bir anket hazirlama hakkinda tam detayli bir kaynak.

1. Anket Nasýl Hazýrlanýr?
Dr. Recai Oður*, Dr. Ömer Faruk Tekbaþ**
Bilimsel araþtýrmalarda kiþilerden bilgi Bu ulaþtýrma iþlemleri posta yolu ile yapýlýrsa,
toplamak için çeþitli yöntemler posta aracýlýðý ile anket uygulanmýþ olur.
kullanýlmaktadýr. Bunlar arasýnda en sýk olarak 3. Telefonla anket yapma: Sorular anketör
kullanýlanlardan birisi de anket (soru formu) ya da araþtýrmacý tarafýndan telefonla sorulur
uygulamaktýr. ve alýnan yanýtlar yine anketörün elindeki
Anket; kiþilerden çeþitli konularda, planlý anket formuna kaydedilir.
ve standart biçimde bilgi almak için 4. Gözlem altýnda anket yapma:
geliþtirilmiþ olan ve özellikle epidemiyolojik ve Araþtýrmacý ya da anketörün de bulunduðu bir
sosyolojik araþtýrmalarda sýklýkla kullanýlan bir ortamda, anket formlarý kiþilere daðýtýlýr ve
yöntemdir (1). Sosyolojik araþtýrmalarda temel nasýl uygulanacaðý açýklanýr. Kiþiler anket
veri kaynaðý olan anket, týp alanýndaki formlarýný kendileri uygularlar ve forma
araþtýrmalarda daha çok klinik ve laboratuvar kaydederler.
muayeneleri ile elde edilen bulgulara ek bilgi Bu dört anket yönteminin çeþitli
toplamak amacý ile kullanýlmaktadýr. Anket özelliklerine göre karþýlaþtýrýlmasý Tablo 1'de
yöntemi ile elde edilen bilgiler yardýmý ile; sunulmuþtur (1).
a) Baðýmlý ve baðýmsýz deðiþkenler Anket Formunun Planlanmasý Sýrasýnda
arasýnda iliþki olup olmadýðý araþtýrýlýr, Dikkat Edilmesi Gerekenler (2):
b) Önemli baðýmsýz deðiþkenlerin neler - Araþtýrma sonunda ulaþmak istediðiniz
olduðu belirlenir, konularýn bir listesini yapýn. Bunlardan
c) Bu bilgiler ýþýðýnda yeni varsayýmlar hangilerini anket uygulayarak elde
(hipotezler) oluþturulur ve yeni araþtýrmalar edebileceðinizi belirleyin.
planlanýr (1). - Anket formu ile ulaþmayý planladýðýnýz
Uygulama Biçimlerine Göre Anket bilgilerin bir yerlerde halen bulunmakta olup
Yapma Yöntemleri (1): olmadýðýný araþtýrýn.
1. Yüz-yüze anket yapma: Anket - Araþtýrmanýn amaçlarý ile ilgisi olmayan
formunda bulunan sorular, bu konuda hiçbir soruya anket formunda yer vermeyin.
eðitilmiþ bir kiþi (anketör) tarafýndan sorulur Anket formunuza quot;bunu da bilmek iyi olurquot;
ve alýnan yanýtlar forma kaydedilir. düþüncesi ile soru eklemeyin.
2. Posta aracýlýðý ile anket yapma ya da - Sorulardan elde edeceðiniz her bilginin
kendi kendine uygulama: Kiþiler kendilerine nerede kullanýlacaðýný belirleyin (Elde
bir biçimde ulaþtýrýlan anket formunu, edeceðiniz bilgilerin frekansýný mý, yüzdesini
kendileri doldurarak ilgili yere ulaþtýrýrlar. mi, sýnýr deðerlerini mi kullanacaksýnýz?).
