4. ეკლესიის აშენებულია ამავე სახელობის სოფელში . აიაზმა
ისტორიული თრიალეთის უძველესი სოფელია. ვახუშტი
ბატონიშვილის რუკაზე (XVIII ს.) იგი თეთრი წყაროს
სახელითაა აღნიშნული.
5. თეთრი წყაროს სოფელს აიაზმა შეარქვეს XIX საუკუნის 20-იან წლებში,
რუსეთის იმპერიის კოლონიალური პოლიტიკის შედეგად
ჩამოსახლებულმა ბერძნებმა.
აიაზმა „წმინდა წყალს“ ნიშნავს.
6. ისტორიკოსების ვარაუდით ეკლესია აგებულია VI-VII საუკუნეების
მიჯნაზე. ეს არის ერთნავიანი ბაზილიკაეკლესია, რომელიც ნაგებია
უხეშად დამუშავებული ქვების სწორი რიგებით.
7. ეკლესიის კედელზე, კარის თავზე წარწერაში ნათქვამია, რომ ძეგლი 1045 წელს
აღუდგენიათ.
აქვე მოხსენიებულია კათალიკოსი ოქროპირი , რომელიც მოღვაწეობდა
ბაგრატ IV-ის დროს
8. ეკლესიის იატაკზე დაგებული ქვის ფილების ქვეშ მოედინება
წყალუხვი წყარო, რომელიც მილებით გორაკის ფერდობზე
მოწყობილ აუზში ჩადის.
9. მანგლისის, თეთრი წყაროს (ძვ. გორისი)და წალკის (ძვ. ეძინი) რაიონები
შედის მანგლისისა და წალკის ეპარქიის შემადგენლობაში ,მისი მმართველია
მეუფე ანანია ჯაფარიძე ( ერისკაცობაში თენგიზ ჯაფარიძე)