1. Comarca
Do
eume

2. 1. Introdución
2. agricultura
3. gastronomía
4. gandaría
5. artesanía
6.industria
7. monumentos
8. fauna

3. ￱
1.Introdución
A comarca do Eume está na provincia da A Coruña na comunidade
autónoma de Galicia e en España, os seus municipios son:
1 As Pontes de García Rodríguez
2 Pontedeume
3 Cabanas
4 Monfero
5 A capela
Ten 26.659 habitantes, a súa capital e Pontedeume. Limita, ao norte, coas l
comarcas de Ferrolterra y de Ortegal ao este, coa provincia de Lugo; ao sur,
coa comarca de Betanzos; e ao oeste, coa ría de Ares.

4. As pontes de García Rodríguez
Pertence a comarca do Eume, e en 2.012 tiña 10.996 habitantes ten
unha área de 249,4 o seu xentilicio é pontés e ten trece parroquias
que son as seguintes :o Paral , Bermiu, o Deveso, Esiñaredo, a
Faeira, o Feixo, Goente, as Pontes de GarcÍa Rodríguez, Rivadeume,
San Pedro do Eume, Seoane, Somede, Vila Vella.

5. Pontedeume
Pertence a comarca do Eume en 2012 tiña 8.342 habitantes ten una area de 29,3 km² o
seu xentilicio e Eumes ten oito parroquias que son as seguintes :Andrade, Boebre,
Breamo, Centroña, Nogueirosa, Ombre , Pontedeume, Vilar,

6. Cabanas
Pertence a comarca do Eume, en 2012 tiña 3.299 habitantes ten
un area de 30,3 km² o se xentilicio e cabanés /cabanesa ten 7
parroquias e son as seguintes: Cabanas , Irís, Laraxe, Regüela,
San Martiño de Porto, Soaserra, Santa Cruz do Salto.

7. Monfero
Pertence a comarca do Eume, en 2012 tiña 2.129 habitantesten un
area de 171,7 km² o seu xentilicio e monferés ten 7 parroquias que
son as seguintes: San Fiz de Monfero, o Alto de Xestoso, Queixeiro,
Santa Xía de Monfero, Taboada, Val de Xestoso, Vilachá.

8. A capela
Pertence a comarca do Eume, en 2.012 tiña 1.376 habitantes ten un área
de 58,0 km² o seu xentilicio e capelán, ten tres parroquias Caaveiro, a
Capela, cabalar.

9. 2.Agricultura
Horta : acelgas, espinacas, pepinos, calabacín, fresas, perexíl, cebola, leituga
riza, patacas brancas .
Conservas: Crema de castañas, marmelada de pera , marmelada de kiwi,
tomate triturado cociñado, marmelada de laranxa e limón , marmelada de
mazá e pétalos de rosa, pisto, marmelada de moras , marmelada de
frambuesa vermella, marmelada de fresa, marmelada de arándanos.
Mel: mel cremosa , mel multifloral , pole, mel do bosque.
Lacteos :leite fresca, queixo fresco, requeixo da Capela, queixo do país,
queixo país madurado, requeixo azucarado da capela, queixo do país de
leite crua.

10. GASTRONOMÍA
Repostería: biscoito de crema e chocolate, costrada, polvoróns das Pontes,
torta xeada,biscoito de nata e frambuesa, mantecados das Pontes,
rosquillas con azucre, biscoito de nata e kiwi, milfollas de crema e chocolate,
torta de biscoito con nata e merengue.

11. GANDARÍA
A gandaria vacún dedicada a gran maioria
a produción leiteira nos concellos da
Capela e Monfero .
A gandaría porcina tamén conta con certa
implantación.
A silvicultura é unha signicativa fonte de
ingresos.