- Hazýrlayacaðýnýz anket formuna, ankete
Tablo 1. Anket yöntemlerinin bazý özelliklerine göre karþýlaþtýrýlmasý. katýlacaklarýn gözü ile bakmaya çalýþýn (Sorular
Anket Yöntemi makul ve kabul edilebilir mi, sorular kiþilerin
Yüz yüze Posta Telefonla Gözlem
özel yaþamlarýný ihlal eder nitelikte mi,
Özellik altýnda
1. Maliyet ++++ + ++ +++ katýlýmcýlar sorularý yanýtlamak isterler mi, vb
2. Uygulama hýzý + ++ ++++ ++ gibi) (2).
3. Örneðin toplumu Anket Formu Ýle Elde Edilebilecek
temsil edebilirliði ++++ + + +++ Bilgiler
4. Sorularýn açýklanmasý ve Anket formu uygulanarak elde edilebilecek
doðru yanýt alma olasýlýðý +++ - ++ +
bilgiler dört gruba ayrýlabilir. Anket formu bu
5. Göze hitap eden araç
kullanabilme +++ + - + bilgi türlerinden birisini elde etmeye yönelik
6. Uygulama boyutu + +++ ++ + olarak hazýrlanabileceði gibi deðiþik
7. Çabuk yanýt +++ + ++ ++ kombinasyonlar da tek bir anket formunda
8. Anketörün taraf kullanýlabilir.
tutma olasýlýðý +++ - ++ +
* Uzm.; GATA Halk Saðlýðý AD, Ankara • 2003 • cilt 12 • sayý 9 • 336
** Doç.; GATA Halk Saðlýðý AD, Ankara

2. a) Bilgi Düzeyi (kiþiler ne biliyor?): Bilgi Yukarýdaki maddeler ýþýðýnda, sorularýn
düzeyi sorularý çok çeþitli biçimlerde hazýrlanmasý sýrasýnda dikkat edilmesi gereken
hazýrlanabilir (2). Örneðin: belli baþlý özellikler aþaðýda sýralanmýþtýr (2):
- Çocuklarda en sýk ölüme neden olan ev - Kullanacaðýnýz sözcükler basit olsun:
içi kaza tipi aþaðýdakilerden hangisidir? Sorularýn hazýrlanmasýnda kullanýlan
(Çoktan seçmeli) sözcükler hedef kitlenin konuþma özelliklerine,
- En etkili zayýflama yöntemi egzersizdir. eðitim ve bilgi düzeyine uygun olsun, ancak
(Doðru/Yanlýþ). onlarý küçümser tarzda basit tümce kurmayýn.
- Buzdolabýnýn en uygun sýcaklýðý ......... Kullandýðýnýz sözcüklerin birden fazla
Santigrad derecedir (Boþluk doldurma). anlamýnýn olmamasýna dikkat edin.
b) Tutum ve görüþler: Kiþilerin algýlarý, - Sorularda kýsaltma, yabancý deyim ve
görüþleri ve düþünme biçimleri gibi psikolojik argo kullanmayýn.
durumlar hakkýndaki bilgilerdir. Sorular - Genel anlam taþýyan sorular sormayýn,
geçmiþ, þimdiki zaman ya da gelecek hakkýnda sorularýnýz hep özel ve sýnýrlarý belirli olsun.
olabilir (2). Örneðin: Örneðin; “geçen yýl” yerine, “1999 yýlý
- Kendine güven duygusunun içerisinde” ya da “son 12 ay içerisinde”
desteklenmesi, yetiþkinlerdeki madde deyimini kullanýn.
baðýmlýlýðýnýn azaltýlmasýnda etkili olabilir mi? - Kullanacaðýnýz sözcükler farklý biçimde
- Et fiyatlarýnýn düþürülmesinin, et anlaþýlabilecek özellikte olmasýn. Örneðin;
tüketimini artýracaðýna inanýyor musunuz? yanýt þýklarýnda “düzenli olarak”, “sýk sýk”,
- Gelecek beþ yýllýk dönemde, ülkemizin “daha yaþlý” gibi ifadeler kullanmayýn,
karþýlaþacaðý en büyük saðlýk sorunu sizce ne bunlarýn yerine “günde üç kez”, “46-50 yaþ
olacaktýr? arasý” gibi ifadeler kullanýn.
c) Davranýþ (kiþiler ne yapýyor?): Geçmiþte - Anket formuna gerekli olabilecek tüm
ya da þu anda insanlarýn belirli bir konuda ne açýklamalarý ekleyin.
yaptýklarý ya da gelecekte ne yapmayý - Kiþilere anýmsamalarý çok zor olacak
planladýklarý konusunda sorulan sorulardýr (2). sorular sormayýn. Örneðin; “1999 yýlý
Örneðin: içerisinde kaç kez tansiyonunuzu
- Beslenme konusunda herhangi bir kitap ölçtürdünüz?” yerine, “1999 yýlý içerisinde
okudunuz mu? tansiyonunuzu hangi sýklýkla ölçtürdünüz?”
