Ramadasu Keerthanalu - Volume 3 by Nedunuri Kirshna Murthy

1. dü«s¡ø£s¡Ô:
dü+^‘·ø£fi≤ì~Û
&܈ˆlH˚<äTq÷]ø£èwüíeT÷]Ô
Á|üø±X¯≈£îT :
n*y˚TeT+>∑düs¡«j·T´#ê]≥ãT˝ŸÁ≥dtº
ôV’≤<äsêu≤<äT
2015
sêeT<ëdüT
uÛÑ<ëÁ~Á sêeTø°s¡ÔqT

2. sêeT<ëdüT uÛÑÁ<ëÁ~ sêeTø°s¡ÔqT
© düs¡«Vü≤≈£îÿT dü+ø£q ø£s¡Ô$
Á|ü<∏äeT eTTÁ<äD : Cqe] 2015
ø±|”T : 1,000
yÓ : neT÷´eTT
dü+ø£q ø£s¡Ô :
dü+^‘·ø£fi≤ì~Û, dü+^‘· $<ë´ì~Û
&܈ˆ l H˚<äTq÷] ø£èwüíeT÷]Ô
&ç.{Ï.|æ.
SACRED
q+u≤ø£+ l<Ûäsê#ês¡´
leT‹ ø√{≤ løÏÎ
ø£esY&çC…’Hé :
u≤|ü⁄>±s¡T
Hê>£sêCŸ
eTTÁ<äD :
ø£s¡¸ø˘ ÄsYº Á|æ+≥sY‡
$<ë´q>∑sY, ôV’≤<äsêu≤<äT.
bò˛Hé :040`27618261
Á|ü‘·T≈£î :
dü+^‘·ø£fi≤ì~Û,
&܈ˆl H˚<äTq÷] ø£èwüíeT÷]Ô
2`16`27/1, ôdø±ºsY 6,
m+.$.|æ.ø±˙,
$XÊK|ü≥ï+ ` 17
bò˛Hé : 0891`2550650
n*y˚TeT+>∑ düs¡«j·T´ #ê]≥ãT˝Ÿ Á≥dtº,
$˝≤¢ q+. 4, ~ Á≥sTT˝Ÿ‡,
ˇ.j·TT. ø±˙, eTDÏø=+&É,
ôV’≤<äsêu≤<äT ` 500 008.
bò˛Hé : 040`64597599
$esê≈£î :
www.ramadasu.in
asctrust.hyd@gmail.com

3. ªª|ü*øÏ+#Ó&ç yê&ÉT sêeTuÛÑÁ<äT+&É≥......µµ
dü<äTZs¡T l ¬ø.•yêq+<äeTO]Ô, dü+^‘·ãTTwæ |æHêø£bÕDÏ dü<äTZs¡Te⁄ø£î bÕ<ë_Ûe+<äqeTTT.
sêeT<ëdüT eTVü‰uÛÑø£îÔ&ÉT. Á|üVü‰¢<ä, Hês¡<ä, |üsêX¯s¡T‘√ düeOqT&Éì, n+‘·{Ï eTVü‰ uÛÑø±Ô
Áπ>düs¡T&É˙ ‘ê´>£sêCÒ #ÓbÕŒ&ÉT. y˚TeTT n+{Ò l H˚+Á&É>£+{Ï ø£èwüíyÓOVü≤Hé >±s¡T, Äj·Tq ø£îeO¬sÔ
leT‹ *‘ê $Cj·Tø£îeOsY, sêeTùdeø£î+. qO≥mì$T~ sêeT<ëdüT bÕ≥˝À ø=ìï dü+Á|ü<ëj·T
ã<ä∆+>± eTTqTù| dü«s¡|üi#·ã&ç e⁄HêïsTT. $T–*q yê{Ï˝À #ê≤eiø£î bÕ≥ø£î, Ä lsêeTT&ÉT
Hê#˚ dü«s¡s¡#·q #˚sTT+#·Tø£îHêï&ÉT. Ç~ HêuÛ≤>£´+. á |ü⁄düÔø£+˝À e⁄qï Çs¡yÓ’@&ÉT bÕ≥ kÕVæ≤‘ê´ìï,
dü«s¡s¡#·qqO u≤>± |ü]oq#˚dæ nedüs¡yÓTÆq#√≥ dü]~~› eTTÁ<äDø£î ‘·–q≥T¢>± ù|òsYø±|”ì #˚dæ
#ê≤ uÛÑøÏÔ‘√ Hêø£î düVü≤ø£]+∫q Hê Á|æj·T•wüT´&ÉT ∫ˆˆ >£]yÓTfi¯fl u≤ø£èwüíÁ|ükÕ<éø£î, n‘·ì ø£î≥T+u≤ìøÏ
sêeOqTÁ>£Vü≤+ e⁄+&Üì Hê Äø±+øå£. sêeTuÛÑø£îÔT l ø£èwüíyÓOVü≤Hé, *‘ê$Cj·Tø£îeOsY <ä+|ü‘·TT
á bÕ≥qT ˝Àø£ø£fi≤´D+ ø√dü+ yÓT>£T˝ÀøÏ rdüTø£îe∫à ˝Àø±ìøÏ n+~düTÔHêïs¡T.
ªª˝Àø±dü‡eTkÕÔ düT‡œH√uÛÑeqTÔµµ
lsêeOs¡ŒDeTdüTÔ
MT
(H˚<äTq÷] ø£èwüíeT÷]Ô)
dü+^‘·ùdeø£î&ÉT
i

