SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 20
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Lect 3
Хоол тэжээлийн дутлын үед илрэх
эмнэл зүйн зарим шинж тэмдэг
Эрхтэн

Үс

Нүд

Шинж тэмдэг

Дутагдаж буй тэжээлийн
бодис

-Үс халзрах
-Амархан унах
-Үсний өнгө алдагдах
-Үйсэн бөглөө онгойлгогч
шиг буюу мушгирсан үс
-Үс цайх

-Цайр зарим тосны
хүчлүүд
-Уураг нэн шаардлагатай
тосны хүчлүүд
-Уураг, цайр
-А, С аминдэм
-Уураг, зэс

- нүдний салстын скероз

-уураг зэс

Уруул

Уруулын булангийн салстын Аминдэм В2, никотины
үрэвсэл, сорвижилт
хүчил

Хумс

Хумс хонхойх, хэврэг болох,
хугарах

Төмөр
Хуурайших, гуужих

Арьс

А аминдэм, нэн
шаардлагатай тосны
хүчлүүд, цайр

Цэглэг цус харвалт
/петехи/

С аминдэм, К аминдэм

Үсний хүүдийн
гиперкератоз
Дерматит
Хамар

Хамар уруулын себорей

Мөч

Арьсан доорхи өөхлөг
эдийн алдагдал
Булчингийн алдагдал
Хаван
Яс зөөлрөх, яс өвдөх,
рахит
Үений өвдөлт

А аминдэм, нэн
шаардлагатай тосны
хүчлүүд
Никотины хүчил, цайр
Никотины хүчил,
аминдэм В6, аминдэм В2
Илчлэг
Илчлэг, уураг
Уураг
Д аминдэм

С аминдэм
Цус багадалт
Цусны эмгэг

Мэдрэл

Зүрх судас

Протромбин багасах,
цус бүлэгнэлт
удаашрах
Чиг баримжаа
алдагдах
Зүрхний дутагдал,
зүрхний булчингийн
эмгэг, зүрх томрох
Зүрхний булчингийн
эмгэг

Аминдэм В12,
төмөр, фолийн
хүчил, зэс, Е
аминдэм
К аминдэм
Никотины хүчил,
аминдэм В1
Аминдэм В1

Селен
Бөөлжис цутгах, бөөлжилт

Аминдэм В6, пиридоксин

Суулгалт
Уруулын булангийн салстын
үрэвсэл
Хейлоз /буйл, уруул улайх
хавдах/

Цайр, никотины хүчил
Аминдэм В6, аминдэм В2,
төмөр

Хэлний үрэвсэл
Хэлний ширхэглэг хөхлөг
Ходоод
томрох
гэдэсний
Хэлний ширхэглэг хөхлөг
зам
хатингарших
Хэл хавдах

Аминдэм В2, никотины хүчил
Аминдэм В6, цайр, никотины
хүчил, фолийн хүчил, аминдэм В12

Аминдэм В12
Фолийн хүчил
Никотины хүчил

Фуксинтай буюу хар хүрэн хэл

Аминдэм В2

Хавдсан, цус шүүрэмтгий буйл

С аминдэм

Хэл хагарсан
Элэг томролт

Никотины хүчил
Уураг
Биеийн
жингийн
индексийг
тооцох
арга
Биеийн жингийн индексийг тооцох арга
 Биеийн жингийн индекс гэдэг нь





/БЖИ/= Жин (кг) : Өндөр (м2)-ийн квадрат
Эсвэл
БЖИ = (Жин/кг : өндөр /см-ийн квадрат) х 10,000
байна.
БЖИ > 27 бол таргалалттай гэж үзнэ
БЖИ < 18,5 бол бага жинтэй хэмээн үзнэ
Жишээ нь: өндөр нь 1,6 м, жин нь 62 кг бол
62 / (1.6*1.6) = 24.21 үүнээс харахад энэ хүн хэвийн
жинтэй байна гэсэн үг.
Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын
удирдамж, 1997 он
Биеийн жингийн
индекс

