Booosting Nieuwsbrief 99 (Nov 2009)

1. booosting NIEUWSBRIEF #99 booosting AANKONDIGING 15 12 09 NOVEMBER 2009 JAARGANG 20 INHOUD AANKONDIGING VAN DE THEMAMEETING KUNSTSTOF AANKONDIGING COMPOSIETEN IN DE BOUW DEEL II OP DINSDAG DE SPREKERS 01 KUNSTSTOF COMPOSIETEN IN DE BOUW DEEL II 15 DECEMBER 2009 VAN 13:30-19:00 Marc Lepelaar VERSLAG directeur NPSP 04 BOUWREGATTA 2009 KUNSTSTOF Jelle Engel 05 WORKSHOP GEGOTEN COMPOSIETSTEEN retail designer and developer G-Star COMPOSIETEN IN DE Ben Drogt NIEUWS 03 IBA2013 FARO ARCHITECTEN BOUW DEEL II innovation manager Composites, 07 ZWEMMERS IN EINDHOVEN 09 FREE DSM Composite Resins D-PANELEN 10 1e VMRG INSPIRATIES 11 URBAN DETECTIVES 13 INNOVATIE LOONT! 14 BOOOK BOUWEN MET GROEN EN GLAS 08 ANTWOORD BINNENKORT ORGANISEERT BOOOSTING DEEL II VAN DE THEMAMEETING KAART RECTIFICATIE KUNSTSTOF COMPOSIETEN IN DE BOUW. IN DE ZOMER VAN 2007 VOND DEEL I 15 AANGESLOTENEN 16 AGENDA PLAATS BIJ POLY PRODUCTS IN WERKENDAM. HOOG TIJD VOOR EEN UPDATE. COLOFON BESTUUR Dit keer zijn we te gast bij NPSP Composieten te Haarlem, fabrikant van producten van kunststof composieten, ofwel vezelversterkte kunststoffen en levert een grote diversiteit aan producten voor verscheidene markten. Ondersteund door het Ministerie van LNV worden ook volledig biologische 01 composieten ontwikkeld. Deze worden gemaakt van natuurlijke vezels en biologische harsen van restproducten uit de suikerindustrie, natuurlijke oliën > of melkzuur. >

2. Tijdens het eerste deel van de middag staat informatie- en kennisoverdracht over composieten centraal. Onder de vlag van het huidige thema More Nature Inside wordt vooral ingezoomd op de duurzaamheid van de materialen. Tijdens het tweede informele deel kunt u vanuit het ultieme Booostingidee van open samenwerking en discussie, hardop nadenken met gastheer NPSP Composieten, collega’s van Poly Products en Holland Composite Industrials, de sprekers en andere deelnemers over de eindeloze toepassings- mogelijkheden van kunststof composieten in de bouw. U kunt ook een case meenemen waarvan u denkt of overweegt het met composieten te gaan realiseren. Vrijwel alle bouwdelen zijn denkbaar: bruggen, units, gevels, daken, zonwering, speeltoestellen, deuren, meubels. programma 13:30 Inlooplunch >>>> T H E O R I E 14:00 Opening en inleiding Atto Harsta, dagvoorzitter/voorzitter Booosting 14:15 LEZING 1 Kunststof composieten in de bouw Marc Lepelaar, directeur NPSP 14:30 LEZING 2 Ontwerpen en werken met composieten Jelle Engel, Retail Designer + developer G-Star 14:45 LEZING 3 Duurzaamheid van kunststoffen FOTO: IMAX SABANDER Ben Drogt, Innovation Manager Composites DSM Composite Resins 15:00 Rondleiding en demonstratie vacuüminjectie-technologie 15:45 Koffie/thee >>>> P R A K T I J K 16:00 Er zijn drie tafels waaraan alle deelnemers parallel deelnemen. Het doel is om - nog - meer gevoel te krijgen voor het ontwerpen met duurzame composieten. Meegebrachte cases kunt u hier inbrengen. n POLYESTER PANEEL OPLOSSING BEURSPRESENTATIE 17:30 Centrale terugkoppeling van de verkregen inzichten ? G-STARR RAW, BARCELONA & BERLIJN 02 17:45 Tegenlezing www.npsp.nl U bent van harte welkom! 18:00 Discussie www.polyproducts.nl Inschrijven via de antwoordkaart op pagina 08 > 18:45 Borrel tot 19:00 www. hollandcomposites.nl of via info@booosting.nl. <

