1. BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
EĞİTİM YÖNETİMİ VE PLANLAMASI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
ÖRGÜTLERDE ÇIKAR ÇATIŞMASI
Turgay ÇALIŞKAN
Eğitim Yönetimi ve Organizasyon Dersi Ödevi
İSTANBUL
Aralık, 2015
2. Çatışma kavramı genelde, kavga, savaş, mücadele gibi
olumsuz anlamları çağrıştırır.
Oysa çatışma, hem toplumlarda, hem de doğada
sürekli vardır.
Çatışma en yalın şekliyle, taraflar arasındaki
anlaşmazlıktır.
Çatışma
www.ahmeterdemtml.meb.k12.trwww.ahmeterdemtml.meb.k12.tr
3. Kaynaklar sınırlı.
Bu sınırlı kaynaktan kim hangi miktarda pay alacak?
Paylaşım problemi nasıl çözülecek?
Çıkar Çatışması
www.dogakariyer.com
4. Kaynakların sınırlılığı
İş bölümü
İletişim sistemi
Amaç farklılığı
Örgüt içi güç savaşımı
Çatışmaya Neden Olan Etmenler
5. Çatışmanın ne salt iyi ne de salt olarak kötü
Çatışmalar bir gelişim aracı olarak düşünülmeli ve
onlara sorun değil, sorunun çözümü olarak bakılmalı
Uygun bir "çatışma yönetim yönteminin" seçilmeli
Çatışmayanın Yarar ve Zararları
6. Genel Olarak;
Maddi
Gerçek ya da potansiyel bir mali kazancı içerir
Manevi
Mali bir boyut yoktur
Çıkar Çatışması Türleri
www.ahmeterdemtml.meb.k12.tr
7. Fonksiyonel ve fonksiyonel olmayan çatışma
İşletmelerin amaçlarına ulaşmalarını erteleyen,
geciktiren ve amaçları gerçekleştirmeye katkı
sağlamayan
Ortaya çıkış şekillerine göre çatışma
Potansiyel çatışma, algılanan çatışma, hissedilen
çatışma ve açık çatışma
Organizasyon içindeki yerlerine göre çatışma
Dikey çatışma, yatay çatışma
Çatışmaya taraf olanlara göre çatışma
Bireysel çatışma, bireyler arası çatışma, kişi-grup
çatışması, gruplar arası çatışma, örgütler arası
çatışma
Çıkar Çatışması Türleri
8. Klasik-Geleneksel Yaklaşım
Yıkıcı olduğu inancı vardır.
Örgüt çatışmadan korunur.
Neoklasik-Davranışçı Yaklaşım
Çatışma kaçınılmazdır.
Ortadan kaldırılmalıdır.
Kaldırılırsa bireyler arası ayrım yok olur.
Modern-Etkileşimci Yaklaşım
Örgütün sağlığı için çatışma gereklidir.
Çatışma yüksekse azaltılmalı, düşükse
uyarılmalıdır.
Örgütlerde Çatışma Yaklaşımları
9. Sosyal yaşamın her alanında, farklılık, uyuşmazlık ve
anlaşmazlıklara bağlı olarak kişiler arasında
çatışmaların yaşanması kaçınılmaz olduğu gibi,
toplumların küçük bir örneği olan okullarda da çeşitli
tür ve yapıda çatışma yaşanması doğaldır.
Okullarda çatışmaya ilişkin olarak genelde
yöneticilerin çatışmadan kaçınma, yok sayma eğilimi
içinde oldukları görülmektedir.
Yöneticilere karşıt fikirlere sahip öğretmenler kötü
ders programı, ek dersin azaltılması gibi yaptırımlarla
susturulmaya çalışılabilmektedir.
Eğitim Kurumlarında Çıkar Çatışması
10. Çatışma, okul örgütlerini geliştirmekle birlikte, örgüt
içi enerjiyi sürekli canlı tutmaktadır.
Eğitim örgütlerinde çatışma daha somut ve gerçektir.
Öğretmenlerin ve yöneticilerin, genellikle işle ilgili
tercihlerinde farklılıklar nedeniyle çatışmaya girdikleri
görülmektedir.
Okul yöneticisi, yakınma kapısını daima açık
bulundurmalıdır. Bu kapıyı kapalı tutan yönetici,
eninde sonunda daha büyük zararlar görecektir.
Eğitim Kurumlarında Çıkar Çatışması
11. Çatışma kaçınılmazdır.