үнэлгээ

<18.5

туранхай

18.5-24.9

хэвийн жин

25.0-29.9

таргалалт 1-р зэрэг

30.0-34.9

таргалалт 2-р зэрэг

35.0-39.9

таргалалт 3-р зэрэг

>40.0

хэт тарган
Илчлэгийн
хэрэгцээний
үнэлгээг
тооцох
Илчлэгийн хэрэгцээний үнэлгээг
тооцох арга
ХАРРИС БЕНЕДИКТИЙН ТЭГШИТГЭЛ
 1. Дараах тэгшитгэлийг ашиглан Илчлэгийн Үндсэн
Зарцуулалтыг (ИҮЗ) олно.
 Эрэгтэй хүн:
666 + (13,7 х жин/кг) + (5,0 х өндөр/см) - (6,8 х нас)
 Эмэгтэй хүн:
655 + (9,6 х жин/кг) + (1,7 х өндөр/см) - (4,7 х нас)
ИҮЗ-ыг олсны дараа ИҮЗ-ыг харгалзах Стресс хүчин
зүйлийн коэффицентээр үржүүлж нийт илчлэгийн
хэрэгцээг олно.
Стресс хүчин зүйлийн коэффицент
-1.2 = хэвтрийн дэглэмтэй, цусны үжил халдваргүй,
мэс засал хийгдээгүй, бага хөдөлгөөний идэвхи
багатай
-1.3 = хурц, хүнд өвдөлт илэрснээс хойш 72 цагийн
дотор, өөрөө явж байгаа өвчтөн
-1.4 = жижиг мэс засал хийгдсэн, хөдөлгөөний
идэвхи дунд зэрэг
Стресс хүчин зүйлийн коэффицент
-1.5 = том хэмжээний мэс засал хийгдсэн,
хөдөлгөөний идэвхи хэвийн, цацрагийн
эмчилгээ, хими эмчилгээ хийлгэж байгаа
-1.8 = цусан үжил халдвар, хавсарсан гэмтэл, их
хэмжээний стресстэй
-2.0 = их хэмжээний түлэгдэлттэй, турж эцсэн
тохиолдолд
Илчлэгийг тооцоолох арга
Нийт үндсэн шимт бодис / ҮШБ/-ын хэрэглээг
гаргахдаа хэрэв нийт илчлэг 1800 ккал гэж
үзэх юм бол
1. Нүүрс усыг 50% 1800 ккал х 0.50 = 900ккал
900 ккал : 4ккал (1 грамм нүүрс уснаас ялгарах
илчлэг) = 225 грамм нүүрс ус шаардлагатай
2. Уураг 15% 1800 ккал х 0.15 = 270ккал
270 ккал : 4ккал (1 грамм уургаас ялгарах
илчлэг) = 67.5 грам уураг шаардлагатай
3. Өөх тос 35% 1800 ккал х 0.35 = 630ккал
630 ккал : 9ккал (1 грамм тосноос ялгарах
илчлэг) = 70 грам өөх тос шаардлагатай
Хоног хоол, хүнсээр авбал зохих
илчлэгийн хэмжээг тооцох жишээ
 Биеийн хүчний дунд зэргийн ачаалалтай хөдөлмөр

эрхэлдэг 160 см өндөртэй, 40 настай эрэгтэй хүний
хоол хүнсээр авбал зохих илчлэгийн хэмжээг
тооцъѐ.