- Bugüne kadar hazýmsýzlýk sorunu diye sorun ve yardýmcý olabilecek yanýt þýklarý
nedeniyle bir hekime baþvurdunuz mu? hazýrlayýn (haftada 1-2 kez, ayda 1-2 kez
- Yýlda kaç kez ishal olursunuz? gibi).
d) Özellikler (kiþiler kimlerdir, ne/lere - Kiþilerce özel hayatlarýna müdahale
sahiptirler): Ýnsanlarýn kiþisel ya da demografik þeklinde algýlanabilecek sorularý sorarken,
özellikleri (yaþ, eðitim, meslek, gelir gibi) sorularý ve seçenekleri biraz yumuþatýn.
hakkýndaki sorulardýr (2). Örneðin gelir durumunu ya da kullanýlan
Örneðin: doðum kontrol yöntemini soruyorsanýz, yanýt
- Þu anda nerede yaþýyorsunuz? þýklarýnýn geniþ aralýklý olmasýna (her þýkkýn
- Kaç çocuðunuz var? birden fazla seçenekten oluþmasýna) dikkat
- Evinize bir ayda giren toplam para ne edin. Bu tür sorularý boþluk doldurma tarzýnda
kadardýr? sormayýn.
Sorularýn Hazýrlanmasý Sýrasýnda Dikkat - Yanýtlamasý zor olacak ya da zaman
Edilmesi Gerekenler (2): alacak sorular sormayýn. Örneðin; “Aþaðýdaki
Ýstenilen bilgilere ulaþmak ve tüm saðlýkla ilgili 15 sözcüðü önem sýrasýnda göre
katýlýmcýlar tarafýndan anlaþýlabilmek, sorularýn sýralayýn”, “Son yedi gün içerisinde yediðiniz
hazýrlanmasýndaki en büyük sýkýntýlardandýr. yiyecekleri yazýn” gibi sorulardan kaçýnýn.
Sorular hazýrlanýrken aþaðýda belirtilen üç - Yanýt þýklarýnýzda yalnýzca bir doðru yanýt
madde özellikle göz önünde bulundurulmalýdýr olmasýna dikkat edin. Örneðin “Þeker hastalýðý
1. Hedef kitlenin eðitim düzeyi ve diðer hakkýndaki bilgilerinizi nereden edindiniz?”
özellikleri, diye sorarsanýz ve yanýt þýklarýna “arkadaþ”,
2. Anket formunun amacý, “aile”, “hekim”, “televizyon”, “gazete”gibi
3. Sorularýn anket formu içerisinde nasýl seçenekler koyarsanýz birden fazla yanýt þýkký
sýralanacaðý. ile karþýlaþabilirsiniz.
• 2003 • cilt 12 • sayý 9 • 337

3. - Katýlýmcýlar hakkýnda tahmin yürütür uçlu soru þöyle olabilir:
tarzda sorular sormayýn. Örneðin; “Kaç - “Aþaðýdaki temel besin öðelerinin
çocuðunuz var?” yerine “Çocuðunuz var mý?; içerdikleri kalori miktarlarýný yazýnýz:
varsa kaç tane?” biçiminde sorular sorun. a) Þeker .......... kalori
- Soru sorarken “bias”lardan kaçýnýn: b) Yað .......... kalori
Kiþilere taraflý / yönlendirici soru sorarsanýz, c) Protein .......... kalori”
kiþiler gerçekte olmadýðý halde sizin Ayrýca açýk uçlu sorular birden fazla
yönlendirdiðiniz biçimde yanýt verebilirler. seçeneðin olabileceði sorular için son derece
Yönlendirme farklý biçimlerde olabilir: uygundurlar: “Beslenme konusundaki
a) Katýlýmcýnýn belirli bir davranýþ biçimini bilgilerinizi nerelerden edindiniz?” gibi.
göstermesi gerektiði hissettirildiðinde, Açýk uçlu sorular genelde anket formunun son
b) Yanýt þýklarý dengesiz ve birbirinden çok sorusunu oluþtururlar ve “Yukarýda
farklý ya da hep ayný yönde olduðunda, belirttiklerinize eklemek istediðiniz hususlar
c) Duygusal yönü (pozitif ya da negatif var mý?” biçimde olur ve ek bilgi saðlamayý
yönde) kuvvetli olan “serbestlik”, amaçlarlar.