Çatışma kaçınılmaz olduğuna göre yapılması
gereken; çatışmanın ortaya çıkaracağı olası yararları
kullanabilmek ve olası yıkıcı etkilerini engellemek için,
çatışmayı etkili bir biçimde yönetmektir.
Örgüt içinde çatışmanın varlığını kabul etmek, onları
çözüme kavuşturmanın ilk şartıdır.
Çatışmayı görmezden gelmek, problemlerin açığa
çıkmasını engelleyeceği gibi, hem kişilerin, hem de
grubun çalışmalarını olumsuz yönde etkiler.
Çatışmayı Yönetme
12. Problem çözme yöntemi
Üstün amaçlar yöntemi
Yatıştırma yöntemi
Oylama yöntemi
Kaçınma yöntemi
Kaynakların artırılması yöntemi.
Uzlaşma yöntemi
Hükmetme yöntemi
Uyma yöntemi
Bütünleştirme yöntemi
Çatışmayı Yönetme Yöntemleri
13. Sonuç olarak;
Çatışma kaçınılmazdır ve örgüt yöneticisi çatışma
durumunu iyi analiz ederek uygun yöntemle çatışmayı
yönetmeli, durumu örgüt çıkarına çevirmelidir.
Son Söz
www.ahmeterdemtml.meb.k12.tr
15. •Akan, H. (2009). Çıkar İlişkisi ve Çıkar Çatışması. İKU Dergisi. S. 23, s. 22-25.
•Altan, Y. (2010). Örgütsel Çatışma ve Etkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. S. 27, s. 159-168.
•Aydın, M. (2014). Eğitim Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
•Bursalıoğlu, Z. (2013). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem Akademi.
•Deniz, M. ve Çolak, M. (2008). Örgütlerde Çatışmanın Yönetiminde Gücün Kullanımı ve Bir Araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. S. 23(7),
s. 304-332.
•Dinçer, Ö. (2013). Örgüt Geliştirme Teori, Uygulama ve Teknikleri. Ankara: Alfa.
•Eren, E. (2013). Yönetim ve Organizasyon (Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar). İstanbul: Beta.
•Gençkaya, Ö. F. (2009a). Çıkar Çatışması. Ankara.
•Gençkaya, Ö. F. (2009b). Kamu Yönetiminde Çıkar Çatışması. Kamuda ve Toplumda Etik Algılaması Toplantısı. Ankara.
•Gerzon, M. (2006). Çatışmalı Ortamlarda Liderlik (A. Kardam, Çev.). İstanbul: Bzd Yayın.
•Karip, E. (2010). Çatışma Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
•Koçak, S. ve Atanur Başkan, G. (2013). Okul Müdürleri Tarafından Kullanılan Çatışma Yönetim Yöntemlerinin Etkililik Düzeyleri. Hacettepe
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. S.44, s. 212-224.
•Nural, E., Ada, Ş. Ve Çolak, A. (2012). Öğretmen Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Kullandıkları Çatışma Yönetimi Yöntemleri. Atatürk
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. S. 16(3), s. 197-210.
•Özdemir, S., Çalık, T., Kılınç, A.Ç., Koşar, S., Sezgin, F., Boyacı, A., Ağaoğlu, E., Cemaloğlu, N., Dönmez, B., Öğdem, Z., Tüzel, E. ve Kurt, T. (2014).
Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
•Özmen, F. ve Aküzüm, C. (2010). Okulların Kültürel Yapısı İçinde Çatışmalara Bakış Açısı ve Çatışma Çözümünde Okul Yöneticilerinin Liderlik
Davranışları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. S. 2(2), s. 65-75.
•Sarpkaya, R. (2002). Eğitim Örgütlerinde Çatışma Yönetimi ve Bir Örnek Olay. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. S. 31, s. 414-429.
•Şimşek, Ü. (2012). Kamu Yönetiminde Çıkar Çatışması ve Önleme Yolları, Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Konya.
•Yıldız, K. (2013). Üniversitelerde Çatışma ve Çatışma Yönetimi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. S. 1(3), s. 107-124.
•Yüksel, C. (t.y.). Kamu Yönetiminde Etik ve Çıkar Çatışması. http://www.etikturkiye.com/etik/yuksel.pdf adresinden 18 Kasım
2015 tarihinde edinilmiştir.
•Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun. (2006).
https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5506.html adresinden 18 Kasım 2015 tarihinde edinilmiştir.
•Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. (2005).
http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.8044&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=kamu%20g%C3%B6revlileri% 20etik
adresinden 18 Kasım 2015 tarihinde edinilmiştir.
Kaynakça