1. Байвал зохих “Эрүүл жин”-г тооцон олох
- Эрүүл жин = биеийн өндөр (метр)-ийн квадратыг
х 22 (тогтмол тоо)
- Эрүүл жин = 1,6 х1,6 х 22 = 56.3 кг
2. Бодисын үндсэн солилцоо тооцох = Стандарт
хэмжээ х Эрүүл жин
- Бодисын үндсэн солилцоо = 22,3 х 56.3 = 1255.9
ккал
Хоног хоол, хүнсээр авбал зохих
илчлэгийн хэмжээг тооцох жишээ
- Стандарт хэмжээ
Насны бүлэг Эр
Эм
18-49 22,3 21,7
50-69 21,5 20,7
3. Хоногийн нийт илчлэг = Бодисын үндсэн солилцоо
х Хөдөлгөөний идэвхийн коэффициент
- Нийт илчлэг = 1255.9 ккал х 1,75 = 2297,8 ккал
Хоногт авбал зохих илчлэгийн хэмжээ
Биеийн хөдөлгөөний идэвхийн коэффициент
-Оюуны хөдөлмөр эрхэлдэг, хөдөлгөөн багатай-1,5
-Биеийн хүчний дунд зэргийн ачаалалтай хөдөлмөр
эрхэлдэг - 1,75
- Биеийн хүчний хүнд хөдөлмөр эрхэлдэг - 2,0
Гэр зөвлөмж
Гэр зөвлөмж
 Хүнсний бүтээгдэхүүний бүлэг тус бүрээс өдөрт

хэрэглэх стандарт хэмжээг нэгжээр зааж өгсөн
байдаг.
- Үр тариа, гурил (11-22 нэгж)
- Хүнсний ногоо (4-8 нэгж)
- Мах, махан бүтээгдэхүүн (2-3 нэгж)
- Сүүний бүлгээс (1-2 нэгж)
- Жимс, жимсгэний бүлэг (1-2 нэгж)
Нэгжийн тоо нь тухайн хүний хэрэгцээнээс
гадна нас, хүйс, биеийн жин, хөдөлгөөнөөс
хамаарна.
Хүнсний бүтээгдэхүүний нэршлээр
нэгжийг тооцох
Хүнсний
үр тариа
(11-22 нэгж) ногоо
(4-8 нэгж)

Мах
(2-3 нэгж)

Сүү цагаан
идээ (1-2
нэгж)

-Талх 1зүсэм

-Самар 1 аяга

-Түүхий
-Агшаасан
будаа 1/2 аяга ногоо 1 аяга

-Өндөг 1 ш

Жимс,
жимсгэнэ
(1-2 нэгж)

-Чанасан мах
200гр

-чанасан
гоймон 1/2
Аяга

-Чанасан
ногоо 1/2 аяга

-Боорцог 1 ш

-Улаан лооль
1ш
-Лаазалсан
загас ½
-Шар лууван
2ш
-Хиам 120гр

-Еэвэн 1ш
-Мантуу 1 ш
-Гурил 3 х/х

-Арвайн гурил -Төмс 2 х/х
2 ц/х

-Борц 30гр

-Сүү 1 аяга

-Шинэ жимс
1ш

-Айраг 1 аяга -Жимсний
цэвэр жүүс
1/2 аяга
-Тараг 2 аяга
-Хатаасан
жимс 1/4 аяга
-Хоормог 2
аяга
-Бяслаг 30 гр
-Ааруул 20 гр
-Аарц 50гр
Хоногт хэрэглэх хүнснийг сонгох зөвлөмж
/хоол судлалын төв 1999 он/
Хүнсний бүтээгдэхүүний бүлэг
(нэгжээр)
Насны бүлэг

Үр, Хүнсний Мах
тариа ногоо

Сүү,
цагаан Жимс
идээ

4-10 нас

12

4-5

2

1-2

2

өсвөр үе 11-17 нас

14-16

6

2-3

2

2

Насанд хүрэгсэд
Жирэмсэн ба хөхүүл
эхчүүд
Ахмад настан

18

6

3

2

2

20-22

7-8

3

2

2

16

6

2-3

2

2
Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа

Más contenido relacionado

Was ist angesagt?

Lecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsooLecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsoobulgaaubuns
 
ходоод улаан хоолойн сөөргөө өвчин
ходоод улаан хоолойн сөөргөө өвчинходоод улаан хоолойн сөөргөө өвчин
ходоод улаан хоолойн сөөргөө өвчинGantuya Bold
 
Биохимийн лекц №1
Биохимийн лекц №1Биохимийн лекц №1
Биохимийн лекц №1seku_nn
 
Emchilgeenii hoolnii udirdamj
Emchilgeenii hoolnii udirdamjEmchilgeenii hoolnii udirdamj
Emchilgeenii hoolnii udirdamjBatbaataramaraa
 
хүний хоол боловсруулах эрхтэн
хүний хоол боловсруулах эрхтэнхүний хоол боловсруулах эрхтэн
хүний хоол боловсруулах эрхтэнOidov Tungaa
 
Biology 9grade-2
Biology 9grade-2Biology 9grade-2
Biology 9grade-2school14
 
8. нөхөн үржихүйн
8. нөхөн үржихүйн8. нөхөн үржихүйн
8. нөхөн үржихүйнotgonubuns
 
цусны физиологи
цусны физиологицусны физиологи
цусны физиологиnight owl
 
12 хос мэдрэл
12 хос мэдрэл12 хос мэдрэл
12 хос мэдрэлMechiko moon
 
Amisgal lecture 20146.11.13
Amisgal lecture 20146.11.13Amisgal lecture 20146.11.13
Amisgal lecture 20146.11.13Oyundari.Ts mph
 
Tumur dutal lekts 2
Tumur dutal lekts 2Tumur dutal lekts 2
Tumur dutal lekts 2bulgaaubuns
 
Лекц №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологи
Лекц   №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологиЛекц   №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологи
Лекц №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологиBat-Erdene Tudevvanchig
 

Was ist angesagt? (20)

Lecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsooLecture 9 bodisiin soliltsoo
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
 
Vrjiliin erhten 2 7
Vrjiliin erhten  2 7Vrjiliin erhten  2 7
Vrjiliin erhten 2 7
 
ходоод улаан хоолойн сөөргөө өвчин
ходоод улаан хоолойн сөөргөө өвчинходоод улаан хоолойн сөөргөө өвчин
ходоод улаан хоолойн сөөргөө өвчин
 
Biochemistry l 8
Biochemistry l 8Biochemistry l 8
Biochemistry l 8
 
Биохимийн лекц №1
Биохимийн лекц №1Биохимийн лекц №1
Биохимийн лекц №1
 
Араг яс
Араг ясАраг яс
Араг яс
 
Emchilgeenii hoolnii udirdamj
Emchilgeenii hoolnii udirdamjEmchilgeenii hoolnii udirdamj
Emchilgeenii hoolnii udirdamj
 
ТМТ
ТМТТМТ
ТМТ
 
хүний хоол боловсруулах эрхтэн
хүний хоол боловсруулах эрхтэнхүний хоол боловсруулах эрхтэн
хүний хоол боловсруулах эрхтэн
 
Biology 9grade-2
Biology 9grade-2Biology 9grade-2
Biology 9grade-2
 
9 arag yas
9 arag yas9 arag yas
9 arag yas
 
Lecture 1
Lecture 1Lecture 1
Lecture 1
 
8. нөхөн үржихүйн
8. нөхөн үржихүйн8. нөхөн үржихүйн
8. нөхөн үржихүйн
 
цусны физиологи
цусны физиологицусны физиологи
цусны физиологи
 
12 хос мэдрэл
12 хос мэдрэл12 хос мэдрэл
12 хос мэдрэл
 
Amisgal lecture 20146.11.13
Amisgal lecture 20146.11.13Amisgal lecture 20146.11.13
Amisgal lecture 20146.11.13
 
Tumur dutal lekts 2
Tumur dutal lekts 2Tumur dutal lekts 2
Tumur dutal lekts 2
 
Лекц №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологи
Лекц   №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологиЛекц   №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологи
Лекц №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологи
 
Tugjrel
TugjrelTugjrel
Tugjrel
 
Haldvart uvchin
Haldvart uvchinHaldvart uvchin
Haldvart uvchin
 

Ähnlich wie Lect 3

Хоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянах
Хоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянахХоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянах
Хоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянахGantulga Dashdondov
 
