Author :: อาจารย์ณรงค์วรรษ บุญมา NPRU Open Courseware more info :: http://courseware.npru.ac.th/index.php

1. บทที่ 2
เทศกาล และ วันสาคัญ
ทางศาสนาพุทธ

2. เทศกาลและวันสาคัญ
ทาง ศาสนาพุทธ
เทศกาลและวันสาคัญในพระพุทธศาสนา
ส่วนใหญ่มักจะอิงอาศัยซึ่งกันและกันเกิดขึ้น ช่วง
ที่เป็ นเทศกาลก็เป็ นเทศกาลของวันสาคัญ
ขณะเดียวกันวันสาคัญก็เป็นช่วงเวลาที่ก่อให้เกิด
เทศกาล เป็นต้นว่า เทศกาลเข้าพรรษา เทศกาลนี้จะ
เกิดขึ้นได้ก็ต้องอาศัยวันเข้าพรรษา เทศกาลออก
พรรษาก็ต้องอาศัยวันออกพรรษา

3. คาว่า “เทศกาล” ว่า ก็คือ “นักขัตกฤษ์” เพราะคา
ว่า “นักขัตกฤษ์” หมายถึง เทศกาลและพิธีกรรมที่
เกิดขึ้นตามวาระของฤดูกาลในรอบหนึ่งปี ซึ่งงาน
ดังกล่าวมีองค์ประกอบที่สาคัญ คือ มหรศพ เป็นงานรื่นเริง
สนุกสนาน ซึ่งประชาชนในท้องถิ่นนั้นๆ จะมาร่วมกันแสดง
เพื่อความสนุกสนาน และมีการประกอบพิธีกรรมร่วมด้วย
ความหมายของเทศกาล
เทศกาลทางศาสนาพุทธ
เทศกาลและวันสาคัญ
ทาง ศาสนาพุทธ

4. เทศกาลในพระพุทธศาสนามาจาก
มีบ่อเกิดมาจาก ๒ แหล่ง คือ
1. เทศกาลตามความเชื่อของชาวอินเดียเดิม
2. เทศกาลตามพระวินัยของศาสนาพุทธ
เทศกาลและวันสาคัญ
ทาง ศาสนาพุทธ

5. 1. เทศกาลตามความเชื่อของชาวอินเดียเดิม
คัมภีร์พระพุทธศาสนา ได้กล่าวถึงเทศกาลของท้องถิ่น ดังนี้
1) เทศกาลฟ้ อนราถวายพระราชาของกรุงราชคฤห์
2) เทศกาลดื่มสุราของชาวเมืองสาวัตถี
3) เทศกาลเปิ ด ของเมืองสาเกต บ้านเกิดของนางวิสาขา
4) เทศกาลประจาปีของกรุงไพสาลี
เทศกาลและวันสาคัญ
ทาง ศาสนาพุทธ

6. 1) เทศกาลเข้าพรรษา
2) เทศกาลออกพรรษา และ
3) เทศกาลทอดกฐิน
2.เทศกาลตามพระวินัยของศาสนาพุทธ
เทศกาลที่ให้เกิดขึ้นเพื่อมุ่งการศึกษาเรียนรู้ในการอยู่ร่วมกัน
ในสังคมและเป็นไปตามพุทธประสงค์ มี 3 เทศกาลสาคัญ ดังนี้
เทศกาลและวันสาคัญ
ทาง ศาสนาพุทธ

7. ความมุ่งหมายของเทศกาล
1. เทศกาลตามความเชื่อของชาวอินเดียเดิม
พบว่ามีจุดมุ่งหมายที่สาคัญ ดังนี้
1) เพื่อความสนุกสนาน
2) เพื่อเอาใจเทพเจ้า
3) เพื่อผลผลิตด้านเกษตรกรรม
4) เพื่อผลทางการเมือง
เทศกาลและวันสาคัญ
ทาง ศาสนาพุทธ

8. 2. เทศกาลตามพระวินัยของศาสนาพุทธ
เทศกาลตามพระวินัย มีจุดมุ่งหมายที่สาคัญ
1) เพื่อการธารงรักษาภาพลักษณ์ของพระพุทธศาสนา
2) เพื่อการศึกษาและฝึกฝนพัฒนาตนเอง
3) เพื่อเปิ ดโอกาสให้ชาวพุทธได้ฝึกฝนตนเอง
ด้วยการให้ทาน รักษาศีล และเจริญจิตภาวนา
4) เพื่อรักษาพระธรรมวินัย
เทศกาลและวันสาคัญ
ทาง ศาสนาพุทธ

9. สวดพระปาฏิโมกข์
เทศกาลและวันสาคัญ
ทาง ศาสนาพุทธ

10. 1. วันมาฆบูชา
2. วันวิสาขบูชา
3. วันอาสาฬหบูชา
4. วันอัฏฐมีบูชา
5. วันเข้าพรรษา
6. วันออกพรรษา
7. พิธีตักบาตรเทโว
8. วันธัมมัสสวนะ หรือวันพระ
9. วันขึ้นปีใหม่
10. วันสงกรานต์
11. วันสารทไทย
วันสาคัญทางศาสนาพุทธ ประกอบด้วย
วันสาคัญทางศาสนาพุทธ
เทศกาลและวันสาคัญ
ทาง ศาสนาพุทธ

11. การปฏิบัติพิธีกรรมวันสาคัญทางพระพุทธศาสนา
วันสาคัญทางพุทธศาสนา สาหรับพุทธศาสนิกชนควร
ปฏิบัติ ดังนี้
1.การให้ทาน
2. รักษาศีล
3. เจริญภาวนา
4. เวียนเทียน
เทศกาลและวันสาคัญ
ทาง ศาสนาพุทธ

12. วันสาคัญทางศาสนาเป็นที่มาของเทศกาลต่างๆ วันสาคัญใด
มีการกาหนดชัดเจน พุทธบริษัททราบเหมือนกันหมด และพร้อมที่
จะปฏิบัติกิจกรรมแบบเดียวกันในวันสาคัญนั้น วันนั้น จึง
กลายเป็นเทศกาล เช่น วันเข้าพรรษา ช่วงระหว่างนั้นก็จะเป็น
เทศกาลเข้าพรรษา หลังจากเข้าพรรษาครบ ๓ เดือนแล้ว ก็เป็นออก
พรรษา ช่วงระหว่างนั้นก็จะเป็นเทศกาลออกพรรษา มีการตักบาตรเทโว
หรือพิธีกรรมอื่นใด
เทศกาลในพระพุทธศาสนาจึงอาศัยวันสาคัญต่างๆ เกิดขึ้น วัน
สาคัญใดจะกลายเป็นเทศกาล หรือไม่นั้น วันสาคัญนั้นจะต้องมี
พุทธศาสนิกชนพร้อมใจกันทากิจกรรมบุญพร้อมๆ กัน ในช่วงวันเวลา
ดังกล่าวนั้น
สรุป

13. The End