Presentatie Studium Generale Rijksuniversiteit Groningen / Leeuwarder Courant, 17 mei 2017 - actueel en historisch overzicht van incidenten rond nepnieuws; herkenning, oplossingsrichtingen en remedies; het belang van mediawijsheid.

1. NEPNIEUWS
Leeuwarden, 17 mei 2017
Bart Brouwers

2. NEPNIEUWS
Leeuwarden, 17 mei 2017
Bart Brouwers

6. Oké, maar eerst even voorstellen...

7. Wat is nepnieuws?

9. Onkunde
van de
journalist
8

10. Onkunde
van de
journalist
PR,
Reclame,
Marcom
9

12. Voorbeelden

26. wanttoknow.com

27. worldunity.nl

33. NRC

37. Weet u nog….
Algoritmes van zoekmachines en social media lijken juist een
aanval op de democratie.
Maar inmiddels….
Het “superdemocratische” internet zou de garantie zijn voor
een beter geïnformeerde samenleving.

38. Typisch iets van deze internet-tijd? Mwah...

39. 1910

40. 1894

41. Nepnieuws door de jaren heen
Octavianus tegen Marcus Antonius (zelfmoord, 1ste eeuw)
Anecdota (6e eeuw): Procopius / Byzantijnse Rijk
Pasquinade (1522): Pietro Aretino / pausverkiezing
Canard (17e eeuw): Frankrijk, Les Nouvellistes
Gerard Lodewijk van der Macht: 4x veroordeeld, telkens opnieuw begonnen
Paragraph Men (1780): Londen: Reverend Bruiser & Dr. Viper
Great Moon Hoax (1835): The New York Sun
German Corpse Factory (WO1)

42. 1938

44. 1860

48. Internet is niet de oorzaak, maar er is wel wat aan de
hand
- Veel meer ‘nieuws’makers (niet alleen professionals)
- Kleinere redacties
- Minder tijd voor basistaak: brengen & controleren van de feiten
- Toegenomen snelheid en gevoelde concurrentiedruk: hoe meer
nieuws per seconde, des te geringer de impact
- Professionals en niet-professionals actief op dezelfde platforms
(social)

49. Hoe herkennen we Nepnieuws?

53. Wat te doen?
Check de bron
Kijk verder dan de kop
Check de auteur
Check de bronnen achter de publicatie
Kijk goed naar de datum, of de datum achter de datum
Neem je eigen vooroordelen mee in de afweging
Is het satire?
Vraag het een expert

54. Zelfs Facebook heeft tips...
1. Be skeptical of headlines.
2. Look closely at the URL.
3. Investigate the source.
4. Watch for unusual formatting.
5. Consider the photos.
6. Inspect the dates.
7. Check the evidence.
8. Look at other reports.
9. Is the story a joke?
10. Some stories are intentionally false.

58. Oplossingen tegen nepnieuws

61. “Fake = what hates me // Real = what supports me”

66. Wat doen we ertegen?

72. NYT

73. Poynter

78. Rob Wijnberg, De Correspondent

80. Een ‘verbod’ op nepnieuws?

81. Een verbod op nepnieuws is erger dan de kwaal
- Wie bepaalt wat waar is en wat niet? Of wat
satire is?
- Censuur past niet in onze grondwet (Vrijheid
van Meningsuiting)

83. “Het zou ook aardig zijn om je vooraf te
verdiepen in het nieuws dat de gemeente
Leeuwarden via hun voorlichters over de
schutting gooit. Vind je ook niet dat dat
nepnieuws journalisten afleidt van het
zoeken naar echt nieuws? En Bart, zou er
geen relatie zijn met de afkalvende oplages
van kranten en het nepnieuws, nonnieuws
of subsidienieuws dat zij brengen?”

86. Ben Bradlee
De feiten blijven van belang

87. ...en we zullen moeten leven met de aanwezigheid
van tegenkrachten: mensen die hier niet in slagen, of
die het bewust niet nastreven.

88. Wat wel helpt:
Media- wijsheid

89. Wat wel helpt:
Media- wijsheid
bij professionals EN bij nieuwsconsumenten

90. want:
Fake news is here to stay

91. want:
Fake news is here to stay
Bart Brouwers, b.j.brouwers@rug.nl