хүнс ба биеийн жин№№
хүнс ба биеийн жин№№хүнс ба биеийн жин№№
хүнс ба биеийн жин№№Nasankhishig
 
Eruul mend 5e
Eruul mend 5eEruul mend 5e
Eruul mend 5esaraa97
 
Zokhistoi khoollolt
Zokhistoi khoolloltZokhistoi khoollolt
Zokhistoi khoolloltTuul Tula
 
Ppt dotood shuurel aus326 b.naranchimeg, d.maralmaa, h.unurmaa (1)
Ppt dotood shuurel aus326 b.naranchimeg, d.maralmaa, h.unurmaa (1)Ppt dotood shuurel aus326 b.naranchimeg, d.maralmaa, h.unurmaa (1)
Ppt dotood shuurel aus326 b.naranchimeg, d.maralmaa, h.unurmaa (1)Naraa Bayarsaikhan
 
зөв хооллох зөвлөгөө
зөв хооллох зөвлөгөөзөв хооллох зөвлөгөө
зөв хооллох зөвлөгөөbolor99
 

Ähnlich wie Lect 3 (13)

Хоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянах
Хоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянахХоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянах
Хоногт хоол, хүнсээр авах илчлэгийн хэмжээг хянах
 
Nutrition
NutritionNutrition
Nutrition
 
хүнс ба биеийн жин№№
хүнс ба биеийн жин№№хүнс ба биеийн жин№№
хүнс ба биеийн жин№№
 
Mare milk as diet 2011
Mare milk as diet 2011Mare milk as diet 2011
Mare milk as diet 2011
 
чихрийн шижин
чихрийн шижинчихрийн шижин
чихрийн шижин
 
эрүүл хоол
эрүүл хоолэрүүл хоол
эрүүл хоол
 
Eruul mend 5e
Eruul mend 5eEruul mend 5e
Eruul mend 5e
 
Shim bodis
Shim bodisShim bodis
Shim bodis
 
Zokhistoi khoollolt
Zokhistoi khoolloltZokhistoi khoollolt
Zokhistoi khoollolt
 
Ppt dotood shuurel aus326 b.naranchimeg, d.maralmaa, h.unurmaa (1)
Ppt dotood shuurel aus326 b.naranchimeg, d.maralmaa, h.unurmaa (1)Ppt dotood shuurel aus326 b.naranchimeg, d.maralmaa, h.unurmaa (1)
Ppt dotood shuurel aus326 b.naranchimeg, d.maralmaa, h.unurmaa (1)
 
Oils composition
Oils compositionOils composition
Oils composition
 
зөв хооллох зөвлөгөө
зөв хооллох зөвлөгөөзөв хооллох зөвлөгөө
зөв хооллох зөвлөгөө
 
Dotood shuurel bie daalt
Dotood shuurel bie daaltDotood shuurel bie daalt
Dotood shuurel bie daalt
 

Mehr von bulgaaubuns

Mehr von bulgaaubuns (20)