4. ii
dü+^‘·ø£fi≤ì~Û`|ü<äàuÛÑ÷wüDY
&܈ˆlbÕ<ä|æHêø£bÕDÏ
uÛÑÁ<ë#·+˝À sêeT<ëdüT nH˚ _s¡T<äT‘√ e⁄+&çq ø£+#Ós¡¢ >√|üqï >±]ì ‘Ó*j·Tì yês¡T
eTTK´+>± eTq Ä+Á<Ûä<˚X¯+˝À mes¡÷ e⁄+&És¡T. eTVü‰sêeTuÛÑ≈£îÔ&ÉT. l ‘ê´>∑sê»kÕ«$T uÛÑÁ<ë#·
sêeT<ëdüTqT Hês¡<ä, Á|üVü‰¢<ä |üsêX¯s¡T ø√e≈£î #Ó+~q uÛÑ≈£îÔ&Éì Á|üX¯dæ+#ê&ÉT.
uÛÑÁ<ë#· sêeT<ëdüT |üs¡eTuÛÑ≈£îÔ&˚ ø±ø£ Á|üdæ<ä∆ ø£$X‚Ks¡T&ÉT ≈£L&Ü. <ëX¯s¡B∏ X¯‘·ø£+ Äj·Tq
s¡∫+∫q ãèVü≤‘Y ø±e´eTT˝À H=ø£{Ï. uÛÑ»q >√wüߘ˝À bÕ&ÉTø√e&ÜìøÏ $TøÏÿ* nqTe⁄>± e⁄+{≤sTT.
1920`1930 ÁbÕ+‘·eTT˝À Hê≈£î ‘Ó*dæ Á|ü‹ X¯ìyês¡eTT uÛÑ≈£îÔ Ç+&É¢˝À uÛÑ»q >√wüߘT »s¡T>∑T‘·÷
e⁄+&˚$. sê»eT+Á&ç˝À H˚qT ìyêdüeTT e⁄qï|ü &ÉT ˇø£ lyÓ’wüíe⁄ >∑èVü≤+˝À »s¡T>∑T uÛÑ»q >√wüߘ˝À
H˚qT ‘·s¡#·÷ bÕ˝§ZH˚yê&çì. Ä uÛÑ»q˝À uÛÑÁ<ë#· sêeT<ëdüT uÛÑøÏÔ dü+ø°s¡ÔqT eTTK´+>± bÕ&ÉT‘·÷
e⁄+&˚yês¡eTT. ø±Áø£y˚TD≤ uÛÑ»q >√wüߘT eTè>∑´yÓTÆb˛j·÷sTT. n˝≤π> sêeT<ëdüT uÛÑøÏÔbÕ≥T
Áø£y˚TD≤ ÁbÕ#·Ts¡´+˝À düqï–*¢ b˛j·÷sTT.
sêeT<ëdüT uÛÑøÏÔ bÕ≥˝À, kÕVæ≤‘·´|ü⁄ e÷≥T #ê˝≤ m≈£îÿe eT]j·TT Bs¡ÈeTTT, $sêeTeTTT
‘·≈£îÿe. Bì eT÷eTT>± XÊÅd”Ôj·T dü+^‘· $<ë«+düTT sêeT<ëdüT bÕ≥ CÀ*øÏ b˛˝Ò<äT. sêeT<ëdüT
bÕ≥T XÊÅd”Ôj·T|üs¡+>± bÕ&É&É+ düTuÛÑ+ ø±<äT. nsTTHê ≈£L&Ü sêeT<ëdüT bÕ≥qT, dü+ø°s¡ÔqT>±
Ç+{Ï+{≤ eT∞fl $qu&Üì dü+ø£*Œ+∫ eTq Ä+Á<Ûä<˚X¯+ >∑]«+|ü<ä>∑Z $<ë«+düTT, dü+^‘·#·÷&ÜeTDÏ,
dü+^‘·ø£fi≤ì~Û, dü+^‘·$<ë´ì~Û l H˚<äTq÷] ø£èwüíeT÷]Ô>±s¡T sêeT<ëdüT dü+ø°s¡Ôq XÊÅd”Ôj·T dü+^‘·
|üs¡+>± bı+<äT|üs¡∫, dü«s¡|üs¡∫ yÓTe]+∫Hês¡T. uÛÑ»qbÕ≥qT XÊÅd”Ôj·T |üs¡+>± eT#˚ n|üPs¡«
n<äèwüº+ l H˚<äTq÷] yê]øÏ <äø£ÿ&É+ <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤eTT.
ø£s¡÷ïT
10`7`2006
>∑Ts¡Tø£{≤ø£å+

5. dü<äTZs¡T
¬ø.•yêq+<äeT÷]Ô
Äq+<äeq+,
;ÛeTTì|ü≥ï+
‘ÓT>∑T<˚X¯+˝À |ü⁄{Ϻ ˝Ò<ë $<˚XÊ˝ÀHÓ’Hê ‘ÓT>∑Tyê]>± |ü⁄{Ϻ, sêeT<ëdüT #·]Á‘·, sêeT<ëdüT
ø°s¡ÔqT ‘Ó*j·Tì yês¡T+&És¡T. ‘ê´>∑sê»kÕ«$T ≈£L&Ü ∫qï|ü &ÉT $ì Äq+~+∫qy˚ á sêeT<ëdüT
ø°s¡ÔqT. yê{Ïì |üs¡+|üs¡>± n+<äi÷ bÕ&ÉTø=+≥÷ edüTÔHêïs¡T. sê>±T ≈£L&Ü Á|ü»˝À s¡÷&Ûç
nsTTqy˚ e⁄HêïsTT. yê{Ïì XÊÅd”Ôj·T dü+^‘·+˝À ìã+<Ûäq #˚dæ yê{Ï˝Àì uÛÑøÏÔs¡düeTTqT dü+^‘·XÊÅdüÔ+
ø√dü+ s¡düuÛÑ+>∑+ #˚j·T≈£î+&Ü bÕ&ÉT≈£îH˚ $<ÛëqeTTqT Á|ü»ø£+~+#·&É+ >=|üŒ$TyÓ’q ùde. Ä
|üìì dü+^‘·$<ë´ì~Û l H˚<äTq÷] ø£èwüíeT÷]Ô>±s¡T #˚dæHês¡T. Ä |üìøÏ yê]ø£qï düeTs¡Tú˝…es¡T+{≤s¡T?
eTq Á|ü»+<äs¡÷ Bì e¢ >=|üŒ˝≤uÛÑ+ bı+<ä>∑s¡q≥+˝À dü+<˚Vü≤+˝Ò<äT.
X¯óuÛÑeTdüTÔ
ø£+<äT≈£L]•yêq+<äeT÷]Ô
•yêqTÁ>∑Vü≤+
iii

6. iv
l sêe÷jÓÆTqeT'
uÛÑøÏÔ yÓ’sê>£´ dü+|ü<ä‘√ uÛÑÁ<ë#· sêeT<ëdüT s¡∫+∫q düTe÷s¡T 190 ø°s¡ÔqT eTqø£î
_Û+#·&É+ eTq uÛ≤>£´eTT. lsêeT uÛÑøÏÔs¡düeTT‘√ ì+&çj·TT+&ç eTs¡T>£Tq |ü&çq á ø°s¡ÔHês¡‘·ïeTTT
uÛÑø£Ô dü+^‘· ˝Àø£eTT ø=i¬ø’ dü«s¡|üi∫ ø=ìï bÕ&ç eTqø£î Á|ükÕ~+#˚ <ò˚´j·TeTT‘√ eO >£Ts¡Te⁄>±s¡T
dü«ØZj·T H˚<äTqO] ø£èwüíeTO]Ô>±s¡T @&ÉT dü+e‘·‡s¡eTTø£î |üPs¡«eTT á j·TC„eTTqT Äs¡+_Û+∫
sTT+‘·eiø£î 81 ø°s¡ÔqqT |üP]Ô#˚dæ sêeT<ëdüT Cj·T+‘·T´‘·‡eeTT˝À bÕ&ç, bÕ&ç+∫ ÁbÕ#·Tsê´ìøÏ
‘Ó∫Ãq eTVü‰˙j·TTT. eO n+<äiÏ ø√]ø£ô|’ 108 ø°s¡ÔqqT |üP]Ô#˚j·TT≥ø£î 2014˝À ìs¡ísTT+#ês¡T.
M{Ï˝À ø=ìï bÕ≥T $T–*e⁄qï düeTj·TeTT˝À >£Ts¡Te⁄>±] nHês√>£´ ø±s¡D+>± ø=+‘· Ädü´eTT
C]–q~. nsTTqqO, lsêeT ø£èbÕø£{≤øå£eTT‘√ yê] <äè&òÉdü+ø£ŒãeTT‘√ yê]øÏ <ë|ü⁄]+∫q
sêø±dæ s√>£eTTqø£î yÓ’<ä´eTT #˚sTT+#·Tø=qT#·T ø£L&É $T–*q 27 ø°s¡ÔqqT |üP]Ô #˚dæ lsêeT
bÕ<ës¡$+<äeTTø£î yê] ÄK] |ü⁄wüŒeTT>± n]Œ+∫, lsêeT ø£èbÕø£{≤øå£eTTqø£î bÕÁ‘·T…’Hês¡T.
yês¡T Çø£ eTqø£î Òs¡T. $T–*q~ ˇø£{Ò. yês¡T eTqø£î |ü+∫ sTT∫Ãq Hêsêj·TDrs¡Tú ‘·s¡+>±T,
‘ê´>£sêC, nqïeTj·T´, uÛÑø£ÔsêeT<ëdüT, ¬ø’yês¡+ jÓO– Hêπsj·TD ø°s¡ÔqqT yês¡T dü«s¡|üi∫, bÕ&ç
eTqø£î n+~+∫q dü+|ü<ä eOÁ‘·y˚T. Ç~ #ê $TyÓ’q~. es¡ÔeOq, uÛÑ$wü´ ø£fi≤ø±s¡Tø£î, dü+^‘·
$<ë«+düTø£î eOs¡Z<äs¡Ùø£yÓTÆ ‘·]+|ü>£ X¯øÏÔì Á|ükÕ~+#·>£<äì Ä•düTÔHêïqT...
ªªlsêeTs¡ø£å düs¡«»>∑Á<äø£åµµ
ôV’≤<äsêu≤<äT Ç≥T¢
08.01.2015 H˚+Á&É>∑+{Ï ø£èwüíyÓ÷Vü≤Hé
ALIVELALIVELALIVELALIVELALIVELUMANGA SARUMANGA SARUMANGA SARUMANGA SARUMANGA SARVVVVVAIAHAIAHAIAHAIAHAIAH
CHARITCHARITCHARITCHARITCHARITABLEABLEABLEABLEABLE TRTRTRTRTRUSTUSTUSTUSTUST
(Regd. No. 44/08)
No. 6-3-668/10/66, Durganagar Colony, Punjagutta, Hyderabad - 500 082.
Ph: 040-6661 2374, Email: asctrust.hyd@gmail.com

