การจัดเตรียมข้อมูลที่มีคุณภาพสำหรับคลังสารสนเทศดิจิทัล ข้อมูลท้องถิ่น

1. การจัดเตรียมข ้อมูลที่มีคุณภาพสําหรับ
คลังสารสนเทศดิจิทัล ข ้อมูลท ้องถิ่น
บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
ผู้อํานวยการฝ่ ายบริการความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
สํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ
boonlerta@gmail.com
http://www.thailibrary.in.th
http://facebook.com/boonlert.aroonpiboon

2. หน้าที่อื่นๆ ในปัจจุบัน
• คณะอนุกรรมาธิการพิจารณาศึกษาแนวทางการ
เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ความรู้ด ้านกฎหมาย
ให ้กับประชาชน รัฐสภา
• ประธานคณะทํางานประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อ
ออนไลน์ สํานักงานเสริมสร ้างเอกลักษณ์
ของชาติ สํานักปลัดสํานักนายกรัฐมนตรี
• กรรมการกําหนดแนวทางการจัดการสารสนเทศ
เพื่อประชาสัมพันธ์และสร ้างบทเรียนออนไลน์
ของศาลปกครอง
• กรรมการพัฒนาคลังข ้อมูลความรู้ของสํานักงาน
ศาลปกครอง
• กรรมการกําหนดแนวทางในการจัดการ
สารสนเทศเพื่อการประชาสัมพันธ์ของศาล
ปกครอง
• กรรมการพัฒนาศูนย์วิทยบริการศาลยุติธรรม
• กรรมการพัฒนาการเรียนรู้เกี่ยวกับกระบวนการ
ยุติธรรมทางปกครองและวิธีปฏิบัติราชการที่ดี
ผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์
• อนุกรรมการจัดทําแผ่นพับงานพระราชพิธี
ถวายพระเพลิงพระบรมศพ
• ที่ปรึกษาคณะทํางานจัดการความรู้สํานักงาน
ก.พ.
• อนุกรรมการวิสามัญสํานักงาน ก.พ. เกี่ยวกับ
การสร ้างและพัฒนาคุณภาพกําลังคนภาครัฐ
ประจําปี พ.ศ. 2561
• อาจารย์พิเศษการบริหารจัดการข ้อมูล มธ.
• ผู้ทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการประจํา
สํานักหอสมุด ม.บูรพา
• ผู้ทรงคุณวุฒิปรับปรุงหลักสูตรศิลปศาสตร
บัณฑิตสารสนเทศศึกษา
• คณะทํางานการพัฒนาคลังผลงานวิจัยไทย
• กรรมการการจัดหาระบบห ้องสมุด
ศาลปกครอง, TK Park, ม.บูรพา
• อาจารย์พิเศษสาขาวิชาบรรณารักษศาสตร์และ
สารสนเทศศาสตร์ ม.หอการค ้าไทย
2

3. เกียรติประวัติ
• อนุกรรมการจัดทําแผ่นพับงานพระราช
พิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพฯ
• ปฏิบัติงานด ้านเทคโนโลยีสารสนเทศ วัง
สระปทุม
• พัฒนาระบบ eMuseum
วังสระปทุม
• สนับสนุนการพัฒนาพิพิธภัณฑ์สมเด็จ
พระพันวัสสาอัยยิกาเจ ้า
• คณะทํางานหนังสือเก่าพม่า ตาม
พระราชดําริฯ
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
• คณะทํางานโครงการไอทีตาม
พระราชดําริฯ
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
• ผู้จัดการโครงการระบบสื่อสาระออนไลน์
เพื่อการเรียนรู้ทางไกล เฉลิมพระเกียรติ
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรม
ราชกุมารี ในโอกาสฉลองพระชนมายุ 5
รอบ 2 เมษายน 2558

4. 2536 2551 ปัจจุบัน
เจ ้าหน้าที่ระบบคอมพิวเตอร์
ศูนย์ฝึกอบรมเนคเทค
วิทยากร
ศูนย์ฝึกอบรมเนคเทค
รักษาการหัวหน้างานสนับสนุนทางเทคนิค
ศูนย์ฝึกอบรมเนคเทค
รักษาการหัวหน้างาน
วิชาการ
ศูนย์ฝึกอบรมเนคเทค
รักษาการหัวหน้างานพัฒนาสื่อสาระดิจิทัล
ศูนย์ฝึกอบรมเนคเทค
นักวิชาการ
ศูนย์ฝึกอบรม
เนคเทค
นักวิชาการ
รักษาการหัวหน้างาน
งานพัฒนาและบริการสื่อสาระดิจิทัล
หัวหน้างาน
งานพัฒนาและบริการ
สื่อสาระดิจิทัล
STKSNECTEC
ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ
รองผู้อํานวยการฝ่ าย
ผู้อํานวยการฝ่ าย