3. booosting NIEUWS BOOOSTING THEMA MORE NATURE INSIDE IN DE PRAKTIJK: FARO ARCHITECTEN UITGENODIGD VOOR IBA 2013 ©FARO ARCHITECTEN In 2013 organiseert Hamburg de ‘Internationale Bauausstellung’ (IBA) op Faro architecten beschouwt de woning als een organisme: het reageert op het grootste Europese riviereneiland Wilhelmsburg. Een onderdeel van de en leert van zijn omgeving als een uitgekiend systeem van huid, organen en IBA is de ontwikkeling van innovatieve woningbouw in vier categorieën: skelet. Het ingezonden project heet Beyond Darwins dip: ‘...Ik ben als een Smart Material Houses, Hybrid Houses, Smart Price Houses en Water vlinder, geboren uit een cocon. Ik leef niet eeuwig. Ik ben een klein Houses. Faro Architecten is uitgenodigd om deel te nemen aan de selectie deeltje in een alomvattende cyclus. Ik adem, eet, drink, transpireer, voor de Smart Material Houses. Het architectenbureau heeft samen met glans, produceer en huil. Ik beef en ik bloos. Ik heb zintuigen; ik hoor aangeslotene Aldus bouwinnovatie en Arup een Beyond Darwins Dip de regen, zie de zon en voel of het warm of koud is…’ ingezonden. Smart Material Houses gedragen zich dynamisch, zowel in materiaal als Wij houden u op de hoogte van deze ontwikkeling. in technologie. De energie- en materiaalstromen kunnen geoptimaliseerd worden, waardoor de te ontwikkelen gebouwen duurzamer worden. Het ? uitgangspunt is dat het ontwerp een sprong maakt in de evolutie van het www.aldus.nl 03 woonhuis met als doel het evenwicht tussen woning, gebruiker en natuur te www.arup.nl herstellen. Een prachtig voorbeeld van Booostings actuele thema More www.faro.nl > Nature Inside. www.iba-hamburg.de <

4. booosting VERSLAG BOUWREGATTA 2009 INNOVATIE INNOVATIE OP BOOOSTING STIMULEERT LOONT NEDERLANDSE BOUWREGATTA 2009 De Nederlandse Bouwregatta 2009, het sportieve zeilevenement voor roergangers in de bouw was dit jaar een stormachtig topevenement. Booosting platform voor koplopers in bouwinnovatie was daar medeveroorzaker van. De Booosting Booot en haar team gaven een innovatie-impuls af met haar opzienbarende optreden. Booosting charterde voor deze zeilwedstrijd Nederlands snelste en meest vooruitstrevende schip de TeamHeiner 38 (TH38), een verbeterde en ver- kleinde versie van de ABNAMRO V-70 generatie, het type schip dat in de Volvo Ocean Race van 2005/6 eerste werd. Met de TH38 worden innovaties als de kantelkiel, elektramotor, rompvorm en materialisering doorgezet in een kleinere boot. De TH38 kan sneller dan de wind varen. Het Booosting team bestond uit een mooie mix van aangeslotenen; ontwerpers, adviseurs, toe- leveranciers en aannemers. Zij bewezen dat samenwerking en vernieuwing .. de sleutelfactoren voor succes zijn. Zowel op het land als op het water. Booosting kijkt vol verwachting en vertrouwen uit naar de 4de editie van BOOOSTING BOOOTSCHAP dit sportieve bouwevenement in 2010. Innovatie loont is het motto dat Booosting sinds jaren hanteert. In de zeil- sport is dat overduidelijk. Innoveren is daar van levensbelang. Ondanks dat het officiële wedstrijdprogramma vanwege de storm moest worden af- geblazen kon Booosting laten zien dat dat onder alle omstandigheden geldt. FOTO’S: SAILSHOOT.COM, JASPER VAN STAVEREN De Booosting Booot was met afstand de snelste en meest opvallende ver- schijning. Voor dat laatste kreeg ze een 2de prijs (opvallendste schip én best geklede team). De Booosting boootschap werd alle andere deelnemers (44 roergangers) duidelijk. Innovatieve ? partijen in de bouw zullen onder alle omstandig- Atto Harsta, heden beter presteren dan bedrijven die op hun voorzitter Booosting 04 oude vertrouwde wijze doorbouwen. Innovatie geeft 030 238 0304 een voorsprong op concurrenten. Juist in tijden van www.booosting.nl > economische recessie maakt dát het verschil. www.teamheiner38.nl <

5. booosting VERSLAG 22 09 09 VERSLAG VAN DE ARCHITECTENWORKSHOP GEGOTEN COMPOSIETSTEEN OP 22 SEPTEMBER BIJ PP GEVELBOUW/ HOLONITE IN OCHTEN ARCHITECTENWORKSHOP GEGOTEN COMPOSIETSTEEN AL DOENDE ONTDEKT DE ARCHITECT ZIJN PRODUCTEN Booosting stimuleert innovatie. Herhaaldelijk constateert zij dat de samen- De dag begon met een introductie over de technische aspecten van de werking tussen producent en architect tot verrassende vernieuwingen composietsteen. Dit materiaal, vroeger vaak foutief polyesterbeton genoemd, leidt. De architect brengt creativiteit in, de producent technische kennis. bestaat voor tachtig tot negentig procent uit natuursteenkorrels. Kunst- Samen ontdekken ze nieuwe mogelijkheden. harsen vormen vervolgens het bindmiddel. Daarnaast kunnen nog andere Maar wat gebeurt er als de architect meer inzicht in het productieproces stoffen worden toegevoegd zoals kleurpigmenten of glas om het materiaal krijgt? De geheimen van het materiaal leert kennen. Komen er dan andere een bijzondere expressie te geven. Het oppervlak kan, net als natuursteen, oplossingen uit? Opent dit nieuwe wegen? Deze vragen staan centraal in het op velerlei manieren behandeld worden. Groot voordeel van het materiaal Booosting project ‘architect op de werkvloer’. is dat er geen dure mallen nodig zijn. Vormvariatie is al in kleine aantallen aantrekkelijk. Op 22 september was de eerste bijeenkomst bij PP Gevelbouw (PPG)/ 05 Holonite in Ochten. Deze bedrijven maken vooral gevelmaterialen van com- Omdat composietmaterialen en kunstharsen al snel als posietsteen. Holonite is gespecialiseerd in driedimensionale geveldelen, PPG minder duurzame materialen worden gezien zijn beide > met name in vlakke gevelplaten. bedrijven druk doende milieuvriendelijke oplossingen te >