Medreliin emgeg 16
Medreliin emgeg 16Medreliin emgeg 16
Medreliin emgeg 16
 
Dotood shuurel 15
Dotood shuurel 15Dotood shuurel 15
Dotood shuurel 15
 
Medreliin emgeg 16
Medreliin emgeg 16Medreliin emgeg 16
Medreliin emgeg 16
 
Lecture 11
Lecture 11Lecture 11
Lecture 11
 
Lecture 10
Lecture 10Lecture 10
Lecture 10
 
Lecture 7
Lecture 7Lecture 7
Lecture 7
 
Lecture 6
Lecture 6Lecture 6
Lecture 6
 
Lecture 5
Lecture 5Lecture 5
Lecture 5
 
Lecture 4
Lecture 4Lecture 4
Lecture 4
 
Lecture 3
Lecture 3Lecture 3
Lecture 3
 
Lecture 2
Lecture 2Lecture 2
Lecture 2
 
Lec 8 khavdar
Lec 8 khavdarLec 8 khavdar
Lec 8 khavdar
 
Hbz emgeg 14
Hbz emgeg 14Hbz emgeg 14
Hbz emgeg 14
 
Dotood shuurel 15
Dotood shuurel 15Dotood shuurel 15
Dotood shuurel 15
 
Buurnii lekts13pptx
Buurnii lekts13pptxBuurnii lekts13pptx
Buurnii lekts13pptx
 
Lecture 12
Lecture 12Lecture 12
Lecture 12
 
Vitamin a dutal 6
Vitamin a dutal 6Vitamin a dutal 6
Vitamin a dutal 6
 
Shimt bodisiin dutal lecture 5
Shimt bodisiin dutal lecture 5Shimt bodisiin dutal lecture 5
Shimt bodisiin dutal lecture 5
 
Shimt bodisiin dutal lect 6
Shimt bodisiin dutal lect 6Shimt bodisiin dutal lect 6
Shimt bodisiin dutal lect 6
 
Nemegdel hool lecture 8
Nemegdel hool lecture 8Nemegdel hool lecture 8
Nemegdel hool lecture 8
 