7. v
n~>√ uÛÑÁ<ëÁ~...
eTq uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ jÓTH√ï |ü⁄D´πøåÁ‘êø£î Äyê+. jÓO>£TO, uÛÑø£îÔO á |ü⁄D´πøåÁ‘ê˝ÀH˚
Cìà+#ês¡T. Ä eTVü‰˙j·TT e¢ Ä πøåÁ‘êT eT]+‘· |ü⁄˙‘·yÓTÆ uÛ≤dæ≤¢sTT. n~>√ n≥Te+{Ï<˚
uÛÑÁ<ë#·+. uÛÑø£îÔ&Ó’q ªuÛÑÁ<äTìµ •s¡düT‡ô|’ l d”‘êsêeTø£ÎDT bÕ<ädüŒs¡Ù#˚‘· <òäq´yÓTÆq πøåÁ‘·+.
uÛÑÁ<ë#· sêeTT&çøÏ |üs¡eTuÛÑø£îÔ&ÉT sêeT<ëdüT. Çø£ÿ&É lsêeTT&ÉT ø√<ä+&ÉsêeTT&ÉT>±
<òäqTsê“D≤qT <òä]+∫ ø£ÎDkÕ«$T‘√ ø=Te⁄ r] d”‘·eTàqT yêeO+ø£eTTq y=~–+#·Tø£îì
dæús¡|ü&ܶ&ÉT.
16e X¯‘êã›+˝À >√˝§ÿ+&ÉqT sêC<òëì>± |ü]bÕ*+∫q ø£î‘·TuŸcÕV”≤ #·Áø£es¡TÔ ø±+˝À
uÛÑÁ<ë#·+ πøåÁ‘·+˝À >£s¡“¤>£T&ç, eT+≥bÕ ìsêàD+ C]–+~. Væ≤+<äO eTTdæ¢+ düyÓTÆø£´‘·ø£î ∫Vü≤ï+>±
ì*∫+~. á <˚yêj·OìøÏ >√|ü⁄s¡ ÁbÕø±sêT, d”‘·eTàø£î ∫+‘êø£î |ü‘·ø£eTO, <˚e‘êeTOs¡TÔø£î
$$<òä ÄuÛÑs¡D≤qT düsêÿs¡T kıeTTà‘√ #˚sTT+∫q+<äTø£î sêeT<ëdüTø£î 12 j˚Tfi¯fl ø±sê>±s¡yêdü+
$~ò+#·ã&ç+~.
Äj·Tq ø£{Ϻ+∫q >£T&ç, >√|ü⁄sêø£+{Ò Äj·Tq ø°s¡Ôqπø jÓTø£îÿe Á|ü#ês¡+ C]–+~. ø£+,
ø±–‘·+ Òø£î+&Ü uÛÑÁ<ë#· sêeT<ëdüT ø°s¡ÔqT uÛÑø£îÔø£î ø=+>£Tã+>±s¡+>± uÛ≤dæ*¢ Á|üdæ~∆#Ó+<ësTT.
∫qï ∫qï sêeTeT+~sêT yÓ*XÊsTT. yê&Éyê&É≤ ô|<ä›jÓT‘·TÔq uÛÑCq>√wüT˜T j˚Ts¡Œ&ܶsTT. ‘ÓT>£THê≥
uÛÑÁ<ë#· sêeT<ëdüT ø°s¡ÔqT Á|ü‹ sTT+{≤ Á|ü‹<òä«ì+#êsTT.
Ä]Ô˙, uÛÑøÏÔ˙ Á|ü‹_+_+#˚ uÛÑÁ<ë#· sêeT<ëdüT ø°s¡ÔqT ‘ê´>£sêEqø£î düOŒ¤]Ôì#êÃsTT nì
ô|<ä›+{≤s¡T. ‘ê´>£sêE ‘·*¢ sêeT<ëdüT ø°s¡ÔqT bÕ&ÉT‘·O e⁄+&˚<ä≥.
düs¡fi¯yÓTÆq eO≥‘√ X¯s¡D≤>£‹ì Ä$wüÿ]düOÔ, Ä]Ô‘√ yÓTe&çq uÛÑøÏÔuÛ≤e s¡+õ‘·yÓTÆq ªsêeT<ëdüT
ø°s¡Ôqø£îµ sê>£ kÂs¡uÛ≤ìï n~› s¡düeTj·T ^‘êT>± yÓTe]+∫q |òüTq‘· l H˚<äTqO] yê]πø #Ó+<äT
‘·T+~. @ |üPs¡«Cqà dü+ã+<òäyÓO ‘Ó*j·T<äT>±˙, l#·Áø£dæyÓT+{Ÿ‡ n~òH˚‘· ø£èwüíyÓOVü≤Hé ø£î≥T+ã+‘√
>£ nqTã+<òäy˚T á ø°s¡ÔqT yÓTe]+#·ã&É{≤ìøÏ ø±s¡DeTsTT+~. á sTTs¡Te⁄s¡O sêeTuÛÑø£îÔÒ
ø±e≥+ $X‚wü+.
uÛÑÁ<ë#· sêeT<ëdüT ø°s¡ÔqT >√wæ˜>±q+>± bÕ&ÉT‘·O+{Ò ø£*π> Äq+<ä+ nìs¡«#·˙j·TyÓTÆq~.
Äq+<äuÛ…’s¡$, eTTK≤], πø<ës¡>öfi¯, ÄkÕy˚], Hê<äHêeTÁøÏj·T, nsƒêD e+{Ï s¡¬øÌÔq sê>±˝À H˚<äTqO]
dü«s¡|üi∫q á ø°s¡ÔqT ‘ê´>£j·T´>±] ñ‘·‡edü+Á|ü<ëj·T ø°s¡ÔHê XË’*ì >£Ts¡TÔ#˚kÕÔsTT.