6. zoeken. Voor het bindmiddel wordt gezocht naar biopolyesters, denk aan Op de werkvloer ontdekten de architecten de grenzeloze mogelijkheden om citroenzuur. Voor de vulstoffen kunnen ook afvalmaterialen gebruikt een eigen expressie aan het materiaal te geven. Maar de tijd bleek te kort om worden, gemalen betonsteen bijvoorbeeld. dieper op de mogelijkheden van het materiaal te geraken. Daarvoor lijkt meer tijd voor reflectie nodig. Na de technische uitleg van Roland De Hullu, Hoofd innovaties Holonite en een rondleiding door de fabriek moesten de architecten zelf aan de slag. Booosting organiseert elk jaar een Architectenworkshop. Telkens zal een Gehuld in smetteloos witte laboratoriumjassen en voorzien van de nodige ander materiaal van een ander bij Booosting aangesloten organisatie maatbekers, mengsels en mallen konden ze de opgedane kennis in de prak- centraal staan. Wordt vervolgd. tijk brengen. Eerst nog verkennend om de materie onder de knie te krijgen, maar al snel driftig experimenterend met mengsels, toeslagstoffen en opper- Frido van Nieuwamerongen vlakbehandelingen. Knikkers, munten, stro, bloemen, bladeren werden als Arconiko architecten basisstof gebruikt, soms met verrassende effecten. Soms minder spectacu- lair dan de ontwerper zich had ingebeeld. Het bleek de architecten al snel ? 06 dat kleine aanpassingen in de mengsels grote gevolgen voor het eind- www.holonite.nl resultaat konden hebben. Met een kleine mengselverandering bleek het eerst www.ppgevelbouw.nl > zo transparante materiaal te veranderen in een paarse gelatinegelei. <

7. booosting NIEUWS ‘ZWEMMERS’ BEPALEN HET BEELD VAN EINDHOVENS WOONCOMPLEX WONINGCORPORATIE WOONINC BOUWT IN EINDHOVEN DE GRIJZE Exploform kreeg de opdracht om het ontwerp om te zetten naar de juiste GENERAAL, EEN GROOT COMBINATIECOMPLEX VAN WONEN EN MAAT- uitvoering. De vorm werd in computer aangepast, zodat hij representatief SCHAPPELIJKE VOORZIENINGEN. was voor het vervormen van de aluminium platen. De vorm werd uitgefreesd GEREALISEERD VOLGENS HET WOONINC.PLUS-CONCEPT, WAARBIJ WOON- en in de mal werd een plaat gevormd. Op de vervormde plaat werden stip- PLEZIER, COMFORT, VEILIGHEID EN WELZIJN CENTRAAL STAAN. pelpatronen aangebracht om met fotogrammetriek de rek van de plaat na het omvormen te bepalen. Vervolgens werd een matrijs gemaakt om te komen tot het uiteindelijke model van de zwemmer. Het totale kunstwerk Het ontwerp van IAA Architecten uit Enschede bestaat uit een specifieke is 4.500 m2 groot en opgedeeld in gevelplaten van 2 bij 1 meter. Het gaat in vorm met oplopende en gekromde daklijnen. De gevelvorm wordt extra totaal om 116 zwemmers in twee verschillende houdingen, met een totaal versterkt door het toepassen van veel glas, doorzichtige, translucente en van 2000 verschillende plaatformaten. ‘Bijna geen plaat heeft dezelfde vorm. dichte glanzende panelen. Op die manier ontstaat een abstract uiterlijk met een variatie aan horizontale en verticale belijningen. Projectarchitect Harrie Abels vond echter dat de gevel nog iets extra’s kon gebruiken in de vorm van een driedimensionaal kunstwerk en zocht contact met kunstenares Hieke Luik. Haar reliëfs met zwemmers zijn uitgevoerd in één en hetzelfde formaat. Het ontwerp is zo gemaakt, alsof hij zichzelf op diverse delen van de gevels, rond ramen en deuren en op de scherpe hoek van hoofd- en zijgevel, zelf 07 ontmoet. Elke zwemmer is omgeven door een school van zwemmers, zoals je dat ook bij vissen ziet. Op de scherpe hoek van hoofd- en zijgevel > zwemmen de beeltenissen naar elkaar toe. >