Lect 3

  • 2. Хоол тэжээлийн дутлын үед илрэх эмнэл зүйн зарим шинж тэмдэг Эрхтэн Үс Нүд Шинж тэмдэг Дутагдаж буй тэжээлийн бодис -Үс халзрах -Амархан унах -Үсний өнгө алдагдах -Үйсэн бөглөө онгойлгогч шиг буюу мушгирсан үс -Үс цайх -Цайр зарим тосны хүчлүүд -Уураг нэн шаардлагатай тосны хүчлүүд -Уураг, цайр -А, С аминдэм -Уураг, зэс - нүдний салстын скероз -уураг зэс Уруул Уруулын булангийн салстын Аминдэм В2, никотины үрэвсэл, сорвижилт хүчил Хумс Хумс хонхойх, хэврэг болох, хугарах Төмөр
  • 3. Хуурайших, гуужих Арьс А аминдэм, нэн шаардлагатай тосны хүчлүүд, цайр Цэглэг цус харвалт /петехи/ С аминдэм, К аминдэм Үсний хүүдийн гиперкератоз Дерматит Хамар Хамар уруулын себорей Мөч Арьсан доорхи өөхлөг эдийн алдагдал Булчингийн алдагдал Хаван Яс зөөлрөх, яс өвдөх, рахит Үений өвдөлт А аминдэм, нэн шаардлагатай тосны хүчлүүд Никотины хүчил, цайр Никотины хүчил, аминдэм В6, аминдэм В2 Илчлэг Илчлэг, уураг Уураг Д аминдэм С аминдэм
  • 4. Цус багадалт Цусны эмгэг Мэдрэл Зүрх судас Протромбин багасах, цус бүлэгнэлт удаашрах Чиг баримжаа алдагдах Зүрхний дутагдал, зүрхний булчингийн эмгэг, зүрх томрох Зүрхний булчингийн эмгэг Аминдэм В12, төмөр, фолийн хүчил, зэс, Е аминдэм К аминдэм Никотины хүчил, аминдэм В1 Аминдэм В1 Селен
  • 5. Бөөлжис цутгах, бөөлжилт Аминдэм В6, пиридоксин Суулгалт Уруулын булангийн салстын үрэвсэл Хейлоз /буйл, уруул улайх хавдах/ Цайр, никотины хүчил Аминдэм В6, аминдэм В2, төмөр Хэлний үрэвсэл Хэлний ширхэглэг хөхлөг Ходоод томрох гэдэсний Хэлний ширхэглэг хөхлөг зам хатингарших Хэл хавдах Аминдэм В2, никотины хүчил Аминдэм В6, цайр, никотины хүчил, фолийн хүчил, аминдэм В12 Аминдэм В12 Фолийн хүчил Никотины хүчил Фуксинтай буюу хар хүрэн хэл Аминдэм В2 Хавдсан, цус шүүрэмтгий буйл С аминдэм Хэл хагарсан Элэг томролт Никотины хүчил Уураг
  • 7. Биеийн жингийн индексийг тооцох арга  Биеийн жингийн индекс гэдэг нь     /БЖИ/= Жин (кг) : Өндөр (м2)-ийн квадрат Эсвэл БЖИ = (Жин/кг : өндөр /см-ийн квадрат) х 10,000 байна. БЖИ > 27 бол таргалалттай гэж үзнэ БЖИ < 18,5 бол бага жинтэй хэмээн үзнэ Жишээ нь: өндөр нь 1,6 м, жин нь 62 кг бол 62 / (1.6*1.6) = 24.21 үүнээс харахад энэ хүн хэвийн жинтэй байна гэсэн үг.
  • 8. Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын удирдамж, 1997 он Биеийн жингийн индекс үнэлгээ <18.5 туранхай 18.5-24.9 хэвийн жин 25.0-29.9 таргалалт 1-р зэрэг 30.0-34.9 таргалалт 2-р зэрэг 35.0-39.9 таргалалт 3-р зэрэг >40.0 хэт тарган
  • 10. Илчлэгийн хэрэгцээний үнэлгээг тооцох арга ХАРРИС БЕНЕДИКТИЙН ТЭГШИТГЭЛ  1. Дараах тэгшитгэлийг ашиглан Илчлэгийн Үндсэн Зарцуулалтыг (ИҮЗ) олно.  Эрэгтэй хүн: 666 + (13,7 х жин/кг) + (5,0 х өндөр/см) - (6,8 х нас)  Эмэгтэй хүн: 655 + (9,6 х жин/кг) + (1,7 х өндөр/см) - (4,7 х нас) ИҮЗ-ыг олсны дараа ИҮЗ-ыг харгалзах Стресс хүчин зүйлийн коэффицентээр үржүүлж нийт илчлэгийн хэрэгцээг олно.
  • 11. Стресс хүчин зүйлийн коэффицент -1.2 = хэвтрийн дэглэмтэй, цусны үжил халдваргүй, мэс засал хийгдээгүй, бага хөдөлгөөний идэвхи багатай -1.3 = хурц, хүнд өвдөлт илэрснээс хойш 72 цагийн дотор, өөрөө явж байгаа өвчтөн -1.4 = жижиг мэс засал хийгдсэн, хөдөлгөөний идэвхи дунд зэрэг
