καθιστά το 1984 μοναδικό,
είναι ότι είναι διαρκώς μπροστά από
την εποχή του, όχι απλώς επίκαιρο.
Μετά από την έκδοσή του, το 1949, ο
τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον
κόσμο άλλαξε για πάντα. Γεννήθηκε ο
όρος Οργουελικός για να περιγράψει
συνθήκες κυβερνητικής -και όχι μόνο-
παρέμβασης στην ζωή των πολιτών,
καθεστώτα ανελευθερίας, διαρκούς
παρακολούθησης, και συλλογής
ιδιωτικών πληροφοριών, ελέγχου της
σκέψης.
http://vasilakou.theater/project/1984-%CF%84%CE%BF%CF%85-
%CF%84%CE%B6%CF%89%CF%81%CF%84%CE%B6-
%CF%8C%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%85%CE%B5%CE%BB/
Παράσταση: 1984 του ΤΖΩΡΤΖ ΟΡΓΟΥΕΛ
Νέο Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου.
Στους κεντρικούς ρόλους ο Αργύρης Πανταζάρας (Ουίνστον Σμιθ),
ο Νίκος Κουρής (Ο’Μπράιεν) και η Λένα Δροσάκη (Τζούλια).
1984, τουΤζωρτζ Όργουελ

24. Ο τίτλος του βιβλίου, εικάζεται ότι αποτελεί
αναγραμματισμό του έτους 1948, κατά το οποίο ο
Τζώρτζ Όργουελ ολοκλήρωσε τη συγγραφή του
κειμένου του. Ενός κειμένου που έμελλε να
αποτελέσει σημείο αναφοράς γύρω από την
Λογοτεχνία της Δυστοπίας, παρουσιάζοντας έναν
κόσμο απολυταρχισμού, δυστυχίας και απόλυτης
καταπίεσης, όπου η αμείωτη προπαγάνδα του
καθεστώτος, η συνεχής παρακολούθηση όλων
των πολιτών και ο έλεγχος της ανθρώπινης
σκέψης, αποτελούν τις βασικές δομές του
Οργουελικού Σύμπαντος. Το «1984» είναι το
βιβλίο στο οποίο γράφτηκε για πρώτη φορά η
ιστορική φράση «Big Brother is Watching you»
– ο Μεγάλος Αδερφός σε παρακολουθεί.
http://vasilakou.theater/project/1984-%CF%84%CE%BF%CF%85-
%CF%84%CE%B6%CF%89%CF%81%CF%84%CE%B6-
%CF%8C%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%85%CE%B5%CE%BB/
Παράσταση: 1984 του ΤΖΩΡΤΖ ΟΡΓΟΥΕΛ
Νέο Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου.
Στους κεντρικούς ρόλους ο Αργύρης Πανταζάρας (Ουίνστον Σμιθ),
ο Νίκος Κουρής (Ο’Μπράιεν) και η Λένα Δροσάκη (Τζούλια).
1984, τουΤζωρτζ Όργουελ

25. Σελ. 32

26. Διαφημιστικό φυλλάδιο εστιατορίου – διαφημίζει υπηρεσίες που προσφέρει.
μεζεστιατόριο → τουρκικά (μεζές)
ΠΑΠΑΦΙΓΚΟΣ → ιταλικά
πιτσαρία → ιταλικά
Μενού → γαλλικά
DELIVERY → Αγγλικά
Reserve → γαλλικά
Σελ. 32

27. Σελ. 32

28. Μεζεστιατόριο ‹ μεζές + εστιατόριο ‹ ἐσθίω
αναλαμβάνουμε ‹ ανά + λαμβάνω
συνεστιάσεις ‹ συν + ἐσθίω [=τρώω]
εκδηλώσεις ‹ εκ +δηλώνω
ΔΙΑΝΟΜΗΣ ‹ δια +νέμω
μεζές, παπαφίγκος, πιτσαρία
Σελ. 32

29. Πολλές ξένες λέξεις
εισχωρούν στο
λεξιλόγιο της
ελληνικής. Άλλες από
αυτές αφομοιώνονται
και προσαρμόζονται
στο κλιτικό σύστημα κι
άλλες όχι.
Κείμενο 4 [Παπαφίγκος] → Ξένες λέξεις στο λεξιλόγιο της ελληνικής.

32. http://www.karditsa24.gr
/2015/07/27/oi-
aprosarmostes-xenes-
lexeis-tis-ellinikis-glossas/

40. http://www.kardit
sa24.gr/2015/07/
27/oi-
aprosarmostes-
xenes-lexeis-tis-
ellinikis-glossas/