8. a n t w o o r d kaart POSTZEGEL Dat maakte de logistiek van productie, aanlevering en plaatsing zeer com- plex. Het bijzondere is echter, dat je in het eindresultaat de complexiteit er 3000 AJ Rotterdam niet aan afziet. Het resultaat was verbluffend. Geen scheuren in de platen, volledig naar tevredenheid van architect, opdrachtgever en kunstenares.’ aldus Hugo Groeneveld van Exploform. postbus 386 Niet alleen de realisatie van de kunstwerkpanelen was bijzonder. Ook de Booosting vraag die Interdam Projects als montagebedrijf werd gesteld om de panelen in de gevel te integreren met onzichtbare bevestiging. Na diverse proeven werd gekozen voor een lijmtechiek, die in de vliegtuigindustrie wordt toegepast en enorme krachten kan dragen. Bert Heijnen, Bouwtekst personen. Zie voor meer info: neemt op woensdag 25 november deel aan het projectbezoek Blaak 31 te bestelt het Booosting boook > met o.a. een verslag van het symposium ? komt op dinsdag 15 december naar Kunststof composieten in de bouw Exploform deel II bij NPSP Composieten in Haarlem van 13:30 tot 19:00 uur Esther Bente 015 - 21 53200 esther@campen.nl www.exploform.com < is geïnteresseerd in het aansluiten bij Booosting WOONPLAATS booosting personen. Zie pagina 01-02 RECTIFICATIE Rotterdam van 13:45 tot 17:45 uur met Booosting 20 jaar vooruit! (€ 12,50) AANVULLING ww w.bouwenmetstaal.nl) In booosting nieuwsbrief 98, editie september 2009 is bij ‘In de Prijzen’ op pagina 10 en 11 niet vermeld dat zowel het ontwerp als de artist impression van de Passiefhuis Renovatie in Roosendaal van bureau Han van Zwieten architecten BNA uit Amersfoort zijn. Alsnog van harte proficiat met het winnen van de DO IT! Award. 08 POSTCODE TELEFOON BEDRIJF E-MAIL ? ADRES met NAAM < www.hanvanzwieten.nl www.duurzaamgebouwd.nl <

9. booosting NIEUWS Het eindeloos produceren van mallen voor vrijgebogen gevels is niet meer van 1,8 x 2,4 m oppervlak gebruikt. Het maximale oplegvlak wordt op dit nodig. In een samenwerkingsverband tussen Tetterode Glas en de TU Delft moment opgeschaald naar 5,4 x 2,4 m. De peilmaat is maximaal 0,6 m. faculteit Bouwkunde (onderzoeker Karel Vollers en promovendus Daan Ook een klein vervormd oppervlak volstaat. Bijvoorbeeld een lichte plaatse- Rietbergen) zijn instelbare mallen ontwikkeld. Met grote precisie en enorme lijke zwelling, alsof de gevel gestoken is door een mug. Dat wordt dan een besparing op handwerk, zijn de mallen in te zetten voor het vervormen in bobbel die, als de zon schijnt, voortdurend in het glas een reflectie geeft. velerlei soorten ruitgeometrie. Vlak, cilindrisch, kegelvormig, getordeerd, vrij- ? gebogen, dan wel combinaties daarvan. TUD, Karel Vollers & Daan Rietbergen & Tetterode Glas FREE-D PANELEN: k.j.vollers@tudelft.nl of d.rietbergen@tudelft.nl www.tetterodeglas.nl FOR INFINITY IN BELGRADO Begin 2010 wordt in het centrum van Belgrado het Infinity gebouw opge- leverd. Het eerste gebouw ter wereld met een vloeiende vrijgebogen glas- gevel volgens deze nieuwe maltechniek. Een bedrijfswinkel op de begane grond, op iedere tussenverdieping een appartement van 240 m2 en op de top - over anderhalve verdieping - een penthouse met zwembad. Naast vier par- keerplaatsen per woning, zijn er binnenshuis vele domotica-voorzieningen. Het gebouw komt tegemoet aan de wens naar luxe. Het vlies van gelaagd glas met open voegen ligt voor smalle meanderende balkonstroken. Daarachter ligt een vlakke gevel met grote schuifdeuren. Alle panelen zijn vrij gebogen en verschillend van vorm, 250 stuks in een totaal geveloppervlak van 300 m2. De panelen worden bevestigd aan stalen profielen die vanuit de vloeren ongeveer één meter naar boven en naar beneden uitsteken. Die kolommen vatten twee glasstroken van ook ongeveer één meter hoog. De naden slingeren overal anders, maar de ruiten zijn nauw- keurig vervormd en wijken maximaal 2 mm af van de getekende maten. De raamstrook op ooghoogte is visueel obstakelvrij. De panelen daarvan zijn PROEFPANEEL n bevestigd aan de kolommen die vanuit de vloeren steken, erboven en er- onder. De ruiten worden met zeer kleine toleranties aangeleverd. Zij kunnen 09 ook in een kozijnsysteem gevat worden, bijvoorbeeld als isolatieglas. Natuurlijk hoeft niet een hele gevel vervormd te worden om een gebouw > herkenbaar te maken. Voor het buigen van het Infinity-gebouw zijn mallen <