8. dü+^‘· $<ä«‘YÁ|ü<äs¡Ùqø£+{Ò qT>£Ts¡O ø£*dæ Vü‰sTT>± bÕ&ÉTø£îH˚ Ø‹˝À á ø°s¡ÔqT e⁄+&É≥+
e¢ $X‚wüÁ|ü#ês¡+ _Û+∫+<äH˚~ dü‘·´<äOs¡+ ø±<äT. |ü~eT+~ ø£*dæbÕ&ç‘˚ Ä XÀuÛÑ y˚iT. dü+Á|ü<ëj·T
dü+^‘·Ø‹˝À bÕ&ç‘˚ Äq+<ä+ ~«>£TD°ø£è‘· eTe⁄‘·T+~. s¡øÏÔ>± e⁄+&˚ nH˚ø£ sê>±˝À dü+Á|ü<ëj·T
XË’*˝À H˚<äTqO] >±s¡T dü«s¡|üi#·&É+ eq sêeT<ëdüTø£î $X‚wüyÓTÆq >ös¡e+ _Û+∫+<äì #Ó|üŒe#·TÃ.
‘ê´>£j·T´>±] ø°s¡Ôqø£î Á|ü#ês¡+ ø£T>£{≤ìøÏ ø±s¡D+` dü«s¡+‘√ Ä ø°s¡ÔqT •wü´ Á|ü•wüT´
<ë«sê ‘Ó*j·T≥+ ˇø£{Ï. dü+Á|ü<ëj·T sê>£kÂ+<äs¡´+ Á|ü‹ø°s¡Ôq˝ÀqO ø£ìŒ+#·≥+ eTs√ø±s¡D+.
H˚<äTqO] yês¡T dü«s¡|üi∫q Á|ü‹ ø°s¡Ôqø£L Ä<òës¡+>± dü«s¡+ e⁄+~. dü«s¡*|æ‘√ ø£≥Tº~≥º+>±
‘·j·O¬s’q ø°s¡Ôqø£î XÊX¯«‘·‘·«+ ‘·|üŒìdü]>± e⁄+≥T+~. ø±düÔ dü«s¡C≤„q+ ‘Ó*dæ, ÁX¯ó‹˝À ø£eTà>±
bÕ&É>£*π> Á|ü‹>±j·Tø£îì #˚‹˝ÀqO á |ü⁄düÔø£+ e⁄+&Ü*, á ø°s¡ÔqT bÕ&ÉTø√yê*, bÕ&ç+#ê*.
á ø£*j·TT>£+˝À eTìwæ ‘·]+#˚ @¬ø’ø£ eOs¡Z+ ªHêeTdü+ø°s¡Ôq+µ ˇø£ÿ{Ò.
`eT≤¢~ düO]u≤ãT
vi

9. >£]yÓTfi¯fl u≤ø£èwüíÁ|ükÕ<é
{Ï.{Ï.&ç. ÄkÕúq $<ë«Hé,
‹s¡T|ü‹.
‘˚~ :08`01`2015
Hê J$‘êìï ô|<ä› eTT|ü⁄ ‹|æŒq dü+e‘·‡s¡+ 1976. dü+^‘êìπø ‘·q J$‘êìï n+øÏ‘·+ #˚dæ
Hê<äjÓO>£kÕ<òäq #˚düOÔqï ˇø£ eTVü‰$<ë«+düT…’q l H˚<äTqO] ø£èwüíeTO]Ô>±s¡T ˇø£ >£Ts¡Te⁄>±,
‘·+Á&ç>±, Äràj·TTT>± Hê J$‘·+˝À Á|üy˚•+∫q dü+e‘·‡s¡+ n~. Ä |ü⁄D´|ü⁄s¡TwüTì yêø£îÿ<ë«sê
düTeT<òäTs¡yÓTÆq, düT•øåÏ‘·yÓTÆq ø£ssƒ¡+qT+&ç yÓTe&çq nqïeTj·T´ dü+ø°s¡Ôq ˇø£ eTVü‰eT+Á‘·+>± Hêø£î
ñ|ü<˚•+|üã&ç Hê Cqàø£î kÕs¡úø£‘·qT ø£T>£CÒdæ+~ Ä dü+e‘·‡s¡y˚T. øå£ dü+^‘·Á|æj·TT Vü≤è<äj·O˝À
|ü$Á‘·yÓTÆq, ñqï‘·yÓTÆq kÕúq+˝À qqTï ì*|æ, ‹s¡TeT ‹s¡T|ü‹ <˚ekÕúqeTT ÄkÕúq $<ë«+düT&Éqqï
K≤´‹ ø£L&Ü Hêø£î <äø£ÿ&É+˝À Á|ü<òëqyÓTÆq ø±s¡D+ Hê >£Ts¡T<˚e⁄…’q l H˚<äTqO]>±] ~yê´odüT‡Ò.
ªªH˚<äTqO]µµ n+{Ò ˇø£ ìwü˜, ˇø£ ìC≤sTTr, ˇø£ ‘ê´>£+, ˇø£ uÀ<òä, ˇø£ eT<òäTs¡>±q+, ˇø£
Ä<äs¡Ù+, Ç+ø± jÓTH√ï. Á|ü‘·´øå£+>±qO e+<ä≤~ •wüT´bÕ*{Ï ô|ìï~ò. #Ó<äs¡ì ∫s¡Tqe⁄«‘√, ø£fi¯
ø£fi¯≤&˚ eTTKes¡Ã¤düT‡‘√ jÓT+‘√ Á|üdüqï+>± yÓ*π> •e dü«s¡O|ü+ l H˚<äTqO].
H˚<äTqO]>±s¡T dü«s¡|üi∫ Á|ü#·T]+∫q 200 nqïeO#ês¡´ dü+ø°s¡ÔqT, 100 eiø£î ñqï
sêeT<ëdüT ø°s¡ÔqT, ¬ø’yês¡ neTs¡ Hêsêj·TD dü+ø°s¡ÔqT, Hêsêj·TDrs¡Tú ‘·s¡+>±T yÓTTˆˆyê{Ï˝À
dü>£+ô|’>± eO düeTwæº ø£èwæ nì #Ó|üŒe#·TÃ. nsTT‘˚, Ç+<äT˝À Hê bÕÁ‘· ∫qï<˚ nsTTHê n+<äT˝À
>£Ts¡Te⁄>±] Áb˛‘ê‡Vü≤+, n_Ûq+<äq |üPs¡«ø£ ÄodüT‡Ò ø±s¡D+ ‘·|üŒ Hê Á|üC„ ø±<äT. Ä uÛ≤>£
kÕ«eT´+ Hê |üPs¡«Cqà düTø£è‘· |òüeTT.
{Ï.{Ï.&ç. yê] mdt$_dæ #êHÓŸ<ë«sê, uÛÑøÏÔ{Ï$ <ë«sê y˚≤~ dü+^‘· s¡dæø£îø£î, $<ë´s¡Túø£î
ø£Œeèøå£yÓTÆ dü+^‘· eTsêàT uÀ~ò+∫q eTVü‰$<ë«+düTT l H˚<äTqO]. yê{Ï˝À eTTK´+>± mdt$_dæ
yê] ªªHê<äjÓO–µµ |ò”#·sY˝Àì yÓTT‘·Ô+ 108 m|æk˛&釽ÀqO yê] bÕ<ë#Ó+‘· ø£Ls¡TÃì j·T<∏ëX¯øÏÔ
yê] ÄodüT‡‘√ $$<òä Á|üX¯ï<ë«sê >£Ts¡Te⁄>±] ãT~∆ uÛ≤+&Üs¡+˝Àì e+<ä≤~ n_ÛÁbÕj·OqT,
nqTuÛÑyêqT ˝Àø±ìøÏ n+~+#·≥+˝À yê] •øå£D, ÄodüT‡ ã+‘√ j·O+ø£sY>± H˚qT m+‘√eT+~
Vü≤è<äj·O˝À kÕúq+ dü+bÕ~+#·≥+ Hê uÛ≤>£´+.
vii
Hê >£Ts¡T<˚e⁄T