12. Artesanía refírese tanto ao traballo do artesán (normalmente
realizado de forma manual por unha persoa sen o auxilio de
maquinaria o automatizacións), como o obxecto ou produto obtido no
que cada peza é distinta as demais. A artesanía como actividade
material sóese diferenciar do traballo en serie ou industrial.
Co obxecto de definir á artesanía e distinguila da industria, Eutimio
Tovar Rodríguez en "A artesanía e a súa importancia económica e
social" propuxo como definición de artesanía "toda técnica manual
creativa, para producir individualmente, bens e servizos" e polo tanto
definiu a industria como "toda técnica mecánica aplicada, para
producir socialmente, bens e servizos".
ARTESANÍA

13. Tamén quedan algúns artesáns que se dedican aos chamados
«oficios tradicionais», pero cada vez son menos.
Un dos principais problemas da artesanía é a competencia cos
produtos procedentes de procesos industriais de baixo custo, con
aparencia similar aos produtos artesáns, pero con menor prezo e
calidade.
Outra dificultade para os artesáns é a forma de comercializar os seus
produtos, xa que é unha característica da artesanía, que realízase en
talleres individuais ou de poucas persoas, con pouca capacidade
para chegar ao mercado.

14. INDUSTRIA
Ademais de ser a primeira fábrica de LEITE CELTA S.L., é tamén a
que maior actividade rexistra, cunha capacidade de produción de 300
millóns de litros anuais.
Aquí realizouse o investimento inicial en 1989 de 1.200 millóns de
pesetas.
Nesta planta prodúcese leite UHT en envases de 1 ,1.5,2 litros,
batidos en envases de 1 litro e 200 cc., leites enriquecidos e
manteiga.

15. Comezou a construirse en 1972 e o seu funcionamento empezou en 1976.
Constaba de catro grupos de xeración de 350 MW cada un, que foron agrupados
nun só de 1400 MW entre os anos 1976 e 1979.
CENTRAL TÉRMICA ENDESA

16. Deseñada orixinalmente para consumir o lignito extraído na minería local,
foi adaptada entre 1993 e 1996 para o consumo dunha mestura deste con
carbón de importación en proporción dun 50%. Desde que se pechou a
mina de lignito, que se recuperou como o lago artifical de Pontes, tan só
consome carbón foráneo.
O parque de carbóns da central ocupa unha superficie de 10 Ha, o
equivalente a uns 12 campos de fútbol, e a súa capacidade de
almacenamento é de 250.000 toneladas.

17. AGROALIMENTARIA DO EUME
A agrupación alimentaria do Eume e unha asociación integrada por
empresas cooperativas, agricultores e gandeiros da asociación euro
Eume no seu plan de desarrollo rural do territorio ten mas valoración
dos produtos local e un dos seus principais aspectos aglutinantes.
Neste sentido dentro de dicha asociación a mesa sectorial de
agricultura e gandería plataforma de participación que integran os
produtores e as súas organizacións
entre os produtos de horta máis importantes encóntranse en especial
estes produtos: acelgas, espinacas, pino, fresas, acicalán, perexil,
cebolas, leituga riza, patacas brancas...

18. MONUMENTOS
Castelo de Andrade
Unha porta con arco de medio punto permite o acceso ao patio de armas
a través dun paso abovedado. O patio de armas ocupa 140 m² polos
100 m² da . A torre de omenaxes divídese en tres plantas, alcanza unha
altura de 20 metros e os seus muros teñen un grosor medio de dous
metros e medio.
Na primeira planta ábrense ao exterior estreitas seteiras de sección
trapezoidal e baixo algunha delas pódense observar cazoletas
empregadas para a recollida da auga da choiva. A segunda planta ábrese
con ventás con arcos de medo.
.

19. A historia desta fortaleza vai unida á da vila de Pontedeume, que comeza no nadal
de 1270 cando Alfonso X o sabio concedeulle o título de vila ao lugar coñecido
como Ponte do Eume. Esta comunidade tería goberno autónomo e sería de reguengo,
dependendo deste xeitosó da autoridade do rei.
No século XIV FERNAN PEREZ DE ANDRADE ,o bo outorgoulle o señorío da vila de
Pontedeume a en pago ao seu apoio na guerra civil contra Pedro I O Cruel. Este
primeiro señor de Pontedeume foi quen mandou construír o torreón, probablemente no
mesmo lugar onde se erixía outro máis antigo, quizais mandado construír por Afonso X
cando lle outorgou o título de vila ó lugar. Sábese que existía no 1295.
Durante as revoltas Irmandiñas as posesións dos Andrade foron obxectivos
principais. Nun primeiro momento a defensa da fornecida vila fixo fracasar o ataque,
pero unha segunda tentativa dirixida por Alonso de Lazós conseguiu apoderarse do
castelo e da vila e mantelos no seu poder durante certo tempo.
Torreón dos
Andrade

