Poemas do XIX CERTAME

1. LINGUA CHONTAL
Ni yäyäx mut’
kuxu tan ni te’
re’i tam.
Ni mut’da
u ch’ukänet
mäx izki.
Ka’naj ch’ujte’
uchänen nix t’o’
numik ch’ijka’.
Isaías Hernández
O quetzal
vive na árbore
máis alta.
Este paxaro
aséxate
nas alturas,
como o cedro
olla a garza
pasar caladamente.

2. LINGUA RETORROMÁNICA
cu il sulegl leva sur mias vaccas en
scriv' jeu dabot tiu num
cun in strom
ella teila falien
cu il sulegl sesaulza enviers il miezdi
scriv'jeu tiu num
cul fest
el tschiel oransch
sut il venter dallas vaccas
che pendan els solvers(…)
cu il sulegl sfundra els cuolms
mond jeu plaunsiu per vaccas
ed emblidel tiu num
LEO TUOR
Cando o sol se ergue sobre as miñas vacas
rapidamente escribo o teu nome
cunha cana
na tea da araña
Cando o sol sae por volta do medio día
eu escribo o teu nome
co pau
no ceo laranxa
so a barriga das vacas
que están tortas nas costas peadas(...)
cando o sol se afunde nas montañas
estou reunindo as vacas lentamente
e esquezo o teu nome

3. LINGUA ARMENIA
Գընաց աշուն, եկավ գարուն,
Կաթեր ջըրիկ աղբյուրներուն,
Կերթար լըցվեր բարակ առուն:
Աղբըրանցարուն մեջ քարերուն,
Դեղին սուսուն վեր սարերուն,
Փունջ մանուշակ մեջ ձորերուն,
Կանաչ-կարմիր, գույն-գույն ծաղկունք,
Դաշտերն ամեն էրունք թըռչունք,
Ձենիկ կուգա գառնիկ մաքուն,
Մեր ապրելիք վեր երկընքուն:
KOMITAS
O outono saiu, a primavera chegou,
E a auga comezou a pingar nos pozos
Para fluír no regato estreito.
Os regatos da primavera resoaban entre as pedras,
Con lirios amarelos nas montañas,
E flores violetas no cavorco,
Flores vermellas, verdes e de moitas cores
As aves voadoras por riba de todos os campos,
Unha voz de año chamando á ovella
No alto do ceo, onde imos vivir.
LINGUA ROMENA
Cîţi ani ai?
Dacă asta m-ai întreba ce-aş răspunde?
O zi?
Visul m-a aruncat afară cu putere, cu ură.
Sînt un copil de o zi,
frămîntîndu-se neliniştit în coşul lui de răchită
sau mai degrabă în acvariul lui din salonul de prematuri.
O fetiţă nouă a sosit în oraş,
SVETLANA CÂRSTEAN
Cantos anos tes?
Se me preguntaras que respondo eu?
Un día?
O soño botoume con forza, con odio.
Son unha nena de un día,
Que se axita desacougada no seu berce de vimbio.
Ou mellor no seu acuario da sala de prematuros.
Un novo bebé chegou á cidade,

4. LINGUA PURÉPECHA
KÚSKAKUA
Tata janikua no
jaiapanentasinti
sési jási kúskakueni ka
xánku ia,
ménku ísi aunatani
kústatarasiinti charani ka pirirastani.
Antatseransinti diósi meiamukua íntspentani.
Jiánkani tarheta ka
anatapuecha pasak’usinti.
Ismael García Marcelino
CONCERTO
A chuvia non se conforma
con ser boa música nada máis,
fai cimbrar o ceo con raios e tronos.
Baixa até o campo para dar as grazas.
As milleiras e as árbores aplauden.
LINGUA ROMANÍ
Te merel kamav!
Na kamav te dikhel,
sar miro romano narodos našľol,
amare romane giľa, lava bisteras,
amaro lačho čhiďam,
o nalačno nalačhe bare dženendar iľam.
Mro gulo Del, na sasťareha amen?
Na kamav te dživel
kamav te merel pre tire vasta, daje,
bo tu sal mek Romni.
Margita Reiznerova
Morrer quixera!
Non quero ver
como a miña nación romaní rexeita
as nosas cancións, esquece as palabras
e o bo que había en nós
e colle o malo dos malos señores.
Meu doce Deus, por que non nos coidas?
Non quero vivir
quero morrer nos teus brazos, nai,
que ti segues sendo xitana.