10. booosting NIEUWS 1 e VMRG INSPIRATIES: LICHT VMRG (Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche) streeft naar Een huid die optimaal gebruik maakt van het gratis overvloedige meer interactie met een belangrijke doelgroep: architecten. Om aanbod aan daglicht en de wisselende gebruikersbehoeftes. Het meer inzicht te krijgen in hun behoeften en wensen is samen- gebouw als bron van energie komt met natuurlijk licht tot leven. werking gezocht met Booosting. Een brainstormsessie heeft De VMRG zal elk ontwerpthema invullen in samenwerking met een inmiddels plaatsgevonden tussen een aantal Booosting aangeslo- ‘inspirator’. Iemand die de doelgroep architecten goed kent en tenen en de Communicatiegroep van de VMRG. tevens het thema goed invulling kan geven. Voor het eerste thema Conclusie: architecten laten zich niet in een hokje duwen. Zij willen licht vervult Aldus bouwinnovatie deze rol: aanjager van ideeën en vrij gelaten worden in hun keuzes. De VMRG kan een bijdrage aandrager van nieuwe ontwikkelingen. Aldus bouwinnovatie zal de leveren aan het ontwerpproces van architecten door middel van VMRG-bedrijven prikkelen om met architecten mee te denken, inspirerende ontwerpconcepten: inspiratie en mogelijkheden door hen allerlei actuele vraagstukken voor te leggen. Thema’s die rondom bepaalde ontwerpthema’s. De VMRG richt daarom daarbij aan bod komen zijn energie, beheersing en dynamiek. vanaf oktober 2009 haar communicatie-inspanningen steeds op Inspirerende concepten worden vervolgens door de VMRG aan één ontwerpthema. Het eerste thema is Licht. architecten gepresenteerd. Bouwen met licht is de basis van architectuur. Geen enkele archi- OPROEP AAN ALLE BOOOSTING AANGESLOTENEN tect zal het belang van licht voor een goed gebouwontwerp in > Welke projecten kent u waar het hierboven omschreven twijfel trekken. Desondanks is de kennis over de betekenis van thema licht in naar voren komt? (dag)licht en hoe daar zo optimaal mogelijk mee te ontwerpen, > Welke producten kunt u architecten aanbieden? bij velen nog te beperkt. De toegenomen complexiteit en tegen- > Met welke innovaties die een bijdrage kunnen leveren aan het strijdigheden (wel veel licht, geen hinder, wel uitzicht en niet optimaal gebruiken van daglicht bent u bezig? teveel warmte) bemoeilijken het gebouwen gevelontwerp. > Welke interessante ontwikkelingen signaleert u in andere Nieuwe materialen en technieken maken het mogelijk om door branches? middel van een spannende gelaagdheid een huid te ontwerpen. Meld uw ‘inspiraties’ aan bij de VMRG! ? & 10 VMRG, Cristel van Maarsseveen Aldus bouwinnovatie, Atto Harsta cristel@vmrg.nl atto@aldus.nl > 030 605 3644 030 238 0304 <

11. booosting NIEUWS o .. STUDENTEN INITIEREN SAMENWERKING MET BEDRIJFSLEVEN URBAN DETECTIVES EN DE 4e ‘O’ IN BOOOOSTING BOOOSTING RICHT ZICH AL RUIM 20 JAAR OP VERSNELLING VAN VERNIEUWING EN VERBETERING IN DE BOUW. DAT VERKLAART DE ‘3XO’ IN BOOOSTING VAN ONDERZOEK, ONTWERP EN ONTWIKKELING. MAAR BOOOSTING KOESTERT OOK EEN ‘4de O’ GENAAMD ONDERWIJS. HOGER ONDERWIJS LIJKT ECHTER STEEDS MEER TEN DIENSTE TE STAAN VAN HET BEDRIJFSLEVEN OM AANSLUITING HIEROP TE GARANDEREN. TERWIJL INNOVATIE BINNEN ONDERWIJSINSTELLINGEN HET BEDRIJFSLEVEN JUIST ZOU KUNNEN STIMULEREN. Vanuit deze gedachte zijn Anthony Fuchs, Jaap Klaarenbeek en Jasper Moelker In April 2008 werd in New York afgetrapt met de eerste workshopserie ‘City (studentbestuurslid Booosting) in 2008 het platform Urban Detectives Space Investigations’ (CSI), gevolgd door de workshop CSI.São Paulo gestart met als intentie nieuwe onderzoeks- en onderwijsmethoden te testen. (2009). De aankomende CSI editie zal plaatsvinden in april 2010 in Lagos, Dit bericht beschrijft kort de doelstellingen en activiteiten. Nigeria. De CSI workshops bieden de deelnemers een theoretisch en methodologisch kader. Zowel studenten als jonge professionals geven on- KOPPELING ONDERWIJS - BEDRIJFSLEVEN site invulling in de vorm van individueel verkennend onderzoek. Lokale Het experimenteren met nieuwe onderzoeks- en onderwijsmethoden wordt partijen (academisch, bedrijfsleven, NGO’s en grassroots) leveren hen door Urban Detectives gedaan door middel van intensieve educatieve work- stimulerende input. De workshops duren twee weken. shops op locatie. De workshops hebben met een transdisciplinair en inter- nationaal karakter. Deze benadering wordt gecombineerd met nieuwe INTERDISCIPLINAIRE SAMENWERKING organisatie-, communicatie- en samenwerkingsvormen. De experimentele Het CSI framework is gebaseerd op interdisciplinaire samenwerking, opzet faciliteert de mogelijkheid tot het vinden van nieuwe oplossingen, participatieve aanpak en ICT ondersteund ruimtelijk onderzoek. In de maar brengt ook beperkingen aan het licht. Beide uitkomsten zijn beoogd. CSI.Lagos editie zal dit tot uiting komen in de samenwerking tussen deel- Juist de evaluatie en terugkoppeling van de resultaten moet leiden tot nemers van de Technische Universiteit Delft, de concrete voorstellen voor verbetering van het huidige onderwijs. Universiteit van Genève en universiteiten in Lagos. ICT De koppeling onderwijs - bedrijfsleven wordt getest aan de hand van drie oplossingen als weblogs en andere webapplicaties, 11 workshop-series: 1 ’City Space Investigations’ GPS en multimedia, gecombineerd met online studie- 2 ‘Visions-to-Concepts’ materiaal worden ingezet ter bevordering van de > 3 ‘Cities without Borders’ communicatie en presentatie. >