10. dü+^‘·+ m+‘√eT+~ sTTwüº|ü&É‘ês¡T. yê]˝À m+‘√eT+~ H˚s¡TÃø£î+{≤s¡T. ø=+‘·eT+~ eOÁ‘·+
eT+∫ ø£fi≤ø±s¡TT>± s¡Obı+<äT‘ês¡T. yê]˝À ø=~›eT+~ eOÁ‘·y˚T $<ë«+düT˝Ö‘ês¡T. yê]˝À
qO{Ïø=ø£ÿπs Hê<ëqTuÛÑO‹˝À ‘·]+∫ Hê<äjÓO>£T˝Öe⁄‘ês¡T. n≥Te+{Ï n‹ ø=~›eT+~˝À eTq
‘ÓT>£Tyê¬s’q l Hê<äjÓO– H˚<äTqO] >±s¡T e⁄+&É≥+ ‘ÓT>£Tyê] n<äèwüº+.
l H˚<äTqO] yê] ÄodüT‡T dü<ë Hê yÓqï+{Ï e⁄+&ç qqTï dü‘·Œ<∏ä+‘√ q&ÉT|ü⁄‘·O+{≤j·Tì
qeTTà‘·O yê] ~yê´‘·à |üs¡eO‘·à düìï~ò˝À düTKXÊ+‘·T‘√ yÓ>±ì eTqkÕsê ø√s¡T‘·O`
X¯e⁄
` u≤ø£èwüíÁ|ükÕ<é
viii

11. lsêeTCj·T+
eO >£Ts¡Te⁄>±s¡T dü«s¡|üi∫q uÛÑÁ<ë#· sêeT<ëdüT ø°s¡Ôq >£TiÏ+∫ eTT+<äTeO≥ y˚TeTT
Áyêj·T≥+ eO uÛ≤>£´+.
‘ÓT>£Tyê]>± Cìà+#·&É+, dü+^‘êìøÏ n~òø±s¡uÛ≤wü nsTTq ‘ÓT>£TuÛ≤wü˝À bÕ&ÉTø√>£>£&É+,
n+<äTHê ‘ê´>£sêC ø°s¡ÔqT, nqïeO#ês¡´ dü+ø°s¡ÔqT, uÛÑÁ<ë#· sêeT<ëdüT ø°s¡ÔqT uÛÑøÏÔ‘√, Ä]Ô‘√
>±q+ #˚düTø=ì sêeTÁ|”‹ì, Ä‘·à‘·è|æÔ˙ bı+<ä&É+ ø£+{Ò á Cqàø£î kÕs¡úø£‘·j˚TeTT+≥T+~sê? nì
|üTeOs¡T eO‘√ nH˚yês¡T eO >£Ts¡Te⁄>±s¡T.
J$+∫q+‘·ø±+ bÕ&ÉTø£î+≥O ñ+&É&É+ bÕ&çdüOÔ ñ+&É&É+, düOŒ¤]Ôì ø£*–+#·&É+, uÛÑøÏÔ
Á|ü|ü‘·TÔqT ô|+bı+~+|üCÒj·T&É+, eTVü‰yêπ>Zj·Tø±s¡T s¡#·qqT X¯øÏÔ e⁄qï+‘·eiø£L H˚s¡TÃø£î+≥O
Á|ü#ês¡+ #˚j·T≥y˚T dü+^‘· $<ë«+düT ø£s¡Ôe´eTì q$Tà, Ä#·]+∫q Ä<äs¡Ù dü+^‘ê#ês¡T´T eO
>£Ts¡Te⁄>±s¡T.
‘ê´>±sêC≤~ yêπ>Zj·Tø±s¡T s¡#·qqT ø£sƒ√s¡kÕ<òäq‘√ nqTwæ˜+∫, Äs¡T <äXÊu≤›ø£î ô|’>±
<äøåÏD≤~ dü+Á|ü<ëj·T dü+^‘êìøÏ y˚Ts¡T •Ks¡+≤>± uÛ≤dæ+∫ yê] düèCHê‘·àø£‘·qT, düTì•‘· sê>£
$C≤„Hêìï, n#·+#· uÛÑøÏÔì y˚Tfi¯$+∫ nqïeO#ês¡´, sêeT<ëdüT ø°s¡Ôqø£î dü+^‘·XË’*ì ø£*Œ+∫q
dü+^‘· ‘·|üdæ« l H˚<äTqO] >£Ts¡Te⁄>±s¡T.
dü+Á|ü<ëj·T uÛÑCq >√wüT˜˝À Á|ü#ês¡+ bı+~q uÛÑÁ<ë#· sêeT<ëdüT ø°s¡Ôqø£î XÊÅd”Ôj·TyÓTÆq
sê>£ |òüDÏ‹ì j˚Ts¡Œi∫, dü+^‘· düuÛ≤Á|ü<äs¡Ùq˝À ø£L&Ü á ~e´HêeT ø°s¡ÔqqT bÕ&ÉTø√>£*π> dü<äe
ø±XÊìï ø£*Œ+∫ 108 sêeT<ëdüT ø°s¡ÔqqT dü«s¡|üi∫ ‘·q sêeTuÛÑøÏÔì #ê≥Tø=ì, lsêeTTìøÏ
n]Œ+#·Tø£îHêïs¡T.
ø£*j·TT>£+˝À ªHêeTdü+ø°s¡Ôqµ eOÁ‘·y˚T ‘·s¡TDÀbÕj·TeT˙ lsêeTHêeT+ n+<äiO |üTø£î
‘·O+&Ü* n˙ #ê≤kÕs¡T¢ nH˚yês¡T eO >£Ts¡Te⁄>±s¡T. n≤ nq&Éy˚T >±<äT, ªªbÕ˙j·T+ãTT
Á<ëe⁄#·T, uÛÑøå£D+ãT ùdj·TT#·O...µµ nì Á|üVü‰¢<äT&ç≤>± ìs¡‘·eTO lsêeTHêeT+ C|ædüOÔH˚ e⁄Hêïs¡T.
ªª<äX¯s¡<∏ä sêeO >√$+<ë, Vü≤]Hêsêj·TD eTTø£î+<ëµµ, nì sê>£ ‘êfi¯j·TTø£Ô+>± HêeTC|ü+
#˚düTø£îH˚yês¡T.
nqïeO#ês¡´(A), sêeT<ëdüT(R), ‘ê´>£sêC(T) yêπ>Zj·TyÓ’uÛÑyêìï ‘ÓT>£TC≤‹ ìs¡+‘·s¡+
>£Ts¡TÔ #˚düTø£î+≥O yê]øÏ J$‘ê+‘·+ ùde #˚düTø£î+≥O, yê] s¡#·qqT yê{Ï˝Àì uÛÑøÏÔ, ˙‹,
dü+^‘·Ø‘·TqT ‘·s¡‘·sêø£î n+~+#êH˚ yê] ‘·|üqqT y˚TeTT Á|ü‘·´øå£+>± eO >£Ts¡Te⁄>±] <ä>£Zi
>£eTì+#ê+. (ART R Ä+Á<òäø£fi≤dü«s¡O|ü+).
ix