“hümanizm”, “çocuk sevgisi”, “adaletlilik” Kapalý Uçlu Soru Tipleri
gibi sözcüklerin kullanýlmasý. (Örneðin; Kapalý uçlu sorularýn çok çeþitli tipleri
katýlýmcýlara, “Siz yanýnýzda çalýþanlarýn saðlýk vardýr. Baþlýcalarý aþaðýda sýralanmýþtýr:
sorunlarý karþýsýnda adaletli davranýr mýsýnýz?” 1. Ýki seçenekli yanýtlar: En basit yanýt
ya da “Çocuklarý sever misiniz?” gibi sorular formatýdýr. Seçenekler “Doðru / Yanlýþ”, “Evet
sormayýn). / Hayýr”, “Katýlýyorum / Katýlmýyorum”
- Ayný soru içerisinde birden fazla soru olabilir. Örneðin;
sormayýn. “Bebek doðar doðmaz emzirilmelidir.
- Yanýt þýklarýný anlaþýlabilir ve mantýklý bir a) Doðru b) Yanlýþ”
biçimde düzenleyin. Bu tip sorular genelde bir konudaki soru
- Sorularýnýz tam cümlelerden oluþsun. grubunun ilk sorusu olurlar. Verilen yanýta
- Her sorunun ve yanýt þýklarýnýn baþýna göre katýlýmcý izleyen sorulardan bazýlarýna
numara ya da harf koyun, diðer iþaretlerden yanýt verir. Ancak bu tür sorularda az da olsa
kaçýnýn. katýlýmcýnýn yönlendirilme olasýlýðý vardýr.
Soru Tipleri 2. En iyi yanýt: Verilen yanýt þýklarý
Anket formunda kullanýlacak sorular açýk arasýndan yalnýzca bir tanesinin seçilmesi
uçlu ya da kapalý uçlu olabilir. istenir. Eðer bütün yanýtlar sýralanabiliyorsa, en
Açýk Uçlu Sorular: Soru sonunda ideal soru tiplerinden birisidir.
katýlýmcýnýn yanýtý için yeterli bir boþluk 3. Ölçekli (dereceli) yanýtlar:
bulunur. Kiþilere kendi yanýtlarýný yazma fýrsatý Katýlýmcýlardan yanýt þýkkýnda verilen
saðlanmýþ olur, ancak katýlýmcýnýn daha çok cetvelden kendilerine en uygun olan deðeri
çaba ve zaman harcamasýný gerektirir. Ayrýca seçmeleri istenir. Örneðin;
bu tür sorularda çok farklý yanýtlarla Hastanede yattýðýnýz süre içerisinde klinik
karþýlaþýlabilir ve analiz güç olabilir. çalýþanlarýnýn size karþý tutumunu nasýl
Kapalý Uçlu Sorular: Sorudan sonra deðerlendirirsiniz?
yanýtlar sýralanýr ve katýlýmcý yanýtlardan bir ya Çok Kötü Fena Ýyi Çok
da birkaçýný seçer. Bu tür sorular daha uyumlu kötü deðil iyi
ve düzenli sonuçlarýn alýnmasýný saðlar, ancak A. Hekimler 1 2 3 4 5
unutulmamasý gereken bir konu, katýlýmcýlarýn B. Hemþireler 1 2 3 4 5
C. Hasta Bakýcýlar 1 2 3 4 5
verdiði yanýtlarýn sizin bilgi düzeyinizle ve
D. Temizlikçiler 1 2 3 4 5
yanýt þýkký olarak belirlediklerinizle sýnýrlý
olacaðýdýr. Bu tür sorularda dört ya da beþ seçenek
Açýk Uçlu Soru Tipleri bulunmasýnýn en iyi sonuç verdiði, daha çok
En kolay soru hazýrlama yöntemi olmakla seçeneðin katýlýmcýyý zorladýðý görülmektedir.
birlikte yanýtlarýn farklýlýðý ve sonuçta yapýlacak 4. Sýralý seçenekler:
olan analizlerin zorluðundan dolayý sýnýrlý Bu tür sorular genelde katýlýmcýnýn olaya ya
miktarda kullanýlmasý önerilmektedir (2). En sýk da görüþe katýlýmýný, hemfikir olma derecesini
kullanýlan biçim sorudan sonra yanýt için ya da bir olayý / davranýþý gerçekleþtirme
uygun bir boþluk býrakmaktýr. Diðer bir açýk durumunu ölçmek için kullanýlýr.