12. n VISIONS-TO-CONCEPTS SÃO PAULO: WORKSHOP VOOR PROFESSIONALS, MAART 2010 De koppeling tussen educatie en professie wordt verder benadrukt in de tweede workshopreeks ‘Visions-to-Concepts’ (V2C). De V2C workshop wordt opgezet voor professionals als een korte één-weekse masterclass op n VOORBEELD VAN ONLINE STUDIEMATERIAAL: TOEPASSING GPS EN MULTIMEDIA locatie. De middelen en methodes ontwikkeld tijdens de CSI serie worden hierin meegenomen. In de nieuwste reeks ‘Cities without Borders’ (CxB) zal in een synergie tussen De aankomende editie V2C.São Paulo met als thema ‘open city’, zal kijken studenten en professionals worden gekeken naar de ruimtelijke ont- naar de effecten van de post-industriële groei van de stad, segregatie, de wikkelingen in grensoverschrijdende metropolitane gebieden. Tijuana-San effecten op stedelijke/publieke ruimte en de rol van de ontwerper binnen Diego (najaar 2010), Shenzen-Hong Kong (2011) en Brazzaville-Kinshasa deze dynamiek. Aan de hand van een aantal actuele cases worden tijdelijke (2012). Wederom op basis van interdisciplinaire samenwerking, participatie, denktanks opgezet. Deze samenwerking moet leiden tot inzichten die ook integraal gebruik van ICT oplossingen, en focus op de lokale schaal. bij terugkomst in Nederland de mogelijkheid geven voor reflectie op onze eigen bebouwde omgeving en discipline. Voor de samenstelling van de cases Voor zowel V2C.SP, CSI.Lagos als CxB.TSD is de inschrijving geopend. Als wordt samengewerkt met internationale, multidisciplinaire teams van pro-actief platform voor innovatie staat Urban Detectives ten alle tijden open architecten, antropologen en kunstenaars. voor nieuwe samenwerkingen op het grensvlak tussen onderwijs en bedrijfsleven. Urban Detectives hoopt vurig op reacties uit het bedrijfsleven en in het Naast het educatieve aspect speelt V2C.SP in op de interessante mogelijk- bijzonder het Booosting netwerk! heden die de Braziliaanse markt biedt voor Nederlandse architectonisch of stedenbouwkundig ontwerpers. Sinds 2008 is het namelijk mogelijk gewor- ? 12 den als buitenlandse architect zelfstandig Brazilaanse opdrachten aan te Jasper Moelker nemen. De ambitie is dan ook om deelnemers kennis te laten maken met 06 4458 4074 > de dynamiek en partijen in de Braziliaanse markt. www.urbandetectives.com <

13. booosting NIEUWS INNOVATIE LOONT! DEURENPRODUCENT VEROVERT MARKTAANDEEL IN BOUW MET EXPLOSIE- EN BRANDWERENDE DEUREN InterDam Merford B.V. is hard op weg marktleider te worden op het gebied van explosiewerende en brandwerende deuren. Deze deuren zijn in 2007 ontwikkeld voor de offshore industrie, maar vinden ook in de bouw gretig aftrek. Deze vraagstijging komt doordat de eisen in de bouw onlangs zijn aangescherpt vanwege een aantal ongelukken. Zo moeten bijvoorbeeld ketel- huizen in schoolgebouwen en wooncomplexen ook worden voorzien van explosie- en brandwerende deuren. In combinatie met explosie-ontlastende luiken draagt deze combinatie bij aan een veilige drukontlasting in geval van een explosie. Zo blijft het gebouw in tact. ‘Het laten testen en certificeren van deze deuren is een tijden geldrovend traject. Daarom is het mooi om te zien dat onze deuren ook een toepassing vinden in markten waar deze in eerste instantie niet voor ontworpen zijn.’ aldus Berend Groeneveld, directeur InterDam Merford en InterDam Projects (Booosting aangeslotene). ‘Natuurlijk moet je eerst investeren, maar het huidige regeringsbeleid is gunstig voor bedrijven die willen innoveren. Samen met Syntens hebben we een aantal subsidiepotjes kunnen vinden, die de initiële kosten behoorlijk drukken.’ Het offertetraject van de deuren loopt volledig geautomatiseerd via Booosting biedt als platform voor koplopers in bouwinnovatie de mogelijk- www.G21blastdoor.com. Via deze site kan iedereen in twee minuten een heid om ad hoc en gestructureerd met alle betrokkenen in de bouwkolom offerte aanvragen. Uit de aanvragen blijkt dat er in de bouw een grote te overleggen. Zo kunnen innovaties gerichter en sneller een weg naar - behoefte is aan explosiewerende deuren. De deuren worden wereldwijd nieuwe - markten vinden. toegepast bij technische installaties, maar inmiddels ook bij bouwend Nederland in een sterk groeiend aantal projecten zoals de genoemde ketel- ? huizen voor wooncomplexen en scholen. www.G21blastdoor.com 13 Groeneveld vervolgt: ‘Onze investering wordt hierdoor extra snel terug- Berend Groeneveld verdiend. Ook in een tijd dat het economisch een stuk minder gaat, zijn er 078 623 0030 > kansen voor bedrijven die zich kunnen onderscheiden. Innovatie loont!’ <