12. á eTT>£TZs¡T yêπ>Zj·Tø±s¡T ãTTD+ rs¡TÃø√yê+{Ò yê] ø°s¡ÔqqT >±q+ #˚j·T&Éy˚T>±ø£ |ü~
eT+~#˚‘· bÕ&ç+#·&É+ ø£L&Ü eTq+ #˚j·Tedæq|üì n+≥O ãTTwæãTTD+ rs¡TÃø£îHêïs¡ì nì|ædüTÔ+~
eO >£Ts¡Te⁄>±] dü+^‘·J$‘êìï |ü]o*ùdÔ.
Ç+ø=ø£ eTTK´yÓTÆq $wüj·T+, eO >£Ts¡Te⁄>±s¡T Bòs¡>£TD dü+|üqTïT.
ªªBòs¡TŸ $|òüTï ìVü≤q´eOqT>£T#·THé <òäè‘·T´qï‘√‘ê‡VüQ…’ ÁbÕs¡ã∆eTTTC®–+|üs¡T düTMT
Á|üC≤„ì<òäTŸ >±e⁄qHé...µµ nqï≥T¢ Ä|ü<ä+<äT <òÓ’s¡´>£TDeTO, $<ä´j·T+<äT yê+#òê|ü]eè~∆ yê]øÏ
n_“q düVü≤C øå£D+.
eO >£Ts¡Te⁄>±]~ eÁCdü+ø£Œ+ ø£L&Ü. nqTø£îqï|üì |üPs¡Ôj˚T´eiø£L yê]øÏ ‘√#˚~ ø±<äT.
eO n+<äiÏ˙ Vü≤&Ü$&ç ô|{Ϻ |üs¡T>£TT rsTT+#˚yês¡T. nÁX¯<ä∆>± e⁄+{Ò ôV≤#·Ã]+#˚yês¡T. dü+ø£Œ
dæ~∆ nj˚T´eiø£L Äj·Tq~ u≤<òä´‘·. rsê |üì |üPs¡Ôj˚T´dü]øÏ Hê<˚MTÒ<äT sêeTT&ÉT #˚sTT+#ê&ÉT nì
n+≥O áX¯«sês¡ŒD #˚j·T&É+ ø£s¡àjÓO– øå£DeTì #Ó|üŒø£H˚ #Óù|Œyês¡T.
ÁbÕs¡ã∆eXÊ‘·OÔ ø£*–q nHês√>£´ düeTdü´qT lsêeTTìøÏ e~Òdæ u≤<òäqT ~>£Á$T+>£T‘·O
á sêeT<ëdüT ø°s¡ÔqqT 108 |üPs¡Ôj˚T´eiø£L HêøÏ~ Bøå£ø±y˚T n+≥O ‘·«s¡>± á ø°s¡ÔqqT
dü«s¡|üi#ê˙ sêeTTìøÏ sTT∫Ãq eO≥qT HÓiy˚sêÃ˙, sêeT<ëdüT Cj·T+‹ ñ‘·‡yê˝À n+<äiO
á ø°s¡ÔqqT bÕ&ÉTø√yê˙ Äø±øåÏ+∫ sêeTø±s¡´ìï ìs¡«]Ô+#·&É+˝À ø£è‘·ø£è‘·T´&Éqj·O´qì ‘·è|æÔ
|ü&ܶs¡T >£Ts¡Te⁄>±s¡T.
á ø°s¡ÔqqT dü«s¡|üiTdüOÔ ˇø=ÿø£ÿ ø°s¡ÔqqT |ü<˚|ü<˚ bÕ&ÉTø√e&É+, eOø£î jÓTH√ï dü+<äsꓤ˝À
Ä ≥O´HéqT bò˛Hé˝À bÕ&ç $ì|æ+#·&É+, yês¡T nqTø£îqï ªªdü+^‘·uÛ≤e+µµ eO >±Á‘·+˝À $q&É+,
n_Ûq+~düOÔ, Äq+~+∫, ‘·è|æÔ|ü&É&É+ eOø£î m+‘· uÛ≤>£´yÓO.
dü+^‘·+˝À uÛÑøÏÔ˙, ø£fi¯˙, yê{Ï dü«s¡O|ü dü«uÛ≤yêqT ì•‘·+>± |ü]o*+∫, ‘·q y˚T<òëX¯øÏÔ˙,
düèCHê‘·àø£‘·qO, uÛÑøÏÔuÛ≤e yÓ’•cÕº´ìï düeTbÕfi¯fl˝À y˚Tfi¯$+∫ á sêeT<ëdüT ø°s¡ÔqqT H˚<äTqO]
>£Ts¡Te⁄>±s¡T eTq+<äiÏø° ªªHê<äjÓO>£µµ Á|ükÕ<ä+>± n+~+#ês¡T.
H˚<äTqO] >£Ts¡Te⁄>±s¡T á sêeT<ëdüT ø°s¡Ôq˝À XÊÅd”Ôj·T $<ë«+düTø£î ø±edæq XÊÅdüÔ$<ë´
eTs¡àeTTT, uÛÑøÏÔ>± bÕ&ÉTø√e&ÜìøÏ ø=ìï ø°s¡ÔqT, eT]ø=ìï ø°s¡ÔqqT ãè+<ä+>±CÒ] kÕeOq´
dü+^‘·C≤„q+ ñqïyê¬s’Hê düπs bÕ&ÉTø√e&ÜìøÏ MT>± dü«s¡ø£Œq #˚dæ düs¡«CHêyÓO<äjÓO>£´yÓTÆq
ªªsêeTCÀ–eT+<äTµµqT s¡T∫>± n+~+#ês¡T. sê>£eO*ø£‘√ sêeTTì ø£+sƒ¡d”eTqT n+<ä+>± n+ø£
]+#ês¡T á “GOLDEN TUNESMITH” !!.
Ä+Á<òäT |ü⁄D´|òüyÓTÆq á H˚<äTqO] >£Ts¡Te⁄>±s¡T dü«s¡|üi∫q 108 sêeT<ëdüT ø°s¡ÔqqT
nìï{Ï˙ dæ.&ç.T>± bÕ&ç yÓTe]+∫, Ä+>£¢uÛ≤wü˝ÀìøÏ $T–*q ø°s¡Ôqìï{Ï˙ nqTe~+∫, nìï{Ï˙
x

13. >±q+ #˚düOÔ uÀ~òdüO yê] ÄX¯j·TkÕ<òäq¬ø’ ìs¡+‘·s¡+ ø£èwæ #˚j·T>£*π> X¯øÏÔ˙, uÛÑøÏÔ˙ eOø£î Á|ükÕ~+#êì
uÛÑÁ<ë#· ld”‘êsêeT#·+Á<äkÕ«$Tì eTqkÕsê y˚&ÉTø£î+≥THêïeTT.
l sêeT<ëdüT Cj·T+‘·T´‘·‡yêìï n‘·´+‘· XÀuÛ≤j·TeOq+>± ìs¡«Væ≤düOÔ, e+<ä≤~ ø£fi≤ø±
s¡TqT uÛÑÁ<ë#· lsêeT#·s¡D düìï~ò˝À >±q+ #˚ùd |ü⁄D≤´ìï Ä]®+|üCÒdüTÔqïyês¡T l H˚+Á&É>£+{Ï
ø£èwüíyÓOVü≤Hé, leT‹ *‘·, l $Cj·Tø£îeOsY, yê] ø£î≥T+ãdüuÛÑT´T n+<äiOqT. düVü≤è<äj·TT…’q
yês¡+<äiÏø° lsêeT#·+Á<äkÕ«$T düø£ ÁX‚j·TdüT‡qO ø£T>£CÒj·TT>±ø£! düqà+>£fi≤qT Á|ükÕ~+#·T>±ø£!!
á dü+e‘·‡s¡+ qT+&ç C]π> ñ‘·‡yê˝À >£Ts¡Te⁄>±]˙ yê] Vü≤è<äj·O˙ï ø°s¡Ôq˝À <ä]Ù<ë›+.
ªªlsêeTs¡øå£ ` düs¡«C>£Á<äø壵µ
uÛÑeBj·TTT
lsêeTÁ|ükÕ<é, s¡$ø£îeOsY
ªeT≤¢~ k˛<äs¡TTµ
l Cj·THêeT dü+e‘·‡s¡+
|ü⁄wü´ãVüQfi¯ |ü+#·MT
11`1`2015
xi