• 2003 • cilt 12 • sayý 9 • 338

4. Örneðin; 1. Futbol 2. Basketbol 3. Masa tenisi
“Hangi sýklýkla yoðurt yersiniz? 4. Kort tenisi 5. Yüzme 6. Koþu
1. Her öðün 7. Diðer (Lütfen belirtin):.........................”
2. Günde 1 öðün 9. Liste þeklinde yanýtlar:
3. Haftada 2-3 kez Katýlýmcý listedeki ifadelerden kendine
4. Ayda 2-3 kez uyanlarý seçebilir. Örneðin;
5. Daha seyrek” “Aþaðýda belirtilenlerden sizi en iyi
“Doktorunuzun beslenme alýþkanlýklarýnýzý tanýmlayan üç ifadeyi boþluklara yazýnýz.
yeniden düzenlemenizi istemesi halinde 1- ....................... a) Heyecanlý
tutumunuz nasýl olur? 2- ....................... b) Hýrslý
1. Kesinlikle karþý çýkarým 3- ....................... c) Neþeli
2. Hafif bir direnç gösteririm d) Ýdealist
3. Çok sevinirim.” e) Hayalperest”
5. “Diðer, Lütfen Belirtin”: 10. Sýralama istenen seçenekler:
Sorularý verilen yanýt þýklarý dýþýnda Çok seçenekli bir soru tipidir. Liste halinde
yanýtlarýn olabileceði düþünülüyorsa, son verilen seçeneklerin belirtilen koþullara göre
seçenek olarak “diðer” seçeneði eklenir ve sýralanmasý istenir. Örneðin;
arkasýndan “Lütfen belirtin” ifadesi ile “Aþaðýda belirtilen konulardan hangileri
katýlýmcýnýn yanýtý yazmasý istenir. Bu soru hakkýnda bilgi sahibi olmak istiyorsunuz?
tipinin en önemli avantajý sorunun yanýtsýz Lütfen önem sýrasýna göre belirtin.
kalma olasýlýðýný en aza indirmesidir. Ancak a) Þeker hastalýðýnda ayak bakýmý
soru formu hazýrlanmadan önce bu tür b) Ýnsülin enjeksiyon yöntemleri
yanýtlarýn nasýl deðerlendirileceði c) Þeker hastalýðýnýn yakýn ve uzak
düþünülmelidir, çünkü genelde bu tür yanýtlar dönemdeki zararlarý
sýnýflandýrýlamadýðýndan iþlenmemiþ veri olarak d) Þeker hastalýðýnda uyulmasý
kalýrlar. gereken diyetler
6. Grup halindeki seçenekler: e) Kan þekeri ölçüm cihazlarý hakkýnda bilgi
Birden fazla soruyu tek bir soru haline 1- ...................................................
getirmede kullanýlabilir. Örneðin: 2- ...................................................
Aþaðýdaki et türü besinleri hangi sýklýkla tüketirsiniz? 3- ...................................................”
Hiçbir Haftada Haftada Haftada Günlük
Anket Formunun Düzenlenmesi (3,4,5):
zaman 1 kez 1-3 kez 4-6 kez Katýlýmcýlara sorulacak sorular seçildikten
1- Kýyma 1 2 3 4 5 sonra sýra anket formunun hazýrlanmasýna
2- Tavuk 1 2 3 4 5 gelmiþtir. Anket formunun görünüþü,
3- Balýk 1 2 3 4 5 uzunluðu ve sorularýn hangi sýrayla yazýlacaðý
4- Sýðýr/inek 1 2 3 4 5 dikkat harcanmasý gereken baþlýca konulardýr.