14. booosting BOUWEN boook MET UITVOERING IN GROEN EN GLAS O pdrachtgevers van vandaag eisen energieneutrale en comfortabele woningen en kantoren voor morgen. Bouwen met groen en glas laat zien dat dit mogelijk is, …’, aldus de inleiding. De ondertitel van deze editie - duurzame innovaties voor wonen en werken - zet in eerste instantie een andere toon. Er is namelijk een cruciaal verschil tussen beide: de inleiding betrekt de mens door de term ‘comfortabel’ ter hand te nemen, waar ´duurzame innovaties voor wonen en werken’ deze links laat liggen. Maar het is Vier hoofdstukken zijn gewijd aan het uiteen zetten van projecten binnen een juist deze relatie tussen mens en gebouw waarin Bouwen met Groen en Glas breed scala van gebouwtypen die de principes van BGG hanteren - van (BGG) zo verschilt van ándere duurzame innovaties voor wonen en werken. concepten tot gerealiseerde projecten. Het geeft een globaal gevoel over de cijfermatige voordelen van zowel groen als glas voor het fysische binnen- Het boek introduceert welke planten geschikt zijn voor het goed functioneren klimaat en energieverbruik. Hier en daar zijn zelfs de effecten op de mens van mensen in gebouwen. Er wordt zakelijk en technisch ingegaan op het uitgedrukt in percentages t.o.v. een controlegroep. Voor innovatoren stof tot toepassen van een living wall: natuur aan de muur. De natuurlijke synergie nadenken. Voor ontwerpers en beslissers tijd om offertes aan te gaan vragen tussen groen en licht wordt toegelicht: planten hebben veel licht nodig en en rekenmachines ter hand te nemen - want het blijft aan de lezer om het daglicht is daarvoor een goede en goedkope bron. Licht en groen hebben kostenplaatje op te maken en af te wegen. Blijven we focussen op de pri- beiden een positieve uitwerking op het functioneren van de mens. En licht maire investeringskosten of gaan we bewuster sturen op exploitatiekosten en planten werken nauw samen in het creëren van een energieneutraal en en verhoogde opbrengsten door beter presterende mensen? ‘comfortabel’ binnenklimaat. Hou het vervolgprogramma BGG 2.0 goed in de gaten! Het boek zet ook sterk in op het concept vanuit de lichtcomponent. Bij dit Sjoerd van Dommelen, Aldus bouwinnovatie onderwerp hebben niet zozeer het (be)levingsaspect, maar de energie- component en de techniek de overhand. Agrotechniek blijkt koploper in AUTEURS Alexander van de Beek en Huub ter Haar energietechniek voor gebouwen te zijn (kansen voor een technology transfer). UITGEVER Æneas De voorwaarden voor een goed functionerend klimaatsysteem, gebaseerd op TAAL Nederlands 14 het onttrekken, opslaan en afgeven van warmte uit daglicht, worden kort ISBN 978-90-75365-94-8 besproken. Het boek heeft zo een aanzienlijke praktische waarde voor JAAR Maart 2009 > ontwerpers en beslissers die al vroeg aansluiting zoeken met het concept. PRIJS € 34,95 <

15. booosting AANGESLOTENEN NIEUWAANGESLOTEN ADVIES- EN CONSTRUCTIEBUREAUS > ABT adviseurs in bouwtechniek > Aldus bouwinnovatie > Arcadis > Arsycon > Corsmit Raadgevend Ingenieursbureau > dgmr raadgevende ingenieurs > DHV Bouw Holland Composites Industrials BV en Industrie > Ecofys > Façade Consulting & Engineering > GeNie Consult en Partners > IBS Consultants > InnoBuild > InnoExperts > Interdam Projects > De Serpeling 10 MetzConsult > RGD, directie Advies en Architecten > Schoonderbeek & 8219 PZ Lelystad Partners Advies > Ingenieursbureau Zonneveld < T +31 (0)320 28 18 77 F +31 (0)320 28 08 19 PRODUCTIE- EN BOUWBEDRIJVEN > Alcoa Architectuursystemen > E info@hollandcomposites.nl Bayards Aluminium Constructies > BIK Bouwprodukten > BRS Building I www.hollandcomposites.nl Systems > Corus Bouw > Holland Composites Industrials > Holonite > Contactpersoon: Olivier Lauteslager, new business developer Hunter Douglas Construction Elements > Legrand Nederland > Limelight > Mat Afbouw > MBI > De Meeuw Oirschot > Mertens Groep > Octatube Space Structures > Oskomera > Plastica Plaat > Platinox Special Products > Holland Composites Industrials is een composiet (vezelversterkte kunst- Polyblock > Poly Products > Rockwool > Sapa Building System > Trespa stoffen) productiebedrijf gespecialiseerd in vacuüminjectietechnologie. International > Ubbink Nederland > Vastbouw Oost > Zoontjens < Vanuit haar achtergrond als high-tech jachtbouwer ontwikkelt en produceert het bedrijf uit Lelystad tegenwoordig hoogwaardige architectonische con- ARCHITECTENBUREAUS > AA Architecten > Archipel Ontwerpers structies en modulaire wooneenheden uit composiet materialen. > Architectenburo Agterberg > Arconiko Architecten > AREA architecten > Atelier PRO > van der breggen architecten > Böhtlingk architectenbureau > architectenbureau Cepezed > EGM Architecten > Henket en partners Grote bekendheid is er verworven met de realisatie van 1100 Spaceboxen architecten > Marco Henssen Architecten > MAS architectuur > Mei (tijdelijke studentenhuisvesting) en met de composiet BLOB daken van het Architecten en Stedenbouwers > Architecten Van Mourik > MoveYou > Yitzhak Rabin Center in Tel Aviv. Afgelopen tijd is er druk gewerkt aan Piode ontwerpen adviesbureau > RPHS architecten > Martin W. Smit de afronding van bijzondere gevelprojecten voor een faculteit van de architects > Jan Timmers > Verburg Hoogendijk Architecten > Universiteit Groningen (ontwerp Rudy Uytenhaak), en voor de Hogeschool Han van Zwieten Architecten < Windesheim (ontwerp Broekbakema). Momenteel wordt de gevel van het INDUSTRIEEL ONTWERPBUREAUS > Creative Constructions > nieuwe Stedelijk museum (ontwerp Benthem Crouwel) geproduceerd die Designers ‘N Associates | DNA < komend voorjaar gemonteerd zal worden. Verder zijn er verschillende gebouwen door het land voorzien van custom Raficlad® gevelbeplating. BRANCHE-ORGANISATIES > Bouwen met Staal > Cement&BetonCentrum > Centrum Hout > Als innovatief ontwikkelaar en producent beoogt Holland Composites weder- VMRG < zijds geïnspireerd te raken door deelname aan de gevarieerde Booosting 15 ONDERWIJS > TU Delft, vakgroep club. (Zie ook pagina 01-02 van deze nieuwsbrief) Bouwtechnologie > TU Eindhoven, faculteit Bouwkunde < < > <