5. LINGUA ALBANESA
Pa hequr rrobat e aktimit,pa ç’bere makiazh
Nga prapa perdesh te renda dalin aktoret;
Hamleti me vrasesin e te jatit shkembejne duhan
Dhe thone se plazhin do ta kalojne bashke
Duke nderruar pikepamje te njejta kunder fantazmes;
Makbethi me thiken e vrasjes qeron nje molle
Dhe e ndane pergjysem me mbretin Dunkan,
Romeon e pret nje ftese per divorc
Me gruan e vet te quajtur Xhuljete,
Dhe te gjitha keto pa perde,pa bilete.
Rudolf Marku
Sen quitar os adobíos e a maquillaxe
Detrás de pesados panos saen os actores;
Hamlet e o asasino do seu pai fuman un xuntos
E din que pasan as vacacións na mesma praia
Son mentres intercambian as mesmas opinións cos espíritos;
Macbeth depelica unha mazá co coitelo
E compártea co rei Duncan,
Romeo espera unha invitación de divorcio
Da súa esposa chamada Xulia,
E todo isto sen caer o pano, sen billete.
LINGUA QUICHE
Ri taq chupil q’aq’ are ri’. Ri ch’umill
Ri xe’qaj ujoq cho ri kaj.
Are k’u ri ch’umil are ri’. Ri chupil q’aq’
Ri man xekwintaj xe’qal uloq
Kakichup kakit’iq ri kichaj rumal k’u ri’ jun aqab’ chike.
Humberto Ak'abal
Os vagalumes
Son estrelas que baixaron do ceo
E as estrelas, vagalumes
Que non puideron descender.
Apagan e acenden os seus fachos
Para que lles duren toda a noite.

6. LINGUA MAZATECA
Kao kixon kisinda isénli
kao xkon yale ndia ña’mi
to tjin na’ia yaona nga tsín
kao lajo ní matséni nimali
Ya jin yofi kisokona jínli
Jé nimali ku’a je kjuaitsenli ts’e sá
Ndaina, kao niñjana,
B’enda én tsakjoa, yason naxi
Gloria Martínez.
Con carbón debuxei o teu rosto
co ollo da árbore, do carreiro
onde camiñas
Coa espiña, a dor da túa ausencia
Coa pedra vermella, o teu corazón ardente
Entre revolto de nubes, tracei o teu nome
No corazón e os teus pensamentos de lúa
Agora, cos meus soños
Escribo metáforas enriba da rocha.
LINGUA CATALÁ
BON DIA, POESIA!
Bon dia, cel!
Bon dia, terra!
Bon dia, mar!
Bon dia, sol!
Bon dia, vent!
Bon dia, vela!
Bon dia, ocell!
Bon dia, flor!
Bon dia, tu!
Bon dia, jo!
Bon dia, DIA!
Joana Raspall
BO DÍA, POESÍA!
Bo día, ceo!
Bo día, terra!
Bo día, mar!
Bo día, sol!
Bo día, vento!
Bo día, vela!
Bo día, paxaro!
Bo día, flor!
Bo día, ti!
Bo día, eu!
Bo día, DÍA!

7. LINGUA FRANCESA
Sur la maison du rire
Un oiseau rit dans ses ailes.
Le monde est si léger
Qu’il n’est plus à sa place
Et si gai
Qu’il ne lui manque rien.
PAUL ÉLUARD
Sobre a casa da risa
Un paxaro ri nas súas ás.
O mundo é tan lixeiro
Que marchou do seu sitio
E tan ledo
Que non lle falta de nada.
LINGUA PORTUGUESA
A bolboreta
Roda na luz, indecisa…
Num valse de aparência…
Folha de péndulo ou de brisa
Feita de alegre incoerência.
E eu fico aberto ao segredo
De um violino secreto
Que por linhas invisíveis
Agita a alma do insecto.
JOSÉ FLÓRIDO

8. LINGUA GALEGA
(...)Non teño coche,
nin bicicleta,
non teño roupa
na miña maleta.
Non teño cartos,
non teño casa,
non teño un piano,
non teño nada.
Teño amigos,
teño amigas,
teño quen me quere:
a miña familia.
Teño saúde
e un sorriso na cara,
ao final teño todo,
non me falta de nada.
MARÍA CANOSA
Na outra banda do mar constrúen o navío:
o martelar dos calafates resoa na mañá, e non saben
que están a construír a torre de cristal da miña infancia.
non saben que cada peza, cada caderna maxistral
é unha peza do meu ser. Non saben
que no interior da quilla está a medula mesma
a miña espiña dorsal; que no galipote a quencer
está o perfume máxico da vida.
Que cando no remate ergan a vela, e a enxarcia
tremole vagarosamente no ar
será o meu corazón quen sinta o vento,
será o meu corazón.
Antón Avilés de Taramancos

9. LINGUA INGLESA
Whose woods these are I think I know.
His house is in the village though;
He will not see me stopping here
To watch his woods fill up with snow.
My little horse must think it queer
To stop without a farmhouse near
Between the woods and frozen lake
The darkest evening of the year.
ROBERT FROST
De quen é este bosque, saber creo
-no poboado a súa morada vexo-
non haberá de sorprenderme contemplando
cubrir o seu bosque o invernal branqueo.
O meu cabaliño dirá estrañado
que, sen granxa pretiño, paramos
deste ano na tarde máis escura,
entre o bosque e o lago conxelado.