5. https://padlet.com/boonlerta1/stks

6. National Palace Museum of Taiwan

7. สารสนเทศดิจิทัล ข ้อมูลท ้องถิ่น
• ผ ้าพื้นเมือง
• อาหารพื้นบ ้าน
• ภาพเก่า
• สิ่งพิมพ์
• ภูมิปัญญา ปราชญ์ชาวบ ้าน
• หัตถกรรม งานประดิษฐ์ งานฝีมือ
• ข ้อมูลท ้องถิ่นทางกายภาพเชิงพื้นที่
• วัด ศาสนสถาน ความเชื่อทางจิต
วิญญาณ
• ศิลปการแสดง
• ภาษา คําท ้องถิ่น
• ฯลฯ
• The territory
• Intangible heritage
• Cultural landscapes
• The cities
• The architectures
• The objects
• Archaeological sites
• Places of memory

8. Metadata & System
L
A
M
G
MARC
AACR2, RDA
LC Subject Heading
DC !!!
Circulation
Cataloging
OPAC …

9. Dublin Core
• Dublin Core metadata is used to supplement existing methods
for searching and indexing Web-based metadata, regardless of
whether the corresponding resource is an electronic document
or a "real" physical object.
• Dublin Core metadata provides card catalog-like definitions for
defining the properties of objects for Web-based resource
discovery systems.
http://dublincore.org/resources/faq/

10. Metadata Universe
http://jennriley.com/metadatamap/

11. ตัวอย่างเมทาดาทาเพื่องานข ้อมูลท ้องถิ่น
จากแผนภาพ Metadata Universe
• AAT
• CCO
• CDWA
• CDWA Lite

13. การประยุกต์ใช ้เมทาดาทา
Library Museum Archive ระบบข้อมูลท้องถิ่นไทย
Data Structure MARC CDWA EAD, ISAD(g) ????
Data Content AACR2, RDA CCO DACS ????
Data Value
(vocabularies/taxonomies)
LCSH TGN
Data Format XML XML XML XML
Data Exchange Z39.5, OAI OAI OAI OAI

14. Raw Data : Storage & Backup System &
Physical Space
Digital
Archives /
Museum
Management
System
Document
Management
System
Digital Library /
IR – Institutional
Repository /
Digital Repository
/ Research
Repository / KM
eLearning / ILS
ระบบปิด ระบบเปิด
Data Exchange & Interoperability ?
สื่อดิจิทัลกับคลังเอกสารดิจิทัล
Word
PDF
PDF/A
ฝังฟอนต์
Word
ฝังฟอนต์
JPG
High Quality
Z39.5
OAI-PMH
XML Services

15. ระบบสื่อดิจิทัลระบบปิด ระบบเปิด
สื่อดิจิทัลเดิม
จัดเก็บแยก
ตามระบบที่มีอยู่
การเข ้าถึง การสืบค ้น
การประมวลผลยุ่งยาก
เสียเวลา เกิดการทํางาน
ที่ซํ้าซ ้อน
คลังความรู้ดิจิทัล
กลางระบบปิด
สื่อดิจิทัลถูกจัดเก็บ รวบรวม
ไว ้ณ จุดเดียว
พัฒนาระบบต่อยอดได ้สะดวก
(ระบบ Version, ePorfolio
การควบคุมการเข ้าถึง,)
หน่วยงานนําไปใช ้โดยการลิงก์
จากจุดเดียว ไม่ซํ้าซ ้อน
คลังความรู้ดิจิทัล
กลางระบบเปิด
สื่อดิจิทัลที่ผ่านการตรวจ
ประเมิน ส่งต่อไปยัง
ระบบเปิด เพื่อให ้ผู้ใช ้ทุกคน
สามารถเข ้าถึง “ความรู้”
ของหน่วยงาน

16. ทรัพย์สินทางปัญญา
• ลิขสิทธิ์เนื้อหา
• ลิขสิทธิ์ภาพ/สื่อมัลติมีเดีย
• ลิขสิทธิ์ฟอนต์
• ลิขสิทธิ์โปรแกรมสร ้างสรรค์
สงวนลิขสิทธิ์
Copyright (c)
CreativeCommons
(cc)
สมบัติสาธารณะ
Public Domain (pd)

17. ลิขสิทธิ์เพลง ภาพเคลื่อนไหว
From: YouTube <no_reply@youtube.com>
Date: December 28, 2011 18:32:52 GMT+07:00
To: xxxx <xxxx@gmail.com>
Subject: Information about your video “xxxxxxxxx"
Dear xxxx,
Your video, xxxxxxxxx, may have content that is owned or licensed by [Merlin] Ninja Tune Ltd.
No action is required on your part; however, if you are interested in learning how this affects your video,
please visit the Content ID Matches section of your account for more information.
Sincerely,
The YouTube Team
© 2011 YouTube, LLC
901 Cherry Ave, San Bruno, CA 94066