  • 12. Стресс хүчин зүйлийн коэффицент -1.5 = том хэмжээний мэс засал хийгдсэн, хөдөлгөөний идэвхи хэвийн, цацрагийн эмчилгээ, хими эмчилгээ хийлгэж байгаа -1.8 = цусан үжил халдвар, хавсарсан гэмтэл, их хэмжээний стресстэй -2.0 = их хэмжээний түлэгдэлттэй, турж эцсэн тохиолдолд
  • 13. Илчлэгийг тооцоолох арга Нийт үндсэн шимт бодис / ҮШБ/-ын хэрэглээг гаргахдаа хэрэв нийт илчлэг 1800 ккал гэж үзэх юм бол 1. Нүүрс усыг 50% 1800 ккал х 0.50 = 900ккал 900 ккал : 4ккал (1 грамм нүүрс уснаас ялгарах илчлэг) = 225 грамм нүүрс ус шаардлагатай 2. Уураг 15% 1800 ккал х 0.15 = 270ккал 270 ккал : 4ккал (1 грамм уургаас ялгарах илчлэг) = 67.5 грам уураг шаардлагатай 3. Өөх тос 35% 1800 ккал х 0.35 = 630ккал 630 ккал : 9ккал (1 грамм тосноос ялгарах илчлэг) = 70 грам өөх тос шаардлагатай
  • 14. Хоног хоол, хүнсээр авбал зохих илчлэгийн хэмжээг тооцох жишээ  Биеийн хүчний дунд зэргийн ачаалалтай хөдөлмөр эрхэлдэг 160 см өндөртэй, 40 настай эрэгтэй хүний хоол хүнсээр авбал зохих илчлэгийн хэмжээг тооцъѐ. 1. Байвал зохих “Эрүүл жин”-г тооцон олох - Эрүүл жин = биеийн өндөр (метр)-ийн квадратыг х 22 (тогтмол тоо) - Эрүүл жин = 1,6 х1,6 х 22 = 56.3 кг 2. Бодисын үндсэн солилцоо тооцох = Стандарт хэмжээ х Эрүүл жин - Бодисын үндсэн солилцоо = 22,3 х 56.3 = 1255.9 ккал
  • 15. Хоног хоол, хүнсээр авбал зохих илчлэгийн хэмжээг тооцох жишээ - Стандарт хэмжээ Насны бүлэг Эр Эм 18-49 22,3 21,7 50-69 21,5 20,7 3. Хоногийн нийт илчлэг = Бодисын үндсэн солилцоо х Хөдөлгөөний идэвхийн коэффициент - Нийт илчлэг = 1255.9 ккал х 1,75 = 2297,8 ккал Хоногт авбал зохих илчлэгийн хэмжээ Биеийн хөдөлгөөний идэвхийн коэффициент -Оюуны хөдөлмөр эрхэлдэг, хөдөлгөөн багатай-1,5 -Биеийн хүчний дунд зэргийн ачаалалтай хөдөлмөр эрхэлдэг - 1,75 - Биеийн хүчний хүнд хөдөлмөр эрхэлдэг - 2,0
  • 17. Гэр зөвлөмж  Хүнсний бүтээгдэхүүний бүлэг тус бүрээс өдөрт хэрэглэх стандарт хэмжээг нэгжээр зааж өгсөн байдаг. - Үр тариа, гурил (11-22 нэгж) - Хүнсний ногоо (4-8 нэгж) - Мах, махан бүтээгдэхүүн (2-3 нэгж) - Сүүний бүлгээс (1-2 нэгж) - Жимс, жимсгэний бүлэг (1-2 нэгж) Нэгжийн тоо нь тухайн хүний хэрэгцээнээс гадна нас, хүйс, биеийн жин, хөдөлгөөнөөс хамаарна.
  • 18. Хүнсний бүтээгдэхүүний нэршлээр нэгжийг тооцох Хүнсний үр тариа (11-22 нэгж) ногоо (4-8 нэгж) Мах (2-3 нэгж) Сүү цагаан идээ (1-2 нэгж) -Талх 1зүсэм -Самар 1 аяга -Түүхий -Агшаасан будаа 1/2 аяга ногоо 1 аяга -Өндөг 1 ш Жимс, жимсгэнэ (1-2 нэгж) -Чанасан мах 200гр -чанасан гоймон 1/2 Аяга -Чанасан ногоо 1/2 аяга -Боорцог 1 ш -Улаан лооль 1ш -Лаазалсан загас ½ -Шар лууван 2ш -Хиам 120гр -Еэвэн 1ш -Мантуу 1 ш -Гурил 3 х/х -Арвайн гурил -Төмс 2 х/х 2 ц/х -Борц 30гр -Сүү 1 аяга -Шинэ жимс 1ш -Айраг 1 аяга -Жимсний цэвэр жүүс 1/2 аяга -Тараг 2 аяга -Хатаасан жимс 1/4 аяга -Хоормог 2 аяга -Бяслаг 30 гр -Ааруул 20 гр -Аарц 50гр
  • 19. Хоногт хэрэглэх хүнснийг сонгох зөвлөмж /хоол судлалын төв 1999 он/ Хүнсний бүтээгдэхүүний бүлэг (нэгжээр) Насны бүлэг Үр, Хүнсний Мах тариа ногоо Сүү, цагаан Жимс идээ 4-10 нас 12 4-5 2 1-2 2 өсвөр үе 11-17 нас 14-16 6 2-3 2 2 Насанд хүрэгсэд Жирэмсэн ба хөхүүл эхчүүд Ахмад настан 18 6 3 2 2 20-22 7-8 3 2 2 16 6 2-3 2 2