1. ENERGIJA VJETRA
Marina Andrijević
1

2.  Energija vjetra je
energija koja potiče od
snage vjetra.
Predstavlja
konvencionalan
obnovljivi izvor
energije, koji se
vjekovima koristi za
dobijanje mehaničke, a
u novije vrijeme i
električne energije.
Međutim, proizvodnja
električne energije iz
energije vjetra u većim
količinama počela je
tek posle naftne krize
1973.
2

3. Osnovni pojmovi energije vjetra
 Vjetar je horizontalno strujanje vazdušnih masa nastalo usled
razlike temperature, odnosno prostorne razlike u vazdušnom
pritisku. Vjetar je posledica Sunčevog zračenja, a na njegove
karakterisitke u velikoj mjeri utiču i geografski činioci.
 Vjetar na nekom području može biti posljedica primarnih
strujanja vazdušnih masa koje nastaju zbog globalne
raspodjele vazdušnog pritiska (uslijed promjene godišnjih
doba) i sezonskih cirkulacionih kretanja vazdušnih masa
(ciklona i anticiklona).
3

4.  Ovakvi vjetrovi se
nazivaju globalnim.
S obzirom da su
globalni vjetrovi
visinski oni se ne
mogu koristiti za
pogon
vjetrogeneratora, ali
ih treba poznavati
jer utiču na vjetrove
u nižim slojevima
atmosfere.
4

5.  Lokalni vjetrovi predstavljaju kretanje vazdušnih masa u prizemnom
sloju atmosfere. Nastaju zbog lokalnih razlika u atmosferskim pritiscima.
Lokalni vjetrovi mogu biti različitih osobina što u velikoj meri zavisi od
površine tla (ravnica, planine, doline, naselja, šume itd.), njenih osobina
(kamenita, peščana, vodena, snježna teritorija) i osobina vazdušnih masa
koje su uključenje u strujanje. S tim u vezi javlja se efekat lokalnog
povećanja brzine vetra. Na primjer, vetar je intezivniji na vrhu brda nego
u podnožju. Tunel efekat je ubrzavanje vetra između dva brda koja na
vetar deluju kao prirodni levak. Ovaj i slični efekti mogu povećati brzinu
vetra i do 30%, što višestruko povećava njegovu snagu. Osim svojih
pozitivnih efekata, u graničnom površinskom sloju postoje različite
prirodne i vještačke prepreke koje uzrokuju i negativne efekte smanjenja
brzine vjetra i pojavu turbulencija, što znatno utiče na kvalitet vjetra kao
primarnog energenta.
 Vjetrovi ne moraju biti posljedica globalnog kretanja vazdušnih masa već
mogu nastati i kao posljedica djelovanja geografskih faktora na lokalnom
području.
5

6. Istorija
 Ljudi koriste energiju vjetra barem 5500 godina, neki od primjera je da se
čamac sa jedrima koristi barem 5000 godina i arhitekte su koristili
upravljan-vetar za prirodne ventilacije još u antičko doba.Korišćenje vetra
da se obezbedi mehanička energija je došlo negde kasnije u antici. U staroj
Persiji, vetrenjače sa vertikalnom osovinom, na pola zatvorene (tako da
vetar potiskuje samo jednu polovinu rotora) i ravnim "jedrima" se koriste
bar od 200. godine nove ere.
 Praktične vjetrenjače slične konstukcije su napravljene u Avganistanu u 7.
veku. Sa Bliskog istoka, ideja se proširila do Evrope i vjetrenjače za
mljevenje zrnja u brašno ili pumpanje vode su zabelježene u 12. vijeku u
Engleskoj i Holandiji.
6

7.  Do 19. vijeka vjetrenjače su rasprostranjene po čitavoj
Evropi i donesene su u Severnu Ameriku.
 Krajem 19. veka energija vetra se počela koristiti i za
proizvodnju električne energije ( vetroelektrana), ali
uglavnom u malim lokalnim postrojenjima do naftne krize
1973. Posle krize, dolazi u nizu zemalja do užurbane
aktivnosti za iskorišćenje energije vetra za proizvodnju
struje. Sa usponima i padovima, vezanim uglavnom za rast i
pad cena nafte, razvoj se naročito ubrzava posle 2000. sa
neprekidnim rastom cena nafte.
7

8. -Farma vetrogeneratora u Evropi-
8

9. TORNJEVI
 Toranj eolske turbine nosi
glavnjaču zajedno sa rotorom. Za
velike turbine tornjevi mogu biti
cjevasti čelični, mrežasti ili od
betona. Cevasti čelični koristi
većina velikih turbina. Proizvode
se u sekcijama od po 20-30 m i
zavaruju se na mestu postavljanja.
Toranj je konusni tj. prečnik raste
ka osnovi, da bi im povećali
snagu i uštedjeli materijal.
9