5- Koyun/keçi 1 2 3 4 5
Bir anket formu göze hoþ görünmeli ve
7. Eþleþtirme Seçenekleri: kolayca doldurulabilmelidir. Anket formunu
Katýlýmcýdan sütun halinde verilen düzenlenmesi sýrasýnda yararlý olacak bazý
seçenekleri birbirleriyle eþleþtirmesi istenir. ipuçlarý þöylece sýralanabilir:
Örneðin: - Anket formuna, uyguladýðýnýz anketin
Aþaðýdaki besin kaynaklarýný ve besin amacýný ve sonuçlarýn ne þekilde
öðelerini birbirleriyle eþleþtiriniz. deðerlendirileceðini açýklayan bir giriþ cümlesi
Besin Kaynaklarý Besin Ögeleri ile baþlayýn. Eðer mektupla anket
1. Sýðýr eti ( ) a. Karbonhidrat uyguluyorsanýz, bu açýklamalarý daha uzun
2. Beyaz ekmek ( ) b. Yað hazýrlayýn ve anketin kapak sayfasý olarak
3. Zeytinyaðý ( ) c. Protein düzenleyin.
8. Birden fazla seçeneði olan yanýtlar: - Ýlk sorunuz çok kolay, ilginç ve anketin
Katýlýmcýdan kendisine uyan tüm amacýyla iliþkisi çok belirgin olsun. Ýlk sorunuz
seçenekleri iþaretlemesi istenir. Yerden ve kesinlikle açýk uçlu ya da uzun olmasýn.
zamandan tasarruf saðlar. Ancak liste çok - Sizce önemli olan ve kesinlikle yanýt
uzatýlýrsa katýlýmcý tüm seçenekleri almak istediðiniz sorularý anket formunun
okumayabilir. Örneðin; baþlarýna yazýn.
“Hangi sporlarý yaparsýnýz? - Ayný konudaki sorular birbirinin peþi sýra
• 2003 • cilt 12 • sayý 9 • 339

5. olsun. Önce genel sorularla baþlayýn, sonra 1- Yok (Eðer ilaç kullanmýyorsanýz
özel konulara girersiniz. 14.üncü soruya geçiniz.)
- Ayný konudan söz eden sorularýn ayný 2- Var”
soru tipinde olmasýný saðlayýn. Örneðin, Öntest (Anket Formunun Denenmesi)
katýlýmcýnýn hipertansiyon tedavisi hakkýnda Öntest (pretest) anket formunun
neler bildiðini ölçen sorularýn bir kýsmý hazýrlanmasýnda vazgeçilemez bir aþamadýr.
doðru/yanlýþ, bir kýsmý çoktan seçmeli, bir Anket formunun dizaynýndan sonra yapýlmasý
kýsmý açýk uçlu olmasýn, olanaklýysa, hepsi ayný gerekenler þöyle sýralanabilir:
tip olsun. - Anket formunu önce çalýþma
- Anket hazýrlanýrken genelde uyulmayan arkadaþlarýnýza okutun ve deðerlendirmeleri
bir yaklaþým olmakla birlikte, profesyonelce dikkate alýn.
hazýrlanmýþ anketlerde, demografik sorular - Öntest için hedef kitlenizdekilere benzer
(yaþ, cinsiyet, gelir durumu gibi) formun en özellikteki kiþiler seçin.
son kýsmýna býrakýlýr. - Öntest uygulanýrken, anket formunun
- Formu kolay okunabilir bir yazý tipinde uygulanmasý sýrasýnda nasýl bir yöntem
bastýrýn. seçilecekse ayný davranýlmalýdýr.
- Sorunun yarýsý diðer bir sayfada olmasýn. - Önteste katýlanlarýn anket formu ve
Ayný þekilde yanýt þýklarý da bölünmesin. sorular hakkýndaki eleþtiri ve görüþlerini alýn.
- Sorular, yanýtlar ve açýklamalar kolayca - Anket formu ile elde ettiðiniz bilgilerin
birbirinden ayrýlabilsin. Örneðin; açýklamalar yeterli olup olmadýðýný deðerlendirin.
italik ve koyu, sorular normal cümle - Elde ettiðiniz bilgilerin analizini yapýn ve
düzeninde, yanýt þýklarý da büyük harflerle istediðiniz sonuçlara ulaþýlýp ulaþýlamayacaðýný
olsun. deðerlendirin.