20. Pazo do Arzobispo Rajoy e Praza do Pan
Foi mandado construír na segunda mitade do século XVIII
polo arcebispo eumés Bartolomeu Rajoy e Losada (1690-1772),
non que foi a casa do seu pai, ou boticario Nicolás Rajoy. Na
fachada conviven elementos típicos da escola compostelá con
outros novos, máis clasicistas, de influencia francesa castelán
con outros novos, máis clasicistas, de influencia francesa.
Componse dun baixo con soportais de grosos, dous pisos
con balcóns, percorridos por pilastras de orde xigante e un
remate en peite que contén ou escudo do Arcebispo. Limita
ao norte coa Praza do Pan,antigo espazo destinado ao alfolí
(desde 1713) e logo a praza do Pan (1840); derrubada en
1940 para ser convertida en público. Foi remodelada en
1984 polo artista José Díaz Fontes, quen esculpiu a muller
en bronce que molde o pan.

21. Antigo Convento de San Agustín
Fundado por don Fernando de Andrade, en 1538, co nome de
Sta. María da Gracia, se cerrou en 1835 a raíz das leis de
desamortización. Da época da fundación se conserva un ala do
claustro renacentista, mentres que a hoxe fachada principal é
barroca, da segunda mitade do século XVIII. Entre 1842 e 1848
funciona como cuartel e escola. En 1848 é subastado e pasa a
mans privadas, ata que na década dos oitenta del século XX é
adquirido pola Vila, sendo convertida en Casa da Cultura. A
igrexa, que non foi subastada, demólese en 1867 para abrir la
Avenida de Rajoy, mentres que a horta foi adquirida en 1864 ao
particular que a había comprado, pasando a chamarse Alameda
de Rajoy.

22. Alameda de Rajoy
foi a antiga horta do convento de San Agustín pero no 1864
privatizouse e pasaron varios anos ata que o goberno da vila
recuperou a súa propiedade. Nun primeiro momento foi usada coma
praza na que se comercializaban animais.
Posteriormente se levaron a cabo modificacións e construción como o
aceso a estrada que dirixe Betanzos, plantaronse árbores etc.
Ata chegar a ter a estrutura actual .
Dende 1813 se considera escenario de verbenas e outros
acontecementos actuais , por exemplo, e o espazo onde se colocan
as festas máis importantes do pobo “ as peras “ e a celebración do
patrón do Carme .
Déuselle o nome de Alameda de Rajoy por ser o nome da rúa que lle
da aceso.

23. FRAGAS DO EUME
As Fragas Eume son un ecosistema único en Europa. Agrupadas nas
marxes do río do mesmo nome (84 km de lonxitude), unha extensión
de árbore é o principal exemplo dese ecosistema con gran
biodiversidade, a Mata Atlântica, conforme especificado pola
proximidade do mar e das marxes dos ríos , que converteu, en 1997, o
Parque Natural. Tradicionalmente, eles foron fortemente explotados
pola riqueza e fertilidade do solo . É unha área protexida, ofrecendo
sorpresas agradables a quen a percorre.

24. Foi declarado parque natural en 1997 e constitue a mellor representación
de bosque atlántico termófilo de toda a Europa atlántica tanto pola súa
extensión como pola súa conservación.
A isto hai que engadirlle a máxia do bosque , salpicada de muiños e ruinas
mosteiros e castelos. Por elo non e raro que o viaxeiro se quede
alpotizado pola beleza dos paseos coma se se tratara dun bosque
encantado.