14. z+ l kÕsTTsê+
lll >±j·TÁr |”sƒê~ò|ü‘·Tyê] eTqesê*>±, leT‹ XÊs¡<ä, l ø√düOs¡T Hêsêj·TDsêe⁄
>±s¡¢ |ü⁄Á‹ø£>±qO á uÛÑO$TMT<ä ø=∫Ãq Hêø£î _Û+∫q eTs=ø£ >=|üŒes¡+ eTVü‰ $<ë«+düT…’q l
y√Ò{Ï >±s¡T, dü+^‘· ø£fi≤ì~ò l H˚<äTqO] >±s¡¢ •wüT´sê*qe>£Z≥+.
dü+^‘· $<ä´qT ñbÕdæ+#·{≤ìøÏ m+‘√ nedüs¡eTT, eTTK´eTT nsTTq ªª>£Ts¡Tø£è|üµµ Hêø£î
_Û+∫+~. eO >£Ts¡Te⁄>±s¡T l H˚<äTqO] yês¡T yê] ø±s¡´Áø£eO ì$T‘·Ô+ düTeOs¡T 10 dü+ˆˆ
ø±+ yÓ’C≤>˘ qT+&ç HÓøÏ ˇø£{Ï, ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ #=|ü q e∫à ôV’≤<äsêu≤<é˝Àì eO sTT+{Ï˝À eO‘√
bÕ≥T ñ+≥O ñ+&˚yês¡T. Ä dü+<äs¡“¤+>± yê]e<ä› yês¡T dü«s¡|üi∫q nH˚ø£ ‘ê´>£sêE, nqïeO#ês¡´,
sêeT<ëdüT ø°s¡ÔqT, Hêsêj·TDrs¡ú ‘·s¡+>±T, jÓO– Hêsêj·TD dü+ø°s¡ÔqT H˚s¡Tà ø£îH˚ uÛ≤>£´+
Hêø£î _Û+∫+~. yês¡T düeT]Œ+∫q nH˚ø£ ø±´ôd≥T‡, dæ&ç˝À n≤π> πs&çjÓO eTiÏj·TT nH˚ø£
sTT‘·s¡ ø±s¡´Áø£eO˝ÀqO bÕ&˚ neø±X¯+ >£Ts¡Te⁄>±s¡T HêøÏ∫Ãq eTs=ø£ n<äT“¤‘· yÓTÆq es¡+.
Ç≤>£ H˚qT H˚s¡TÃø£îqï Ä j·O dü+ø°s¡ÔqqT Hê •wüT´ø£î H˚s¡Œ≥+, Hê ø£#˚Ø˝À nH˚ø£#√≥¢
bÕ&É≥+ Cs¡T>£>±, >£Ts¡Te⁄>±s¡T $ì dü+‘√wæ+∫ Hêø=ø£ eTVü≤‘·Ôs¡yÓTÆq u≤<òä´‘·ì#êÃs¡T. n<˚$T≥+{Ò
` yê] eO≥˝ÀH˚ `
ªª‘ê ! ˙e⁄ sêeT<ëdüT ø°s¡ÔqqT $]$>± Á|ü#ês¡+ #˚j·O*. ˙y˚ #˚j·T>£e⁄. sêeT<ëdüT
ø°s¡ÔqT jÓTe]¬ø’Hê ø±yê+{Ò yê]øÏ ˙y˚ >£Ts¡TÔ sêyê*. Ç~ Hê ø√]ø£. ˙ø£î l#·Áø£yês¡T ‘√&ÉT+{≤s¡T.µµ
nHêïs¡T. Ç~ nø√ºãs¡T 10, 2014˝À y˚TeT+<äieTO yê] |ü⁄{Ϻqs√E dü+<äs¡“¤+>± yÓ’C≤>˘˝Àì
yê]+{À¢ yê]ì ø£*dæq|ü &ÉT C]–q $wüj·T+. n≤π> 2014 qe+ãs¡T eOdü+˝À qqTï |æ*|æ+#·T
ø£îì yês¡+s√EbÕ≥T nH˚ø£ sêeT<ëdüT ø°s¡ÔqqT Hê‘√ bÕ&ç+#·Tø£îì $ì, ªª˙e⁄ j˚T+ bÕ&çHê
m+‘√ sTT+|ü⁄>± e⁄+≥T<äeOà !µµ nì yês¡T Äos¡«~+#·≥+ Hê J$‘êìøÏ ˇø£ >=|üŒ eTT|ü⁄>± H˚qT
uÛ≤$düTÔHêïqT.
>£Ts¡Te⁄>±s¡T dü«s¡|üi∫q nìï ø°s¡ÔqO, Äj·O sê>± jÓTTø£ÿ eTTK´ s¡dü>£T[ø£T ø±ã{Ϻ
dü+^‘ê<òä´j·Tq+ #˚düTÔqï j·Oeqà+B á ø°s¡ÔqqT bÕsƒ¡+#˚ùdÔ yê] eTH√<òäs¡à+ eè~∆ ne⁄‘·T+~.
n≤π> uÛÑø£Ô sêeT<ëdüTyê] ø°s¡ÔqqT #·ø£ÿ>± Á|ü#ês¡+ #˚dæq≥O¢ ne⁄‘·T+~.
Çø£ l#·Áø£yê] >£TiÏ+∫ jÓT+‘· #Ó|æŒHê ‘·ø£îÿy˚ ne⁄‘·T+~. yês¡T sTT≥Te+{Ï eTVü≤‘·Ôs¡yÓTÆq
ùde sTT+ø± eTTqTà+<äT ø£L&Ü jÓT+‘√ #˚ùd≥+<äTø£î uÛÑ>£e+‘·T&ÉT yê]øÏ nìï$<òë≤ ‘√&ÉŒ&Üì
Äø±+øåÏdüOÔ `
` &܈ˆ ¬ø. X‚wüT‘·9`1`2015
xii