16. booosting COLOFON booosting AGENDA 2009 BOOOSTING: GROOTHANDELSGEBOUW UNIT A7.006 BEZOEKADRES: STATIONSPLEIN 45 ROTTERDAM BIJEENKOMSTEN POSTADRES: POSTBUS 386 3000 AJ ROTTERDAM TELEFOON 010 2829 950 TELEFAX 010 2829 813 25 november Projectbezoek Blaak 31 Rotterdam E-MAIL INFO@BOOOSTING.NL WWW.BOOOSTING.NL i.s.m. Bouwen met Staal ( Zie www.bouwenmetstaal.nl ) <<< CONTACTPERSOON Jolanda Steenhouwer 15 december Composieten in de bouw deel II bij NPSP Composieten BEREIKBAAR te Haarlem ( Zie pag 01-02 ) maandag en donderdag 9.00-14.30 uur en dinsdag 9.00 - 17.30 uur REDACTIE Jolanda Steenhouwer ooo VORMGEVING Patricia Brouwer Design IN DE PLANNING innovaties uit de kas(t) - architectenpresentatie - DRUK Drukkerij Impressed Biomimicry (learning from nature) - Booosting Branchevreemd MET DANK AAN Mahmud Akkoc, Esther Bente, Zweefvliegtuigfabriek Duitsland - Centraal Staal - Corus IJmuiden - Sjoerd van Dommelen, Bert Heijnen, Olivier Lauteslager, zonne-energie Cristel van Maarsseveen, Axel Möltgen, Anouk Pelzer abonnement De Booosting nieuwsbrief verschijnt 4x per jaar. Abonnement € 25,- (incl. btw) per jaar, uitsluitend via automatische incasso. Voor Booosting aangeslotenen, studenten en pers gratis. Aanmelden via het Booosting secretariaat. booosting Op 31 augustus 1988 is Booosting platform voor koplopers in bouwinnovatie opgericht vanuit een gecombineerd initiatief van industrie, industrieel ontwerpers en architecten. Booosting heeft zich als doel gesteld het proces van vernieuwing en verbetering in de bouw wezenlijk te versnellen; daarvoor wil zij ideeën en projecten op het gebied van Onderzoek, Ontwerp en Ontwikkeling initiëren en faciliteren. Door haar structuur en de stimulerende en activerende initiatieven die zij ontplooit heeft Booosting een unieke positie binnen de bouw verworven. Aangeslotenen wordt de gelegenheid geboden om hun eigen bouwwereld te vergroten door ervaringen te delen, ideeën op te doen en banden aan te gaan met aanpalende disciplines. voorzitter Atto Harsta Aldus Bouwinnovatie vice-voorzitter Martin Smit Martin W Smit Architects BESTUUR penningmeester Berend Groeneveld Interdam Projects secretaris Karel Vollers TU Delft, faculteit Bouwkunde 16 algemeen lid Esther Hebly Oskomera Gevelbouw algemeen lid Iwan van Bochove Ubbink algemeen lid Robert Winkel MEI architecten en stedenbouwers studentbestuurslid Jasper Moelker > TUD Bouwkunde/Bout <

Booosting Nieuwsbrief 99 (Nov 2009)

Du liest eine Vorschau.

Hier ansehen

Booosting Nieuwsbrief 99 (Nov 2009)

Weitere Verwandte Inhalte

Weitere von Booosting platform voor koplopers in bouwinnovatie (20)

Aktuellste (20)