25. Fauna:
Ainda que difíciles de observar no parque habitan entre outros exemplares
de: gato montés, xineta, marta, zorro.
Entre as aves, o visitante podrá observar con maior ou menor dificultade
ao búho real, halcón, abelleiro, Martín pescador, o azor e outras aves
típicas do bosque.
Ademais está catalogada a presencia de 15 especies de anfíbios, 14
especies de réptiles, 8 especies de peces, 103 especies de aves e 41 de
mamíferos.

26. Fauna
CIGARRA: Existen máis de 1.500 especies de cigarra.
Unha das mais coñecidas es a cigarra periódica, que surxe
da terra cada dezasete anos.
Cervatillo :O cervo común e un cervo de gran tamaño (so
superado polo alce dentro dos crevidos vivos) cun tamaño
ordinario de 160 a 250 centímetros de lonxitude un peso e os
machos ata 200 kg.
.

27. ESQUÍO: Chamase esquío a certas especies de roedores esciúridos, entre as que
se encontran: As especies do xénero Ratufa, o único da subfamilia Ratufinae.
XINETA: A xineta é unha especie de mamíferos carnívoro da familia dos
vivérridos, unha das dúas que se consideraban de esa familia de animais e se
poden encontrar actualmente en Europa.

28. PEGA: Paxaro da familia dos córvidos (Pica pica), que
presenta cor branca no ventre, costados e extremos das ás e o
resto do corpo negro con irisacións verdes, azuis ou moradas, ou
outros tons máis escuros en todo o corpo.
LAGARTO: Réptil da familia dos lacértidos, do que existen
varias especies, que presenta cores entre o marrón e o verde.

29. SERPE: Réptil sen patas da suborde dos ofidios, de corpo
longo e cilíndrico e pel con escamas, do cal existen moitas
especies de distintas cores e tamaños, algunhas das cales
son velenosas.
CABALIÑO DO DEMO: Insecto da suborde dos
anisópteros coa cabeza e o tórax unidos, ollos moi
desenvolvidos, abdome longo e fino e dous pares de ás, que
vive preto da auga e do que existen varias especies.

30. TEIUGO: Mamíferos carniceiros da familia dos mustélidos (Meles
meles), de pelo longo e espeso, agrisado no lombo, negro nas patas
e no ventre, e abrancazado con dúas listas negras que van desde o
fociño ata detrás das orellas, na cabeza, que vive en tobos profundos
e ten costumes nocturnos.
MERLO: Paxaro da familia dos túrdidos (Turdus merula), de
plumaxe escura, negra no macho e castaña na femia, co peteiro
amarelo e de canto agradable.

31. Discoglossus :É un xénero de anfíbios anuros da familia dos alytidae
tamén coñocida como discoglosidade propio do sur de Europa noroeste
de Africa, Isrrael e quizás Siria
O sapo común (Bufo bufo) : É un anuro muy habitual en toda clase de
hábitats europeos, sobre todo en aqueles con certo grado de contaminación,
como balsas de riego, albercas, etc, ao ser más resistente as augas insalubres
que outras especies de anfibios durante o estado de cágado. Distribuise por toda
Europa salvo Irlanda y algunhas illas Mediterráneas. Ë un dos anuros máis
coñocidos, dada su distribución e requerimentos ecolóxicos laxos.

32. LONTRA: Mamíferos da familia dos mustélidos (Lutra lutra), de pelo
mesto e escuro, cos dedos unidos por membranas, que vive na beira
dos ríos e se alimenta de peixes.
LAGARTIGA MONTICOLA :A lagartixa serrana (Iberolacerta
monticola) é unha especie de lagartixa da familia Lacertidae. lagartixa
de talla mediana, aspecto robusto e cabeza relativamente aplastada,
co dorso de cor parduzco ou verde brillante con retículado en negro,

33. PÍNTEGA SALAMANDRA: A píntega común (Salamandra ) é unha
especie de anfibio urodelo da familia Salamandridae. É o máis común
dos urodelos en Europa. De hábitos terrestres, únicamente entra na
auga para parir, e moitas subespecies fano na terra. É un urodelo
inconfundible, de fondo negro e manchas variadas amarelas moi
intensas que poden chegar a cubrir a casi totalidade do corpo. A veces
tamén se aprecian manchas de cor vermello.