18. ซอฟต์แวร์ที่นํามาใช ้งาน ...
ถูกลิขสิทธิ์หรือไม่

20. Creative Commons - Level
20

21. ซอฟต์แวร์ทางเลือก
Open Source Software & Freeware

22. ข ้อมูลส่วนบุคคล
• ภาพถ่ายบุคคล สถานที่ของบุคคล
• ชื่อ ที่อยู่ ข ้อมูลการติดต่อ
• วันเดือนปีเกิด รหัสต่างๆ

23. การสแกนเอกสารด ้วย Scanner
• เลือกเครื่องสแกนเนอร์ให ้เหมาะสมกับประเภทของเอกสาร
• กําหนดค่า Config ของ
เครื่องสแกนเนอร์
• Resolution
• โหมดสี CMYK/RBG/Grey
• บันทึกในฟอร์แมต
• TIFF
• Best Quality JPG
• PNG
• เก็บข ้อมูลไว ้หลายสําเนา

24. โหมดสี RGB หรือ CMYK
สื่อจากระบบคอมพิวเตอร์ สื่อในระบบการพิมพ์

25. เครื่องสแกนเนอร์

26. กระบวนการสแกนเอกสาร

27. กระบวนการสแกนเอกสาร

28. กระบวนการสแกนเอกสาร

29. กระบวนการสแกนเอกสาร

30. JPG ประเด็นที่ควรระมัดระวัง
•ปัญหาสําคัญคือ ค่า Default
ของ JPG จะบีบอัด
(Compress) “คุณภาพ -
Quality” ของภาพ
•ดังนั้นหากจะใช ้JPG เพื่อ
งานจดหมายเหตุ จะต ้องตั้ง
ค่า Quality ของการบันทึก
ให ้เป็นค่า “สูงสุด” ทุกครั้ง
จําไว ้ว่าค่า Quality จะต ้อง “สูงสุด”
กําหนด Format Options เป็น Baseline (“Standard”)

32. PDF/A เพื่อการจัดเก็บถาวร

33. ข ้อมูลท ้องถิ่นยุคดิจิทัล ...
Born-digital Content จะต ้องบริหารจัดการอย่างไร

34. การบริหารจัดการ Born-Digital Media
ภาพถ่ายดิจิทัล
ตั้งค่าวัน/เวลาของกล ้องถ่ายภาพดิจิทัล
ถ่ายภาพด ้วยค่า Config ในระดับสูง
นําภาพมาบันทึก IPTC, XMP Metadata

35. วัน/เวลา สําคัญมาก
พรบ.การกระทําความผิดทางคอมพิวเตอร์
http://www.nimt.or.th/main/?page_id=356

36. สีในระบบดิจิทัลกับชื่อเรียก
• CMYK
• RGB
• Web Code
http://www.thailibrary.in.th/2014/01/06/corporate-branding/

38. การบริหารจัดการ Born-Digital Media
• เอกสารจาก Microsoft Office Word/PowerPoint
สร ้างเอกสารแบบ Style
กําหนด Metadata
บันทึกเอกสารแบบฝังฟอนต์
ส่งออกเป็น PDF/A

39. กําหนด Default Font ใน Word

40. Style หัวใจงานพิมพ์
Heading 1
Heading 2Heading 2Heading 2

41. Style หัวใจงานพิมพ์
• ปรับแก ้ไขได ้ง่าย
• เอกสารไม่เสียฟอร์แมต
• สร ้างสารบัญได ้ทันที
• แปลงเป็นเอกสารเว็บ
ที่คนตาบอดอ่านได ้ด ้วย
Screen Reader ได ้ง่าย
• แปลงเป็น Digital Library
Content มาตรฐานพร ้อม
สารบัญอัตโนมัติ (Greenstone)

42. ชื่อโฟลเดอร์และแฟ้มเอกสาร
•มักใช ้ภาษาไทย
•มักจะมีช่องว่าง
•มักมีอักขระพิเศษผสม
•ไม่สื่อความหมาย
หน่วยงานของท่านมีข้อกําหนดเกี่ยวกับ
การตั้งชื่อโฟลเดอร์และแฟ้ มเอกสาร
แล้วหรือยัง !!!!!

43. บันทึกเอกสารแบบฝังฟอนต์

44. Metadata เอกสารจากMicrosoft Office
• Office 2003
• File, Properties..
ประเด็นพิจารณา
... แต่ละรายการ
มีหลักในการลงข ้อมูลอย่างไร

45. ส่งออกเอกสารเป็น PDF/A

46. ขอขอบคุณ
•www.thailibrary.in.th
•facebook.com/boonlert.aroonpiboon