- Yanýt þýklarý olanaklýysa yan yana deðil, - Yukarýda sayýlanlarýn ýþýðýnda anket
alt alta olsun. Bu daha kolay okunabilir bir formunu yeniden gözden geçirin ve son
formattýr. biçimini verin.
- Her sorunun sonunda parantez içerisinde Çoðu araþtýrmacý için sýkýcý bir formalite
sorunun nasýl yanýtlanacaðýný belirtin; olan öntest gerçekleþtirildiðinde araþtýrmacý þu
“Yalnýzca birini iþaretleyin”, “Birden fazla þýkký sorulara yanýt bulabilmelidir:
iþaretleyebilirsiniz”, “Size uygun olan þýklarý - Her soru ölçmesi gereken parametreyi
Kaynaklar
1-Tezcan S. daire içine alýn” gibi. Bu tür açýklamalarý anket ölçebiliyor mu?
Epidemiyoloji: Týbbi formunun baþýnda belirtmekten kaçýnýn. - Katýlýmcýlar sözcüklerin hepsini
Araþtýrmalarýn
Yöntem Bilimi. - Sorularýn arasýna katýlýmcýnýn ilgisini anlayabiliyorlar mý?
Hacettepe Halk çekebilecek tümce koyun. Bu tümceler yeni - Katýlýmcýlarýn hepsi sorularý ayný biçimde
Saðlýðý Vakfý Yayýn
No: 92/1. Ankara. bir konuda sorularýn ya da yeni bir sayfanýn anlayabilmiþ mi?
1992. baþlayacaðýný belirtmek ya da sorularýn - Kapalý uçlu sorularýn yanýt þýklarýnýn her
2- Powell ET.
Questionnaire sýkýcýlýðýný gidermek amacýyla eklenebilir. biri katýlýmcýlar tarafýndan iþaretlenmiþ mi (ya
Design: Asking Örneðin: da hiç iþaretlenmeyen yanýt þýkký var mý)?
Questions with a
purpose. Program - “Þimdi de size, çalýþtýðýnýz iþyeri ile ilgili - Anket formu katýlýmcýlarý formu
development and bazý sorular sormak istiyoruz.” yanýtlamaya teþvik ediyor mu (form
Evaluation. G3658-
2.University of - “Bu anket formunun diðer bir amacý da katýlýmcýlarýn hoþuna gitti mi)?
Winconsin - sizlerden gelecek bilgilerle hastalarýmýza - Yanýtlanamayan soru var mý?
Extension. Texas.
1998. ulaþtýrdýðýmýz hizmeti iyileþtirmektir.” - Anket formu katýlýmcýlarý belirli bir
3- Walonick DS. - “Bu son sayfamýzdaki birkaç soru sizleri doðrultuda yanýt vermeye yönlendiriyor mu
Survival Statistics.
StatPac Inc. daha iyi anlamamýza yardýmcý olacaktýr.” (bias var mý)?
Minneapolis. 1997. Sorularýn hepsinin katýlýmcýlarýn tümü Ýyi hazýrlanmýþ bir soru formu, toplumsal
4- Dillman DA.
Mail and Telephone tarafýndan yanýtlanmasý gerekli olmayabilir ve tabanlý çalýþmalarýn baþarýsý için temel
Surveys: The Total yanýtlanamayacak nitelikte olabilir. Böyle koþullardan birisidir. Kötü hazýrlanmýþ
Design Method. New
York. John Wiley and durumlarda sorulacak sorularla katýlýmcý anketlerden elde edilen verilerin bilimsel
Sons, Inc. 1978. yanýtlamasý gereken sorular konusunda olarak güvenilirliði olmayacaðý gibi toplumdaki
5- Salant P Dilman
,
DA. How to Conduct yönlendirilmelidir. Ancak bu yönlendirme hedef kitleyi de rahatsýz edecek ve gelecekte
Your Own Survey. görsel olarak etkili bir biçimde yapýlmalýdýr. yapýlacak soru formuna dayalý çalýþmalara
New York. John Wiley
and Sons, Inc. 1994. Örneðin; “Hipertansiyon hastalýðýnýz için katýlýmýn azalmasýna yol açacaktýr.
sürekli kullandýðýnýz bir ilaç var mý?
• 2003 • cilt 12 • sayý 9 • 340