34. Flora:
Ten unha rica diversidade, un bosque en cuxas
zoas
máis próximas ao río predominan os chopos,
mentres que máis arriba están vos #8220;carballos
Entre outras especies vexetais presentes:
bidueiros e castiñeiros.
Pero quizá polo que é máis representativo
en canto a súa flora se refire é ademais
da abundancia de carballos, os fentos
Culcita macrocarpa, Hymenophyllum tumbrigense
e Woodwardia radicans, supervivente de fentos
que cubrían a terra fai millóns de anos.
É un bosque que cambiou moi pouco desde o
Neolítico.

35. As hectáreas de Fragas queimadas desde el pasado sábado 31 de
marzo constituíren un ecosistema irrealizable una vez que se perden,
xa que albergaban una flora e unha fauna que son únicas no mundo
o que existen en moi poucos lugares, como nas localidades ailladas
na costa da Península Ibérica e nas illas Macaronésicas.
As especies endémicas, como os coleópteros e fentos neste parque,
son o resultado de centos de miles de anos de illamento desta masa
forestal. Esperemos que algunhas poboacións sobrevivan nas zonas
non incendiadas”, asegura Baselga, quen afirma que as zonas
queimadas nunca volverán ser o que foron. “Poderemos recuperar a
masa forestal, pero non o ecosistema completo, nin en centos de anos”.

36. É o caso de varios tipos de fentos que só viven en Fragas do Eume,
algunhas rexións de Cádiz e as illas Macaronésicas, ou de coleópteros
cuxa única localidade coñecida é este parque natural.
También sufren os animais que non poden escapar do incendio. E o caso
dos anfíbios que habitan nese parque pola súa humedade.
“Afortunadamente, dada a sequía previa, e moi probable que moitos se
enterraran e poidan sobrevivir ao lume”, destaca a SINC Adolfo Cordero,
investigador do Grupo ECOEVO da Universidad de Vigo.

37. *Feirón Medieval dos Andrade (Pontedeume): É unha festa temática
con motivo medieval, aproveitando o casco antiguo medieval da vila.
A primeira edición foi no ano 2009, cun éxito indudable.
*Festas das Peras: Son as festas máis importantes do pobo de
Pontedeume, celébranse a principios de setembro antes do comenzo
escolar. Duran entre 5-6 días.
*Festas do Carmen: Son unas festas celebradas a mediados de xullo,
duran 3-4 días.
*Romerías de San Miguel de Breamo: Celebradas dúas ao ano (29
de setembro 8 de maio) consiste na subida á cima do monte Breamo
onde se encontra acapela de San Miguel.
* Outras festas: Festas do Ombre, Festas de Nogueirosa, Festas de
Centroña...
Festas

38. A romaría da Fraga ten lugar o 23, 24 e 25 de xullo, e comezou a
celebrarse en 1904. Na orixe consistía na xuntanza da xente do pobo para
merendar á beira do río Eume e celebrar o día de Santiago. Actualmente
os veciños de As Pontes confeccionan casetas artesanalmente con
madeira e pólas de árbores onde fan vida durante os tres días que dura a
festa. Á festa acompáñalle o festival de música rock e hip hop "Nabiza
Rock" que adoita ter lugar o día 23, e o festival de música folk que se
celebra o día 24. Nos últimos anos esta festa pasou a estar considerada
de interese turístico nacional.
A feira do Grelo é unha festa gastronómica que ten lugar o domingo de
entroido. Naceu en 1981 para potenciar a agricultura local.
A feira de Fungos e Cogomelos realízase ao longo dunha semana en
novembro e recolle diversos actos como a degustación de pratos e
diversos concursos.

39. Autores:
ANDREA PARDO GONZÁLEZ
IRIA FERNÁNDEZ RODRÍGUEZ
BRAIS INFANTE RODRÍGUEZ