10. Farma vjetrogeneratora u Teksasu
10

11. Farma vjetrogeneratora u Bugarskoj
11

12. Vjetrogeneratori u Sjevernom moru
12

13. Vjetrenjače
 Kolonisti u Americi su koristili vjetrenjače za
mljevenje žita, za vađenje vode iz dubokih bunara, ali
i za sječenje drva u strugarama. Oko 1920. godine
Amerikanci koriste male vjetrenjače i kao generatore
električne struje. U isto vrijeme se na Krimu, na obali
Crnog mora, podiže prvi višekilovatni vetrogenerator
u Evropi. Sporadična korišćenja vjetrenjača, za razne
namene, nastavljaju se sve do velike energetske
krize, 70-tih godina prošlog vijeka. Tada je svijest o
nedostatku nafte promenila energetsku sliku svijeta i
naglo povećala interes za alternativne energetske
izvore. To otvara put ponovnog ulaska, na velika
vrata, vjetrenjača kao generatora električne energije.
13

14. Vetrenjača i moderni vjetrogenerator
14

15. Tih godina i u Evropi se krenulo u osvajanje
vetroenergetskih tehnologija. Dosta su na tome
radili Nemci, Italijani i Španci. Međutim, najbolje
elise su i dalje proizvodili Holanđani, a generatore
Danci. U to vreme, Danski izvoz u SAD je naglo
rastao. Recimo, 1981. godine izvezli su 21
vetrogenerator, a 1983. godine već 356, a dve
godine kasnije 3.100 vetrogeneratora. Interesantno
je da je jedna od vodećih Danskih firmi koristila
asinhrone motore koje je proizvodio „Sever“ iz
Subotice i ugrađivali ih u svoj finalni proizvod koji
je pretežno izvožen u SAD.
15

16. Stara vjetrenjača za mljevenje žita
16

17. De Bloem
Ova vjetrenjača je sagrađena oko
1878. godine i uglavnom se
koristila kao mlin za žitarice, sve
do ranih 50-ih godina prošlog
veka. Međutim, sada se ne nalazi
na svojoj originalnoj lokaciji
(severno od oblasti Jordaan), već
je premeštena zbog konstrukcije
novih kuća.
17

18. De 1100 Rое
Napravljena je 1674. godine
i njena prva uloga je bila da
tlo koje je niže od mora
(tzv. polder) održi suvim.
Do 1965. godine nalazila se
blizu vetrenjače De 1200
Roe, ali je pomerena zbog
toga što više nije bila toliko
bitna i potrebna. Danas se
ponekad koristi da bi
pumpala vodu u susedni
sportski park.
18

19. De Otter
Sagrađena je 1638. godine i bila je jedna
od mnogih strugara u oblasti koja je
omogućila masovnu proizvodnju velikih
brodova u 17. veku. Time je omogućila
Holandiji da se razvije u veoma moćnu
trgovačku naciju.
Sa skorim završetkom projekta izgradnje
apartmana u blizini, vetrenjača više ne
dobija dovoljno vetra, što pogoršava njeno
stanje. Zbog toga je 2006. zatvorena za
posetioce. Trenutno, postoje planovi
preseljenja cele vetrenjače izvan grada,
severno od Amsterdama. Međutim, to će
dovesti do gubitka veoma važnog
spomenika njegove industrijske istorije.
19

20. De 1200 Rое
Ova vetrenjača je napravljena
oko 1674. godine i
prvenstveno je služila da bi se
Osdorperbinnenpolder
(polder - plodni deo kopna
otet od mora) zadržao suvim.
Imala je tu funkciju sve do
1950. godine kada nije više
bila toliko bitna. Sada je u
vlasništvu Amsterdama i
trajno nastanjena.
20

21. ZAKLJUČAK
 Vjetar predstavlja neiscrpan ekološki izvor energije čiji
globalni potencijal višestruko prevazilazi svjetske potrebe za
električnom energijom.
 Sve dok postoji vetar, voda ili sunce, imaćemo na
raspolaganju te resurse koji se sami obnavljaju. Pored toga što
su obnovljivi, ovi izvori su ekološki čisti, za razliku od
nuklearnih elektrana i termoelektrana. Zato mislim da, ako bi
bismo te izvore koristili više, ili ako bismo u sadašnju
proizvodnju energije uključili više obnovljivih, alternativnih
izvora, to bi produžilo korišćenje goriva kao što su ugalj i
nafta, čije su zalihe ipak ograničene.
21