15. ø£è‘·»„‘·T
ø°.X‚. dü+^‘·ø£fi≤ì~Û &܈ˆ l H˚<äTq÷] >£Ts¡Te⁄>±] |ü]#·j·T+ e÷≈£î _Û+∫q >=|üŒes¡+.
108 sêeT<ëdüT ø°s¡Ôqø£î dü«s¡s¡#·q #˚j·OH˚ >£Ts¡Te⁄>±] dü+ø£ŒeTT sTO |ü⁄düÔø£+‘√ |üPs¡ÔsTT+~.
uÛÑÁ<ë#· l d”‘êsêeT#·+Á<äkÕ«$T yê] ÄodüT‡‘√ Bìï Á|ü#·T]+#˚ neø±X¯eTT e÷≈£î ø£*–+~.
lsêeTTyê] düìï~òøÏ #˚]q >£Ts¡Te⁄>±] ÄodüT‡T eOô|’ jÓT¢|üŒ{Ïø° e⁄+{≤j·Tì uÛ≤$düTÔHêïeTT.
leT≤¢~ düO]u≤ãT>±s¡T, eT≤¢~ Áã<äsY‡, l lsêyéTÁ|ükÕ<é>±s¡T, l s¡$ø£îeOsY>±s¡T, l
>£]yÓTfi¯fl u≤ø£èwüíÁ|ükÕ<é >±s¡T eTiÏj·TT leT‹ &܈ˆ ¬ø. X‚wüT‘· >±s¡¢ø£î eO ø£è‘·C„‘·T.
>∑Ts¡Te⁄>±] dü+Á>∑Vü≤ |ü]#·j·÷ìï ‘ÓT>∑T˝Àìø£qTe~+∫ sTT∫Ãq l ù|sê u≤eTTs¡∞
>±]øÏ e÷ <Ûäq´yê<ëT.
á |ü⁄düÔø±ìøÏ ø£esYù|õ &çC…’Hé #˚dæsTT∫Ãq Hê>£sêCŸ >±]øÏ eO ø£è‘·C„‘·T.
#ê˝ H˚s¡TŒ, zs¡TŒ, ÁX¯<ä∆‘√ á |ü⁄düÔø£+ s¡÷bı+<ä&ÜìøÏ nø£ås¡eTT≈£Ls¡TŒ(&ç.{Ï.|æ.) #˚dæq
q+u≤ø£+ l<Ûäsê#ês¡´ >±]øÏ eT]j·TT leT‹ ø√{≤ løÏÎ >±]øÏ e÷ ø£è‘·»„‘·T.
‘·≈£îÿe düeTj·T+˝À eTTÁ~+∫ sêeT<ëdüT 382e »j·T+‘·T´‘·‡e+˝À Ä$wüÿ]+#·&ÜìøÏ
MT>± e÷ø£+~+∫q ø£s¡¸ø˘ ÄsYº Á|æ+≥sY‡ yê]øÏ e÷ ø£è‘·»„‘·T.
sêeT<ëdüT ø°s¡Ôq |ü⁄düÔø±qT Á|ü#·T]+#·&É+, uÛÑÁ<ë#·+˝À sêeT<ëdüT Cj·T+‘·T´‘·‡yêT
C]|æ+#·≥+ e+{Ï dü‘êÿs¡´eTTT #˚j·T&ÜìøÏ eOø£î düOŒ¤]Ôì∫Ãq~ H˚<äTqO] >£Ts¡Te⁄jÓTTø£ÿ
Áù|s¡D, Áù|eOodüT‡T eTiÏj·TT uÛÑÁ<ëÁ~ d”‘êsêeT#·+Á<äeTO]Ô jÓTTø£ÿ nqTÁ>£Vü≤y˚T. á |ü⁄düÔø£+‘√
108 ø°s¡ÔqT |üP]Ô#˚dæ uÛÑÁ<ëÁ~ sêeTTì bÕ<ëø£î n+øÏ‘·+ #˚j·T>£*–q+<äTø£î eO Cqàø£î ˇø£
kÕs¡úø£‘· ø£*–+<äì uÛ≤$düTÔHêïeTT.
e÷≈£î »qàì∫Ãq ‘·*¢<ä+Á&ÉT≈£î qeTdüÿ]dü÷Ô sêeT<ëdüT ñ‘·‡yêT ìs¡«Væ≤+#˚ sT÷
dü+Á|ü<ëj·÷ìï ‘·s¡‘·sêT>± ø=qkÕ–+#˚ uÛ≤>±´ìï Á|ükÕ~+#·eTì Ä d”‘êsêeT#·+Á<äeT÷]Ôì
y˚&ÉT≈£î+≥÷.....
` ø£|æyêsTT *‘· $»j·T≈£îe÷sY
xiii

16. $wüj·Tdü÷∫ø£
ø°s¡Ôq sê>£+ ‘êfi¯+ |ü⁄≥
1. nã“ã“ <Óã“ø£î πse‹ Ä~ (‹Ádü>£‹) 1
2. Äq+<äeOq+<äeOjÓTqT Hê<äHêeTÁøÏj·T ‹Ádü @ø£ 4
3. Çø屫ø£îø£î‹ø± ø±+uÛÀõ $TÁX¯#ê|ü⁄ 7
4. Ç~ >£Ts¡Tyêø£´+ VüQùdì Ä~ 11
5. mqï>±qT sêeTuÛÑCq ø±eTes¡∆ì s¡O|üø£ 14
6. mqï{ÏøÏì Vü‰ìÒ<äj·O ø±eTes¡∆ì Ä~ 18
7. @<äj·O Hê MT<ä ø±|æ Ä~ 21
8. z sêeT ˙ HêeTy˚T$Ts¡T∫sê |üPØ«ø£≤´DÏ Ä~ 24
9. ø£≥ø£≥ ˙ dü+ø£ŒyÓT{Ϻ<√ ø±+uÛÀõ Ä~ 27
10. ø£s¡TDÏ+#·T <Ó’e≤eT _Vü≤] Ä~ 31
11. ø√<ä+&ÉsêeO Äq+<äuÛ…’s¡$ K+&É>£‹ 34
|ü*øÏ+#Ó&ç yê&ÉT sêeTuÛÑÁ<äT+&É≥... i
>£Ts¡Tø£{≤øå£+ ii
•yêqTÁ>£Vü≤+ iii
lsêeOjÓÆTqeT' iv
n~>√ uÛÑÁ<ëÁ~ v
Hê >£Ts¡T<˚e⁄T vii
lsêeTCj·T+ ix
z+ lkÕsTTsê+ xii
ø£è‘·C„‘·T xiii

17. 12. #Ó&çb˛jÓT<äe⁄ düTMT eOj·OeOfi¯e>öfi¯ Ä~ 37
13. ‘ês¡ø£eT+Á‘·eTT <òäHê´dæ Ä~ 41
14. ~qø£s¡e+X¯ bÕeqT…’q πø<ës¡>öfi¯ $TÁX¯#ê|ü⁄ 46
15. qHÓï≥T¢ s¡øåÏ+#˚y√ X¯ó<ä∆kÕy˚] ‹Ádü @ø£ 49
16. q$Tàq d”‘ês¡eTDTì nuÛÒ] Ä~ 52
17. Hêsêj·TDj·Tqsê<ë nsƒêD≤ Ä~ 56
18. bÕVæ≤ bÕVæ≤ eO+ ø£ècÕí j·TeTTHêø£fi≤´DÏ Ä~ 59
19. uÛÑÁ<äXË’ sêCeT+~sê Ks¡Vü≤s¡Á|æj·T Ä~(‹Ádü>£‹) 62
20. eTs¡Teø£qT ˙ ~e´HêeT düàs¡D düTs¡{Ï $TÁX¯#ê|ü⁄ 65
21. sêeTHêeTeTT ãÿy˚ ø±eTe]∆ì Ä~ 68
22. sêeT sêeT sêeT d”‘êsêeO Vü≤+kÕq+~ K+&É#ê|ü⁄ 71
23. sêeO <äj·Tp&Éy˚ uÛ…’s¡$ Ä~ 74
24. sêeO ˙ <äj·T ‘ê+– Ä~ 77
25. leTHêïsêj·TD Hê≥ø£îs¡+õ Ä~ 81
26. düø£Ò+Á~j·TeTT≤s¡ yÓOVü≤q K+&É#ê|ü⁄ 84
27. Vü‰s¡‹ l X¯•XÀ_Û‘êqHêjÓÆT eT<òä´eOe‹ Ä~ (‹Ádü>£‹) 88
<ëX¯s¡B∏ X¯‘·ø£eTT˝Àì ø=ìï |ü<ä´eTTT 90
Y

18. lsêeT Cj·TsêeT Cj·TCj·TsêeT. . . .

19. uÛÑø£Ô sêeT<ëdüT

20. uÛÑ<äÁ–]ô|’ ø=TyÓ’q ld”‘êsêeT#·+<äÁkÕ«$T